Table of Contents
Commentarius in Libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Pars 1
Pars 2
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Articulus 2
¶ Primo vtrum dei filius possit facere corpus suum esse in illa specie vt in loco: sub qua continetur in sacramento.
Quaestio 1
PRimo ostendendo quod deus potest facere corpus suum esse in illa specie: vt in loco sub qua continetur in sacramento. Omne quod continetur ab alio: ita quod neque excedit: nec exceditur est in eo vt in loco: sed sic se habet corpus christiad speciem sub qua continetur: ergo est in ea vt in loco.
¶ Item omne corpus: vel est locus: vel est in loco: sed corpus christi vt contentum sub illa specie non est locus: ergo est ibi vt in loco.
Contra omne quod est in ioco non potest definereesse in loco nisi mutetur: sed corpus christi potest desinere esse sub specie absque hoc quod mutetur: sicut patet cum species corrumpitur: ergo non est in ea vt in loco: sed videtur quod si possibile fuisset hoc fieri quod deus fecisset: quia magis fuisset in hoc manifesta potentia sua: ergo videtur quod facere non possit.
¶ Item si corpus christi esset ibi vt in loco: aut vt in communi: aut in proprio. non primo modo: quia deus non potest facere quod parua quam titas excedat maiorem: locus autem communis excedit locatum: neque secundo modo: quia deus non potest facere quod minor quantitas sit equalis maiori. quantitas autem locati: et loci proprii equantur: ergo deus non potest facere vt corpus suum sit in illa specie: vt in loco.
Respondeo corpus christi non ese iub illa specievt in loco: verum est: quia corpus locatum est in loco ratione quantitatis primo et per se: corpus vero christi continetur sub predicta specie ratione substantie primo et per se: vt in precedenti questione habitum est. Unde quantitas ibi non est nisi ex consequenti: et per concomitantiam: et per aliud a se scilicet per substantiam. Unde corpus christi continetur sub illa specie quasi modo contrario ei quo loca tum est in loco. Sed vt placet aliquibus: deus posset facere vt ibi esset vt in loco: innitentes secunde rationi facte ad partem primam. Et quia videtur eis quod hoc posset deus facere absque hoc quod circunscriberetu ab illa specie: quia sicut potest deus conseruare causam instuendo ad cause permanentiam: et non ad eius actionem: ita potest facere quod hec species sicut locus corpus suum contineret: et tamen respectu ipsi us non haberet actionem que est circunscriptio: ita quod in corpore illo non causaret vbi: quod secundum auctorem sex principiorum est circunscriptio corporis a loci circunscrtptione procedens. Sed hoc aliis non videtur rationabile: quia aliquod corpus esse in alio vt in loco non est tantum contineri ab illo: sed ei com mensurari et ei configurari vel locum sibi: corpus autem christi commensurari quantitati modice speciei: et ei configurari videtur includere contradictionem quantitate corporis christi tota remanente: tamen corpus christi est in loco speciei vt in loco: non per se: sed per accidens: inquantum continetur sub specie que per se est in loco: sicut anima per accidnes est in loco corporis: vt in loco: inquantum est in corpore quod per se est in loco: sed sicut ex hoc non sequitur quod anima sit in corpore vt in loco: ita ex dictis non sequitur quod corpus christi sit sub speie: vt in loco.
Ad primum in oppositum dicendum quod non oportet maiorem esse veram nisi de eo quod continetur in alio circunscriptiue et dimensionaliter: anima enim est in corpore vt in loco: et tamen ipsum non transcendit seu exceditsubstnaliter: cum non sit nisi vbi est corpus vel pars: corporis nec corpus excedit eam: cum sit in qualibet parte corporis tota: eorpus autem christi non continetur sub illa specie circunscriptiue nec dimensiona liter.
¶ Potest etiam dici quod minor argumenti est falsa. Unam enim quantitatem excedere aliam est eam esse maiorem illa: et certum est quod quantitas corporis maior est quam quantitas speciei: et nihilominus continetur sub illa per modum qoui supradictus est. Ad secundum dicendum quod non plusconcludit: nisi quod corpus christi est in loco: et hoc est verum: quia iliud idem corpus in numero quod sub specie continetur in celo est vt in loco. Sed hec solutio magis est ad hominem quam ad rem posset enim deus transubstantiare substantiam panis in aliquod corpus non prius existens: quod esset sub illa specie modo simili sicut est corpus christi sub illa: et si ita esset illud corpus non esset sub illa specie: nec alibi vt in loco.
¶ Dicendum ergo quod quamuis corpus christi sip in celo: vt in loco: tamen inquantum est sub sacramentali specie: nec est locus: nec in aliquo vt in locco per se: sed est in aliquo vt in signo signatum vere et realiter continente intelligenda est ergo maior argumenti ad hoc vt sit vera secundum ordinem: quem deus in corporibus instituit secundum legem communem: deus enim creare posset vnum lapidem non infra ambitum vltimi celi: nec ipsum caelum contingentem: et sicut posset facere aliud caelum non contentum ab isto: nec istud continens seu contingens: et si lapis sic crearetur: nec esset locus: neque esset in loco. Primum argumentum ad partem aliam: quanuis concedi posset ratione principalis conclusionis: tamen maior falsa est: per destructionem enim loci posset locatum desinere esse in loco vbi erat sine sui mutatione: sic et corpus christi per corruptionem speciei desinit esse in aliquo vbi erat sine sui mutatione.
