¶ Item philosophus 10 ethi. c. 8. Urdetur philosophia mirabiles delectationes habere puritate et firmitate: ergo si scientia hic acquisita in patria remaneret plus haberet vnus magnus clericus in patria de gaudio: quam vnus alius qui sibi fuisset par in merito: quod falsum videtur: quia pares in merito pares erunt in gaudio.

¶ Item frustra remaneerret habitus qui nunquam esset in aliquo actu. Sed actus acqui site scientie est intueri veritatem conclusionis in collatione. ad principia qui actus in patria non remanebit: vt satis patet ex dictis superius 14 distin. quaestione. 2 arti. 4. ergo habitus sci entie in patria non remanebit.

Contra auici s. metaphy. c. 3 omimneb icdiantie i prinavtilitate conueniunt que est acquisitio perfectionis humane anime in effectu pparantis eam ad futuram felicitatem. Sed res praeparans ad felicitatem de sui ratione non habens aliquid incompossibile felicitati non euacuabitur in patria. Cum ergo scientia de sui ratione nihil contineat incompossibile felicitati ipsa non euacuabitur in patria.

¶ Item damnati retinent scientiam quam hic habuerunt: vt patet per illum diuitem de quo habet Luce. 16 ergo multo fortius scientie hic acquisite in saluatis remanebunt. cum enim omnis scientia sit lux quedam plus congruit illis qui fruuntur eterna luce: quam illis qui sunt in eterma damnatione Iem

Ad istam questionem est vnus modus dicendi secundum aliquos: quod scientia in patria ante corporum resumptionem non remanebit quantum ad actum: sed quantum ad habitum. Quod autem non remaneat quantum ad actum declarant sic: in nobis nulla species intelligibilis conseruatur in intellectu nostro: nisi quamdiu actu intelligit: vnde auicem. 6 naturalium li. 5 c. 6. loquens de specie intelligibili dicit quod impossibile est dici hanc formam esse in anima in effectu perfecte et non intelligi ab ea in effectu perfecte. augu. etiam 11 de trinitate. c. 4 dicit quod cum cogitantis acies id quod in memoria cernebatur: destiterit intueri: nihil forme que impressa erat in eadem acie remanebit: et secundum quosdam illa species realiter idem est quod ipsa intellectio: nec potest dici: vt videtur: quod ibi loquatur de memoria intelligibili: quia de illa memoria loquitur de qua parum ante dixit in eodem capi tulo quod pro illa specie corporis que sentiebatur extrinsecus: succidit in memoria retinens illam speciem quam per corporis sensum combibit anima: proque illa visione que foris erat: cum sensus ex corpore sensibili reformaretur succedit intus similis visio cum ex eo quod memoria tenet formatur acies animi et absentia corpora cogitantur. Secundum etiam philosophum. 3. de anima. Phamtasmata se habent ad intellectum sicut sensibilia ad sensum cum ergo in sensu in absentia sensibilium non remaneant species sensibiles: nisi ad modicum tempus: videtur quod nec in intellectu remaneant species intelligibiles: nisi quandiu ad phantasmata conuersus est: et sic dicunt debere intelligi illud verbum philosophi in eodem libro scilicet quod intellectus est locus specierum cum ergo in animabus separatis non remaneant phantasmata: quia cum ea non separantur organa virium sensitiuarum in quibus sunt ipsa phantasmata: videtur quod anima separata nihil possit intelligere de his: quorum scienti am per sensibilia phantasmata acquisiuit.

¶ Quod tamen remaneat scientia quantum ad habitum declarant sic habitus scientie: nihil aliud est quam quedam qualitas intellectus illumi natiua ad considerandum prompte faciliter et expedite illa re spectu quorum est cum penes se eorum habeat species: vnde habitus scientie non est ipsa collectio specierum: vt satis haberi potest per ea que supradicta sunt distin 14. vltima quaestione articuli tertii maxime in solutione argumenti secundi. vnde ipse habitus scientie post esse acquisitus: neque ab organo corporali: neque a phantasmatibus dependet: et ideo cum de sui ratione nihil importet repugnans glarie remanebit in patria ad ornatum anime et decorem. Post corporum tamen resumptionem quia restituentur organa sensitiuarum virium: et phantasmata que necessaria fuerant ad considerandum habebit scientia actum suum quamuis quasi incorporaliter modo nobiliori et sublimiori quam in via. Sed non credo quod hec opinio communiter a theologis teneatur. nec enim teneridebet cum sacra serptura doceat animas a corporibus exutas que in verbo dei ea que hic gesserint non conspiciunt: vt sunt anime damnatorum recordari eorum sensibilium quorum hic notitiam habuerunt: vt patet in anima illius diuitis de quo habetur Luce 16 quod verum non esset: nisi species intelligibiles in intellectu in absentia phantasmatum et actus intelligendi remansissent.

