Articulus 2

Quaestio PRimo ostendo quod obiectum sapientie non est deus sub ratione veri. Eccle. I. Dilectio dei honorabilis sapientia: sed deus non est obiectum dilectionis sub ratione veri: ergo nec sapientie.

¶ Item Eccle. 6 Sapientia doctrine secundum nomen est eius: ergo sapientia importat saporem: sed sapor est in asfectu: obiectum autem affectus non est aliquid sub ratione veri: sed sub ratione boni: ergo deus non est obiectum sapientie sub ratione veri.

¶ Item ad Colo. 4. In sapientia ambula te ad eor qui foris sunt: sed sic ambulare pertinet ad actio nem: ergo aliquid agibile per nos est obiectum sapientie: sed deus non est aliquid agibile per nos: ergo deus non est oblectum sapientie sub ratione quacunque.

Contra Augn. 1 de trit. c. 14 bitat ab aeternorum contemplatione actio qua bene vtumur temporaliburebus: et illa sapientie: et hec scientie deputatur. Sapientia ergo est eternorum contemplatio: sed contemplatio respicit suum obiectum sub ratione veri: ergo obiectum sapientie est deus sub ratione veri.

¶ Item Augu. ex. de tri. ca id est Sa ientia est rerum humanarum diuinarumque scientia: et parum post dicit quod rerum diuinarum scientia sapientia proprie nuncupatur: sed scientia suum respicit obiectum sub ratione veri: ergo deus est obiectum sapientie sub ratione veri.

Respondeo quo obiectum doni sapieitie principaleet primarium est ipse deus sub ratione qua verum excitatiuum voluntatis ad eius saposum dilectionem. Unde deus sub ratione veri absolute non est obiectum doni sapientie. Sed sub ratione veri in relatio ne ad rationem boni. Actus autem sapientie est contemplardeum non quocunque modo: sed ex dilectione cum quadam experimentali fuautate in affectu: causa ergo mouens sapientiam ad contemplandi actum est dilectio: vnde Augu. 15 de tri. ca. 7. Ubi nulla dilectio est: quis vllam dicat esse sapientiam quasi dicat nullus: nec intelligendum est de quacunque dile ctione: sed de charitatiua qua homo est simpliciter bonus: quia vt dicitur sapientie primo. In maliuolam animam non introibit sapientia. effcctus autem actuum contemplandi presupposita dilectione est fuauit in affectu: et sic patet quod donum sapientie est in intellectu inquantum est mobilis per charitatiuam dei discctionem ad sapidam dei contemplationem: quia tamen per sapientiam non contemplatur homo deum ab solute tantum: sed etiam inquantum in peso sunt regule se¬ quas debet homo se regere circa inferiora: ideo ex confequenti sapientia ista infiriori respicit inquantum per diuinas regulas actus humanos dirigit. Unde et Aug. de superiori portione rationis in qua est donum sapientie dicit. 12 de trinitate. cap. 3. Quod supernam et internam consulit veritatem de inferioribus istis. Ex quo sequitur quod donum sapientie: et si principaliter sit speculatiuum: ex consequenti tamen est practicum

Ad primum in oppositum dicendum quod illud verbum debet exponi causaliter sub hoc sensuquod dilectio causa est sapientie inquantum mouet seu applicar donum sapientie ad sapidum contemplandi actum.

¶ Ad secundum dicendum quod non plus concludit nisi quod effectus sapientie qui est suauitas quedam in affectu est: et hoc est concessum.

¶ Ad tertium dicendum quod ibi apostulus loquitur de sapientia quantum ad es fectum eius secundarium: et sic bene verum est quod sapientia est respectu aliquorum agibilium per nos inquantum tamen in eis per contemplationem legis eterne regulamur.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de sapientia quantum ad principalem eius actum quem habet respectu iui principalis et primarii obiectum.

Quaestio SEcundo quaeritur vtrum intellectus sit respectu eiusdem obiecti respectu cuius est sapientia: et videtur quod sic. Idem obiectum est habitus inchoati et perfecti: sed intellectus non videtur aliud esse nisi quedam incboatio sapientie: actus enim intellectus est intelligere: et actus sapientie est intelligere sapide: ergo videtur quod idem obiectum est intellectua et sapientie.

