Articulus 4

Quaestio I. PRimo ostendo quod peccatum originale non sit concupiscentia: quia secundum ansel. in lib. de conceptu virginali inter principium et medium libri in iustitia omnino nihil est. Sed peccatum originale est in iustitia: ergo nihil est. Sed concupiscentia aliquid est: ergo peccatum originale non est concupiscentia.

¶ Item apostolus Rom. 7. peccatum operatum est in me omnem concupiscentiam. Sed peccatum non fuerat operatum in eo originalem cul pam: ergo culpa originalis non est concupiscentia.

¶ Item post baptismum non manet originale peccatum: sed concupiscentia remanet vt docet experientia: ergo originale pec¬ catum non est concupiscentia.

¶ Item sicut per peccatum primorum parentum causata est in vi appetitiua inordinata concupiscentia: ita irrationabili inordinata ignorantia: ergo non plus potest dici peccatum originale concupiscentia quam ignorantia.

Contra Augu. lib primo. retracta. capi. 14. Reatus concupiscentie in baptismate soluitur. Sed in paruulo cum baptizatur non remittitur reatus nisi originalis peccati: cum nullum habeat actuale peccatum: ergo concupiscentia est ipsum originale peccatum.

¶ Item Aug. libro primo de baptismo paruulorum versus finem: dicit quod in paruulis per baptismum euacuatur caro peccati no vt ipsa viuente carne concupiscentia conspersaet innata absumatur et non sit: sed ne obsit mortuo que inerat nato. Concupiscentia ergo obesset paruulo si moreretur ante baptismum quod verum non esset si ipsa non esset originale peccatum.

Respondeo quod sicut in peccato actuali est aliqud formale scilicet deformitas ipsius actus que est priuatio alicuius boni debiti in actu. Et aliquid materiale scilicet actus illi deformitati subtractus. Sic dico quod in peccato originali est aliquid formale: secuet carentia debi te iustitie. Et sic loquendo de originali peccato. Dicit anslmus de concep. virg. non multum ante sinem: quod hoc peccatum quod originale dico aliud intelligere nequeo in eisdem infantibus: nisi primam quam supra posui factam per inobedientiam ade iustitie debite nuditatem. Est etiam in peccato originali aliquid materiale: et hec est concupiscentia inordinationi subtracta. Et sicut carentia boni debiti in actu dicitur actuale peccatum: et ipse actus illi deformitati subtractus: etiam dicitur actuale peccatum: ita in parnulo carentia debite iustitie est originale peccatum: et ipsa concupiscentia non actualis quam diu est carentie debite institie coniuncta: dici potest originale peccatum.

Ad primum in oppositum dicendum quod illud argumentum procedit de eo quod est formale in originali peccato: hoc enim est carentia debite iu stitie: et sic potest dici esse nihil inquantum non dicit formaliter aliquam essentiam.

¶ Ad secundum dicendum quod apostolus ibi loquitur de concupiscentia acquisita: et peccatum ibi vocat concupiscentiam innatam. Unde Glosimus ibidem peccatum: idest fomes peccati: scilicet vitium concupiscentie: quod etiam carnalitas appellatur ope ratum est in me omnem concupiscentiam: idest consensus delectationis et operis: aucta est enim concupiscentia ex prohibitione legis: quando adhuc deerat gratia liberantis: vnde secundum expositionem glose: magis potest argui quod concupiscentia innata sit peccatum quam contrarium.

¶ Ad tertium dicendum quod concupiscentia postbaptismum non est culpa: quia per baptismum remittitur debitum originalis iustitie. Unde Ansel. in fine de concep. virg. iustitia que ante baptismum debebatur ab infantibus absque omni excusatione: post baptismum ab illis non exigitur: quasi ex debito. Et sic patet quod in paruulo baptizato concupiscentia non est coniuncta carentie debite iustitie: et ideo culpa dici non potest.

¶ Ad quartum dicendum quod non est simile de ignorantia et concupiscentia: concupiscentia enim est in appetitiua: ignorantia in cognitiua: et sicut ordo anime in deum magis residet penes appetitiuam quam cognitiuam: ita carentia huius ordinis siue ipsa deordinatio magis est per appetitiuam quam per cognitiuam: et ideo concupiscentie magis conuenit ratio peccati quam ignorantie: concedo tamen quod ignorantia contracta est aliquis defectus qui est materalis inipso originali peccato.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de concupiscentia coniuncta carentie debite iustitie: et de peccato originali quantum ad illud materialequod est in eo.

Questio. II. Ecundo queritur vtrum praedicta concupiscentia sit aliquis habitus. Et videtur quod non: quia habitus causatur per actum: Sed in paruulis nullus precessit actus: ergo comcupiscentia que est in eis non est habitus.

¶ Item omnis tramsmutatio facta in anima aliquid abiicit: et aliquid ponit. Sed in instanti vnionis anime ad carnem: nihil potest ab anima abiici: quia non est possibile quod in eodem instanti aliquid sit in anima et non sit: ergo in illo instanti nulla sit tramsmu tatio circa animam: sed nullus habitus creari potest in anima saltem virtute creata nisi per aliquam anime tramsmutationem: ergo in instanti vnionis anime ad corpus nullus habitus causatur in anima. Cum ergo in illo instanti contrahat anima illam concupiscentiam que est originale peccatum: vt infra declarabitur: sequitur quod ipsa concupiscentia non sit habitus.

¶ Item omnis habitus determinat potentiam et inclinat ad actus determinate speciei. Sed concupiscentia que est in paruulis non determinat potentiam appetitiuam ad actus determina te speciei quod declarat sequens etas adulta in qua homo per innatam concupiscentiam inclinatur ad actus diuersarum specierum: ergo concupiscentia innata non est habitus.

Contra Ambro. in Glosimus super illud ad Rom. 4. Beati quorum: et recitat magister in littera: dicit quod concupiscentia cum qua nati sumus vitium est quod peruulum habilem concupiscere facit: adultum concupiscentem reddit: sed habilitas est per habitum: ergo concupiscentia est habitus.

¶ Item omnis concupiscentia est secundum actum vel secndum habitum. Sed paruuli non sunt concupiscentes secundum actum: ergo sunt concupiscentes secundum habitum.

Respodeo quod loquendo de habitu scndum quod est quedam anime qualitas non credo predictam concupiscentiam esse habitum sicut probari potest per secundam rationem factam ad primam partem. Nec etiam secundum quod habitus est aliquid determinans potentiam ad aliquos actus determinate speciei: sicut satis probat ratio tertia ad primanmi partem adducta. Sed extendendo nomen habitus ad omne illud quo potentia potest faciliter. in actum egredi: sic predicta concupiscentia potest dici habitus. Est enim quae dam facilitas vel necessitas conuersionis appetitiue sensitiue et inclinationis in voluntate ad inordinatos motus cum paruuli ad etatem peruenerit adultam. Hec autem facilitas siue necessitas inest appetitiue ipsius paruuli: eo ipso: quo eius anima coniuncta est carni infecte per quam est ipsius anime aggrauatio et inclinatio ad inferiora. Et sic procedunt argumenta ad partem secundam.

Ad primum in oppositum quod arguitur ad partem aliam dicendum quod habitum tertio modo dictum non oportet esse causatum per actum illius persone in qua est: causari enim potuit per actum illius persone quo infecta est natura cui anima paruuli vnita est.

¶ Ad alia duo solutum est in corpore quaestionis.