Quaestio 16

SEquuntur quaesita de homine ex parte corporis. Vbi quaerebatur vnum pertinens ad statum corporis humani supernaturalem. vtrum. scilicet dos impassibilitatis sit dispositio positiua in corpore. Duo vero pertinentia ad statum eius naturalem. Quorum vnum erat ex par te substantiae corporis. Vtrum videlicet suppositis fundamentis philosophi sit necesse po nere quod semper fuerit homo: & homo ab homine ex parte ante in infinitum. Alterum vero ex parte conditionis trahentis ortum ex corporis propagatione. Vtrum. scilicet nobilitas generis ab iitio processerit ab ignobili.

CIRca primum arguitur quod dos impassibilitatis non sit aliquam dispositio positiua in corpore, quia non naturae elementaris: quia omnis talis dispositio corporale quid est & corruptibile per naturam contrarietatis ad aliquid aliud elementare: dos autem impassibilitatis non est corporalis: nec corruptibilis: nec contrarium habet. Item nec est illa dispositio naturae caelestis: quia illa non aufert natu S ram elementarem: eo quod non contrariatur ei: & natura elementaris propter contrarietatem necessario po nit passibilitatem. Item nec est illa dispositio ab anima: quia anima non tollit naturam elementarem vt prius. ergo &c.

CONtra est illud apostoli. Mortale hoc induet immortalitatem: & corruptibile hoc in duet incorruptionem. Incorruptio autem ponit impassibilitatem. ergo &c.

DIcendum quod duplex est pasa sibilitas: & econtra duplex impassibilitas, secundum philosophum secundo de anima. Quaedam est abiectio conuenientis ex contrarii receptione: & quaedam est receptio conuenientis ex imperfectionis abiectione. Passibilitas pri mo modo dter corruptibilitas in inaiatis, & mortalitas in animatis. Passibilitas secundo modo perfectibi litas quaedam est. Sic enim intellectus patitur in recipiendo scientiam & in sciendo, & sensus in recipien do sensationem & in sentiendo. Haec secunda passibilitas non tollitur per dotem: nec contrariatur ei: quia per tinet ad perfectionem naturae. vnde in corporibus sanctorum erunt perfectae operationes omnium virium intellectiuarum & sensitiuarum. Volent enim & scient: videbunt & audient: & velite sentient quaecumque sunt eis & beatitudini eorum conuenientia tam ex parte virium exteriorum quam interiorum. Prima vero passibilitas com trariatur doti & per ipsam tollitur. Vnde non erit in corporibus sanctorum, multo minus quam in corporibus cae lestibus: de quibus determinant philosophi quod non recipiunt peregrinas impressiones. Et propter hoc oportet ponere in illis dotem impassibilitatis quam requirit natura animae humanae: quia quod sit in corpore hoc est ei naturale sicut naturale est graui esse in centro: quod vero sit extra corpus, hoc est contra naturam suam: sicut est contra naturam grauis esse extra centrum. Sicut autem est ei contra naturam quod sit extra ipsum: sic contrarium est eius naturae quod aliquid sit in corpore per quod necesse habet aliquando esse extra corpus: quemadmodum contrarium esset naturae grauis si aliquid esset in centro quo aliquando ne cesse haberet expelli extra ipsum. Quare cum nihil habet esse perfectum quousque sit liberum & expeditum ab eo quod est naturae suae contrarium: anima igitur humana perfectionem suae naturae non habet quousque impas sibilitatem secum in corpore suo habuerit. Quare cum anima non est data corpori nisi vt suam perfectionem ha beat in illo: & hoc maxime pro statu glorioso: oportet igitur quod gloriosorum corpora omnia sint impassibilia & immortalia: quod cum non possint habere ex puris naturalibus suis quae sunt naturaliter con traria & corruptiua: oportet quod hoc sit ex aliquo dono supernaturali: quid appellamus dotem impassibi litatis: de quo est quaestio quid sit, & quomodo habet esse, & quid agat in corpore.

