Articulus 3

Quaestio

PRimo ostendo quod in resurrectione natura erit causa efficiens reformationis corporum humauorum: secundum Damas. libro 3. c. 14. Quod commune est omnibus in eadem specie naturale est: sed resurgere commune erit omnibus hominibus. ergo erit illis naturale.

¶ Item secundum philosophum d t phy. Ex equo fieri potest canis scilicet mediantibus multis transmutationibus naturalibus. ergo a simili ex pulueribus istius corporis potest iterum reformarihoc idem corpus mediantibus multis transmutationibus naturalibus.

¶ Item sicut se habet resolutio ad suum terminum ita compositio ad suum: sed per naturalem resolutionem corporis humani sit resolutio ad illud idem in numero: de quo illud corpus fuerat factum scilicet ad materiam primam. ergo per naturalem compositionem potest fieri reuersio ad illud idem corpus in numero quod de illa materia fuerat factum.

¶ Item illa forma corporis humani incompleta que educitur de potentia materie quando corrumpitur in eandem possibi litatem de qua facta est reuertitur secundum philosophum 3. phy. Omne quod fit ex aliquo si est corruptibile resoluitur in illud de quo sit. ergo manet eadem possibilitas que primo in formam predictam fuerat transmutata. ergo interum in eandem formam potest naturaliter transmutari. corpora ergo in resurrectione per naturam poterunt eadem in numero reformari.

¶ Item sicut se habet ars ad artificatum: ita natura ad naturatum: sed per artem potest reduci artificiatum in numero idem artificiato prius corrupto: vt patet cum ex eisdem asseribus iterum sit eadem arca in numero. ergo similiter per naturam potest reduci idem in numero corpus humanum quod prius fuerat corruptum.

¶ Item natura potest reducere eandem partem terre in numero: quia potest terram inclusam in aliquo vase conuertere in aquam: et iterum illam aquam in terram ergo a simili potest reduci idem corpus humanum in numero.

Contra indiuidua eiusdem speciei non producuntur per naturales mutationes diuersas specie. vnde secundum Commentatorem super 8 phy. Mures geniti per putrefactionem et propagationem non sunt eiusdem speciei: sed hominis resurrectio erit mutatio diuersa in specie a generatione sua naturali. ergo non erit mutatio naturalis.

¶ Item si corpora in resurrectione eadem in numero reformarentur per naturam hoc posset per naturalem inuestigationem cognosci: sed hoc inuestigatione naturali non cognoscitur: sed fide secundum Augusti. 13 de trini. c. 9. Ergo illius reformationis natura non erit efficiens causa.

Ad istam quaestionem dixerunt quidam quod cum omnia naturalia per influentiam corporum celestium disponantur quando omnes partes celi redibunt ad primunsue creationis locum tunc omnia generabilia et corruptibilia eadem in numero: que tunc fuerunt reuertentur. Et hoc per naturam vniversalem que sicut dicit Auicen. 6 meta. sue. c. 5. Est virtus infusa in substantiam celorum gubernans vni uersalitatem generationum. Illa autem celi dispositio erit in complemento 36 milium annorum ab illo imstanti quo creatum est firmamentum. Similiter dicunt quod incipiendo a quocumque temporis momento in fine 36 miliu annorum redibunt omnia generabilia et corruptibilia eadem in numero que erant in illo momento. octaua enim spera ab occidente in oriente mouetur proprio motu in centum annis per vnum gradum. gradus autem sunt trecenti. 60. quia 12 sunt signa et in quolibet sunt. 30. gradus. centies autem trecenti. 6o. sunt triginta sex milia. hi ergo dicunt tunc futuram re formationem corporum per naturam. Et hec opinio includit quod sicut homines generant vnus post alium: ita resurgent vnus post alium.

¶ Sed hec opinio est hereticat: et est contra philosophum libro predicamentorum dicentem quod a priuatione in habitum non est regressus per naturam: sed secundum eundem primo elenchorum. mors est priuatio. ergo per naturam non potest humanum corpus regredi de morte ad vitam: quod verum non esset si posset per naturam plenarie reformari: cum eius plenaria reformatio prius includat animationem.

