Articulus 3

¶ Quaestio I. PRimo ostendo: quod illis qui steterunt reueata fuenit sua futura conuersio. Aug. secundo super Gensiem ante medium: conditio celi facta est in creatura spirituali: hoc est in cognitione angelorum secundum creatam in illis sapientiam: deinde caelum factum est: vt esset etiam ipsa celi creatura in genere proprio. Sed magis debuit angelis reuelari quod futurum erat eis quam quod futurum erat aliis creaturis. Ergo eis reuelata fuit sua futura conuersio.

¶ Item si non erant certi de sua futura conuersione: poterant timere. Sed secundum quod dicit beatus Ioan. in prima ca. sua. c. 4. timor penam habet ergo poterat in eis esse pena ante culpam: quod iniustum fuisset. Quia sicut dicit Aug. 3. de libero ar. Longe post medium. omnis pena si iusta est: pena est peccati. Ergo videtur quod fuerunt certi de sua futura conuersione.

¶ Item aut suam futuram conuersionem certitudinaliter presciebaut aut credebant. Sed non credebant: quia fides est enigmatica cognitio: et ipsi enigmaticam cognitionem non habebant: ergo eam sub certitudine praecognoscebant.

Contra Aug. xi. de ciui. c. 13 vult quod angeli boni antetapsum malorum: non fuerunt certi de sua futura confirmatione.

¶ Item plus est dare certitudinem de glatia: quam dare gratiam. Sed vt habitum est in quaestione praecedenti. angeliboni non habuerunt gratiam gratum facientem ante conuersionem suam. Ergo nec suo future confirmationis: certam habuerunt praescientiam.

Respondeo quod angelis qui steterunt fuit reuelata sua futura conuersio. Loquemdo de reuelatione secundum quod dicit certam cognitionem. Raitionabile enim erat: vt nec malis futuris reuelaretur suus casus: nec beatis futuris sua conuersio. Quia mali futuri: ex illa reuelatione tristitiam ante peccatum habuissent. Et beati futuri quodet dam gaudium: quod magis videtur spectare ad statum premii quam meriti.

¶ Nec te moueat ad conrium quod dicit Aug. xi. super Gen. longe ante medium. An dicemus hoec deum dya. reuelare noluisse cum adhuc esset angelus bonus: vel quid facturus. vel quid passurus esset: ceteris vero hoc reuelasse quod essent in eternum in veritate mansuri. Non enim intendit hoc Aug. asserere: sed ponit in quaestione. Unde postea paucis interpositis subiungit. Sed quo malo merito ita descernebatur a ceteris: vt ei deus nec ea que ad ipsum pertinerent futura reuelaret: nunquid prius ille vltor fuit: quam iste peccator: absit. Et infra post medium. Aut certe rationem requerendum: quemadmodum omnes sancti angeli: si inter illos aliquando pariter beatus cum suis angelis iuxta dyab. nundum habuerunt: etiam ipsi certam prescientiam perpetue felicitatis sue: sed eam post casum eius acceperint. Aut quo merito ante suum peccatum dyaus. cum angelis suis a ceteris angelis discretus fuerit: vt ipse casus sui futuri esset ignarus: illi autem certi sue permansionis. Hic patet quod Aug. dubitando et inuestigando. De hoc loquitur. Magister tantum videtur opinari: quod nec illi qui steterunt fuerunt prescii sue permansionis: nec illi qui ceciderunt: sui casus. et hoc est magister in littera magis approbare videtur.

Ad primum in oppositum dicendum quod magis congruum fuit reuelare angelis ea quae pertinebant ad essentialem mundi perfectionem: quam ad ipsorum permansionem: quia cognoscere perfectionem mundi: magis consonare videtur perfectioni nature: scire autem certitudi naliter suam permansionem magis consonare videtur perfectioni glorie: angeli autem non fuerut creati in gluria: sed creati fuerunt in natura perfecta naturali perfectione.

¶ Ad secundum dicendum quod non timebant de lapsu. quia quamuis non essent certi de sua permansione scientia infallibili: tamen habebant communiecturam probabilem: nec habebant in se aliquam ad contrarium inclinationem. Et preterea condecentia bonitatis dei non permisisset proillo statu in eis oriri aliquem timorem.

