Table of Contents
Apologia
Dedicatio
Argumentum
Summarium Sepuluedae
Praefatio
Caput 19
Caput 20
Caput 21
Caput 22
Caput 23
Caput 24
Caput 25
Caput 26
Caput 27
Caput 28
Caput 29
Caput 30
Caput 31
Caput 32
Caput 33
Caput 34
Caput 35
Caput 36
Caput 37
Caput 38
Caput 39
Caput 40
Caput 41
Caput 42
Caput 43
Caput 44
Caput 45
Ita catholicos reges intellexisse hanc fuisse mentem pontificis immo et christi (ut scilicet gentes illae blande et humanitate christiana non vero bellico terrore admoto conuerterentur ad fidem: probatur ex verbis testamenti serenissimae Hyspaniarum Isabelae matronarum sui seculi decoris cui tanquam castellae reginae concessio fuit a pontifice precipue facta quae ita dicit.
Item "por quanto al tiempo que nos fueron concedidas por la sancta sede apostolica las islas y tierra firme del mar occeano descubiertas y por descubrir nuestra principal intencion fue, al tiempo que lo supplicamos al papa Alexandro Sexto de buena memoria que nos hizo la dicha concession: de procurar de induzir y traer los pueblos dellas y los convertir a nuestra sancta fe catholica y embiar a las dichas islas y tierra firme prelados y religiosos y clerigos y otras personas doctas y temerosas de Dios para instruyr los vezinos y moradores dellas en la fe catholica y los enseñiar y dotar de buenas costumbres y poner en ello la diligencia devida segun mas largamente en las letras de la dicha concession se contiene. Porende supplico al Rey mi señior muy affectuosamente y encargo y mando a la dicha princesa mi hija y al dicho principe su marido que assi lo hagan y cumplan y que este sea su principal fin y que en ello pongan mucha diligencia y no consientan ni den lugar que los yndios vezinos y moradores de las dichas yndias y tierra firme ganadas y por ganar resciban agravio alguno en sus personas ni bienes: mas manden que sean bien y justamente tractados: y si algun agravio an rescebido lo remedien y prouean por manera que no excedan cosa alguna de lo que por las letras de la dicha concession nos es injungido y mandado". Haec sunt verba eius formalia.
Audis lector reginam intellexisse non bellum indis ex bulla pontificis esse inferendum: sed christiana doctrina eos institui sibi mandatum fuisse. Vides etiam iubere expresse: ut ab omni iniuria tam indi quam etiam finitimi sint immunes: non enim preda fuerat obiecta sed prouincia Ideo heredibus suis precipit ut sarciant omnem iniuriam indis illatam: et ut per omnia prestent quod a pontifice sibi iniunctum fuit. Et ita pluribus regum nostrorum instructionibus decretis et mandatis: expresse decretum et declaratum fuit.
His congruit quod pontifex non concedit regibus castellae ut regna illa sibi subiiciant ut imperii sui fines tot nouis regnis adiectis amplificarent: sed ut gentes illae christum verum Deum agnoscerent et ex tenebris in lucem e morte in vitam pertraherentur Itaque negari non potest concessionem illam pontificis potius in fauorem indorum quam in fauorem regum factam fuisse. Quod si bello gentem illam prorsus delemus et truculente affligimus iniquissime facimus: ut patet de regulis Iuris libro 6o "quod ob causam alicuius conceditur, non est in eius dispendium retorquendum". Et C. de legibus L. quod fauore et ff eo titulo L. nulla juris "ratio aut aequitatis benignitas patitur ut quae salubriter pro hominum utilitate introducuntur: ea nos duriore interpretatione contra ipsorum commodum producamus ad seueritatem" haec ibi.
On this page