Articulus 2

¶ Questio I. PRimo ostendo quod angeli non loquuntur adinuicem. Greg. 2 lib. Mor. non multum post principium. Uox angelorum est in laude conditoris ipsa admiratio intime contemplationis: ergo locutio eorum est cogitatio eorum. Sed intellectus cogitando tantum non loquitur nisi sibi ipsi. Ergo vnus angelus alii non loquitur.

¶ Item qui alii loquitur aliquam impressionem facit in virtute apprehensiua ipsius audientis Sed vnus angelus nihil potest in intellectu alterius imprimere: cum vt superius habitum est: non possit materiam ad aliquam formam tramsmutare: quod tamen minus est. Unus ergo angelus alii loqui non potest.

¶ Item deus non potest voluntatem suam alicui creato intellectui exprimere nisi aliquam impressionem faciendo in illo. Ergo nec angelus potest suum conceptum alii aperire nisi aliquam impressionem faciendo in ipso. Sed hoc non potest facere: quia nec per medium corporale: cum non possit esse medium deferens similitudinum intelligibilium: nec sine medio corporali: quia tunc possent loqui adinuicem quantuncumque poneretur magna distantia inter vtrumque: quod falsum videtur cum sint limitate virtutis ergo adinuicem loqui non possunt.

¶ Item loqui intelligibiliter non videtur esse aliud quam cogitare cum loqui sensibi liter non sit aliud quam vocem proferre. Sed angelus sola cogitationealii angelo suum conceptum non manifestat: quia tunc vnus angelus videre posset quicquid alius cogitat: quod non videtur verum: cum nec nostras cogitationes videre possit: vt superius habitum est ergo inter angelos non est locutio: due ino dcentuo duint dinicee eec.

Contra Globus super illud prima ad Cori. 3. Si linguis hominum loquar etc. Dicit quod angeli potet positi significant minoribus quod de dei voluntate primi sentiunt: quod sit aliquibus nutibus aut signis. Si locutio est conceptus manifestatio: ergo inter angelos est locutio que sibi inuicem suos conceptus aperiunt.

¶ Item Sach. 2. angelus qui loquebatur in me egrediebatur: et angelus aliegrediebatur in occursum eius: et dixit ad eum curre et loquere ad puerum istum.

Respondeo quod angeliloquuntur adinuicem. Eu ius ratio est: quia locutio est conceptus manifestatio. Ergo cum vnus angelus suum conceptum alii manifestat ex intentione eidem loquitur. Angeli autem aliquos conceptus suos sibi adinuicem manifestant: ergo et loquuntur sibi adinuicem. Quod autem sibi adinuicem aliquando suos conceptus manifestent: bene ostendunt auctoritates adducte ad hanc partem. Sed de modo manifestandi diuerse sunt opiniones.

¶ Dicunt enim aliqui quod quia concept in nobis duplici clauditur obstaculo scilicet voluntate et corporeitate: ideo non eo ipso quod volumus: vt alius nostrum conceptum videat: ipsum apprehendit vel videt. Sed oport)¬ quod per aliquod signum noster conceptus quasi extra corporeitatis obstaculum ponatur. In angelo autem cum non sit corporeus conceptus: non clauditur nisi obstaculo voluntatis: et ideo statim cum vult conceptum suum ab alio angelo videri: alius angelus videt ipsum.

¶ Cui opinioni videtur sauere quoddam verbum Greg. 2 li. Mor. non multum post principium: vbi dicit sic. alienis oculis intra secretum mentis quasi post parietem corporis stamust sed cum manifestare nos metipsos cupimus quasi per lingue ianuam egredimur: vt quales simus intrinsecus ostendamus. Spiritualis autem natura non ita est que ex mente et corpore composita dupliciter non est.

¶ Sed hoc opinio implicite superius improbata est dist. 3. vbi ostensum est angelum propria virtute nihil de nouo intelligere posse: nisi aliquam similitudinem de nouo recipiat.

