Titulus 21

De Pignoribus. Rub. XXI.

SVMMARIA I. Pignus quid sit Et unde dicatur. num. 3 Pignus qualiter contrahatur 4 Pactis quibus interrenientibus Pignori quis possit obligari 6 Quae res possunt obligar 7 Actio quae inde nascitur, cui detu 8 Actio ad quid detur 9 Actio quando efficaciter intentetur 10 Actio quo ordine, & inquantum fiat i Vsusfructus quid si 12 Vsu fructus qualiter constituatur inter vivo¬ 13 Vsu: fructus in quibus rebus constituitur 14 Vsusfructus quemadmodum caveai 15 Vsusfructus qualiteramittatur

EGimus qualiterres alienentur, videa mus qualiter obligentur. & si¬ dicamus de pignoribus. Videntes, Quid si pignus. Et unde dicatur, Qualiter contra hatur. Quibus pactis intervenientibus Quis possit pignori obligare Quae res obligari possunm Quae actio inde nascatur, cui detur, & contra quem, Qui ordine, Et ad quid, Quando efficaciter intentetur, Quo ordine, & in quantum fiat condemnatio. Tractantes post ea de usufr. super decretali, cum constet

Quid sit pignus Obligatio rei licitae pro debito inita. Fit autem ad majorem securitatem creditoris, quia tutius est, pignori incumbere, quam it personam agere. Institut. de oblig. quae ex delict. nasc. § furti.? tutius est non solvere, quam solutum repetere. ff. decom pen. I. ideo compensatio. magnum enim est commodum pos sidentis, ut sup. de prob. ex literis ff.derei ven. is qui destmaveri

Et unde dicatur Apugno, unde propriedici turpignus res mobilis tradit de pugno in pugnum, ut f. de verborum signif. plebs. §. pignu Pignus ergo dicitur, cum transit: hypotheca, cum no transit, ut Instit. de act §. item Serviana. ff. de pigno act. sirem.! proprie. Sed quantum ad actionem non differunt inter si¬ pig. & hypotheca, nisi quantum ad sonum vocis, quia pry utroque pignoratitia datur debitori, hypothecaria credi tori. ff. eod res §. inter pignus & instit. de accus. §. inter pignus sic Primas & Patriarcha, quantum ad dignitatem, non diff¬ runt, sed in sono vocis tantum. 99. dist. §. 1. & cap.1. & 2. de os ord. duo simul. sic nec refert in jure nostro, utrum is qui pr¬ nobis est in judicio, procurator vocetur vel actor, ut no supra de proc. §. I. vers. sed secundum

Qualiter contrahatur. . Hic sciendum, quod ali sunt pignora praetoria, alia judicialia, ali conventionalia: & conventionalium alia tacita, alia es pressa. Praetoria sunt quae fiunt praetore jubente, puta ut ca veatur pro legatis, vel de dam. inf. vel in oper. no. nunc. d opere moliendo. & haec constituuntur per missionem in po sessionem non aliter. f. de pig. act. non est mirum §. sciendum de his etiam diebus feriatis potest cognosci. ff. ae fer. l. 2. id in judicialibus. Sunt autem judicialia, cum judex jubet ali quid poni in possessionem ex officio suo, ut mandetu executioni diffinitiva sententia, & primo capiuntur mo bilia. secundo immobilia, tertio pervenitur ad nomina. de re jud. a divo Pio. sic intellige rubr. C. de praet. pig. l. 1. & ho per missionem in possessionem constituitur, ut supr dere judicata. cumlaliquibus. Effectus autem istorum p gnorum hic est, ut creditor cadens a possessione culp sua, vel sine culpa habeat hypothecariam, ut C. de praet. pigi Lulti. & forte convenietur a debitore pignoratitia, ut in strumentum. vel si quid habeat ultra debitum reddat. u ff. ut in poss. l. is cui § quaeri. Conventionalia vero sola conyen tione constituuntur, ut jam dicemus. Item in conventic nali venit dolus, lata culpa & levis: sed in judiciali dolu tantum & lata culpa. ff. de bon. author. judic. pos. praetor. §. praeterea. Item in conventionale a solo principe adjicitu jure dominii. C. de jure