Articulus 4

¶ Quaestio I PRimo ostendo quoomnes anime sint equales ex sua creatione secundum philosophum libro praedicamentorum. Unus homo non est magis homo alio: quod non esset verum si vna anima esset nobilior in essentia quam alia. Omnes ergo in essentia sunt equales: ergo et in naturalibus proprietatibus: cum earum sit essentia causa.

¶ Item secundum philosophum. 3. metaphy. in his que sunt eiusdem speciei non est differentia secundum prius et posterius in nobilitate. Sed omnes anime sunt eiusdem speciei: ergo in eis non est diffecrentia secundum prius et posterius in nobilitate.

¶ Item si anime essent inequales ex creatione: cum filius dei potuisset afsumpsisse animam minus nobilem: possibile fuisset quod christus fuisset minus nobilis in naturalibus aliis. hominibus: quod videtur inconueniens.

¶ Item res que eiusdem sunt nature sunt equales in natura. Sed Anselmus monolis. 72. ca. dicit quod omnes anime humane eiusdem nature sunt: ergo sunt equales in natura: et ex consequenti in proprietatibus naturalibus.

Contra frequenter videmus homines viliora habentes corpora et complexionis peioris: alios precellere in naturali discretione: et naturali affectione: et quantum ad alias bonas inclinationes naturales: quod esse non posset: vt videtur nisi illorum anime nobiliores haberent proprietates naturales.

¶ Item illa anima que est in naturalibus nobilior quocumque angelo: est in naturalibus quacumque alia anima nobilior. Sed anima christi est nobilior in naturalibus quocumque angelo: quia maiori capacita ti gratie respondet maior nobilitas nature in creatura. Sed in nullo angelo est tanta capacitas gratie: sicut est in anima christi: ergo anima christi est non tantum in gratuitis: sed etiam in naturalibus nobilior quacumque alia anima.

¶ Item a domino stephano episcopo parisiensim excommunicati sunt dogmatizantes quod anima christi non est nobilior aliis animabus.

Respondeo quod siue anime rationales habeant materiam: siue non: credo quod alique sunt nobiliores aliis ex creatione: non tantummodo in gratiis supernaturalibus gratis datis: sed est in naturalibus donis: secundum quod dicit magister in littera.

¶ Quod autem sit hoc possibile si habent materiam declarari potest per eundem modum quo superius di. 3. declaraui haoc esse possibile in angelis eiusdem speciei.

¶ Quod etiam hoc sit possibile: etiam si non habent materiam de claro sic: negari non potest quin anima rationalis possibilis sit diuersimo de transmutari a primo principio. Nos enim videmus quod quamnis in duobus indiuiduis essentia materie non sit nobilior in vno quam in alio: tamen quia aliter passa est abagente in vno: quam in alio causantur per naturam materie diuerse proprietates naturales in indiuiduis eiusdem speciei: sicut patet in masculo et in femina: et in hominibus diuersarum complexionum: ergo a simili quamuis ipse anime equales sint in essentia: tamen ratione sui possibilis diuersimode transmutati: vel dispositi a creante possunt in eis causari diuerse proprietates naturales in indiuiduis vnius speciei: quia quamuis sint supernaturaliter date et voluntarie: tamen inquantum sunt ab illa anima indiuidu inseparabiles: et eius nature concordantes: nec eleuantem eam super facultatem nature anime: illi anime sunt aliquo modo naturales. Si enim homo naturales dispositiones corporis quas habet per generationem accepisset a deo immediate tantum per creationem non propter hoc posset negari illas proprietates esse homini naturales. Et quia plures animas esse inequales in naturalibus creatas est ad manifestandum dei scientiam et potentiam et maiorem speciei pulchritudinem: videtur quod ex quo possibile est hoc fieri quod sit factum.

Ad primum in oppositum dicendum: s uis omnes anime in essentia sinequales: et ex consequenti in proprietatibus ratione sui actiui totam speciem consequentibus: non tamen hoc est verum de proprietatibus naturalibus indiuiduis: que in eis sunt ratione sue materie: si materiam habent: vel ratione sui possibilis: talium enim proprietatum essentis anime non est cana nisi passiua: et ideo diuerse sunt secundum quod illud passiuum diuersimode est a creante dispositiue: et ad actualitatem ductum.