¶ Uidetur ergo mihi dicendum: quod per hoc vnus angelus alii suum conceptum manifestat de quodam radio spirituali sibi connaturali: educit de potentia ad actum sui conceptus similitudinem quam mediante illo radio vsque ad intellectum alterius angeli protendit: remanente tamen in illo radio intellectuali sicut in subiecto: quamuis presentetur intellectui illius angeli ad quem est transmissa: qua mediante sicut instrumentali agente: ille angelus per suam virtutem actiuam tanquam per principale agens naturaliter educit de suo possibili ad actum speciem similem illi speciei que vsque ad ipsum protensa est: et conceptui illius angeli qui sibi illam similitudinem presentauit. Et quia hoc protensio similitudinis vel vt proprius loquar tramsmissio: quia in illa speci nulla est extensio: numquam est contra imperium angelice voluntatis: ideo illam potest presentare vni et non alii: et ita potest loqui vni absque hoc quod alii loquatur.

Ad primum in oppositum dicendum quod in illa auctoritate non loquitur Grego. nisi de locutione angeli ad deum. et bene verum est quod illa vltra cogitationem ad deum relatam per intentionem voluntatis nihil addit reale: eo quod deus per se ipsum perfecte ipsam cogitationem cognoscit.

¶ Ad secundum dicendum: quod potest dici: quod sicut substantia intellectualis creata materiam transmutat ad naturalem formam mediante virtute naturali corporalis agentis: ita aliqualiter a simili vnus angelus per suam virtutem actiuam tramsmutat intellectum alterius angelisub ratione qua est possibilis ad similitudinem intelligibilem: mediante illius intellectus naturali virtute actiua tanquam principali agente: nisi propria voluntas ipsius angeli hanc prohibeat transmutationem reddendo passiuum ipsius intellectus ad hoc vt per suum actiuum modo supradicto valeat tramsmutari.

¶ Ad 3m dicendum quod ad deferedum illam similitudinem quam vnus angelus vsque ad intellectum alterius protendit medium corporale necessarium non est. Nec ex hoc sequitur quod possint loqui adinuicem in quantacumque distantia: quia cum ille radius spiritualis mediante quo similitudinem sui conceptus vnus angelus vsque ad intellectum alterius protemdit: sit finitus: ipsum angelus non potest applicare simul omnibus partibus spatii quantuncumque magni.

¶ Uolunt tamen quidam quod angeli possunt loqui adinuicem in quantacumque distantia. Sed quia hoc videtur fauere illi articulo excommunicato scilicet quod angelus non est in loco nisi per operationem: primus modus dicendi videtur securior.

¶ Et quia que dicta sunt in hac questione multum dependens a cognitione illorum radiorum intellectualium: ideo dicendum quod illi radii quos alii vocant lumen angelo circumfusum: adeo ipsi angelo concreati sunt: et est substantia angeli radix eorum aliqualiter secundum illam similitudinem qua dicimus solem esse radicem suorum corporalium radiorum. Sed cum multe sint dissimilitudines: ista est vna inter alia scilicet quod radii solares a sole causati sunt: non sic autem predicti radii intellectuales ab angelo: immo sibi sunt concreati quamuis radicentur in ipso. Nec dico quod sint substantia: sed accidens: vocando accidens quicquid non est substantia nec pars substantie. Nec sunt extensibiles vt per se: nequam per accidens: et tamen angelus potest illos facere presentes corporali: ita quod sit dare terminum in maius: sed non in minus. Et dum vnus angelus alii loqutur istos radios vel istud lumen spirituale sibi intellectualiter circumfusum vsque ad intellectum angeli cui loquitur protendit vel tramsmittit: absqua hoc quod fiant in intellectu illius sicut in subiecto. Hi ergo radii intellectuales vltra substantiam angeli que est eorum radix protenduntur: vel vt proprius loquar tramsmittuntur: quia in ipsis nulla est extensio: et tamen per suum esse in sua radice conseruantur semper presupposita primi agentis influentia. Substantie enim angelorum et eorum accidentia et spirituales radii fortioris sunt actualitatis: et ex consequenti minoris dependentie quam substantie corporales et earum accidentia: et earum radii: quamuis substantie angelorum et omnes substantie corporales et earum accidentia et radii a prima causa secundum se totas simpliciter dependeant. et ideo radii spirituales substantie angelice: quia sunt minoris dependentie et fortioris actualitatis quam radii corporales substantie corporee possunt existere vbi non est substantia que est radix eorum sine alio subiecto sustentante seu deferente. Sufficit enim eis ad eorum conseruationem naturalem cum influentia cause prime eorum coniunctionaturalis cum sua radice: quod de corporalibus radiis vere dici non potest. Et sicut angelus potest esse presens spatio: ita quod cuilibet parti presens totus: ita illud lumen quod supra voca ui radios intellectuales simul esse totum presens angelo in quo radicatur: et alii angelo cui presentatur: et cuilibet parti spatii in medio.

