Articulus 3

Questio Rimo ostendo quod non fuit necessarium ad salute ante aduentum christi¬ credere mediatorem. Apostolus ad heb. xi. Sine fide im possibile est placere deo. Credere enim oportet accedentem ad deum: quia est et inquirentibus se remunerator sit. Si ergo hoc credere antiquis de quibus hic loquitur sufficiebat ad salutem: videtur quod non fuit necessarium quod crederent mediatorem.

¶ Item homines in lege nature non tenebantur crederenisi ea que erant de dictamine rationis naturalio. Sed naturalis ratio non dictabat genus humanum liberandum per aliquem mediatorem: quia huius cognitio erat super iudicium rationis naturalis: ergo videtur quod in lege nature non tenebantur credere mediatorem.

¶ Item non tenebantur homines credere illud quod nulla lege ex eis precipiebatur credendum: sed fidelibus qui aduentu christi precesserunt nulla lege praeceptum erat credere mediatorem: quia lex nature hoc non praecipiebat: nec etiam lex scripta: videtur ergo quod ad hoc non tenebantur.

¶ Item secundum philosophum. X. ethi. c. 6. Iliud simpliciter est sanum quod est sanum homini sano: ergo similiter illa fides simpliciter erat sana quae erat conueniens homini in statu innocentie in quo erat sansed homo in illo statu non tenebatur credere vitam eternam sibi futuram per aliquem mediatorem inter se et deum: ergo videtur quod nec aliqui alii ante aduentum christi hoc crederetenebantur.

¶ Item credere non tenebantur illud de quo beatus ioannes baptisla dubitabat. Sed ipse dubitabat ipsum esse. mediatorem. Unde matth. vndecimo dicitur quod discipulos suos quesiuit. Tu es qui venturus es an alium expectamus: ergo videtur quod sideles qui aduentum christi praecesserunt hoc credere non tenebantur.

Contra Augu. enchi. c. penulti. Dicit quod nec antiquorum quicumque iustorum preter christi fidem salutem potuit inuenire.

¶ Item Augu. in eplura ad optatum paru post principium. Illa fides sana est qua credimus nullum hominem siue maiores siue paruule: et recentis etatis liberari a contagione mortis antique et obligatione peccati quod prima natiuitate contraxit nisi per vnum mediatorem dei: et hominum hominem christum iesum.

¶ Item hugo. I. libro de sacramentius parte. x. c. iiii. Hec sunt duo que fidei preposita sunt credenda creator et saluator: sed credere saluatorem est crederemediatorem: ergo semper suit necessarium ad salutem credere mediatorem.

Respondeo quod necessarium fuit ad salutem ante aduentum christi credere mediatorem implicite vel explicite: et sub velamine vel sine

¶ Ad hoc enim quod homines essent digni salute eterna necessarium erat eis: vt illam modo debito intenderent ad quod necessarium erat: vt eam modo debito desiderarent et sperarent que praesupponebant: vt illam salutem: et se posse ad illam pertingere debito modo cognoscerent: quod esse non poterat nisi de via pertingendi ad illam falutem aliquam cognitionem haberent. Nullus enim se cognoscit posse peruenire ad aliquem terminum nisi habens aliquam cognitionem in generali vel in speciali de via pertingendi ad illum terminum: necessarium ergo ad salutem fuit illis qui aduentum christi precesserunt cognoscere in generali vel in speciali viam pertingendi ad eternam salute: cum autem illam salutem cognoscerent esse supernaturalem oportebat vt cognoscerent se non posse ad illam pertigere via naturali tantum: sed via supernaturali generi: humano a deo prouisa: et quia deus prouiderat electos saluandos per mediatorem. Quapropter dixit saluator ioannis 14 ego sum via: sequitur quod necessarium fuit ad salutem eis credere mediatorem saltem implicite: et quia illa cognitio non erat clara nec respectu rei presentis: sed erat enigmatica: sequitur quod oportebat quod illa cognitio esset per fidem.

¶ Preterea sicut dicit Hugo. i. li. de sacramentis. parte. x. c. v. Semper in ecclesia dei ab initio suit fides et cognitio incarnationis et passionis christi: quia ab initio nunquam defuerunt qui hoc cognouerunt: et hoc patet: quia semper fuerunt aliqui qui deo sacrificia offerebant christum signatia: et ipsius passionem: illis autem deus per reuelationem iusserat: vt alios de via salutus per illa sacrificia et aliquibus modis aliis sub quodam velamine instruerent quousque per mediatorem via salutis absque velamine ostenderetur. Illi autem viri tante erant perfectionis et tantam cum deo familiaritatem habentes: et tanta pro eis deus faciebat sicut patuit in noe et moyse: et pluribus aliis quod alii concurrente supernaturali illustratione interioriquam habebat quilibet qui intellectum non velabat malitia voluntatis tenebantur eis de via salutis credere: et eorum sacrificia a deo instituta esse ad significandum viam salutis a deo prouisam. Certum est autem quod illi maiores quibus hoc deus reuelauerat tenebantur habere sidem de mediatore non vela tam.