¶ Ad secundum dicendum quod illa auctoritas philosophi debet exponi de nobilitate essentiali: vel de nobilitate in proprietatibus naturalibus speciei consequentibus anime essentiam ratione sui actiui quod est in ea quasi formale non de nobilitate in proprietatibus naturalibus indiuiduis: que insunt ratione possibilis diuersimode dispositi a creante: quod possibile est in anima quasi materiale: etiam si vere non habeat materiam.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis filius dei assumpserit naturam humanam: qua non poterat esse nobilior natura in eadem specie. Dico tamen quod assumere potuisset si voluisset naturam minus nobilem in eadem spe: et quamuis hoc facto fuisset minus nobilis innaturalibus: inquantum homo aliquibus aliis hominibus: fuistset tamen omnibus aliis incomparabiliter maior per gratiam Maior autem est nobilitas supernaturalis per gratiam in homine: quam illa nobilitas que est per materiam.

¶ Ad quartum dicendum quod in illa auctoritate Anselmus accipitur natura pro specie. visum est autem in quaestione: quomodo indiuidua eiusdem speciei possunt esse inequalia in proprietatibus naturalibus.

¶ Argumenta ad partem secundam gratia principalis conclusionis concedenda sunt: tamen minor argumeti secundi falsa est: vt patet ex dictis superius: in vltima quaestione dist. prime.

¶ Et ad probationem eius respondent quidam dicentes: quod maiori capacitati gratie non respondet maior nobilitas nature: immomaior possibilitas: natura enim potest. recipere per naturam possibilitatis non per naturam actualitatis: vnde quia in natura diuina non est aliqua possibilitas: ideo nihil recipere potest

¶ Preterea materia celi est nobilior quam materia generabilium et corruptibilium: et tamen materia humani corporis que est vnigenea cum mania generabilium et corrupti bilium recipit animam intellectiuam que est forma incomparabiliter nobilior quam forma celi. Est ergo istorum opinio quod si cut quanto materia est possibilior: tanto est nobilioris forme capacior: quod ita quanto creatura rationalis vell intellectualis est possibilior tanto est gratie capacior.

¶ Sed hec opinio est falsa et irrationabilis: ex ea enim sequeretur quod anima christi esset minus actualis quam quecumque alia anima: et ex consequaenti quod esset in naturalibus minus nobilis: quod falsum est: et excommunicatum.

¶ Dicendum ergo quod quanto creatura rationa. lis seu intellectualis est nobilior in naturalibus: tanto deus si vellet plus posset in ea ponere de gratia. Sicut enim creatura rationalis per illud quod est potentiale in ea potest recipere naturales perfectiones: sic dico quod per illud quod est actuale in ea principaliter potest recipere a primo agente istam supernaturalem perfectionem: que est gratia: vnde per illud per quod minime est in potentia ad recipiendum naturales perfectiones: maxime est in potentia ad recipiendum a primo agente istam supernaturalem perfectionem que est gratia.

¶ Preterea quia materia non potest recipere accidentalem perfectionem nisi mediante substantiali eius perfectione que est eius substantialis forma: ideo quanto forma substantialis est nobilior tanto compositum ex ea et materia capacius est naturalis nobilitatis accidentalis: ergo a simili cum natura potentialis in creatura rationali seu intellectuali non posset recipere istam supernaturalem et nobilem perfectionem accidentalem: que est gratia nisi mediante sua actualitate substantiali: ideo quanto in ea est substantialis actualitas maior: tanto in creatura rationali seu intellectuali deus plus posset si vellet ponere de gratia.