¶ Ad quartum dicendum: quod sicut loqui sensibiliter est vocem proferre qua sensibiliter manifestatur proferentis conceptus: ita loqui intelligibiliter est proprium conceptum manifestare. Sed quia ipse conceptus per se met ipsum manifestatur concipienti: ideo locutio qua angelus sibi ipsi loquitur nihil reale addit vltra sui conceptus formationem: ipsa enim sua cogitatio sub nomine qua se mer ipsam sibi manifestat est locutio qua loquitur sibi ipsi: non sic autem dicendum est de locutione qua alii loquitur: quia per hoc alii loquitur: quod similitudinem sui conceptus alii facit presentem qua suus conceptus. illi exprimitur.

¶ Quaestio II. Ecundo queritur vtrum angeli superiores illuminent inferiores. Et videtur quod non. Greg. 2. Motr. parum post principium loquens de angelis sanctis ait: quid de hique scienda sunt nesciunt: qui scientem omnia sciunt. Sed qui omnia scit a nullo potest illuminari: quia qui illumipa¬ tur instruitur de aliquo quod nesciebat: ergo nullus angelus ab alio potest illuminari.

¶ Item Math. 22. saluator loquens de electis hominibus: dicit quod in resurrectione neque nubent neque nubentur: sed erunt sicut angeli dei in celo. Sed tunc vnus homo alium non illuminabit. Quia sicut dicit Iere. 3i. cap. non docebit vltra vir proximum suum: ergo videtur quod nec modo vnus angelus illuminetur ab alio

¶ Item non est nisi triplex lumen nature: gratie et glorie. Sed quocumque istorum luminum intellectus non potest illuminari nisi a deo: ergo vnus angelus ab alio non illumina tur.

¶ Item lumen intellectuale quedam forma est. Sed sicut dicit Aug. lib. 83. q. q. i. mens nulla interposita substantia ab ipsa veritate formatur: et intelligit de veritate prima: ergo videtur quod nullus intellectus ab aliqua substantia creata illuminetur.

¶ Item Aug. eodem lib. q. 53. dicit quod soli deo conuenit illuminare animas. ergo a simili sibi ipsi conuenit illuminare angelos.

¶ Item intellectus bea tus quietatus est. Sed non potest quietari citra infinitum intensiue: ergo a simili videtur quod non possit quietari citra infinitum extensiue. Sed qui cognoscit infinita: nihil est nec esse potest quod nesciat: ergo nullus intellectus beatus illu minari potest: quia qui intellectum illuminat: ipsum docet aliquid quod ante nesciebat.

Contra Ecclesiastica hierarchia est ad exemplar angelice hierarchie prout possibile est. Sed in ecclesiastica hierarchia superiores illuminant inferiores.

¶ Unde Apostolus ad Eph. 3. de seipso dicit. mihi autem omnium sanctorum minimo data est gratia haec euangelizare in gentibus inuestigabiles diuitias gratie christi et illuminare omnes que sit dispensatio sacramenti absconditi a seculis in deo: ergo similiter in angelica hierarchia superiores illuminant inferiores.

¶ Item Dyo. in libo de angelica hie rarchia. capi. 4 dicit: quod diuinus ordo legaliter statuit perprima secunda in diuinum reduci. Sed secundum ipsum hoc reductio est per illuminationem: ergo angeli inferiores quos Dyo. secundos vocat illuminantur a primis.

Respondeo quod angeli superiores illuminant interiores. Quod sic patet illuminatio intellectus est manifestatio veritatis eidem spectantis ad secundariam perfectionem ipsius in ordine ad lumen primum: et ipsum acutiorem reddentis. Et quia vt supra dictum est: in hierarchiarum distinctione superiores angeli: quia deum clarius vident quam inferiores in ipso quasdam leges speciales inspiciunt: et rationes ad quarum conspectum inferiores per suum essentiale lumen glorie non attingunt aliquas de illis reuelant inferioribus quando est placitum diuine voluntati non efficiendo vt inferiores illas leges in deo conspiciant: sed tantummodo disponendo: quia solus deus potest efficere vt aliqua veritas nude videatur in ipso.

