Quaestio 20

SEquuntur duo pertinentia ad poenam hominis coniuncti: scilicet ad poenam danmni. Quorum s vnum pertinebat ad danmnum temporale: vtrum homicida ante baptismum, post susceptum baptismum possit ad ordines, promoueri. SEcundum vero ad danmnum aeternum: vtrum paruulus decedens non baptizatus habeat poenam danmni tantum, an etiam poenam sen sus.

CIRca primum arguitur quod non: quia homicida irregularis est: & irregularitas poena est non peccatum: poena autem non remouetur per baptismum: baptizatus ergo ma net irregularis. Irregularis autem non potest promoueri. ergo &c.

IN contrarium est illud: quiquagesima dist. Decrs. Siquis viduam. vbi dicitur. "Post baptismum conscius homicidii deiiciatur" ergo a con trario si ante, non deiiciatur. ergo &c.

DIFficultas nulla est in hac quaestione nisi an per baptismum tollatur irregularitas. Est ergo hic primo videndum: quid tenendum est cum ecclesia. Secundo quare illud ecclesia tenet.

De primo dixit Rabanus, vt notatur super illud. Post baptismum. Siquis ante baptismum occidit non peccando iudex: post baptismum non potest promoueri: sed potest si occiderit peccando. Sed sic melior esset conditio peccantis: quam non peccantis: vt dicit ibidem Bartholomaeus. Propter quid dicit Raimundus in summa sua. Alii doctores omnes dicunt quod siue cum peccato siue absque peccato occiderit ante baptismum: post ba ptismum non imputatur. Et hoc sumunt a sensu contrario ex illa litera Post baptismum. Ex qua concludunt, ergo si ante: habet post vt dicit ibidem glossa. Vnde sicut illud: Postbaptismum: generale est de omni occisore siue cum peccato siue absque peccato: quod irregularis est: nec potest promoueri etiam iudex vel executor vel assessor in causis criminalibus: & hoc non ratione peccati quia non peccant: sed propter irregularitatem: vt ibidem dicit Gloss. sic istud a contrario sensu ante baptismum: etiam generale est consimiliter. Et hoc tenet ecclesia: & tenendum est cum ipsa. Et tunc restat difficultas quare post baptismum non manet irre gularitas contracta per homicidium an baptismum. Dicunt autem iuristae concorditer: quod hoc contingit ex virtute sacramenti: quia vt dicunt sacramentum baptismum non tantum tollit peccatum sed etiam poenam & sequalam peccati. & erat opinio Hiero. dicentis ad Oceanum. & habetur dist. xxvi. ca, primo. Vnius vxori virum & monogamum post ba ptismum. si enim & ante coniugem habuit quae obierit, non imputabitur ei prorsus nouo nec stupro: nec alia quando fuerunt iam obsunt.

SED obiicitur contra eos quod passibilitas & mortalitas in nobis sequala peccati. ⁋ & poena ex peccato sunt. & tamen non tolluntur in baptismo.

SED dicent quod illa poena prouenit ex delicto alie l no. sed loquimur de poena quae prouenit ex delicto proprio. Sed tunc iterum arguitur contra eos: quod iudex homi- cida irregularis est ante baptismum sicut post: & non ex proprio delicto: & tamen tollitur irregularitas in baptismo: aut stabit opinio Rabani. Sed dicent quod proprium delictum dicitur aliquid aut quia in ipso facto particulari est delictum: quale est in homicidio cum latro occidit vt merces habeat: aut est delictum in suo genere: qua le est in homicidio iudicis. quia homicidium in genere facti simpliciter considerati est delictum quod non est deli ctum in suo facto particulari: hoc est ex circunstantia: quia scilicet occidit vt iustitiam faciat. & per hoc tenent quod bi gamia contracta ante baptismum non deletur per baptismum: quia nec in se nec in suo genere est delictum. Et hoc est contra sententiam Hiero. cum Augustinus qui dicit super epistolam ad Titum. Acutius intelligunt qui nec eum qui catechu minus vel paganus habuit vnam & post baptismum alteram, ordinandum censuerunt.

