Quaestio 4

SEquuntur quaesita circa creaturas. Vbi primo quaerebantur quaedam coniter ad omnes creaturas pertinentia. Deinde plurima alia circa diuersa genera creatura rum specialiter.

Circa primum erant duo quaesita. Vnum pertinens ad creaturae essentiam Alia vero duo pertinentia ad quoddam creaturis omnibus accidentale, scilicet ad nu merum. Illud vnum pertinens ad essentiam omnis creaturae, erat, vtrum sint idem re natura & sup positum.

ET arguitur quod sic. quia natura hominis est ipsum compositum ex anima & corpore: & idem est suppositum. ergo &c.

CONtra. tunc homo esset humanitas: quia humanitas est natura: homo autem suppositum participans humanitatem, quae est natura.

QVAEstio ista quaerit, vtrum sint idem quiditas siue quod quid est, & id cuius est. quam tractat philosophus principaliter per to tum septimum & octauum metaphysicae. de qua in quibusdam aliis quaestionibus nostris fecimus sermones prolixos. Vnde ex illis quae ibi exquisitius exposuimus, in summa dicemus quod natura pro prie appellatur quiditas & essentia rei, dicta nomine absoluto. Suppositum autem dicitur res naturae: & id cuius est quiditas siue essentia concretiue significata, tanquam participans naturam. verbi gratia, humanitas dicitur esse hominis natura. secundum quam dicitur quod homo est homo. Homo vero dicitur esse suppositum, siue res naturae. Similiter (si liceat fingere nomen) angelitas dicitur esse natura. Ange lus vero dicitur esse res naturae. vt ponamus esse naturam & rem naturae & compositionem ex eis in omni crea tura tam corporali quam spirituali, vt alibi declarauimus, quamuis differenter. Quid primo inspiciendum est in rebus corporalibus & materialibus: deinde in rebus spiritualibus & immaterialibus.

