Articulus 2

¶ Questio I.

PRimo ostendo quod character non sit aliquid absolutum in anima secundum philosophum. 2o ethi. capi. 5o In anima non sunt nisi tria: potentie: passiones: et habitus quod est intelligendum de rebus absolutis et actibus exceptis: sed character non est potentia anime: quia non est a natura: nec est passio: quod patet inducenti per omnes passiones: nec est habitus: quia in omni potenti peccare potes corrum pi habitus per contrarios actus. character autem vt in ferius ostendetur indelebilis est. planum est etiam quod non est actus: ergo non est aliquid absolutum in anima.

¶ Item character non est necessarius in anima ad distinguendum fidelem ab infideli: quia sufficienter distinguitur quantum ad iudicium ecclesie militantis per susceptionem sacramenti exterius: et quantum ad iudicium ecclesie triunphantis per susceptionem gratie interius: nec ad disponendum ad gratiam: quia sicut dicit Augu. 14. de trini. cap. 8. eo ipso anima imago dei est quo eius capax et particeps esse potest: quod non esset verum nisi ex natura sua disposita esset ad suscipiendum gratiam: sine qua dei particeps esse non potest. Nec ad bene operandum: quia ad hoc sufficiunt gratie et virtutes: que conferuntur in baptismo. superfluum ergo esset ponere characterem in anima si diceret quid absolutum.

¶ Item si character diceret quid absolutum cum non posset esse nec substantia nec quantitas: sequeretur quod esset in genere qualitatis: sed hoc non est verum: quod patet discurrenti per sin gulas species. non enim est in prima specie: quis non est dispositio cum illa sit de facili mobilis: et characiter sit indelebilis: nec habitus: vt probatum est in primo ar. nec in secunda specie: quia non est naturalis potentia vel impotentia: nec in tertia: quia non infert passionem sensur nec oritur ex aliqua passione: ergo non est passibilis qualitas: nec in quarta specie: quia illa qualitas est in quantitate character autem non est in aliqua quantitate. restat ergo quod non sit aliquid absolutum.

¶ Item sicut videtur se habere consecratio ecclesie ad eam ita consecratio hominis ad ipsum: sed per consecrationem ecclesie non causatur in ea nisi quedam relatio ad cultum diuinum: ergo si militer per consecrationem hominis in suscepertione sacramenti non causatur in eo nisi quedam relatio ad dei cultum.

Contra. Dama libro 4. capi. I dicit quod per baptismum sit nobis regeneratio et sigillum: per sigillum intelligens characterem: sed sigillum est aliquid absolutum: ergo character in anima est aliquid absolutum.

¶ Item Dio. capi. 2. eccls. hierar. vltra medium dicit quod aduenienti ad baptismum donatur a summo sacerdote sacrum signaculum: sed per hoc non videtur posse intelligere nisi characterem. Sed sacrum signaculum non potest esse nisi quid absolutum: quia sacrare relationis actus esse non potest: dicitur autem sacramentum a sacrando: ergo character est aliquid ina nima absolutum.

¶ Item secundum philosophum 5 phy. in ad aliquid non est motus neque mutatio: ergo per baptismum non potest in anima causari relatio ad fidei cultum: nisi mediante aliquo absoluto super quod fundatur: sed illud non possumus poitionere gratiam: quia quamuis illa corrumpatur per peccatum: tamen baptismus remanet ordinatus ad fidei cultum. Restat ergo quod illud absoluitum super quod fundatur ordinatio illa sit character.

Ad istam questionem dicunt quidam quod character non est aliquid absolutum in anima: sed sola relatio ordinis ad aliquam sacram passionem vel actionem.

¶ Sed contra hoc arguitur sic secundum communem doctorum tpeologie opinionem: et secundum quod ex sententia Dio. potest trahi: character significat: disponit: distinguit: assimilat. Significat enim gratiam gratum facientem: et etiam animam disponit ad eius susceptionem. Uude a doctoribus dicitur sacramentum ablutionis interioris que est per gratiam: per respectum ablutionis exterioris. Distinguit etiam illum qui sacramentum baptismi recipit ab illo qui non recipit. Assimilat etiam animam deo qui ipsum imprimit. Tum quia per ipsum est in anima quedam participatio diuine potestatis alia ab illa que est per naturam: et ab illa que est per gratiam gratum facientem: Tum quia character est quedam similitudo gratie: que gratia animam deo assimilat inquantum est sue imagis forma: non videtur autem conueniens ponere quod soli relationi ista conueniant sicut alicui rei absolute cum relatione: quia relatio que importatur per signum: et relatio que est in dispositione ad illud ad quod disponit: et relatio que est inter distinctos: et relatio simisitudinis fundate esse videntur super aliquid absolutum.

