Articulus 3

PRimo ostendo quod aliquando fuit licitum vxorem repudiare. Deuter 24. Si acceperit homo vxorem et habuerit eam et non inuenerit gratiam ante oculos eius pro pter aliquam feditatem. scribet libellum repudii: et dabit in manu illius et dimittet eam de domo sua.

¶ Item Malach. 2o Uxorem adolescentie tue noli despicere. cum odio habueris eam dimittte.

¶ Item illud est licitum quod nisi fieret: multa damna peruenirent: sed sicut dicit Auic. 10. Metaphysice. c. penul. Si non liceret viro aliquando dimittere vxorem multa damna proueirent poterunt enim talis nature esse coniuges vt quo magis coguntur simul manere magis odiunt se: et poterit effealiquid inter eos quod abhorreat natura: et hec compellet eos querere alia coniugia. ergo aliquando licitum est vxorem dimittere.

Contra equalis est obligatio inter coniuges quantum ad vsum corporum suorum: sed nunquam licuit mulieri repudiare virum. ergo nec viro repudiare vxorem.

¶ Item Matth. 19. Quos deus coniunxit. homo non separet: sed viros coniuges deus coniunxit. ergo non possunt per hominem separari.

¶ Item nunquam suit licitum illud quod euangelium reprobauit: sed repudium vxoris veritas in euangelio reprobauit. extra de diuortiis. Gaudemus. ergo tale repudium nunquam licitum fuit.

Ad istam questionem communiter dicitur quod nunquam fuit licitum repudiare vxorem. vnde saluator Matth. 19. dicit Moysen hoc permisisse ad duritiam cordis iudeorum et ipsum non licere dimitti: nisi ob fornicationem: nec propter hoc intelligitur eam posse dimitti quantum ad vinculum: quod patet: quia immediate subiungitur. quod si aliam duxerit mechatur. supple repudiata viuente: sed intelligit illam dimissionem posse fieri quantum ad cohabitationem et torum. Etiam Apostolus id s cor. 7. dicit his qui matrimonio iuncti sunt. Precipio non ego sed dominus vxorema viro non discedere quod si discesserit manere innuptam: et parum post dixit quod vir vxorem non dimittat.

¶ Preterea. si licitum fuisset vxorem repudiare: repudiata nubendo alii non esset propter hoc polluta et abominabilis facta coram domino. Sed deutero 24. dicitur quod repudiata que alium virum duxerit polluta et abominabilis facta est coram domino.

¶ Preterea glo. super illud Matth. 19. Moyses ad duritiam cordis vestri permisit etc. dicit. non deus. et glosa marginalis dicit quod consilium fuit hominis non dei imperium: et magister hums di. c. 2. dicit quod hoc fuit a Moyse permissum: non vt concederetur discidium: sed vt tolleretur homicidium permisit fieri mala ne fierent peiora. ad hoc etiam est ratio: quia inseparabilitas est de matrimonii essentia: vt superius est ostensum.

¶ Alii dicunt quod tempore legis licitum fuit virorepudiare vxorem: quamuis enim homo separare non possit quod deus coniunxit. deus tamen quos coniunxit potest disiungere. vnde super illud Matth. 19. quos deus coniunxit homo non separet dicit glo. interlinearis: sed deus. Lex autem Moysi lex fuit diuina: quia a deo per Moysen data. quod ergo deus concessit Moyses filiis israel in lege concesset. ergo auctoritate diuina licembat eis rempudiare vxores suas dato libello repudii. secundum quod continebatur in lege.

¶ Peterea: quamuis lex humana aliqua recte permittat que recte per diuinam prouidentiam vindicantur: inconueniens tamen videtur dicere quod lex diuina permissionem aliquorum malorum exprimat: nec tamen illa iudicet mala esse. alioquin esset occasio directa hominibns committendi peccatum. in lege autem nusquam ostendit repudium vxoris diuina iustitia puniendum.