AD cuius intellectum sciendum quod immortalitas siue incorruptibilitas quae sequitur impassibilitatem, triplex est. Quarum prima erat in statu innocentiae hominis: qua potuit non mori per diuinam conseruationem a morte & corruptione ex esu ligni vitae, quousque raperetur ad secundam immortalitatem quao erit corporum gloriosorum post resurrectionem Secunda vero immortalitas erit corporum beatorum, qua homo non poterit mori ab aliqua causa intri seca vel etiam extrinseca creata agente vel possibili agere ad corruptionem & mortem: qualis nec est in angelis nec in caelestibus corporibus secundum modum infra declarandum. Tertia est immortalitas qua quis nullo modo potest mori: nec a causa intrinseca nec a causam extriseca omnino, quaele solum est illud quod et formalitur necesse esse & vita: cuiusmodi est solus deus: respectu cuius omnia alia sunt mortalia & corrupti bilia in nihilum nisi manu diuina tenerentur: secundum quod etiam testatur Plato: in hoc multo melius sen tiens Aristotele: quando dixit in secundo Timaei, loquens immortalibus & incorruptibilibus creaturis. O dii deorum quorum opifex idemque pater ego: opera siquidem vos mea dissolubilia natura: me tamen ita volente indissolubilia. Omne siquidem quod coniunctum est, natura est dissolubile. At vero quod bona ratione iunmctum atque modulatum est: dissolui velle non est dei: quapropter quia facti genitique estis, immortales qui dem nequaquam, nec omnino indissolubiles: nec tamen vnquam dissoluemini: nec mortis necessitatem subibitis: quia voluntas mea maior est nexus & vegetatior ad aeternitatis vestrae custodiam: quam illi nexus vitales: ex quibus aeternitas vestra coagmentata atque composita est. Impassibilitatis ergo causam penes naturam non quaerimus: illa enim repugnat naturae creaturae: & propria est soli naturae increatae: nec illius penes quam habetur immortalitas primo modo: quia illa non ponit necessitatem non moriendi sed solum possi bilitatem. Sed quaerimus causam impassibilitatis tertio modo: penes quam necesse est quantum ex ratione prin cipiorum intrinsecorum non mori. Nec possumus dicere quod illius causa sit mera voluntas dei: secundum quod dictum est de immortalitate & de incorruptibilitate deorum in auctoritate Platonis: vt ipsa talis impassibilitas sit ipsa dos. quoniam diuina voluntas est causa extrinseca respectu talis impassibilitatis: & respicit proprie finalem corruptionem qua res decidat in nihilum. Nec possumus dicere quod illius cau sa sit aliquid tale quale in diis deorum, siue sint angeli siue corpora: quia illorum incorruptibilitas est ex puris principiis naturalibus: quia est absque omni contrarietate: ratione cuius etsi subtracta custodia di uinae voluntatis caderent in nihilum: propter quod dixit Plato. Immortales quidem nequaquam &c, non tamen hoc est propter aliquam necessitatem ex principiis intrinsecis impellentibus ad dissolutionem: qualiter im pellunt miscibilia mixtum. Nec possumus dicere quod illius causa est ablatio quaelitatum actiuarum & pas i siuarum ab elementis: quia pertinent ad perfectionem elementorum & formae mixti in corpore humano. Et non est ponendum quod aliquid perfectionis naturae auferetur a corporibus gloriosis. Nec possumus dicere quod illius causam ablatio actionum naturalium qualitatum actiuarum & passiuarum quae sunt calefacere aut infrigidare & huiusmodi: quae non ma nebunt eo quod non sunt de perfectione rei in se propter necessitatem indiuidui: sed propter perfectionem speciei in alio extra: quales actiones non manebunt in corporibus sanctorum: sed tantum actiones quae pertinent adperfectio nem rei in se: qualis est calidi calere. in qualibus actionibus conseruabitur