¶ Huic autem consonat quedam Glo. super illud pslamum. Da mihi intellectum vt discam mandata tua. vbi dicitur sic. Ita dicitur angelus intellectum dare homini vt quisquam dicitur lumen dare domui: cui senestram facit: cum eam sua luce non penetret et illustret: ergo similiter angelum non illuminat nisi dispositiue loquendo de isto altissimo modo illuminationis. quia loquendo de modo illuminationis: quo tantum signatur intellectui de veritate: quia ita est vel de illo quo veritas ostenditur intellectui in aliquibus causis secundis: superior angelus potest inferiorem illuminare effectiue: si aliquid illorum nesciat que in causis secundis possunt ostendi. Supradicta autem illuminatio dicitur etiam purgatio et perfectio sub alia tamen et alia ratione. Dicitur enim illumina tio quantum ad luminis traditionem et receptionem. Purgatio quantum ad nescientie remotionem: perfectio quantum ad actualem cognitionem in quam dirigit illud lumen Unde Dyoni. de angelica hierarchia capi. 7. vltra medium. Purgatio est et illuminatio et perfectio diuine sciine sinrin. 5.

Ad primum in oppositum dicendum: quod illa auctoritas Greg intelligitur de his quae scienda sunt ab his ex debito: non quod sciant omnia scibilia Unde post auctoritatem allegatam immediatam sequitur: quod eorum scientia comparatione nostre valde dilatata est: sed tamen comparatione diuine scientie angusta.

¶ Ad secundum dicendum: quod illa auctoritas Iere. intelligitur de cognitione diuine essentie secundum se. Unde postquam dictum est. Non docebit vltra vir proximum subiungitur: et vir fratrem suum dicens cognoscite dominum: omnes enim cognoscent me a minimo eorum vsque ad maximum dicit dominus. Angelus autem superior inferiorem non illuminat quantum ad diuine essentie cognitionem: quia eam omnes immediate vident et clare: quamuis vnus alio clarius. Et si vltra arguas quod vnus homo beatus post iu ditium nihil alii reuelabit reuelatione que illuminatio dici possit: ita bene concedo quod nec etiam vnus angelus alii post iudicium.

¶ Ad tertium dicendum: quod vnus angelus non illuminat alium sibi tradendo lumen nature vel gratie vel glorie: sed eius intellectum disponendo ad hoc vt aliquid in deo videat: quod ante non videbat ad quod effectiue eleuatur immediate diuina virtute: vel sibi nuciando veritatem aliquam spectantem ad statum nature vel gratie vel glorie significando tantum: quia ita est: vel faciendo ipsum intelligere quando ita est per aliquas causas secundas.

¶ Ad quartum dicendum: quod illa auctoritas Aug. intelligitur de lumine glorie et gratie: de qua formatione dicit Aug. id est super Gen. non multum post principium: in eo quod scriptura narrat: dixit deus fiat lux: intelligamus dei dictum incorporeum in natura verbi eius coeterni reuocantis ad se in perfectionem creature: vt non sit informis sed formetur.

¶ Ad quintum cum dicitur quod soli deo conuenit illuminare animas etc. Dico quod illa auctoritas intelligitur de lumine gratie et glorie: quod patet: quia immediate subiungitur et seipsum eis ad perfruendum prebendo sapientes beatasque prestare. De qua illuminatione loquitur Aug. id est super Gen. non multum ante medium: dicens: quod intellectualis vita nisi ad creatorem illuminanda conuerteretur fluitaret informiter.

