Articulus 1

Questio.

PRimo ostendo quod peccata dimissa postuit redire eadem in numero quantum ad culpam. Augu. in libro de baptis. contra donatistas vltra medium. Redire dimissa peccata vbi fraterna charitas non est apertissime dominus docet de illo ser uo quem cum inuenisset debitorem decem milium talentorum depre canti omnia dimisit. Ille autem conseruum suum qui ei debebat centum denarios cum misertus non fuisset: iussit eum dominus reddere que ei dimiserat.

¶ Item magister in littera huius di. cap. i. et est de pe. dist. 4. ca. i. §. Considerandum. Si non excorde dimittimus quod in nos delinquitur: illud rursus exigitur quod iam nobis per penitentiam dimissum esse gaudebamus.

¶ Item per gratiam sequentem bona merita que per peccatum mortale fuerant mortificata eadem in numero viua redeunt: ergo a simili peccata que per penitentiam fuerant dimissa per sequens mortale peccatum eadem in numero redeunt.

¶ Item per subtractionem luminis a medio redit eadem tenebra in numero que erat in medio ante luminis infusionem: quia tenebra est carentia luminis in habente naturalem aptitudinem ad luminis susceptionem: sed post substractionem luminis remanet eadem luminis caretia: et in medio eadem naturalis aptitudo ad lumen: cum ergo peccatum sit tenebra: et gratia spirituale lumen: videtur quod cum per sequens mortale peccatum gratia corrumpitur: tenebre peccatorum que prius fuerant dimisse eedem in numero reuertantur.

¶ Item peccatum remittinihil aliud videtur esse quam ipsum a deo non imputari: sed idem factum in numero pluries potest imputari et non imputari: vt patet: homo enim quandoque iniuriam sibi factam: homini remittit propter emendam promissam: et iterum imputat propter solutionis promissi carentiam: ergo idem peccatum in numero redire potest quantum ad culpam.

Contra. Auic. 3. meta. sue. ca. 4. Quod annihilatum est non reducitur: sed cum peccatum remittitur annihilatur ergo impossibile est quod idem peccatum in numero reuertatur.

¶ Item nullum successiuum corruptum potest redire idem in numero. alias contradictoria possent esse simul vera: sed peccatum est de genere successiuorum consistit enim in actu voluntatis qui successiuus est: ergo corruptum idem in numero redire non potest.

Respondeo quo peccatum dimissum siue originase siue actuale: mortale siue venia¬ le: idem in nmero redire non potest quantum ad culpam: quia sicut declarabitur in tractatum de resurrectione. nulla res potest redire eadem in numero nisi per diuinam potentiam: sed peccatum reuerti non potest idem in numero quo ad culpam per operationem diuine potentie: quia vt superius ostensum est. li. 2. Pec catum non est a deo: nec esse potest. uapropter vt dicit Aug. lib. 83. q. q. 3. Deo auctore non sit homo deterior restat: ergo quod cum peccatum per eius remissionem corrumpatur: redirequantum ad culpam non potest idem in numero. Ad duo prima in oppositum dicendum: quod pro tato in his auctoritatibus peccata dicuntur redire: quia per ea sequens culpa aggrauatur: si enim mihi peccanti contra te indulsisti: et postea iterum contra te pecco: ex hoc istud peccatum grauius redditur

¶ Ad 3m dicendum: quod non est simil e: quia vt superius habitum est bona merita in charitate facta per sequens mortale peccatum non mortificantur per se et absolute: sed per accidens et in relatione ad peccatorem: quia durante peccati mortalis obstaculo homo pertingere non potest ad efficaciam illorum: et ideo illo per penitentiam amoto homo remuneratur propter illa eadem meritain numero que fecit in charitate: sed peccata cum remittum tur per se et absolute corrumpuntur: eo modo quo corrumpiconuenire potest priuationi.

¶ Ad 4m dicendum: quod tenebra priuatio est: priuationes autem distinguutur per habitus oppositos: et ideo in aere est alia et alia carentia luminis in numero secundum quod est respectu alterius et alterius luminis in numero.

