Articulus 1

¶ Questio. I. PRimo ostendo quod in corporibus animalium non manent essentie formarum elementarium nec complete nec incomplete: quia secundum philosophum id est de generatione. quelibet pars mixti est mixta. Sed duo corpora siue completa siue incompleta non possunt naturaliter simul esse: ergo si esset mixtio ita non remanerent ibi elementa secundum essentias suas: quelibet pars mixti non posset mixta esse.

¶ Item ita sunt composita corpora animalium ex elementis sicut medii colores ex extremis. Sed in medio colore non sunt medii colores secundum essentias suas nec completas nec incompletas: quia ita simplex qualitas est medius color: sicut extremus: ergo similiter in corporibus animalium non manent forme elementares secundum essentias suas: nec completas nec incompletas.

¶ Item corpora animalium naturaliter generantur. Sed ignis de spera sua ad inferiora naturaliter non descendit. ergo in corporibus animalium non est essentia ignis neque completa neque incompleta.

¶ Item caliditas ignea adurit: caliditas que est in corporibus animalium naturaliter digerit: ergo caliditas quae est in corporibus animalium non est ignea.

Contra philosophus in fine primi de generatione. mixtio est miscibilium alteratorum vnio. ergo videtur quod in mixtione elementa alterantur et vniuntur: et sic in mixtoremanent secundum suas essentias incompletas.

¶ Item philosophus. 2. celi et mundi. loquens de animalibus dicit: quod ipsa generantur ex rebus contrariis diuersorum locorum: et non est aliqua pars anima. lis in loco suo: quapropter sit: quod animal veterascit et finitur velociter. Hec autem vera non essent nisi elementa secundum suas essentias incompletas remanerent in mixto.

¶ Item Aui. lib. 4. de animalibus. cap. de complexione in vniversali. Complexio est res accidens ex contrariarum qualitatum operatione in particulis minimis: et diuidentibus se adinuicem et tunc in eis accidit vna qualitas que dicitur complexio. Sed ille qualitates non separantur a substantialibus formis: ergo in corporibus animalium: cum sint complexionata sunt essentie elementorum incomplete: in quibus radicantur ille contrarie qualitates: que sunt caliditas: frigiditas: humiditas: et ficcitas.

¶ Item philosophus libro de sensu et sensato. vltra quod color sit in extremitate perspicui terminati. ergo omne corpus coloratum est compositum ex corpore perspicuo et opaco: quia terminatio perspicui est per opacum.

Ad istam quaestionem dicunt quidam quod in corporibus animalium sunt forme substantiales elementorum secundum suas essentias incompletas et haec opinio multas auctoritates habet pro se: quarum alique sunt in opponendo allegate. Dicit etiam Damas. lib. 3. cap. 16 quod necesse est difftere hominem ex quinque ad minus compositum esse naturis id est quatuor elementis et anima. Philosophus etiam 2. de generatione. probat omnia corpora mixta esse composita ex quatuor elementis. Dico enim sic. Omnia mixta corpora quecunque circa medium locum sunt: sunt ex omnibus composita simplicibus: terra quidem inest omnibus: quia vnumquodque maxime est et multum in proprio loco: aqua autem inest: quia oportet terminari compositum. Sola autem est simplicium bene terminabile aqua. Amplius et terra sine humido non potest commorari. Sed hoc est quod continet terram scilicet si auferatur ex ipsa omnio humidum decidit vndique terra scilicet in pulueres. igitur et aqua propter has insit causas: et postea statim probat: quod insunt ignis et aer: et postea concludendo dicit quod in omni composito sim plicia inerunt. Commen. etiam super. 12. meta. dicit: quod materia prima habet habilitates ad recipiendum primas contrarietates scilicet formas quatuor elementorum. Secundo vero habet potentias consimilium partium mediantibus formis quatuor elementorum: et ille potentie diuersantur secundum mixtiones diuersorum: quatuor elementorum: ita ex hoc diuersantur forme generabilium.

