Articulus 1

PRimo igitur sciendum quod Dyo 3. c. agelice ierarchie sic diffinit ierarchia. Hierarchia est ordo divinus et scientia et actio dei forme quantum possibile est similans: et ad inditas ei illuminationes diuinitus propprtionaliter in dei similitudinem ascendens.

¶ Item aliter diffinit eam in eodem ca. dicens quod hierarchia est diuina pilchritudo: vt simpla: vt optima: vt consumatiua.

¶ Item sic. inerarchia est ad deum quantum possibile est similitudo et vnitas. ipsum habens omnis sancte scientie et actionis ducem. et ad suum diuinissimum decorem immutabiliter diffiniens quantum est possibi le reformat: et suos laudatores agalmata diuina perficit: specula clarissima et munda. prima diffinitio sic potest exponi hierarchia est ordo diuinus: idest potestas ordinata. et scientia dirigens potestatem: et actio quantum ad potestatis directe executionem. Unde per ordinem notat personarum existentium in hierarchia officium: per scientiam directionem: per actionem ministerium dei forme quantum possibile est similans: in quo notat similitudinem hierarchie in habitum ad beatam trinitatem quantum possibile est: et ad inditas ei illuminationes diuinitus proportionaliter in dei similitudine ascendens hic notatur actualis similitudo hierarchie ad beatam trinitatem prout possibile est. Unde vult dicere quod quantum potest ascen it per actualem contemplationem ad beate trinitatis similitudinem secundum proportionem illuminationum sibi diuinitus inditarum. Unde cum dicitur. ad inditas hec praepositio ad ponitur pro hac prepositione per: vel prohac prepositione secundum. vult ergo dicere in grosto quod hierarchia est personarum sacrarum a deo ordinata potestas directa per scientiam similis deo prout possibile est per habitus sacros. Et magis similis per potestatis illius executionem. siue deum actualiter contemplando: siue inferiores illuminando: siue homines custodiendo.

¶ Secunda diffinitio secundum aliquos conuenit: hierarchie increate. quibus videtur consentire translatioabbatis vbi habetur sic. diuina pulchritudo cui assimilande sunt hierarchie angelorum: et hominum sicut simplex et bona et principaliter consumatiua et vniversaiter munda: et ab omni non se decemte. In simplicitate notaur vnitas. In optimitate personarum pluralitas: quia summa bonitas hoc exigit vt ipsa essentie pluribus personis communicetur. In consumatione notatur vnitas spectare ad perfectionem personalis pluralitatis. et personalis pluralitas ad perfectionem substantialis vnitatis Non est tamen intelligendum quod in trinitate sit hierarchia ita vt inter personas sit ordo principandi. quia inter diuinas personas est summa equalitas. Sed ordo principandi: quo pater a nullo: filius a patre: spiritus sanctus ab vtroque. Et quia hierarchia significat sacrum principatum inter personas que sunt in hierarchia: non videtur debere concedi trinitatem esse hierarchiam: nisi cum determinatione predicta.

¶ Tertia diffinitio conuenit hierarchie create. cuius expositio sic patet. Inea enim describitur hierarchia quantum ad eius tendentiam in deum.

¶ Primo per habitus deo assimilantes et ad vnionem cum deo disponentes. cum dicitur hierarchia est ad deum quantum possibile similitudo et vnitas.

¶ Secundo per actus cum dicitur ipsum habens sancte scientie et actionis ducem. et prepotenit scientiam actioni. eo quod scientia dirigit actionem.

¶ Tertio quantum ad tendentie et vnionis stabilitatem cum dicitur: et ad suum diuinissimum decorem immutabiliter diffiniens idest intendens.

¶ Quarto quantum ad plenitudinis vbertatem in claritate et charitate. In haoc quod non solum sibi sufficit in cognoscendo et amando: sed potens est etiam et perfecte volens alios adiuuare: cum dicitur quantum est possibile reformat: et suos laudatores agalmata diuinaperficit specula clarissima et munda. pro agalmata diuina habet translatio abbatis diuina insignia.

