Articulus 1

Quaestio I. PRimo ostendo quod inconueniens sit illa diffinitio articuli quam ponit Ricardus scilicet quod articulus est veritas indiuisibilis de deo arctans nos ad credendum. Ueritas enim indiuisibilis est veritas incomplexa. Sed obiectum fidei est verum complexum. Cum ergo articulus sit obiectum fidei non est indiuisibilis veritas.

¶ Item conueniens diffinitio articuli debet conuenire cuique articulo fidei: sed huic articulo quie exprimit carnis resurrectionem non conuenit esse veritatem de deo. ergo inconuenienter ponitur in diffinitione articuli quod sit veritas de deo.

¶ Item credere voluntarium est: sed il lud ad quod arctamur non est voluntarium: ergo male dici tur in diffinitione articuli quod arctat nos ad credendum.

Contra a doctoribus approbatur

¶ Respondeo quod diffinitio Ricardi conueniens est ad cuius intellgentiam sciendum quod articulus dicitur ab artando: quod potest intelligi vel actiue vel passiue. Si passiue sic in naturalibus dicitur articulus pars corporis que non habet in se aliquas distinctiones per iuncturas. Unde dicuntur articuli digitorum ille partes que sunt colligate per iuncturas: quia ad ipsas stat resolutio digiti. Si autem actiue sic dicitur articulus in grammatica aliqua nota distinguens dictionem vel quantum ad genus: vel quantum ad casus: vel quantum ad numerum. Ad vtriusque modi similitudinem dicitur articulus in theologia ab arctando: quia secrum quod passiue intelligitur. sic dicitur articulus indiuisibilis veritas de deo: quia est veritas que non diuiditur in alias veritates quarum quilibet habeat rationem obiecti fidei: immo ad articulos stat resolutio ipsius credibilis secundum quod actiue dicitur: sic dicitur de articulo quod artat nos ad credendum: quia determinat nostrum intellectum ad distinctum credendi actum: non tamen eo modo quo determinatur ad hoc per habitum: sed eo modo quo actus intellectus distinguitur per distinctum obiectum.

Ad primum in oppositum dicendum: quod articulus dieveritas indiuisibilis: non quia sit veritas incomplexa: sed quia in genere veritatis complexe non diuiditur in partes tales: quarum vna importet specialem difficultatem ad credendum vltra aliam. Unde quamuis iste articulus. Christus fuit crucifixus mortuus et sepultus resolubilis sit in plures veritates complexas: tamen non sunt tales veritates: quarum quelibet habeat specialem difficultatem ad credendum alia credita: quia credito quod christus fuerit crucifixus non est difficile credere quod fuerit mortuus et sepultus.

¶ Ad secundum dicendum: quod in illo articulo qui exprimit carnis resurrectionem: deus est subiectum. Sensus enim est quod deus resuscitabit nostram carnem.

¶ Ad tertium dicendum: quod arctans ibi accipitur secundum quod dicitur ab arctare: prout idem est: quod intellectum determinare ad distincte credendum. Uel potest dici quod articulus dicitur arctare nos ad credendum: non quia necessitet simpliciter intellectum ad credendum: sed sub conditionem scilicet si homo debeat peruenire ad vitam eternam: quia vt harbetur ad heb. vndecimo. Sine fide impossibile est placere deo.

Questio. II. SEcundo quaeritur quot sunt articuli fidei: et quomodo distinguun tur: et quod non sunt nisi duo ostendo sic Hugo id est lib. de sacramentis. parte. x. c. iiii. hec sunt duo que fidei proposita sunt credenda creator et saluator: et que pertinent ad creneatorem: et que pertinent ad saluatorem similiter. Creator: et que pertinent ad creatorem vna pars fidei. Saluator et que pertinent ad saluatorem hec est altera.

¶ Item non est articulus fidei veritas que possit probari per demostrationem: sed deum esse vnum per demonstrationem probatur: Unde et hoc probat philosophus. 12 metaphy. ergo non est articulus fidei: sed illa veritate non computata inter articulos non sunt articuli. 14.

¶ Item eadem est notitia patris et filii Unde Io. 14. dicit saluator. Qui videt me: videt et patrem: sed non sunt articuli. 14. nisi essent duo articuli de patre et filio.

¶ Item extra de summa tri. et fide catho. Firmi ter credimus: inter articulos fidei numerantur articulus de sacramento eucharistie et articulus de sacramento baptismi. Cum ergo in symbolo contineantur. 14 articuli: et isti non contineantur ibidem: vt videtur: articuli sunt plures quam 14.

¶ Item sicut credimus deum omnipotentem: ita credimus ipsum omnia scientem et omnia prouidentem et summe bonum: ergo sicut est articulus fidei quod deus est omnipotens: ita videtur quod sint articuli fidei quod est omnia sciens et omnia prouidens et summe bonus et si sic sunt plures articuli quam. 14 Quioa autem sint. 14 et non plures probo sic. Omnes articuli continetur in symbolo apostolorum: secuend ibi continetur 14 et non plures. 7. spectantes ad christi diuinitatem: et. 7. spectantes ad eius humanitatem.