¶ Uidetur et sentire Aug. 12. super Genesi versus finem. Animam gerere apud inferos similitudinem non corporalem: sed corpori similem.

¶ In libro est de spiritum et anima dicit ille actor versus finem libri anime que in corporibus viuentes per dilectionem rerum visibi lium corporalibus imaginibus afficiuntur a corporibus exeui tes in eisdem imaginibus tormenta patiuntur: quod verum non esset: nisi secum deferrent intellectuales imagines corporalibus similes. Augu. etiam 10 de trinitate. c. 5. expresse ponit metem i. rationalem intelligentiam informati similitudinibus rerum factis in semetipsa de semetipsa: et illas anime partes quas cum bestiis nos communes habere sentimus corporum similitudinibus informari. Utrum autem ille species que remanent in intellectu in absentia actus intelligendi sunt intellectui nostro ratio intelligendi dum est in via: aut non: sed sint causate in nobis mediante intellectione tactum est lib. 2. Uidetur ergo mihi dicendum ad quaestionem quod in animabus beatis est ante corporum resumptionem remanebit habitus scientie acquisite: quia ad sui ratione nihil est beatitudini repugnans: vt ante dictum est. Remanebit est quantum ad actum: sub alio tamen modo quam in statu vie: quia anima existens incorruptibili corpore: per naturam et de lege communi: nihil potest intelligere sine phantasmate vt declaratum est libro 2. distin. 25 in penul. q. nec est potest intelligere conclusiones: nisi in quadam collatione ad principia. In patria autem intelligit sine phantasmate per species intelligibiles: et est sine discursu per simplicem intuitum simul in principio intuendo conclusionem in hoc aliquo modo assimilata cognitioni angelice. Post corporum autem resumptionem: credo quod poterunt intelligere scibilia quorum habent scientiam in phantasmate: et est sine phantasmate si voluerint: et etia sine discursu intelligent: ita quod intelligendo sine phantasmate et sine discursu erunt similes angelis dei.

Ad primum in oppositum dicendum: quod apta in tellexit de destructione scientie quantum ad modum considerandi qui est in via: quia in patria eritactus considerandi nobiliori modo vt visum est.

¶ Ad secundum dicendum: quod non est inconueniens quod duorum qui pares fuerunt in merito per comparationem ad gloriam substantialem: vnus in patria quantum ad aliquid maiorem habeat delectationem accidentalem.

¶ Ad tertium patet raesponsio ex dictis in corpore questionis.

Quaestio 2

Questio. II SEcundo quaeritur vtrum virtutes theologice euacuabuntur in patria. Et videtur quod non. Apostolus i. Cor. 13. dicit quod charitas nunquam excidit: glo. est super illud ad Ro. i. Iustitia dei in eo reuelatur ex fide in fidem. Dicit quod hoc erit ex fide verborum quibus credimus que non videmus in fidem rerum qua credita obtnebimus: ergo in patria remanebit charitas et est fides: ergo a simili et spes que inter praedictas videtur media.

¶ Item fides est totius edificii spiritualis funda mentum: spes que erigit quasi paries: sed sundamentum et paries non destruuntur per edificii consumationem: ergo fides et spes in patria remanebunt: ergo multo fortius et charitas quae principalior est qualibet illarum.

¶ Item destructo fundamento destruitur edificium: sed fides formata per charitatem fundamentum est edificii spiritualis: ergo si destruerentur in pria fides vel charitas destrueretur totum edificium spirituale: quod falsum est: charitas ergo et fides in patria remanebunt: ergo a simili et spes.

¶ Item sicut clara dei visio non compatitur secum actum credendi: nec securam et perfecta tentio actum sperandi: ita perfecta fruitio non compatitur secum actum imperfecte diligendi: quo ex charitate diligimus in via: sed tamen hoc non obstante habitus charitatis vis in patria remanebit: ergo a simili habitus fidei et spei.

¶ Item magis opponitur fidei et spei: mortalis culpa quam gloria: quia magis opponitur vitium virtuti quam terminus eius: sed fides et spes in viatore simul stant cum mortali cul pera: ergo multo fortius simul stabunt cum glatria: sed constat quod charitas remanebit: ergo nulla virtus theologica euacuabitur in patria. detaneeu alulu oVlluriiitur quod ex parte est. Sed cognitio fidei et tentio spei et charitas vie sunt ex parte: ergo omnes euacuabuntr in per ia.

