Articulus 3

Questio I. PRimo ostendendo quod obiectum odii non sit malum tantum: quia non omne odium est bonum: sed odire malum semper est bonum: ergo obiectum odii non est malum tantum.

Contra sicut se habet amor ad bonum: ita odium ad malum: sed obiectum amoris est bonum tantum. Nullus enim potest aliquid amare nisi sub ratione qua bonum: ergo a simili obiectum odii est malum tantum.

Respondeo quod de obiecto odum posum: ioqui dupluiter scilicet autem de eo quod est obiectum eius per se: autem de eo quod est obiectum per accidens.

¶ Primo modo obiectu odii non est aliquid nisi aphprensum sub ratione qui malum. Nullus enim potest aliquid odire nisi inquentum ipsum apprehendit sub aliquaratione mali.

¶ Secundo modo loquendo de obiecto: dico quod bonum potest esse obiectum odii: sicut enim appetitus quandoque tendit per accidens in aliquod malum inquantum tendit in bonum: cui illud malum annexum est: sic odium frequenter per accidens refugit bonum inquantum per se refugit malum quod est annexum illi bono.

Ad primum in oppositam dicendum: quod odire malum cui annexum est maius bonum quod refugitur propter malum non est laudabile: quia non debet refugi bonum simpliciter pro malo secundum quid: sicut nec debet appetitus tendere per accidens in malum simpliciter pro bono secundum quid. Uel potest dici breuius quod aliquid quandoque quod est bonum simpliciter apprehenditur sub rone mali. Et sic oditur bonum simpliciter: quia apprehenditur vt malum.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis vnum et idem non possit simul esse bonum et malum absolute: tamen vnum et idem potest esse conueniens vni et disconueniens alii: et quod repraesentatur appetitui vt conueniens sibi repraesentatur sibi sub ratione boni: et quod repraesentatur ei vt disconueniens sibi repraesentatur sibi sub ratione que mali.

Quaestio II. Ecundo quaeritur vtrum odium sit contrium amori. Et videtur quod non effectus non contrariatur sue cause: sed vt trahi potest ex sententia aug.¬ 14. de ci. dei. c. 7. Omnes alie passiones ab amore oriutur ex eo: ergo nec odium nec aliqua alia passio contrariatur amori.

¶ Item necessitas a termino a quo non est contra rius accessui ad terminum ad quem. Si terminus a quo et terminus ad quem sunt contrarii: sed odium est recessus a malo: et amor est accessus ad bonum: ergo odiumnon est amor contrarium.

Contra sicut se habet tristitia et delectatio ad bonum et malum proesenus: ita se habet odium et amor ad malum et bonum absolute. Sed omnis tristitia omni delectationi est contraria: etiam si tristitia et delectatio sint respectu obiectorum diuersorum. vnde dicit philosophus. I topi. Quod ei que est a potu delectationi que est a. siti tristitia contrarium: ergo omnelodi um cuiusque amori est contrarium.

Respondeo malum est obiectum odui et bonum obiectum amoris: passiones autem specificantur ex sui habitudine ad obiecta. Cum ergo malum fit contrarium bono: opetet quod odium contrarietur amori. Sed est quedam contrarietas secundum differentias generales: et quedam secundum differentias specificas loquendo de prima contrarietate: omne odium contrariatur cuique amori: quia generale est cuique amori quod sit quidam motus consonantie ad suum obiectum: et generale est omni odio quod sit motus dissonantie. Sed loquendo de contrarietate secundum differentias specificas non omne odium contrariatur cuique amori: quia odium mali contrarii bono amato non contrariatur amori illius boni: immo est effectus eius et concordans ei. Illud enim idem quod mouet ad diligendum aliquod bonum mouet me ad odiendum malum. Contrarium enim odium ctiam malidisperati bono amato: non contrariatur amori illius boni: sed amor et odium que sunt respectu eiusdem contrariantur secundum speciem. possibile est enim quod idem ab vno apprehendatur: vt sibi conueniens: et ita sub ratione qua bonum: et ab alio apprehendatur: vt sibi disconueni ens: et ita super ratione qua malum. Idem etiam ab eodem diuersis temporibus potest apprehendi sub ista duplici ratione: et ideo amor in vno et odium in alio vel in eodem diuersis temporibus possunt esse respectu eiusdem obiecti: non tamen sub ratione eadem: sed semper sub ratione contraria.

¶ Argumenta ad oppositum procedunt de amore et odio que sunt respectu contrariorum. Ad argumentum ad partem alia dicendum: quod tristitia et delectatio. et si semper contrarientur secundum differentias generales: quia omnis delectatio est quasiipsius appetitus quedam naturalis quies in suo obiecto: et tristitia est quedam violenta quies in suo obiecto: non tamen omni de lectacioni est quelibet tristitia contraria secundum speciem: quia si sunt respectu obiectorum contrariorum seu disperatorum non sunt contrarie secundum speciem: sed tantum quando sunt de eodem sicut dicebatur. de odio et amore.

Questio. III. Ertino queritur sine argumentis vtrum aliquod malum possit odiri in vniuersali. IRespondeo qo. nadeaum in etedupliciter potest intelligi vno modo: ita quod res sub tali modo apprehensa: vt sibi accidat ista secunda intentio que est vniuersalitas odiatur: alio modo ita quod res odiatur in quocumque indiuiduo fuerit apprehensa. Primo modo nihil potest odiri in vniversali per appetitum sensitiuum: sed per appetitum intellectiuum. appetitus enim sensitiuus non mouetur nisi post aliquam sensitiuam apprehensionem saltem de lege communi. siulla autem virtus sensitiua potest aliquid apprehendere sub illa ratione qua sibi accidit hec secunda intentio que est vniuersalitas: sed sic potest res ape¬ prehendi ab intellectu: et ideo vniuersale potest esse obiectum voluntatis. accipiendo autem odiri invniversali modo secundo sic dico quod aliquid potest odiri in vniversali est per appetitum sensitiuum: quia contingit aliquod malum in quocumque indiuiduo fuerit esse tarlis conditionis: vt non possit apprehendi per virtutem sensitiuanisi vt disconueniens appetitui animalis. Sic est natura lupina per comperationem ad ouem. vnde ouis odit naturaliter quodcunque indiuiduum lupi: secundum etiam philosophum. 2. rhetoricorum. Unusquisque naturaliter odit calumniatorem et furem.