EST igitur sciendum, quod in rebus ma terialibus, vt sunt homo, & asinus, & huiusmodi. secundum considerationem & modum intelligendi aliud est quiditas: aliquae quid quid est: aliud illud cuius vtrumque illorum est. verbi genera, quiditas est ipsa essentia dicta nomine absoluto, vt hu manitas, asininitas. Id vero cuius est, est res ipsa, vt homo iste homo, asinus iste asinus. Quidquid est autem, est eius defi nitiua ratio continens principia rei essentialia expressa per definitionem. Quae dupliciter habent assignari secundum duplicem considerationem rei in se subsistentis: intellectu scilicet physico & metaphysico. Physicus enim intellectus considerat principia ex quibus res habet componi in esse naturae. scilicet materiam, vt est subiectum transmu tationis & generationis naturalis: & formam, vt est altera pars compositi inducta per generationem natura lem in composito. Metaphysicus vero considerat principia ex quibus res habet componi in esse intentionali & cognoscitiue scilicet materiam, vt est quiddam potentiale impefectum perfectibile per formam secundum esse incompletum, quod signi ficatur nomine generis, & completum quod significatur nomine speciei: quae complectitur secundum hoc sub ratione formae totum compositum ex materia & forma, vt iam patebit. Vnde cum homo differenter cadit & in consideratione physica vt est compositum quoddam naturae, & in consideratione metaphysica, vt est compositum rationis ex intentionibus: secundum hoc etiam differenter hominem definiunt physicus & metaphysicus. Physicus enim definit hominem dicens: quod est compositum ex anima & corpore: Metaphysicus autem definiens hominem dicit quod est animal rationale. Et sicut physicus incipit suam considerationem a singularibus, quorum est per se generatio, vt ab hoc homine, considerando in ipso compositionem ex hac anima singulari & ex hoc corpore, & ab illo alio abstrahit hominem simpliciter, quem con siderat esse compositum ex anima simpliciter, & corpore simpliciter: & ibi stat & sistit: sic metaphysicus incipit suam considerationem a maxime vniuersali: considerando materiam omnium corporalium vt vnam & simplicem quantum est de se, & vt potentiale quid sub esse formae incompletissimae & conissimae ad omnia corruptibilia verbi gratia corporeitatis commnis ad corpus simpliciter elementare & ad mixtum: & illam considerat sub ratione for mae generis, vt includentis in se materiam omnium corporalium sub ratione incompletissima formae: & ita vt compo situm formale incompletissimum continens in potentia differentias omnes quibus determinari potest & compleri. est enim forma cuiuslibet differentiae tanquam complementum formae generis, vt ex ambabus sicut ex incompleto & complemento fiat vnum completum. scilicet forma speciei, & maximae vltimae scilicet specificae. Si enim inter primum genus & speciem specialissimam sunt plures differentiae constitutiuae specierum subalternarum omnes illae vnam faciunt constitutiuam vltimae speciei, vel cadunt in formam generis, cum per diuisionem fuerint venatae & appositae generi, secundum artem venandi definitionem, traditam in libro Posteriorum Aristotelis & diuisionum Boetii, quousque deueniatur ad vltimam differentiam in qua statur: appositione cuius ad genus constituitur species atoma: quae non recipit additionem differentiae: neque diuisibilis est se cundum formas specificas: sed per formas singulares secundum diuersas partes materiae. Materia enim naturalis ad omnia communicantia eam ex se vna & simplex nata est esse, & in continuo sub prima forma corporali vnica, totam materiam corporeitate vnica informante. Quae primo di uiditur & multiplicatur secundum diuersa continua per formas differentes secundum speciem. Actus enim diuidit, secundum philosophum in septimo metaphysicae. Forma vero naturalis vltima specifica singularum rerum, quae ex se vnica, & per se tota nata existere in vno supposito, & in vna materia, vltimo diuiditur & multiplicatur secundum diuersa supposita conuenientia in spe cie: sed differentia in numero: & hoc per diuersas materias, vt diuisionis materiae primae sint primo diuersae formae specificae: diuisionis vero formae vltimae sint diuersae materiae. Generans autem non generat aliud nisi per materiam, secundum philosophum ibidem. Et sic consideratio metaphysica incipit a materia & forma sub ratione vniuersalis sine composito ex eis: & terminatur ad eandem sub ratione singularis. Consideratio vero physica procedit econtrario a singulari incho ando, & in vniuersali terminando. Et ideo dicit physicus partes compositi esse materiam ex vna parte, et formam perfectam ex altera: verbi gratia, in homine corpus et animam: vt intelligamus corpus ad modum materiae purae, et animam pro tota ratione formali: si anima comprehendat quicquid est formale in homine. Metaphysicus vero dicit partes compositi esse formam generis sub qua comprehendit materiam et differentiam, quae est complementum additum ad formam generis in specie, vt ita sit omnino idem re compositum, & definitiones eius diuersae, secundum metaphysici et physici considerationem. Idem enim re quod intelligit physicus, cum dicit hominem esse corpus et animam: intelligit metaphysicus, cum dicit quod est animal rationale. Materiam enim quam physicus intelligit per essentiam distinctam contra totam formam, intelligit metaphysicus sub forma generis, & in incompleto composito, quod intelligit nomine generis: & formam illam quam physicus considerat sub ratione to tius, & simplicis secundum rem, metaphysicus diuidit secundum intellectum penes incompletum, quod secundum ipsum pertinet ad rationem generis, & penes completum, quid est forma differentiae, ex quibus secundum ipsum constituitur perfecta forma spe ciei. Vnde idem re est animal rationale, & anima, & corpus in homine simpliciter, & econuerso, & hoc animal, & hoc rationale & haec anima, & hoc corpus in hoc homine: & est idem re homo, & iste homo, vt consideratur vno modo compo ni & alio., quoniam in omnibus huiusmodi non cadit differentia nisi secundum rationem, & modum considerandi. Ex quo patet, quomodo quidquid est secundum vtrumque modum, idipsum est, & idem cum re cuius est. Sed non adhuc patet ex hoc quomodo quiditas siue essentia, vt humanitas, siue asininitas significata nomine absoluto, sit idem re cum eo cuius est vt cum homine & asino: & cum eo quod quid est eorum secundum vtrunque modum definiendi.

