Quaestio 2

SEquitur de pertinentibus ad primum principium, deum scilicet. Quorum quaedam pertinebant ad eius diuinitatem. Quaedam vero ad eius assumptam humanitatem. Vnum vero coniter ad vtrumque De quo quia vnicum erat, primo expediendum est. & erat, vtrum in Christo sit tantum vnum esse an plura.

ET arguitur quod plura, quoniam quaestio per quid est, est de esse rei, & similiter responsio ad ipsam. ergo secundum numerum quaestionum per quid est, & responsionum ad ipsam est numerus esse in re de qua quaeritur. Sed de Christo quaeritur bis per quid: & bis respondetur semel de natura diuina eius, & semel de humana. ergo &c.

CONtra, quae differunt in esse, & in supposito. quia esse per se est suppositi. ergo diuersa esse non sunt nisi diuersorum supposito rum. In Christo non est nisi vnum suppositum, scilicet personae verbi: ergo neque nisi vnum esse.

QVAEstio ista non habet difficultatem nisi propter diuersitatem naturarum in Christo, diuinae scilicet & humanae: pro pter quas videntur in ipso esse diuersa esse, vt procedit primum argumentum: & propter vnitatem personae siue suppositi diuini in ipso: propter quod videtutur quod non sit nisi vnum esse in ipso, vt procedit secundum argumentum Considerandum igitur est ad intellectum veritatis, secundum quid esse attribuendum est Christo: an secundum naturas an secundum personam. Et quia id quid eiattribuitur secundum naturam diuinam & personam, attribuitur ei quia deus est: etiam considerandum est prius quomodo, & secundum quid esse attribuitur deo. Sciendum ergo quod esse in deo de maxime essentialibus & absolutis est, & attribuitur personis: non ratione personalis, proprietatis, sed ratione essena tiae, quae quasi subest ei. Vnde sicut vna est essentia in tribus personis, ita vnicum esse: & licet sint tres entes propter trinitatem personarum: hoc tamen est secundum vnicum esse quod est intribus, ita quod personalis pro prietas alia & alia in alia & alia persona non dat aliud & aliud esse: sed solummodo dat ad aliud esse. Vnde patri non conuenit aliud esse quam filio & spiritui sancto: sed solummodo ad alium esse. Et sic in deo non potest distingui esse vnum ipsius essentiae quod sit idem in tribus suppositis: & aliud suppo siti, & subsistentiae: quod sit aliud & aliud in alio & alio supposito: immo non est nisi vnum esse dei in tribus suppositis quod est ipsius essentiae, & diuersa ad aliud esse, secundum diuersitatem supposito rum. Et hoc ideo, quia in deo non est ratio alicuius suppositi absoluti, nisi forte vnius quod dicitur suppositum quidquid est: quod habetur ex singularitate essentiae: sed solummodo ratio suppositi respectiui, quid dicitur suppositum quid ad aliquid est. cui non conmnumeratur suppositumquid est: nec distinguitur contra ipsum sicut neque ipsa diuina essentia: sed includitur in illo. Vnde in deo subsistere suppositi vt suppositum est proprie loquendo, est subsistere non quid, sed ad aliquid. & similiter esse suppositi non est esse quid, sed ad aliquid. Et sic aliter quo ad hoc se habet esse suppositi in deo & in creaturis. In creaturis enim esse principaliter conuenit supposito & naturae siue fuerit materia siue forma, non nisi prout habet esse in supposito. In deo vero esse principaliter conuenit naturae in supposito, & non supposito, nisi ratio ne naturae existentis in ipso: ita quod ratione suppositi non conuenit ei esse: sed solum ad alium esse. Ex parte autem esse quod conuenit ei ratione naturae, oportet etiam scire quod in eo non est distinguere: nisi forte secundum rationem intelligendi, esse essentiae ab esse actualis existentiae: nec ipsam essen tiam a sua actuali existentia: quia ipsa est ipsum suum esse, quod non est nisi necesse esse. Ista tamen duo esse bene conuenit distinguere in creaturis in quibus esse essentiae non est necesse esse, sed possibile esse: quod per indifferentiam se habet ad esse & non esse, vt in quadam quaestione videbitur inferius Ad propositum igitur descendendo patet, quod Christo ratione suppositi & personae nullum esse absolutum attribui potest Cum enim ipsa persona diuina in eo ratione qua persona est id quod est a personali proprietate est, non ab soluta, sed respectiua, nuilum esse absolutum potest habere: sed solummodo ad aliud esse, nec Chri stus ipse ratione suppositi, & personae in eo potest habere esse absolutum: sed solummodo ad aliquae vel ad alium esse. Christus enim deus & homo non est suppositum absolutum, sed respectiuum tantum sicut neque ipse vt verbum tantummo. immo omne esse quod Christo debet attribui, attribui debet ei ratione naturae suae diuinae, vel humanae existentis in supposito, non ratione ipsius suppositi: sicut attri buitur personis diuinis solummodo ratione naturae diuinae, vt dictum est.