¶ Ex dictis diffinitionibus ierarchie create extrahitur vna magistralis que talis est. hierarchia est rerum sacrarum et rationalium ordinata potestas in subditis debitum retinens principatum: et accipitur ibi rationale inquantum comprehendit intellectuale. ita quod diffinitio conuenit hierarchie angelice et ecclesiastice.

¶ Questio. II. SEcundo veniendum est ad hierarchiarum et ordinum distinctionem. Dico ergo quod hierarchiarum alia est supercelestis: que est diuina: qui tamen dici non debet hierarchia: nisi cum determinatione supradicta. Alia celestis que est angelica. Tertia subcelestis que est ecclesiastica.

¶ Angelica vero hierarchia distinguitur in tres hierarchias. quia quamuis omnes sancti angeli deum immediate et clare videant: et multa alia in ipso: secundum tamen plus et minus deum clare vident: et alia in ipso conspiciunt.

¶ Sunt enim quidam qui deum ita clare vident quod non tantum in ipso conspiciunt rationes secundum quas deus de lege communi re git aliquas partes mundi determinatas vel vniuersum orbem. Sed etiam rationes quibus praedicta regit secundum leges quas dispensat ex priuilegio speciali. Et ex istis constituitur su¬ perior hierarchia.

¶ Sunt alii qui quamuis in ipso deo non conspiciant rationes quibus deus regit vniuersum et eius partes determinatas secundum leges quas dispensat ex praeuilegio speciali. sed eis reuelantur a deo mediantibus angelis prime hierarchie: quando placitum est diuine voluntati: tamen in deo immediate conspiciunt rationes quibus deus regit vniuersum de lege communi. Et ex illis constituta est media hierarchia.

¶ Sunt alii qui nec ad primam nec ad secundam cognitionem attingunt: sed tantum immediate conspiciunt in deo rationes quibus deus regit aliquas partes mundi determinatas de lege communi. Et ex illis constituta est inferior hierarchia.

¶ Distinctio autem ordinum in hierarchiis non potest accipi penes gradus secundum quos angeli eiusdem hierarchie deum vident: vel alia in deo: quia illi gradus multo plures sunt quam tres: et non sunt nisi tres ordines in qualibet hie rarchia. Dico ergo quod distinguuntur penes distincta ministeria ad que exercenda diuina prouidentia angelos deputauit. omnes enim mediate vel immediate ministrant. Unde apo stolus ad hebre id est omnes sunt administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis.

¶ Diuina enim prouidentia tertiam partem nobiliorem superioris hierarchie deputando vel ordinando admistrandum ea quae voluntatem disponunt ad incendium diuine dilectionis. Et aliam tertiam inferiorem prima ad ministrandum ea que disponunt intellectum ad lucem diuine contemplationis.

¶ Et partem tertiam duabus predictis inferiorem ad administrandum ea que disponunt voluntatem ad tramquillitatem que notatur nomine sessionis. Supremam hierarchiam in tres ordines conuenienter distinxit.

¶ Et primus ordo a ministerio ad quod ordinatus est: conuenienter dicitur seraphin. quod interpre tatur ardor vel incendium: seu ardentes vel incendentes: et etiam quia omnia dona inferiorum excellentius sunt in ordine supremo a nobilissimo dono quod est diuine dilectionis incendium debuit nominari.

¶ Secundus ordo inferio:¬ primo a ministerio ad quod ordinatus est: dicitur cherubin: quod interpretatur scientie plenitudo. et etiam quia ordo nobilior post seraphin: ideo a dono nobiliori post diuine dilectionis incendium debuit appellari. illud autem donum est scientie plenitudo id cet claritas diuine cognitionis.

