Articulus 4

Questio I

PRimo ostendo quod virginitas non sit virtus dicit enim philosophus 2os ethico. c. 8. quod virtus est habitus electiuus in medietate existens. Sed virginitas existit in extremo. ergo non est virtus.

¶ Item nullus habitus vno tempore vitiosus: in alio tempore est virtuosus: quia vna forma non mutatur in formam sibi contrariam. Sed habitus virginitatis aliquo tempore suit vitiosus. scililicet illo tempore quo dominus precepit viris et mulieribus crescere et multiplicari et replere terram. ergo nullo tempore habitus virginitatis potest esse virtuosus.

¶ Item nulla virtus amittitur nisi per peccatum: quia non amittitur nisi per actum repugnantem virtuti. omnis autem talis actus peccatum est: sed virginitas amit titur sine peccato: quia sicut dicit apostolus prime cor. 7. Si nupserit virgo non peccauit. ergo vrginitas non est virtus.

Contra ostendo quod virginitas non tantum sit virtus: sed etiam virtus distincta a castitate coniugali. Sicut enim se habent dationes et sumptus ad liberalitatem: sic delectationes veneree ad castitatem coniuga¬ lem. Sed secundum philosophum. 2. etbi. c. 7. Circa magnas dationes et sumptus est virtus magnificentie: que alia est a liberalitate: que est circa mediocres dationes et sumptus. ergo similiter circa illud quod respectu delectatio num venerearum est maximum: quod est abstinentia ab omni delectatione venerea: est alia virtus ab illa que est circa illud quod respectu delectationum venerearum est mediocre. quod est abstinentie ab omni delectatione venerea illicita: sed primum est per virginitatem. secundum per castitatem coniugalem. ergo virginitas est alia virtus a castitate coniugali.

¶ Item secundum philosophum 2o ethi. c. 3. virtus semper est circa difficile. ergo vbi est specialis ratio difficultatis respectu huius est specialis ratio virtutis. Sed in abstinendo ab omni delecta tione venerea tam licita quam illicita est specialis difficultas que non est in abstinendo ab omni delectatione venerea illicita. cum ergo prima abstinentia sit per virginitatem. secunda per castitatem coniugalem: videtur quod virginitas sit specialis virtus a castitate coniugali per essentiam distinctam.

Respondeo quod virginitas potest accipi improprie. scilicet pro negatione actualis concupiscentie cuiuslibet veneree delectationis cum carnis integritate: et sic quelibet mulier nascitur virgo: sed sic virginitas non est virtus: carnalis enim integritas non est virtus: nec est pars essentie virtutis: tota enim essentia virtutis cuiuslibet in anima est secundum Aug. primo de ciui. c. 17. et de bono coniugali dicitur circa medium quod continentia non corporis sed animi est virtus. predicta etiam negatio actualis concupiscentie nullam essentiam dicit. omnis autem virtus aliqua essentia est.

¶ Alic modo potest accipi virginitas pro habitu quo nisi adsitcarnalis necessitas vacandi carnali copule determinatur voluntas ad prompte et faciliter respuendum omnem veneream delectationem non tantum illicitam: sed etiam licitam: vt mens liberius vacet spiritualibus: quia sicut ait apostolus idst cor. 7. Mulier innupta et virgo cogitat que domini sunt vt sit corpore sancta et spiritu: et sicivirginitas est virtus. sic enim est habitus bonus habentem perficiens. et opus eius bonum reddens. est enim habitus rationi consentaneus. Nec tamen est virtus per essentiam distincta a coniugali castitate: vtranque enim voluntatem determinat ad illud quod dictat ratio rectacirca voluptates venereas obseruandum. Sed perfectius ad hoc determinat voluntatem virginitas quam consugalis castitas. vnde virginitas vltra coniugalem castitatem addit perfectionis statum: vnde differre videntur sicut virtus imperfecta et perfecta que per essentiam non diustinguuntur.

