Articulus 2

¶ Questio I. PRimo ostendo quod in materia non sit aliquid de quo fiant brutorum anime et alie corruptibiles forme: Quia illud non est tota essentia forme: quia sic forme non generarentur: sed essent materie concreate nec pars essentie forme: quia ita difficile est vnam partem forme sieri de nihilo: sicut totam nec aliquid purum possibile: quia aliquid purum possibile esse videtur includere contradictionem: cum esse sit actus.

¶ Item si est aliquid in materia de quo siat corruptibilis forma: aut illud est tramsmutabile in formam: aut non si sic. desinit esse quod erat: et ita in productione forme fieret alicuius rei adnihilatio quod inconueniens videtur. Si non ergo de illo non fierent forme.

¶ Item philosophus. 7. meta. probarquod forma non generatur: nisi quia compositum generatur: ergo illud de quo sit forma non est al: ud: quam illud de quo sit conpositum. Cum materia ergo sit de quo sit compositu: non oportet vltra hoc ponere aliquid de quo fiat forma.

¶ Item siesset aliquid in materia transmutabile in formam: tunc cum forma per naturam corrumperetur: resolueretur in illud: quia sic dicit philosophus. 3. phy. Omne resoluitur in hoc ex quo est: et tunc pari ratione illud idem iterum posset tramsmutari in formam: et sic forma corrupta posset reduci eadem numero per naturam: quod est contra philosophum. 2. de generatione.

Contra forme respectu quarum materia est in purapotentia receptiua: non fiunt per naturam: sed per creatione. Unde non obstante quod corpus sit in potentia receptiua ad animam intellectiuam: tamen quia non est corpore aliquid de quo fiat anima intellectiua: ipsa non generatur: sed creatur: ergo cum anime brutorum et alie generabiles et corruptibiles forme: non producantur per creationem. sed per naturam videtur quod materia sit aliquid de quo fiant ille forme.

¶ Item Aug. lib. 3. de trini. cap. 7. Omnium rerum que corporaliter visibiliterque nascuntur: occulta quedam scientia in istis corporeis mundi huius elementi latent: alia iam sunt conspicua oculis nostris ex fructibus animantibus: Alia vero illa occulta istorum seminum semina: vnde iubente creatore produxit aqua prima natatilia et volatilia: terra sui generis germina prima: ergo videtur quod forme brutorum et berbarum a principio facte fuerunt de aliquo materiae concreato. Responsio aliquorum ad hanc questionem est: quod non opetet ponere aliquid in materia de quo fiat forma: eo quod non generatur forma: nisi quia generatur compositum secundum doctrinam philosophi. 7. meta.

¶ Sed hoc responsio non videtur sufficiens: quia quamuis perfectio prius ordine nature attingat totum quam partes: tamen in via generationis: que est processus de imperfecto ad perfectum prius est ordine nature productio partium: quam totius inquantum partes sunt quedam principia totius: et principia sunt priora naturaliter principiato. Cum ergo forma sit principalior pars compositi prius ordine nature est productio forme quam compositi: ergo compositum producitur: quia forma in materia producitur oportet ergo dare aliquid in fundamento transimutationis: de quo forma: que per naturam producitur fiat: verbum autem philosophiin responsione argumentorum soluetur.

¶ Preterea quamuis in iustificatione peccatoris de non grato fiat gratus pergratie infusionem: tamen quia anima non est aliquid de quo fiat gratia: sed est in sola potentia receptiua ad eam gratia non fit in ipsa: nisi per creationem: ergo similiter quamuis de non animali fiat animalis: et de non planta fiat planta: tamen si non esset dare aliquid in fundamento nature: de quo fierent ille forme: non possent fieri nisi per creationem: quod falsum est.

¶ Si dicas quod non valet: quia per hoc de materia sit compositum quod ipsa substantialiter tramsmutatur.

¶ Contra hoc arguo sic. Ipsum substantialiter tramsmutari non potest nisi quadrupliciter intelligi scilicet autm quia recipit formam: aut quia tramsmutatur in eam secundum aliquid sui: aut secundum se totam: aut quia secundum se totam in conpositum tramsmutatur. Si primo modo tunc restat eadem difficultas: que prius scilicet vnde sit illa forma. Si secundo modo habeo propositum: quia illud materie quod tramsmutatur in formam quicquid sit illud est illud: de quo sit forma. Si tertio modo adhuc fieret forma de tota materia non remaneret materia pars conpositi: quod ipsi negant: quod enim secundum se totum in aliud tramsmuta tur: non remanet id quod erat. Si quarto modo esse hoc non potest nisi trammntetur in formam: quia quod tramsmutatur in compositum tramsmutatur in ipsum: aut ratione materie: aut ratione forme: aut ratione vtriusque: sed materia non potest naturaliter tramsmutari in compositum ratione materie et forme simul: quia materia non potest tramsmutari in seipsam.

