Praeambulum

¶ Hic qualiter a diabolo et a peccato nos redemit per mortem. Distin. XIX

NUnc ergo queramus quod per mortem ipsius a diabolo et a peccato et a pena redenpti sumus. A diabolo ergo et a peccato per christi mortem liberati sumus: quia vt ait apostolus in sanguine ipsius iustificati sumus: et in eo quod sumus iustificati id est a peccatis soluti: a diabolo sumus liberati: qui nos vinculis peccatortm tenebat. Sed quomodo a peccatis per eius mortem soinuti sumus: Quia per eius mortem vt ait apostolus commendatur nobis charitas dei id est apparet eximia et commendabilis charitas dei erga nos in hoc quod filium suum tradidit in mortem pro nobis peccatoribus. Exhibita autem tante erga nos dilectionis arra: et nos mouemur: accendimur que ad diligendum deum qui pro nobis tantum fecit et per hoc iustisicamur id est soluti a peccatis iustiefficimur. Mors ergo christi nos iustificat: dum per eam charitas excitatur in cordibus nostris. Dicimur quoque et aliter per mortem christi iustificari: quia per fidem mortis eius a peccatis mundamur. Unde apostolus iustitia dei est per fidem Iesu christi. Et item. Quem deus proposuit propiciatorem per fidem in sanguine ipsius id est per fidem passionis: vt olim aspicientes in serpentem eneum in ligno erectum: a morsibus serpentum sanabantur. Si ergo recte fidei intuitu illum respicimus qui pro nobis pependit in ligno: a vinculis diaboli soluimur id est a peccatis: et ita a diabolo liberamur: vt nec post hanc vitam in nobis inueniat quod puniat. Morte quip. pesua vno verissimo sacrificio quicquid culpatum erat: vnde nos diabolus ad luenda supplicia detinebat: christus extraxit: vt in hac vita tempetando nobis non praeualeat. Licet enim nos temptet post christi mortem: quibus modis ante temptabat: non tamen vincere potest: sicut ante vincebat. Nam petrus qui aute christi mortem voce ancille territus negauit: post mortem ante reges et presides ductus non cessit. Quare: quia fortior id est christus veniens in domum fortis id est in corda nostra vbi diabolus habitabat: alligauit fortem id est a seductione compescuit fidelium: vt temptationem que ei adhuc permittiu non sequatur seductio. Ita in christi sanguine qui soluit que non rapuit: redempti sumus a peccato: et per hoc a diabolo. Nam vt ait aug. in ipso vincuntur inimice nobis inuisibiles potestates vbi vincuntur inuisibiles cupiditates. Fuso enim sanguine sine culpa: omnium culparum chirographa deleta sunt: quibus debitores qui in eum credunt a diabolo ante tenebantur. Unde qui pro multis effundetur. Per illum ergo redempti sumus: in quo princeps mundi nihil in uenit. Unde aug. causam et modum nostre redemptionis insinuans ait. Nihil inuenit diabolus in christo vt moreretur sed pro voluntate patris mori christus voluit. non habens mortis causam de peccato sed de obedientia et iustitia mortem gustauit: per quam nos redemit a seruitute diaboli. Incideramus enim in principem huius seculi: qui seduxit adam et seruum fecit cepitque nos quasi vernaculos possidere: sed venit redem ptor: et victus est deceptor. Et quid fecit redempto: captiuatori nostro: Tetendit ei muscipulam crucem suam: posuit ibi quasi escam in sanguinem suum. Ille autem sanguinem fudit non debitoris per quod recessit a debitoribus. Ille quppe ad sanguinem suum fudit vt peccata nostra deleret. Unde ergo nos diabolus tenebat: deletum est sanguine redemptoris. Non enim tenebat nos nisi vinculis peccatorum nostrorum. iste erant cathene captiuorum. Uenit ille alligauit fortem vinculis passionis sue. intrauit in domum eius id est in corda eorum vbi ipse habitabat: et vasa eius scilicet nos eripuit: qua ille impleuerat amaritudine sua. Deus autem noster vasa eius eripiens et sua faciens: fudit ama¬ ritudinem: et impleuit dulcedine per mortem suam a peccatis redimens et adoptionem glie filiorum largiens.

