Articulus 2

Quaestio. I. PRimo ostendo quod in statu innocentie abundantius fuisset data gratia hominibus quam in statu miserie: secundum Aug. 8. super Gen. parum vltra medium: gratia se habet ad animam: sicut lumen ad aerem: Sed quanto aer est purior tanto recipit lumen abundam tius: ergo similiter quanto anima est purior tanto recipit lumen abundantius. Sed certum est quod in statu innocentie erat natura humana purior quam in statu miserie: non enim tunc fuissent immunde passiones: sicut modo: ergo videtur quod in statu innocentie data fuisset gratia abundantius quam modo.

¶ Item Damas. lib. 2. capi. xi. dicit quod deus fecit hominem innocentem et rectum virtuosum omni virtute decoratum omnibus bonis ornatum: ergo videtur similiter quod tales fuissent posteri sui si in mnocentia permansisset. Cum ergo in statu miserie pauci inueniantur decorati omni virtute: videtur quod gratia et virtutes magis abundassent in statu innocentie quam in statu miserie.

Contra fortitudo consistit in bene se habendo circa terribilia. Cum ergo terribilia in statu innocentie non fuissent videtur quod ibi virtus fortitudinis defuisset. Sed in hoc statu nulla virtus deest.

¶ Item gratia datur in adiutorium nature: sed natura indiget maiori adiutorio in statu miserie quam in statu innocentie: ergo videtur quod modo sibi datur abundantius gratia quam data fuisset in statu alio.

Respondeo quod aliquibus personis in statu innocentie fuisset data gratia abundantius quam aliquibus existentibus in statu miserie: et aliquibus existentibus in statu miserie data est abundantius quam data fuisset aliquibus in statu innocentie et forte in statu innocentie data fuisset aliquibus gratia equalis gratie aliquorum in statu miserie. Sed quantum est de communi statu simpliciter magis abundasset gratia extensiue in statu innocentie secundum proportionem numeri hominum qui fuissent in statu illo ad numerum hominum pro statu miserie: quia tunc omnes in statum illo gratiam habuissent: abundasset etiam magis intensiue: vt aliquibus videtur. Cuius ratio est: quia communiter et vt in pluribus homines se disposuissent perfectius ad recipiendum gratiam quam modo propter multa in statu isto impedientia predictam dispositionem que in statu innocentie non fuissent: et dispositis perfectius dat deus de lege communi suam gratiam abundantius. Et ex hoc patet quare in statu isto quedam determinate persone gratiam abundan tius habuerut quam habuissent alique persone determinate in statu illo et econuerso: vt dictum est.

¶ Aliis videtur quod loquendo de communi statu: deus dat gratiam abundantius hominibus in statu miserie in noua lege: quam dedisset in statu innocentie: Tum quia homo maiori indiget adiutorio gratie: Tum quia decet deum de malo maius bonum elicere: Et ratione meriti passionis christi: iam explere: Et ratione sacramentorum noue legis in quibus confertur abundantia gratie. Qui vult secundam opinionem sustinere potest dicere ad primum in oppositum quamuis natura humana non sit ita pura propter immundas passiones: sicut erat in statu innocentie: tamen bene certando contra passiones fit in anima intellectiua dispositio efficacior quam si passiones non insurrexissent: ita vt pugnare non oporteret: dum tamen ex voluntatis malitia non insurgant.

¶ Uel potest dici quod non est simile omnino de aere respectu luminis et mente respectu gratie: quia solest naturaliter lumen infundens et aer natura recipiens Sed deus est voluntarie gratiam infundens: et anima in habentibus vsum liberi arbitrii recipiens.

¶ Ad secundum potest dici quod quicumque habet gratiam gratum facientem habet omnes virtutes: quia omnes in gratia connectuntur vt in lib. 3. ostendetur: et ideo dicendo quod in statu innocemtie homines fuissent omni virtute decorati: non preferuntur illis qui habent gratiam in statu miseris quantum ad abundantiam gratie gratum facientis. Qui vult opinionem primam tenere: potest dicere ad primum in oppositum quod quamuis in statu innocentie non fuissent terribilia: tamen ibi fuisset virtus fortitudinis: quamuis non habuisset actum habentem im perfectionem annexam. Unde actus fortitudinis non fuisset moderare passionem timoris: sed tam firmiter animam tenere: vt timorem posset non pati.

