Articulus 3

Quaestio I. Rimo ostendo quod propter aliquod meritum filius dei naturam humanam assumpsit Glo. super illud pslamum. Propter miseriam inopum et gemitum pauperum: nunc exurgam dicit dominus id est mittam filium propter miseriam inopum tollendam: idest mortalitatem et passibilitatem: et hoc faciam propter gemitum pauperum: qui de malis gemunt: et pro peccatis conteruntur: naura aliter non essent auxilio digni: ergo videtur quod preces penitentium impetrauerunt filii dei incarnationem.

¶ Item qui pie petit perseueranter: et ad salutem ex charitate meretur obtinere illud quod petit: secundum illud verbum Saluatoris in euangelio Matth. 7. Omnis qui petit accipit: sed sancti patres qui fuerunt ante aduentum christi: sic petiuerunt filii dei incarnationem in quorum persona dicitur in psalmis. Excita domine potentiam tuam et veni. Et Isa. 74. Utinam disrumperes celos: et descenderes: ergo videtur quod sancti patres qui praecesserunt incarnationi filii dei ipsam meruerunt.

¶ Item qui meretur aliquid meretur et hoc sine quo illud haberi non potest: alias enim meritum esset casum: sed sancti patres meruerunt vitam eternam ad quam secundum ordinem quem deus institueret attingere non poterant nisi per filii dei incarnationem: ergo videtur quod meruerunt eam.

Contra. ad Thi. 3. Benignitas et humanitas apparuit Saluatoris nostri dei non ex operibus iustitie que fecimus nos: sed secundum mieniam suam saluos nos fecit.

¶ Item ad Ro. xi. Si gratia dei iam non ex operibus alioquin gratia iam non est gratia: sed secundum Aug. 13 de trini. c. 19. In rebus per tempus ortis: illa summa gratia est quod homo in vnitate persone coniunctus est deo: ergo hoc non fuit factum propter aliqua merita.

Respondeo quod incarntio fili potest considerari: vt uantum ad essentiam: vel quantum ad circumstantiam. Primo modo dico quod filius dei propter aliquod meritum naturam humanam non assumpsit loquendo de merito simpliciter. Fundamentum enim omnis meriti non potest cadere sub merito: sed incarnatio filii dei semper fuit fundamentum omnis meriti post lapsum nature humane inquantum sine fide eius implicita vel explicita numquam potuit aliquis mereri vitam eternam: vnde Aug. iu enchi. c. penul. dicit quod nec antiquorum quicumque iustorum preter christi fidem salutem potuit inuenire: ergo nulla creatura per se: nec omnes simul mereri potuerunt filidei incarnationem.

¶ Preterea incarnatio filii dei fuit ad reparandam humanam naturam: natura non excedit indiuidua inquantum non tot sunt indiuidua in natura humana: quin apta nata sit: quantum est de se pluribus communicari: quamuis ex ordinatione creatoris prefixus sit praecisus numerus indiuiduorum: qui bus communicabitur: ergo meritum nullius hominis puri: nec omnium simul sufficere poterat ad reparationem nature humane: ergo nec ad impetrandum filii dei incarnationem: per quam humana naum erat reparanda.

¶ Preterea reconciliatio humanigeneris cum deo praesupponebat secundum ordinem quem deus instituerat filii dei incarnationem: quia vt dicitur ad Col I. In christo placuit omnem plenitudinem inhabitare: et per eum reconciliari omnia in ipsum pacificari per sanguinem crucis eius: siue que in terris: siue quae in celis sunt. Sed homines ante reconciliationem cum deo mereri non poterant merito condigni: illud quo erant reconciliandi: quia satisfacere non poterant pro delicto secundum Ansel. libro 2. Cur deus homo non multum post principium: ergo homines filii dei incarnationem non potuerunt mereriSi autem loquemur de praedicta incarnatione: quantum ad circunstantiam: hoc potest dupliciter esse: aut quantum ad circunstantiam temporis aut persone: in qua et de qua filius dei carnem humanam assumpsit. Primo modo dici potest quod sancti patres meruerunt: vt filius dei naturam humanam assumeret illo tempore quo eam assumpsit. Ipsi enim fragrantissimis desideriis: presupposita incarnatione filii dei futura meruerunt eius accelerationem. Secundo modo potest dici quod ipsa virgo maria: quamuis merito condigni non meruit concipere filium dei: cum hoc omne meritum excedat: tamen presupposita futuritione incarnationis filii dei aliquo modo meruit vt ipsum filium dei conciperet: inquantum erat purissima et in sanctitate perfectissima: et decebat secundum quod dicit Ansilmnus libo de conceptione vir. vltra medium: vt illius hominis conceptio de matre purissima fieret ea puritate qua maior sub deo nequit intelligi: vnde illud meritum quo beata virgo meruit fieri mater dei potest vocari meritum decentie: vel congruitatis: vel secundum aliquos meritum dignitatis: et sic de virgine dicitur: beata viscera que meruerunt portare dominum christum: et sic debet intelligi illa glosa super illud Luc. ii. beata que credidisti: que dicit apparet mariam non dubitasse: et ideo fructum assecutam esse.