¶ Ex predictis videri potest integritatem carnis non pertinere ad virtutis virginitatis essentiam: nec ipsam esse aliquod eius accidens sibi inherens: cum virginitas sit in anima vt dictum est. sed est quoddam ornamentum et decor eius accidentalis extrinsecus assistens: et ideo perdi potest carnis integritas absque diminutione virtutis virginitatis: vt patet in virginibus per violentiam carne corruptis secundum Augustinum primo de ciui. capi. 17. et. 19. vbi dicit expresse quod si violenter oppressis periret pudicitia non esset virtus animi. Et infra: nec ipsi corpori aufert sanctitatem violentia libidinis aliene: quam seruat perseuerantia continentie sue. Simile habetur. 32. q. 5. in princiuam. et. c. Tolerabilius. et. c. magis.

Ad primum in oppositum dicendum quod medium in quo consistit virtus accipitur per comparationem ad dictamen rationis recte. vnde philosophus postquam dixit quod virtus est habitus electiuus in medietate consistens. immediate subiungit: quoad nos determinata ratione: et vt vtique sapiens determi¬ nabit. accipitur autem hoc medium non semper in comparatione ad materiam virtutis: sed quandoque in comparatione ad circunstantias: quod patet. dicit enim philosophus. 4 ethico. c. 4 quod magnanimus magnitudine quidem extremus est. eo autem quod vt oportet medius. hoc modo virginitas respectu delectationum venerearum in medio consistit. quia abstinet ab omni delectatione venerea: et sic tenet extremum quo ad materiam. tenet tamen medium quo ad circunstantias: quia hoc obseruat pro tempore quo hoc expedit obseruare. hoc est protempore quo non precipitur: nec a deo consulitur vaca re carnali copule: et etiam obseruat hoc propter quod oportet. scilicet vt meus liberius vacet spiritualibus: et sic de circunstantiis aliis dici potest: quas in abstinentia ab omni delectatione venerea dictat esse obseruandas ratio re cta.

¶ Ad secundum dicendum quod minor est falsa: quamuis enim aliquo tempore fuisset vitiosum abstinere ab omni carnali copula. scilicet quando carualis copula erat in precepto propter fidelium multiplicationem: tamen ex hoc non sequitur quod habitus virginitatis tunc fuisset vitiosus: quia tunc pro illo tempore determinabat voluntatem ad coniugalem concubitum propter bonum prolis: sicut non existente predicta necessitate determinat voluntatem ad omnem delectationem veneream respuendam.

¶ Ad tertium dicendum quod quamuis sine peccato virginis possit integritas carnalis amitti: non tamen habitus virginitatis. Tamen dicunt aliqui quod status perfectionis sue quem importat virginitas vltra castitatem comugalem: sine peccato potest amitti. sicut videmus quod per minus calidum remittitur calor in magis calido: et per bonos actus remissiores tamen illis bonis actibus peri quos generatus est virtutis habitus remittitur ipse habitus eo quod habitus proportionatur actibus: similiter per actum coniugalem qui est bonus: et quamuis minori bonitate quam abstinere ab omni venerea delectatione remittitur illa perfectio quam habitus virginitatis superaddit habitui coniugalis castitatis.

¶ Potest tamen aliter dici et melius quod si modo necessitas immineret vacandi copule carnali per diuinum preceptum explicita sicut antiquitus: si virgo propter hanc necessitatem pure vacaret carnali copule firmiter proponens hac necessitate transancta ab omni delectatione venerea abstinere: in ea virginitatis habitus ne corrumperetur nec minueretur: et per consequens non caderet ab illo statu mentis quem virginitas superaddit castitati coniugali: quamuis cade ret a statu integritatis carnis: et ista adhuc vere virgo memte diceretur. secundum quod virgo dicitur ab habitu virginitatis. secundum tamen vsum communem qui non vocat virginem mente nisi illam que in carnalem copulam nunquam consensit: vere virgo dici non posset

¶ Ad primum ad partem aliam potest dici quod in recte se habendo circa magnas dationes et sumptus est specialis ratio difficultatis alia ab illa que est in recte se habendo circa communes dationes et sumptus: quia magne dationes fiunt personis non communibus sed insignibus: et sumptus magni fiunt circa res quasi alterius generis moraliter et aliarum conditionum quam sunt res communes. quamuis autem in ab stinendo ab omni delectatione venerea tam licita quam illicita sit maior difficultas quam in abstinendo ab illicita tantum. tamen illa difficultas non est alterius specialis rationis ab ista. sed tantum differens ab ea secundum magis et minus. que differentia non diuersificat speciem. Et sic patet solutio ad secundum.

