Articulus 1

Quaestio I.

Rimo ostendo quod anime non vnientur interum corporibus 2 Reg. 14. Omnes morimur et quasi aque dilabimur in terram que non reuertuntur. ergo post mortem anime ad corpora non reuertentur.

¶ Item Ecclesia. 2.

¶ Unus est interitus hominis et iumentorum et equa vtriusque conditio: sed anime iumentorum corporibus interum non vnientur. ergo nec anime hominum.

¶ Item Algazel. 5 metaphy. c. 5. Dicit quod anima que est expers scientiarum et fordida propter conecutionem voluptatum cruciatur: quia amissum est instrumentum: scilicet corpus sine quo non potest consequi illud ad quod eam reuocat concupiscentia: et dicit ibidem quod hec est maxima pena eterna: sed hoc non esset si iterum corpori vniretur.

¶ Item Augustinus 10 de ciuitate. capi. 30. Anima data est corporivt bona faceret: sed post mortem non est tempus vacandi bonis operibus corporalibus nec spiritu ilious. ergo inutile esset vt anime reunirentur corporibus.

Contra Anselmus secundo libro. Cur deus homoparum post principium. dicit quod si primus homo nunquam peccasset nunquam moreretur. vnde aper te futura resurrectio mortuorum probatur. quippe si homo perfecte restaurandus: est talis debet restitui qualis futurus erat si non peccasset: sed non posset esse resurrectio nisi anime iterum corporibus vnirentur.

¶ Item Auicen. 9 metaphysice capitulo septimo. Dicit quod anima habebit corpus apud resurrectionem.

Ad istam quaestionem dixerunt aliqui animam non iterum vniri corporibus: quia cum corporibus moriuntur. Sed contra hoc est quod dicit Saluator Matth. 10. Nolite timere eos qui occidunt corpus: animam autem non possunt occidere.

¶ Preterea. animam ratio nalem esse naturaliter immortalem: probatum est superius libro 2. di. 19.

¶ Alii dixerunt animas a corporibus separari et eas manere incorruptibiles: sed nunquam corporibus reuniri cuius opinionis fuisse videtur aliquo tempore Porphyrius: de quo refert Augu. 10 de ciui. c. 29. Quod crebro precipiebat omne corpus esse fugiendum vt anima possit cum deo beata remanere.

¶ Sed contra hanc opinionem est: quia anima nata est vt sit pars substantie composite ex corporali et spirituali natura pars autem habet de lege communiimperfectum esse extra totum. inconueniens autem est: vt tam nobilis substantia perpetuo careat naturali perfectione sui esse.

¶ Alii dixerunt animas reuniri corporibus etiam bestiarum. Unde Aaug. 10. de ci. dei. c. 30. Platonem animas hominium post mortem resolui vsque ad corpora bestiarum scripsisse certissimum est.

¶ Sed contra hanc opinionem est non tantum sacra scriptura: sed etiam philosophia. Unde et philosophus primo de anima. Redarguit Pythagoricas fabulas dicentes quamlibet animam quodlibet corpus posse ingredi: quia vt ibidem dicit: videtur vnumquodque corpus habere speciem et formam propriam. Et 2. de anima dicit quod non contingit animam accipere quodlibet corpus: quia vnusquisque aptus natus est esse in propria materia.

¶ Dicendum ergo ad quaestionem quod anime hominum iterum humanis corporibus vnientur: quia cum anima nata sit esse humani corporis forma: et forma habeat naturalem inclinationem ad materiam: anima naturalem inclinationem habet ad perficiendum humanum corpus et regendum: sed nulla naturalis inclinatio est frustra: quia vt dicitur. 3. de anima. Natura nihil facit frustra. primo etiam de celi et mun. Dicitur quod natura non facit aliquod factum vanum: et si hoc verum est de natura naturata: multo fortius: hoc est verum de natura naturante. hoc est de institutore create nature: qui tamen ipsam non naturaliter nec de necessitate: sed libera voluntate instituit. frustra autem et vane esset in anima separata predicta inclinatio. si nunquam esset humano corpori iterum vnienda: quamuis enim naturalis appetitus beatitudinis in damnatis remansurus sit perpetuo incompletus: nec tamen est frustra: quia est ad maiorem iniquitatis in qua obstinati sunt punitionem: et per hoc ad diuine iustitie manifestationem. non sic tamen posset dici de inclinatione animarum ad corpora. si iterum numquam essent corporibus vniende. non enim potest dici quod perpetua priuatio complementum illius inclinationis esset propter animarum obstinationem in peccato: quia hec causa extendi non posset ad animas beatas. et tamen conueniens est vt similis effectus similis sit causa.