¶ Dicendum ergo ad quaestionem quod predicta reformatio non erit per naturam: quia secundum philosophum. 2. phi. Illa que generantur per propagatione non possunt fieri per naturam nisi ex semine. vnde dicit enim necesse est semen fieri primum: sed non statim animalia. Illa autem reformatio corporum erit ex materia eorum vel pulueribus non mediante semine. propter enim nobilitatem corporum humanorum non potest causari semen de quo fient per virtutem corporum celestium tantum. sed est requiritur ad hoc virtus particularis generantis similis in specie. vnde turpiter errauerunt dicentes humana corpora posse naturaliter pro duci de terra per solam influentiam corporum celestium.

¶ Preterea secundum philosophum 2. de generatione. Formam corruptam natura non potest eandem in numero reducere. Cuius ratio est limitatio virtutis sue: et quia forma cum corrumpitur non resoluitur in eandem possibilitatem numero: que in ipsam fuerat transmutata: sed in aliam in numero. forma autem corporis incompleta de potentia materie eius educta ipsam disponens ad susceptionem intellectiue eadem in numero reuertetur. alias enim corpora eadem in numero non re¬ formarentur. predicta ergo corporum reformatio non erit per naturam: sed immediate tantum per diuinam potentiam.

Ad primum in oppositum dicendum quod illud verbum intelligitur de eo quod est commune omnibus in eadem specie ex necessitate et semper. reformatio enim corporum non erit ex necessitate: sed per imperium voluntatis diuine.

¶ Ad secundum dicendum quod quamuis ex vno corpore possit generari aliud corpus mediantibus transmutationibus multis: non tamen ex hoc sequitur quod mediantibus transmutationibus multis posset ex eius materia idem corpus in numero regenerari.

¶ Preterea ex equo non potest fieri canis nisi primo conuertatur caro equi in semen canis: predicta autem reformatio corporum erit ex eorum maeriam vel pulueribus absque hoc quod prius conuertantur in se men: vt superius dictum est.

¶ Ad tertium dicendum quod non est simile: quia materiam in quam vltimo est resolutio est ingenerabilis et incorruptibilis secundum philosophum I phy. Et ideo proprie loquendo non reuertitur eadem in numero per resolutionem: quia non reuertitur: nisi quod prius fuit corruptum. Sed sicut forma que corrumpitur eadem in numero per naturam non reuertitur: sic per eius resolutionem in possibilitatem non reuertitur eadem possibilitas in numero que in ipsam fuerat transmutata.

¶ Ad quartum dicendum quod illud verbum philosophi intelligitur de ipsa materia que est primum fundamentum: de quo alia fiunt. vel si intelligitur de possibilitate: tunc hoc pronomen illud ostendit non idem in numero sed simile.

¶ Ad quintum dicunt aliqui quod maior est falsa: quia difficilius est reuerti idem naturatum quam idem artificiatum.

¶ Alii dicunt quod minor est falsa: quia non reuertitur forma artificialis eadem in numero.

¶ Ad sextum dicendum quod premissa est falsa: vt patet in his que dicta sunt in quaestione.

¶ Potest est dici aliter ad argumentum quod non est simile de reductione eiusdem partis terre in numero et reductione eiusdem corporis humani in numero: quia corpus humanum produci naturaliter non potest: nisi ex semine quod per solam influentiam celi causari non potest: quamuis enim naturaliter influentia corporum celestium ad cuiuslibet generationem necessaria sit: dicente philosopho. 2. phy. Quod homo generat hominem ex materia: et sol per se tamen ad generationem eorum: que naturaliter producuntur secundum propagationem eorum non sufficit. Naturale est indiuiduorum que per propagationem generantur: sic ordinate et proportionate sunt a conditore nature: quod est impossibile per naturam totam materiam: de qua factus est vnus homo: iterum in vna alia muliere: et invno alio viro conuerti in semine: sine aliqua comestione alterius materie si enim per totam vitam suam non nutrirentur nisi carnibus aliorum hominum: de quolibet homine: quem comederent: conuerteretur aliquid in substantiam comedentium: ita quod semen in eis aute fieret de parte materie huius hominis comesti tantum: autem de pluribus partibus materie plurium hominum comestorum. A simili dico de omnibus animalibus que per propagationem generantur. Unde verbum philosophi. 2. de generatione. Scilicet quod natura non reducit idem innumero in his que producuntur per propagationem: instantiam non habet in aliis autem vt aliqui probabiliter dicunt: nescio si vere potest habere instantiam si enim aliqua portio terre conclusa in vase aliquo conuerteretur in aquam: et iterum illa aqua in terram: non videtur quare non esset eadem terra in numero.

