Articulus 4

Questio I. Rimo ostendo quod omnibus illis qui secutisunt christi aduentum necessarium fuit credere ad salutem omnes articulos fidei explicite. Deute 27. dicitur. Scribes super lapides omnia verba legis huius plane et lucide: sed secundum glo. ibidem per illos lapides intelliguntur omnes qui credunt in christum: ergo videtur quod praeceptum sit vt in eorum cordibus sit scripta lex planeet lucide: sed omnes tenentur ad illud quod praeceptum est: ergo omnes credentes in christum tenentur non tantum articulos: sed etiam totam legem credere lucide: et ex consequenti explicite.

¶ Item glo. super illud Matth. 27. Uelum templi scissum est dicit ecce velum templi scissum est vt arca testamenti: et omnia sacramenta legis que tegebantur appareant: et ad omnes transeant: sed inter sacramenta legis sunt articuli fidei: ergo perpassionem christi factum est: vt omnes articuli fidei omnibus credentibus appareant: sed credentes omnes articulos fidei sibi apparentes: tenentur credere explicite: ergo omnibus necessarium est credere omnes articulos fidei explicite post chrsti. passionem.

¶ Item cuilibet est necessarium vitare quemlibet errorem cuilibet articulo contrarium: sed non potest vitari malum nisi cognitum: ergo quilibet tenetur cognoscere quemliber errorem cuilibet articulo contrarium: sed error contrarius articulo cognosci non potest nisi articulus cognoscatur: ergo quilibet fidelis tenetur de omnibus articulis fidei distinctam habere cognitionem.

Contra Mar. vt. Pedicate euangelium omni creature qui crediderit et baptizatus fuerit saluus erit: sed in euangelio non ponitur explicite descensus christi ad inferos: ergo illum articulum explicite credere: nulli est necessarium ad salutem.

¶ Item credere non est nobis necessarium ad salutem: nisi propter cognitionem finis nostri: sed deus non est finis noster nisi sub ratione qua summum bonum: ergo ad salutem non tenemur explicite credere: nisi quod deus est finis noster: et quod est summum bonum.

¶ Item certum est quod aliqui sunt quibus non est necessarium credere omnes articulos fidei explicite: sed nullus christianus ad pluratenetur quam alius nisi ad plura se obligauerit: ergo videtur quod nullus tenetur credere omnes articulos fidei explicite nisi quod se ad hoc specialiter obligauit.

Respondeo quod illorum qui aduentum christi secuti sut: quidam sunt maiores quibus vel ratione officii: vt doctoribus vel alicuius ministerii vt predicatoribus: vel ratione gradus dignitatis vt prelatis: vel alicuius specialis interioris illuminationis: vt prophetia incumbit non tantum dare operam: vt se per omnes disponant ad hoc vt perducantur in finem quamuis ad hoc principalius teneantur: sed etiam incumbit eis dare operam quatum in eis est: vt alii perducantur in finem. Alii sunt minores ad quos de lege communi mediantibus maioribus a deo doctrima fidei deriuata est: et sicut videmus: quod quia diuine illuminationes deriuantur ad inferiores angelos mediantibus superioribus: oportet quod superiores de rebus diuinis habeant notitiam pleniorem: a simili dico aliqualiter quod opertet superiores in ecclesia hebere notitiam de fide pleniorem quam inferiores: vnde superiores praedictos credo teneri ad credendum omnes articulos fidei explicite: quamuis non teneatur quilibet eorum credere numerum vel artificialem distinctionem eorum. Minores vero et si teneantur explicite credere aliquos articulos qui magis sunt necessarii ad dirigendum in finem: et qui in ecclesiasolenizatur communiter: et publice sunt articuli pertinentes ad personas et articulus pertinens ad vnitatem essentie: et christi natiuitas: passio et resurrectio: ascensio: aduentus ad iudicium non tamen tenentur ad credendum omnes articulos explicite. Si autem sunt vel essent aiqui: quibus non est christus locutus: nec per se: nec per apitulos nec per praedicatores aliquos nec eis reuelauerit per aliquam interiore inspirationem quid credendum tales non tenerentur ad credendum explicite: nisi illud quod credebatur sub lege nature. Unde de iudeis dicit saluator. Io. 15. Si non venissem et locutus eis non fuissem peccatum non haberent scilicet de hoc quod non credebant in eum secundum glosam ibidem.