¶ Ad quintum dicendum quod per hoc peccatum a deo non imputa tur: quia bonum cuius etat priuatio restituit: quod bonum non est ide numero prius corruptum: et postea restitutum: homoautem per sue voluntatis mutationem ad diuersa remittere potest iniuriam sibi factam: et iterum imputare nihil operando vel corrumpendo in illo qui sibi intulit iniuriam.

Quaestio II

SEcundo quaeritur vtrum omnia peccata dimissa per sequaens mortale peccatum redeant eadem specie vel genere quantum ad culpam. Et videtur quod sic. Ee G quod si auerterit se iustus a iustitia sua: et fecerit inquitatem: omnes iustitie eius quas fecerat non recordabuntur: quod verum non esset nisi omnia mala illis iustitiis opposita sibi iterum ad culpam imputarentur.

¶ Item Iaco. 2. Qui totam lege seruauerit: offendat autem invno factus est omnium reus.

¶ Item gratia est immediata causa remissionis peccatorum: sed remota causa remouetur effectus: ergo cum per peccatum mortale sequens gratia corrumpatur: remouesremissio peccatorum priorum: ergo redeunt vel eadem in numero: vel specie.

¶ Item originale simile in speci reuertitur: quia obligatio ad penam originali debitam: que pena est carentia visio nis dei: reuertitur per sequens mortale peccatum: ergo a simili peccata actualia eadem in specie reuertuntur.

Contra. diuerse sunt macule: sicut diuersa genera peccatorum ergo per vnum peccatum non possunt redire macule omnium peccatorum dimissorum

¶ Item vnum oppositum non reducit alterum: sed expellit: sed multa peccata inter se sunt opposita: vt sunt omnia illa inter que est virtus media: ergo per commissionem vnius non reuertuntur omnia prius dimissa.

Respondeo quod in peccato duo considerant scilicet comuersio ad creaturam: et auersio a deo In auersione gnaturali: omnia peccata mortalia conueniunt: quamuis in causa auersionis et in gradu differant: et ideo quia per sequensmortale peccatum peccans a deo auertitur: ideo per ipsum: illud in quo omnia peccata mortalia conueniunt reuertitur: sed ex hoc non sequitur quod reuertantur species omnium peccatorum dimissorum: quia per auersionem a deo peccata in specie non reponuntur: sicut nec motus per sui recessum a termino a quo: cum motus specie differentes possint habere terminum eundem in specie: vt patet cum duorum alborum vnum denigratur: aliud rubificatur. Sed quia dicere res corruptas reuerti: quia eorum genus in aliquo indiuiduo reuertitur: non est eas reuerti nisi secundum quid. Ideo simpliciter dicendum quod per sequens peccatum mortale non reuertuntur omnia peccata prius dimissa eadem in specie: sicut nec per quencumque recessum humorum a debita proportione reuertuntur omnes infirmitates prius curate.

Ad primum et secundum in oppositum dicendum quod per illas auctoritates non plus habetur nisi quod per mortale peccatum sequens penitentiam veram homo incurrit auersionem a deo: in quo omnia peccata mortalia ratione sue difformitatis tamquam in genere generalissimo conueniunt.

¶ Ad tertium cum dicitur: quod remota causa remouetur effectus etc. dico quod verum est de causa que non tantum requiritur ad effectus productionem: sed etiam ad eius conseruationem: sed quamuis gratia requiratur ad peccatorum destructionem: non tamen est necessaria ad illius destructionis conseruationem: nisi sub ratione qua formata est: et ego bene concedo quod per sequens peccatum mortale praecedens carentia peccatorum informis remanet.

¶ Ad quartum dicendum: quod maior est falsa: et ad eius probationem dicendum quod non reuertitur obligatio ad carentiam visionis dei sub ratione qua originali tantum est debita: quia talis carentia est sine remorsu et sensibili pena: sed reuertitur sub ratione qua est debita actuali mortali: que est cum remorsu et alia pena sensibili adiuncta.

Questio. III.

