Quaestio 10

SEquuntur quaesita pertinentia ad hominem compositum ex natura intellectuali incorporea & cor porea, & erat primum pertinens ad ea quae sunt homini subalia: vtrum sola anima intellectiua possit esse forma subalis in homine. Alia autem plurima erant pertinentia ad accidentalia ho mini.

CIRca illud primum arguitur quod sola anima posset esse forma in homine: quia deus hoc pont facere eo quod potest facere quod forma accidentalis transeat de subiecto in subiectum vt patet in cicatricibus corporum viuorum quae reperiuntur in mortuis: multo fortius ergo hoc potest facere de forma subali eo quod minus dependet a subiecto: ergo &c. Contra. si sic esset tunc homo esset corpus a suba animae rationalis: & fieret panis transubatio in subam animae rationalis: quod est ipossibile: quia nihilem cooune subae animae intellectiuae & subae panis. & si hoc, impossibile est quod suba panis possit transubstantiari in angelum.

DIco. si ex conditione naturae animae humanae sit quod forma corporeitatis media quoquo modo sit ad hoc vt humana anima vniatur materiae ad hominis constitutionem, firmiter teneo vt alias saepius declaraui: quod sicut anima humana non posset esse forma corporis asini: vbi clarum est corpus esse corpus ab aliqua forma educta de potentia materiae: sic impossibile esset solam animam esse formam materiae in homine. Vnde concedo argumentum secundum ad hoc probanctum inductum. Si enim homo lesu Christus sicut & alii esset corpus a substantia animae rationalis: & transubstai, tiatio panis fieret in corpu Christi: necessarium esset transubstantiationem siue conversionem panis fieri in subictantiam animae rationalis. No enim posset dici quod fieret transubstantiatio in animam secundum quod dat esse corporeitatis. quod tamen non fieret tra substantiatio in substantiam animae: quia non dat esse corporeitatis substantialis nisi per suam substantian & non separantur esse corporeitatis quid dat anima: & esse sensualitatis & intellectualitatis quoe similiter da nisi secundum rationem nostri intellectus: quia cum substantia animae sunt eadem: aut sunt accidentia addit substantiae, transubstantiatio autem non sit in aliquid quid tantum habet esse aliquid praeter substantiam & alia quae sunt in ips secundum rationem nostri intellectus: neque in id quod est accidens substantiae: sed solummodo in id: quid est natura substantiae rei naturalis. Et sic quicunque concedit quod impossibile est fieri transubstantiationem in sub stantiam animae rationalis: & simul quod sola anima rationalis sit & possit esse forma hominis: contra. dictoria in suo dicto implicat: scilicet quod fieret conuersio in substantiam animae & non fieret in subam eius. Aut ergo oportet concedere quod in subam animae rationalis sit transubstantiatio panis: aut negare quod sola anima rationalis sit forma materiae in homine. Quia autem non fiat transubstantiatio in subam animae rationalis, bene concedunt: male ergo concedunt quod sola anima rationalis est forma materiae in homine. Quia autem bene concedunt & rationabiliter quod subae cor poreae transubstantiatio non potest fieri in animam rationalem vel in quancumque subam incorpoream: ratio haec est: quam in. xi. Quolibet quaestione. iiii. insinuauimus assignando pro ratione quod suba panis non posset conuertiin deitatem Christi: quia oportet quod eius conuersio non sit annihilatio: & sic oportet quod aliquitas eius maneat & eius esse quo quo modo in illo in quod convertitur. Quod non posset fieri ratione distantiae infinitae deitati infinitae ad finitam subam pa nis: si poneretur suba panis conuerti in subam deitati. Quid etiam non posset fieri si ponatur suba panis conuerti in subam incorpoream: quia vt procedit secunda ratio nihil est commune reale secundum esse naturae substantiae pa- in nis & subae incorporeae: licet sit eis aliquid comune secundum ronem & secundum esse logicum eo quod non communicant in materia & subiecto a quo sumitur communitas naturae secundum quam forma convenit cum forma, qualis communitas non est nisi inter formas quae sunt educibiles de potentia materiae: ita quod forma educibilis de potentia mate riae talem communitatem non habet cum forma non educibili de potentia materiae, vt cum anima rationali quantuncumque ipsa sit naturaliter forma materiae. vt secundum hoc in nihil potest converti suba panis sacramentaliter & miraculose subito & immediate in quod non possit conuerti alio modo conversionis naturaliter & per multa me dia: vt secundum hoc quia in his quorum vnum potest naturaliter converti