¶ Preterea hoc requirit vniuersi perfectio. de perfectione cuius enim est triplex substantia scilicet pure corporalis: et pure spiritualis: et ex corporali et ex spirituali composita. vnde hac parte sue perfectionis caret vniuersum perpetuo: si anime a corporibus separate nunquam corporibus iterum vnirentur: sed non possunt vniri aliis corporibus quam humanis: vt ostensum est: Nec potes hanc rationem effugere dicendo quod corpora celestia animata sunt: et ita si nunquam anime reunirentur humanis corporibus non careret vniuersum sua perfectione: quia vt supe rius ostensum est libro 2. di. 14. Corpora celestia non sunt animata.

Ad primum in oppositum dicendum quod in hoc est similitudo: quia sicut aque dilabuntur et non reuertuntur quousque fuerint ad mare: sic anime separantur a corporibus: nec ad ea de lege communi vsque ad generalem resurrectionem reuertentur.

¶ Ad secundum dicendum quod libro illo Salomon loquitur more concionatoris. vnde hoc dicit concionando non definiendo: vel quantum ad illud quod apparet exteriori sensui.

¶ Ad tertium dicendum quod ibi sententia Alga3el non est tenenda.

¶ Ad quartum dicendum quod et si anima data sit corpori vt bene operetur per ipsum: ista tamen non est tota causa: sed est vt habeat perfectum essendi modum secundum exigentiam sue nature: et est vt remuneretur in ipso: et vt completum sit vniuersum.

¶ Preterea anime electorum aliqua bona opera facient per corpora: que tamen non habebunt rationem meriti: sed accidentalis premii: vt inferius ostendetur. et anime damnatorum amplius in corporibus affligentur.

Quaestio.

SEcundo queritur vtrum anime vnientur eisdem corporibus in numero a quibus separate fuerunt. Et videtur quod non: quia secundum sententiam Platonis in Thimeo. quod bona ratione iunctum est dissolui non est velle dei. ergo a simili quod bona ratione disiunctum est iterum coniungi non est velle dei: sed anime per mortem bona ratione a suis corporibus disiunguntur: et quia per diuinam sententiam: vt habetur Gen. 3 Ergo eas iterum coniungi eisdem corporibus non est velle dei.

¶ Item Iob 14. Quo modo si recedant aque de mari et fluuius vacuefactus arescat. sic homo cum dormierit non resurget. sed fluuius vacuefactus et aridus nunquam iterum impletur ea dem aqua in numero. ergo similiter anima a corpore recedens per mortem non resumet idem corpus in numero.

¶ Item corpora humana per putrefactionem resoluuntur vsque ad mam primam: sed quelibet pars materie prime indifferenter respicit quamlibet animam. ergo nulla est ratio quare anima magis iterum vniatur corpori facto de parte materie quam informauit quam corpori facto de alia.

¶ Item in resurrectione anima conuenienter vnietur illi corpori cuius a principio creationis sue potuisset esse conueniens forma: sed alique anime aliqua corpora perficiunt que a principio sue creationis potuissent esse aliorum corporum humanorum conuenientes forme si fuissent corporibus que perficiunt omnino similia excepta sola differentia numerali. ergo illis corporibus conuenienter poterunt vniri in resurrectione.

¶ Item Auicen 3 meta. c. 4. Quod annihilatum est non reducitur: sed forme corporum humanorum ad vltimum annihilantur: quia ad vltimum de illis corporibus nihil remanet nisi materia prima. ergo ille forme eedem in numero nunquam reuertentur: et ex conseqentinec eadem in numero corpora. anime ergo eisdem corporibus in numero non reunientur.

¶ Item si figulus vas luteum redigit in massam: ex eodem luto nunquam facit idem vas in numero: quamuis faciat simile illi: quia figura eadem in numero non reuertitur. ergo similiter cum corpus humanum resoluitur in materiam primam: quamuis ex illa possit effici corpus simile primo: tamen idem in numero non reuertitur.

Contra Boetius de fide christiana versus finem dicit non solum animas non perire: sed ipsa quoque corpora: que mortis aduentus resoluerat: in statum pristi num futura beatitudine reparari.

¶ Item Iob. 19. Innouissimo die de terre surrecturus sum: et rursum circundabor pelle mea: et in carne mea videbo deum saluatorem meum. ergo anime resument easdem carnes et easdem pelles et a simili eadem ossa.

¶ Item Ee. 37. Ego aperiam tumulos videros et educam vos de sepulchris videris. ergo illa eadem corpora in numero quae sepulta fuerunt suis animabus reunientur.

