Articulus 1

Questio. I PRimo ostendo quod primi parentes ante peccatum non habuerunt gratiam Magister supra dist. 24. dicit de primo homine quod non poterat proficere intantum vt per gratiam creationis sine alia mereri salutem valeret. Sed per gratiam gratum facientem homo potest mereri salute fine alia gratia: ergo videtur quod ante peccatum eam non habuit.

¶ Item iustitiam originalem quam per peccatum amisit numquam recuperauit: ergo a simili si gratiam gratum facientem per peccatum amisisset: numquam post peccatum eam recuperasset.

¶ Item sicut supra ostensum est lucifer gratiam gratum facientem non habuit: ergo si homo eam ante peccatum habuisset casus eius fuisset grauior quam casus luciferi: quod falsum est: vt superius est ostensum.

¶ Item non indiguit gratia operante: quia illa sanat liberum arbitrium: et ante peccatum liberum arbitrium hominis erat sanum nec gra¬ tia cooperante: quia illa adiuuat liberum arbitrium infirmum ad bene operandum. Sed nulla infirmitas erat in libero arbitrio hominis ante peccatum: ergo non indiguit nec gratia operante nec cooperante: ergo videtur quod eam non habuit: quia non habuit illud quo non indiguit.

Contra. Eccl. 17. dicitur de prims homine quod deus vestiuit eum virtute: sed non est plena virtus sine gratia gratum faciente: ergo videtur quod deus vestiuit illum gratia a gratum faciente.

¶ Item Glo. super illud Luc. 10. homo quidam descendebat etc. vult quod primus homo fuit spoliatus gratuitis et vulneratus in naturalibus. Sed non potuit spoliari eo quod ante non habuit. quod situt supera dictum fuit de anoegratum faciente: sed in primo motu sui liberi arbitrii se ad illam disposuit: et illam a deo recepit: sic primi parentes gratiam gratum facientem non habuerunt: quousque per motum sui liberi artiui se ad illam disposuerunt: et quia hoc fuit ante quam peccarent: ideo concedo quod primi parentes gratiam gratum facientem habuerunt ante peccatum. Sed in illa non fuerunt confirmati: sicut angeli qui in prima deliberatiuasui conuersione ad deum confirmati sunt.

Ad primum in oppositum dicendum quod non plus concludit: nisi quia anime primorum parentum non fuerunt create in gratia gratum faciente: et hoc est verum: sed ex hoc non sequitur quin eam habuerint ante peccatum.

¶ Ad secundum dicendum quod non est simile de recuperatione gratie gratum facientis et iustitie originalis: quia gratia gratum faciens datur nature pro persona vel ipsi persone pro semetipsa: et ideo dicens fuit et diuine liberalitati consonum vt per actum personalem qui est penitere recuperetur: sed iustitia originalis fuit data persone pro tota natura: vnde si primi parentes nonspeccassent eam transfudissent ad posteros dispositiue inquantum transfudissent carnem mundam: quamuis eorum posteri: sicut et parentes eam a solo deo effectiue recepissent ab initanti creationis anime: et ideo non ita fuit rationabile: vt per actum personalem qui est penitere recuperetur: sicut gratia gratum faciens.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis lucifer numquam habuerit gratiam gratum facientem: quia tamen habuit perfectiorem naturam quam homo nec fuit temptatus: sicut homo et intensius superbiuit: ideo omnibus pensatis casus eius grauior fuit quam casus hominis.

¶ Ad quartum dicendum quod primi parentes indigebant et gratia operante et cooperante non ad habendum suam operationem naturalem: sed ad habendum suam perfectionem supernaturalem ad quam erant ordinati: sicut ad supernaturalem finem: et in ipsis gratia operans potuit habere suum effectum per se: qui est subiectum informare et gratum deo reddere: quamuis in ipsis ante peccatum non potuit habere suum effectum per accidens qui est subiectum sanare. Sicut vides quod ex non albo per albedinem sit album per se: et quia non albo accidit quod sit nigrum vel rubrum quandoquam per accidens ex rubro sit album per albedinem: similiter in eis potuit esse effectus per se gratie cooperantis qui est liberum arbitrium eleuare ad opera meritoria excedentia facultatem nature quamuis non potuerit in eis esse ante peccatum ille effectus per accidens gratie cooperantis qui est alleuiare difficultatem liberi arbitrii in bene operando: quamdifficultas est in libero arbitrio orta per peccatum.

¶ Agumenta ad partem aliam non ostendunt quod anime primorum parentum create fuerunt in gratia gratum faciente. Sed bene ostendunt quod primi parentes eam habuerunt ante peccatum: et hoc est verum.

Questio. t SEcundo queritur vtrum gratia et gloria idem sint per essentiam. Et videtur quod sic. Augu. in ante penulti. q. ad Orosium. ad haoc profecto peruenerat Paulus: vt deum sic in ista vita videret: sicut sancti: post hanc vitam videbunt. Sed Paulus non vidit eum nisi per gratiam vie: quia tunc comprehensor non erat: sed videre deum est actus glorie: ergo idem actus est gratie et glorie: ergo idem sunt gratia et gloria.

¶ Item sicut se habet charitas vie ad charitatem patrie: ita gratia ad gloriam: sed charitas vie et charitas patrie non differunt nisi secundum perfectum et imperfectum ergo gratia et gloria non differunt: nisi sicut perfectum et im perfectum: vt videtur.