AD cuius intellectum sciendum: quod consideratio quiditatis sub ratione qua quiditas est, aut essentia nomine absoluto considerata. scilicet veluti forma participabilis & participata in composito per eam, habet esse id quod est, vt quod homo est homo humanitate: & asinus est asinus asininitate: haec inquam consid eratio pertinet ad so lum metaphysicum: cuius est propria abstractio huius formae. Et patet ex iam dictis, quod essentiae siue naturae est identitas secundum rem cum eo cuius est: & cum eo quid quid est de eo. secundum metaphysici considerationem. quoniam solum modo differunt secundum rationem significandi & intelligendi modo abstracto, & concreto. Sicut enim re homo non est nisi animal rationale, sic re non est humanitas nisi animalitas rationalitas, vt dicit Comment. supra. vii. metaphcae ldem ergo re sunt humanitas & homo, siue vt considerantur a metaphysico, siue a physico: sicut idem sunt animalitas rationalitas, & animal rationale, differentia solum penes abstractum, & concretum Et per consequens idem est cum eis corpus & anima, & ipsa sunt idem cum eo quid est animal rationa le, vt dictum est. Non enim potest dici quod aliqua res ad essentiam, & substantiam pertinens addatur supposito super essentiam, per quam ab ipsa substantialiter possit differre: quia talis res non potest esse nisi materia, vel for ma, quae perfecte in essentia, & de in supposito complectuntur. Si vero dicatur quod accidens per quid differre possit addat nihil ad propositum, cum de differentia essentiali sit quaestio. Et sic patet ad quaestionem, quod idem sunt re in materia libus & corporalibus natura, & de suppositum: & haec natura, & hoc suppositum: quis natura vt humanitas non proprie dicitur hoc suppositum, vt alibi expositum est.

IN rebus vero spiritualibus multo clarius est quod sunt idem re natura & suppositum: eo quod in eis suppositum non est nisi forma subsistens participans quiditatem inquantum est quid in existentia a causa agente participans esse: vt idem sunt re angelus, & ange litas: vt angelitas significet formam sub ratione participabilis: angelus vero significet eandem sub ratione rei perti cipantis. Propter quod in qualibet creatura, etiam immateriali quantuncumque simplici cadit compositio: ex quo est, & quo est, hoc est ex re, & natura. & etiam sub qualibet specie rei immaterialis nata sunt esse plu ra indiuidua participantia formam speciei & essentiae, vt alibi dictum est, & expositum.

AD argumentum in oppositum quod homo non dicitur esse humanitas: Dicendum quod verum est. Sed huiusmodi praedicationem non impedit aliqua diuersitas quae est in re: sed solum illa quae est in modo significandi & considerandi iam exposito. Et ideo dicit Commentator super septimum metaphysicae, quod quiditas siue essentia hominis, sicut humanitas, vno modo est homo, alio modo non est homo. Est homo, quia est forma hominis: non est homo, quia non est compositum ex anima & corpore. & intendit quod re idem est quiditas siue natura si gnificata nomine absoluto, & forma speciei comprehendens genus & differentiam: & sub nomine vel ratione generis materiam secundum considerationem metaphysici, & materiam & formam secundum considerationem physi ci. Et ita intendit quod humanitas est homo: quia est forma quam significat species: & quod solum differunt in modo significandi, & abstractiue, & concretiue, quemadmodum differunt animalitas & rationalitas ab animali rationali. Humanitas vero non est homo compositus ex materia & forma: quia. scilicet humani tas non significat partes hominis sub ratione illa qua sunt partes, quantum ad considerationem physici: sed solum sub ratione illa qua sunt partes eius quantum ad considerationem metaphysici. Et sic amplius quam tum ad rationem considerandi differt natura siue essentia a re naturae siue a supposito, vt cadit in consideratione physici quam vt cadit in consideratione metaphysici: id ipsum tamen re est totum secundum omnem considerationem, & modum considerandi, vt expositum est.