Ad istam questionem dixerunt quidam humanas animas non in sua corpora que dimiserunt: sed in alia nouacorpora redire secundum quod refert Aug. 10. de ciui. c. 30.

¶ Sed contra non est dubium quin conuenientius sit animas ite rum vniri humanis corporibus que animauerunt quam aliis si possibile est: sed possibile est eas iterum vniri illis eisdem in numero que animauerunt: ergo illis et non aliis vnientur. quod autem hoc sit possibile declaro sic. Equa liter subiacet potentie conditoris materia postquam ineam resolutum est corpus humanum sicut antequam de ea fieret. ergo sicut de ea potuit hoc corpus fieri: ita de ea post. quam in eam resolutum est corpus: potest per conditoris potentiam illud idem corpus in numero fieri. Nec obstat quod illud tempus quod fuit ante sui corruptionem non potest idem innumero reduci: quia ipsum tempus nec quando ex ipso derelictum fuit de essentia rei.

¶ Dicendum ergo ad quaestionem quod anime vnientur eisdem corporibus in numero a quibus sepate te fuerunt: anime enim separate inclinautur naturaliter et determinate ad illa corpora que animauerunt: quamuis enim a principio creationis anima que est huius corporis forma potuisset fuisse conueniens forma alterius corporis similis: tamen ex sui vnione ad hoc corpus: ad ipsum determinate naturalem contrahit amicitiam. Exemplum: si ponantur due puelle in omnibus similes excepto quod numero disserunt: quamuis a principio indifferens esset viro ducere quamlibet istarum et tamen vna dicta non est indifferens ad vtramque: et si ambe resurgerent in corruptibili statu iterum nupture magis inclinaretur ad illam cum qua familiaritatem contraxerat: et huic concordat Auicen. 6 naturalium parte. 5 c. 3. dicens sic. In substantia anime que incipit esse cum aliquo corpore inest ex primis principiis affectio inclinationis naturalis ad occupandum se circa illud et ad regendum illud et prouidendum ei: et adherendum ei. Et per hec omnia sit eius propria: et alienatur ab omnibus aliis corporibus: sed certum est quod per beatitudinem completam terminabitur omnis anime appetitus tam naturalis quam alius: quia sicut dicit Augu. 13 de tri. c. 5. Beatus non est nisi qui habet omnia que vult et nihil male vult. ergo anime beate vnientur eisdem corporibus in numero a quibus separate fuerunt: quia est vt ostensum est in precedenti quaestione: deus in creatura non posuit aliquem naturalem appetitum frustra nec vane frustra autem et vane esset in anima separata naturalis appetitus ad corpus si ei reuniri non posset: cum ergo hic naturalis appetitus sit est in animabus damnatorum ad illa eadem corpora in numero que animauerunt: vt ex dictis accipi potest: illis eisdem corporibus in numero vnientur.

¶ Preterea. rectitudo diuine iustitie exigit vt qui participes sunt in demerito vel merito participes sint in pena vel premio: sed anima et corpus cui est vnita simul participant in demerito vel merito. ergo rectitudo diuine iustitie exigit quod simul sint participes in pena vel premio: quod verum non esset nisi anime reunirentur eisdem corporibus in numero: in quibus demeruerunt vel mexuerunt.

Ad primum in oppositum dicendum quod anima per morre vsque ad diem iudicii: et interim non est velle dei ipsam contem bona ratione seiungitur a corpoiungi: sed tunc bona ratione iterum coniungentur.

¶ Ad secundum dicendum quod similitudo est quantum ad aliquid: et quantum ad aliquid non: tu autem arguis ac si per omnia esset simile. Simile est quo ad hoc quod sicut alueus fluuii non humectatur nisi per aquam: sic corpus non recuperabit vitale humidum quousque iterum vegetetur per animam: sed vt ibidem dicitur. hoc non erit quousque alteretur caelum id est quiescat quod erit in die iudicii. Quo ad hoc autem est dissimilitudo: quia quamuis aqua reuertatur ad eundem alueum in numero: tamen aqua non reuertitur eadem in numero: anima autem eadem innumero reuertitur ad idem corpus in numero.

¶ Ad tertium et quartum patet solutio ex dictis in solutione quaestionis.

