Articulus 2

Quaestio I.

PRimo ostendo quod non est licitum plures sacerdotes super eandem hostiam verba consecrationis proferre cum intentione consecrandi. Superfluum est facere per plura quod complete fieri potest per vnum: sed per vnum sacerdotem complete potest hostia consecrari: ergo superfluum est: et ex consequenti illicitum plures sacerdotes super eandem hostiam verba consecrationis proferre.

¶ Item plurificare formam consecrationis super eandem hostiam per vnum sacerdotem est iniuriari sacramenta: eo quod semel proferre consecrationis formam sufficit: ergo a simili plurificare consecrationis formam per plures sacerdotes est iniuriari sacramento: vel dicas quare non.

¶ Item difficile est quod simul incipiant et simul terient nisi a casu: sed in complemento prime prolationis sit transubstantiatio eodem instanti: ergo forma ab aliis prolata profertur super hostiam iam consecratam: quod est sacramento iniurari.

Contra dominus Inno de offi. mis. parte. 3. c. 20. Consue uerunt presbyteri cardinales romanum circunstare pontificem: et cum eo pariter celebrare. Cumque consumatum est sacrificium de manum eius cominionem accipere significantes apostulos: qui cum domino pariter discumbentes sacramentum de manum eius eucharistie acceperunt.

Respondeo quod de lege communi non debet super eandem hostiam forma consecrationis nisi ab vno sacerdote proferri: et semel tantum: ex causa tamen speciali licitum est quandoque eam a pluribus sacerdotibus proferre: non tamen a quolibet nisi semel tantum: secundum enim morem quarundam ecclesiarum sacerdotes cum ordinantur episco celebranti concelebrant: cuius rationem assignant aliqui: quia sic faciendo representant quod quando dominus hoc sacramentum instituit: et potestatem consecrandi discipulis dedit: cenauerunt cum eo: et ipse cum eis. Sed hec ratio non videtur multum conueniens: magis enim quod dictum est repraesentant de manum episcoi communicando: quam ipsi episco concelebrando. In hoc enim quod episctus communicat: et ipsi de manum eius communicant repraesentatur quod in cena quando christus hoc sacramentum instituit: hoc sacramentum sumpsit et ipsi de manum eius sumpserunt: quando potestatem consecrandi eis dedit.

¶ Ideo videtur aliis dicendum: quod ratio quare hoc aliquando sit est ad securitatem: vt scilicet si episctuos non haberet intentionem consecrandi: autem formam debitam non obseruaret: quod nihiloinus esset hostia consecrata par alium: et hi dicunt quod concelebrantes episco non debent habere intentionem consecrandi nisi sub hac conditione scilicet si episctuo intentionem consecrandi rectam non haberet: aut formam rectam non obseruaret: sed si sacerdos celebrans prodabiliter timeret se verba consecrationis non dixisse antequam hostiam leuaret nullam faceret sacramento iniuriam: si verba consecrationis diceret: non intendens absolute consecrare: sed sub hac conditionem scilicet si illam hostiam ante non consecrauit.

¶ Alii dicunt quod concelebrantes episco illa verba non dicunt dicere intentione consecrandi: sed tantummodo illa verba materialiter recitare ad repraesentandum quod quando discipuli a christo potestatem consecrandi acceperunt: hanc formam consecrandi dedit eis. Si enim vt dicunt isti alii sacerdotes ab episco illa verba proferrent intentione consecrandi: siue absolute: siut sub conditione semper posset accidere inconueniens. Si enim intentione consecrandi absolute ea proferrent: aut simul terminarent illam prolationem cum episco:raut citlus aut tardius. Si citius ante esset hostia consecrata quam episomuo verba consecrationis finiret: et sic verba episcti nihil facerent. Si tardius: ante esset hostia per episcotum consecrata quam alii verba consecrationis finirent: et sic ad consecrationem alii ab epsco nihil facerent. Si simul: cum quilibet illorum faciat quod per sesufficit ad consecrandum: non esset ratio quare magis consecraretur per vnum quam par alium.