¶ Preterea ex illa eadem parte materie de qua modo generatus est pugillus ignis per naturale agens fuisset prius genitus idem pugillus ignis in numero si prius fuisset sibi applicatum idem naturale agens. ergo a simili postquam iste pugillus erit per sui corruptionem resolutus in eandem partem materie de qua genitus est: regenerabitur postea de illa eadem parte materie idem pugillus ignis in numero quando illi parti materie iterum applicabitur idem nature agens.

¶ Et si dicas quod agens naturale non generat nisi mediante sua influentia: et eadem eius influentia in numero numquam reuertetur. hoc non obstat: quia saltem reuertetur similis. de illa autem eadem parte materie: de qua per hunc ignem genitus est iste pugillus ignis: fuisset genitus idem pugillus ignis in numero: si illi eidem parti materie fuisset applicatus alius ignis in omnibus similis excepta differntia numerali illi igni: per quem predictus pugillus fuit genitus.

¶ Argumenta ad partem secundam gratia conclusionis concedenda sunt. verbum tamen Commentatoris secundum Augu. non est verum. dicit enim 3 libro de trnitate. c. 8. Quod multa sunt animalia que coeundo alia pariunt cum illa nullis coeuntibus parentibus orta sint.

Quaestio II.

SEcundo quaeritur vtrum natura erit causa efficiens interate vnionis anime ad suum corpus ad eius susceptionem dispositum. Et videtur quod sic. quia illa mutatio est naturalis que terminatur ad quietem naturalem: sed anime postquam erunt suis corporibus reunite in illis corporibus naturaliter requiescent. ergo illis reunientur per naturam.

¶ Item minus est principia alicuius compositi iam existentia vnire quam alterum principiorum producere et alteri vnire. Sed per naturam producitur forma vite et vnitur materie: vt patet in generatione animalium: ergo multo fortius corpus humanum et animam intellectiuam poterit vnire natura.

¶ Item separatio anime a corpore est per corruptionem naturalis dispositionis in corpore que necessaria est ad hoc vt per animam informetur: ergo cum contraria sint causae contrariorum effectum sufficiens dispositio in corpore que necessaria est ad hoc informetur per animam: erit sufficiens causa ad hoc vt iterum per animam informetur.

Contra vt habitum est superius: resurrectio est interata copulatio anime et corporis: sed secundum Dio. 6. c. de di. no. Resurrectio est super naturam. ergo vnionis predicte natura non erit efficiens causa.

¶ Item in prima hominis formatione natura non est vnionis anime ad corpus efficiens causa. ergo a simili nec in eius reformatione.

¶ Item super naturam est adeptio glorie: sed talis adeptio non est maioris difficultatis quam vnio anime ad corpus secundum magistrum libro 2. di. 1. c. pe. Qui dicit quod per predictam vnionem potest homo scire deo non esse impossibile rationalem creaturam sublimare ad sue glieparticipationem: ergo vnio anime ad corpus est supra naturam.

Ad istam quaestionem dixerunt aliqui ad hoc vt corpus informetur anima: sufficit quod corpus sit sufficienter dispositum ad suscipiendum animam: et naturalis inclinatio anime ad ipsum: et quod sit poenitus cuilibet parti ipsius corporis. Sed certum est quod corpori suo reformato anima poterit se praesente exhibere. si deus permittat non tantum modo vni partieius. sed cuilibet. ergo videtur quod anima per sua naturalia corpori suo dispotmo ad suscipiendum eam poterit se vnire tanquam forma. Et huic concordat verbum commune quo dicitur quod anime resument corpora sua.

¶ Sed contra hoc sic potest argui secundum sententiam philosophi. 2. phy. quamuis efficiens coincidat cum forma in idem specie: non tamen in idem numero: cum ergo anima sit hominis forma: et per vnionem eius cum corpore constituatur homo: ipsa non erit huius vnionis efficiens causa.