¶ Ad quintum dicendum quod illud verbum intelligendum est per naturam si enim aliqua substantia annihilaretur diuina potentia eandem in numero reducere posset. Unde Augu. 22 de ciu. c. 20. Dicit de carne humana: quod si omnibus perisset modis ne vlla eius materies in vllis nae latebris remansisset. vnde vellet eam repararet omnipotens: quod rationabile est: quia exquo rem aliquam creauit de nihilo: nulla est ratio quare ipsam redactam in nihilum iterum eandem in numero reducere non posset: cum hoc contradictionem nullam includat. minor est argumenti est falsa: quamuis enim possibilitas in quam forma que corrumpitur resoluitur: non dicat aliquam actualitatem: non tamen est nihil: sed aliquid transmu tabile in actualitatem que est forma: vt ostensum est libro 2 di. 15.

¶ Ad sextum dicendum quod non est simile de illo qui operatur per limitatam potentiam: et de illo qui est infinite potentie.

¶ Uel potest dici secundum aliquos quod si figulus omnino reducat illius masse easdem partes in numero ad situm quem prius habuerunt: eadem sigura vasis reuertitur: et vas idem numero vt de eisdem asseribus eodem modo compositis vt prius iterum sit eadem arca in numero.

Quaestio III.

TErtio queritur vtrum per reunionem anime ad idem corpus in numero resurget idem homo in numero. Et videtur quod non Apostolus I. Cor. 15. Declarat hominem resurrecturum post mortem per similitudinem grano: quod primo moritur postea viuificatur dicens. Quod tu seminas non viuificatur nisi prius moriatur: sed non est idem granum in numero quod primo moritur: et postea viuificatur. ergo nec est idem homo qui moritur et ille qui per resurrectionem viuificabitur.

¶ Item secundum philosophum 2. de generatione. Quorum non est incorruptibilis substantia mota: sed corruptibilis: ne cesse est specie reiterari: numero autem non: sed substantia hominis pro statu praesenti est corruptibilis mota. ergo quamuis possit reuerti eadem specie: non tamen numero.

¶ Item non potest resurgere idem homo in numero nisi essentia humana eadem in numero reuertatur: sed per iteratam vnionem eiusdem anime in numero ad idem corpus in numero: eadem essentia in numero non reuertitur: quia anima et corpus non constituunt humanam essentiam nisi coniunctam: sed coniunctioeadem in numero reuerti non potest: quia transiit in preteritum. ergo per iteratam vnionem eiusdem anime ad idem corpus in numero idem homo in numero non resurget.

¶ Item quanto mutationes magis appropinquant ad vnitatem tanto et termini earum magis ad vnitatem appropinquant: sed due generationes in eadem specie magis appropinquant ad vnitatem quam generatio et resurrectio: cum resurrectio sit supernaturalis vt ostendetur: cum ergo duas generationes impossibile sit terminari ad eundem hominem in numero: impossibile est resurrectionem terminari ad illum eundem hominem in numero ad quem terminata fuit generatio.

Contra Apostolus I. Cor. 15. Per resurrectionem xpi probat aliorum hominum reurrectionem futuram: sed christus resurrexit idem in numero. ergo et qui libet alius homo.

¶ Item Iob. 19. dicitur. Rursum circun dabor pelle mea: et in carne mea videbo deum saluatorem meum: quem visurus sum ego ipse et non alius. ergo in eadem carne idem homo resurget.

Ad istam quaestionem dixerunt quidam quod per iteratam vnionem eiusdem anime in numero ad idem corpus in numero non resurget idem homo in numero quamuis restituatur idem compositum in numero: quia ex vnio ne anime ad corpus resultat quedam forma totius que est humanitas que per separationem anime a corpore corrumpitur: et per iteratam vnionem eadem in numero ncn reducitur: sed resultat alia in eadem specie: impossibile est autem quod sit idem homo in numero nisi habeat eandem humanitatem in numero.

¶ Sed contra hanc opinionem arguissic. Damas. lib. 4. c. 19. Resurrectio est copulatio rursus anime et corporis. et secunda eius quod dissolutum est et cecidit anima lis resurrectio. ergo illud idem in numero resurget quod moritur: sed non tantum moritur corpus per separationem anime ab eo: sed est homo. ergo non tantum resurget illud idem corpus in numero quod mortuum est: sed est ille idem homo in numero qui mortuus est.