¶ Tertisordo a ministerio ad quod ordinatus est dicitur throni id est sedes: quo notatur pacis tranquillitas secundum Ber. lib. 5. de consi. capi. 8. et etiam quia est ordo superior respectu ordinum existentum in duabus aliis hierarchiis a nobiliori dono: post duo predicta dona debuit nuncupari. hec autem est paxmentis et tramquillitas: qui causatur ex incendio diuine dilectionis et ex luce diuine cogitationis. Et secundum Ber. vbi prius. intelligitur nomine sessionis.

¶ Ulterius dico quod diuina prouidentia partem tertiam in media hierarchia supremam deputando seu ordinando ad ea que generali regimini mundi expediunt sententiandum et imperandum. Et aliam tertiam immediate sequentem ad exequendum. Et aliam tertiam que in illa hierarchia est infima ad impedimentum remouendum. Mediam hierarchiam in tres ordines conuenienter distinxit.

¶ Et supremus ordo istorum trium a ministerio ad quod ordinatus est: dominationes nominatur: et etiam quia aliis ordinibus inferioribus preest: merito nomine dominii censetur.

¶ Medius ordo illius hierarchie a ministerio ad quod ordinatus est: virtutes appellatur. ad virtutem enim spectat exequi strenue ardua que rationabiliter imperantur.

¶ Inferior ordo illius hierarchie: ad quod ordinatus est potestates nuncupatur: remouent enim impedimenta: aduersarias potestates refrenando ne tantum noceant quantum nocerent si permitterentur. Et quia hoc ordo est immediatus virtutibus et illis inferior: et virtus est quid propinquum potentie et ipsius complementum: vnde dicitur virtus vltimum de potentia: ideo etiam huic ordini nomen potestatis congrue assignatur.

¶ Dico etiam quod diuina prouidentia tertiam partem inferioris hierarchie supre¬ premam in ea deputando seu ordinando ad custodiam principum: et etiam prelatorum. Et aliam tertiam immediate post eam: ad custo diam prouinciarum. Et tertiam partem aliam que in illa hierat chia est infima ad custodiam inferiorum et singularium personarum. inferiorem hierarchiam in tres ordines conuenienter distinxit.

¶ Et supremus ordo huius hierarchie a ministerio ad quod ordinatus est: dicitur principatus: vndeipnum cipatus vniuoce non dicitur: cum dicitur hierarchia est sacer principatus: et cum ordo iste dicitur principatus.

¶ Medius ordo huius hierarchie a ministerio ad quod ordinatus est: dicitur archangeli ab archos quod est princeps: et angelus. custodiunt enim prouincias: quarum partes sunt singulares persone inferiores: que ab illis que appropriate dicuntur angeli custodiuntur. Quia etiam hic ordo nulli alii ordini nisi inferiori qui nomen angelorum appropriate sibi retinuit prelatus est: ideo nomen archangelorum sibi conuenienter assignatur.

¶ Inferior ordo huius hierarchie: et ex consequenti inter. ix. ordines inferior a ministerio ad quod ordinatus est: angeli nuncupatur: quia enim angelus idem est quod nuncius: et spiritus istius ordinis immediate personis infe rioribus: que multe sunt: et quia plures habent supra se: quam ordo alius: quorum omnium preceptis obtemperant: et que ab eis nobis annuncianda accipiunt: nobis annunciant: ideo nomen angeli sibi per appropriationem retinuit. Ad significandum etiam omnes alios ordines istum precellere: et omnibus aliis istum subesse: omnes alii ordines nominantur nominibus auctoritatis: et iste ordo sibi commune nomen retinuit: quod est nomen humilitatis.

¶ Ex hoc autem quod quemlibet ordinem nominaui tertiam partem vnius hierarchie non intendo affirmare quamlibet partem illarum trium continere equalem numerum personarum numero alterius partis: quia forte plures sunt in superiori ordine quam inferiori: vt volunt quidam.