¶ Preterea ad hoc est ratio. In animalibus enim est principium corruptionis intrinsecum. Unde secundum doctrinam medicorum calidum naturale: quod fundatur in humido radicali continue depascit ipsum humidum: et ipso humido radicali consumpto destruitur calidum quod in ipso radicabatur: et sic causatur mors scilicet per destructionem naturalis humidi: et naturalis calidi: vnde corpora mortuorum efficiuntur frigida et sicca. Si autem in corporibus mortuorum non essent forme elementorum secundum suas essentias incompletas videtur istis quod in eis non esset principium actiuum corruptionis intrinsecum.

¶ Preterea secundum philosophum. 2. de generatione. ex eisdem nutriuntur omnia ex quibus sunt. nos autem videmus: quod ad nutrimentum plante ministratur aqua et terra: ergo videtur quod incompleta forma terre et aque in planta sunt: et pari ratione in corporibus animalium: et si ibi est forma terre et forma aqua ibi est forma aeris et ignis: et sic videtur arguere philosophus secundo de generatione.

¶ Alii dicunt quod forme elementares secndum suas essentias nullo modo sunt in mixto: quia cum quelibet pars mixti sit mixta: secundum philosophum primo de generatione. oporteret quod ille forme essent simul in qualibet parte materie corporis animalis. Cum ergo forma aque malores requirat dimensiones in materia sua quam forma terre: et forma aeris quam forma aque: et forma ignis quam forma aeris. sequeretur quod eadem pars materie simul esset sub maiori quantitate et minori quod est impossibile. Et preterea dicunt ipsi forme elementares non recipiunt magis et minus: et constat quod secundum suas essentias completas forme elementorum non possunt in mixto esse: ergo nullo modo. Dicunt ergo isti quod pro tanto dicuntur corpora animalium esse composita ex quatuor elementis: quia in eis est forma quasimedia inter formas elementares aliquam conuenientiam habens cum forma cuiuslibet elementi: vnde et qualitates actiue et passiue que sunt in corporibus animalium aliquam conuenientiam habent cum qualitatibus actiuis et passiuis: que sunt in elementis: sunt tamen temperatiores: nec mirum est si vnam formam in corporibus: que mixta dicuntur consequuntur iste quatuor virtutes: cum tamen non consequantur formam elementi vnius: quia bene videmus quod virtutes quae ab inferioribus per plura participantur et natura sublimiori participantur per vnum. Qui vult tenere opinionem primam potest dicere.

Ad primum in oppositum quod quamuis forme elementares secundum suas essentias incompletas sint in corporibus animalium: tamen quelibet pars illius corporis est mixta: quia forme elementares incomplete simul sunt in qualibet parte materie corporis mixti: quamuis enim due forme substantiales complete non possint simul esse in eadem parte materie: tamen secundum suas essentias incompletas simul possunt esse: sicut patet in ferro ignito. Dicendum ergo quod elementa in mixtione diuidunt se vsque ad partes minimas secundum sensum: et ille partes tramsmutant se: ita quod vna corrunpit in alia complementum forme substantialis illius: et econuerso. Et vna etiam educit de materia alterius aliquam inchoationem sue forme et econuerso: ita quod in qualibet illarum particularium sunt forme substantiales quatuor elementorum quantum ad aliquas inchoationes earum: hoc est secundum suas inconpletas essentias: et sic per virtutem conciliantem elementa ad mixtionem vniuntur: et fit ex illis vnum corpus: in cuius quaelibet parte sunt omnes quatuor forme modo predicto quamuis non secundum eandem proportionem in qualibet parte: quia in aliqua parte plus accedunt ad complementa sua forma elementorum actiuorum quam passiuorum in alia parte et econuerso: et per illam diuersam: et diuersam proportionem diuersificantur mixta: et partes in heterogeneis mixtis.

¶ Uel potest dici et probabiliter: quod etiam contingit fieri mixtionem: per hoc quod tria elementa agunt in quartum de materia eius educendo formas suas citra complementum: et remittendo formam quarti destruendo eius complementum.

¶ Ad secundum dicunt forte quidam: quod in coloribus mediis sunt extremi colores secundum suas essentias incompletas: et secundum quod sunt in alia proportione constituuntur diuerse species colorum mediorum: et secundum hoc colores medii in essentia non sunt ita simplices sicut extremi.

