Articulus 1

Quaesio I. PRimo ostendo quod primum peccatum mulieris: non fuit superbia: quia per primum peccatum primi parentes nudati fuerunt iustitia originali: sed per inobedientiam nudati fuerunt illa iustitia: quia dicit ad adam dominus Gen 3 quis indicauit tibi: quod nudus esses nisi quod ex ligno de quo tibi preceperam: quod non comederes comedisti: ergo videtur quod primum peccatum ade fuit inobedientia non superbia: ergo a simili et primum peccatum eue.

¶ Item Gen. 3 vidit mulier quod bonum esset lignum et ad vescendum et pulcbrum oculis aspectuque delectabile: et tulit de fructu illius et comedit: ergo videtur quod primum peccatum eue fuerit gula: non ergo superbia.

¶ Item sicut legitur Matth. 4. Diabolus primo temptauit christum de gula dicens ei: si filius dei es: dic vt lapidem isti panes fiant: sed eo ordine videtur temptasse primos parentes: quo christum temptauit: ergo videtur quod primum peccatum eorum fuerit gula non superbia.

¶ Item id est ad Thi. vltio. Radix omnium malorum est cupiditas: sed primum peccatum primorum parentum: fuit radix omnium malorum: ergo fuit cupiditas non superbia.

Contra Eccl. i0 initium omnis peccati est superbia Sed secundum quod dicitur Eccls. 25. A muliere initium factum est peccati: ergo primum eius peccatum fuit super bia.

¶ Item Aug. xi. super Gen. longe vltramedium. Quomodo crederet mulier a bona atque vtili re diuinitus se fuisse prohibitos: nisi iam inesset mentis amor ille proprie potestatis: et quedam de se superba presumptio: ergo videtur quod primum eius peccatum fuit superbia. Respodeo quod primum peccatum mulieris fuit supbia quam immediate sciendi curiositas est secuta: que a quibusdam comprehenditur sub generali auaritia: et post per hoc inordinatum appetitum esus ligni vetiti¬ secuta est gula: et in comestione specialis innobedientia: probabile enim videtur quod secundum ordinem temptationis de peccato in peccatum fuit lapsa. In temptatione enim primo expressa est promissio excellentie: cum dicitur eritis sicut dii. Inordinatus autem appetitus excellentie fuit superbia. Secundo promissio scientie cum dicitur scientes bonum et malum. Inordinatus autem appetitus scientie est. curiositas noxia.

¶ Tertio exprimit scriptura aspectu ligni vetiti: cum dicit vidit ergo mulier quod esset bonum lignum ad vescendum. In quo datur etiam intelligi immoderatus appetitus cibi: qui est gula.

¶ 4o exprimit ipsam comestionem: cum dic et tulit de fructu eius et comedit in quo consumata est mulieris inobedientia.

Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis persuperbiam primi paretes nudati fuerunt originali iustitia: tamen forte hoc primo cognouerunt: quando per esum ligni vetiti maculati fuerunt inobedientia: quia vt dicit Aug 14. de ci. c. 27. vt pena reciproca inobedientia plecteretur extitit in motu corporis quedam impudens nouitas: que vt dicit Aug. in eodem cap. parum ante verbum predictum: ante illam inobedientiam in eis non extiterat: et ideo per motum illum cognoscere potuerunt se originali iustitia nudatos: et se esse nudos corpore erubuerunt

¶ Secundum argumentum non plus concludit nisi quod mulier peccauit peccato gule: et hoc est verum: quamuis a gula non inceperit sua transgressio.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis diabolus primo proposuerit christo gule materiam: tamen ad hoc intendebat ipsum inducere per ostentationem iactantie: que est quedam superbia. Ita diabolus primo allocutus est mulierem de materia gule dicens. Cur precepit vobis deus ne comederetis de omni ligno paradisi: et tamen cogitauit se non posse ad hoc inducere mulierem nisi per promissionem excellentie quam postea subiunxit.

¶ Ad 4m cum dicitur quod radix omnium malorum est cupiditas etc. potest dici quod ibi cupiditas accipitur pro iordinato amore cuiuscumque rei: et sic sub cupiditate comphenditur superbia Ul si accipiatur cum piditas respectu diuitiarum temporalium que est auaritia proprie dicta hoc referendum est ad illos qui volunt diuites fieri: de quibus apostolus parum ante locutus est: et per hoc quod dicitur oium malorum: non fit distributio pro singulis generum sed pro generibus singulorum: vnde Glosimus ibidem non est genus mali: quod non ex cupiditate quandoque proueniat: quia est radix omnium malorum. Nota quod hoc dicitur his qui volunt esse diuites: et non sunt.