in aliud, illud aliquae econverso naturaliter pont conuerti in primum: nihil ergo potest converti in aliquid nisi illud viceversa possit conuerti in primum: vt si panis substantia possit conuerti in deitatem, & econuerso deitas possit conuertii substantiam panis: & similiter si suba panis posset conuerti in subam animae vel angeli, econuerso suba angeli vel animae posset conuerti in subam panis. Et est eadem ratio communis de conversione inter subam panis & deitatis in inuicem, & inter conversionem in inuicem inter subam panis in subam angeli aut animae: quam tangit Boetius in libro de duabus natu ris & vna persona Christi: probando per ipsam quod in Christo nec deitas possit conuerti in humanitatem nec huma nitas in deitatem, sic inquiens caa. vii. Hoc quomodo fieri potest: non ei omnis res in rem omnem verti potest aut trasmutari. Nam nec corporea in incorpoream nec incorporea in eam quae corpus est mutari potest. Nec vero incorporea in seinuicem for mas, proprias mutant. sola enim mutari transformarique in se praeset quae habent vnius materiae comune subiectum. & infra Corporea vero & incorporea nulla ratione poterunt permutari: quoniam nulli communi materia subiecta participant. & infra. Nullo ergo modo fieri potest vt corpus in corporalem speciem permutetur: quorum enim commonis nulla est materia nec in se verti nec permutari possunt. Sed dicet aduersarius quod non est verum: quod scilicet in illo dicto implicantur contradictoria: immo simul stant: quod sola anima rationalis sit forma humani corporis: & tamen quod in subam animae rationalis per se & secundum se non fiat transubatio panis: etiam ipsa anima existente coniuncta corpori. Bene enim concedunt quod sicut non potest fieri conversio panis in angelum: quia in nullo subiecto reali communicant: ita etiam concedunt quod non potest fieri transubstantiatio panis in animam separatam vt separata est: quia separata existens nihil habet commune cum ipso pane, nam dato quod haberet materiam partem sui, non tamen est eiusdem rationis cum materia panis: quod oporteret ad hoc vt posset fieri conuersio eorum adinuicem. Attamen quia materia corporis perfectibilis per animam dantem rationem corporeitatis est eiusdem rationis cum materia panis: ideo dicunt quod dato quod illud corpus in quid dicitur fieri tran substantiatio panis nominet compositum substantiale ab ipsa forma substantiali quae est anima fiet tamen conuersio totius panis in totum compositum corporis per se: hoc est in totum compositum ex ipsa anima rationali & materia corporis organizata: quae intelligitur per corpus: eo quod istud compositum quod dicit corpus, communicat in materia eiusdem rationis cum materia compositi quod nominat panis. & tunc si ex hoc debeat concedi quod fieret transubstantiatio in ipsam substantiam animae rationalis, hoc esset per accidens valde: & solummodo vt est coniuncta corpori. quod nuilum est inconueniens vt dicunt. Dicent tamen quod non debet concedi quod propter hoc fiatur conuersio panis in hominem: eo quod homo nominat compositum ex corpore & substantia animae rationalis non solum vt dat esse corporeum: sed etiam cum hoc vt dat esse sensitiuum & rationale. Nec tamen oporteret quod concedens non posse fieri transubstantiationem panis in animam separatam concederet quod panis non posset transubstantiari in hominem. Homo enim habet aliquid reale commune cum pane, videlicet materiam eiusdem rationis, seu subiectum a quo sumitur communitas naturae, non sic autem habet anima separata vt est separata. Vnde & via naturae ex homine potest fieri pa nis & econuerso licet per multas trasmutationes: quamuis non ita sit de anima separata, homo enim compositum nomi nat naturale hoc est ex materia naturali: sicut panis: licet forma animae quae est perfectio materiae hominis non sit educibilis de potentia materiae sicut est forma perficiens materiam panis. propter quid solum dicitur anima forma supernaturalis: sed tamen naturaliter perficiens materiam eiusdem rationis cum panis materia. Vnde & homo totus dicitur generari naturaliter ab homine non autem creari: licet tota substantia animae quae forma hominis est, cretur. Ex quo etiam posset rationabiliter dici quod licet concedatur quod in totum compositum ex corpore & anima fiat transubstantiatio pa nis per se: & posset etiam concedi quod posset fieri in hominem: non tamen oporteret quod fieret conuersio in ipsam substantiam animae: sicut & conceditur quod totus homo generatur & tamen anima quae est eius forma nec per se nec per accidens ge neratur.