dot. impe l. ult. judiciale vero etiam praeside ff. dere jud. a divo. Item conventionale pro quanti tate tantum quam valet adjicitur, sed judiciale etiam pri toto debito, ut in proximis legibus allegatis. Item credi tor conventionalis civiliter & naturaliter possidet, sec judicialis naturaliter tantum ff. uti poss. duo. §. creditores, & a acquirend. poss. I. qui pignoris Sed quaeritur utrum credito possit intentare interdictum unde vi? & videtur prim facie, quod non, quia non est possessor ff qui satisd. cog. l.u & ff. de acquir. poss. I. qui pignoris in princ. & C. de praescript. 3. an. I. cum notissimi. §. I. ibi, quia dum ille vivit, &c. ff. de usu cap. Ivign. & videtur expressum. ff.uti poss. I. si duo. §. crediu res. Econtra videtur, quia croditor possidet, unde dicitu possessionem amittere, ut ff. depign. act. I. si creditor. sola e nim possessio apud ipsum transfertur, utff. de pign actior I. cum & sortis. §. sin. & I. si pignus. & I. debitor. §. sin. & l. siren alien. §.1. proprie tamen est, quod si creditor debitori loce hypothecam, debitor loco coloni vel inquilini habetur, & per eum creditor possessionem retinet. ff. de acquir. poss. d pign. nomine ante l. qui absenti. & f. de usuca. non solum. §. qu pign. & §. si rem pignori. Solutio. dic creditorem possessio nem habere, & ipsum possidere, quo ad omnia, praeter quam quo ad usumfructum, ut probat lex alleg. de usuf pignori. & l. non solum. §. qui pignori. & §. si rem pign. sed ne intelligitur possessor, quo ad relevationem satisdationis & sic loquitur. f. qui satisd. cog. l. ul. & haec vera sunt de cred tore conventionali, secus, de judiciali, qui causa custodi¬ tantum missus est in possessionem, cum hic custos sit, nor bossessor. sic loquitur, ff. uti pos. si duo. §. creditores. & alia leges, quas allegavi in contrarium faciunt proi, si diligen ter considerentur, tamen interposito secundo decreto, et Iam talis possidet. ut not. supra ut lit. non contest. §. sin auter Personali. vers. Laurentius. Item conventionalis agit pr¬ damno dato in pignore, secus forte in judiciali, ut ff. eo¬ Vervum. Pignus autem quod in causa iudicati, id est pr exequendo judicato accipitur, olim post duos menses li cebat distrahere, ut f. de re jud debitorib. sed hodie expect tur quatuor menses, ut C. de usufr. arg. infra l. ulti. & autho ritas jubentis vicem i ustae obligationis obtinet. ut C. si in causa judic. pign. I. I. Hoc pignus captum per executoren distrahi jubetur, & si emptor non extiterit, vel extet, se¬ non justum pretium obtulerit victor, id est creditor loc¬ cujuslibet alterius, ex officio emere potest, ut C. si in caus¬ judic. pign. cap. sit. I. 2. vel possunt ei adjici pignora, pro e quantitate, quae sibi debetur, non pro ininori, & si recipie in solutum vicem emptionis obtinet. ff. dere judic. a dire §. sipignora. & C. de evict. si praedium. & si calliditate conde mnati victor emptorem non intervenerit authoritat principis dominium consequetur, ut C. si in caus qud pign cap. sit. I. ultim. vel authoritate praesidis, ut dictum est: & s non inveniatur res quin sit alii conventionaliter obliga ta, creditor conventionalis covitur pignus tradere: si ta men inveniatur emptor, qui sibi prius satisfaciat, & su perfluum victori reddat. f. de re judi. a divo Pio. §. quod sire pignorata