¶ Alii autem in hoc quod tenebantur maioribus assentire tenebantur saltem ad fidem velatam: ergo omnibus fidelibus qui ad uentum christi precesserunt necessarium fuit credere mediatorem cum velamine: vel sine: vel explicite: vel implicite.

Ad primum in oppositui dicendum: autem quod illa duoque tangit apostolus ita fuit necessarium credere: quod tamen non sufficiebat ad salutem nisi aliquid aliud crederetur. Aut quod in hoc: quod dixit quod inquirentibus se remunerator est: intellexit vel comprehendit viam pertingendi ad salutem a deo prouisam.

¶ Ad secundum dicendum: quod maior non est vera si intelligatur de dictamine rationis naturalis nude: quia sicut semper tenebantur homines ad salutem hebere dilectionem charitatiuam que supernaturalis est: ita tenebantur habere aliquam cognitionem supernaturalem: intelligenda est ergo maior ad hoc vt sit vera de dictamine rationis supernatura liter illustrate a qua illustratione naturale dictamen rationis contrariando non discordat quamuis ad illam per se non potuisset pertingere. Uel potest dici ad minorem: quod et sivia salutis in speciali sit supra facultatem nostre naturalis cognitionis: non tamen verum est de via salutis in illa generalitate sub qua omnes cognoscere tenebantur.

¶ Ad tertium dicendum: quod lex nature precipiebat credere mediatorem implicite in hoc quod credere precipiebat aliquam viam salutis humano generi a deo esse prouisam.

¶ Ad quartum dicendum: quod quamuis illud simpliciter sit sanum quod est sanum homini sano tamen aliquid est necessarium infirmo ad sanitatem quod non est necessarium homini sano: et ideo sana fide homines post lapsum aliquid credere tenentur ad quod credendum no tenebatur homo in statu nature sane quamuis eius fides esset sanissima non enim tenebatur credere genus humanum esse labendum: et ideo credere non tenebatur mediatorem necessarium ad redimendum.

¶ Ad quantum dicendum: quod beatus ioannes baptista non dubitauit de christo quin esset deus et homo cum ipse dixerit: vt habetur Ioan idst Ego vidi et testimonium perhibui: quia hoc est filius dei. Similiter non dubitauit quin esset passurus pro redemptione generis humani cum de eo dixerit: vt habetur ioannis primo Ecce agnidei: ecce qui tollit peccata mundi. sed vt aliqui dicunt nesciebat verum esset in propria persona ad inferos descensurus quamuis bene crederet veritatem passionis illius pertingere vsque ad amicos suos qui erat in limbo cum sciret esse scriptum illud quod habetur iach. 9. Tu quoque in sanguine testamenti tui emisisti vinctos de lacu in quo non est aqua: et sic oportet dicere: quod beatus ioannes non tenebatur credere explicite christum in persona propria ad inferos descensurum: cui videtur beatus Greg. consentire in quadam homelia super illud Matth. 2. Tu es quod venturus es. Ambro. autem super illud Luc. 7. Tu es qui venturus es: dicit quod beatus Ioannes hoc non quesiuit: quia de hoc dubitaret: sed ex quadam pietate sic locutus est. Chrysosto mus autem super Matth. homelis 36 dicit quod hoc quesiuit: non quia de hoc dubitaret: sed vt discipuli sui audiendo christi restonsionem instruerentur et firmius crederent.

Questio. II. SEcundo queritur vtrum illis omnibus qui ad uentum christi praecesserunt necessa rium fuerit ad salutem habere sidem explicitam de mediatore. Et videtur quod sic secundum philosophum. 4 topico. Nihil est in genere quod non sit in aliqua eius specie: ergo a simili nihil potest credi in generali quod non credatur in speciali: sed omnes tenebantur habere fidem de mediatore in generali: vt ostensum est: ergo ad hoc etiam tenebantur in speciali: et ita explicite.

¶ Item omnes tenebantur fidem habere de mediatore per quam se mouerent ad mediatorem tanquam ad vt am. salutis sed velle ire ad aliquem terminum non sufficit ad hoc quod homo moueat se nisi velit ire per aliquam determinatam via: quia secundum philosophum. 3. de anima. Uoluntas non mouet nisi determiniata ad vnum: sed velle determinatum praesupponit determinatam cognitionem: ergo necessarium fuit eos hebere de mediatore cognitionem determinatam: et ex consequenti explicitam.

¶ Item omnes tenebantur habere aliquam cognitionem de mediatore ad quam non potuissent homines pertingere ex solis naturalibus: aliter enim per sola naturalia potuissent esse digni eterna salute: sed ad cognitionem mediatoris implicitam poterant homines pertingere per sola naturalia: per sola enim naturalia cognoscere poterant naturam humanam non posse plene attingere ad suam professionem nisi per aliquod adiutorium conditoris humane nature: ergo necessarium eis erat ad salutem habere aliquam fidem explicitam de mediatore.