DIco quod immo secundum praedictum modum in dicto suo implicatur contradictio, supposito quod in substantiam animae separatae aut in angelicam substantiam non possit fieri panis transubstantiatio. Quid autem dicunt ad illud decla randum: quod materia corporis perfectibilis ab anima dante rationem corporeitatis est eiusdem rationis cum materia panis: Dico quod verum est quo ad ipsam substantiam materiae quae est ratio eadem omnium formarum materialium remotissi ma educibilium de materia: & etiam animae rationalis quae est ab extra: non autem quo ad potentiam materiae quae ordina tur ad formam quae est ratio ad formam propinquam. Quo ad hanc autem rationem est vna & eadem ratio materiae si ue materia est vnius & eiusdem rationis respectu omnium formarum materialium educibilium de potentia materiae inter se: inquantum. scilicet oes sunt educibiles de potentia materiae: non autem est materia eiusdem rationis formarum educibilium de potentia materiae & animae rationalis inquantum respectu aliarum formarum est in potentia sic vt de potentia illius materiae sit forma educibilis non de nihilo. respectu autem animae rationalis est in potentia passiua siue pure respectiua sic vt non sit de potentia materiae illius educibilis: sed solummodo de nihilo licet in materia. Ad hoc autem quod aliquid totum compositum transubstantietur in aliud compositum non sufficit quod compositum quid dicit corpus in quod sit transubstantiatio communicet in materia eiusdem rationis primo modo cum materia corporis quod transubstantiatur puta panis: sed requiritur quod conmunicet cum illo in materia eiusdem rationis secun do modo Ex hoc enim solummo quod conmunicant in materia eiusdem rationis secundo modo sit transubstantiatio vnius compositi in alterum secundum totum. Sola enim talia habent communitatem generis inter se naturalem sumptam a materia & subiecto: propter quam quando vnum compositum ex materia & forma transubstantiatur in alterum consimi liter compositum ex materia & forma: materia transubstantiatur in materiam: & forma in formam secundum illorum substantiam: & neutrum transubstantiatorum annihilatur: sed aliquitas eorum manet in conmunitate reali aliqua. Si vero compositum ex materia & forma puta panis transubstantiaretur in hominem, ita quod nihil substantiae panis transubstantiaretur in aliquid quid est forma hominis per se & secundum rem & totum in materiam hominis, for ma ipsius panis transubstantiata in substantiam materiae annihilaretur aut non proprie transubstantiaretur: sed potius virtute diuina in materiam resolueretur non transubstantiaretur, proprie: quia nulla communitate reali communicat materia cum forma. Si autem aliqua conmunitas generis sumpta a materia sit aliorum corporalium ab homine & ipsius hominis anima rationali sola existente forma in ipso, illa communitas non est secundum eandem rationem generis hominis & aliorum inter se: sicut non est eadem ratio materiae propinqua vt dictum est. propter quid non tanta vniuo catione generis sunt corpus, homo & alia corporalia: quanta sunt alia inter se. Et sic dico contra illos quod dato quod illud corpus in quid dicitur fieri transubstantiatiopanis, nominet compositum substantiale ab ipsafor ma substantiali quae est anima: numquam tamen siet conversio totius panis in totum compositum ex ipsa anima rationali & materia corporis organizata: nec istud compositum quid dicitur corpus in homine, communicat in materia eiusdem rationis cum materia corporis quod est panis, nisi aequiuoce & valde analogice: vt dictum est. ita quod cum hoc si tota sub stantia panis & ratione materiae & ratione formae converteretur in subam lapidis quo ad eius materiam: ita quod nihil formae panis conuerteretur in formam lapidis: non esset transubstantiatio formae panis aliquo modo in subam for mae lapidis nec per se nec per accramens: quia etiam si transubstantiatio panis secundum materiam & formam fieret in mate riam lapidis solam non esset transubstantiatio in lapidem compositum ex materia & forma nisi per accemens: quia non nisi per partem eius. & sic aut esset formae panis in materiam lapidis resolutio: & sic non, proprie transubstantiatio: autessnt ipsins formae panis annihilatio, non obstante quod est eorum materia eiusdem rationis secundum primum & secundum modum: & similiter corporeitas in genere. quare & multo fortius in proposito non esset transubstantiatio formae subalis panis in subam animae nec per se nec per accimens: sed potius esset eius annihilatio: non obstantequod est in eis materia eiusdem rationis primo modo: & similiter corporeitas in genere secundum dictum modum. Et sic sicut secundum illos non de bet concedi quod