¶ Ad secundum dicendum quod non tantum pensatur indigentia nature ad hoec vt abundantia gratie conferatur quam suscipientis dispositio que maior fuisset in statu innocentie 13

Questio. II. SEcundo queritur vtrum opera procedentia ex libero arbitrio per gratiam: essent equa meritoria: sicut modo supposita equali gratia. Et videtur quod sic: quia quanto voluntas promptius operatur tanto ceteris paribus magis meritorius est actus: sed si homines remansissent in statu innocentie voluntas promptius moueretur ad bonum quam modo: ergo actus eius magis fuisset meritorius quam modo supposita equalitate gratie.

¶ Item quanto bonus actus est purior tanto magis est meritorius: sed tunc bonus actus voluntatis fuisset purior quam modo: ergo magis meritorius.

¶ Item facilitas que est in actu ex parte operantis ceteris paribus reddit actum magis meritorium: quod patet: quia quanto quis magis est habilitatus. ad bene agendum tanto facilius agit et perfectius. Sed in statu innocentie fuisset in bono actu maior facilitas ex parte operantis quam modo: ergo fuisset magis meritorius. a

Contra virtus est circa bonum et difficile: sed modo est maior difficultas in bene operando quam fuisset in statu innocentie: ergo bonus actus modo est virtuosior: et ex consequenti magis meritorius quam fuisset in statu innocentie.

¶ Item contrarium fortificatur ad praesentiam sui contrarii. Unde secundum philosophum. 2. metheororum aqua calida exposita locis frigidis velocior est ad suam frigidationem: ergo a simili videtur quod bonus motus voluntatis fortior efficitur ad presentiam contrarie inclmationis: sed modo est inclinatio ad malum: que non erat in statu innocentie: ergo modo bonus voluntatis motus est fortior: et ex consequenti magis meritorius quam fuisset in statu innocentie. Ad hanc questionem dicunt quidam quod actus procedens ex libero arbitrio per gratiam fuisset magis meritorius in statu innocentie quam modo supposita equalitate gratie comparando statum ad statum. Cuius rattio est: quia in illo statu bonus actus fuisset intensior quam modo: eo quod tunc voluntas nullum inclinans ad contrarium habuisset: sicut modo: et si proponantur duo actus in omnibus pares excepta intensione et remissione: ille est melior qui est ntensior: et magis meritorius: loquendo de intensione que est ex conatudeliberatiue voluntatis non de illa que est ex adiutorio passionis.

¶ Aliis videtur contrarium: quia quanto voluntas magis conatur in bene agendo tanto ceteris paribus actus est magis meritorius: sed modo voluntas magis conatur: quia quanto est maior pronitas ad malum tanto requi ritur conatus fortior ad bene agendum. Qui vult tenere hanc opinionem potest dicere ad primum in oppositum quod quamuis voluntas in statu innocentie promptius moueretur ad bonum quam modo: non tamen sequitur ex hoc quod actus eius omnibus pensatis melior esset: quia cetera non sunt paria propter difficultatem que est in bene agendo modo que tunc non erat.

¶ Ex hoc patet quomodo solui debeat secundum.

¶ Ad tertium cum dicitur. quod facilitas que est in actu ex parte operantis ceteris paribus reddit actum magis meritorium etc. Dico quod verum est de facilitate acta ab ipso operante per exercitium boni operis: non est autem verum de facilitate que est ratione nature: facilius enim continet melancholicus quam sanguineus: nec tamen propter hoc sua continentia est magis meritoria: eo quod illa facilitas ex parte complexionis prouenit. Qui vult tenere prima opinionem potest dicere ad primum in oppositum quod duplex est difficultas in bene operando: Quedam ex parte operis et hoc sperauget meritum: Quedam ex parte operantis: et haec duplex Quedam contracta et hoc auget meritum: Quedam acta et hoc duplex: vna acta sine culpa operantis: et hoc etiam auget meritum Alia acta per culpam operantis et hoc diminuit meritum. Unde si aliquis resistit temptationi de fornicatione cum difficul tate causata in ipso per hoc quod multotiens fornicatus est non propter hoc sua resistentia magis est meritoria quam resistentia temperati: qui tamen faciliter resistit. Potest ergo dici quod difficultas que est in bene agendo in nobis per peccatum primorum parentum contracta: et si ceteris paribus augeat meritum in bene operando: tamen non tantum auget quantum ex alia parte minuit actus remissio: nec quantum augmentasset maior actus intensio que in statu innocentie fuisset.

¶ Ad secundum cum dicitur quod contrarium fortificatur ad presentiam sui contrarii etc. Dico quod hoc est intelligendum in naturaliter agentibus non autem opertet hoc esse verum in agentibus voluntarie: immo vt frequentius bonus motus voluntatis debilitatur per presentiam incliationis contrarie.