Respondeo quod secundum distinctionem que mibi videtur ationabuior articuli fidei sunt. 14. Articulus enim est veritas de deo indiuisibilis in plures veritates complexas: ita vt quelibet importer specialem difficultatem ad hoc: vt credatur propter aliquam specialem rationem non videndi eam. Fides enim est respectu veritatis non vise. Tales autem veritates de deo sunt 14. et non plures. Omnis enim talis veritas: aut est de deo non ratione humane nature: aut ratione humane nature sibi vni te. Si primo modo: aut illa veritas exprimit vnitatem essentie: et sic est iste articulus. Credo in deum. Cuius sensus est: si ex hoc formetur explicita enunciatio. Credo quod deus est vnus: aut respicit personam patris: et sic est articulus. Credo in patrem omnipotentem: et si ex hoc formetur enunciatio erit hoc deus est pater omnipotens. Aut respicit personam filii: et sic est iste articulus. Credo in iesum christum filium eius vni. do. no. Aut respicit personam spiritus sancti: et sic est iste articulus. Credo in spiritum sanctum. Aut respicit operationem dei: per quam res produxit in esse nature: et sic est iste articulus. Credo in creatorem celi et terre. Aut operationem per quam deus dat nobis esse gratie: et sic est iste articulus. Sanctam ecclesiam catholicam: sanctorum communionem remissionem peccatorum: cuius sensus est: deus sanctificat ecclesiam catholicam in qua est communio sanctorum et remissiopeccatorum. Aut respicit operationem dei per quam dabit nobis esse glorie: et sic est iste articulus. Uarnis resurrectionem: vitam eternam amen. Ex quo potest formari hec enunciatio: deus resuscitabit carnem nostram: et dabit bonis vitam eternam. Si autem illa veritas que est articulus sit de deo ratione humane nature sibi vnite: sic sunt articuli. 7. quorum primus respicit filii dei incarnationem qui tangitur in symbolo cum dicitur. Qui conceptus est de spiritu sancto. Secundus eius de virgine natiuitatem hic scilicet natus ex maria virgine. Tertius passionem hic scilicet passus sub pontio pilatio crucifixus mortuus et sepultus. Quartus descensum ad infernaiste scilicet descendit ad inferna. Quintus resurrectionem hic secent Tertia die resurrexit a mortuis. Sextus ad caelum ascensionem scilicet iste ascendit ad celos: sedet ad dexteram dei patris omnipotentis. Septimus aduentum christi ad iudicium qui ponitur in symbolo vbi dicitur. Qui venturus est iudicare viuos et mortuos. Et sic patet quod omnes articuli sunt in vniuerso. 14. et non plures qui omnes in symbolo apostolorum continentur. 7. de deo non ratione humane nature: et se partem de ipso ratione humane natute sibi vnite.

Ad primum in oppositum dicendum: quod hugo ponit duas partes illas non tanquam duos articulos: sed tanquam illas de quibus sunt articuli: quia per ea que pertinent ad creatorem intelligit articulos quod sunt de deo: non ratione humane nature per ea que pertinent ad saluatorem intelligit articulos qui sunt de deo ratione humane nature sibi vnite.

¶ Ad secundum dicendum: quod deum esse vnum eo modo quo articulus fidei est probari non potest per naturale lumen demonstratione tali per quam illa veritas sine enigmate videatur: secundum enim quod deum esse vnum est articulus fidei importat esse vnam substantiam clare cognoscentem omnia presentia preterita et futura: et possibilia que nunquam erunt et fouentem omnia que sunt et non esse plures substantias tales.

¶ Ad tertium dicendum: quod quamuis pater et filius vna cognitione cognoscantur inquantum sunt vnum in essentta: quia sic cognoscitur per vnam rationem cognoscendi que est veritas vna: tamen inquantum sunt distincte persone cognoscuntur pluribus cognitionibus: quia sic cognoscuntur pluribus rationi bus cognoscendi: ille tamen cognitiones simul sunt: quia relatiua simul intelliguntur: dicendum ergo: quod aut saluator illud verbum intellexit de visione patris et filii inquantum sunt vnum. Aut si intellexerit de eorum visione inquantum distincti sunt in personis noluit dicere quod a nobis cognoscerentur vna cognitione: sed quod simul.

¶ Ad quartum dicendum: quod in illo articulo qui est sanctam catholicam ecclesiam: sanctorum communionem: resurrectionem peccatorum: comprehenditur illa veritas de sacramentis: eo quod in sacramentis con¬ municant fideles: et sunt instrumenta sanctificandi: et ex consequenti remittendi peccata.

¶ Ad quintum dicendum: quod omnipotentia includit oem scientiam et summam bonitatem: et ex consequenti prouidentiam respectu omnium: et ideo omnia illa intelliguntur sub illo articulo qui est: deus est pater omnipotens.