¶ Ad tertium dicendum quod boni suam conuersionem: non certitudinaliter presciebant: nec credebant: loquendo de credere: qui est articulus fidei. Sed probabiliter omnia opinabantur: ex hoc quod capaces rationis: et in tam nobili natura se factos videbant: et nullam habere ad malum pronitatem. Sed quia hoc non posset dici de illis qui futuri erant mali: quia in eis falsa opinio ante peccatum fuisset: quod est impossibile et irrationabile. Ideo videtur dicendum aliis: quod angeli post suam creationem statim respicientes naturam suam fuerunt per modicam moram in quadam admiratione suspensi: et postea boni bonitatem dei recogitantes statim: se ad deum conuerterunt: Alii suam nobilitatem respicientes: nec eam ad dei laudem referentes: valde cito se a deo auerterunt.

Quaesio II. LEcundo queritur vtrum angelis qui ceciderunt potuerit reuelari sua futura auersio. Et videtur quod sic. Quia christus reuelauit Petro suum futurum casum: vt habetur. Ioan. 13. Ergo a simili deus angelis suum casum potuit reuelare.

¶ Item Ber. in lib. de gradibus humilitatis. Longe post medium libri. Dicit quod Lucifer praeuidit super malos principatum habiturum: ergo preuidit se futurum caput malorum.

¶ Item quamuis deus non reuelauerit illis: qui futuri erant beati suam futuram conuersionem: tamen reuelare potuit. Ergo a simili quamuis illis qui futuri erant mali casum suum non reuelauerunt: tamen reuelare potuit.

Contra primo libro retracu. ca 8. Omnis pena si iustaest: peccati pena est. Sed deus cum sit summo iustus: non potest esse causa iniustitie. rgo non potest causare in aliquo penam ante omnem culpam. Sed si deus angelo reuelasset suum casum: ipse angelus doluisset: et ita penam ante cul pam habuisset.

¶ Item Anselmus in lib. de casu dyaboli. cap. 2i. sic arguit. Si adhuc in bona voluntate stans presciebat se casurum: aut volebat: vt ita fieret: aut non volebat. Si cum prescientia voluntatem habebat aliquando cadendi: iam ipsa mala voluntate ceciderat. Non ergo volendo cadere prius sciuit se casurum se casurum. Aut si presciebat se casurum: et nolebat: tantum miser erat dolendo: quantum stare volebat: et tanto iustior erat quanto magis volebat stare: et quo erat iustior: eo debebat esse felicior. Ergo si nolendo presciebat se casurum: tanto erat miserior: quanto debebat esse felicior: quod non conuenit.

Respondeo quod angelis qui ceciderunt non potuit reuelari sua futura auersio: cum irreparabilitate eiusdem. Loquendo de reuelatione qua intellectus certa scientia cognoscit rem sibi reuelatam: quia cum certitudi ne future damnationis: necessarium est esse desperationem de salute: ergo si deus ipsis angelis qui erant futuri malicertam prescientiam de suo lapsu et irreparabilitate dedisset: ipsos desperare coegisset: non potest autem deus esse causa vt aliquis de salute desperet. Nec est potuit eis reuelari sua auersio: sine reuelatione irreparabilitatis eiusdem: vt bene vnder concludere rationes ad partem secundam: specialiter ratio Anselnus quamuis aliqui contrarium dicant.

Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis christus Petro praedixerit suum lapsum: non tamen dedit illi de illo lapsu: praescientiam certam. Quod patet quia Matth. 26. postquam christus dixerat: antequam gallus causatet ter me negabis: statim sequitur: ait illi Petrus: et si oportuerit me mori tecum non te negabo. Unde forte Petrus credidit hic christum intellexisse sub aliqua conditione.

¶ Et praeterea non erat simile: de praedicendo lapsum Petri: et lapsum angeli: quia ad reuelationem lapsus Petri non sequebatur illud inconueniens: quod secutum fuisset ad reuelationem lapsus angeli. Tum quia vt dic Aug. 13. de trini. c. 16. omnia seculi huius mala: dolores labo resque hominum: maxime de peccati originalis merito veniunt: tum quia ille dolor quam inde Petrus habuisset: ad meritum eius fuisset ordinatus.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis Lucifer praeuiderit se habiturum principatum super malos: non tamen preuidit antens: hoc est suum casum. Sicut Ioseph preuidit suum principatum futurum: non tamen praeuidit suam veditionem per quam ad principatum deuenit. Unde Ber. vbi prius. Miror cum in dei prescientia tuum praeuideris principatum: cur non in eandem praeuidistiet praecipitium.

¶ Ad tertium dicendum quod non est simile de reuelatione permansionis et damnationis: quia illa inconuenientia quae sequaretur si futuris malis reuelasset suam damnationem: non fuissent secuta: si futuris beatis reuelasset suam confirmationem.