Ad primum dicendum quod illud praeceptum ditu sfuit superioribus qui legem habebant docere.

¶ Ad secundum dicendum: quod illa glo. intelligitur de transitu cognitionis sacramentorum legis ad omnes non equaliter: sed secundum quod conuenit statui et officio: et dispositioni vniuscuiusque.

¶ Ad tertium dicendum: quod non consentiter errori praeceptum est negatiuum vnde obligat semper et semper Credere autem aliquem articulum explicite praeceptum est affirmati uum: vnde non obligat pro semper. obligat tamen pro illo tempore pro quo homo illum non credendo explicite esset actu consentiens errori. Uel potest aliter dici secundum aliquos: quod miniores non credendo aliquos articulos explicite quibus contraria eis ab aliquibus suadentur: possunt illos errores contrarios vitare vel recurrendo ad orationem: vel ad virorum probatorum instructionem: vel tenendo se in isto generali: quod de hoc credunt illud quod tenet ecclesia sanctam.

¶ Ad principium ad partem aliam dicendum: quod quamuis descensus christi ad inseros in euagelio non ponatur explicite immediate: ponitur tamen mediate inquantum ex plicite continetur in propshis quorum doctrinam euangelium approbat tanquam veram. Uel potest dici quod aliqui sunt qui propter conditiones suprapositas non tantum tenentur credem euangelio quantum ad illa quae explicat: sed est quantum ad aliqua que implicat: descensum aut christi ad inferos in euangelio contineri implicite certum est.

¶ Ad secundum: quod credere necessarium nobis est ad salutem: et propter cognitionem vie pertingendi ad finem que via est redemptionis nostre mysterium. Quapropter necessarium est credere omnibus supradictos quinque articulos de mediatore: et propter cognitionem finis nostri qui cum non posset esse obiectum beatitudinis nostre nisi esset actus existens: et natura eius: sit nata existere in personarum trmitate: non tantum tenemur de ipso credere quam sit summum bonum: sed etiam quod in eo sunt tres persone.

¶ Ad tertium dicendum: quod non tantum obligatur vnus plus alio ratione noti: sed etiam ratione officii: vel ministerii suscepti vel gradus dignitatis: vel sicut dicit Greg. in quadam homili. super illud Matth. 25. Homno quidam peregre proficiscens cum augentur dona: rationes est crescunt donorum.

Questio. II. SEcundo quaeritur vtrum fides illorum qui christ aduentum secuti sunt sit eiusdem speciei cum fide illorum qui christi aduentum praecesserunt. Et videtur quod non: quia respectu diuersorum obiectorum in specie sunt diuersi habitus in specie: sed illi qui aduentum christisecuti sunt credunt christum natum et passum etc. illi qui precesserunt crediderunt ipsum nasciturum et passurum qui sunt diuersi articuli in specie cum enunciationes sint specie diuerse: ergo fides istorum non est eiusdem speciei cum fide illorum.

¶ Item habitus cognitioni eiusdem speciei equaliter illuminant vel secundum similem modum: sed fides antiquorum qui christi precesserunt aduentum non illuminabat eos quantum fides modernorum eos illuminat nec secundum similem modum: quia per illam illi non credebant: ita explicite sicut et nos: ergo fides illorum non fuit eiusdem speciei cum fide istorum.

¶ Item non est eadem scientia in specie de re considerata sub ratione generali et sub ratione speciali. Unde non est eadem scientia in specie de linea: et de linea radiosa. Geomentria enimi et prospectiua eiusdem speciei non sunt fimiliter: nec de corpore mobilisub ratione qua mobile: et de corpore mobili sub ratione qua mobile ad formam vel ad situm: ergo similiter cum fides precedentium christi aduentum fuerit in generali respectu eorudem articulorum: respectu quorum est fides modernorumin speciali: videtur quod non fuerit cum ista eiusdem speciei.

¶ Item lex nature lex scripta: lex euangelica non sunt eiusdem spei: quia differunt secundum rationes formales: ergo a simili fides que fuit in lege nature: et in lege scripta: et in lege euangelica non sunt eiusdem speciei.