PATET ergo quod non valet quod aliqui nituntur distinguere de esse in Christo, quod duplex est esse, scilicet actuale & subsistentiae: & esse naturae & essentiae: & quod in Christo est vnum esse actuale & subsistentiae, sicut vnum est in ipso suppositum subsistens: duo vero esse naturae & essentiae, sicut duae naturae sunt in Chri sto, diuina scilicet & humana. Quod quidem dicunt habendo considerationem ad suppositum in crea turis: in quibus supposito quid absolutum est per se conuenit esse actuale, & subsistentiae: & non alicui quod est in ipso, nisi per ipsum. Vnde accidens secundum philosophum: quia non subsistit secundum se: sed inhaeret alteri, non dicitur esse ens, sed entis: & non dicitur proprie esse: sed inesse, iuxta commune dictum: quod scilicet accidentis esse est inesse. Et similiter est de materia & forma in composito, licet non sint accidentia. Non enim proprie dicuntur entia, sed entis: neque esse, sed inesem: licet alio modo quam accidentia, vt derminant philosophi. Sed haec consideratio non potest applicari ad propositum. quoniam alia est ratio suppositi in Christo, & in aliis. In aliis ei est ratio suppositi absolute subsistentis & per se: in quo subsistunt alia quae sunt eius. & ideo esse actualis subsistentiae ei potest principaliter attribui. In Christo autem non est nisi ratio suppositi respectiui, quod non subsistit per se absolute, sed solum ad aliud, & non subsistit absolute nisi per na turam quae est in ipso absoluta. & ideo esse actualis subsistentiae, quid absolutum intelligitur, non potest ei attribui nisi ratione naturae existentis in ipso. Proptur hoc quaestio quae est de esse Christi, & non de eius ad aliquid esse, ex parte essen tiae, & naturae existentis in Christo debet determinari: & nullo modo ex ratione suppositi: quia Christus ratione suppositi non habet esse, sed ad aliquae esse: nisi velimus sumere communiter esse ad esse absolutum, & ad esse respe ctiuum. Est igitur sciendum ad quaestionis huius dissolutionem, quod certam essentiam, & quiditatem rei duplex esse comuenit considerare. Vnum quid dicitur esse essentiae, quod nihil aliud est quam rem secundum se acceptam esse id quod est in sua natura. de quo dicitur, quod definitio est oro indicans quid est esse. & hoc appellat Auicenna esse proprium rei. Aliud vero quid dicitur esse actualis existentiae: quod res quae secundum se concepta est id quod est per essentiam tantum: vt hu manitas, humanitas tantum: equinitas, equinitas tantum: habet in singularibus in quibus existit in effectum, vt humani tas in isto Sorte vel Platone demonstrato. Et differunt ista duo esse circa diuinam naturam in Christo secundum rationem tantum: quia vt dictum est: ipsa ex se est necesse esse, & non se habet indifferenter ad esse, & non esse in actua li existentia. Nec differunt in ipso quod est, & esse sine quo est, vt alibi declaratum est. Circa naturam huma nam in ipso differunt, non solum ratione, sed & intentione: quia essentia creaturae non determinat sibi esse actualis existentiae, immo per differentiam se habet ad esse tale & non esse, vt in fine patebit. Cum ergo quaeritur ab solute vtrum in Christo sit vnum esse, vel plura: si loquamur de esse naturae & essentiae rei in Christo dicendum quod duo sunt esse in Christo: quia duae sunt natura manentes in eo distinctae, & diuersae per essentiam: quamquam vnitae in vnitate suppositi. Non enim transit humana natura assumpta in diuinam nec econuerso. Si vero loquamur de esse actualis existentiae, de tali esse sciendum quod nulli proprie attribuitur nisi illi quod ipsum habet in se, & absolute, tanquam ens distinctum ab alio: non autem illi quod habet ipsum in alio, vel ex vnione cum alio quod habet ipsum per se, & de se. Verbi gratia: for ma & materia quia non habent existentiam in actum nisi in composito quod per se, & in se absolute exi stit, & subsistit, ideo non dicuntur per se & proprie existere in actum, sed solum compositum & materia & forma: non nisi quia sunt in composito quod per se & proprie existit in actum. Similiter accidens: quia non existit nisi in alio, vt in subiecto, non dicitur esse