Ad primum in oppositum dicendum: quod illa glo ionqutur de merito congrui non condigniquod non est meritum simplex.

¶ Ad secundum dicendum: quod sancti patres non petebant incarnationem: quam indubitanter crede¬ bant futuram: sed petebant eius accelerationem.

¶ Ad er tium cum dicitur: quod qui meretur: et hoc sine quo illud haberi non potest etc. Dico quod non est verum: quando illud aliquod est fundamentum merendi: filii autem dei incarnatio est fundamentum meriti: vt superius dictum est.

¶ Preterea filii dei incarnatio non fuit necessaria necessitate absoluta ad hoc vt attingeremus ad vitam eternam. Unde Aug. 13. de trinitae. cap. 10. dicit: non alium modum liberandi nos possibilem deo defuisse: cuius potestati equaliter cuncta subiacent: quamuis fuerit necessarius presupposita diuina ordinatione: qua per illum modum ordinauerat electos per ducere ad vitam eternam.

Questio II SEcundo queritur vtrum christo gratia naturalis sit. Et videtur quod sic: quia quod inest rei a sua origine: est ei naturale: sed christus habuit gratiam a sua origineergo gratia est ei naturalis.

¶ Item quod inest rei a principio intrinseco est ei naturale: sed gratia inest christo a diuina natura que sibi est intrinseca: ergo christo gratia est naturalis.

¶ Item Aug. in Enchi. cap. 25 et recitat Magister in littera dicit quod quodammodo ipsa gratia est homini christo naturalis.

Contra. Omne naturale creature est infra facultatem nature create: sed gratia non est infrafacultatem nature create: quia non procedit in esse nisi per creationem: ergo non est naturalis christo ratione humane nature que creata est: nec ratione diuine nature: quia nullius accidentis subiectum esse potest: ergo nullo modo est christo naturalis.

Respondeo quod gratia christi tripliciter potest accipi. Uno modo quod habitum gratie existente in auima christi. Alio modo pro ipsa vnione gratis facta. Alio modo pro ipsa gratia increata: idest probenignitate diuina: per quam filius dei assumere voluit humanam naturam. Primo modo loquendo de gratia dicendum quod est homini christo supernaturalis. Aliquo modo tamen se habet ad similitudinem naturalis proprietatis inquantum inest eni a prima origine et inseparabiliter et a diuina natura que est intrinseca rationi nominis christi: quod est nomen vnius persone in duabus naturis: vt superius per Damas. ostensum est: et sic procedunt quatuorlargumenta ad partem primam simpliciter: tamen non est naturalis christo: quia naturam humanam Iesu christi eleuat supra suam naturalem facultatem: nec naturalis hominis perfectio talem includit qualitatem: nec ex intrinsecis principiis nature humane creata est. Si autem loquamur de gratia modo secundo: sic dico etiam quod non fuit homini christo naturalis: quia terminos humane nature excedit: et ex mera dei voluntate processit: propter tamen inseparabilitatem: et quia fuit a prima origine humane nature christi: et quia per illa idiomata naturalis filii patris eterni communicantur filio virginis: habet aliquam: similitudinem proprietatis naturalis. Si autem loquamur se cundo modo sic dico quod christo non fuit naturalis ratione humane nature: sed ratione diuine.

¶ Ex predictis patet: quomodo procedunt argumenta ad vtramque partem.