COnventionalium alia expressa, quae sola conventioni constituuntur, & inde conventionalia vocantur. ff. d pign. act. l. 1. & haec contrahuntur inter praesentes, & inte absentes per nuncium, vel epistolam. ff. eod. contrahitur. e I creditori. §. 1. Alia tacita, ut ecce si quis tibi dotem promi serit omnia bona sua, pro illa promissione tacite obligan tur, sic & bona mariti omnia pro restituenda dote uxor tacite obligantur, etiamsi extraneus, id est is qui mulieri in potestate non habet confert dotem. & nisi ipse extra neus ipsam dotem sibi specialiter stipuletur, ipsa mulie tacite stipulata videtur. ut C. de rei uxor. actio. I. una. §, & u plenius. & §. accedit. & de pact. conv. superdotem. ex morie. C qui potior. in pign. hab. assiduis. Nec pro derelicto viri debe uxor amittere dotem suam, ut infra eod. ex literis. etiam crimen laesae majestatis commiserit. C. ad l. Jul. major. quis quis. §. uxores. Et hoc notandum circa hanc materiam quod mulier praefertur omnibus creditoribus prioribus & posterioribus habentibus expressam hypothecam quamvis enim habeant tacitam scilicet authoritate le gis. ut inferius apparebit, nihilominus praefertur mulier nisi & habens tacitam prior eadem aequitate nitatur, u quia petit dotem praecedentem: duabus enim dotibus al eadem substantia debitis, ex parte praerogativam volumu manere, ut C. qui po in pig hab. I. sin. & authen. ut exac, instar dotis primae. collat. 7. In donatione autem propter nuptia praefertur mulier posterioribus tantum. C. eod. Iulti. in ai thent. de exhib. reis. §. optimum. colls. & de aequal. do S quia ver & hujus. col. 7. Item pro rebus paraphernalibus, id est, juxt dotem positis, a para, quod est juxta, & pherna, quod dos habet mulier tacitam hypothecam, nisi per specialem expressam sibi providerit, quia tunc alii renunciare vide tur. C. depac. conu super dotem.I.ult. Hoc privilegium ad ha redes mulieris non transit. C. de privi. do.l.unica. quod veri est de extraneis: nam sui hoc privilegium habent. ff. solui matrim. etiam. C. qui po. in pig. ha.l.ultim. §. exceptis. Item ho privilegium non habet, nisi mulier participans fidei ca tholicae, ut C. de haere. auth. item privilegium. & in auih. de pri vileg. dotis. col. 8. Item omnia invecta & illata in rustic praedio, domino sciente, nisi ad tempus inferantur, quam vis empta ex fructuum pretio domino tacite obligantur ut f. quib. mod pig. vel hypoth. tacite contrahatur, in praediis. ff. ei tit. debitor. C. in quibus causis pign. tacite contrah. quamvis. sec in urbano non disting. utrum dominus sciat vel nesciat ut no. sup. de dolo & contum. §. quae actiones. vers. habet etiam do minus. Item bona tutorum & curatorum tacite obligan tur filiis, pro rebus adventitiis. C. de administr. tut pro officio Sed & bona patris tacite obligantur filiis pro rebus adv titiis & pretiis earundem, non tamen imputatur patri si male sit ipsis usus, vel in eis male versatus sit, ut C. debor quae lib. Iantepen. §. ult. & l. ult. §. ubi autem. & l.pen. §. non au tem. Ergo & bona praelati ad exemplum patris & tutori ecclesiae; tacite obligantur pro mala administratione. 1 quaest. 2. illud. 2 quaest. 7. lator. 3quaest. 3. §. ult. infra eod. ex pra sentium. Item bona matris convolantis ad secundas nup sunt filiis prioris matrimonii tacite obligata, ut eis resti tuat quae a priore marito lucrata fuit. C. de secund. nupt. ha edictili. § penuli. super hoc vides infra de secund nupt. §. qua re & qualiter puniatur. sub §. sicvidisti. pers. item punitur hae mulier. & sequent. Item tacite obligantur bona defunct pro leg. & fideicom ut communia de lega. l1. Item tacit obligantur mutuanti ad militiam emendam, ut dictun est vel ad navem armandam, vel rem reficiendam seu con servandam, ut f. qui po. in pign. hab interdum. & lhujus & idemque & quib. mod. pig. vel hyp. contra. I1. nec enim facit a¬ titul. nisi dicas ibi contrahi tacitam