¶ Preterea cum per susceptionem cuiusslibet sacramenti causetur in anima suscipientis aliqua relatio ad aliquam sacram passionem vel actionem: in susceptione cuiuslibet sacramenti imprimetur character quod falsum est: quia in susceptione sacramentorum aliorum a sacramento baptismi et confirmationis et ordinis non imprimitur character: videtur ergo quod non sit ponendum quod character in anima solam importet relationem. Et quamuis predicte rationes forte non multum cogerent illum qui vellet defendere supradictam opinionem: contra quam sunt: et communi oppositioni contraire: tamen quia predicte rationes probabiles sunt. Et Dam. et Dio. earum conclusio concordare videtur: vt patet in eorum auctoritatibus allegatis in opponendo ad partem secundam: et etiam communi opinioni doctorum in theo logia: ideo concedo quod character non importat solam relationem: sed aliquid absolutum: super quod fundantur relationes que importantur per signum dispositluum: distinctiuum: et assimisatiuum: sed quid sit illud in speciali non intendo hic ostendere: nisi loquendo de charactere baptismali tantum de quo dico quod est quedam qualitas spiritualis in anima distinctiua illius qui suscepit fidei sacramentum ab illo qui sacramentum fidei non suscepit. Non dico habentis habitum fidei a non habente: quia in habendo habitum fidei possunt conuenire habens baptismalem characte rem et non habens: baptizatus enim baptismo flaminis habet habitum fidei: non tamen characterem baptismalem: si non potuit habere bapiismum aque. Est. etiamisigniancatiua gratie tanquam similitudo eius. Unde quamuis sit res sacramenti exterioris: est tamen sacramentum gratie. Est etiam ad gratiam gratum facientem dispositiua: quamuis enim anima ex natura sua sit apta nata recipere gratiam: tamen ex hoc non sequitur quod sit ad hoc disposita dispositione qua sit idonea vt sibi gratia infundatur: maxime propter sui vnio nem ad infectam carnem. Multi enim sunt ad aliquid suscipiendum apti nati: et etiam potentes: qui tamen ad hoc non sunt idonei. Per characterem autem est anima idonee disposita ad gratie susceptionem: nisi aliquid repugnans gratiae obsistat. Unde et prius ordine nature infunditur in baptsimo quam gratia: supposito quod educatur in esse per creationem: et si ducitur de potentia anime per aliquam vim sacramentis collatam: sicut in stteris a deo tanquam a principali agente adhuc prius ordinenature causatur per baptismum fomitis quam graria infundatur. Per predictam etiam qualitatem est repressio: et homo potens ad et suscipiendum alia sacramenta: ita quod sine illa nullum aliud sacramentum possit suscipi. Unde extra de presbytero non baptizato. Ueniens. Si quis in presbyterum ordinatus deprehenderit se non esse baptizatum baptizetur: et iterum ordinetur. Et quo ad hoc potest dici quod est quedam supernaturalis potentia ad omnium aliorum sacramentorum susceptionem.

Ad primum in oppositum dicendum: quod illa auctori tas philosophi. intelligitur de his que sunt in anima: vel esse possunt per virtutem nature: character autem est supernaturalis potentia: vt visum est.

¶ Ad secundum dicendum: quod gratia cum sit delebilis in via: et possit esse in illo qui baptismum aque non suscepit: non esset sufficiens signum distinctiuum dedicati ad cultum dei per baptismi susceptionem a non dedicato per illum modum: ostenspem est etiam quod non est idem posse suscipere gratiam et esse idonee dispositum ad eandem: quamuis etiam per gratiam et virtutes possit homo exire in opera meritorima et reprimere inclinationem fomitis ne dnetur: tamen ipsam repressionem cum adiutorio characteris ceteris paribus efficacius facere potest.