SED contra. siquis ergo ex peccato suo bigamiam contrahat and baptismum: vt puta si postquam duxit secundam, an copulam cum ipsa, cognoscat illius consanguineam, & postmodum suam: quam contra interdictum ecclesiae sine peccato non potest cognoscere: et per hoc tum factus est iam bigamus: ergo talis posset promoueri post baptismum. quod non tenetur sicut non tenetur quod corrupta per fornicationem and baptismum consecrari possit inter virgines: vt dicit Augustinus in praedicto cap. acutius. Quia ergo homicida and baptismum possit promoueri post baptismum: non autem bigamus: non est ratione baptismi tollentis sequelam aliquam peccati: quia peccato est annexa siue in se siue in suo genere. si enim ex natura sua tolleret poenam annexam peccato, in tollendo vnum peccatum vt irregularitatem circa homi cidium in tollendo peccatum homicidii: similiter in tollendo aliud vt irregularitatem circa fornicationem, vel adulterium in tollendo peccatum fornicationis vel adulterii. quod non est verum. Nullo ergo modo tenendum est quod ex vir tute baptismi aliqua talium poenarum tollatur: sed quod praecisam efficaciam habet ad tollendum omne peccatum & non amplius: nisi quod charitate quam confert mitigat stimulum fomitis. Praeterea si baptismus talem poenam tolleret: tunc quantuncumque eccle sia statueret quod homicida and baptismum non posset promoueri post baptismum: nihilo minus posset promoueri in rei veritate & bona conscientia coram Deo: qui videt baptismi efficaciam: & quod omnem poenam irregularitatis amouit. & ita ecclesia non posset statuere vt homicida and baptismum non posset promoueri post baptismum, quod falsum est. posset enim statuere quod habens vnicam & virginem: siue and baptismum siue non: irregularis esset ipso facto ita quod nunquam posset promoueri ad ordines sacros: sicut & nunc statuit quod habens vnicam quam virginem accepit non possit promoueri ipsa viuente: sicut antiquitus promouebatur.