¶ Et si dicas quod quia intentio requiritur ad perfectionem sacramentorum: ideo cum omnes hebeant intentionem faciendi vnam consecrationem non est nisi vna tantum consecratio: adhuc non euadis vt istis videtur quia per hoc non apparet ratio quomodo factum cuiuslibet ad hoc cooperetur: cum dici non possit quod quilibet sit huius consecrationis tota ministerialis causa: nec pars cause. Simile inconueniens posset accedere si alii intenderent consecrare non absolute: sed sub hac conditione scilicet si episcotus intentionem consecrandi haberet: quia si episctus intentionem consecrandi non haberet tunc posset argui vt prius quod verba consecrantium sub conditione: et intentiones: aut simul concurrerent: aut non: et tunc posset argui quasi modo simili vt prius si plures sint episcopo concelebrantes. Qui vult tenere hanc vltimam opinionem: potest dicere quod argumnut ad partem primam non plus concludunt nisi quod alii sacerdotes ab episco non debent dicere illa verba intentione consecrandi: et hoc verum est secundum istos. Unde dicuntur non concelebrare cpriscto nisi pro tantoquod dicunt verba que debent obseruari in consecrando: et quare ea dicant ostensum est: sic etiam potest intelligi verbum Inno. allegatum ad partem secundam. Qui autem vult tenere primam opinionem potest dicere ad argumenta ad partem primam.

Ad primum sic: quamuis per vnum sacerdotem possit hostia conuenienter consecrari: tamen illa signius que est cum consecratur per plures modo supradicto: non est ita expressa quando consecratur per vnum.

¶ Ad secundum dicendum: quod non est simile de plurificatione forme super eandem hostiam per vnum et plures: quia nulla esset ratio quod plurificaretur per eundem. Sed aliqua ratio est vt visum est: vt in aliquo casu plurificetur per plures.

¶ Ad tertium dicendum: quod sicut dicit dominus Inno. de offir. mise. c. prealle. gato quod siue prius siue posterius proferant sacerdotes referri debet eorum intentio ad istans prolationis episcoi cui principaliter celebranti concelebrant: et tunc omnes simul consecrant et conficiunt.

Questio

SEcundo queritur vtrum liceat sacerdoti abstinere a celebratione per totum tempus vite sue. Et videtur quod sic Sicut sacerdos habet potestatem consecrandi: ita habet potestatem absoluendi. Utraque enim potestas fundatur super characterem sacerdotalem: sed toto tempore vite sue licet sibi abstinere ab audiendo confessiones et absoluendo: ergo a simili et a celebrando.

Contra. Luce. 22 hicbitur quod cum christus discipulis suis de dit potestatem consecrandi dixit eis. hoc facite in meam commemorationem.

Respondeo omnis accipiens potestatem ordinatam ad bonum vsum: tenetur ea vti loco et tempore debito et conuenienti hieita opportt nitate: maxime cum illius potestatis vsus in vtente acti meliorem non impedit: potestas autem sacerdotalis potestas est ordinata ad optimum vsum scilicet ad transubsentiandum panem in corpus christi et vinum in sanguinem: et ad rememorandum passionem christi: et ad intercedendum familiarius et efficacius apud eum pro se et pro pplulo: neque actum meliorem impedit: imo ad omnes alios bonos actus coadiuuat: et auget enim illuminationem in intellectu: feruorem charitatis in affeetu: et ideo sacerdos qui hac potestate loco et tempore debito et conuenienti hieta opportunitate et dispositione non vulivti: sed notabiliter negligit peccat: et multum debet timere ne sicut seruus nequam qui abscondit pecunsam domini sui: et eam ociosam dimisit: a domino nisi se corrigat tudicetur. Ad argumentum in oppositum potest dici quod non est simile: quia potestas absoluendi directer espicit corpus christi mysticum respectu cuius sacerdos vti non potest sua potestate: nisi super ipsum habeat iurisditionem saltem in foro poenitentie: sed multi sunt sacerdotes nullam iurisditionem habentes sut aliquam partem corporis myst ici: et ideo tales toto tempore vite sue licite possunt abstinere ab audiendo confessiones: et absoluendo nisi in casu: cum scilicet aliquio laboraret in extremis non potens habere suum sacerdotem parochialem nec superiorem: peteret ab isto sacramentum poenitentie: tunc enim peccaret nisi ipsum audiret et absolueret. In illo enim casu quilibet sacerdos potest absoluere penitentem: actus autem consecrandi non respicit directo nisi corpus christi verum: respectu cuius quilibet sacerdos nisi sibi sit interdicta officii executio: potest licite exerce re sue potestatis vsum: et tenetur eo modo quo superius dicti est in questione. Et sic bene concludit argumentum ad partem secundam.