Questio. II.

SEcundo queritur vtrum virginitas sit maioris meriti quam castitas coniugalis. Et videtur quod non. magister huius di. c. 2. et Augustinus libro de bono coniugali luo¬ ge ante finem. dicit quod castitas virginalis non prescrtur merito coniugali castitati Abrae.

¶ Item si natura remansisset in statu integritatis sue: perfectiores fuissent virtutes quam modo. Sed tunc non fuisset virginalis castitas: et tamen fuisset coniugalis. ergo videtur quod maioris meriti sit coniugalis quam virginalis.

¶ Item maio ris est meriri quod omni tempore potest esse licitum et meritorium quam quod non. sed castitas coniugalis omni tempore fuit licita et meritoria: aliquo autem tempore castitas virginalis fuit illicita: ergo magis est meritoria vidualis quam virginalis.

Contra apostolus id est Cor. 7. dicit quod mulier beatior erit si permanserit secundum consilium suum: hoc est in virginitate quam si nupserit.

¶ Item maioris meriti est virtus perfectior quam minus perfecta. Sed vr patet ex quaestione precedenti. virginitas perfectior est virtus quam coniugalis castitas. ergo est maioris meriti.

Respondeo quod non est idem querere vtrum madris neriti sit habitus virginalis quam castitas coniugalis. Et vtrum maioris meriti sit status ab omni venerea delectatione abstinentium: quam status coniugatorum. Simpliciter enim concedo quod habitus virginitatis: maioris est meriti quam habitus continentie coniugalis: quia habitus virginitatis est habitus castitatis perfectus: habitus castitatis coniugalis est habitus castitatis imperfectus. semper autem est maioris meriti virtus perfecta quam imperfecta. Status autem ab omni venerea delectatione continentium et status coniugatorum referri possunt ad idem tempus: vel ad diuersa tempora. Si primo modo: autem ad tempus legis scripte: et sic maioris meriti fuit status coniugalis quam status ab omni venerea delectatione abstinentium. vnde status coniugatorum precipiebatur: alius vero prohibebatur propter multiplicationem fidelium. In tempore autem legis euangelice: quima est tempus multiplicationis fidelium per generationem spiritualem: maioris meriti est status abstinentium ab omni venerea delectatione quam status coniugatorum. Si autem predicti duo status referantur ad diuersa tempora: vt status coniugatorum ad tempus legis scripte: et status abstinentium ab omni vererea delectatione ad tempus legis euangelice. sic quolibet statu considerato in suo optimo vnus alteri non prefertur. vnde Augustinus in libro de bono coniugali longe ante finem: et recitat magister huius di. c. 2. Non est impar meritum continentie in Ioanne qui nullas expertus est nuptias: et in Abraam quui filios genuit.

Ad primum in oppositum dicendum quod castitas: coniugalis Abrae non fuit ca stitas imperfecta que intelligitur nomine coniugalis castitatis quam distinguimus a castitate virginali: sicut virtutem imperfectam a perfecta. sed fuit castitas perfecraque dicit totam essentiam habitus virginitatis: quamuis non dicatur virginitas secundum communem vsum in illo qui in carnalem consensit copulam: quamuis ex diuinoprecepto.

¶ Ad secundum dicendum quod si status innocentie remansisset castitas coniugalis perfecta fuisset castitas: et perfectior quam fuisset castitas virginalis: quia tunc nulla difsicultas fuisset in seruando virginalem castitatem: sed modo non est sic.

¶ Ad tertium dicendum quod castitas virginalis quamtum ad id quod nominat essentiam perfecti habitus castitatis: nunquam fuit illicita: quia sic nunquam contrariabatur concubitus coniugalis factus ex diuino precepto. sed perduratio propositi de non consentiendo in carnalem copulam: aliquo tempore fuit illicitum: et illo tempore magis fuit meritorius status coniugatorum quam status ab omni venerea delectatione abstinentium. quam uis isto tempore sit econuerso. vnde maior argumenti ve¬ ritatem non habet nisi intelligatur ceteris paribus.