Quaestio 2
SEecundo quaeritur vtrum filius deipossit facere corpus suum esse in pluribus locis simul. Et videtur quod non: quia esse hic includit non esse alibi: et econuer¬ so: ergo vnum corpus simul esse in pluribus locis includit contradictionem: deus autem contradictoria simul esse vera facere non potest.
¶ Item esse in vno loco tanetum conuenit corpori eo ipso quod limitatum est: sed deus non potest facere quin corpus sit limitatum: ergo non potest facere quin sit in vno loco tantum.
¶ Item Anselis monolis. c. 21. Unum totum non potest simul esse in diuersis locis: sed corpus est vnum totum: ergo simul non potest esse in diuersis: sed quod non est possibile esse non est possibile fieri: et quod non est possibile fieri deus facere non potest.
¶ Item termini locati et loci proprii simul sunt: sed quecunque sunt simul cum eodem in numero simul sunt inter se: sicut quecunque vni et eidem sunt equalia: inter se sunt equalia. si ergo deus faceret vnum corpus in diuersis locis simul essent termini distantium locorum: quod contradictionem includit.
Contra. Hug. libro secundo de sacra. parte oocta. capitulo vndecimo dicit quod deus potest facere vnum corpus in diuersis locis.
¶ Item facit quod simul sit realiter contentum sub speciebus diuersis: ergo a simili potest facere quod simul sit contentum sub diuersis rebus: vt in diuersis locis.
Respondeo. corpus christi es sacramentaliter in diuersis altaribus simul: omnibus fidelibus certum est: quia vere et realiter continetur sub diuersis speciebus que sunt in diuersis altaribus. Sed vtrum deus facere possit quod simul sit in diuersis rebus in qualibet: vt in loco proprio: siue localiter dubium est. Dicunt enim quidam quod non: moti propter rationes ad primam partem inductas: mihi autem videtur contrarium: sicut enim imaginabiliter videtur esse contra legem corporis et loci: vt vnum corpus simul sit in locis diuersis etiam per diuinam potentiam: ita videtur esse imaginabiliter contra legem corporis et loci vt plures soliditates simul sint in eodem loco. Unde omnes philosophi hoc habuerunt pro impossibili: et tamen videmus quod due soliditates manentes distincte per distinctionem substantiarum corporearum: quarum sunt soliditates: possunt esse in eodem loco proprio simul per diuinam potentiam: facit enim corpus esse glorificatum in eodem loco proprio cum non glorificato: ergo videtur a simili quod simul possit facere vnum corpus in diuersis locis. Preterea deus posset transmutare dimensiones panis in dimensiones corporis sui: sicut substantiam insubstantiam: non enim minus distinguitur substantia pasnis a substantia corporis christi quam dimensiones a dimensionibus: sed si hoc faceret: corpus christi esset vbi suit panis: non tamen sacramentaliter: ergo cum istam tramsmu tationem simul posset facere in locis diuersis: sicut in diuersis locis simul facit transubstantiationem substantie panis in substantiam corporis sui: posset facere corpus suum simul esse in diuersis locis non sacramentaliter.
¶ Preterea sicut deus transubstantiat substantiam panis in corpus suum: et posset transmutare dimensiones in dimensiones: ita posset diuersas partes aeris: quarum quelibet esset equalis dimensionibus corporis christi simul trans mutare in corpus christi: ita quod substantiam in substantiam: et dimensiones in dimensiones: quod si faceret corpus christi simul esset in diuersis partibus aeris et in locis. Preterea effectum quem deus sacit merdiante causa efficiente secunda: posset facere sine illa quamuis autem transubstantiatio substantie panis in substantiam corporis christisit ratio: vt sub illa specie siat presens corpus christi: non tamen videtur ratio: vt ibi maneat: quia transubstantiatio cum sit mutatio transit in preteritum: corpus autem christi ibi remanet: non est ergo ratio formalis essentie corporis christi sub illis speciebus transubstantiatio substantie panis in ipsum: sed magis videtur reduci ad rationem cause efficientis presentie corporis christi sub illis speciebus: eo modo quo mutatio ad causam reducitur effectiuam: ergo sine omni transmutatione deus posset facere corpus suum simul sub illis speciebus: ergo a simili et in locis ipsarum specierum etiam si ibi non essent species.
¶ Preterea ad h anc opinionem est auctoritas Hug 2 lib. de sacramentis: parte 8 c. 11. dicentis. Non est mirum si mirabilis mirabilia operatur. Quomodo inquis corpus vnum eodem tempore in diuersis locis similiter noli mirari: qui locum fecit: et locum in corpore: et corpus in loco: et qui fecit vt corpus vnum in loco vno esset: fecit sicut voluit: et si voluisset aliter facere potuisset: naturam et quando vult aliter facit. Et infra. Cogita facientem et desinet esse mirabile quicquid illud fuerit: et si forte esse mirabile non desierit: tamen incredibile non erit: si factor omnipotens cogitatur non erit impossibile quicquid erit.
Ad primum in oppositum dicendum quod esse hic non includit non esse alibi quando hoc fit per infinitam potentiam.
¶ Ad secundum dicendum quod esse in vno loco tantum per finitam potentiam conuenit corpori eo ipso quod limitatum est. Uude sicut non potest non esse limitatum. ita non potest simul esse in pluribus locis per virtutem finitam: sed ex hoc non sequitur quin hoc possit fieri per virtutem infinitam.