hypothecam. Aliu¬ est, si ex pecunia mea rem emeris quia quamvis ad ho tradidero, non tamen est mihi obligata, nisi specialiter con veniamus, ut C. qui po in pign hab. licet. sed contra in auth a aequal. do. his consequent. Solutio dic, quod ibi specialite convenit. vel loquitur de re empta de pecunia pupilli Quid si quis mutuaverit ad rem de novo fabricandam Videtur quod tacite obligetur. ffi. quib. modis pign. tacit. cor I.I. sed ibi loquitur in reficienda, & aliud est facere, & al ud reficere, ut infra de Judaeis. consuluit. ff. de itin. actuque prir unde etiam reficere. & de novi operis nunciat. l. i. §. si quis a dificium. Item pro tributis obligantur tacite bona omni um qui censentur, ut C. in quibus causis pign tacite contrah. I. Item bona contrahentis cum fisco tacite obligantur. C. i. quibus caus. pign. tacit. contrah. I. 2. Item bona primipilari fisco tacite obligantur, in quo casu fiscus uxori praefertu nam sibona mariti deficiant, etiam de rebus dotalibus s¬ tisfiet, ut C in quibus causis pign. tacite contrah. satis erg multo fortius. Item in clerico conjugato obligato eccle siae arg. C. de sacrosanct. eccles. I. fin. in authent. ut non luxu con tra nat. §. I. ibi, si enim, &c. col. 6. contra, quia non invenitu jure expressum. Item bona matris filio tacite obligantur si antequam ei tutorem petierit, & ordinari fecerit, quo ex tutela habuerat, reddiderit, ad secundas nuptias con volaverit, cum tutelam liberorum suscepisset. & etian bona mariti sui ipsi filio tacite obligantur, ut C. in quib, cau pign. tacite contran. si mater. & ad Tertul. omnem matri. Quir imo indigna est successione, si ei tutorem non petierit in tra annum a tempore mortis patris, dummodo copian judicis habuerit, & devolvitur successio ad alios proxi miores gradu. Sed & si mater supersit, proximiores gri du hanc poenam patiuntur, sive ex testamento veniente sive ab intestato. ab hac poena excusatur minor vigini quinque annis. quod intelligo, nisi post majorem aetatem cucurrisset annus, ut verbi gratia tempore mortis patri mater habet 22. ann. filius unum vixit per 4. & ultra, se mortuus est in pubertate: hic ipsam indignam judice quia quamvis tres anni priores non obsint sibi, cum mi nor esset, obstat quartus, quo fuit major: sed si filius pube decedat, haec poena locum non habet. Item si misit mate nuncium, qui interfectus est, nullam poenam patietu haec omnia peroptime probantur in dicta l. omnem scil. ad Tertul. senatusc. & l. matres. & de leg. haere. sciant. & qui p tuto vel curat, cum a matribus. ff. ad Tertul. I. prima, §. si mater & §. confestim. C. si advers. deli. I. ulti & in quib, caus. restituti integr non est neces. sancimus. haec autem materia infra de d¬ li. puer. sub §. illud notatu dignum. plenius expeditur. quo dic ut notat. ibi

Quibus pactis intervenientibus Omnibus licitis, possibilibus & honestis, sive pactum si purum, sive in diem, sive sub conditione. quod dic, ut no in venditio supra de contrah. empt §. & de quib. reb. vers. pote autem fieri. nec disting. utrum obligatio sit civilis, vel pra toria, vel naturalis tantum, ut ff. todem. res. & l. quaesitum. ultim. Valet ergo hoc pactum, ut si pecunia intra certum diem soluta non sit, ex tunc creditor rem jure emptioni possideat justo pretio, tunc aestimandam. ff. eod. si fundu §. ulti. & sic pretium in incertam personam videtur con ferri posse in hoc casu, quod est contra legem ff. loc. si mer ces. respons. 1. & contra illud quod not. supra de contrah. emj §. 