Quaestio III.

TEertio queritur quo tempore debeant celebrari misse.

Respondeo: quod quia hoc sacramentum pertinet ad tempus gratie: quod per diem significatur: iuxta illud Aptriad Ro 13. Nox precessit: dies autem appropinquauit: ideo communiter loquendo missa debet celebrari in die artificialis: et non in nocte: incipiendo diem artificialem: non tantum ab ascensusolis super orizontem nostrm: sed ab illa parte temporis qua potest perpendi esse super orzontem nostrum aliqua aeris illustratioper aliquos radios solis: que illustratio est manifestatio solis orituri. In nocte tamen natiuitatis domini media nocte vel circa horam illam: et in nocte resurrectionis circa principium noctis celebrantur misse propter priuilegium et solennitatem illarum noctium. Unde de conse. di. prima. Nocte. Nocte sancta natiuitatis domini missas celebrent presbyteri. Et ei Eadem di. Solent §. In ieiuniis: in sabbato sancto circa noctis initium missarum solenia sunt celebrando. Illa enim pars diei artificialis que est post nonam sabbati computatur cum nocte precedente diem sequentem. Unde inoratione dicitur. Deus qui hanc sacratissimam noctem etc. et quamuis non sit necessarium tantum expectare ad missam dicendam: tamen tunc hora predicta licite et conuenienter dicitur. Communiter tamen solenis misse celebratio tribus horis instituta est fieri scilicet bora tertia et sexta et nona. Celebratio enim misse est memoriale passionis christi: qui secundum Aug. 3. lib. de concordia euangelistarum circa mesum. Crucifixus fuit hora tertia linguis sudeorum: hora sexta manibus militum: et hora nona expirauit. Consuet udo tamen est vt non dicatur hora nona: nisi in diebus ieiuniorum: et maxime quando ordines celebrantur: misse autem priuate dici possunt ab aurora vsque ad sextam: et communis consuetudo ecclesie obseruat quod in diebus non ieiuniorum solenis missa celebretur inter tertia et sextam.

Quaestio IIII.

QUarto queritur quare celebrantur tres misse in domini natiuitate: et quare non celebratur missa in parasceue.

¶ Respondeo: vt dicitur de conse. dis. I. moncte Inglosa. Tres misse die natalis domini celebrantur. Una ante diem que significat tempus ante legem: quando eramus in tenebris. Secunda cum diescit: et significat tempos sub lege quando nondum plena dei agnitio habebatur. Tertia in die scilicet plena: et isignificat tempus gratie quando iam plena cognitio habebatur. Smiles rationes ponit magister Guido archidiaconus Mormen. in tractatum quem fecit de officiis ecclesie. c. 12. Superaddens quod ideo tres misse predictis temporibus celebrantur: quia multi homines trium temporum per christi natiuitatem saluantur.

¶ Ron autem quare non celebratur in die parasceue est: quia dupliciter representatur ab ecclesia passio christi. Uno modo inquantum suit in christo secundum se et absolute. secundo modo inquantum illius passionis effectus seu influentie ad nos perueniunt: sen innos descendunt. Primo modo representatur feria sexta heb domade sancte: secundo modo aliis diebus in celebratione misse: et indeo volens ecclesia mentes fidelium occupa ri circa passionem domini nostri Isoecu christi: prout fuit in ipso secundum se et absolute vt moueantur corda eorum ad compassionem: et quia ipsa dies in qua passus fuit ipsam passionem satis efficaciter representat: statuit vt illa die non consecretur corpus christi: sed quod in precedenti die consecratum est: et reseruatum sumatur: sanguis: tamen non reseruatur propter effusionis periculum: quia autem effectus illius pasiionis seu influentie ad nos continue perueniunt: seu in nos descendunt: ide ostatuit ecclesia vt excepta die predicta quottidie in ecclesiis missa celebretur.