Articulus 2

Questio I. PRimo ostendo quod non solum bonum cognitum simile amanti est causa passionis amoris: quia vt superius habitum est amor inuenitur in rebus carentibus cognitionem: et constat quod ille amor non electiuus: ergo est passio.

¶ Item secundum Diony. 4. c. de di. no. Non solum bonum: sed etiam pulchrum est amabile: ergo non solum bonum est causa amoris.

¶ Item eno sub ratione qua obiectum intellectus non est causa amoris: quia sub illa ratione non est obiectum appetitus in quo est amor: sed ens sub ratione qua bonum est obiectum intellectus: quia non tantum apprehendit rei en titatem: sed etiam rationem bonitatis sue: ergo ens sub ratione qua bonum non est causa amoris. Item carentia mali est amabilis: sed non importat aliquod bonum: quia nihil positiuum dicit cum possit vere dici de non ente: non est: ens enim nullum habet malum: ergo non solum bonum est causa amoris.

¶ Iiem quod prouer. 13. Inter superbos semper iurgia sunt. Illi etiam qui sunt vnius opificii magis rixantur inter se quam alii: et aues viuentes de eadem preda magis pugnant inter se quam alii: ergo similitudo non est causa amoris: sed magis odii: non est ergo verum quod solum bonum cognitum amanti simile sit causa amoris.

Contra Augu. 8. de tri. c. 3. Non amatur nisi bonum et. x. li. c. 1. Quod quilibet prorsus ignorat hoc amare nullo modo potest: etiam Eccls. 13 dicitur quod omnis caro ad similem sui coniungetur: et omnis homosimili sui sociabitur: ergo solum bonum cognitum amanti simile est causa amoris.

¶ Respondeo quod solum bonum cognitum simile amanti est causa passionis amoris: quod autem solum bonum sit causa amoris eo modo quo obiectum est passionis causa patet per hoc quia sensitiuus appetitus nunquam potest aliquid appetere nisi illud apprehendat vt conueniens sibi. omne autm tale apprehenditur vt bonum appetenti. Quod autem oporteat illuid esse cognitum ad hoc vt causet passionem amoris animalem experientia docet: quod etiam oporteat illud est simile appetenti: ita quod amans illud habeat in actu quod amatum habet in actu: vel ita quod vnum habeat in actu quod aliud habet in potentia: aut ita quod proportio amantis ad aliquid sit simili proportioni rei amate ad illud idem que similitudo est causa amoris inter aliquos: quia sunt inimici eiusdem vel amici ad aliud que similitudo est causa amoris inter aliquos qui sunt inimici eiusdem: vel amici: vel ad aliud que similitudo est causa amoris quo bonus miles quandoque diligit bonum clericum: hoc patet: quia appetitus sensitiuus nihil appetit nisi quod apprehendit: vt conueniens sibi: nihil autem apprehenditur vt conueniens nisi simile sit apprehendem ti et appetenti aliquo predicto:um modorum.

Ad primum in oppositum dicendum: quod quamuis amorrerum carentium cognitionem non sit electiuus: tamen non est passio animalis de qua hic est sermo. Et preterea bonum quod appetunt quamuis non sit cognitum ab eis: est tamen cognitum ab institutore nature qui appetitum eis indidit ad illud bonum quod appetunt.

¶ Ad secundum dicendum: quod pulchrum est amabile per hoc quod idem est quod bonum. Anullo enim pulchro excluditur ratio boni. Uel potest dici quod si pulchrum inquantum pulchrum ametur: et hoc est quia inquantum tale est bonum cognitiue virtutis que in eo quietatur sicut videmus quod amabilis est ratio veri inquantum est bonum intellectus.

¶ Ad tertium cum dicitur quod ens sub ratione qua bonum est obiectum intellectus etc. dico quod verum est: quia quamuis cognoscat rei entitate et boni rationem: non tamen cognoscit eam nisi inquantum est ens vel verum.

¶ Ad quartum dicendum quod sicut secundum philosophum. 5 ethi. c. vi. In boni ratione sit minus malum ad maius malum: ita dico quod carentia mali in comparatione ad malam apprehenditur sub ratione boni. Unde et per se est appetibilis sed non primo.

¶ Ad quantum dicendum: quod predicti non repugnant. nter se: quia similes: sed inquantum vnus timet ab alio sibi auferri vel minui rem magis amatam. vnde ideo superbus odit superbum: quia per eum timet sibi auferri vel minuiprop. iam gloriam quam magis amat: et opifex lucrum et auis predam.

Questio. II. SEcundo queritur vtrum omnis alia passio ab amore sit effectus amoris. Et videtur quod non. Effectus non est fortior sua causa: sed odium est fortior passio quam amor: quia secundum Augu. libro 83. quaestionum. quaestione. 36. Nemo est qui non magis dolorem fugiat quam appetat voluptatem: ergo odium non est effectus amoris.

¶ Item extasis est passio quedam et non est effectus amoris: quia per extasim aliquis quasi egreditur extra se: sed amans per amorem conatur attrahere amatum ad se non extra se exire: vt pergat in amatum: ergo non omnis passio est effectus amoris.