¶ Item charitas est excellentior via ad gluatiam iuxta apstolium dicentem de charitate id est ad Cortr. c. 12. Adhuc excellentiorem viam nobis demonstro: sed cessat via cum peruenitur ad terminum: ergo cum peruenerimus ad patriam euacuabitur charitas: ergo multo fortius fides et spes.

Ad istam questionem dicunt aliqui quodi patria nulla virtus theologica euacuabitur quantum ad habitum: sed perficietur tamen fides et spes quantum ad actus quos habent in via euacuabuntur: vnde sic euncuabuntur vt scientia: sed quia actus charitatis in patria: non differt abreius actu in via: nisi quia est perfectior: et ideo dicitur quod charitas nunquam excidit.

¶ Alii dicunt conius et securius: quod fides et spes in patria euacuabuntur non tamen charitas.

¶ Quod autem spes euacuetur sufficienter videri potest per ea que superius dicta sunt distin. 26 in illa quaestione. vtrum spes nunquam fuerit in paradiso: vnde hic repetere non oportet

¶ Quod autem euacuetur fides sic declaratur: enigma essentiale est fidei: quia est de ratione ipsius: sed enigmatica cognitio respectu dei esse non potest: in illo intellectum: vbi continue est clara visio dei. Actus ergo fidei in patria non remanebit: sed inconueniens est remanere habitum: vbi nunquam possit exire in actum cum hitus nihil aliud sit quam quaedam habilitas inclinans potentia et determinans ad actum: et maxime hoc esset inconueniens in patria: vbi nullius potentie inclinatio remanebit incompleta: quia autem charitati vie imperfectio sua non est essentialis: quia non est de ratione charitatis: sed est ei accidens: ideo charitas vie remanebit in patria et tolletur impfectio sua per vltimatum ipsius complementum: quod erit per essentialem augumentum hitus et per praesentiam summe diligibilis clarissime visi quae vehementer dilectionem augebit: ita quod complebitur charitas et quantum ad habitum et quantum ad actum.

Ad primum dicendum: quod illa glo. ad Ro soluit per litteram sequentem: quia post verba alle gata sequitur: quod improprie dicitur fides: quantum autem ad illuum quod comcludebat de charitate concedendum est.

¶ Ad secundum dicendum: quod fides non est fundamentum edincii spiritualis: nec spes paries: nisi pro statu vie.

¶ Ex hoc patet solutio ad tertium.

¶ Ad quartum dicendu: quod non est simile de actu credendi et sperandi per comparationem ad glurtiam et de actu imperfecte diligendi ex charitate: quia duo primi actus habent imperfectionem de sua ratio ne: et ita est eis essentialis: imperfectio autem quae est in actu diligendi ex charitate est ei acctdentalis scilicet aut propter imperfectionem habitus accidentalem: aut propter imperfectionem cognitionis rei dilecte et aggrauationem anime per corruptibile corpus. Quod aut est essentiale rei non potest remoueri ab ea ipsa manente: quod autem accidentale est ea accidentalitate separabili: sicut est accidentalitas imperfectionis actus disigendi ex charitate: potest remoueri re remanente: et ideo cum habitus charitatis habebit suum vltimatum complementum et obiectu charitatis erit clare visum: et anima a corpore non aggrauabitur: tunc actus diligendi ex charitate perficietur.

¶ Ad quantum dicendum: quod quamuis mortalis cul pa magis opponatur fidei et spei ratione forme sue quae charitas est quam gluria: tamen non est verum de fide et spe quantum ad essentiam habituum: magis enim opponitur eis glutia et ideo non oportet: quod siessentie fidei et spei possent stare cum mortali culpa quod possint stare cum gloria.

Ad primum ad partem aliam cum dicitur: quod cum venerit quod perfectum est euacuabitur quod ex parte est etc. Dico quod hoc intelligendum est de hoc quod est ex parte id est imperfectum essentialiter: et sic sunt ex parte fides et spes: non autem de hoc: quod est ex parte accidentaliter. Et sic est ex parte charitas vie: et ideo ipsa remanebit eius imperfectione sublata: quae non ei inerat: nec quantum ad habitum: nec quantum ad actum tanquam de ratione ipsius.

¶ Ad secundum dicendum: quod charitas vie non est via ad patriam: nisi sub ratione: qua charitas imperfecta vel quantum ad actum vel quantum ad habitum: et ego bene concedo quod cum peruenitur ad terminum qui est glatria cessat charitas sub ratione qua imperfecta est: quia quamuis remaneat charitas: tolletur tamen imperfectio eius.