¶ Ad sextum dicendum: quod non sequitur: quod si intellectus non possit quietari citra infinitum intensiue: quod non possit quietari citra infinitum extensiue: quia primum infinitum est eius pncipium: et est imago illius infiniti: et natus ab illo recipere suam perfectionem et conatus nulli rei quiescit quousque coniungatur cum suo principio: et imago tenditur in rem cuius est imago quantum potest: et illud a quo natum est aliquid recipere suam perfectionem tendit naturaliter prout potest. Istam autem triplicem habitudinem non habet intellectus ad infinitum extensiue: nec ad aliquid aliud: et ideo si aliquid intellectus ita deo coniungeretur per claram visionem quod nihil aliud videret ab ipso quietaretur. quic quid autem aliud videret nisi videret ipsum deum quietarinon posset. Unde Aug. lib. 5. confes. longe post principium Infelix homo qui scit omnia illa: te autem nescit: beatus autem qui te scit: etiam si illa nesciat: qui vero te et illa nouit: non propter illa beatior: sed propter tes olum beatus est.

¶ Quaestio III. Tertio queritur vtrum angeli in feriores illuminent superiores. Et videtur quod sic. Super illud ad Eph. 3. Ut innotescat principibus et potesta tibus etc. Dicit Glosilmus. Hiero. angelicas dignitates supra memoratum mysterium scilicet redemptionis nostre ad purum non intellexisse: donec completa est passio christi et apostolorum predicatio per gentes dilatata. Si ergo homines qui sunt inferiores angelis: angelos illuminauerunt de mysterio nostre redemptionis. Uidetur similiter quod angeli inferiores possint illuminare superiores.

¶ Item illuminatio est veritatis manifestatio prius incognite. Sed inferiores angelicum loquantur superioribus eis manifestant veritatem de suis conceptibus quos ante nesciebant: ergo videtur quod ipsos illuminent.

¶ Item ecclesiastica hierar. est ad exemplar an¬ gelice. Unde Ber. 3. de conside. non multum ante finem. loquens de ecclesiastica hierar. dicit quod exemplar habet in celo. Sed in ecclesiastica hierar. inferiores quandoque illu minant superiores. Ergo a simili ita est in angelica hierar¬

¶ Item deus quandoque aliquid operatur in istis inferioribus praeter ordinensubstantiarum corporalium superiorum: ergo a simili deus quandoque illuminat angelos inferiores non mediantibus superioribus: ergo quandoque angeli inferiores aliqua secreta dei sciunt que fesciunt superiores. Cum ergo ea manifestare possint superioribus: videtur quod possint eos illuminare.

Contra Diony de angelica hierar. cap. 6 dicit hanc sententiam: quod si superiores regerentur ab inferioribus esset confusio. Unde patet quod non vult superiores ab inferioribus illuminari.

¶ Item Magister distin. praesenti dicit. quod omnia dona gratiarum superiores ordines. sublimius et perfectius perceperunt: ergo cum omnis notitia secretorum dei ad donum gratie pertinere videatur: nulla notitia secretorum dei est in angelis inferioribus quae non fit in superio ribus: et sic superiores ab inferioribus non illuminantur.

Respondeo quod inferiores non illuminant superiores quamuis loquantur eis. Ut enim supra dictum est: illuminatio est materifestatio veritatis spectantis ad secundariam perfectionem intellectus in ordine ad lumen primum: et ipsum intellectum acutiorem et clariorem reddentis. Nullam autem veritatem talem sciunt angeli inferio res: quam nesciant perfectius superiores. Cum ergo manifestare intellectui veritatem sit ipsum docere veritatem quam prius nesciebat: vel quam non ita perfecte prius sciebat: sequitur quod angeli inseriores non illuminant superiores.

Ad primum in oppositum dicendum: quod cum filius non tantu inquantum deus: sed etiam inquantum homo sit dominus angelorum: decens erat vt discipulis suis: maxime quando visibiliter conuersabatur cum eis aliqua reuelaret non mediantibus angelis: et ideo aliquam veritatem de mysterio redemptionis nostre sciuerunt antequam omnes angeli eam scirent. Non concurrit autem talis decentia: vt aliqua reuelet angelis inferioribus non mediantibus superioribus.