¶ Preterea secundum Augu. lib. 83. q. q. 2. et Auicena. 6 metaphy. c. 3. Causa efficiens dignior est causato. cum ergo pars non sit dignior suo toto: et homo sit quoddam totum per vnionem anime ad corpus constitutum: cuius anima est pars: ipsa non eritillius vnionis causa efficiens.

¶ Istis ergo videtur dicendum ad questionem quod natura non erit interate vnionis anime ad corpus efficiens causa: quia cum natura non possit anime dare essendi initium: non potest sibi dare essendi complementum: anima autem complementum sui naturalis esse habet ex vnione ad corpus: quia omnis pare completius habet esse in toto quam a toto separata. nec ex hoc sequitur quod iterata anime vnio ad suum corpus dispositum futura sit contra naturam: cum vtriusque ad aliud naturalis sit inclinatio: sed supra naturam. Unde Dio. 6. c. de di. no. Loquens de resurrectione dicit eam esse rem vetustati contra naturam visam. sibi autem et veritati super nattram que secundum nos est natura fortissima diume vite. ex parte ergo nature erit dispositio ad illam vnionem: sed immediate efficietur per omnipotentem dei virtutem. Qui tenent opionem primam possent dicere ad primum quod est contra eam quod Dio. dicit resurrectionem esse contra naturam quo ad reformationem eiusdem corporis in numero: quae necessaria est ad resurrectionem.

¶ Ad secundum dicendum quod non est simile: quia in prima hominis formatione simul prodit anima in esse et facta est actu corporis forma. et ideo oportuit quod ab eadem virtute esset vnio eius ad corpus et eius productio: ante autem iteratam eius vnionem ipsa est in actu: quia non desit esse.

¶ Ad tertium dicendum quod magister ibi loquitur de prima vnione anime ad corpus cum qua simul accipit esse et naturalem inclinationem ad corpus: que non potuit sibi dare creata natura: sed hec modo preexistunt vnioni future. Ad illud quod primo arguebatur in corpore quaestionis contra hanc opinionem et pro alia potest dici quod verbum philosophi. intelligendum est de forma corruptibili.

¶ Ad secundum dicendum quod illud verbum Augu. intelligendum est de causa efficiente que efficit rem secundum se totam: ita vt sit causa efficiens non tantum coniunctionis partium: sed etiam ipsarum partium. quamuis autem anima resumendo corpus suum futura sit causa efficiens interate vnionis sui cum corpore: que necessaria est ad hoc vt ex illis constituatur homo: non tamen erit causa efficiens hominis secundum se totum: quia non erit causa sui ipsius nec corporis. Et ideo si concedendum sit quod anima nobilior est quam erit illa vnio: non tamen est concedendum quod erit nobilior quam homo pro statu illo.

¶ Ad tertium dicendum quod dicebatur quod natura non potest illi rei dare essendi complementum et cui non potest dare essendi initium etc. Dico quod verum est de complemento essendi quod debetur rei secundum se et absolute: sed non de illo quod conuenit illi rei ex sui vnione cum alio. Qui vult tenere alium opinionem potest dicere ad primum in oppositum quod mutationum quedam sunt violente et terminantur ad quietem violentam: vt patet cum proiicitur lapis supra trabem. Quedam autem sunt naturales et terminantur ad quietem natura lem: vt patet in naturali motu lapidis deorsum. Quedam sunt quarum principalis causa effectiua non est necessa ria: quamuis ad hoc disponat et cooperetur et terminetur ad quietem naturalem: vt patet cum homo fortiter impellendo lapidem deorsum facit ipsum velocius et fortius descendere: et fortiorem impressionem facere quam posset facere per suam naturam: mutationem autem que sit a natura: et terminatur ad quietem vsolentam non est ponere.

¶ Dico ergo quod interata vnio anime ad suum corpus dispositum: quamuis futura sit per causam supernaturalem. Tamen quia ad hoc disponet natura anime et corporis terminabitur ad naturalem quietem.

¶ Ad secundum dicendum quod maior non est vera nisi intelligatur ceteris paribus in. proposito autem non sunt cetera paria: quia anima intellectiua non est educibilis de potentia materie: et magis distat eius essentia ab essentia corporis quam quelibet alia forma ab essentia sue materie: et tamen sunt optime proportionata ad hoc vt ex eis constituatur per essentiam vnum.