Quaestio 3

Questio. IIII TErtio quaeritur vtrum in patria remanebit charitas quantum ad ordinem diligendi: quod est in via. Et videtur quod non. Aug. in libro de vera religione longe ante finem. hoc est persecta iustitia: qua potius potiora et minus minora diligimus: sed in patria erit perfecta iustitia: ergo semper plus diligentur ibi meliores: qui tamen ordo non est in via¬

¶ Item ille plus diligitur cui maius bonum optatur. Sed quilibet in patria maius bonum vult ei qui maius bonum habet: aliter non esset voluntas bonorum conformis diuine voluntati: ergo quilibet in patria plus diligit meliorem se quam se ipsum: hic tamen ordo non est in via.

¶ Item Pernardus inlibro de diligendo deo. c. 27. dicit quod in sanctis in patria omnem humanam affectionem quodam ineffabili modo necesse erit a se ipso liquescere atque in dei penitus trans fundi voluntatem alioquin quomodo omnia in omnibus erit deus: si in homine de homine quicquam supererit: ex quo patet quod in patria tota ratio diligendi erit deus: ergo homo plus diliget alium quam seipsum: si est deo magis coniunctus: hic autem ordo in via non est.

Contra natura per glutiam non tollitur: sed perficitur sed in statu nature est integre homo nunquam tantum dilexisset alium quantum seipsum et plus dilexisset propinquos quam extrane os: ergo hic ordo in patria remanebit et erit perfectus.

¶ Item habitus imperfectus ad nihil inclinat ad quod non inclinet cum est perfectus: quamuis inclinet perfectiori modo: ergo si charitas inperfecta inclinat in via voluntatem hominis ad magis diligendum seipsum quam alium et proximum quam extraneum: ad hoc idem inclinabit in patria: quamuis modo perfectiori.

¶ Item saltem ostendo quod remaneat quo ad hoc: quod semper plus diliget seipsum quam alium: quia aliter sequeretur hoc inconueniens quod Petrus plus gauderet de bono lini quam linus de bono proprio. Ex quo enim Petrus bonum lini tantum diligeret quantum diligeret equalem portionem boni sui: cum maiorem virtutem habeat ad gaudendum quam linus necessario sequeretur quod plus delectaretur in bono lini quam ipsemet linus. 7

Ad istam questionem dicunt aliqui: quod quia ibi tota et percisa ratio diligendi erit bonitas: ideo ibi quilibet semper plus diliget meliorem et si alius est memlior eo: plus diligit alium quam seipsum: cui videtur consonare quod homines est in via charitatis super excellentis multum conformis charitati patrie habent: ordinem diligendi obseruare videbantur. Dicebat enim Moyses: vt habetur Exo. 32. orans deum pro filiis israel: aut dimitte eis hancinoxam: aut dele me de libro tuo. Et apostolus anathema esse cupiebat a christo pro salute fratrum: vt habet ad Ro. 9. reputantes maius bonum ina communitatis salute quam sua.

¶ Hoc est expressius confirmant per Ansel. dicentem pro solo. penultimo. c. In illa perfecta charitate mumerabilium bonorum angelorum et hominium: vbi nullus minus diliget alium: quam seit sum: non aliter gaudebit quisque pro singulis aliis: quam pro se ipso: Ad quod sequitur quod eque bonum sibi eque diligit meliorem plus et minus bonum minus. Sed contra hanc opinionem est Hug. expresse libro 2. de facra. parte 13 c. 10. dicens. Si proximi salutem magis quis eligit quam suam deum minus diligit quam proximum: a quo separari vult propter proximum.

¶ Preterea hoc videtur esse cptra dictamen nature et perfectionem glaie et rectitudinem diuine iustitie. Nam enim est integra dictabat hominem plus se debere diligere quam alium. Glutlia est intimius et perfectius respericit illum in quo est: quam alium. Diuina est iustitia hoc exigit: vt. homo plus gaudeat de propriis meritis quam alienis. Uidetur ergo mibr dicendum sine priudicio quod cum diligere sit velle bonum possumus loqui de ordine diligendi per comparationem ad bonum volitum vel ad intensionem actus volendi. Primo modo remanebit ordo diligendi ex charitate in patria qui est in via per comparationem hominis ad deum. In vtroque enim statu maius bonum vult homo ex charitate deo quam sibi: vel cuicunque alii: non remanebit tamen per comparationem hominis ad proximum: quia post corporum resumptionem nullus erit possibilis ad maius bonum quam erit illud bonum: quod tunc habebit: et ideo cuilibet habenti maius bonum volet maius bonum: vndem minus bonus maius bonum volet meliori quam sibi. In statum autem vie non est sic: quia enim in via homo minus bonus possibilis est ad maius bonum: quam sit illud bonum quia habet melior eo: ideo ex charitate potest igitur optare tantum bonum: quantum optat meliori se.