¶ Uel potest dici secundum aliquos quod per predicationem apostolorum angeli non didicerunt illa de mysterio nostre redemptionis que prius nesciebant. Sed per gentium conuersionem in cognitionem veritatis venerunt non per doctrinam apostolorum nisi per accidens inquantum per eorum doctrinam gentes conuerse sunt.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis angeli inferiores suos conceptus superioribus manifestent: non tamen eos illuminant: quamuis enim omnis illuminatio sit locutio: nec tamen econuerso. Sola enim illa locutio qua manifestatur veritas spectans ad secundariam perfectionem intellectus in ordine ad lumen primum: illuminatio est. hoc autem non facit angelus inferior aperiendo superiori suum conceptum. Sicut enim si discipulus dicat magistroego non intelligo istam propositionem: vel ego sum iocundus in corde: vel aliquod aliud tale non dicitur illuminare magistrum: quamuis illi aperiat aliquid quod ante nesciebat. Ita cum angelus inferior exprimit angelo superiori nescientiam quamhabet de aliqua re: vel aliquid aliud tale non illuminat eum: quamuis loquatur ei: quia talis veritas per talem modum aperta non spectat ad secundariam perfectionem intellectus angeli superioris quamuis si hanc veritatem deus ostenderet in seipso angelo superiori immediate vel vni alii mediante alio superiori: illuminatio dici deberet: ratione modi eam accipiendi: eo modo quod ratione talis modi accipiendi ad secundariam perfectionem intellectus spectaret.

¶ Ad tertium dicendum quod non est simile de ecclesiastica et angelica hierarchia: quia in ecclesiastica aliquando sunt aliqui in potestate superiores qui non sunt aliquibus suis inferioribus sanctiores nec in scientia clarlores: sed ecomuerso: et ideo superiores interdum illuminantur ab inferioribus. In angelica autem hierarchia omnes illi quid sunt superiores: sunt et scientiores et in intellectu clariores quam inferiores: et ideo ab illis non illuminantur.

¶ Ad quartum dicendum: quod in effectibus egredientibus adeo per causas secundas est ordoad causam primam et causam secundam: et sicut causa secunda est sub causa prima: ita ordo effectus ad causam secundam est inferior quam ordo ipsius ad causam primam: et ideo cum diuina prouidentia videt quod praetermissioordinis effectus ad causam secundam expedit ad hoc vt effectus excellentius ordinentur in causam primam. operatur quandoque non mediantibus causis secundis effectus sensibiles: qui a causis secundis quamuis per modum alium possent produci. hoc autem praetermissioordinis effectus ad causam secundam in angelis in nullo expediret nobis ad hoc vt excellentius ordinaremur in causam primam: eo quod non cadit sub nostra apprehensione sicut quando e respectu sensibilium effectuum: et ideo per illam non excitaremur sicut per istam: et propter hoc ordo effectuum intellectualium in ipsis angelis ad suas causas secundas numquam praetermittitur. Unde quamuis omnes angeli sancti immediate habeant a deo gratiam et glutiam nulla tamen illuminatione spectans ad actum hierarchicum descendit adeo in inieriores angelos nisi mediantibus superioribus: quamuis deus aliter posset facere si vellet.

¶ Quaestio IIII. QUarto queritur. vtrum angelieiusdem ordinis sint equipotentes. Et videtur quod sic. Quia secundum Dio. 9. ca. angelice hierarchie. archangeli sunt equipotentes principatibus. Cum ergo principatus et archangeli sint diuersorum ordinum vt superius habitum est. Multo fortius omnes angeli eiusdem ordinis sunt equipotentes.

¶ Item secundum Greg. Homelis 35 super euangelium Luc. super illud Luc. 15 erant appropinquantes ad iesum. Ordo angelorum est multitudo celestium spirituum qui inter se in aliquo munere similantur: sicut et in naturalium datorum munere conueniunt: ergo videtur quod omnes angelivnius ordinis: non tantum sunt equipotentes in gratia: sed etiam in natura.

¶ Item si inter angelos eiusdem ordinis esset gradus sequeretur quod inferior in ordine superiori magis conueniret cum superimo ordinis immediate sequentis: quam cum supremo ordinis: quia plura essent media inter se et supremum ordinis sui: quam inter se et supremum ordinis immediate sequentis: hoc autem viinconueniens.

¶ Item omnes angeli eiusdem ordinis: videntur esse eiusdem speciei: quia non est conuenienter vnus ordo constitutus ex rebus diuersis in specie. Sed omnes angeli eiusdem speciei equales sunt in natura. ergo et in gloria: quia omnes boni ex toto conatu se disposuerunt.

Contra Diony. x. ca. angelice hierarchie. vult quod in quolibet ordine sint primi medii et vltimi.

