Articulus 3

¶ Quaestio I PRimo ostendo quod illa macula quam anima contrahit ex carne sibi iuste non imputetur a deo. Aug. id est lib. retrac. ca. 14. reiteraus vnum quod dixe rat in libro de duabus animabus: sic ait peccati reum tenere quemquam: quia non fecit quod facere non potuit summe iniquitatis et dementie est. Sed anima vitare non potuit illam maculam: ergo iuste sibi imputari non potest.

¶ Item deus non potest imputare anime pro culpa illud quod ipse fecit in ea. Sed infundendo animam carni ex qua de necessitate contrahit illam maculam: illam maculam facit in ea: que qui facit aliquid ad quod de necessitate sequitur aliud: et illud aliud facere videtur: ergo illa macula non sibi iuste imputatur a deo.

¶ Item benignior est deus homine: sed nullus homo iuste imputat alii illud quod de necessitate sest ei: ergo cum macula originalis de necessitate insit anime: deus eam iuste non imputat sibi.

Contra deus iuste imputat vnicuique homini ad penam carentiam debite iustitie. Sed per maculam originalis peccati est in anima paruuli carentia debite iustitie: vt supertus visum est: ergo illam maculam deus iuste sibi imputat ad penam.

¶ Item sicut se habet iustitia ad premium: ita carentia debite iustitie ad penam: sed si paruuli nascerentur cum iustitia iuste praemiarentur. Cum ergo nascantur cum carentia debite iustitie: iuste puniuntur:e

Respondeo quod duplex est pen scilicet pena damni: et pena sensus: loquendo de pena sensus deus non imputat paruulo decedenti ante baptismum illam maculam ad penam: quia pena sensus non debetur homini: nisi pro culpa quam incurrit omittendo debitum: vel indebitum committendo propria voluntate. Iuste tamen imputatur illa macula ipsi paruulo ad penam damni: quia pena damni est carentia visionis dei et fruitiomis eiusdem. Ad predictam autem visionem requiritur natura perfecta per gtam gratum facientem: qua carent paruuli sua origine: et ex consequenti iustum est quod illa visione carent: que sine predicta gratia haberi non potest. Nec etiam iniustum est si deus a sua origine non restituit eos ad dignitatem quam habuerunt parentes primi. Quod Anselmus declarat per exemplum de concep. virgi. versus finem dicens siquis vir et xor eius ad magnam quandam dignitatem et poffessionem nullo suo merito: sed gratia sola prouecti: simul crimen graue inexcusabiliter committunt: et pro eo iuste deii ciuntur: et in seruittutem rediguntur. Quis dicet filios quos post seruitutem generant: eid m non debere subiacere seruituti: sed potius ad bona qua parentes iuste perdiderunt gratis oportere restitui: tales sunt primi parentes et filii eorum quos iuste pro culpa sua de beatitudine in miseriam damnati in eodem generant exilio.

Ad primum in oppositum dicendum: quod sicut Aug. respondet immediate post auctoritatem allegatam: cur ergo paruuli tenentur rei respositiodetur: quia ex origine eius tenentur qui non fecit quod facere potuit: diuinum scilicet seruare mandatum. Intelligi tamen de bet verbum Aug. de reatu quantum ad penam damni: non quantum ad penam sensus.

¶ Ad secundum dicendum: quod deus on facit illam maculam in anima: quia quamuis ad vnionem antne ipsi corpori infecto de necessitate sequa¬ tur animam maculari: non tamen sequitur ad hoc ratione ipsius infusionis que est a deo: sed ratione infectionis carnis: cui ipsa animo vnitur. Illa ergo maculatio non sequitur ad actionem dei per se: sed per accidens.

¶ Ad tertium respondendum per quandam auctoritatem Anselmus de concep. virgi. non multum ante finem dicentis: aliter deus ergainfantes debet agere: aliter homo. Nam homo non debet exigere a natura quod ipse non dedit: et quod sibi non debetur: nec iuste redarguit homo hominem: cum culpa nasci: sine qua ipse non nascitur: et de qua non nisi per alium sanatur. Deus vero recte exigit a tatura quod ei dedit: et quod sibi iuste debetur.

¶ Argumenta ad partem aliam non concluderent de pena sensus: sed damni.

¶ Quaestio II. SEcundo queritur vtrum culpa dicatur vniuoce de originali et actuali peccato. Et videtur quod sic: Anselmus de concep. virgi. longe post principium dicit quod originale peccatum est absolute peccatum: et constat quod peccatum actuale peccatum est absolute: ergo videtur quod culpa dicatur vniuoce de vtroque

¶ Item philosophus libro predicamentorum: dicit quod vniuoca sunt quorum nomen commune: et ratio secundum illud nomen est ea dem. Sed culpa dicitur de peecato originali et actuali secundum eandem rationem que est carentia alicuius boni debiti: er go videtur quod culpa dicatur vniuoce de vtroque.

¶ Item aut dicitur de vtroque vniuoce: aut equiuoce: non equiuo ce: quia plus conueniunt quam in sola voce. Quod patet: quia principalior pars pene debite actuali peccato: que est carentia visionis dei: debetur etiam originali peccato: quod verum non esset si communicantes in sola voce: ergo videtur quod culpa dicatur vniuoce de vtroque.