¶ Uel potest argumentum solui per interemptionem maioris: quia non est talis necessitas ponendi incompletas essentias extremorum colorum in constitutione coloris medii: sicut in conpletas essentias formarum elementarium in compositione corporis animalis et cuiuslibet mixti.

¶ Ad tertium dicendum: quod nihil de essentia ignis descendit inferius ad compositionem mixtiSed per actionem virtutis conciliantis elementa ad mixtionem cooperante aliquo modo alia influentia spere ignis educitur forma ignis de materia alterius elementi: de cuius materia alia duo elementa educunt formas suas secundum aliquem gradum incompletum in illa proportione quam exigit forma completiua illius mixti ad quam disponit illa mixtio elementorum.

¶ Ad quartum dicendum: quod caliditas ignea in humano corpore non adurit nec in corpore brutorum: quia est ibi temperata propter hoc quod non est ibi completa: sed corporis illius nature proportionata: et agit in virtute ipsius anime multo magi quam in virtute propria.

¶ Ad rationes autem adductas in corpore questionis pro alia opinione respondent dicendo ad primam quod generans mixtu: quia non intendit eductionem formarum elementarium in proportione supradicta: nisi properter formam completiuam illius mixti: ideo non educit de materia dimensiones proportionatas forme illius elementi vel istius: sed proportionatas completiue forme ipsius mixti.

¶ Ad aliam rationem respondent per interemptionem huius quod dicebatur formas elementares non recipere magis et minus. Recipiunt enim magis et minus secundum quod superius ostensum eta

¶ Quod etiam dicit philosophus primo de generetione de elementis in mixto: quod nec corrumpuntur nec alterum nec ambo. Saluatur enim virtus eorum. Dicunt isti esse intelligendum modo supra dicto scilicet propter manentes incompletos gradus eorum in quibus saluatur virtus eorum incompleta.

Qui vult tenere opinionem aliam potest dice re ad primum in oppositum quod illa alteratio de qua ibi loquitur philosophus non est alteratioproprie dicta: que est qualitates sensibiles tantum. Sed extem dit ibi nomen alterationis ad corruptionem formarum elementarium secundum se totas: et generationem forme mixti in materia etiam eorum.

¶ Ad alia duo et ad alias omnes auctoritates allegatas pro prima opinione in corpore questionis dicunt illas debere ita intelligi quod in corporibus mixtorum sunt forme elementares: non quantum ad essentiam vllo modo: sed quamtum ad aliquam virtutem earum: eo modo quo dictum fuit in declaratione istius opinionis. Dicunt etiam quod per istam viam bene potest poni principium actiuum corruptionis intrinse cum in corporibus animalium inquantum vna pars magis habens virtutem calidi quam frigidi tramsmutat aliam: que non tantum debet habere de virtute calidi ad caliditatis excessum Et sic potest dici de virtutibus: et per istam viam per actio¬ nem intrinsecam potest corrumpi armonica proportio illarum virtutum: que necessaria est ad naturam illius mixti.

¶ Ad quartum dicendum: quod non sic debet intelligi verbum philosophi: quod illa perspicuitas sit in corpore colorato per naturam vnius corporis: et eius creatio per naturam alterius. Sed quod sunt in corpore per talem formam per quam corpus partim participat perspicuitatem et partim opacitatem.

¶ Quaestio II. SEcundo quaeritur vtrum in corporibus animalium elementa actiua predominentur passiuis quantum ad virtutem: et videtur quod non. Philosophus primo celi et mundi. sunt motus corporum compositorum diuersi: veruntamen motio illorum est per motum corporis simplicis vincentis super ipsum: sed corpora animalium naturaliter mouentur ad locum terre et aque non ad locum aeris et ignis: ergo terra et aqua vincunt aerem et ignem in corporibus animalium: ergo predominantur quantum ad virtutem.

¶ Item magis debent denominari corpora ab elementis dominantibus secundum quantitatem virtutis quam secundum quantitatem molis. Sed Gen id est Omnia animalia dicuntur facta ex terra et aqua. Ergo terra vel aqua praedominantur quantum ad virtutem in corporibus animalium.