¶ Item in ordinibus ecclesiastice hierarchie non omnes eiusdem ordinis sunt equipotentes: in ordine enim epscorum quidam maiorem habent sufficientiam ad perfectionem sui officii: quam alii et sic de aliis: ergo similiter in eadem ordine angelice hierarchie quidam habent perfectiorem scientiam et potentiam ad exequendum officium ad quod deputati sunt quam alii.

Respondeo quod non omnes angeli eiusdem ordinis sunt equipotentes nec in scientia dirigente: nec in voluntatis perfectione: nec in potentia exequente officium ad quod sunt deputati. Cum enim dicat Aug. 19. de ciui. cap. 13 quod ordo est parium dispariumque rerum sua cuique loca tribuens dispositio: videtur quod in ordine eadem angelorum sit disparitas: et aliquo modo paritas. Disparitas sicut iam dictum est. Paritas in hoc quod ad idem officium deputati sunt: vt seraphin ad administrandum medianti. bus aliis angelis ea que disponunt voluntatem ad diuine dilectionis incendium. Quia tamen propter personarum disparitatem quam uis proportionatam illud officiu dispariter exequuntur: quamuis proportionaliter: concedendum est non omnes angelos eiusdem ordis esse equpotentes simpliciter: sed equpotentes secundum aliquid.

Ad primum in oppositum dicendum quod illa auctoritas intelligenda est de equpotentia non simpliciter: sed in modo recipiendi diuinam illumi nationem: vel aspiciendi in deo commnes leges et rationes quibus deus regit aliquas partes mundi determinatas: et angeli: eiusdem ordinis dicuntur equipotentes secundum quid scilicet inquantum sunt ad idem ministerium ordinati.

¶ Ad secundum dicendum quod illa aucto ritas loqutur de similitudine. similitudo autem non dicit equalitatem. Unde nec aduerbium similitudinis est nota equalitatis: et ideo non est idem dicere: diliges proximum tuum sicut te ipsum: et quantum te ipsum.

¶ Ad tertium dicendum: quod et si detur quod inferior de ordine superiori magis conueniat cum supremo ordinis immediate sequentis in aliquibus sicut in actibus essentialibus glatie: non tamen ex hoc sequitur quod magis conueniant in officio.

¶ Uel potest dici quod quamuis nullus angelus nec aliqua alia creatura sit mediainter inferiorem angelum supremi ordinis: et supcriorem ordinis immediate sequentis: tamen magis inter se distinguuntur: et innatura et in glutia: et in officio: quam inferior et superior eiusdem ordinis: et si deo placeret plures gradus in natura angelica posset facere inter inferiorem supremi ordinis: et superiorem ordinis immediate sequentis: quam facti sint inter inferiorem et superiorem eiusdem ordinis.

¶ Ad quartum dicendum: quod accipit vnum dubium scilicet quod omnes angeli eiusdem ordinis sunt vnius speciei: quia cum numerus angelorum secundum Dio. 14. cap. ange. hierar. excedat omnem numerum materialium rerum. Uidetur aliquibus quod inconueniens est ponere tantum. ix. species angelorum. Unde isti non habent pro inconuenienti quod plures angeli diuersarum specierum sint ordinati ad idem ministerium.

¶ Peccat est argumentum in supponendo quod angeli eiusdem speciei sunt equales in natura. Cum probatum sit superius dist. 3. quod deus in eadem specie potuit facere plures angelos in naturalibus inequales. Utrum autem sic fecerit vel non fecerit: nobis certum non est. probabile tamen est quod sic fecerit: quia vt inferius ostendetur sic factu est in animabus.

¶ Quaestio V QUinto queritur. vtrum ad ordnes angelorum assumuntur electi homines. Et videtur quod non. secundum Greg. in quadam homelis super illud Mar. vlt. Recumbem tibus. xi. discipulis. Quatuor sunt gnama entium: entia non viuentia: viuentia non sentientia: sentientia non rationalia: rationalia sic homines: intellectualia: sicut angeli. Sed prima entia non possunt transire ad ordinen secundorum: nec secunda ad ordinem tertiorum: nec tertia ad ordinem quartorum. ergo a simili nec homines ad ordines angelorum.