¶ Cur deus homo et mortuus. Ractus est ergo homo mortalis: vt moriendo diabolum vinceret. Nisi enim homo esset qui diabolum vinceret non iuste sed violenter homo ei tolli videretur qui se illi sponte subiecit. Sed si eum homo vicit: iure manifesto hominem perdidit: et vt homo vincat necesse est vt deus in eo sit qui eum a peccatis immunem faciat. Si enim per se homo esset: vel angelus in homine: facile peccaret: cum vtranque naturam per se constet cecidisse. Ideo dei filius hominem passibilem sumpsit: in quo et mortem gustauit: quo celum nobis aperuit: et a seruitute diaboli: idest a peccato: seruitus enim diaboli peccatum est: et a pena redemit.

¶ Quomodo et a qua pena christus nos redemit per mortem. Aqua pena temporali et eterna. Ab eterna quidem relaxando debitum. A temporali vero penitus nos liberabit in futuro quando nouissima mors inimica destruetur. Adhuc enim expectamus redemptionem corporis: secundum animas vero iam redempti sumus ex parte non ex toto: a culpa: non a pena. Nec omnino a culpa. Non enim ab ea sic redempti sumus: vt non sit: sed vt non dominetur.

¶ Quomodo penam nostram portauit. Reccata quoque ntra idest pes nam peccato rum nostrorum dicitur in corpore suo super lignum portasse: quia per ipsius penam quam in cruce tulit: omnis pena temporalis que pro peccato conuersis debetur: in baptismo penitus relaxatur vt nulla a baptizato exigatur et in penitentia minoratur. Non enim sufficeret illa pena qua penitentes ligat ecclesia nisi pena christi cooperaretur qui pro nobis soluit. Unde peccata iustorum qui fuerunt ante aduentum: in sustentatione dei fuisse vsque ad christi mortem dicit apostolus ad ostensionem iustitie eius in hoc tempore. Ecce aperte expositum est quomodo et quid christus per mortem nobis meruit et impetrauit.

¶ Si solus christus debet dici redemptor vt solus dicitur mediator. Unde ipse vere dicitur redemptor mundi: et dei hominumque mediator Sed mediator in scriptura dicitur solus filius Redemptor vero aliquando etiam pater vel spiritus sanctus. Sed hoc propter vsum potestatis non propter exhibitionem humilitatis et obedientie. Nam secundum potestatis simul et obedientie vsum filius proprie dicitur redemptor: quia et in se expleuit per que iustificati sumus: et ipsam iustificationem est operatus potentia deitatis cum patre et spiritum sancto. Est ergo redemptor inquantum est deus potestatis vsu: inquantum homo humilitatis effectu. Et sepius dicitur redemptor secundum humanitatem: quia secundum eam et in ea suscepit et impleuit illa sacramenta que sunt causa nostre redemptionis: proprie ergo filius dicitur redemptor.

¶ De mediatore. Qui solus dicitur mediator: non pater vel spiritus sanctus. De quo apostolus Unus mediator dei et hominim homo christus iesus id est per hominem quasi inmedio arbiter est ad componendam pacem id est ad reconciliandum homines deo: hic est arbiter quem iob desiderat. Utinam esset nobis arbiter. Reconciliati enim sumus deo vt ait apostolus permortem christi. Quod non sic intelligendum est: quasi nos ei sic reconciliauerit christus: vt inciperet amare quos oderat sicut reconciliatur inimicus inimico: vt dei de sint amici qui ante se oderant: sed iam nos diligenti deo reconciliati sumus. Non enim ex quo ei reconciliati sumus per sanguinem filii nos cepit diligere: sed ante mundum priusquam nos aliquid essemus. Quomodo ergo nos diligenti deo sumus reconciliati: Propter peccatum cum eo habebamus inimicitias: qui habebat erga nos charitatem: etam cum inimicitias exercebamus aduersus eum operando iniquitatem. Ita ergo inimici eramus deo sicut iusticie sunt inimica peccata: et ideo remissis peccatis: tales inimicitie finiuntur et reconciliantur iusto quos ipse iustificat. Christus autem dicitur mediator eo quod medius inter deum et homines ipsos reconciliat deo. Reconciliat autem dum offendicula hominum tollit aboculis dei id est dum peccata delet: quibus deus offendebatur et nos inimici eius eramus. Sed cum peccata deleat non solus filius: sed et pater spiritus sanctus quorum deletio est nostra ad deum reconciliatio quare solus filius dicitur mediator: Nam de patre legitur quod reconciliauerit sibi mundum. Ait enim apostolus. Deus enim erat in christo mundum sibi reconcilians. Cum ergo reconciliet. qua re non dicitur mediator: Quia nec medius est inter deum et homines: nec in se habuit illa sacramenta quorum fideet imitatione iustisicamur id est reconciliamur deo. Reconciliauit ergo nos tota trinitas virtutis vsu scilicet dum peccata delet: sed filius solus impletione obedientie: in quo patrata sunt secundum humanam naturam: ea per qua credentes et imitantes iustisicantur.