1. Secus, si dicat debitor, quod creditor habeat rem em ptam pro pretio mutuato. nam hoc pactum legis com missoriae dicitur, quod est in pignoribus reprobatam, u C. de pac pig & lege commiss. l.1. & 3. Item reprobatur, si debi tor promisit dare insolutum, ut Calipodius, vel si conve niat, quod non liceat ei pignus luere, id est redimere, vel in perpetuum, vel ante diem sibi praefixam. argu. ff. de preca cum precario. supr. de precariis precarium. Item illud pactun non tenet, ut creditori non liceat vendere ff. de distra. pig. creditor. §. ul. & de his lex faciet mentionem. infr. eod signis cante. Quamvis autem hoc pactum inter creditorem & de bitorem sit reprobatum, tamen inter debitorem & fidejus sorem licitum est ff. de contrah. empt. I.ul. respon. i. nisi fieret in fraudem legis de persona ad personam, quod dic, ut nota supra de contrah. empt. § fin. sub S. illud autem notandum. vers. d persona. Quid si fiat pactum, quod nisi solvatur intra certi diem, creditor habeat rem in feudum? Responde, non va let, quia fieret fraus legi. argu. supra de reb. eccles non alien. a nostram. & hoc expressum est, in titu. defeud.da. in vi eim legi commiss. c. 1. Quid si dicat, ut non liceat sibi recuperare pi gnus? Respondeo, non valet argum. in superioribus le gibus. & ff. de jurejur. si duo patroni §. idem Jul. Quid si di xit, quod non posset recuperare usque ad duos annos dixi quod non valet. supra eod. vers. idem reprobatur. arg. ta men contrafi communi divid. in hoc judicio. §. fin. Quid si re nunciavit debitor beneficio hujus legis? Respondeo, nor valet: quia pro bono publico introducta est. argu. supra di foro compet. si diligenti. C. de jurejuran. l. 2. §. sed quia reremus ff. de postu. quos praetor. & quia introducta est in odium cre ditorum, super quo vide quod not. supra de renunc. §. qua possunt renunciari. Quid si juravit debitor, se non ventu rum contra? Respondeo, non valet sacramentum, cun factum sit in fraudem legis. arg. C. de leg. non dubium. qui¬ quoties pactum a jure communi remotum est, non es servandum, ut ff. de pact. jurisgent. §. sed & si quis paciscatur I. si unus. §. pacta pro & contra. infra eod significante credo ta men, quod valet: sed is qui fecit, poterit absolvi per eccl siam, quod dic, ut not. supra de jurejur. §. quomodo censitus vers si is igitur. & vers. & hoc notandum. Quid si debitor pro misit poenam, si dejure, vel de facto veniret contra? Re spondeo. non valet, cum praesumatur hoc factum in frau dem legis. arg. infra de spons. gemmna supra de preca c. 2. C. d usur. cum alleg. ff. de act. empt. & rend Julianus §. & idem. 6 §. Papi. ff. si quis caus. l. 2. respons. I. ff. de cond. indeb. eleganter.§ pen. Sed fiat pactum, ut emptor habeat obligatum aliqui feudum venditoris, loco illius qui emit, cum sibi superem pto fuerit mota quaestio, lata pro emptore sententia coni tur subrogatum restituere venditori, qui ipsum transtu lerat in emptorem, ut C. de pact. pign. & leg. commiss l. 2. ho autem pactum, scil. legis commissoriae, in emptionibus 8 venditionibus licitum est: quod credo verum, nisi fieret in fraudem legis, ut supr. dixi. C. de pact inter empt & rend com missoriae ff.de leg. commis. per totum. Valet & illud pactum, u debitor amissione pignoris liberetur, ut C. de pig action qua fortuitis. alias non obest. nam & quamvis minus idoneun pignus creditor accepit, nihilominus ageret ad debitum recuperandum, ut ff. si cert pet. creditor. Aliquando vero ro tenet principalis obligatio, & tamen valebit pignoris da tio: ut si tutor sine decreto rem pupilli distrahat, & pignu constituat quantum ad pignus. Valet, quia contractus in praejudicium suum forte tenebit. C. de praediis minorum,( si is.