¶ Item delus est origo contentionis vel sibi concordans: vnde Aposto. 1. Cor. 3. iungit illa simul dicens: cum sit inter nos zelus et contentio: sed origo dissensionis non est effectus amoris: ergo cum zelus sit passio: non omnis passio est effectus amoris.

¶ Item corruptiuum amoris non est effectus eius: sed passio ire corrunpit amorem: quia generat odium: ergo non omnis passio est effectus amoris.

¶ Item causa amoris non est effectus amoris: sed delectatio est causa amoris. Amant enim multi propter delectationem vt habetur ex verbis. phlosophi. 8. ethi. c. 3. et. 4. et go non omnis passio est effectus amoris.

Contra prima omnium passionum est causa omnium alia rum: sed amor prima est omnium passionum primis enim motus appetitus est inclinatio ad bonum. ergo omnes alie passiones sunt effectus amo: is.

¶ Item superius ostensum est actionem cuiuslibet creature pocedere ex amore: sed quelibet passio in aliqua actione consistit vel ex aliqua actione causatur: ergo quelibet passio est ex amore mediate vel immediate.

¶ Ite augu. 14. de ci. dei. c. vi. dicit amorem esse cupiditatem timorem letitiam tristitiam quod non est verum loquendo de predicatione per essentiam: ergo hoc intelligitur causaliter. Sed qua ratione predicte passiones sunt effectus amoris eadem ratione et alie. quod omnis alia passio ab amore est effectus amoris. Omnis enim pas¬

Respondeo sio: aut est respectu boni: aut est respectu mali: si respectuboni aut est inclinatio in bonum absolute seu complacentia respectu boni absoluti: et si est amor autem tendentia in bonum futurum: aut quies in praesenti bono. Tendentia autem in aliquod et quies in illo dum praesens est causantur inclinatio ne ad illud: sicut ex inclinatione grauis ad locum dehorsum causatur eius motus ad illum cum absens est: et quies in illo dum praesens est. Omnis ergo passio respectu bomni est effectus amoris. Si autem passio sit respectu mali autem in displicentia respectu mali absolute dicti: et sic est odium aut fuga ipsius dum futurorum est aut quasi violenta quies in ipso dum praesens est. Fuga autem malifuturi seu eius inuasio ad destruendum effectus est displicentia mali. Similiter violentia quietis in ipso dum presens est sicut ex disconuenientia grauis ad locum sursum refugit graue locum sursum nec ibi quiescit nisi violenter. Omnis ergo passio que est respectu mali est effectus odii: et quia appetitui non displicet malum nisi inquantum est contrarium bono amato. ideo oportet concedere quod odium sit effectus amoris: et sic patet quod omnis est immediate et mediate alicuius amoris effectus.

Ad primum in oppositum dicendum: quod odium non uerso: apparet tamen quandoque odium fortius quam amor propter hoc est fortior passio quam amor sed ecomquod magis sentitur. eo quod actus sentiendi in quadam immutatione consistit: res autem odita est repugnans obiecti: et res amata est amanti quasi naturalis facta: quapropter amor non ita sentitur in praesentia rei ama e sicut in absentia secundum Aug. x. de tri. versus finem: et tamen est fortior in praesentia amati. Ex quo pa¬ tet: quare desiderium magis sentitur quam amor quamuis non sit passio ita fortis. Ad auctoritatem autem augu. dicendum quod non est intelligenda ceteris paribus: sed respectu doloris multu oditi vtpote est dolor corrumpens vitam: et respectu volupta tis parum vel minus amate: non est autem inconueniens quod aliquod odium fortissimum sit for ior passio aliquo debili amore.

¶ Ad secundum dicendum: quod exi asis est extra se positio vel excessus mentis secundum papia: quod potest homini contingere et secundum cognitionem scilicet cum ponitur extra sibi proportionatam cognitionem vel per excessiuam eleuationem ad contem lationem superiorum: vel per excessiuam depressionem ad imaginationem inferiorum: et secundum appe titum quando vehementi motu sertur appetitus in aliquid quasi exiens extra proportionatum sibi desiderium: vnde ista extasis vtdetur esse desiderium excessiuum: prime extasis est amor causa dispositiue inquantum quasi continue facit cogitare de amato. Secunde autem extasis est causa directe. Cum autem dicitur quod amor trahit ad se amatum: potest dici quod in amore amicitie anor tendit in amatum quasi nitens in amato esse. vnde Ber. lib. de praecepto et dispensatione versus finem dicit quod non est praesentior spiritus noster vbi animat quam vbi amat quod intelligendum est quantum ad ornatum affectionis sue: quia gerit curam per prouidentiam amati sicut sui ipsius. In amo. e autem concupiseentie amans primo tendit in amatum: vt ipsum attrahat ad se: quia tali amore amans non diligit amatum nisi per se. Ad tertium dicendum: quod delus accipi potest pro amore intenso compatiente consortium in reamata. Alio modo pro emulatione rerum meliorum: alio modo pro inuidia: et quocunque istorum modorum accipiatur amorest aliquo modo causa eius. Intensio esim amoris est accidens amoris: subiectum autem est accidentis aliquo modo causa Emulari etiam res meliores procedit ex amore earum: inuidia etiam procedit ex amore mediante odo.