mixtio & forma mixti in corporibus iustorum: quia sic impassibile & incorruptibile non esset corpus beatum ex aliqua dispositio ne positiua sed priuatiua tantum. Diceretur enim solummodo impassibile ex defectu agentis & inferentis pal sionem: quemad modum si terra tota quiescens in centro dicatur immobilis quia deficit virtus fortior expellens ipsam a centro, quam sit virtus eius, propria qua se tenet in centro. secundum quod dicit Auerus in fine de substantia orbis, quod terra habet perpetuam quietem quia habet perpetuam carentiam virtutis mouentis ipsam. Quod autem sic dicitur impassibile aut immobile, simpliciter est passibile & mobile quantum est ex se, quod ei tale est natum est pati aut moueri, licet nunquam patietur aut mouebitur. terra enim simpliciter mobile quid est: etsi nunquam habeat mouens. Similiter tale corpus ex se simpliciter passibile & corruptibile esset etsi deficeret cor rumpens. Nos autem cum hoc dotem ponimus aliquid positiuum in corpore super eius naturalia. Nec potestad huc dici quod illud positiuum sit aliquid in mixto quo conseruatur ne quantum est ex se ab intra aliquapal sione moueatur: quae omnino praeseruat qualitates passiuas a passione quantumcunque agantur actiue: quemadmodum Adam conseruasset quoquo modo esu ligni vitae. Quod enim sic est impalsi bile ab intra: non ex hoc praecluditur quin possit pati ab aliquo extra: quemadmodum terra etsi non so lum quiescat in centro ex carentia causae mouentis ipsam extra centrum, sed etiam ex virtute positiua eadem quiescat in centro qua mouetur ad centrum: mobilis tamen dicitur et passibilis quia moueri potest a centro per virtutem extetio rem excedentem virtutem quietis eius. dicente philosopho de causis motus animalium. Oportet virtutem aequare mo uentis & eam quae moti. Est enim aliqua multitudo vigoris secundum quam manet quod manet: quemadmodum & se cundum quam mouet mouens: & est quaedam proportio ex necessitate: quemadmodum contrariorum motuum sic & quietum: & aequales quidem impassibiles abinuicem. sicut enim pellens pellit sic pulsum pellitur secundum virtutemi. Si enim aliquis excedat virtute actiua motus terrae quietem, mouebit ipsam a medio. Et virtus haec quod non infinita, manifestum. neque enim terra infinita: quare neque grauitas ipsius. Quid ergo hoc modo est impallibileautem immobile, natum est pati & moueri: licet numquam patietur aut mouebitur: quemadmodum id quod in centro terrae visibi le est etsi nunquam videbitur. Oportet ergo dicere quod illud positiuum sit aliquid in mixto: quo conseruatur ne omnino a quocumque agente siue interiore siue exteriore possit pati, praeter dictum casum in nihilum. Nec pont dici quod illud sit aliqua virtus corporis: quia non elementaris, vt dictum est: neque caelestis: quod aliqui ponunt dominari in corpore humano post resurrectionem, licet modo dominentur elementa: ita quod sicut sunt modo corruptibilia propter actionem elementorum: sic tunc erunt incorruptibilia & impassibilia propter actionem caelestis corporis. Sed haec fictio est: quia corpus caeleste secundum substantiam non venit in mixtionem cum elemen tis, quia non communicant in materia. secundum virtutem autem non immittit quibus elementa impediat in sua actione, sed magis vt expediat. Oportet igitur ponere quod illud positiuum sit aliquid supnaturale quid ab omni passione tam ab interiore agente quam ab exteriore praeseruet corpus gloriosum a dissolutione eorum ex quibus componi tur: vt dicatur impassibile & indissolubile quia necesse est id omnino non dissolui nec corrumpi. hoc enim in corpore glorioso apostolus attribuit virtuti Christi. Phil. iii. Reformabit corpus humilitatis nostrae &c.