Tertio queritur vtrum omnia peccata remissa per sequens mortale peccatum redeant quantum ad penam. Et videtur quod sic. dicit Rabanus secundum quod recitat magister in littera huius dist. ca. primo. et est de pe. dist. 4. versus principium quod ille qui non vult ftatribus remittere: non solum peccata que post baptismum reputabuntur et ad penam: sed etiam peccata originalia quae in baptismo ei dimissa sunt.

¶ Item qui contritus postea confiteri conratennit: post peccatorum remissionem: que fuit ex vi contritionis: per contemptum confessioms iterum mortale peccatum incurrittin quo si moriatur: aut peccata prius dimissa remanebunt insufficienter punita: quod esset contra iustitiam: aut et illis in inferno puniretur: quod non esset verum nisi per sequene mortalia peccata prius dimissa quantum ad penam reuerterentur

¶ Item. 12. q. 2. Epus qui mancipium: seruus manumissus propter ingratitudinem iterum pene seruitutis iuste subiicitur: ergo a simili homo a seruitute peccati per dei mise ricordiam liberatus: per ingratitudinem pene precedentis seruitutis iterum subiicitur.

Contra. de pe. dist. 4. versus finem. diuina clementia dimissa peccata in vltionem vlterius redire non patitur

¶ Item pena non debetur nisi culpe: sed peccata non reuertuntur quantum ad culpam: ergo nec quantum ad penam.

Respondeo pena que ante debebatur pro peccatis per penitentiam dimissis: aut est tota expleta ante sequens mortale peccatum: aut non. si sic. dico quod per sequens mortale peccatum: peccata prius dimissa non redeunt quantum ad penam: nisi inquantum aggrauant sequens peccatum propter quam aggrauationem sibi pena maior debetur si non. tuc dico quod remanet obligatus ad solutionem residui pene: et si in illo peccato mortali moriatur pro peccatis illis (quo ad culpam: non tamen quo ad penam) prius dimissis in inferno pena eterna punietur scilicet per accidens: quia in peccato mortali nulla pena est satisfactoria in conspectu dei: et ideo quantuncumque puniatur semper remanebit ad penam obligatus: tamen illa pena minus erit intensa quam fi illa peccata non fuissent ei dimissa.

Ad primum in opositum dicendum: quod illa aucortas inteltr quo ad aggrauationem culpe et quo ad simili tudinem pene in genere: non in specie.

¶ Ad 2m patet solutio ex dicti in quaestione

¶ Ad 3m dicendum: quod non plus concludit: nisi quod per sequens peccatum mortale iterum in seruitutem reducitur: et hoc est verum: non tamen reducitur in illam eandem in qua erat per illa peccata que sibi fuerunt dimissa: nec in tantam: sicut si illa peccata sibi numquam fuissent dimissa.

Quaestio IIII.

QUarto queritur vtrum ingratitudo sit specia¬ le peccatum. Et videtur quod non. Speciale peccatum non inuenitur in quolibet peccato: sed per quodcumque peccatum: homo deo ingratus est: ergo ingratitudo speciale peccatum non est.

¶ Item Sene. 3 lib. de beneficiis. Ingratus est qui beneficium se recipisse negat: ingratus qui dissimulat: ingratus est qui non reddit: ingratissimus omnium qui oblitus est: ergo ingratitudo non est vna species peccati.

Contra quamuis homo per quodcumque mortale peccatum incurrat vitium inobedientie: quia numquam homo mortaliter peccat: nisi faciendo contra aliquod diuinum praeceptum: tamen inobedientia est speciale peccatum: ergo a simili quamuis homo peccando quocunque peccato sit ingratus deo: in gratitudo tamen est speciale peccatum.

Respondeo quod ingratitudo est speaituale peccatum: quod patet: et ex parte obiecti: et habitus oppositi: habet enim speciale obiectum: quod est beneficium sub ratione qua non recognitum est: habitus est ingratitudini oppositus: que est gratia: est quedam specialis virtus pars potentialis iustitie existens: vt in 3o lib. ostensum est.

Ad primum in oppositum dicendum: quod vnum speciale peccatum materialiter bene potest conceomitari quodeumque peccatum: et sic ingratitudo et inobedien tia concomitantur quodcumque peccatum mortale.