¶ Ad tertium dicendum quod aliquando multe cause concurrunt ad constructionem: quarum vnius defectus sufficit ad de structionem: quia sicut dicit Dio. 4. c. de di. no. Bonum est ex vna et tota causa: malum ex multis et particularibus defectibus.

Quaestio III.

TErtio queritur vtrum vox tube erit cauia efficiens reformationis corporum et vnionis animarum ad illa. Et videtur quod non: quia vxor tube non erit capax virtutis infinite. Erit enim creatura: sed tam reformatio corporum quam animarum vnio ad illa erit per virtutem infinitam.

¶ Item mortui non audient vocentube. ergo sonus ille non coope¬ rabitur ad eorum resurrectionem

¶ Item ebristi resurrectio erit causa efficiens resurrectionis nostre. dicit enim glosa super illud Ro 8. qui suscitauit Iesum. Hec est causa quare suscitabit alios quia christus suscitatus est. ergo vox tube non erit nostre resurrectionis effieiens causa.

Contra magister huius distin. c. 2. Dicit quod causa re surrectionis mortuorum erit vox tube: quia in aduentum iudicis ab omnibus audietur: et cuius virtute excitabuntur mortui et resurgent de monumentis.

¶ Item glo. super illud psal. Dabit voci sue vocem vieter tutis. dicit scilicest efficaciam resuscitandi omnes mortuos.

Respondeo quod vox tube non erit principalis efficiens causa reformationis corporum nec vnionis animarum ad illa: sed virtus diuina: erit tamen predictorum instrumentalis causa aliquo modo ad similitudinem cum dicimus quod sacramentum penitentie est causa spiritualis resurrectionis: quia sicut sacramentoassistit diuina virtus spiritualis resuscitans: sic voci tube assistet virtus diuina corporaliter resuscitans: et sic intelligendum est illud verbum apostoli. 1 Cor. 15. Canet tuba et mortui resurgent incorrupti. Erit autem vox tube vorIesu christi: qua praecipiet mortuos resurgere: quod patet per illud quod dicitur. Io. 5. Mortui audient vocem filii dei: et qui audierint viuent. Et parum post. Omnes qui in monumentis sunt audient vocem filii dei. Et sine preiudiciovidetur mihi quod non erit idem vox tube et vox archangeli: sed illa tria que dicit apostolus I ad thes. 4. In iussuet in voce archangeli: et in tuba dei sic distinguuntur: et quia primo christus in suo descensu iubebit pulueres seu partes quascumque corporum recolligi mortuorum per ministerium angelorum: et hoc notatur cum dicitur. Descendet in iussu. secundo precipset ex illis pulueribus recollectis corpora reformari: et reformatis animas vniri que duo fient per virtutem diuinam: et istud preceptum notatur cum dicitur. et in tuba dei. tertio archangeli qui fuerunt custo des prouinciarum in prouinciis quas custodierunt clamabunt fortiter et sensibiliter sono articulato et mediante aliqua sensibili creatura formato quod omnes coram iudice conpareant corporaliter diffinitiuam sententiam et irreuocabilem audituri: et illa vox notatur cum dicitur: et in voce archangeli.

Ad primum in oppositum dicendum quod procedit de causa efficiente principali.

¶ Ad secundum dicendum quod et si corpora mortua non sint vocem illam auditura: tamen anime intellectuali virtute apprehendent eam.

¶ Potest autem dici quod efficacia vocis illius quantum ad corporum refornationem non erit: per hoc quod audietur: sed per hoc quod proferetur: eo quod eius prolationi diuina virtus assistet aliquo modo a simili sicut assistit verbis que dicit baptizans paruulum quamuis paruulus quod dicitur non apprehendat.

¶ Ad tertium dicendum quod resurrectio christi quamuis sit nostre resurrectionis exemplaris causa: non tamen erit efficiens nisi forte pro tanto dicatur ad causam efficientem reducit quia deus ordinauerat nullum resurgere ante resurrectionem illius. vnde illa glo. sic debet exponi quod eadem: causa quare suscitauit Iesum christum suscitabit et nos scilicet meritis Iesu christi.

¶ Argumenta ad partem aliam procedunt de causa efficientie instrumentali.