ET sunt aliqui qui dicunt quod illa dispositio non est aliud quam gloria animae: per quam corpus suum erit ei ple ne subiectum. Propter quod in corpore glorioso non poterit esse aliquam mutatio aut passio contra eius disposi tionem: quia passio non sit ab aliquo agente in passum nisi quia dominium formae debilitatur supra patiens. Quod non videtur sufficiens: quantuncumque enim corpus sit subiectum animae: si nihil receptum sit in corpore per quid ex se sit impassibile: quia quod non patitur hoc est ex illa subiectione: ex hoc ergo vt prius habetur bene quod nun quam patietur: non tamen quin ex se maneat passibile & quod potest pati. Nunc autem quaerimus causam talis impassibilitatis qua necesse est ipsum nec pati vnquam nec posse pati. Etsi enim nunquam dominium formae quae est anima, potest debilitari super materiam quae corpus est: & omnis passio fit per victoriam agentis super patiens: vt propterea materia quae est cor pus non possit subiici contrario dominanti, tollendo dominium animae super corpus: vel saltem ipsum diminuendo: tamen dominium vnius ex qualitatibus actiuis & passiuis etsi nunquam debilitaretur propter dominium animae: posset tamen, vt di ctum est, debilitari: et ideo posset ob hoc fieri passio a qualitate vincente in passum: licet nunquam fieret: & sic vt prius adhuc esset vere passibile etsi nunquam pateretur. Sed nos quaerimus corpus impassibile quid sic est impassibile quod ex se necesse est non pati: nec aliquo modo possit pati, vt dictum est. Vnde ex ista ratione non potest poni corpus impassibile propter animae gloriam, nisi ponendo quod anima in homine dat esse corporeum: vt non sit homo compositus nisi ex substantia quae est anima, & materia prima. Vbi non video aliquam mixtionem nec formam elementi: nec illam quae est ex elementis, nec aliam corruptionem quam separationem animae a ma teria. Nunc autem non ponimus separationem animae a corpore nisi propter dissolutionem immi nentem aliquorum in corpore ex quibus componitur: quae per suam praesentiam continet forma illa quae est anima quantum pont, vt dicitur in fine primi de anima. Quare si sola anima esset forma in homine, non video cam corruptionis aut passionis, siue anima sit glorificata siue non. Quare si corpus humanum ex se passibile sit & corruptibile secundum formam aliam ab anima: vt habitum est supra: & debet secundum dictum modum esse impassibile: oportet quod hoc fiat ex aliqua dispositione positiua secundum se praeter animam. & manet secundum hoc vniuoce corpus, cum sic fuerit factum de corruptibili & passibili incorruptibile & impassibile: & similiter ipse homo de mortali factus fuerit immortalis, non nouam vitam accipiendo sed quendam casum siue passionem vitae. Ita etiam quod si per impossibile anima non gloriosa corpori existenti cum tali dispositione coniungeretur, immortalis esset homo nec vnquam anima separari posset a corpore: & eadem ratione nec separari posset a materia: & esset homo immor talis si esset compositus ex sola anima & materia: quia ipsa materia ita incorruptibilis est ex se, quantum datum corpus ex dicta dispositione quam appellamus dotem. Quaeritur ergo a quo est ista dispositio in corpore glorioso. Et est di cendum quod radix passibilitatis, quae est abiectio, & corruptionis naturalis in materialibus est priuatio existens in materia. Priuatio enim vt dicit philosophus primo physi. est principium generationis per accidens. & hoc respectu generati: sed tamen necessarium generationi: vt dicit ibidem Commentatorquia vt dicit generatio fit ex non ente per accidens id i.t ex subiecto: cui accidit quod in eo sit priuatio rei quae generatur: & si priuatio formae non praecederet in sub iecto, non generaretur ex eo. Sed vt dicit philosophus in fine libri: priuatio multotiens imaginabitur ad maleficium. Conmen. Magis destruere quam esse. quoniam secundum quod subdit: qui non concedit priuationem cum materia: non potest dicere quare appetitus est materiae ad recipiendum formas post formas: & non solum habet ex priuatione appetitum formae non habitae, sed etiam aptitudinem & potentiam ad illam. Ita quod secundum hoc siqua forma est in materia absque priuatione ad formam contrariam, iam cessat aptitudo ad aliam formam & potentia. dico inquantum dependent a priuatione: licet non inquantum dependent a substantia materiae. & cessat etiam per consequens omnis genera tio & corruptio: & est omnis alteratio: quia non est possibiul natural alteratio vbi non est possibilis generatio: vt pa tet ex primo de generatione.