¶ Ad illud autem quod dicitur quod in nullo angelo deus posset ponere tantum habitum gratie quantus est ille qui est in anima christi: potest dici secundum aliquos quod si anima christi esset non vnita verbo: vt natura supposito: deus posset in aliquo angelo tantum ponere de gratia quod anima christi non posset maiorem capere: tunc enim non posset in ea tantus habitus gratie quantus est ille quem modo habet

¶ Quod sic declarant: perfectio operationis respondet nature per comparationem ad perfectionem sue actualis existentie: sed actualis existentia nature humane christi qua existit in dei verbo: vt natura in supposito in propor¬ tionaliter excedit existentiam actualem angeli cuiuscumquee vnde si in anima christi non esset aliquis habitus gratie adhuc propter nobilitatem predicte existentie posset perfectius intelligere et velle: quam quicumque angelus suis naturalibus relictus.

¶ Similiter dicunt quod per predictam vnionem facta est capax tanti habitus gratie quod in ea non posset tantus esse si non esset vnita: nec in quocumque angelo nisi deus illum vniret sibi in vnitate persone: sicut natura humanachristi est vnita.

¶ Quia tamen per hunc respondendi modum non redditur ratio quare in nullo angelo est tantus habitus gratie quantus est ille: qui est in beata virgine: nec etiam quare in aliquo angelo non est tantus quantus esset in natura humana christi: etiam si desineret illa vnio qua est vnita verbo: vt natura supposito: ideo etiam recurrendum est ad ea que dicta sunt superius dist. prima quaestione vltima: in solutione primi argumenti: et ad ea que dicta sunt dist. xi. in prima questione articuli secundi in solutione argumenti secundi.

Questio. Ecundo queritur vtrum anime contrahant peccatu originale ininstanti inrusionis sue. Et videtur quod non. Quia nulla creatura potest agere in instati: aliter enim angeli in instanti creationis sue potuissent in seipsis egisse aliquid cognoscendo vel volendo: quod negat Hugo lib id est de sacra. par. 5 cap. 19. dicens quod non poterat in illis ex illis esse quicque: sed anima non potest contrahere originale ex sui vnione ad carnem: nisi caro agat in animam: ergo ab instanti sue creationis non potest contrahere originale peccatum.

¶ Item peccatum originale cum sit malum: aliquod bonum corrupit in anima. Dicit enim Aug. Ench. 5 cap. quod malum si nullo bono priuat non nocet: nocet autem adimendo bonum. Sed ab anima in instanti creationis sue non potest adimialiquod bonum: quia tunc in eodem instanti illud bonum haberet et non haberet: ergo in instanti sue creationis: non potest contrahere originale peccatum.

¶ Item aut in illo instanti anima tramsmutatur a carne aut non: si non: ergo inficitur ab ea: quia infici non est tramsmutari. Si sic: cum illa transmutatio non possit esse nisi secundum qualitatem que transmutatio est alteratio: et alteratio sit motus: motus esset in instanti: quod falsum est.

¶ Item angelus in instanti sue creationis non potuit habere peccatum actuale: vt superius ostensum est dist. 3. ergo a simili nec anima peccatum originale.

¶ Item autem deus creat animam cum peccato: aut non cum peccato: si cum peccato deus esset peccati causa: quod falsum est. Si non cum peccato: ergo in instanti sue creationis sine peccato est.

¶ Item aut anima in instantu sue creationis talis est: qualem eam deus creat: aut non: si sic. cum creet eam non peccatricem: quia peccatum ab ipso non est: in illo instanti sine peccato est. Si non: ergo aliquid creat deus in anima: quod tamen numquam est in ea.

Contra peccatum originale est carentia originalis iustitie cum debito habendi eam. Sed anima in instanti creationis sue caret originali iustitia: et tamen eam debet habere: ergo in illo instanti contrahit peccatum originale.

¶ Item qua ratione non contraheret peccatum originale in instanti creationis sue: pari ratione: nec in alio et sic sequeretur quod numquam haberet peccatum originale: quod erroneum est.

¶ Item ideo dicitur originale peccatum: quia contrahitur ab origine. Unde Anselmus de conceptu virg. propeprincipium: videtur dici originale ab ipsa origine vniuscuiusque persone humane. Nec potest hiec intelligi de origine: que est de vtero: quia ante illam originem fuerunt aliqui in vtero sanctificati: ergo intelligendum est de origine que est in vte ro: sed tunc est illa origo nature: quando anima infunditur carni: ergo in instanti sue infusionis peccatum originale contrahit.