¶ Secundum quam naturam sit mediator. Unde et mediator dicitur seccundum humanitatem: non secundum diuinitatem. Non est enim mediator inter deum et deum: quia tantum vnus est deus sed inter deum et hominem quasi inter duo extre ma: quia medius esse non potest nisi inter aliqua: mediator est ergo inquantum homo. Nam inquantum deus non mediator: sed equalis patri est. Hoc idem quod pater: cum patre vnus deus. Mediat ergo inter homines et deum trinitatem: secundum hominis na¬ turam in qua suscepst illa per que reconciliamur deo trinitati: et secundum eandem habet aliquid simile deo: et aliquid simile hominibus: quod mediatori conmgruebat: ne per omnia similis hominibus longe esset a deo aut per omnia deo similis longe esset ab hominibus: et ita mediator non esset. Uerus ergo mediator christus inter mortales peccato res et immortalem iustum apparuit mortalis cum homini bus iustus cum deo: per infirmitatem propinquans nobis: per iustitiam deo. Recte ergo mediator dictus est: quia inter deum immortalem: et hominem mortalem est deus et homo: reconcilians hominem deo. Intantum mediator inquantum est homo. Inquantum autem verbum non est medius quia vnus cum patre de us. Si ergo christus secundum vos o heretici vnam tantum habet naturam vnde medius erit: nisi ita sit medius vt deus sit propter diuinitatis naturam: et homo propter humanitatis naturam. Quomodo humanain eo reconciliantur diuinis: Nam ipse viuens prius in se humana sociauit diuinis per vtriusque nature coniunctionem in vna persona. Deinde omnes fideles per mortem reconciliauit deo dum sanati sunt ab impietate quicunque humilitatem christi credendo dilexerunt et diligendo imitati sunt. Ecce hic aliquatenus insinuatur quare christus solus mediator dei dicitur et hominum: et secundum quam naturam mediet scilicet humanam: et cui mediet scilicet deo trinitati. Trinitati enim nos reconciliauit per mortem per quam etiam nos redemit a seruitute diaboli. Nam vt petrus ait. Non corruptibilibus auro et argento redempti sumus: sed praecioso sanguine agni immanculati. Unc igitur querimus etc. Suprius de terminauit magister de effectu passionis christi consistenti in adeptione boni. Hic determinat de effectibus passionis consistentibus in remotione mali: et ista pars diuiditur in partes duas.

¶ Primo ostendit quod christus per suam passionem nos liberauit a culpa: et a potestate diabolica et a pena.

¶ Secundo ostendit quod per hoc sibi vendicatur nomen redemptoris et mediatoris ibi. Unde ipse vere dicitur.

¶ Prima in tres. Primo ostendit quod per suam passionem liberauit nos a culpa.

¶ Secundo a potestate diabolica: ibi et a diabolo.

¶ Tertio quod a pena: ibi Aqua pena.

¶ Secunda istarum in duas.

¶ Primo ostenlit quod christus per suam passionem liberauit nos a potestate diabolica.

¶ Secundo quomodo in hac liberatione fuit iustitia: ibi Factus est igitur homo.

¶ Illa pars quae incipit ibi Aqua pena: diuiditur in partes duas.

¶ Primo ostendit a qua pena sumus liberati.

¶ Secundo ostendit qualiter ibi.

¶ Peccata quoque nostra. Illa pars que incipit: vnde et ipse diuiditur in duas.

¶ Primo ostendit christum esse redemptorem.

¶ Secundo mediatorem ibi. Qui solus dicitur mediator. Et ista in duas.

¶ Primo ostedit qua ratione: christus dicitur mediator.

¶ Secundo secundum quam naturam conuenit sibi esse mediatorem. ibi vnde et mediator dicitur. Circa hanc distinctionem quaerendum est principale de duobus.

¶ Primo de efficacia passionis

¶ Secundo de persona redemptoris et mediatoris.