TEnen dum est ergo quod baptismus non plus delet irregularitatem homicidii quam bigamiae: quia non ordinatur ad tale quid tollendum: sicut neque poenitentia aut aliquid aliorum sacrmorum: de quibus non tenet ecclesia quod aliquam harum poena rum tollant. Alia ergo ratio quaerenda est postquam irregularitas homicidii non manet post baptismum sicut irregularitas bigamiae. Et dicunt aliqui: quod sicut duplex est infamia: quaedam scilicet ex natura facti proueniens: quaedam vero circa factum ex statuto. Quaedam enim facta infamant ex natura enormitatis suae: vt factum simoniacum circa prohibita quia sunt simoniaca ex natura rei. Quaedam vero facta non infamant ex enormitate quam ha bent ex se: sed quam habent ex hoc solummo quod sunt prohibita: vt factum simoniacum circa simoniaca quia sunt prohi bita. Sic est duplex irregularitas. Quaedam ex natura facti secundum se: quaedam ex statuto & prhibitione circa fa ctum. lito secundo modo dicunt quod irregularitas annexa est homicidio: & quod irregularitas primo modo annexa est bigamiae: & hoc quia ordo ecclesiasticus quo persona ordinata praeponitur in gradu aliquo ecclesiae signat vnitatem indiuiduam in spiritali vnione mrimoniali Christi & ecclesiae, quae etiam signatur in vnione matrimoniali vnius cum vna: a qua vir carnem suam non diuisit commiscendo se mrimonialitur cum aliqua alia: & a quo carnem suam non diuisit commiscendo se cum alio mulier propter quid in matrimonio vnius cum vna non deficit sacramentum: hoc est illius sacrae rei signm. scilicet signatio & expressio quae est in sacrameo ordinis signata & expressa: vt est indiuidua vnio christi & ec clesiae. In mrermonio autem bigamiae illud sacramentum deficit: non sacramentum quod est vnum de. vii. tale enim sacramentum est in mrimoniobigamiae sicut & in alio: sed sacramentum quod est vnum de bonis mrimonii. Vnde quia mrimonium simpliciter eandem signationem habet quam tenet ordo: non autem mrimonium bigamiae: ideo dicunt quod ex natura tael facti non ex statuto ecclsiae contrahitur irregularitas in bigamia. & ideo equaliter and baptismum & post baptismum. ita quod siue and baptismum siue post fuerit contracta: impedit promotionem ad ordines. homicidium autem ex genere facti in nullo contrariatur ordinis sacrameno, propter quid neque conmissum and baptismum neque post impediret promotionem, nisi ex statuto ecclsiae. Vnde quia ecclesia non statuit quod homicidium and baptismum conmissum impediret promotionem: sed solum conmissum post baptismum: ideo sic, tenet adhuc ecclesia: & non propter aliquam efficaciam sacramenti quae illa poena deleatur: licet id quid in hoc statuit ecclesia circa poenam homicidis scilicet quod ando baptismum conmissum non grauat post baptismum, statuit vt iam dicetur in fauorem & reuerentiam baptismi. Quia si ita esset ex parte bigamiae vt dicunt: tunc Papa non posset dispensare cum bigamo sicut potest dispensare cum homicida post baptismum. dist. li. Aliquantos. Sed illud non tenetur: immo potius tenetur quod Papa posset dispensare cum bigamo contra apostolum: secundum quod dispensauit Martinus Papa. xxxiiii. distin. Lector. de quo ibidem glossa: & extra de bigamis. ca. Super eo. super illud dispensare. Non ergo ex natura facti potius ex bigama contrahitur irregularitas quam ex homi cidio: immo ex vtroque ex solo ecclesiae statuto, quod verumest. Quare ergo bigamia an baptismum impedit promo uendum & caunt irreglaritatem est pus baptismum potius quam homoicidium. Et domint aliqui quod non est ita: sed quod nlla irregelari tas omnino neque ex statuto ecclsiae potest esse an baptismum: immo quod nec bigamia nec homoicidium impediunt promotionem quia contrahatur aliquam irregularitas per ipsa ante baptismum: & ideo post baptismum grauent: sed quia sic statuit ec clesia vt quando ando baptismum contingat bigamia, post baptismum fiat irregularitas ad promotionem non an. Non autem sic est circa homicidium. Et quod etiam nec ex statuto ecclesiae irregularitas contrahi possit and baptismum huiusmodi rationem assignant, quia irregularitas non est nisi impedimentum ad ordinis susceptionem. Ordo autem non est natus suscipi ante baptismum, sicut neque aliquid aliorum sacramentorum. Est enim baptismus ianua omnium sacramentorum. Non est autem natum inesse alicui impedimentum alicuius dispositionis prius quam ipsa nata sit inesse. igitur quia ordo non est natus recipi, aut inesse ante baptismum, neque irregularitas quae est impedimentum eius. Et patet falsitas medii assumpti in ista ratione. quoniam non solum impedimentum ex humana institutione quod vnus essentialem habet ordinem ad illud cuius est impedimentum, quale est irregularitas, natum est inesse prius quam natum est inesse illud respectu cuius est impedimentum: sed est impedimentum naturale: secundum quod videmus quod visus non est natus inesse catulo ante nonum diem. Impedimentum autem potest ei inesse a primo die natiuitatis suae ne vllo modo possit videre est post nonum dien licet non sit nata ei inesse caecitas quae est visionis priuatio prius quam visio nata sit inesse. Vnde supponit illa ratio quod eadem debet esse ratio de peiuatione alicuius dispositionis & eius impedimento, quod non est verum.

TEnendum ergo est quod quantum est ex parte statuti ecclesiae, aequaliter possit esse irregularitas ante baptismum & post: & quod similiter ex solo statuto ecclesiae est, quod homicidae ante baptismum, etiam si essent irregulares, post baptismum non maneant irregulares: bigami vero etiam si ante baptismum non essent irregulares, post baptismum tamen sint irregulares, & hoc non ob aliquam derogationem baptismatis, sed ob reuerentiam sacramenti ordis: respectu cuius ecclesia rationem accepit diuersimode statuendo circa irregularitatem homicidii & bigamiae: quam rationem quaerimus.