¶ Item illud quantum ad virtutem predominatur in corporibus animalium in quo est radix vite. Sed vita radicatur in humido radicali: ergo humiditas maxime dominatur quantum ad virtutem in corporibus animalium. Cum ergo humiditas sit qualitas passiua secundum philosophum. 2. de generatione videtur quod elementa passiua praedominentur in corporibus animalium.

Contra Aug. 3. super Gen. bene post principium dicit quod anima cui vis sentiendi inest: cum corporea non sit per subtilius corpus agitat vigorem sentiendi. Sed subtiliora elementa sunt elementa actiua: ergo in corporibus animalium elementa actiua quantum ad virtutem predominantur passiuis.

¶ Item secundum quod potest trahi ex sententia philosophi. libro de morte et vita. Uita consistit in calido et humido de difficili exiccabili. Sed caliditas non inuenitur nisi in aere et in igne humiditas: de difficili exiccabilis est humiditas aerea: ergo in corporibus animalium maxime praedominantur quantum ad virtutem ignis et aeris que sunt elementa actiua.

Respondeo quod omnibus pensatis in corporibus animalium elementa actiua: que sunt ignis et aer: predominantur quantum ad virtutem elementis passiuis: que sunt terra et aqua: passiua vero praedominantur quantum ad qunatitatem molis. Si enim elementa passiuapraedominarentur quantum ad virtutem: non essent apta corporaad suscipiendum influentiam sensus et motus: per animam: sic nec corpora mineralia. Si autem elementa actiua praedomina rentur quantum ad quantitatem molis: tunc non esset in corporibus sufficiens soliditas propter raritatem ignis et aeris: et etiam elementa passiua propter debilitatem virtutis nimis cito corrumperentur ab elementis actiuis propter improportionem superabundantie virtutis elementorum actiuorum: supra virtutem passiuorum. Est autem gradus determinatus vltra quem virtus elementorum actiuorum non potest excedere virtutem elementorum passiuorum salua illa proportione: que necessaria est in corporibus animalium: ad operationes vite et sensus et bonam corporis consistentiam. Et gradus vltra quem opertet virtutem elementorum actiuorum excedere virtutem elatorum passiuorum: ad hoc vt corpus sit aptum ad recipiendum animalem vitam.

Ad primum in oppositum dicunt quidam quod cum graue et leue consequantur raritatem et densitatem: que sunt in composito ratione materie: et motus naturalis sit in corporibus generabilibus et corruptibilibus per naturam grauitatis et euitatis: quod corpora mixta monentur secundum exigentiam illius elementi: quod predienatur in eis quantum ad materiam: et sic dominantur in corporibus mixtis corpora passiua. Sed contra hoc est: quia non semper corpus densius est grauius: quia plumbum grauius est ferro: et tamen rarius.

¶ Preterea quamuis corpora mixta moueantur ratione materie: tamen mouent se ratione forme: ergo predominatio alicuius elementi secundum materiam non videtur ratio vt illud mixtum secundum exigentiam illius elementi moueat se.

¶ Uidetur ergo mihi dicendum quod illud verbum philosophi intelligitur de victoria quantum ad predominantiam quantitatis molis: inquantum mixtioin qua est talis predominantia: disponit ad talem formam mixti completiuam que determinatur ad mouendum mixtum ad illam partem: ad quam moueretur per suam formam elementum ibi predominans quantum ad molem.

¶ Ad secundum dicendum quod magis denominantur corpora animalium ab elementis predominantibus secundum quantitatem molis quam ab elementis predominantibus quantum ad quantitatem virtutis: quia quantitas molis nobis est sensibilior: et quia mixtum dicitur fieri de elementis proportionatis modo supradicto in preceddenti tamquam de materia proxima. Ideo denominantur ab elementis que plus habent de ratione materie: cuiusmodi sunt elementa passiua. Et etiam quia naturalis motus omnium mixtorum est ad illam partem ad quam mouentur elementa passiua.

¶ Ad tertium dicendum: quod vita radicatur in humido aereo: quantum ad predominantiam sicut in principio magis passiuo: et est per calidum aereum et igneum tanquam actualiori principiovnde patet quod ad actiones vite animalis plus confert virtus aeris et ignis: quam terre et aque.