¶ Qui vult tenere primam opinionem que est conmunior et securior: potest dicere ad primum in oppositum quod Moyses hoc permittendo non dei iustitiam demonstrauit: sed in peccatore minuit culpam secundum quod dicit magister huius di. c. 2. et glo. super illud Matth. 19. Ad duritiam cordis vestri permisit. que dicit quod maluit Moyses indulgere diuortium quam desiderio secundarum nuptiarum fieri homicidium vel perdurare odium.

¶ Ad secundum dicendum quod ibi propheta loquitur perminssiue non imperatiue. q. d. permittitur tibi eam dimittere absque temporali punitione exercenda per iudicem temporalem.

¶ Ad tertium dicendum quod illa ratio nulla est: si enim secundum apostolum non sunt facienda mala vt veniant bona: nec sunt facienda mala vt vitentur peiora: quia pealiam viam vitari possunt. et sententia Auic. in illo loco est reprobanda.

¶ A illud quod in corpore questionis dice batur pro secunda opinione dicendum quod ibidem ostenditur repudium esse permissum: non sicut licitum: sed tanquam minus malum: per hoc quod illa que repudiabatur. si alii nubebat marito viuente iudicabatur pollutaet abominabilis coram domino: sed talis non fuisset iudicata si per repudiationem solueretur vincuulum inter ipsam et virum priorem.

¶ Qui vult tenere opinionem aliam potest dicere ad primum argumentum contra eam quod quamnis de lege communi sit equalis potestas inter coniugem quantum ad vsum corporum suorum secundum Aug. 22. libro contra Faustum inter principium et medium. tamen diuina auctoritas aliter potuit ordinare ex speciali causa quantum ad populum iudeorum propter duritiam cordis eorum nec enim fuit similis ratio permittendi mulierem repudiare virum sicut econnerso: quia non ita fuissent ause viros occidere si odissent eos sicut econuerso: et quia nimis facilis est ad irascendum et ad concupiscendum et parui sensus et deceptibilis et magne volupta tis secundum Auic. 10. Metaphysice. c. penult.

¶ Ad secundum dicendum quod illud diuortium fiebat non auctoritate humana sed diuina.

¶ Ad tertium dicendum quod veritas ineuangelio illud reprobaust tanquam malum tempore legis euangelice non tempore legis veteris. cui concordare videtur quod ibidem reprobat aliam vxorem accipere prima viuente. quod tamen constat licitum fnisse antiquis patribus ex diuina dispensatione.

¶ Auctoritates euangelii et opostoli pro prima sopinione: et auctorintates alie intelligi possunt pro tempore legis euangelice.

¶ Ad illud autem quod dicitur quod repudiata alii nubens erat abo minabilis coram domino et polluta: dicendum quod hoc dictum est de illa que nupsit alii: et ab illo etiam repudiata fuit. vnde abominabilis et polluta dicebatur. non quia alii nupsisset: sed quia bis repudiata: ex hoc enim presumebatur contra eam malum.

Questio. II.

SEcundo queritur vtrum vir poterat repudiatam sibi reconciliare.

Respondeo quod sic antequam mulier contraheret secundas nuptias: non post. quod statutum suit in penam mulieris que adulterium commisit. quia semper mansit vinculum coniugale inter ipsam et priorem. et in penam viriet eo quod repudiando eam dedit sibi occasionem adulterandi dando operam illicite rei secundum diuinum officium: quapropter ad repressionem temerarie iracundine virorum impellentis eos ad repudiandum vxores: preceptum fuit quod repudians daret vxori libellum repudii. Unde. Aug. primo libro de sermone domini in monte. ante medium. non qui precepit dare libel lum repudii: hoc precepit vt vxor dimittatur: sed qui dimiserit inquit: det illi libellum repudii vt temerariam iracundiam proiicientis vxorem libelli cogitatio temperaret: qui ergo dimittendi quesiuit moram significauit quantum potuit duris hominibus se nolle discidium.