Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
Quaestio 1
Questio PRimo ostendo quod si adam non peccasset nihilomin aliquando corpus eius dissolutum fuisset. Philosophus. 3. phy. Omne agens physicum in agendo patitur. Sed omne agens quod in agendo patitur ad vltimum corrum pitur. Cum ergo calor corporis ade philosophice transmutasset alimentum: etiam si adam non peccasset: sequitur quod calor in corpore suo ad vltimum corruptus fuisset: et ex consequenti eius vita.
¶ Item ego video quod bruta que non peccant nihilominus moriuntur: nec potest dici quod hoc sit: propter hominis peccatum: quia et si homo non peccasset: fuissent tanetun bestie: que vixissent de carnibus aliorum animalium. Unde Aug. 3. super Gen. longe post medium: nec recte possumus differe non esse et alie quibus alie vescerentur: ergo a simili videtur: quod si homo non peccasset nihilominus ad vltimum mortuus fuisset.
¶ Item philosophus. 2. celi et mundi. dicit quod quia animalia generantur ex rebus contrariis diuersorum locorum: et non est aliqua pars animalis in loco suo sit quod animal veterascit: et finitur velociter. Sed corpus ade compositum erat ex elementis: ergo etiam si non peccasset corpus eius fuisset corruptum et finitum velociter.
¶ Item vita stat per radicale humidum et naturale calidum radicatum in humido. Sed naturale est calido paulatine suum consumere humidum quo consumpto extinguitur. Cum ergo vita ade in statu innocentie staret per calidum et humidum: videtur quod in eo fuisset consumptio vite per consunptionem radicalis humidi: et extinctionem naturalis ea lidi: etiam si numquam peccasset.
¶ Unde ferro penetrari potuisset. Cum ergo aliquis filiorum eius potuisset peccare: etiam si adam non peccasset potuisset adam percussisse gladio: ergo si adam in innnocentia permansisset nihilominus mori potuisset.
Contra Aug. de ciui. libro 14. cap. 9. loquens de statu innocentie primorum parentum. dicit quod ibi mors non metuebatur: nec vlla corporis mala valitudo.
¶ Item Anselis lib. 1. cur deus homo cap. 9. vult quod si non peccasset homonon deberet ab eo deus mortem exigere. Sed deus non facit aliquid indebitum: ergo videtur quod si homo non peccasset deus eum a morte preseruasset.
¶ Item Boe. in lib. de duabus naturis: et vna persona christi: non multum ante finem loquens de statu mnocentie dicit quod si adam non peccasset mortem nulla ratione sensisset.
Respondeo quod si adam non peccasset corpus ei numquam dissolutum fuisset. Nec a causa violenter dissoluente: quia ab hoc ipsum diuina prouidentia preseruasset. Nec a causa naturaliter dissoluente siue intrinseca siue extrinseca. Cuius diuersi diuersas rationes assignant. Dicunt enim quidam quod quia in corpore ade qualitates elementares erant in puctali equalitate equiperantie: ita quod tantum poterat in eo frigiditas quantum caliditas et econuerso: et humi ditas quantum ficcitas et econuerso. Idmon in eius corpore non erat mutua actio et passio sine quo naturaliter corpus humanum dissolui non posset.
¶ Sed hoc ratio inualida est. Sicut enim supra dist. 17. ostensum est qualitates elementares in corpore ade non fuerunt in punctali equalitate equiparantie: quia ad hoc quod corpus sit animabile: maxime tam nobili anima: sicut est rationalis oportet quod caliditas et humiditas plus possint in corpore quam frigiditas et siccitas: quia vita hominis principaliter in calido et hunido radicatur: vnde quia sanguis inter humores calidus est et humidus dicitur Leuit. 27. quod anima omnis carnis in sanguine est: et accipitur ibi anima pro vita.
¶ Preterea si in corpore adenon fuisset actio et passio nulla fuisset ibi consumptio et sic alimento ad vite conseruationem non indiguisset: quod falsum est. Aliter enim Gen. 2. non fuisset sibi preceptum comedere de omni ligno paradisi alio a ligno scientie boni et mali. Aug. etiam dicit. 6 super Gen. non multum ante finem quod immortalitas prestabatur homini de ligno vite.
¶ Alii principalis conclusionis aliam rationem assignant dicentes quod concurrente virtuositate complexionis ade et virtuositate ligni vite et virtuositate originalis iustitie simul poterat anima prohibere ne fieret tanta consumptio in radicali hunido: nec tanta debilitatio in naturalicalido: que restaurari non possent: per efficatiam ligni vite cuius virtus erat tanta: quod de illo poterat virtus nutritiua ipsius ade cum adiutorio originalis iustitie generari humidum: ita virtuosum ad conseruationem calidi naturalis: sicut est humidum radicale: poterat est continere virtutes corporis nedistemperarentur per virtutem alicuius exterioris et naturalis influentie vel interioris: et ideo vt istis videtur in statu illo per adiutoria praedicta sine fine viuere potuisset.