¶ Ad tertium dicendum: quod cum character sit qui dam supernaturalis potentia reducitur ad secundam speciem qualitatis: que est naturalis potentia vel impotentia anime: sicut habitus virtutum infusarum reducuntur ad primam speciem qualitatis: in qua sunt virtutes acquisite.

¶ Uel potest dici quod sic corruptibilia: et incorruptibilia non sunt in eodem genere secundum philosophum. x. meta. et multo fortius nec in eadem specie: quod similiter qualitates naturales vel acquisite non sunt in eodem genere cum infusis: vnde potest dici quod character quamuis non sit in aliqua specie qualitatis naturalis: de quibus loqutur philosophus: tamen inquantum est supernaturalis potentia habet similitudinem cum secunda specie: et inquantum est dispositio ad gratiam habet aliquam similitum dinem cum prima specie: et inquantum est quedam spirituatuis anime configuratio: ratione cuius est signum distinctiuum: habet aliquam similitudinem cum quarta specie: nec hoc reputes absurdum: quia perfectiones in inferioribus multiplicate sunt in rebus superioribus per modum excellentiorem: et magis vni te: vnde in natura summa omnes perfectiones aliarum rerum sunt excellentiori modo in infinitum: et omnes in ea realiter summe vnum.

¶ Ad quartum dicendum: quod si inter consecrationem ecclsie: et consecrationem hominis per baptisium sit aliqualis simili tudo quantum ad ea que geruntur exterius: similituumo tamen est multiplex et magna quantum ad ea que siunt in anima. suscipientis sacramentum interius.

Quaestio II

SEcundo quaeritur vtrum character sit in anime essentia. Et videtur quod sic: potentia est immediate in essentia anime: sed vt visum est ex praecedenti quaestione. character baptismi est supernaturalis potentia: ergo est immediate in anime essentia. Item in eodem est dispotio et hetus: sed gratia que est hieitus ad quem disponit character: est immediate in essentia anime: ergo et character.

Contra character est quedam anime configuratio: sed configuratio anime non est secundum essentiam: sed secundum potionas: trgo est immediate in aliqua potentia anime: sicut in subiecto.

Respondeo quod character est in anime essentia: sed non immediate: immo mediante potentia hoc est dictu quod est in anima sub ratione qua potens est: quod ideo dico: quia potentia anime vltra essentiam anime nihil ponit nisi relationem: vt planius ostensumest libro 2 quod autem character primo sit in potentia: pater per hoc: quia est supernaturalis potentia: ad quod seque tur quod sit perfectio naturalis potentie: sicut videmus quod gratia que est quedam accidentalis et supernaturalis essentia est perfectio immediate ipsius essentie anime in esse secum do: secundum opinionem que ponit gratiam differre realiter a charitate secundum aliquid absolutum. Magis autem debet poni in intellectu quam in voluntate: quia est qualitas distinctiuabaptizati a non baptizato: et significatiua gratie: vt est sidei forma: et etiam est ad eam dispositiua: et potestas suscipiendi alia sacramenta sicut visum est ex questione precedenti. Est etiam qualitas illuminatiua: vnde secundum Dio. capi. eccls. hierar. Quamuis omia sacramenta illuminationem habeant: tamen specialiter baptismus illuminatio dicitur: qualitas autem distinctiua consecrati ad cultum sidei a non consecrato: et significatiua gratie: vt est fidei forma: et ad eandem dispositiua rationabiliter poni debet in illa potentia in qua est fides: hec autem est intellectus: vt in 3 libro ostensum est: qualitas etiam spiritualiter illuminatiua: cum illuminatio pertineat ad cognitionem: poni debet in potentia cognitiua que est intellectus. Qualitas etiam que est fundamentum omnium hierarehicarum operationum et passionum in ecclesiastica hierar. rationa. biliter poni debet in illa potentia in qua est totius spiritualis edificii fundamentum: hoc autem est intellectus. In illo enim est fides que totius est spiritualis edificii fundamen tum: probabiliter ergo baptismalis character poni debet in potentia intellectiua.

Ad primum in oppositum: dicendum: quod maior vera est de naturali potentia: supenaturalis tamen est in naturali.