¶ Alii dicunt ad questionem quod in fundamento materie est aliquid de quo sit forma corruptibilis: et hoc est aliquis gradus essentie illius forme. Sed hec etiam rantuns non videtur sunfficiens: quia aut ille gradus transmutatur in alium gradum: aut non. Si non: non video quomo do de illo fiat alius gradus. Si sic iam ille prior gradus non remanet: quia impossibile videtur quod vna res tramsmute tur in aliam: et remaneat idem quod erat ante. Sed forma generata manet: et quelibet portio sua proportio sue essentie sit forma resolubilis in plures partes actualitatis. Restat ergo quod ille gradus predictus non fuisset aliqua portio forme generande.

¶ Alii dicunt quod de quo sit corruptibilis forma per naturam: est tota essentia forme: que est concreata materie sub aliquo esse actuali incompleto.

¶ Sed hoc resposio non videtur sufficiens: quia quantum est de essentia forme in materia: tantum est ibi de actuali existentia illius forme: si materie essent concreate tote essentie formarum generabilium et corruptibilium: fuissent illi concreate in pleno actuali esse. Unde predicta opinio ponere videtur latitationem formarum in materia: que opinio a philosophis magis autenticis reprobatur.

¶ Preterea cum diffinitio indicet quiditatem rei posset dici quod in aere esset illud quod indicatur per diffinitionem ignis: quia essentia forme ignis materie coniuncta sub quacumque actualitate essentiam et quiditatem ignis constituit.

¶ Preterea secundum illam viam non euaderetur hoc inconueniens scilicet quin per naturam fieret aliquid de nihilo: quia illa opinio non potest dare de quo fiat gradum essendi completus.

¶ Uidetur ergo mihi dicendum: quod in materia: per quam intelligo fundamentum nature est aliquid purum possibile: quod per naturam est transmutabile in forma generabi¬ lem et corruptibilem ratione cuius essentia talis forme: tota est in materia sub esse incompleto vocando esse incompletum non esse actuale imperfectum: sed esse purum possibile.

¶ Et si dicatur materia est quid compositum ex actuali actione infima et possibili non tantum possibilitate: que dicit solam relationem vel negationem actualitatis perfectionis potest dici quod predictum principium purum possibile: est ipsa possibilitas positiua: que est de ratione materie: tamquam pars eius infimior. Cui opinioni videtur concordare Con mentator super. 8. meta. dicens quod illud quod fuit in potentia est in actu: hoc est quia illa possibilitas tramsmutatur in actualitatem que est forma: et forte aliqui. antiquitus qui sub forma omnem actualitatem comprehendebant materiam vocabant istud principium purum possibile: et ideo aliqui illorum dicebant: materiam non esse de essentia compositi: sed transire in actualitatem que producitur per naturam. Melius tamen est vt per naturam intelligamus infimum actualitatis gradum: quem in generabilibus et corruptibilibus natura potest ad complementum reducere vel disponere: et per predictum principium purum possibile intelligamus passiuam potentiam materie: non illam qua materia potest ipsam recipere formam quia illa sola ratione differt a materia: sed per quam materiam ita se habet ad formam: quod de ipsa est educibilis per naturam. Et de ista duplici potentia passiua in materia superius dictum est. dist. 12.

Ad primum in oppositum dicendum: quod illud in maera de quo sit forma: dicitur purum possibile: quia non habet actualitatem propriam: est tame per actualitatem alienam: vnde illud principium purum possibile ponere esse per se: includeret contradictionem non enim potest dici esse in actu: nisi quia concreatum est alicui actualitati: non est autem nobis cognoscibile nisi per argumentationem vel priuatiue scilicet remouendo omnem actualitatem: vel per comparationem ad formam.