¶ Preterea diuina prouidentia omnes homines ordinat in suum sinem: quia vt ostensum est. li. i. di. 39. Cuncta subiacent diuine prouidentie. electos enim ordinat in vltimum finem ratione finalis bonitatis eis debitum: illam bonitatem et illum finem eis conferendo: re probos vero ordinat in vltimum sinem eis debitum ratione finalis malitie: non illam malitiam eis conferendo: quia malitia non est a deo: sed iuste permittendo eos decedere in malitia: et illum sinem eis iuste infligendo: ille enim finis est vltima pena: sed homines non consequuntur vltimum finem suum in hac mortali vita: quia sicut dicit Augu. 19 de ciui. c. 1. Illud est finis boni: propter quod appetenda sunt cetera. ipsum autem propter se ipsum: et parum post: fines isti sunt summum bonum et summum malum: que sunt scilicet perfecta consecutio summi boni: et perpetua obligatio ad per fectam eius carentiam: homines aut in hac mortali vita: nec perfecte consequuntur adeptionem summi boni: nec per fecte eius adeptione priuantur: homo etiam non consequitur finem suum in morte: quia secundum philosophum 2. Ethi. c. II. Mors non est homini finis propter quem factus est: immo secundum ipsum hoc dicere est derisorium: homines ergo consequentur suum vltimum finem post mortem: non consequentur autem finem suum quamdiu non sunt: homines autem qui mortui sunt nunquam erunt homines nisi resurgant: nec sunt entes vel existentes: quamuis anima et prima materia que sunt partes hominis maneant. ergo de necessitate sequitur quod illi idem homine: in numero qui mortui sunt resurgent: aliter nunquam consequerentur vltimum suum finem.

¶ Dicendum ergo ad questionem quod quamuis anima et corpus humanum non constituunt hominemnisi coniuncta: tamen nec ipsa coniunctio actiua: nec ipsa coniunctio que est passio sunt de hominis essentia: quamuis sint viain essentia: sic generatio actio: et generatio passio inquantum sunt quasi via in genitum non sunt de geniti essentia. vnio enim secundum quod est nomen relationis seu relationum causate vel causatarum ex coniunctione anime ad corpus non est de essentia hominis: et ideo quamuis predicta transeant in preteritum et eadem in numero non redeant: nihil preiudicat materiali idemtitati ipsius hominis: cum etiam anima rationalis sit ipsius hominis specifica forma et specificum humanicorporis complementum: vt ostensum est libro 2. distin. 17 Ex vnione ipsius ad suum corpus non resultat aliqua forma respectu cuius compositum ex anima et corpore habeat quasi rationem materie: et quia tune pari ratione ex vnione illius forme cum composito resultaret forma alia: et sic deinceps. Sed illud quod ex vnione anime ad corpus causatur est ipsa hominis essentia complectens corpus et animam. Cui concordat Aui. 5. meta. c. 5. Dicens quod quiditas compositorum est id quod est quicquid est forma existente coniuncta materie. Et infra dicit quod quiditas est ipsa compositio complectens materiam et formam: ibi nomine compositionis intelligens conpositam essentiam. Cum ergo de essentia hominis non sit nisi corpus et anima: ex interata vnione eiusdem anime in numero ad idem corpus in numero: non tantum causatur idem compositum in numero: sed etiam eadem essentia humana in numero: que in abstractione significata dicitur humanitas: et significatur per modum forme: considerata autem in concretione et vt in se existens nominat ipsum suppositum: quod est homo.

Ad primum in oppositum dicendum quod apostolus per illam similitudinem non intendit ostendere resurrectionem eiusdem in numero: sed eam ante per resurrectionem christi probatam supponens intendit declarare quod corpus non resurget quale moritur: et quia hoc intendat. patet quia immediate ante illud verbum. Insipiens tu quod seminas etc. dicitur: dicet aliquis quomodo resurgent mortui: aut quali corpore venient: vult ergo dicere: vt patet per litteram sequentem quod sicut illud granum quod seminatur putrescit: et tamen granum quod inde surgit: deus disponit sicut vult: ita corpus humanum quod per generationem seminatur: et postea per mortem putrescit deus resuscitabit et sibi dabit qualitates alias quam habuit quando fuit seminatum

¶ Ad secundum dicendum quod ibi philosophus loquitur de reiteratione que sit per motum vel mutationem naturalem: resurrectio autem erit supernaturalis.

¶ Ad tertium patet solutio ex dictis in quaestione.

¶ Ad quartum dicendum quod maior non habet veritatem nisi intelligatur ceteris paribus. hic autem non sunt cetera paria: quia maioris virtutis est supernaturalis productio hominis quam eius generatio naturalis: cum illa sit per virtutem infinitam immediate tantum: alia autem mediante agente finite virtutis.

¶ Uel potest dici quod resurrectio hominis magis appropinquat ad vnitatem cum generatione eiusdem ratione termini a quo et ad quem quam alia generatio: quamuis minus ratione efficientis et modi producendi: terminus autem a quo et ad quem magis de prope videntur respicere mutationis essentiam quam mutans et qualitas mutationis.