Contra Augu. in epostula ad optatum parum potest principium dicit de antiquis: quod eadem fides est: et nostra et illorum quoniam illi crediderunt futurum quod nos credimus factum.

¶ Item Augu. 4. de tri. c. 2. Quod factum nobis aununciatur hoc suturum ostendebatur iustis antiquis: vt per eandem fidem etiam ipsi humiliati et infirmati perficerentur.

¶ Item hoc idem expresse tenet Hugo. I. liro de sacramentis. parte. x. c. vi.

Respondeo quod fides accipi potest vel pro his que creduntur vel pro habitu quo creduntur vel pro actu credendi. Primo modo loquendo de fide: eadem fides fuit secundum numerum fidelium qui aduentum christi precesserunt: et qui secuti sunt: quia eandem veritatem in numero quam illi implicite crediderunt: isti explicite credunt. Secundo modo et tertio loquendo de fide: dico quod eadem fides in specie est istorum et illorum: quia eidem rationi formali scilicet summe veritati cui isti in credendo innituntur: et illi qui aduentum christipraecesserunt innitebantur. vnitas autem habitus secundum speciem attemditur ex sui comperatione ad formalem rationem sui obiecti. Et preterea vt iam dictum est ipsa credita sunt eadem quamuis ab illis essent credita implicite: et ab istis explicite: vnde sicut eadem disiguntur per eandem charitatem in specie ab vno im plicite: ab alio explicite: per eandem tamen rationem formalem. Sic recte dicitur quod per eandem fidem in specie a fidelit us antiquis et moder nis eadem sunt credita ab illis implicite ab istis explicite: per eandem tamen rationem formalem.

Ad primum in oppositum dicendum: quod dupliciter deficit: tum quia formalis ratio obiecti est eadem scilicet summa veritas secundum quam attenditur vnitas speciei: tum quia etiam res credita est eadem: quamuis ab illis credita fuerit sub alia differentia temporis quam ab istis tam illi qui crediderunt christum nasciturum: tam illi qui post eius nati¬ uitatem crediderunt eum natum eandem rem scilicet christi natiuitatem crediderunt.

¶ Ad secundum dicendum: quod illuminatio intellectus non solum attenditur secundum habitum: sed etiam secundum distinctas similitudines: et expressas rerum cognitarum seu creditarum. Unde de si duo homines habeant habitus fidei equales: et non habeant similitudines credibilium equaliter distinctas et expressas non credunt equaliter distincte et explicite. Unde et si illi qui christi precesserunt aduentum habuissent equalem habitum fidei cum istis: non tamen eque explicite credidissent de lege communi: quia non habebant species credibilium: ita distinctas ordinatas et expressas sicut isti: quia specierum distinctio expressio et ordinatio est per doctrinam que magis viget in lege euangelica quam viguerit in lege communi nature vel lege scripta.

¶ Ad tertium dicendum: quod ratio quare precedentes christi aduentum non credebant de lege communi articulos explicite non erat ex parte habitus fidei: sed propter carentiam distincte et expresse doctrine quam si habuissent per ipsum habitum quem habebant explicite credidissent: vnde fides eorum quantum ad habitum quantum erat ex parte sua: non tantum habituabat eos ad credendum in generali sed etiam in speciali.

¶ Preterea quamuis sit diuersa scientia de genere sub ratione generis et despecie sub ratione speciei: quia et fi genus non sit diuersum a specie: tamen ratio generis distincta est a ratione speciei: de re tamen que genus est et que species est: potest esse eadem scientia in specie. Unde quod geomentria et prospectiua sint diuerse scientie secundum speciem: hoc non est: quia vna sit de genere alia de specie. Sed quia ea que considerantur in eis non reducuntur ad eundem cognoscendi modum seuconsiderandi secundum speciei: quia geomentricalia cognoscutur seu considerantur modo abstracto a materia sensibili: non autem perspectibilia: et quia non sic potest dici de illo modo considerandi corpus mobile sub ratione qua mobile: et sub ratione qua mobile ad situm vel ad formam: secundum quod considerato est de corpore mobili in naturali scientia: ideo forte dici non debet quod liber physicorum: et alii libri naturales contineant diuersas scientias in specie: sed diuersas partes eiusdem scientie secundum species.