¶ Ad 2m dicendum: quod illud principium possibile est transmutabile in formam: nec tame adnihilatur: quia quamuis non maneat purum possibile: sicut ante erat: manet tamen actualitas forme: in quam tramsmutatur: quamuis enim substantia panis transubstantietur in corpus christi: non tamen adnihilatur: quia quamuis non remaneat panis substantia: maeriet tamen corpus christi: in quod tansmutatur: quamuis autem inter istas tramsmutationes multa sit dissimilitudo: quia in sacramento altaris tramsmutatur substantia composita in substantiam compositam nullo communi manente: hoc autem transmutatur possibibile in formam fundamento nature communi manente. Insacramento etiam altaris transmutatur vna essentia actualis in aliam essentiam actualem: hoc autem transmutatur purapossibilitas in actualitatem. In sacramento etiam altaris trans mutatur panis in aliquid actu preexistens: hic autem possibilitas non transmutatur in aliquid actu preexistens: quia forma in quam tramsmutatur actu non preexistit: et multe alie sunt dissimilitudines: tamen hoc exemplum in haec facit ad propositum meum quod per ipsum maniseste declaratur illud non adnihilari: quod in aliud tramsmutatur: et non maneat quod erat antem.

¶ Ad tertium dicendum: quod illud verbum phlosophi. 7. meta scilicet quod forma non sit sed compositum: restringi debet ad factionem rei complete per se stantis naturaliter cuiusmodi est substantia composita: et non corruptibilis forma.

¶ Ad quartum dicendum quod cum forma generabilis corrumpitur per naturam resoluitur in principium pure possibile: sed non illud idem in numero quod fuit transmutatum in ipsam: sed in aliud secundum quod vna res pure possibilis potest dici aliud ab vna re possibili: quae non est ipsa: et est alietas potentialis: et etiam si illud principium purum possibile transmutatur in formam non tramsmutabi. tur in eadem numero: que resoluta suit in ipsum: sed in aliam Et ideo ex predicta positione non sequitur eandem formam in numero posse reduci per naturam.

¶ Auctoritas Aug exposita est dist. precedenti in illa questione. vtrum in materia vnius elementi sit potentia actiua ad formam alterius elementi in solutione primi argumenti.

¶ Quaestio II. SEcundo quaeritur vtrum anime bruto rum sint extense. Et videtur quod non. Autor de spiritu et anima. cap. 8. sic ait. Dici tur spiritus anima siue hominis siue peccatoris: sed spiritus non sunt extensi: ergo anime brutorum non sunt extense.

¶ Item forma extensa non est principium actiuum motus: nisi ad alteram partem determinate: vt patet in forma grauium et leuium. Sed bruta per suam animam possunt se mouere ad oppositas partes positionis: ergo anime brutorum non sunt extense.

¶ Item sola quantitas est extensa per se sola: qualitas per accidens. Sed anima brutorum neque est quantitas nequam est qualitas: sed substantialis forma: ergo non est extensaneque per se: neque per accidens.

¶ Item anima sensitiua continet partes corporis bruti secundum philosophum id est de anima. Sed secundum quod videtur ibidem velle philosophus non posset continere corpus si ipsa esset partibilis: ergo videtur quod ipsa partibilis non sit Sed si esset extensa: esset partibilis: ergo non est extensa.

Contra cum partes anguille diuiduntur: partes remanent viuentes et sentientes: quod non esset nisi eius anima per diuisionem corporis diuideretur. diuidi autem non posset nisi esset extensa.

¶ Item cum anima bruti educatur de potentia materie: non per creationem: secundum quod videtur velle Aug. 13. de ciui. ca. vlt. Sed si non est extensa: pari ratione nec alie substantiales forme: que educuntur de potentia materie. Sed alie que educuntur de potentia materie extenduntur: ergo et iste.

Ad istam quonem diunt aliqui quod ante brutorum sunt extense: non perse: sed per extensionem materie innitentes experientie in opponendo allegate ad hanc partem de diuisione anguille.

¶ Rationi etiam innituntur sic. anima enim sensitiua bruti de potentia materie educitur. Unde de ecclesiasticis dogmatibus. ca. 16. pecudum anime cum carne ipsa carnis viuacitate nascuntur: et cum carnis morte finiuntur. Inqualibet autem parte materie ipsius bruti: que animatur anima sensitiua: prefuit principium purum possibile tramsmutabile in ipsam: nec probabile videtur: quod in qualet parte materie fuit totum: ergo de qualbet parte materie bruti animati anima sensitiua educta est aliuom pars ipsius anime sensitiue: secundum ergo vnam sui partem est in vna parte materie: et secundum aliam in alia parte quod non esset verum si non esset extensa secundum extensionem sue materie.

¶ Alii dicunt quod non est extensa. Sed est in qualibet parte corporis tota: quia vt videtur eis: aliter non posset corpus mouere localiter secundum oppositas partes positionis.

¶ Et preterea non dicunt: aliter non sentiret tota in qualibet parte corporis. Cuius contrarium videtur velle Aug. in epistola ad Dyoschorum: et in pluribus aliis locis.