¶ Ad secundum dicendum: quod character est dispositio ad gratiam inquantum per ipsam formatur fides: et ideo magis est in potentia in qua fides est quam in voluntate in qua est gratia secundum dicentes gratiam realiter re absoluta idem esse cum charitate: vel in essentia in qua immediate est gratia secundum aliquos dicentes realiter secundum aliquid absolutum differre gratiam a charitate.

¶ Questio. III.

TErtio queritur vtrum character possit de ieri. Et videtur quod sic: ab eodem agente scilicet deo et in eodem subiecto: scilicet in intellectu est character et fides: sed fides est delebilis: ergo a simili et character.

¶ Item Glo. super illud psal. Erubescant et reuereantur: dicit quod malitie characterem sancti predicatores confundunt igne celesti: ergo a simili veritatis fidei characterem falsi doctores et predicatores destruere possunt doctrina fallaci.

¶ Item dispotmo ad gratiam corrumpi potest per ea que disponunt ad contrarium gratie: sed vt superius habitum est character est dispositio ad gratiam: ergo corrumpi potest per mala opera que disponunt ad contra rium gratie: idest ad peccatum mortale.

Contra sacramenta que non imprimunt characterem iterantur: quia effanctum indelebilem non imprimunt: vt penitentiam: eucharistia: matrimonium: et extremavnctio: illa vero que imprimunt characterem non interantur: scilicet baptismus: confirmatio: ordo: ergo videtur quod imprimant aliquem effectum indelebilem: sed effectus eorum qui est gratia est delebilis: ergo videtur quod alius effectus eorum: scilicet character indelebilis sit.

¶ Item secundum Aug. libro 2. contra epluram Parmeniani vltra medium. Sacramento semel suscepto nunquam eo quis carebit: sed hoc non potest intelligi de sacramento exteriori: quia illud transit: ergo oportet quod intelligatur de sacramento interiorl qui est character: ergo est indelebilis.

Ad istam questionem dicunt aliqui quod impressio characteris est per quandam anime rationalis sanctificationem prout sanctisicatio dicitur deputatio ad aliquid sanctum: ad hamnc autem sanctificationem non magis actiue operatur anima sanctificanda quam oleum vel chrisma ad fui sanctificationem: nisi quod homo se subiicit tali sanctificationi per consensum: non autem res praedicte: quia libero arbtri carent: et ideo qualitercumque anima varietur per proprias operationes nunquam characterem amittit sicut chrisma vel oleum nunquam sanctificationem perdunt: qualitercumque transmutentur: dummodo non corrumpantur. Sed hoc ratio sufficere non videtur: quia ex consecratione olei chrismatis non causatur in eis aliquid absolutum: sed quedam relatio ad terminatum vsum fundata super factum esse consecrationis ex institutione diuina vel ecclarsiastica. character autem dicit aliquid absolutum in anima: vt visum est. Ideo aliis videtur alia ratio indebilitatis characteris assignanda. Dicunt enim quod quia character non datur ad actum alicuius virtutis vel scientie: non habet contrarium aliquod vitium vel ignorantiam: et ideo per aliquem actum intellectus seu voluntatis corrumnpi non potest. Sed hec opinio adhuc plene non satisfacit: cum enim supradictum sit quod disponit ad gratiam vt est fidei forma: et ex consequenti disponit ad virtutis actum. Ideo potest alio modo et planius assignati ratio indelebilitatis sue: nulla enim qualitas simpliciter corrumpitur nisi per corruptionem subiecti vel dispositionis: quam presupponit in subiecto: vel per actionem sui contrarii: vel quia agens non continuat eam in esse. character autem qua litas simplex est: cuius immediatum subiectum est intellectus qui incoruptibilis est: et nullam in ipso intellectu presupponit dispositionem corruptibilem: deus etiam qui ipsum impressit: ipsum non vult destruerersed ad. etus permanentiam adest presto influentia dei: sine qua nulla creatura potest in esse manere. Nulla etiam actio cuiuscumque potentie anime contrariatur eidem: quia ex natura sua non determinat potentiam aliquam ad aliquem determinatum actum vel passionem: sed ex ordinatione diuina: quamuis enim significare gratiam vt est fidei forma: et distinguere dedicatum ad cultum dei a non dedicato conueniat ei ex natura sua aptitudinaliter: tamen quod actu sit determinatus ad talem actum significandi et distinguendi. hoc non est ex sua natura: sed ex ordinatione diuina: sicut quamuis sensibilis ablutio ex natura sua habeat aptitudinem ad representandum interiorem ablutionem: et ad distinguendum interius ablutum a non abluto: tamen quod actu sit determinata ad sic significandum et distinguendum: hoc sibi conuenit ex institutione diuina: sicut patet per Hu. primo libro de sacra. parte. 9. capi. 2. Disponere etiam ad gratiam: vt est fidei forma: et reprimere fomitem: et reddere hominem potentem ad suscipiendum alia sacramenta non sibi conueniunt ex natura sua: sed ex ordinatione diuina. ordinauit enim deus vt homini cuius intellectus hoc signaculo signatus est: gratiam conferat diuina miseri cordia: nisi in sic signato sit aliquid incompossibile gratiae: quod concupiscentiam in eo reprimat: et quod suscipere possit alia sacramenta: sicut si rex ordinasset quod quicunque inueniretur signatus aliquo determinato signo ab ipso dato: ei aliquod munus conferret: et aduersarios eius reprimeret: et ipsum potentem iudicaret ad suscipiendum nobilia officia regni: illud signum diceretur dispositio ad illud munus: et potestas reprimendi inimicos suos et suscipiendi predicta officia.