DIco ergo quod ex vnione animae gloriosae cum corpore mundo ab omni fomite peccati quale erat formatum in statu innocentiae, ex redundantia gloriae animae in corpus corpori infunditur quaedam dispo sitio quae tollit illam dispositionem defectiuam quae erat priuatio: sicut tollitur adueniente forma cui erat contraria ita quod amota priuatione etiam tollitur omnis appetitus materiae, & omnis potentia & aptitudo eius ad aliam formam quam sit illa qua est informata. Dico inquantum appetitus potentia & aptitudo dependent a priuatio ne: licet non inquantum dependent a substantia materiae. & manet sic in materia pura carentia formae: cuius priuatio prius erat in ea: quemadmodum carentia formae elementi est in materia corporis caelestis: si eo sit materia: praeter hoc quod in materia caeli non est appetitus aptitudo aut potentia ad formam elementi: neque quantum est ex parte substantiae materiae, sicut neque quantum est ex parte priuationis. In materia vero corporis gloriosi, vt dictum est, manent illa quantum est ex parte substantiae materiae: licet non quantum est ex parte pri uationis. Et cum dicta dispositio infusa sustulerit illam dispositionem defectiuam: per hoc se ipsa ponit immor talitatem: & sic destructa inimica morte induit immortalitatem: & corruptibile induit incorruptionem. se cundum quod dicit Apostolus primae Corin. xv. Ita quod stante dispositione illa non plus corpus gloriosum est in potentia ad formam elementi aut alterius mixti, quam ipsum caelum: nisi quod caelum inquantum est ex sub stantia materiae suae & ex parte priuationis nullo modo habet po tentiam ad formam aliam: quam tamen habet aliquo modo corpus gloriosum quantum est ex parte substantiae materiae suae: vt in hoc differens sitim mortalitas & incorruptibilitas in caelo & in corpore glorioso. Vnde quia nihil patitur nisi quod per priuationem est contrarium & in potentia: ideo qualescumque sint actiones in tali corpore, siue ab extra siue ab intra non plus patietur quam modo patitur sphaera lunae a calore ignis quem in sua concauitate continet. & per hoc corpus huiusmodi simpliciter factum est impassibile & incorruptibile: & homo secundum ipsum simpliciter immortalis & incorruptibilis, non quia vt dicit Augustinus xiii. de ciui. dei. cap. xxiii. corpus quid de terra factum est non ip sum erit: sed quia dono caelesti iam tale erit vt etiam caelo incolendo non amissa natura sed mutata qualitate conueniat. Et vt arbitror dispositio ista qualitas est reducenda ad naturalem potentiam de secunda specie qualitatis: non qua quidem habet agere de facili: a quali denominantur cursor & pugillator: nec qua quis habet solum difficile pati, a quali denominatur durum: sed qua habet impossibile pati, vt dictum est. Conce h dendum est ergo primum argumentum & similiter secundum: quod dispositio illa quae est dos, non est ab aliqua corporali natura caelesti aut elementari.

AD tertium quod non est ab anima: quia ipsa non tollit naturam elementarem: Dicendum quod verum est quantum ad id quod est de natura & perfectione substantiae elemen taris: quia tunc diminueret perfectionem corporis humani, vt patet ex dictis. bene tamen tollit aliquid quod est defectus & impersectionis naturae elementaris, & in hoc eam amplius perficit.