¶ Item idem obiectum est fidei et sapientie: quia vtriusque primarium et principale obiectum est veritas prima: sed respectu eorundem est intellectus respectu quorum est fides: vnde sicut dicitur ad Ro. x. Fideo ex auditu: ita dicit Grego i. libr. moralis longe ante finem super illud Iob primo Faciebant conuiuia intellectus in eo quod audita penetrat reficiendo cortenebras eius illustrat: ergo videtur quod respectu eiusdem obiecti est intellectus et sapientia.

¶ Item sicut videtur se habere intellectus qu est habitus principiorum ad scientiam que est habitus conclusionum sic insupernaturali cognitione videtur se habere donum intellectus ad donum sapientie: cum inter virtutes intellectuales ipsi scientie respondeat donum sapientie: et ipsi intellectui donum intellectus: sed eadem est veritas principii: et conclusionum: quia veritates omnium conclusionem continentur in principiis: implicite ergo idem doni intellectus et doni sapientie:

Contra habitus distinguuntur secundum obiecta: sed donum intellectus distinctum est a dono sapientie vt patet Isa. xi. ergo non est idem obiectum vtriusque.

¶ Item perdonum intellectus cognoscitur creator per creaturam: et non clare: sed hic videtur esse actus fidei: cuius actus est deum enigmatice cognoscere. ergo idem est habitus: fidem: et intellectus: sed fidei: et sapientie non est idem obiectum: cum sint diuersi habitus: ergo nec doni intellectus et doni sapientie est idem obiectum.

Respondeo quod donfintelectus et perioni sipiente non est idem formale obiectum: quod sic patet sicut enim in cognoscibilibus que subsunt lumini naturali vel nostre facultati naturali intcllectus qui es babitus principiorum se habet ad scientiam que est habitus conclusionum. Ita in cognitione dei transcendente maturale lumen: et nostram naturalem sacultatem se habet fides ad sapientie donum. Fideo enim est habitus supernaturalium prorincipiorum: que sunt articuli fidei: et sapientia habitus conclusionum que de deo ex illis principiuio possunt concludu vnde sicut in cognitione subiecta nostre naturali faculti ti: alius est habitus ab intellectu et scientia quo sumus prom pti et habiles ex principiis inueniendo acquirere cognitionem conclusionum: quod spectat ad cntiam inuentium sic in cognitione dei trascendente nostram naturalem facultatem. Aluo est habitus a fide et a sapientu quo sumu prompti et habiles ex articulis fidei inueniendo acquirere multas veritates de deo de quibus inuentis per sapientiam recte iudicamus: et quia inueniendo acquirimus per creaturas maxime spirituales: que sunt deo similiores cognitionem predictarum veritatum de deo: ideo ille habitus non tantum est respectu creatoris: sed etiam respectu creaturarum: et quia habitus intellectualis formalius respicit medium: quam illud quod per medium cognoscitur: quod patet in hoc quod scientia quam habemus de re naturali per media. mathematica formalius est mathematica: quam naturalis: sic et habitus quo sumus promptiet habiles ex articulis fidei: sicut ex principiis per creaturas maxime spirituales sicut per media concludere conclusiones de deo quarum iudicium spectat ad sapientiam formalius est respectu obiecti creati quam increatis. Ille autem habitus donum intellectus est: ex quo patet quod quamuis donum intellectus sit respectu obiecti sapientie: sicut respectu materialis obiecti: est tamen respectu creaturarum sicut respectu formalis obnecti: sapientia autem econtrario vt visum est in quaestione praecedenti: non ergo idem formale obiectum doni intellectus et donum sapientie.

Ad primum in oppositum dicendum quod minor est salsa loquendo de incohatione intra secundum quem. modum maior vera est: de incohatione tamen extra que idem est quod dispositio que non est idem cum essentia rei: ad quam disponit vera est minor: et maior falsa. Planum est enim quod intellectus aliquo modo disponit ad sapientiam ad similitudinem qua scientia inuentiua disponit ad iudicatiuam.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis respectu veritatis increate sit sapientia et fides: et intellectus: sub alia tamen et alia ratione: est enim obiectum fidei inquantum per ipsam assentimus cuilibet veritati cui per fidem assentimus obiectum sapientie: inquantum est excitati: a affectus ad sapidam dei dilectionem et inquantum per eam in istis agibilibus regulamur: et per eam de istis iudicamus: sicut de effectibus per causam: est autem obiectum intellectus inquantum per creaturas maxime spirituales in cognitione eius ascendimus.