in actu per se & proprie, nisi quia est in subiecto quod existit in actu per se. Cum igitur humanae naturae in Christo nuilum poterit attribui esse actualis existentiae secundum se, & separatum: quia numquam habuit esse tale, scilicet in se terminatum nec potuit habere postquam ad diuinam naturam fuit assumpta: aliter enim filius dei vel assumpsisset, vel haberet iam assumptam non solum naturam humanam: sed etiam personam: vt alibi habet determi nari: sed quod humana natura in Christo habet esse actualis existentiae, hoc habet solum in illo cui vnita, & in quo assumpta est: idcirco absolute dicendum est: quod Christus ratione humanae naturae nuiium habet ex se esse actualis existentiae, sicut nec accidens quod est in subiecto, vel materia quae est in composito: sed solum habet Christus esse existentiae ratione suae diuinae naturae quid communicatur naturae humanae per assumptionem ad ipsam in vnitate suppositi: sicut accidenti communicatur esse actu le subiecti: vel materiae conmunicatur esse actuale compositi: non quod humana natura sit accidens, vel materia diuinae naturae. absit hoc sentire. Est autem efficacius simile: si concipiamus in creaturis quod suppositum aliquod compositum ex materia & forma, inquantum suppositum est, non habeat rationem essendi quid absolutum, sed solum ad aliquid, sicut conuenit in diuinis, & quod materia & forma sit quid absolutum in eo, sicut sunt natura humana et diuina in Christo. tunc enim sicut in tali supposito creaturae non esset ratione suppositi aliquod esse absolutum actualis existentiae: sed solum esse ad aliquid, & totum esse absolutum actualis existentiae esset formae secundum se: & non conueniret supposito per se: sed solum ratione formae quam habet in se: & similiter neque materiae, nisi quia vnitur formae in vnitate suppositi: sic in supposito Christi non est ei ratione suppositi aliquod esse absolutum actualis existentiae: sed solum esse ad aliquid. & illud est vnicum solum: quia filiatio in ipso est vnica, quae est personae eius constitutiua. Sed totum esse absolutum actualis existentiae in eo, est ipsius diuinae essentiae, quod non communicat suppositum nisi ratione ipsius essentiae quam habet in se. Similiter neque humana natura, nisi quia vnitur diuinae in vnitate suppositi. Vt sic licet in di uina essentia idem sint omnino esse essentiae & actualis existentiae: communicant tamen esse actualis existentiae naturae humanae inquantum est esse existentiae, vt ipsa nullum aliud habeat esse actua lis existentiae quam illud quod est esse diuinitatis, sicut non habet aliquod esse personale, vel suppositi, nisi quid diuinum. non autem communicat ei omnino esse essentiae suae inquantum est essentiae: quia tunc humana natura & essentia absorberetur, & conuerteretur in diuinam. Sic ergo patet in summa quod in Christo est vnum esse ad aliquid ratione suppositi, & vnum esse actualis existentiae ratione solius naturae diuinae, & duplex esse essentiae, ratione duplicis naturae, diuinae scilicet & humanae.

PER haec patent obiecta. Primum enim argumentum bene probat quod in deo sit duplex esse essentiae propter duplicem quaestionem per quid est: eo quod quaestio quid est de essentia rei est: non autem de exi stentia rei vel relatione siue esse respectiuo ad alterum. Vnde non potest probare per illud quod in eo sit duplex esse suppositi vel actualis existentiae, sicut patet.

SEcunda ratio bene procedit de esse suppositi & actua lis existentiae. Talia enim non prasent esse diuersa nisi diuersorum suppositorum: licet econuerso bene praesent esse diuersa supposita habentia diuersa esse suppositorum, quae sunt esse ad aliud: & habere idem esse actualis exi stentiae, vt patet in suppositis diuinis. De esse autem essentiae non potest ratio procedere: quia talia esse bene praesent esse diuersa in eodem supposito, vt patet in composito ex materia & forma. Materia enim & forma differunt in esse essentiae: licet non in esse actualis existentiae. Hoc enim forma conmunicat materiae in composito: non autem primum, vt vult Auicenna: quia forma non est causa esse essentia materiae, sed actualis esse.