Quaesio II. Ecundo queritur vtrum illud idem quod mulier appetiit: vir appetie rit. Et videtur quod sic. Glo. super illud ad Phil. 2 super illud verbum. Non rapinam arbitratus est etc. certissime sciuit se esse equalem deo patri non faciens rapinam: idest non vsurpando quod suum non esset: vt diabolus fecit primus homo: ergo videtur quod primus homo appetiit esse: sicut deus quemadmodum et ipsa mulier.

¶ Item Glo. super illud pslamum. Quod non rapui: tunc exoluebam: rapuit adam et eua presumens vt diabolus de diuinitate rapere voluerunt diuinitatem: et perdiderunt felicitatem: ergo videtur quod vtrique eorum sibi appetiit dei similitudinem.

¶ Item vir cum esset dignior quam mulier maiorem occasionem habuit appetendi excellentiam quam mulier: Si ergo mulier appetiit esse deus: multo fortius videtur quod vir appetierit illud idem.

Contra maister in littera mulier voluit vsurpare diuinitatis equalitatem. Adam vero non illud credidit. Sed non videtur probabile quod appetierit quod futu rum non credebat: ergo videtur quod non appetiit illud idem quod mulier appetiit.

¶ Item ad Thi. 2. Adam non est seductus mulier autem seducta in preuaricatione fuit. Sed siadam appetiuisset esse: vt deus quemadmodum et mulier ita fuisset seductus: sicut mulier: ergo videtur quod illud non appetiuit.

Respondeo quod appetitui mulieris appetitus viriin aliquo fuit conformis et in aliquo difformis. Conformes enim fuerunt mulier et vir in nimis diligendo propriam excellentiam iam habitam. Intantum enim eam dilexerunt intense: quot eam diuine excellentie preposuerunt: et hec fuit prima ipsorum superbia Non enim est tantum superbia in appetendo excellentiam indebitam nondum habitam. Sed etiam in diligendo nimis intense iam habitam: ex qua superbia mulier et vir iam obtenebrati in aliam prosiliere superbiam: scilicet in appetendo excellentiam indebitam non habitam. Et in illo appetitu mulier et vir fuerunt difformes: secundum aliquos dicentes quod mulier appetunt non dei equalitatem quia non est probabile quot maiorem excellentiam appeti uerunt: quam diabolus promiserat. Sed vt potest haberi ex littera Genesus. 3 Diabolus non dixerat eos habituros dei equalitatem: si de prohibito ligno comederent. Sed dei similitudinem. hoc enim aduerbium sicut non est nota equalitatis: sed similitudinis. Aliter enim non preciperetur homini diligere proximum sicut se ipsum. Uel sicut dicit Rabymoyses libro. 3. capitulo quarto. Quilibet intelligens hebraicam linguam scit quod hoc nomen heloym equiuocum est deo et angelis et iudicibus habentibus ducatum in villis. Unde secundum eundem cum dixit diabolus eritis sicut heloym. Sensus est eritis sicut homines et excelsi. Appetiuit ergo vterque aliquam dei similitudinem in excellentia eis simpliciter indebita vel saltem pro illo statu pro quo eam habere cupiebant. Unde forte mulier appetiuit pro illo statu animali non posse mori: et vniuersalem et plenariam potestatem in disponendo et gubernando omnem corporalem creaturam propria virtute et forte vniuersalem notitiam boni et mali: quorum primum post suam translationem sine morte media habuissent: si stetissent. Sed alia duo nunquam habuissent: neutrum tamen istorum trium credo virum appetiuisse: non enim videtur probabile quod vir tanta scientia preditus estimauerit: hoc possibile: nec quod appetiuerit quod possibile non estimabat. Cui videtur consentire Augusti. super Gen. xi. libro prope finem dicens dolo illo serpentino quo mulier seducta est nullo modo virum arbitror potuisse seduci: illo modo quo illa potuit. Sed secundum eundem parum post virum propter aliquam mentis elationem: que deum in ternorum scrutatorem latere non poterat sollicitauit aliqua experiendi cupiditas cum mulierem videret accepta illa esca non esse mortuam. Et per hoc cum amicitia mulieris quam noluit contristare in crimen inobedientie lapsus est comedendo de ligno vetito persuasus a muliere.

Ad primum in oppositum dicendum quod in il la Glosaper primum hominem potest intelligi ipsa mulier: quia de viro fuit sumpta: aut quia redarguitur vir propter peccatum mulieris: quia ipsam non compescuit cum caput eius esset.