Contra Hugo. i. libro de sacramentis parte. x. c. 6. Hec sunt quibus ab initio nihil minus vnquam recta fides habere potuit credere vbet vnum esse deum creatorem omnium dominum et rectorem vniuersorum ipsam non esse mali auctorem: eorum tamen qui in malis suis eius. museicordiam quererent et expectarent futurum redemptorem: hoc simplicium fidei in initio suffecisse credimus: sed in praedictis nihil ponitur. explicitum de mediatore: ergo ante christi aduentum non tenebantur homines habere sidem explicitam de mediatore.

¶ Item vt habetur Actuum. x. Cornelius erat vir religiosus et timens deum nec tamen fidem habebat explicitam de mediatore. Et quia sicut dicit magister in littera incarnatum esse dei filium ignorabat et ideo missus fuit ad eum petrus: vt iam natum dei silium ei annunciaret: et sacramentum regenerationis conferret. Si ergo homini ad iustitiam non erat necessarium habere sidem explicitam de mediatore ante euangelii promulgationem: post tamen christi aduentum multominus necessarium fuit illis qui christi precesserunt aduentum.

Respondeo quod eorum qui aduentum christi praecesserunt. Quidam fuerunt sub lege scripta: quidam sub lege nature non sub lege scripta. Et istorum quidam fuerunt viri eminentis perfectionis quibus reuelata erant explicite multa vel omnia de mediatore credenda: et hitenebantur ad habendum de mediatore fidem explicitam secundum mensuram et modu reuelationis sibi facte. Alii autem ad habendum aliquam fidem explicitam de mediatore non tenebantur. Sed sufficiebat eis credere quod in precedenti questione dictum est. Similiter eorum qui fuerunt sub lege scripta. Quidam fuerunt viri perfectionis eminentis quibus reuelata erant explicite multa vel omnia de mediatore credenda: et hi ad fidem explicitam de mediatore tenebantur secundum modum reuelationis sibi facte. Alii autem non tenebantur ad credendum explicite aliquid de mediatore nisi hoc quod deus mitteret personam mediatoris: et redemptoris: sed vtrum esset angelus vel homo purus: vel deus et homo credere explicite non tenebantur: et his expresse c cordat Hugo 1I. li. de sacra. parte. x. c. v. dicens. Ante lem deus creator credebatur: et ab eo salus et redemptio expect ibatur: per quem vero et quomodo eadem salus implenda ac perficienda foret exceptis paucis quibus hoc scire singulariter in munere datu erat a ceteris etiam fidelibus non cognoscebatur: sub lege autem persona redemptoris mittenda predicebatur et ventura expectabatur. Que autem ipsa persona foret hoc est homo: vel angelus: vel deus nondum manifestabatur soli hoc cognouerut qui per spiritum singulariter ad hoc illumina ti fuerunt. Si aut inueniantur alique auctoritates Augu. vel aliorum doctorum que videantur sonare quod sideles qui precesserunt christi aduentum distinctius et magis in speciali tenerentur credere mediatorem quam dictum est exponi possunt secundum sententiam Hugonis id est libro de sacramentis. parte. x. c. 6. vbi dicit hoc modo: sano intellectui dici potest. Omnes ab initio iustos fidem saluatoris habuisse: et omnes in fide redemptionis venture iustisicatos fuisse: quia eandem redemptionem vel venturam cognouerunt: vel cognoscentibus et credentibus crediderunt: et cum hac fide sacramenta ipsius redemptionis quia ab initio imnstituta sunt ad sanctificationem susceperunt: et in ipsis iam eandem redemptionem suam quasi in vmbra et figura portauerunt.

Ad primum in oppositum cum dicitur: quod nila est in genere quod non sit in aliqua eius specie etc. dico quod verum est in esse reali: non tamen est verum in esse cognito: potest enim intelligi aliquid sub ratione qua color absque hoc quod intelligatur sub aliqua speciali ratione coloris: et ideo cum credere sit aliquo modo cognoscere potest aliquid crediin generali absque hoc quod credatur in speciali et distincte.

¶ Ad secundum dicendum: quod quamuis viam pertingendi ad salutem e deo prouisam non crederent nisi in generali: tamen determinate credebant operando secundum naturale iudicium recte rationis se disponere ad hoc vt attingerent ad illam viam per quam salutis eterne participes essent: et ideo mouebant se ad agendum secundum iudicium rationis.

¶ Ad tertium dicendum: quod homines per sola naturalia in statu nature lapse non potuissent pertingere ad cognoscendum naturam humanam ordinatam ad aliqua perfectionem: quam non posset consequi naturali via cum illo generali adiutorio: quod deus inpendit cuique nature create ad hoc vt pertingat ad suam perfectionem. Semper autem necessarium fuit ad salutem credere naturam humanam ordinatam ad talem perfectionem ad quam non posset pertingere nisi per aliquod speciale adiutorium prouidentie diuine quamuis quid illud esset in speciali communis pptulus ante christi aduentum credere non teneretur. Aliqui tamen dicunt quod maior argumenti falsa est nec valet eius probatio. Aliquid enim naturaliter dictat nobis intellectus esse faciendum quod per nostram naturalem virtutem facere non possumus. Naturaliter enim cognoscimus deum debere a nobis diligi propter se et super omnia: et tamen in statu nature lapse: sic homo per sola naturalia eum diligere non potest.