Articulus 2

Quaestio I.

PRimo ostendo quod exterior penitentia non sit sacramentum: quia omne sacramentum euangelicum efficit illud quod figurat: sed exterior poenitentia non efficit interiorem: sed potius interior exterioris est causa: cum ergo penitentia sit euangelicum sacramentum: poenitentia exterior non est sacramentum.

¶ Item sacramentum sepius praecedit rem quam econuerso: sed interior poenitentia sepius praecedit exteriorem quam econuerso: ergo poenitentia extemrior non est sacramentum interioris. Hec duo argumenta facit magister in littera.

¶ Item Hug. primo libo de sacr. parte. 9. c. 2. Sacramentum est materiale elaiuntum ex sanctificatione continens aliquam inuisibilem gratiam: sed poenitentia ex terior non est materiale elaiuntum: neque aliquid sanctificatum: quia sanctificatio est per verbum: vt superius habitum est: ergo non est sacramentum.

Contrarium tenet magister in littera.

¶ Item sicut se habet baptismus fluminis ad baptismum flaminis: sic poenitentia exterior ad interiorem: sed baptismus fluminis sacramentum est baptismi flaminis: ergo peni. tentia exterior sacramentum est interioris.

Respondeo quod penitentia exterior sacramentum est interioris: et interior res est huius sacramenti: exterior enim poenitentia signum est interioris: et aliquo modo causa: inquantum actus penitentis exteriores poenitentiam interiorem excitant: que si informis est: et non sit obstaculum ex parte penitentis per sacerdotis ministerialem absolutionem a deo effectiue formatur: poenitentia autem interior intelligi debet esse res huius sacramenti: prout in proposito coniungitur penitentie exteriori: non secundum quod absolute est tantum actus virtutis.

Ad primum in oppositum dicendum: quod secundum magiste in littera maior est intelligenda de sacramentis illis que ante legem euangelicam non fuerunt: sacramentum autem poenitentie fuit ante

¶ Potest tamen aliter dici quod poenitentia exterior aliquo modo est causa interioris: sicut in quaestione ostersum est: quamuis etiam aliquo modo sit ab ea cansata quantum ad illud quod est ex parte penitentis: quod quasi materiale est in exteriori poenitentia respectu absolutionis sacerdotis.

¶ Ad secundum dicendum: quod sicut dicit magister in littera non est inconueniens quod in sacramento poenitentie res sepius praecedat sacramentum quam econuer¬ so: quia in aliis sacramentis sepe contingit quod res praecedit sacramentum.

¶ Uel potest dici quod poenitentia interior quantum ad illud augmentum vel firmitatem que recipit per exteriorem confessionem et humiliationem: et quantum ad eius formam quam aliquamdo recipit per sacerdotis absolutionem ratione quorum propri dicitur res huius sacramenti: posterior est quam sacramentum.

¶ Ad tertium dicendum: quod ibi Hug. vocat materiale elutum quodcumque sensibile signum: et sic exterior confessio penitentis: et humiliatio possunt dici materiale elauntum: et potest dici sanctificari quam tum ad vsum per sacerdotis absolutionem.

Quaestio II.

SEcundo quaeritur vtrum remissio peccatorum sit res huius sacramenti. Et videtur quod non. sacramentum est signum sue rei: sed confessioexterior: et satisfactio non est signum remissionis peccati: immo magis est signum existentie eius: cum confitens dicat se talia fecisse: ergo remissio peccati non est res huius sacramentia.

¶ Item res sacra sequitur sacramentum: vt effectus causam: sed remissio peccati precedit exteriorem penitentiam: inutilis enim videtur exterior penitentia existenti in peccato mortali: ergo remissio eius non est res penitentie exterioris.

Contra curatio morbi est res illius sacramenti: quod ad eam significandam et efficiendam ordinatur: sed penitentia exterior ordinatur ad significandam et efficiendam actualis peccati remissionem: ergo illa remissio est res sacramenti poenitentie.

Respondeo sicut recitat Magister in littera: in hoc sacramento est aliquid quod est sacramentum tantum scilicet exterior poenitentia: aliquid quod est res et sacramentum scilicet poenitentia interior: que est res poenitentie exterioris: et sacramentum remissionis actualium peccatorum: quia vt est coniuncta poenitentie exteriori in re vel in proposito: illam remissionem aliquo modo significat: et dispositiuelefficit: quamuis coniuncta exteriori in proposito tantum praedictam remissionem non significet nisi ipsimet penitenti: nisi per aliqua signa aliis appareat talem poenitentiam esse in ipso. Est est ibi aliud quod est res et non sacramentum scilicet peccatorum actualium remissio. Et quod sit res vtriusque poenitentie: patet: quia ad illam significandum: et aliquo modo efficiendu vtraque poenitentia ordinatur. Unde vt sui causam semper praesupponit poenitentiam interiorem coniunctam exteriori in re vniversal in proposito: explicite vielr implicite.

Ad primum in oppositum dicendum: quod consessio extem rior cum humilitate facta: et ad quaerem dum medicinam contra peccatum ordinata: quamuis significet in penitente peccata fuisse: significat tamen ea in ipso desinere esse. De absolutione autem planum est quon expresse significat peccatorum remissionem.

¶ Ad secundum dicendum: quod de lege communi remissio peccatorum actualium semper praesupponit exteriorem penitentiam in re vel in proposito explicite vnivel implicite. Et quod per exteriorem poenitentiam vt realiter habitam quandoque causetur actualis peccati remissio patet per hoc quod superius dictum est quod interior poenitentia informis si non sit obstaculum ex parte penitentis per poenitentiam exteriorem realiter habitam formatur.

Quaestio III.