¶ Uel potest dici quod quamuis diabolus et primus homo conati fuerunt vsurpare quod suum non erat: non eandem tamen excellentiam indebitam appetiuerunt: quia Lucifer appetiit excellentiam ad quam factus erat statim obtinere propria virtute sine merito: quapropter Grego. 24. moralis longe post medium dicit: ipsum appetiuisse: vt peccent ceteris: et nulli subesset: virum autem non credo intantam insaniam prosiliisse: vt appeteret deo non subesse: Ipsum tamen arbitror appetiuisse aliquam precellentiam indebitam propter quod dictus est vsurpasse quod suum non erat.

¶ Ad secundum dicendum quod adam et eua dicti sunt rapere voluisse diuinitatem propter hoc quod excellentiam propriam intensius dilexerunt quam diuinam: non quia appetiuerunt dei equalitatem.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis mulier appetiuerit aliquam participationem diuine excellentie sibi non conuenien¬ tem: quapropter dicta est appetiuisse esse vt deus: tamen vir quamuis ea excellentior esset rem tam illicitam non appetiuit: quia per maiorem intelligentiam: qua hoc non estimauit esse possibile ad hoc appetendo refrenatus est.

¶ Questio III. TErtio queritur. vtrum mulier grauius quam virpeccauerit. Et videtur quod non. Augustinus. xi. super Genesim. longe ante finem dicit quod viret mulier excusauerunt se impari sexu: sed fastu: ergo videtur etiam quod equaliter peccauerunt.

¶ Item eodem genere peccati plus peccat prelatus quam subditus: sed virest prelatus mulieris: ergo in comedendo de ligno vetito grauius peccauit vir quam mulier.

¶ Item Gregorius in quadam homelia super illud verbum Matthei vigesimoquinto. Homo quidam peregre proficiscens etc. Dicit quod considerare admonemur: ne nos qui plus ceteris in hoc mundo aliquid accepisse cernimur ab actore mundi grauius inde iudicemur. Sed adam maiora dona nature et gratie acceperat quam mulier: ergo videtur quod in comedendo de ligno vetito grauius peccauit.

Contra a iusto iudice deo grauius punita fuit mulier quam vir: vt patet Genes tertio. Ergo vtdetur quod grauius peccauerat.

¶ Item mulier se precipitauit in peccatum: et etiam virum suum: vir autem non precipitauit nisi se ipsum: ergo grauius peccauit mulier vt videtur.

Respondeo quod omnibus pensatis credo quod mulier grauius peccauit: quia maiori temptatione pulsata: et mota motiuo magis illicito: et ex intensiori appetitu comedit de ligno vetito: non fuit pulsata nisi a diabolo. Adam vero a diabolo et a muliere: que ab ipso diabolo instigabatur et adiuuabatur ad viri subuersionem. Fortis autem est temptatio viro: que simul est a diabolo et a muliere affectuose dilecta. Mulier etiam mota suit ad comedendum de ligno vetito t eo quod per hoc intendebat consequi aliquam participationem diuine excellentie: hoc etiam aliquas conditiones: vel partes sublimitatis: que sibi non poterant conuenire. Uir autem ex quadam curiositate et amicabili arfectione ad mulierem propter quam causa noluit contristare motus est ad comedendum de ligno verito. Quia etiam per esum illius ligni estimauit mulier posse consequi excellentiam maiorem quam ipse adam estimauerit ex intensiori affectu comedere de ligno illo presumpsit. Prohac etiam parte facit quia mulier in virum suum peccauit sibi de ligno vetito comedere suadendo.

Ad primum in oppositum dicendum quod in illa auctoritate paritas accipi debet pro similitudine non pro equalitate.

¶ Alia duo argumenta non plus conciudunt nisi quod adam grauius peccauit habente respectu ad conditiones peccantis. Sed ex hoc non sequitur quod grauius peccauerit simpliciter: quia alie grauitates preponderant: que fuerunt in peccato mulieris: vt ex dictis in corpore questionis patere potest.

Questio. IIII QUarto queritur. vtrum si virnon peccasset intrasset per peccatum mulieris: ita genus humanum penalitas corruptionis. Et videtur quod sic. Quia aliter magis fuisset corruptiuum peccatum viri quam mulieris: sed quanto peccatum plus de bono corrumpit: tanto grauius est: ergo grauius peccasset adam quam mulier: cuius contrarium in precedenti questione est ostensum.