¶ Item per gratiam acceptatur anima a deo imperfecte per gloriam perfecte: sed acceptatio perfecta et imperfecta non sunt res per essentiam differentes: ergo nec gratia et gloria.

¶ Item gratia est superna turalis vita anime et gloria similiter: sed in anima non sunt due vite supernaturales: sicut nec due vite naturales: ergo idem est gratia et gloria.

Contra non est idem finis: et id quod est ad finem: sed gloria est finis gratie: ergo non est idem gratia et gloria.

¶ Item non est idem meritum et premium: Sed gloria est premium et gratia radix est meriti: ergo non est idem gratima et gloria. Respodeo quod gloria quadrupiciter poten accipi.

¶ Uno modo pro obiecto ipsius glorie: et sic deus est gloria nostra quod testatur psalmista dicens. Tu autem domine susceptor meus es gloria mea.

¶ Secundo modo pro actu ipsius glorie: et sic comprehendit perfectam visionem et dilectionem ipsius dei: quod testatur psalmista dicens. Gloriabuntur in te omnes qui diligunt nomen tuum.

¶ Tertio modo potest acciperi pro gaudio quod inseparabiliter concomitatur actum glo. ie: de quo potest exponi illud verbum ad Rom. 8. Ipsa creatura liberabitur a seruitute corruptionis in libertatem glorie filiorum dei. q. d. creatura liberabitur a seruitute penalitatis quando erit in gaudio quod habebunt filii dei.

¶ Quarto modo potest accipi gloria pro habitu: cuius est actus ipsa actualis coniunctio creature rationalis vel intellectualis cum deo per claram visionem et perfectam dilectionem: et sic loquitur de gloria apostolus ad Colo. 3. dicens. Cum christus apparuerit vita vestra tunc et vos apparebitis cum ipso in gloria id est ornatihabitu glorie. Et de gloria hoc modo dicta intelligitur presens questio. Et sic dicendum quod gratia et gloria se habent aliquo modo: sicut pars et totu: quia gloria de sua essentia conprehendit habitum gratie perfecte: hoc est charitatem perfectam secundum illos qui dicunt quod idem est gratia gratum faciens et charitas. Et hoc pars glorie est in affectu qua eleuatur affectus ad deum consumate diligendum: comprehendit etiam gloria alium habitum in intellectu quo eleuatur intellectus ad deum clare videndum. Et sic patet quod secundum dicentes gratia gratum facientem esse idem realiter cum charitate: gloria comprehendit habitum gratie: et alium etiam habitum: et ideo sicut pars et totum nec penitus sunt idem: nec penitus diuersa: sic dico quod gratia et gloria nec penitus sunt idem per essentiam nec penitus differunt per essentiam.

¶ Secundum etiam dicentes gratiam et charitatem secundum rem absolutam differre et gratiam et gloriam primo esse in essentia ipsius anime: oportet dicere quod gratia vie et gloria se habeant sicut pars et totum: quia sic gloria est gratia consumata: et gratia imperfecta se habet ad gratiam consumatam vt pars ad totum: quia augmenta tio gratie est per additionem noue gratie ex qua et prima fit per essentiam actu vnum perfectius primo.

Ad primum dicendum quod quamuis Paulus in hac vita deum non viderit per habitum glorie: vidit tamen eum per quoddam lumen priuilegiatum infusum intellectui suo: non per modum habitus manentis: sed passionis transeuntis: vnde in hac vita non vidit deum nisi raptim et transitorie.

¶ Ad secundum dicendum quod alio modo se habet gratia ad gloriam quam charitas vie ad charitatem patrie: secundum dicentes gratiam et charitatem non secundum rem absolutam differre: quia sic gloria comprehendit cum ipsa gratia perfecta quoddam lumen habituale in intellectu quo eleuatur ad deum videndum.

¶ Potest etiam dici aliter ad argumentum quod charitas vie et charitas patrie se habenti sicut pars et totum: eo quod charitas augetur per infusionem noue charitatis exra qua et prima sit actu vnum completius primo.

¶ Ex dictis patet solutio ad tertium.

¶ Ad quartum cum dicitur quod in anima non sunt due supernaturales vite etc. Dico quod verum est: nec ego dico quod gratia et gloria sint due vite quamuis se habeant sicut pars et totum. Si enim sub gloria comprehenduntur duo habitus scilicet charitas in affectu et habituale lumen in intellectu: gloria maxime est vita anime ratione charitatis consumate in affectu: quamuis ad perfectionem vite concurrant duo predicti habitus. Argumentum autem bene concludit quod gratia et gloria non sunt due vite quarum vna non comprehendatur in alterius essentia.

Ad primum quod arguebatur ad partem alia dicendum quod non est inconueniens quod finis sub fine supremo ise habeat ad illud quod est ad finem sicut totum ad partem. Sic enim charitas patrie finis est charitatis vie: comprehendens ipsam et amplius: ita tamen quod inter charitatem vie: et illud quod superaddit charitas patrie nulla distinctio est in actu.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis non sit idem meritum et premium: tamen penitus diuersa non sunt accipiendo meritum pro radice merendi que est gratia vie: sic enim premium comprehendit id quod est meritum et amplius: quamuis non sub ratione qua meritum.