Articulus 3

Questio. I. PRimo ostendo quod iustitia originalis in puris naturalibus consistebat. Aug. 20. de ciui. capi. 26. Dicit quod primi homines in paradiso fuerunt puri atque integri ab omni sorde ac labe peccati. Cum ergo hic exprimat eorum originalem iustitiam: de nullo dono supernaturali ibidem faciens mentionem: videtur quod illa iustitia in puris naturalibus consistebat.

¶ Item Ansel. in libetr. de conceptu virginali inter medium et finem libri dicit: quod si adam nequiuisset ad eos quos generaturus esset iustitiam suam producere nequaquam posset eis suam iniustitiam transmutare. Sed supernaturalia non transfunduntur a parente in prolem: ergo de ratione iustitie originalis non erat aliquod donum supernatu¬ rale.

¶ Item Magister libo 2. dist. 24. dicit quod illud adiutorium quod homini dictum fuit in creatione quo poterat manere si vellet: fuit libertas arbitrii ab omni labe et corruptela immunis: atque voluntatis rectitudo et omnium potentiarum anime sinceritas atque viuacitas. Ecce quod Magister exprimens primorum parentum originalem iustitiam nihil ibi tangit supernaturale.

Contra Augu. super Gen. xi. libri. versus finem: loquens de ligno vite et de statu innocentie: dicit quod ex illo subsistebat felix ille status corporis ex re visi bili virtute inuisibili: ergo videtur quod illa felicitas in puris naturalibus non consistebat.

¶ Item potentie naturaliter tendunt in sua obedientia: quia aliquam perfectionem recipiunt ab eisdem. Sicut ergo ratio naturaliter tendit in bonum honestum: ita sensualitas in delectabile quod aliquando non est honestum: ergo non est contra hominis naturam integram quod sensualitas possit moueri in contrarium rationi. Sed hoc nullo modo poterat stante originali iustitia: ergo in solis naturalibus non consistebat.

Ad istam questionem dicunt aliqui quod originalis iustitia in solis naturalibus consistebat: quia nihil aliud erat quam perfecta obedientia virium inferiorum ad superiores: et recta habitudo superiorum ad deum. Hanc autem rectitudinem dicunt fuisse naturalem nature integritatem. Sicut enim in maiori mundo naturale est: inferioribus corporibus idest elementis mouere et agere secundum quod a corporibus superioribus: idest celestibus regulantur: per qua regulationem: quamuis sint contraria: conciliantur ad mixti constitutionem. Sic dicunt quod in minori mundo naturale fuit corpori obedire anime et viribus inferioribus superioribus: et superioribus deo: sicut corpora superiora naturaliter obediunt suo motori: aliter motus celi non diceretur a philosopho naturalis.

¶ Sed contra hanc opinionem videtur esse quoddam verbum quod dicit Magister lib. secundo. dist. 24. vbi loquens de illa potentia per quampoterat homo non declinare ab eo quod acceperat: dicit quod datum est sibi per gratiam auxilium.

¶ Uidetur etiam mihi quod ratio secunda contra istam opinionem in opponendo facta sufficienter secundum exigentiam materie eandem opinionem improbat.

¶ Unde mihi videtur dicendum quod originalis iustitie dispositio erat per naturam: sed complementum erat per aliquod gratuitum donum naturalibus superadditum. Sicut enim naturale est corpori quod sit compositum ex contrariis: sic naturale est ipsi homini habere potentias possibiles quasi secundum quandam conttarietatem moueri: sed talibus motibus moueri non poterant stante originali iustitia: ergo originalis iustitia non consistebat in solis naturalibus: sed principalius per aliquod donum naturalibus superadditum existebat.

Ad primum in oppositum dicendum quod illa puritas et integritas de qua ibi loquitur Augu. erat completiue per donum naturalibus superaditum: quamuis hoc Augu. in loco predicto non tangat expresse supponens forte quod aliter esse non poterat.

¶ Ad secundum dicendum quod sicut homo dicitur generare hominem: quia transfundit materiam et virtutem ipsam disponentem ad susceptionem anime intellectiue: qua homo completiue est homo: sic dico quod adam osi stetisset transfudisset ad posteros semen ex quo formatafuisset caro munda: cui semper fuisset vnita anima informata aliquo supernaturali dono: quo compleretur in paruullo originalis iustitia: et pro tanto dicitur: quod si adam stetisset quod iustitiam originalem ad posteros transfudisset.

¶ Ad tertium dicendum quod Magister ibi non tangit expresse originalis iustitie complementum: forte tamen tangit illud implicite in rectitudine voluntatis.

¶ Questio. II. SEcundo queritur vtrum in stitia originalis quantum ad sui complementum fuerit gratia gratum faciens. Et videtur quod sic. Augusti. 83. q. q. secunda. Dicit quod deus fecit hominem optimum. Sed non potest homo esse optimus nisi per gratiam gratum facientem.

¶ Item per iustitiam originalem erat homo rectus in se: et quo ad proximum: et quo ad deum. Sed talis rectitudo videtur reddere hominem deo gratum: homo autem non potest esse deo gratus nisi per gratiam gratum facientem.

¶ Item Anselmus in libro cur deus homo prope principium dicit: quod deus fecit hominem iustum: iustitia aut non est nisi per gratiam gratum facientem.

Contra Magister libro 2. disti. 24. loquens de adiutorio dato homini in creatione dicit: quod per illud adiutorium non poterat proficere intantum vt per gratiam creationis sine alia mereri salutem valeret. Sed constat quod per gratiam gratum facientem potuisset mererisaltem.

¶ Item dignior est angelica natura quam humanavt superius ostensum est. Sed rectitudo quamangelus habuit a sua creatione non fuit per gratiam gratum facientem vt superius est ostensum: ergo nec rectitudo quam habuit adam a sua plasmatione fuit per gratiam gratum facientem.

Respondeo quod quamuis aliqui dixerint quod complementum originalis iustitie fuit gratia gratum faciens: non tamen eis consentio. Sed videtur mihi quod suit quedam gratia gratis data. Gratia enim gratum faciens per prius videtur respicere personam quam naturam: vnde et per actuale peccatum mortale quod est actus persone vel actus debiti omissio: amittitur: et per veram penitentiam recuperatur: quia per penitentiam homoad recipiendum se disponit: et deus gratiam infundit. Adam etiam per penitentiam quo ad personam suam iu stitiam originalem recuperare non potuit: vnde restat quod gratia gratum faciens non fuit.

Ad primum in oppositum dicendum quod po tanto dicitur fecisse deus hominem optimum: quia fecit ipsum sine culpa: et perfectum bonitate natnrali cum aliquo adiutorio gratis dato.

¶ Ad secundum dicendum quod illa rectitudo quamuis esset dispositio ad hoc: vt homo esset deo gratus: non tamen ita erat deo gratus per illam vt dignus esset vita eterna.

¶ Ad tertium dicendum quod pro tanto dicitur deus fecisse hominem iustum: quia fecit ipsum sine peccato et naturali rectitudine rectum.

¶ Uel potest dici quod ista auctoritas et multe consimiles auctoritates leguntur de adam post suum motum deliberatiuum voluntatis in deum in quo gratiam gratum facientem recepit. Unde quamuis adam ab instanti creationis anime sue gratiam gratum facientem non habuerit tamen eam habuit antequam peccaret: Sicut superius dictum est. distin. 29.