Respondeo quod anima contrahit peccatum originale in instanti sue infusionis: sicut enim declaratum est supra dist. 31. anima ex sui vnione. ad carnem infectam per actionem generatiue contrahit necessitatem appetendi diuersa: et idem diuersimode quantum ad appetitiuam sensibilem non secundum rectum iudicium rationis et necessitatem habendi pronitatem interdum ad inordinatam motionem in voluntate: quando appetitiua sensitiua et voluntatiuain actus suos exire poterunt: ergo sicut infusio est in instanti: ita contrahit predictam necessitatem in instanti. Sed cum predicta necessitate non potest stare iustitia originalis: quod patet si reducatur ad memoriam: quid erat iustitia originalis ergo anima ab instanti infusionis sue habet carentiam iustitie originalis. Sed in illo instanti tenetur habere eam: quia humana natura numquam illa iustitia caruisset nisi in aliquo indiniduo fuisset per peccatum corrupta. Unde Ansel. in libro de concep. virg. non multum post principium. Si adam et eua iustitiam originalem seruassent: qui de illis nascerentur originaliter sicut illi iusti fuissent. Et sicut dicit Anselmus non multum ante finem. in eodem lib. deus recte exigit a nam quod ei dedit. Cum peccatum originale sit c rentia originalis iustitie cum debito habendi eam: sequitur quod anima in instanti creationis sue contrahit originale peccatum.

Ad primum in oppositum dicendum quod peccatum originale contrahit anima a carne non peractionem carnis in anima: proprie loquendo. Sed quia ex anima et carne constituitur vna composita natura per essentiam. Ex quo sequitur hec necessitas vt anima pro tempore quo eius appetitiua sensitiua et voluntaria exire poterut in suos actus sensitiua inordinate moueatur et ad inordinatos motts inclinetur voluntas per inordinatam carnis dispositionem.

¶ Ad secundum dicendum quod peccatum originale animam priuat aliquo bono: immo vt proprius loquar est in anima priuatio alicuius boni: priuatio autem non tantum est carentia boni debiti prius habiti: sed etiam carentia boni debiti nondum habiti. Talis autem priuatio est originale peccatum. Iustitia autem originalis est bonum debitum a paruulo non baptizato: nondu tamen ab illo habitum: vnde illa corruptio vel boni remotis de qua loquitur Aug. in argumento: aut intelligitur. de malo peccati actualis: aut extendit nomen remotionis ad remotionem boni debiti prius habiti: et ad carentia boni debiti nondum habiti.

¶ Ad tertium dicendum quod anima in illo instanti non transmutatur a carne: sed necessitatem contrahit: vt postea in suis actionibus seu inclinationibus aliter se habeat quam dictet ratio recta.

¶ Ad quartum dicendum quod illud simile non est bonum: quia anima non contrahit peccatum originale per aliquam sui actionem: nec per actionem carnis inipsam: proprie loquendo. Actuale autem peccatum angeli non potuit esse nisi per actionem aliquam ipsius angeli.

¶ Ad 5m dicendum quod deus non creat animam peccatricem: nec creat eam non peccatricem prohibente carnis corruptione: sicut sialiquis porrigeret vas immundum ad recipiendum rem que munda reciperetur in vase mundo: non reciperet eam mundam propter vasis corruptionem. Nec tamen diceremus propter hoc quod infundens infunderet eam immundam.

¶ Ad sextum dicendum quod in infusione ipsius anime est considerare habitudinem sui ad infundentem et aliam habitudinem ad corpus: cui infunditur. Dico ergo quod in illo instanti non est talis moraliter loquendo: qualis esset ex habitudine sui ad creantem nisi aliud impediret: quia ratione illius habitudinis iusta esset. Sed in illo instanti talis est qualis a corpore recipitur id est peccatrix: quod non habet ex habitudine sui ad creantem: sed ex sui habitudine ad corpus cui infunditur.