¶ Aliis videtur quod quamuis per predicta adiutoria adam in optima dispositione corporis per longissimum tempus viuere potuisset: non tamen sine fine: nec tamen mortuus fuisset si non peccasset: quia ante illud tempus qua non obstantibus praedictis adiutoriis deficere incepisset. Si in illo statu dimissus fuisset: deus eum transtulisset ad celestem gloriam in qua nec peccare nec mori potuisset. Cui opinioni videtur concordare Aug. 12. de ciui. ca. 21. sic dicens hominem cuius naturam quodammodo mediam inter angelos bestiasque condebat vt si creatori suo tamquam vero domino subditus praeceptum eius piaobedientia custodiret in confortium transiret angelicum sine morte media beatam immortalitatem sine vllo termino consecutus.
Ad primum in oppositum cum dicitur quod omne agens quod in agendo patitur ad vltimum corrumpitur etc. Dico quod verum est nisi restauretur. Sed sicut dicumest non tantum calor naturalis ipsius ade in agendo debilitaretur: quin per efficaciam ligni vite et virtutem anime cum adiutorio originalis iustitie restauraretur.
¶ Uel potest dici quod cum dicitur omne agens physicum in agendo patitur: et hoc intelligendum est si relinquatur virtuti proprie sue naturali. Iustitia autem originalis aliquid supernaturale erat qua fieri poterat: vt calor naturalis in corpore ade sic ageret vt agendo non debilitaretur.
¶ Ad 2m dicendum quod secundum aliquos: si peccatum non fuisset bruta animalia non morerentur quousque fuisset adimpletus numerus electorum: et bestie quae modo viuunt de carnibus aliarum in statu innocentie alio cibo nutrite fuissent: quia vt dicit Aug. li id est retract. cap. 9. fieri posset vt alerentur ab hominibus etiam de fructibus terre: si propter obedientiam: qua ipsi homines deo sine vlla iniquitate seruirent mererentur omnes bestias et aues omni modo habere seruientes.
¶ Uel potest dici quod non est simile de aliis animalibus: et de homine: quia bruta non habent illud adiutorium supernaturale: quod homo habebat in statu innocentie ad conseruationem vite.
¶ Ad tertium dicendum: quod illud verbum philosophi intelligendum est de corporibus animalium suis naturalibus relictis: corpus autem ade in statu innocentie in vita non tantummodo per naturale: sed etiam per supernaturale adiutorium fuisset conseruatum.
¶ Ad quartum dicendum: quod et si adam non peccasset: verum est tamen quod aliqua consumptio temperata tamen in suo radicali humido facta fuisset: sed quanta fuisset deperditio: tanta fuisset illius humidi radicalis per lignum vite restauratio.
¶ Ad quantum dicendum: quod quamuis vnus de filiis adam peccantibus ipsum adam: etiam si non peccasset potuis set gladio perforare: si vterque sibi relinqueretur: non tamen hoc fuisset potentie per comparationem ad diuinam prouidentiam: que ordinauerat ipsum adam ab omni violentia preseruare si non peccasset.
Quaestio 2
Questio. II. SEcundo queritur vtrum adam post peccatum per esum ligni vite in vita perpetuari potuisset: et videtur quod sic. Gensm 3 diciter de adam post peccatum. Nunc ergo forte mittat manum suam et sumat de ligno vite: et comedat: et viuat in eternum. Emisit eum dominus deus de paradiso voluptatis: ergo videtur quod post peccatum per esum ligni vite potuisset perpetuari in vita.
¶ Item Aug. 6 super Gen. non multum ante finem dicit de adam: quod a ligno vite separatus est: cum peccasset: vt posset mori: ergo videtur quod si post peccatum a ligno vite separatus non fuisset: mori non potuisset.
¶ Item Enoch et Helyas per esum ligni vite in terrestri paradiso conseruantur: ergo simile potuisset adam post peccatum conseruari.
Contra Gens. 2. dicit dominus ad adam de ligno scientie boni et mali ne comedas: in quacumque enim die comederis ex eo morte morieris. Cum ergo sententia dei falsificari non possit: videtur quod adam post peccatum per esum alicuius ligni non potuisset in vita perpetuari.
¶ Item Ro. 6 stipendia peccati mors est: ergo ex quo adam peccauerat eum recipere mortis stipendium oportebat. Respodeo quod adam post peccatum per esum lignivite in vita perpetuari non potuisset quia per peccatum fuit spoliatus originali iustitia sine qua per lignum vite consumptio radicalis humidi sufficienter restau rari non potuisset: nec etiam per virtutem anime iustitia originali spoliatam potuissent virtutes corporis prohiberi a distemperantia disponente ad mortem: per esum tamen ligni vite longe diutius conseruari potuisset quam conseruatus fuerit propter efficaciam ligni illius.
Ad primum in oppositum dicendum: quod in illa auctoritate Gense. accipitur viuere in eternum pro viuere valde diu non pro viuere sine fine.
¶ Ad secundum dicendum quod in illa auctoritate Aug. hoc quod dicitur posse mori referendum est non ad separationem a ligno vite: sed ad peccatum quod patet quia consequenter dicitur quod nisi peccasset non mori posset: et debet in praedicta auctoritate ly vt legi consecutiue: vnde auctoritas Aug. sic debet punctari a ligno vite separatus est cum peccasset vt posset mori.