Contra peccatum actuale est iniustum facere: sed habere peccatum originale est iniuslum pati: quia illam carentiam originalis iustitie que est iniustitia paruulus non fecit: sed patitur. Sed sicut dicit Augu. 3 lib. de libero arbitrio longe vltra medium: non iniuste aliquid pati: sed aliquid iniustum facere peccatum est: ergo videtur quod ratio culpe non conueniat ita proprie peccato originali: sicut actuali: ergo nec vniuoce dicitur de vtroque.

¶ Item si aliquid dicitur vniuoce de aliquibus dubus: quicquid conuenit vni inquantum tale: conuenit alii inquantum tale: vt quicquid conuenit equo inquantum animal conuenit boni inquantum animali. Sed peccato actuali inquantum culpa est conuenit pena sensus: et non conuenit peccato originali inquantum culpa est: ergo culpa non dicitur vniuoce de vtroque.

Ad istam questionem viletur mibi dicendum sine praeiudicio quod culpa non dicitur equiuoce de peccato originali et actuali: quia sicut dicit philosophus. 7. physicorum que equiuoca sunt non comparantur. Sed originale et actuale inquantum sunt culpa comparantur: vere enim dicitur et proprie: quod peccatum actuale mortale est grauior culpa quam peccatum originale: et quod maior pena sibi debetur. Nec dicitur etiam pure vniuoce: quia per prius et principalius dicitur de peccato actuali mortali quam de originali. Ratio enim culpabilitatis est in peccato originali ex quadam habitudine ad peccatum actuale ipsius ade: si enim nunquam fuisset peccatum actuale: nec in primis parentibus: nec in aliis: nulla ratio culpabilitatis esset in paruulis.

¶ Dico ergo quod culpa dicitur de peccato originali et actuali analogice: tunc enim aliquid dicitur de aliquibus duobus anauogice secundum vnum modum analogie quando directe et principaliter dicitur de vno: et de alio non dici tur nisi inquantum habet quandam habitudinem ad illud de quo directe et principaliter dicitur. Uerbi gratia quia ens dicitur directe et principaliter de substantia: et non dicitur de accidente: nisi propter quandam habi¬ tudinem ad substantiam: vtpote quia est quedam dispositio substantie: vel modus. Propter quod dicit philosophus. 7. meta. quod accidentia dicuntur entia: quia taliter entis: ideo dicitur analogice de substantia et accidente. Similiter quia inordinatus actus exterior ipsius hominis non est culpa: nisi inquantum est actus alicuius membri moti ab inordinato actu voluntatis ipsius: de quo actu directe et principaliter dicitur culpa: ideo analogice dicitur culpa de actu vtroque. Cum ergo inordinatio nature que est in paruulo non dicatur culpa: nisi quia eius natura et eius deordinatio est per motionem generationis deriuata a primo parente qui naturam deordinauit humanam per malum voluntatis actum: de quo directe et principaliter dicitur culpa: ideo videtur quod analogice dicatur culpa. De peccato actuali mortali et originali: modo predicto assignandi rationem culpabilitatis in originali peccato. Concordat Aug. in lib. retra. ca. 14 dicens paruulos non proprietate voluntatis: sed origine reos teneri: omnis enim homo terrenus quid est origine: nisi adam: porro adam habebat voluntatem qua voluntate cum peccasset peccatum per eum intrauit in mundum.

Ad primum argumentorum dicendum: quod peccatum originale non dicitur peccatum absolute: quia ita principaliter conueniat sibi ratio culpabili tatis: sicut actuali mortali peccato. Sed quia nihil aliud opertet supponere ad hoc quod sit peccatum quam ea que iam acciderunt scilicet infectionem nature humane factam per peccatum ade.

¶ Ad secundum dicendum: quod debitum non dicitur pure vniuoce de illo debito quo priuatur homo per peccatum actuale: et de illo cuius est priuatio peccatum originale. Magister enim fuit adam debitor iustitie originalis qui eam habuit: et eam conseruare potuit: quam paruulus qui nunquam eam habuit: nisi inquantum fuit seminaliter in adam: cui pro se et pro sua tota posterioritate fuit data. Similiter quicumque homo adultus magis est debitor illius boni quo se per actum proprie voluntatis priuat: quam paruulus sit debitor originalis iustitie.

¶ Ad tertium dicendum: quod quamuis culpa non dicatur equiuoce de vtroque peccato: tamen ex hoc non sequitur quod de illis dicatur pure vniuo ce. Ut in questione visxim est.

Ad primum alterius partis dicendum: quod non eit idem iniuste pati et pati iniustum. Iniuste pati inquantum huius nulla culpa est. Sed iniustum pati ex permissione iusta secundum quod iniustum pati est esse subiectum alicuius iniustitie bene potest rationem habere originalis culpe. Et potest dici quod et si natura paruuli: vt est istius paruuli nihil fecerit iniustum: tame pro tanto dici potest iniustum fecisse in primo parente: quia erat in ipso. seminaliter quando ille fecit iniustum.

¶ Ad secundum dicendum: quod argumentum deficit tripliciter. Non enim est verum quod quicquid conuenit homini inquantum animal conueniat equo inquantum animal equaliter: animalitas enim hominis nobilior est quanimalitas equi: quia est per nobiliorem formam: et similiter animalitas equi quam animalitas musce.

¶ Alius defectum est: quia pena sensus non conuenit peccato actuali inquantum culpa tantum: sed inquantum culpa talis: cuius contrarium supponebatur in argumento. Tertius defectus est: quia argumentum non concludit contra id quod positum est: non enim sequitur si non dicitur vniuoce: quod propter hoc dicatur equiuoce: medium enim est: vt est in quaestione ostensum.