¶ Ad quartum dicendum: quod passio ire respectu vindicte in quam tendit vt in remapprehensam vt bonum sibi est etiam respectu illius de quo querit vindi tam tanquam de re apprehensa vt mala sibi. vnde ira praesupponit tristitiam et includit spem. Tritistia autem et spes sunt effectus amoris: et ex consequenti ira non illius amoris quem destruit: sed alterius.

¶ Ad quantum dicendum: quamuis delectatio sit causa alicuius amoris: tamen necessarium est de lectationem praesupponere aliquem amorem. Nullus enim delectatur nisi in re amata.

Questio. III. Et tio queritur vtrum passio amoris sit essentialiter transformatio appetitus sensitiui in amatum. Et videtur quod non: quia effectus amoris non est amor: sed transfo. matio est effectus amoris. Unde Hugo in soliloquio de arra anime. Ca vis amoris est vt talem te esse necesse sit quale est illud quod amas et cui per effectum coniungeris in ipsius similitudinem: ipsa quodam modo dilectionis socie tate transformaris: ergo nullus amorest ipsa transformatio.

¶ Item secundum augu. 8. de tri. c. 7. Amor est inherentia: sed vnam rem inherere alii non est eam transformari in aliam cum videamus aliquando aliquam rem alii inherere absque hoc quod trasformetur in eam: ergo nullus amor est transformatio in rem amatam.

¶ Item actus intelligendi causatur ex assimilatione intellectus ad rem intellectam: ergo a simili amor causatur ex assimilatione appetitus ad rem amatam: et si sic non videtur quod amor sit transformatio in amatum: sed ex transformatione causatur.

Contra secundum augu. xi. de tri. c. i. Uisio est forma que in visibili imiprimitur sensui: ergo a simili amor sensibilis est ipsa informatio appetitus sensitiui a re que amaused informari a re aliqua est transformari in simul. tudinem illius ergo passio amoris est transformatio appetitus sensitiui insimilitudinem amati.

¶ Item vt superius visum est: amor est inclinatio appetitus in re amantam: Sed inclinatio vnius rei in rem aliam est transformatio in similitudinem illius quod patet in inelinatione que est per motum localem: cum enim homo inclinatur versus terram transformatur in aliquam similitudinem terre que est inferioritas Similiter patet in inclinatione que est per alterationem: aquam enm inclinari per alterationem ad ignem est ipsam transformari in caliditatem que est aliqua similitudo ignis: ergo similiinclinatio que est amor: est transformatio appetitus sensitiui in aliquam similitudinem amati.

Respondeo quod passio amoris est essentialter trans formatio appetitus sensitiui in aliquam similitudinem amati. Talis enim amor passio est non destructiua que assimilatur corruptioni cuiusmodi passio secundum aliquos est odium: sed est passio saluatiua que in hoc magis assimilatur generationi. Talis autem passio est transformatio patientis in similitudinem agentis: vnde aerem pati a luce est ipsum transformari similitudinem lucis que est lumen. Passio ergo amoris est transformatio potentie appetitiue: in qua immediate est amoris passio in similitudinem agentis istam passionem. Agens autem passionem amoris est bonum cognitum conueniens seu simile appetitui: eo modo quo obiectum est causa passionis: ergo amorest transformatio appetitus sensitiui in similitudinem talis boni: et quia tale bonum est amatum recte dictum est quod sit transforma tio in similitudinem amati.

Ad primum in oppositum dicendum: quod amor et est tramsformatio que dicta est: et causa est alterius transformationis corporalis sicut nititur ad realem vnitatem amatorum.

¶ Ad secundum dicendum: quod et si vna res possit alii corporaliter inherere absque sui tranfformatione in similitudinem illius: tamen hoc non est verum de inherentia sensitiui appetitus. Uel potest dici quod est de inherentia corporali minorargi non habet viverlaiter veritatem. Cum enim aliqua res corporalis prius non inherens terre efficitur inherens terre accedit ad aliquam similitudinem terre scilicet ad inferioritatem.

¶ Ad tertium dicendum quod tranformatio appetitus que est amor non praesupponit aliam transformatione nisi in virtute cognitiua. Sicut enim cognititita per suum obiectum mediante obiecti similitudine transforma tur transformatione que est cognitio: sic appetitus sensiti uus per bonum sensibile cognitum immediate transformatur transformatione que est amor. Sic ergo ex praedictis vides tres transformationes. vnam scilicet in vi cognitiua quam praesupponit animalis amor. aliam in appetitu sensitiuo que est ipse amor quaeest passio animalis tertiam in corpore que est amoris effectus.

¶ Argumenta ad partem aliam gratia conclusionis possunt concedi.