conversio fiat in hominem simpliciter eo quod homo nominat compositum ex corpore & suba anima rationalis non solum vt dat esse corporeum sed etiam vt dat esse sensitiuum & rationale: sic non debet concedi quod fiat transubstantia tio in hominem secundum quod est corpus simpliciter homo enim non dicit, vt dictum est, aliquod compositum eiusdem rationis cum aliis corporibus, seu subiectum a quo sumitur communitas generis naturae: quae sufficit ad non transubstantiatione in subiectum animae coniunctae. Sicut enim non potest fieri transubstantiatio in animam separatam: sic nec in coniunctam, licet ab anima coniuncta sumatur aliqua ratio communitatis generis naturae cum aliis coi poribus: qualem non habent cum anima separata. Et sic non sicut dicunt siue intendunt dicere eadem via na turae ex homine potest fieri panis & econuerso per multas trasmutationes medias: sicut ex pane potest fieri lapis & econuerso, vt patet ex dictis. non ei nominat homo compositum ex naturali materia sicut panis. dico secundum eandem rationem materiae propinquam: & hoc quia anima rationalis non est educibilis de potentia materiae sicut educibilis est forma perficiens materiam panis aut lapidis, vt dictum est. Propter quid etiam anima rationalis non consimiliter dicitur forma naturalis sicut forma panis aut lapidis: nec eodem modo naturalitatis per omnem modum perficere naturam: nec materiam eiusdem rationis. Vnde nec etiam omni no vniformiter dicitur generari naturaliter homo ab homine sicut asinus ab asino: licet non dicatur crea ri quamuis tota substantia animae cretur. secundum quod in quaestionibus de vnitate formae in homine latius ma teriam hanc circunstantia tacta sunt. Ex quo patet quod non potest rationabiliter dici quod si concedatur quod in totum compositum ex corpore & anima quid est homo fiat transubstantiatio per se: quod tamen non opor tet fieri conversionem in substantiam animae. immo hoc est necessarium. Sed postquam conceditur quod nullo modo fiat transubstantiatio in substantiam animae, nullo modo debet concedi quod fiat transubstantiatio in totum hominem per se. quia tunc transubstantiatio fit in totum hominem non nisi per alteram partem eius scilicet per solam materiam: & sic non nisi per accidens in totum hominem: & vlterius nec per se nec per accidens in animam rationalem: quia nihil conuenit parti per accidens ratione totius quin conueniat toti per se. quemadmodum rationalis anima in homine generatur quoquo modo per accidens quia totus homo generatur per se. Quod ergo additur pro simili: quod totus homo dicitur generari & tamen anima quae est eius forma non generatur nec per se nec per accidens: Dico quod falsum est, immo per accidens generatur modo quodam: quemadmodum & materia generatur per accidens: licet enim neutrum eorum generetur per se quo ad suam substantiam, ambo tamen generantur per accidens: inquantum sunt de compositione hominis qui generatur per se: sicut etiam forma educta de potentia materiae generatur per accidens secundum philosophum & Commentatorem. viii. metaphysicae licet anima rationalis magis per accidens generetur quam forma educta de potentia ma teriae: & similiter materia magis per accidens quam forma educta de potentia materiae. Vnde si concederetur quod transubstantiatio panis fieret in totum hominem per se (quod nego) concedi oporteret quod fieret in substantiam animae per accidens: non tamen in substantiam animae, vt dictum est.

AD primum argumentum quod deus potest facere quod sola anima sit forma hominis: puto quod non est verum: eo quod hoc non esset factibile nisi animae natura transmutaretur: & sic anima non esset anima & occurreret contradictio. Quia probatur: quod hoc est deo possibile: quia potest transmutare accidens de subiecto in subiectum: Dicendum quod hoc non contingit nisi quia qualitates symbolae natae sunt manere in generato & corrupto. & hoc propter subiecti identitatem. & sic idem esse naturae suae conseruant propter identitatem subiecti cum quo ha bent communicantiam siue fuerit sub vna forma substantiali siue sub alia: non sic autem est eadem ratio subie cti respectu animae vt est cum forma corporali educta de materia & vt est sine illa: immo vt est fine il la, materia nullo modo habet rationem subiecti respectu solius animae. & sic anima non est sicut ali quod symbolum ad materiam puram & ad materiam sub corporeitate: sicut est cicatrix ad materiam vt est sub forma viui & vt est sub forma mortui. Propter quod non pont transferri anima vt informet solam ma teriam quam informauit cum forma corporeitatis: licet possit transferri cicatrix vt informet materiam sub forma mortui quae eandem informauit sub forma viui.