Ex dictis patet solutio ad primum in oppositum: fides enim ex natura sua determinat intellectum ad actum: cuius actus contrarius potest esse in potentia intellectiua.

¶ Ad secundum dicendum: quod per characterem malitie quiapoc. 13 dicitur character bestie: intelligitur peccatum mortale cui contrariatur gratia: characteri autem baptismali nihil potest esse contrarium in anima: quia a diabolo nihil potest in anima imprimi: nec per actiones ipsius anime potest in se causa ri aliquid contrarium characteri: vt in questione ostensum est: deus etiam non vult animam suo signo signatam signoopposito consignare.

¶ Ad tertium cum dicitur: quod dispositio ad grtam corrumpi potest per ea que disponut ad gratie contrarium etc. dico quod non est verum de eo quod non disposuit ad gratiam: nisi ex diuina ordinatione: cuiusmodi dispositio est character: vt in questione ostensum est. Potest etiam dici quod aliquid ex natuta sua disponit ad aliquam formam determinatam: nec tamen corruptibile est per formam contrariam illi forme: nec per dispositiones ad eam: diaphaneitas enim est dispositio in aere ad luminis susceptionem: nec corrumpitur per tenebram: nec per dispositiones ad tenebras: quantuncumque enim sit aer nubilosus: manet in eo naturalis aptitudo ad luminis susceptionem: que remotis impedimentis et luminari presente statim ornatur lumine: vnde non mirum si talem dispositionem supernaturalem respectu gratie potest deus intellectui imprime re: hec autem dispositio est character.

Quaestio IIII.

QUarto queritur vtrum character per quodlibet sacramentum imprimatur. Et videtur quod sic: secundum sententiam Dio. 2. capi. eccls. hierar. Character traditur baptizato a diuina beatitudine: sed omnia sacramenta ordinantur ad diuinam beatitudinem: ergo videtur quod diuina beatitudo qua ratione imprimit characterem baptizato eadem ratione imprimat in cuiuslibet sacramenti susceptione.

¶ Item in quolibet sacramento est aliquid quod est sacramentum et non res: et aliquid quod est res et non sacramentum: et aliquid quod est res et sacramentum: sed illud quod est res et sacramentum est character: sicut patet in baptismo: quia character est res ablutionis exterioris: et est sacramentum gratie per quam: est ablutio interior: ergo quodlibet sacramentum characterem im primit: vt videtur.

¶ Item per quodlibet sacramentum deo configuramur: et ab infidelibus distinguimur: sed distinctio et configuratio fiunt per characterem: quia vt visum est: character est signum distinctiuum et configuratiuum: ergo quodlibet sacramentum imprimit characterem.

Contra. christus fuit baptizatus: vt habetur Mat. 3. et est sacerdos: iuxta illud psal. Tu ex sacerdos in eternum: sed ipse non dicitur characterem habert: ergo nec baptismus nec ordo imprimunt characterem.

¶ Item sacramenta que imprimunt characterem non iterantur: quia characrer indelebilis est. Sed aliqua sacramen ta sunt iterabilia: ergo non omnia imprimunt characterem.