¶ Preterea vt videtur eis si esset extensa discontinuaretur per discontinuationem membrorum: que videntur discontinuari in iuncturis et sic non posset membra corporis continere. Qui vult tenere primam opinionem: que mihi est intelligibilior potest dicere ad primum in oppositum: quod ille auctor vocat animam peccatoris spiritum: propter maiorem eius actualitatem: quam habeant alie forme que educuntur de potentia materie: et quia minus habet materiales operationes. Sed habet operatione: magis accidentes ad spiritualitatem: vnde dicit philosophus. 2. de anima quod sensus est susceptiuus specierum sine materia.

¶ Ad secundum cum dicitur: quod forma extensa est principium actiuum motus ad diuersas partes positionis etc. Dico quod instantiam habet in forma extensa que mouet post apprehensionem propter illius forme actualitatem maiorem: que secundum vnam sui partem figi potest in vna parte sui corporis: et sic mouere corporis partem aliam cuiusmodi est sensitiua brutorum.

¶ Ad tertium cum dicitur. quod sola qua litas est extensa per accidens. Dico quod falsum est. omnes enim forme substantiales que educuntur per naturam de potentia materie extenduntur per accidens scilicet per exten¬ sionem sue materie. Unde cum dicit philosophus 6 physicorum quod quantum diuisibile est per se: ipsum quale autem per accidens aut non intendebat ibi loqui de omni forma diuisi bili per accidens aut qualitatem extendebat non tantum ad formas accidentales: sed etiam ad formas substantiales: que de potentia materie naturaliter educuntur.

¶ Ad quartum dicendum: quod ibi loquitur philosophus de partibilitate ad actum reducta: et de partibilitate secundum potentias: volens dicere quod si pars anime esset in vna parte corporis: per quam anima tantum moueret secundum locum: et alia pars in alia parte corporis: per quam tantum sentiret: ita quod ille partes anime non essent continuate adinuicem: tunc non posset corpus continere. Et aliter etiam probat talem diuisionem non esse in anima sensitiua: per hoc quod partes aliquorum animalium incisorum habent simul sensum et motum secundum locum.

¶ Ad rationem primo adductam pro alia opinione in corpore quaestionis soluta est in solutione secundi argumenti.

¶ Ad illud quod ibidem dicitur scilicet quod tota sentit in qualibet corporis parte: dicunt quod verum est: sed non per se totam: et si inueniatur Aug. dixisse quod tota et per se totam sentit sensitiua in qualibet corporis parte: exponendum est de sensitiua in homine. Uel dicendum ipsum inuestigando hoc dixisse: non tanquam opinionem propriam asserendo.

¶ Quod autem dicebatur ibidem quod tunc esset in animalibus diuisio per membrorum discontinuationem non multum valet: quia vt inferius ostendetur membra corporum animalium continua sunt non contigua.

Qui vult tenere aliam opinionem potest dicere ad primum in oppositum quod in incisione animalium: quorum partes post incisio nem mouentur et sentiunt: prima sensitiua corrumpitur propter corruptionem corporis cuius erat forma. Sed quia propter magnam vniformitatem partium quelibet pars est sufficienter disposita ad hoc vt animetur: Ideo dicunt quod per virtutem corporum celestium de qualibet illarum partium potentia subito educitur anima sensitiua.

¶ Alii dicunt quod quamuis sensitiua non fit extensa: tamen est plures in potentia: que potentia reducitur ad actum per eorporis diuisionem. Sicut dicunt ipsi videmus quod quamuis partes linee continuentur ad punctum vnum: tamen cum diuiditur de vno puncto siunt duo puncta.

¶ Sed quicquid sit de solutione. Exemplum falsum est. nunquam enim vnus punctus diuiditur in duo puncta: nec in linea continuainter puncta terminantia lineam est aliquis punctus realiter in actu: Unde si linea diuiditur: non diuiditur punctum in duopuncta. Sed per diuisionem reducuntur ad actum duopuncta: que ibi ante erant in potentia: vnde cum partes linee dicutur continuari ad punctum: intelligendum est de puncto signato in linea imaginabiliter vel intelligibiliter tantum: aut de puncto in potentia: qui dicitur punctus vnus propter simultatem: quod sicut illa duo puncta: que perdiuisionem linee reducuntur ad actum actualiter simul sunt manentia: tamen distincta si est linea naturalis: ita ante diuisionem simul erant in potentia.

¶ Ad secundum forte dicerent aliqui istorum quod nulla forma substantialis extensa est. Alii forte dicerent quod non est simile de aliis formis eductis de potentia materie: et de ista propter maiorem huius forme actualitem: et quia ista est spiritualis magis quam alie et minus materialiter.