¶ Ad 2m dicendum: quod illa non enumerantur sicut ingratitudinis species: sid sicut ingratitudinis gradus.

Questio.

QUinto queritur vtrum maior sit ingratitum do in casu ab innocentia quam in casu a vera penitentia. Et videtur quod sic. quia quanto gradus altior tanto casus grauior ceteris paribus: sed status innocentie ceteris paribus altior est quam status penitentie: ergo ab innocentia est grauior casus: sed in grauio ri casu: est ingratitudo maior: ergo maior est ingratitudo in casu ab innocentia quam a vera penitentia.

¶ Item Adam peccando magis fuit deo ingratus quam quicumque alius homo peccans eodem genere peccati: sed adam peccando cecidit ab innocentia: ergo maior est ingratitudo in casu ab innocentia quam a vera poenitentia.

Contra vt superius habitum est: peccatum scquens veram penitentiam aggrauatur per peccata prius per poenitentiam dimissa: sed peccatum quo cadit homo ab innocentia per nullualiud peccatum praecedens aggrauatur: ergo grauior est ingratitudo in casu a poenitentia quam ab innocentia.

¶ Item magis ingratus est peccans contra illum qui plus ei dimiserat: vt probari potest per illud quod dicit Saluator Luc. 7.approbando sententiam Symonis dicentis quod plus diligit cui plus donatum est: sed penitenti plus dimissum est quam innocenti: ergo maiorem ingratitudinem incurrit peccando quam innocens. I

Respondeo gratiarum actio: respicere debet et quantitatem doni: et modum gratuite dona tionis: respiciendo ad quantitatem doni magis ingratus est innocens peccando quam penitens: quia ceteris paribus maius donum est seruare hominem vt non peccet quam illi qui peccauit indulgere: ceteris enim paribus nobilior est status innocentie quam penitentie. Sed considerando modum gratuite donationis magis est ingratus penitens cum peccat: quam innocens: quia quanto aliquis magis est elongatus a debito recipiendi beneficium: tanto cum beneficium sibi confertur: est modus donationis magis gratuitus: magis autem elongatur a receptione gratie quantum est ex parte sua ille qui peccauit: quam ille qui non a gratiae conseruatione. Omnibus tamen pensatis si compensetur aggrauatio quae est in sequaenti peccato propter praecedentia iam dimissa maior est ingratitudo cadere a vera penitentia quam ab innocentia: quamuis peccatum quo cadit homo ab innocentia sit grauius ceteris paribus quam illud quo cadit a penitentia aggrauatione per peccata praecedentia circunscripta.

Ad primum in oppositum ad vrimam partem dicendum quod bene concludit: quia ceterparibus maior est ingratitudo in casu ab innnocentia quam in casu a vera poenitentia aggrauatione peccatorum praecedentium circunscripta: quia supposita equali gratia in innocente et penitente adhuc quantum ad aliquid accidentale dignior est status innocentie quam poenitentie: non tantum loquendo de innocentia tempore nature institute: sed etiam destitute.

¶ Ad secundum patet solutio ex dictis: quamuis multo magis peccauerit Adam quam cadens a statu innocentie tempore nature destitute per idem genus peccati propter maiorem nobilitatem status illius: et quia in illo nulla erat pronitas ad peccatum: et quia peccatum suum fuit totius humane nature corruptiuum.

Ad primum argumentum ad partem secundam dicentdur quod procedit de casu a statu poenitentie cum aggrauatione propter praecedentia peccata que fuerant dimissa.

¶ Ad secundum cum dicitur quod magis ingratus est peccans contra illum qui plus ei dimiserat etc. dico quod non opetet hoc esse verum quando plus datum est de bono ei cui minus dimissum est: sed innocenti habenti equalem charitatem cum penitente plusboni datum est quam penitenti: quia a deo accepit continuitatem bonitatis sue: quam penitens habuit interruptam. Unde per illam parabolam qua voluit dominus declarare Magda lenam plus diligere: non intendebat eam comparare ad seipsam: vel aliam equalis bonitatis semper seruate sine interruptione: sed ad alium penitentem: cui non erat facta ita perfecta remissio.