¶ Item angeli inferiores numquam assumentur ad ordinem superiorum: ergo multo minus assumentur homines ad ordines angelorum.

¶ Item que non conueniunt in officio: non conueniunt in ordine deputato ad illud officium. Sed anime beate non conueniunt in officio alicuius ordinis angelici. ergo non sunt in ordinibus angelorum.

Contra Math. 2 dicit saluator de electis quod erunt sicut angeli dei.

¶ Item Magister in littera et assumit a Greg. Homelis 34 super euangelia. dicit homines assumendos in ordine angelorum.

Respondeo quod ad quenle ordinem angelorum aliqui electi homines assumentur. Sed vtrum omnes vel non omnes: de hac sunt opiniones. Aliqui enim sentire videntur quod omnes: quibus multum consonare videtur Magister in littera.

¶ Aliis autem videtur quod omnes assumentur: sed sicut aliqui pauci qui propter excellentiam meriti: sunt supra quemlibet ordinem angelorum quod expresse de beata virgine tenet ecclesia. Ita dicunt quod erunt aliqui electi qui non erunt tanti meriti vt equentur cuicumque angelo in glutia: et isti decimum ordinem constituent. Et huic opinioni concordat: decime drachme inuentio: et solis per decemgradus dispensio: et ipsius denarii perfectio. Dicit enim Glosu. super illud Luc. 15. Que mulier habens drachmas. x. decemdrachmas mulier habuit: cum nouem ordinibus angelorum additus est decimus: vt compleretur numerus electorum. Et sic patet quod per decrmam drachmam mltitudo electorum significatur. Per descensionem est solis decem gradibus de qua habetur Isa. 38 descensio filii dei ad nostre nature assumptionem propter salutem hominum significatur.

Ad primum in oppositum dicendum: quod non est simile de comparatione brutorum ad homines et hominum ad angelos: quia bruta non possunt apprehendere intelligibilia: quod possunt homines. Sed homines et angeli in hoc conueniunt: quod tam illi quam isti intelligibilia apprehendunt: quamuis per alium et alium modum.

¶ Ad secundum dicendum: quod quamuis angeli inferiores numquam assumuntur ad ordines superiorum: tamen aliqui homines assumuntur ad ordines angelorum. Angeli enim quantum ad primum essentiale in prima sua electione meruerunt: et statim obtinuerunt. Unde non est mirum si multi homines propter tempus merendi prolixius: et propter sanctorum adiutorium et meritum christi iam exhibitum: propter que gratia infunditur abundantius: mereantur multis angelis in gloria adequari.

¶ Ad tertium dicendum: quod illa assumptio non intelligitur quo ad conuenientia officii sed premii.

¶ Quaestio VI SExto queritur. vtrum remanebunt angelorum distincti ordines post impletionem numeri electorum. Et videtur quod non. Apostolus secunda Cor. 15. Dicit de christo quod euacuabit omnem principatum et potestatem: supplepost impletionem numeri electorum.

¶ Ite Glo. super eundem locum dicit: quod omnibus collectis omnis prelatio cessabit: quia necessaria non erit.

¶ Item distinctiones ordinum attenduntur penes distincta ministeria ad que angeli deputati sunt. Sed post impletionem numeri electorum illa administratio cessa bit: quia electi illa administratione amplius non indigebunt. ergo videtur quod cessabit distinctio ordinum.

Contra potst impletionem numeri electorum: illi qui modo sunt inequales: et in natura et in gratia in eadem inequalitate remanebunt ergo illi idem gradus qui modo sunt inter angelos post iudicium remanebunt: ergo a simili et idem ordines.

¶ Item distinctio inter ordines angelorum est ad pulchritudinem ecclesie triumphantis. Sed post impletionem numeri electorum nihil diminuetur de pulchritudine ecclusie triumphantis: sed augebitur: ergo inter angelos distinctio ordinum remanebit.

Respondeo quod quantum ad rationem excellentie in natura et gloria ordines remanebunt distincti. Sed quantum ad executionem minsterii aqua quod ordinati sunt non: quia executio illius ministerii est modo propter electos: qui tunc ea non indigebunt. Clare tamen ab omnibus videbitur qui ad que ministeria fuerunt deputati.

¶ Ex predictis patere potest solutio argumentorum ad vtramque partem.