¶ Item philosophus. 15 de animalibus. dicit quod in generatione animalium ex mare est prin¬ eipium motts: ex semina autem est materia. Sed ex corrupta materia non potest fieri edificium nisi corruptum: ergo si adam non peccasset eua peccante adhuc intrasset in genus humanum penalitas corruptionis.

¶ Item partus sequitur ventrem quantum ad conditionem libertatis et seruitutis: ergo si sola eua peccasset filii essent de necessitate subiecti corruptioni.

¶ Item Damascenus lib. 3. capitulo secundo dicit: quod spiritus sanctus preuenit in virgine: de qua christus erat sine peccato originali nasciturus purgans eam. Sed illa purgatio non fuisset necessaria nisi peccatum originale contraheretur ex matre: ergo si sola eua peccasset nihilominus proles contraxisset peccatum originale: et ex consequenti subiecta fuisset penalitati corruptionis.

Contra filii procreati ex leprosa et sano non fiunt de necessitate leprosi: ergo a simili: si sola eua peccasset filii procreati ex eua et adam non fuissent de necessitate penalitati corruptioni subiecti.

¶ Item ad Rom. 5. per inobedientiam vnius hominis peccatores constituti sunt multi: ergo videtur quod per peccatum viri filii nascuntur peccato originali infecti: ergo si non peccasset proper peccatum mulieris non fuisset proles peccato originali infecta: et exconsequenti nec corruptioni subiecta. Ad hanc questionem dixerunt quidam quod si solaeua peccasset filii nati ex ea peccatum originale contraxissent: et ideo dicunt quod deus ipsi ade de alia muliere prouidisset.

¶ Alii dicunt quod filii nati ex ea: et adam originale peccatum non contraxissent: nascerentur tamen subiecti de necessitate penalitati moriendi: et aliis passibilitatibus que ex conditione nature proueniunt: et essent in eis naturales defectus non sub ratione pene.

¶ Sed contra hanc opinionem est expresse magister in littera dicens quod peccante muliere si vir non peccasset humanum genus minime peccatis corruptum periret. Et Ansel. libro de conceptu virginali inter principium et medium libro dicit quod si non adam: sed sola eua peccasset non necesse esset totum genus humanum perire: sed solam Euam.

¶ Preterea non contrahendo originale peccatum includit nasci cum iustitia originali: sed per iustitiam originalem erat in habentibus eam posse non mori: ergo videtur quod predicta opinio contradictionem includit.

¶ Uidetur ergo dicendum quod nascerentur cum iustitia originali nec essent subiecti de necessitate penalitati moriendi: nec aliis penalitatibus quibus in statu miserie natura humana subiecta est: quia quamuis mulier ministrasset corruptam materiam. Per virtutem tamen seminis virilis fuisset purgata materia ministrata a muliere a corruptione: et fuisset de duobus seminibus formata caro non corrupta: sicut videmus quod de cibo non multum sano generat nutritiua multum potens: et bene ordinata humores puros et sanos. Hec autem virtus in semine viri non fuisset per naturalem potentiam generatiuam tantum: sed ad hoc non concurrisset supernaturale adiutorium originalis iustitie.

Ad primum in oppositum cum dicitur: quod quanto peccatum plus de bono corrumpit tanto grauius est etc. Dico quod verum est: quando plus de bono corrumpit in peccante: peccatum autem mulieris maiorem corruptionem fecit in anima mulieris quam peccatum viri in anima sua. Plus enim fuit mulier habilitata ad malum per suum peccatum quam vir per suum.

¶ Ad secundum cum dicitur quod ex corrupta materia non potest fieri edificium nisi corruptum etc. Dico quod verum est ab artifice per que non posset amoueri corruptio materie: per semen autem viri quod se habet sicut artifex ad materiam ministratam a muliere fuisset amota corruptio ab illa maateria vt dictum est.

¶ Ad tertium dicendum: quod et si partus sequitur ventrem quantum ad conditionem libertatis et seruitutis legalis: non tamen quantum ad corruptionem naturalem: sed multo magis sequitur virum cuius semen se habet ad materiam ministratam a muliere: sicut principium actiuum ad passiuum.

¶ Ad quartum dicendum quod illa purgatio de qua loquitur Damascenus non requirebatur in virgine ad auferendum transfusionem originalis peccati ad ipsum christum. Sed quia vt dicit Ansel. de conceptu virginali capitulo. 18 decebat vt illius hominis conceptio de matre purissima fieret: nempe decens erat: vt ea puritate qua naior sub deo nequit intelligi: virgo illa niteret de qua spiritus sanctus volebat et operaturus erat vt conciperetur et nasceretur ille de quo ipse procedebat.