¶ Loquendo autem modo secundo de ordine diligendi: sic dico quod remanebit idem ordo diligendi in patria: qui in via per comparationem hominis ad deum. In vtroque enim statum ex maiori affectu: vult homo ex chariin tate deo illud bonum quod habet quam sibi ipsi vel cuicunque alii illud bonum: quod habet vel habere potest: remanebit et per comparationem hominis ad proximum. In vtroque enim statum debet homo magis diligere deum: et amore amicitie: et amore concupiscentie: extendendo concupiscentiam non tantum respectu habendi: sed est respectu habiti: respectu cuius tamen magis proprie diceretur complacentia quam proximum: sed si homo ex maiori aifectu vellet deum alicui proximo suo quam sibi ipsi magis diligeret proximum amore amicitie quam deum amore concupiscentie quia velle deum proximo est ipsum proximum amare amore amicitie. Uelle deum sibimetipsi est ipsum deum amare amore concupiscentie: ergo in vtroque statu homo diligens secundum rectum ordinem charitatis ex maiori affectu vult bonum sibi quam cui cunque proximo: siue meliorise: siue minus bono. Per comparationem autem proximorum inter se non remanebit ille ordo re spectu boni temporalis: quod est bonum secundum quid: tunc enm cessabit prouisio quae in praesenti vita est necessaria qua necesse est: vt homo magis sibi coniuncto prouidere teneatur: quam alieno ratione cum ius in hac vita secundum rectum ordinem charitatis: homo ex maiori affectu vult illi temporalem effectum a se exhiberi: cui magis exhibere tenetur non remanebit est ille ordo respectuboni spiritualis possibilis haberi: quia in patria quilibet habebit illud bonum: quod habiturus est: statim post corporum resumptionem ita quod nullus erit possibilis ad amplius bonum: in via autem non statim habet homo totum bonum quod habiturus est: vel habere potest ratione cuius secundum rectum ordinem charitaris magis debemus esse soliciti procurando et optando augumentum boni spiritualis parentum videnrorum: quam extraneorum meliorum: remanebit tamen ille ordo respectu boni spiritualis iam habiti. In vtro quam enim statum homo secundum rectum ordinem charitatis ex maior affectu vult illud extraneo maius bonum spirituale: quod iam habet quam magis coniuncto illud minus bonum spirituale: quod habet duobus equaliter bonis ex maiori affectu vult magis sibi: coniuncto illud bonum quod habet m

Ad primum in oppositum dicendum: quod illa auctor ritas sic intelligendam est: quod potius bonum magis est ex chartate diligendum: si deiligenti est potius bonum simpliciter. Aliter non oportet: vnde. Hugo. 2. Ii. de sac. parte 13 c. 10. quod maius bonum mihi est: a me plus diligendum est: quia mihi primum est insitum vt disigam bonu meum: illud maxime quod verum est bonum: et post illuid: et secundum illud: diligam bonum proximi mei.

¶ Ad secundum dicendum quod procedit de ordine diligendi per comparationem ad bonum volitum:

¶ Ad tertium cum dicitur: quod tota ro diligendi in patria erit deus etc. Dico quod verum est: iquantum deus est summum bonum diligenti: et qui in patria sub hac ratione propinquior est deo: magis dilagieum a quolibet bono: sed sub ratione qua deus est summum bonum ips Lino: Petrus non est ita propinquus deo sicut Linus quamuns enim sit propinquior deo sub ratione: qua est summum bonum absolutet et est sit propinquior deo: sub ratione qua est summum bonum sibi: quam Linus deo sit sub ratione qua est summum bonum sibi: non est tamen Petrus ita deo propinquus sub ratione quae est summum bonum uni: sicut Lnus.

¶ Auctoritates autem sacre scripture adductas pro alia opinione exponit hugo libro 2. de sac. partecu. c1o. dicens. Moyses libro seripto deleri petiit: et Pauluga christo anathema pro fratribus fieri concupiuit: non quia deum propter hominem perdere vellent: sed quia deum si fieri ponsset: sine proximo quem diligebant possidere nollent. Affectis enim loquebatur: et quansi de diulectione securus: amato et amanti in dulcedine dectipnie de separatione comminabatur: non quia illius separationem diligebat: sed quia alterius coniunctionem. optabati: vetm eum

PrevBack to TopNext

On this page