¶ Ad tertium dicendum quod non sic se habet donum intellectus ad donum sapientie secnecut intellectus principiorum ad scientiam conclusionum: sed sicunt se habet intellectus ad scientiam: sic fides ad sapientiam que est donum: quia vt ante visum est: fides est habitus principiorum sapientie: sed sic se habet donum intellectus ad sapitam sicut scientia inuentiuaad iudicatiuam: quarum quilibet innititur principiis: quorum habitus est intellectus.

¶ Argumenta ad partem aliam: gratia conclusionis principalis possent concedi: sed secundum argumentum vnam falsam opinionem implicat scilicet quod idem est habitus fides et intellectus: cum per intellectu subtiliter apprehendatur ea que per fidem creduntur: neque valet probatio: quia cognitio quam de deo habemus per fidem est per simplicenassensum: illa autem quam habemus per donum intellectus est per rationis adminiculum subtilior capiendo que proponuntur credenda: vnde Grego. I. lib. mora. vt ante praallegatum est dicit quod intellectus audita penetrat.

Quaestio III. TErtio queritur vtrum obiectum scie sit aliquid agibile per nos: et videtur quod non. Augu. 14 de trinitate. cap. I. "Non quicquam sciri ab homine potest in rebus humanis vbi plurimum superuacue vanitatis: et noxie curiositatis est: huic scientie tribuo: sed illud tantummodo quo fides saluberrima. que ad veram beatitudinem ducit: gignitur: nutritur: defenditur: roboratur". ergo donum scientie est respectu eorum que sunt fidei: que tamen a nobis agibilia non sunt.

¶ Item secundum magistrum in littera. Cognitio humanitatis in christo pertinet ad scientiam: sed humanitas christi non est aliquid agibile per nos: ergo obiectum scientie non est aliquid per nos agibile.

¶ Item per virtutem prudentie sufficienter circa agibilia dirigimur ergo si donum scientie esset respectu agibilium per nos superflueret: quod falsum est.

Contra Augu. 12 de trite ca. 14. Distat ab eternorum contemplatione actio: qua bene vtimur tempo¬ ralibus rebus: et illa sapientie: hec scientie deputatur: ergo scientia est respectu temporalium rerum: quibus bene vtimur.

¶ Item secundum philosophum. 2. ethi. ca. 4. Scire quod non est coniunctum operationi parum: aut nihil prodest ad virtutem: sed donum scientie multu prodest ad virtutem: ergo videtur quod est ordinatum ad actionem: est ergo respectu agibilium per nos.

Respondeo quod scientia que est donum primo et principaliter est respectu agibilium per nos non inquantum in eis dirigimur per principia cognita in lumine naturali: sed per principia cognita in lumine fidei: que principia articuli fidei sunt: et ideo ex consequenti ad ipsam pertinet resoluere hominis actiones ad fidei articulos: vt ad principiaet tamquam a posteriori formare ex agibilibus rationes aliquas ad fidei in cordibus infirmorum roborationem: et contra impugnantes defensionem. Et sic patet solutio ad primum argumentum in oppositum.

¶ Ad secundum dicendum quod cognoscere christi humanitatem non est actus principalis doni scientie: sed quia christus est nostri viuendi exemplar per ipsius cognitionem melius dirigimur in actionibus nostris. Ipse enim significatus est per exemplar: de quo dicitur exo. 25. Insperice et facsecundum exemplar quod tibi in monte monstratum est.

¶ Ad tertium dicendum quod per prudentiam sufficienter dirigimur in agibilibus ad que sufficiunt principia cognita in luminenaturali: non autem in illis ad que requiruntur principia: que non cognoscuntur nisi in lumine supernaturali: que sunt articuli fidei: et respectum agibilium talium est scientie donum.