Respondeo quod non per quodlibet sacramentum imprimitur character: nec etiam per actus virtutum. character enim est signum spirituale indelebile distinctiuum et spiritualis potestas indelebilis deputata ad aliquod sacramentum: et hec communia sunt cuilibet characteri. Quia signum ideo ordinauit deus quod non conferretur nisi in aliquo sensibili signo: et ideo non confertur in actibus virtutum. Quia spirituale ideo noluit deus quod conferretur in sacramentis carnalibus id est sacramentis veteris testamenti. Quia indelebile: ideo noluit deus quod conferretur in sacramentis iterabilibus vt dicunt quidam. Sed hec ratio non est conueniens: non enim quia sacramentum est interabile: ideo non imprimit characte rem: sed quia non imprimit characterem est interabile: ratio. ergo quare quedam sacramenta characterem impri¬ munt: et quedam non: videtur mihi accipienda penes diuersitatem potestatis spiritualis deputate ad aliquod sacramentum: et penes diuersitatem distinctionis: potestas enim spiritualis ad aliquod sacramentum deputata aut est passiua: qua scilicet potest homo esse particeps sacrametorum spiritualium in suscimpiendo. Aut est actiua: et hoc dupliciter: quedam ad ducendum sacramenta spitritualia in notitiam aliorum: et maxime infidelium per fidei christi constantem confessionem. Alia ad ministrandum sacramenta spiritualia credentibus. Prima potestas datur in baptismo: per quam deputatur homo ad hoc vt possit suscipere alia facramenta. Secunda datur in confirmatio ne. Tertia in ordine: et ideo sola ista tria sacramenta imprimunt characterem: per alia enim sacramenta est homo de putatus indelebiliter ad aliud sacramentum spirituale suscipiendum vel confitendum vel ministrandum. Per primam potestatem distinguitur totus exercitus militantis ecclesie ab exercitu contrario. Per secundam distinguuntur deputati ad certamen spirituale contra fidei per secutores a communi populo: sicut in exercitu ordinato ad corporale bellum distinguuntur milites a peditibus. Per tertiam distinguuntur duces ab aliis: ordinati enim ad mnistrandum sacramenta deputati sunt: vt sint aliorum duces. Et quia hec triplex distinctio sufficit in exercitu bene ordinato: ideo ex parte qua character consideratur vt si gnum distinctiuum non fuit conueniens ipsum impriminisi in sacramento baptismi et confirmationis et ordinis.

Ad primum in oppositum dicendum quod character non imprimitur in susceptione sacramenti a diuina beatitudine: quia illud sacramentum ordinet hominem ad diuinam beatitudinem tantum: sed etiam vt per susceptionem illius sacramenti suscipiens habeat potestatem alia sacramenta veraciter suscipiendi: vel constanter coram aduersariis fidem confitendi vel prudenter administrandi.

¶ Ad secundum dicendum: quod non oportet quod illud quod est res et sacramentum sit character in quolibet sacramento: sed in imprimentibus characterem tantum. quid autem sit res et sacramentum in aliis sacramentis ostendetur in tractando de quolibet eorum.

¶ Ad tertium dicendum: quod non distinguimur per quodlibet sacramentum tanquam existentes in aliquo statum fidei speciali: qui status sunt tres: vt ostensum est in corpore quaestionis.

¶ Preterea: per alia sacramenta non distinguimur distinctione et configuratione indelebili secundum quem modum distinguimur et configuramur per bapetismum: confirmationem: et ordinem.

Ad primum ad partem aliam dicendum: quod christus non fuit baptizatus nisi baptismo Io. qui non imprimebat characterem. Si etiam fuisset baptizatus baptismoquem instituit non suscepisset anima eius characterem baptismi: quia vt visum est character est quedam potestas ad suscipiendum alia sacramenta que christum recipere non decebat: quia fuisset super sluum: ipse enim inquantum homo accepit a deo in instanti conceptionis sue omnem plenitudinem potestatis: cum ius fuit capax ad fidem defendendum: et postmodum sacramenta instituendum: et eis efficaciam meritorie dandum et conferendum: et ideo non indiget charactere confirmationis nec ordinis: quia sine charactere habet altiori modo sacerdotii potestatem

¶ Secundum bene concludit.