TErtio quaeritur vtrum poenitentia sit vnum sacramentum. Et videtur quod non. quia vbi sunt due res: et duo signa non est vnum sacramentum: quia vnitas sacramenti non potest esse nisi vel ex parte signi: vel ex parte rei: sed in hoc sacramento sunt plura signa scilicet penitentis confessio et satisfactio: et sacerdotis absolutio: ibi etiam sunt due res scilicet poenitentia interior: et peccatorum actualium remissio: ergo poenitentia non est vnum sacramentum.

¶ Item ex eis que non sunt simul: non constituitur aliquid vnum: sed partes poenitentie non sunt simul: ergo ex illis non constituitur aliquid vnum.

Contra si penitentia non esset vnum sacramentum: sed plura: tunc plura essent sacramenta quam septem.

Respondeo quod penitentia est vnum sacramentum: sed non debet dici quod sit aliquid vnum vnitate indiuisibilitatis: nec continuitatis: neque essentiali: sed vnitate integrata ex pluribus relatis ad aliquid vnum significandum: et aliquo modo efficiendum quod est remissio actualium peccatorum.

Ad primum in oppositum dicendum: quod illa plura signa concurrunt ad integritatem vni sacramenti: penitentia etiam interior et exterior sunt vnum sacramentum remissionis actualium peccatorum: sicut refert magister in littera: nec obstat vnitati sacramenti quod sint ibi due res: quando est vna alterius sacramentum: quod patet: quia character baptismalis est res absolutionis exterioris: et sacramentum origina is peccati: et tamen baptismus est vnum sacramentum. Similiter corpus christi verum: est res sub specie panis vere contente et per eam signata: et est sacramentum corporis mystici: et tamen sacramentum eucharistie est vnum sacramentum.

¶ Ad secundum cum dicitur: quod ex eis que non sunt simul: non constituitur aliquid vnum etc. dico quod verum est in permanentibus: et loquendo de vnitate comtinuitatis: vel essentiali in successiuis: tamen loquendo de vnitate integrata ex pluribus relatis ad vnum significandum et efficiendum non est verum. Sacramentum autem poenitentie consistit in quadam successione: et est vnum vnitate praedicta.

Quaestio IIII.

QUarto queritur vtrum poenitentia sit ab institutione. Et videtur quod non. quia quod est a natura: non est ab institutione: nisi dicatur esse ab institutione nature: sed sacramentum poenitentie est a natura: naturalis enim ratio dictat peccatorem debere penitem de suis peccatis: ergo non est ab institutione.

¶ Item sacramenta quae sunt ab institutione non fuerunt in lege nature: sed sicut dicitr Magister in littera huius distin. cap. vlti. Sacramentum penitentie fuit ante tempus gratie etiam a primordio generis humani: ergo non est ab institutione.

Contra Hug. primo libro de sacr. parte. 9. ca. 2. ponit in diffinitione sacramenti: quod est ex institutione significans: sed quelibet pars diffinitionis dicitur de quolibet contento sub diffinito: ergo de quolibet sacramento vere dicitut quod est ex institutione significans.

Respondeo quo poenitentia dupliter potest accipo scilicet pro virtute vel actu virtutis: vel pro sacramento. primo modo poenitentia est de lege nature: naturale enim iudicium rationis dictat peccatorem debem penitem de suis peccatis: et in tali poenitentia habituari: et sic non est ex institutione. secundo modo non est de lege nature: sed ab institutione diuina: declaratum est enim superius dist. 17. q. 2. arbii. 2. quod confiteri peccata sacerdoti non est de iure nature: et ex consequenti: quod neque contritio vt iuncta cum proposito sic confitendi est de lege nature. Ad argumenta ad partem primam dicendum: quod procedunt de poenitentia inquantum est virtus vel actus virtutis tantum. Argumentum ad partem aliam procedit de poenitentia inquatum est sacramentum.

Quaestio VI

QUinto queritur vtrum hoc sacramentum immediate a christo fuerit institutum: et quando.

¶¶ Respondeo quod immediate fuit a christo institu tum: ante enim passionem instituit hoc sacramentum quantum ad interiorem contritionem penitentis: et operis satisfactionem: cum dixit. Non veni vocare iustos: sed peccatores ad poenitentiam Luc. 5. et per alia verba quibus ad poenitentiam inuitabat: maxime cum dixit. Nisi poenitentiam habueritis omnes simul peribitis. Luc. 13 Con fessionem autem implicite in exemplo: cum dixit leproso mundato. Uade ostende te sacerdotibus: vt scriptum est. Matth. 8. Absolutionem autem in ministerio cum Lazaro resuscitato dixit. Soluite eum. Io. xi. sed expresse potestatem absoluendi non dedit vsque post resurrectionem. cum dixit eis: vt habetur Io. 20. Accipite spiritum sanctum: quorum remiseritis peccata remittum tur eis: et quorum retinueritis retenta sunt. Potestatem autem iurisditionis super totam ecclesiam promisit se daturum Petro cum dixit ei: vt habetur Matth. 16. Tibi dabo claues regnicelorum: et quodcumque ligaueris etc. non tamen tunc dedit. Unde decretum Anacleti dist. 2i. In nouo testamento exponendum est de promissione secundum Glo. ibidem: nec tamen tunc tantum promisit se daturum potestatem iurisditionis: sed etiam potestatem absol¬ uendi et ligandi in foro poenitentie: quam post resurrectionem cum aliis discipulis accepit: sed potestas iurisditionis super totam ecclesiam sibi soli fuit data pro se et successoribus etus cum christus post suam resurrectionem dixit ei. Pasce oues meas. Io 2i. quod potest probari per illud quod habetur 50 dist. Considerandum. et cap. Fidelior. et extra de elec. Significasti.