AD cuius perceptionem sciendum est: quod si non esset prohibitio siue statutum ecclesiae, bigami & homicidae siue tales facti sint ante baptismum siue post, indifferenter possent promoueri. Vnde quod nunc non est sic, hoc com tingit ex solo statuto ecclesiae. Et quod in ipsis quo ad legen promotionis est differentia, hoc ex nullo alio prouenit nisi quia ecclesia diuersimode circa illos statuit: & hoc non nisi rationabit scilicet quia vehementior ex natura rei est ratio prohibendi bigamos a promotione quam homicidas. Homicidae enim prohibentur a, promotione solum hac ratione scilicet quod personae eorum detestantur propter horrorem effusi sanguinis atque crudelitatis. propter quod in figura dictum est Dauid quod non aedificaret templum domino: quia multum sanguinis effuderat. Bigami autem prohibentur a promotione solummodo propter defectum sacramenti, vt iam expositum est propter quid Augustinus dist. xxvi. capicue Acutius, assignans ratio nem quaere bigamus an baptismum non potest post baptismum, promoueri, dicit. quia de sacramento agitur non de peccato propter sanctitatem sacramenti. Vnde dicit Glos. Sensus est. bigamus non repellitur quia peccauit, sed propter sacramenti defectum qui est in eo, vt extra de bigamis. Anobis, & cap. Nuper. Et in quo consistit istud sacramentum. continuo subdit iuxta illud quod iam expositum est. & hoc est quid subdit Augustinus in simili. Sicut in foemi na si catechumina &c. vt patet inspicienti, neque oportet ad phiaeosophus exponere. Vnde quia multo maior est causa ex parte bigamorum quaere debent arceri ab ordinibus quam homicidarum, eo quod ratio arcendi bigamos omnino est ex parte re scilicet ipso facto bigamiae: quod caret sacramento praedicto: ratio vero arcendi homicidas est ex parte rnria. scilicet quia detestamur eorum personas propter horrorem crimins: idcirco rationabimiliter magis arcentur bigami a promotione ad sacros ordies quam homicidae: in hom. scilicet quod bigami and baptismum, nec post baptismum praesent promoueri: sicut praesent homicidae, non quia baptismus aliquid aufert quid prius erati bigano, aut homicida, nisi solum peccatum: sed quia propter reuerentiam & fauorem baptismi a cordibus fidelium aufertur omnis detestatio quam habebant erga infide les propter horrorem homicidii postquam fuerunt baptizati. Propter aliud autem vt dictum est non erant prohibi ti a promotione ad ordines. Idcirco cessante hac cauam prohibitionis debet cessare effectus. Vnde & homi cidae inuoluntarii omnino & casu fortuito dando operam rei licitae, aut se defendendo cum moderamine inculpatae tutelae non prohibentur ab ordinum susceptione, neque a iam susceptorum executione. Non autem talis causa erat in bigamo, quia nullo modo erat ex parte nia, sed ex parte rei tantummo, vt dictum est. Sic ergo ad quaestionem breuiter dico quod quantum est de iure diuino homicida ante baptismum & post promoueri potest: sed quantum est de iure humano & statuto ecclesiae homicida and baptismum solummo promoueri potest: & non homicida post, non propter aliquem defectum baptismi, sed propter rationem statuti, vt dictum est.

PER dicta patent obiecta. Cum enim dicitur primo poena non remouetur in baptismo, Dicendum quod verum est ex virtute baptismi. bene tamen remouetur in baptismo virtute statuti ex fauore & reuerentia baptismi, vt di ctum est. Et sic quantum est ex parte baptismi & virtute eius, homicida irregularis ante baptismum, irre gularis manet post baptismum, sicut & bigamus, & non posset plus promoueri quam bigamus, quemadmodum diximus in determinando contra quosdam canonistas: qui virtute sacramenti baptismi ponunt aboleri legen statuti ecclesiae, & poenam eius, quod non plus potest, quam potest abolere legen copulae matrimonii praecedem tem baptismum, neque consequentia ex ea, vt dicit Ambro. de offi. Et habetur. xxvi. dist. cap. Vna tantum. Bene tamen remouetur poena virtute statuti in baptismo, & ob fauorem & reuerentiam baptismi, sicut dictum est.

Ad secundum de. l dist. cap. Siquis. patet quid sentiendum est ex praedictis.