Quaestio IIII Uarto queritur vtrum obiectum confilii sit idemicum obiecto scientie: et videtur quod sic. Greg. I libro moralium super illud Iob. I. Faciebant conuiuia dicit de dono consilii: quod dum esse praecipitem prohibet ratione animum replet: sed replere anianimum ratione est actus scientie. Scientes autem sunt qui rationabiliter agunt. Idem est ergo actus consilii et scientiet sed quorum est idem actus: est idem obiectum.

¶ Item, sicut se habet consilium quod est virtus moralis ad prudentiam: sic donum confilii ad donum scientie: sed consilii et prudentie idem est obiectum scilicet verum agibile per nos: ergo similiter doni consilii: et doni scientie idem obiectum est.

¶ Item respectu eiusdem veritatis est bona argumentatio: et vera solutio: et recta inuentio: et recta iudicatio: sed consiltum videtur se habere ad scientiam: sicut habitus bene arguendi: et habitus bene inueniendi. ad habitum bene soluendi et bene iudicandi: ergo idem est obiectum scientie et consilii.

Contra secundum Grego 1. mora. in loco iam pallegato: confilium opponitur praecipitationi: scientia ignorantie: sed non est idem esse ignorantem: et praecipitem: nec illorum viciorum est idem obiectum: ergo nec constlii et scientie.

¶ Item distinctorum habituum distincta sunt obiecta: sed donum scientie et consilii distinguuntur: vt patet Isaie xi. ergo ipsorum sunt diuersa obiecta.

Respondeo quod et si donum consilii sit repectu eiusdem obiecti materialiter respectu cuius est donum scientie: non tamen formaliter. Utrumque enim donum est respectu agibilium per nos: quorum non est determinata via qualiter sit agendum: eoquod non semper vniformiter fienda sunt. Unde dicit philosophus. 3. ethi. ca 6. Quod quaecumque siunt per nos. Non similiter autem semper de his consiliamur: respectu autem agibilium in ista generali tate dictorum: est etiam prudentia: et consilium pertinens ad prudentiam: non tamen simili modo sicut donum consilii et donum scientie: quia respectu eorum est prudentia et consilium pertinens ad eam secundum principia naturalis rationis: donum autem scientie et consilii circa ea negociantur secundum regulas legis eterne. Neque est sunt respectu quorumcumque agibilium per nos: sed tantummodo respectu eorum que sunt specialis arduitatis respectu quorum diuersimode se habent donum consilii: et donum scientie: quia respectu eorum est donum scientie inquantum sunt iudicabilia: vnde actus scientie est de agibilibus per nos: quorum non est determinata via quo ad nos: qualiter fieri debeant: eoquod non semper vniformiter fienda sunt: et sunt specialis arduitatis bene iudicare secundum regulas legis eterne. Respectu cautem praedictorum est donum consilii inquantum sunt inuentibilia: vun actus doni concilii est secundum regulas legio eterne: et inuenire que ardua per nos agenda sunt: et que fugienda ad optinendum aliquem finem specialis arduitatis: et sic patet quod respectu corporum: respectu quorum homo est bene iudicatiuus per donum scientie est bene inuentiuus per donum consilii. Unde simili modo videtur se habere consilium ad scientiam in agibilibus: sicut intellectus ad sapientiam in spectabilibus: et sicut intellectus et sapientia ex consequenti considerant agibilia: sic consilium et scientia ex consenti considerant speculabilia.

Ad primum in oppositum dicendum quod replere animum ratione bene iudicatiua de praedictis agibilibus est per scientiam: sed replere animum ratione bene inuentiua respectu agibilium praedictorum est per confilium: sic enim se hbealiquo modo consilium ad scientiam: sicut scientia inuentiua ad iudicatiuam.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis consilii et prudentie idem sit obiectum materiale: non tamen formale: quia respectu illorum quorum ratio per consilium est bene inuentiua est per prudentiam bene iudicatiua iuditio operationi coniuncto.

¶ Ad tertium dicendum quod sub alia et alia ratione sunt respectu eiusdem veritatis argumentatio: et solutio: quia argumentatio sub ratione qua est inuentibilis et solutio sub ratione qua est iudicabilis.