Quis possit pignori obligare. Is qui potest do¬ nare, super quo vide quoc not. infra de don. §. quis possit. & §. quae. & supra. de loc. §. 11 quibus. Ergo verus dominus major 25. ann. cuibonis in terdictum non sit, obligare potest. Item, & non dominus si tamen publiciana sibi competat. ff. eod. res. §. ulti. & Isi a eo. & I. si inter. vel hypothecaria actio: quia & creditor pi pnus pignori dare potest, & ille qui habet rei utilem ven dicationem. C. si pig datum sit. I.1. & 2. Sed si satisfactum si primo creditori, jus secundi evanescit, ut ibidem. & ff eod grege §. pignori. & §. in superficiariis. Item emphyteuta obli gare potest. sed si non satisfaciat, de canone solvitur pignus ut ff. eo. lex. Et quamvis non dominus non possit obligar¬ rem alterius, sine consensu domini, si ibi, non habet aliquo¬ jus, si tamen postea factus sit dominus, convalescit ipsa ob ligatio ff. eo. si fundus. §. aliena. & l. si Titio. & ff. qui po in pig ha l4.5. cum ex causa. Quod si debitor sciens rem alienam abs que domini voluntate alienaverit, vel rem obligatam sul ripuerit, crimen stellionatus committit. C. de crim stell. 12 de crimi. stell. I. 3. in eandem incidit, quoties pro auro obl gat. ff. de pign act. si quis in pignore. Sed & is incidit qui ren unm obligatam alii obligaverit. C. de crim. stellio. l.i. & fin.n si res talis sit quae utrisque sufficiat pro debito. ff. depig. a si quis in pignore. § sin. In talibus tamen excusat probabili ignorantia debitorem, quo ad crimen stellionatus, noi quin contrario judicio teneatur, sed quo ad utrunque, e cusat ipsum debitorem scientia creditoris. f. depign. actio¬ Itutor. §. 1. ideoque si creditor sciens rem alienam recipi ipsam pignori obligatam, obstabit sibi exceptio. sed reter tionem haberet, si possideret. nam & si in rem veri domir versa est pecunia, obstat ei vendicanti exceptio. C. sires al en. pig data sit l.i. sufficit etiam, quod voluntas domini pra cedat, vel sequatur ff. depign. act. alien res resp. & §. 1. si igni ro. ff. eod. si fundus si sciente. quinimo per patientiam robe ratur. C. ad Vell. si sine §. sires alien. pign. data sit. si probaveri Quod si creditor patiente debitore pig. distrahat, non ol stet creditori, dumimodo sciat jus suum ubique durare. quib. mod pign. vel hypoth. sol. I. sicut re corporali. §. non videtu Sed si sciebat, praejudicat sibi ut ibi. In dubio tamen praesi mitur, quod sciat jus suum ubique durare, nisi subscriba ff. quibus mod. pig. vel bypoth. sol. Lucius. §. ult. Sic si rem mean vendas, non praesumor consentire, nisi ratio consanguin tatis, vel affinitatis interveniat. ff. dedon. inter vir. & uxor. servus communis. Item tutor potest obligare rem pupilli, u in judicio sistat. ff. de adinin. tut. I.ult § desensionem. Imper¬ tor autem cum possit rem alienam donare, potest oblig¬ re. C. de quadri. praescr. bene. ff. ad I. Rhod. de iac. de precario. qui cui quod plus est, licet, & quod cui minus. de reg.iur. infr. d deci. ex parte

Quae res obligari possunt. Praesentes & futura fructus pendentes, partus ar cillae, fructus pecorum, & ea quae nascuntur. J. eod. & qu non sum. Item res corporalis & incorporalis, ut cautio nes & nomina debitorum. ff. eodem, cum convenit. C. de ha red. vel action. vend. postquam. & pro his nominibus habe creditor utilem actionem, quae competit debitori direct¬ F. de pignor action. si convenit. Item possunt pignori obligi ri persontales servitutes, ut usufruct. & ususfruc. f. eoden si is. §. penult. Item praediales servitutes rusticae, ut quan diu pecunia soluta non sit, non liceat uti servitutibus, & intra certum diem non fuerit reddita, liceat vendere. eodem, sed anviae. Urbanae autem servitutes non possum sic pignori obligari. ff. eod. si is. §. ult. & est forte ratio, qui ex varietate usus creditoris, vel ejus cui eandem serviti tem venderes aedificium deberes servitutes, vel is cui pra stetur servitus, mutaretur, propter quae aedificia inutili¬ fierent, vel deformarentur. Sed & dici posset, quod con moditas servitutum urbanorum praediorum obligari po test. sicut in rusticis hoc contingit, ut scil liceat ire & ag¬ re creditori ff. eod sed anviae. secundum Goffr. Huic auten quod dixit servitutes obligari posse, sic opponitur, serv tutes nec in bonis nostris sunt, nec extrabona. ff. de usufru les. l.1. ergo obligari non possunt: quia ea demum possun obligari, quae quis de bonis suis facit obnoxia. C. quae res pr gno. oblig pos. qui filios ff eo & quae nondum. §. quod dicitur. Se lutio. Servitutes dicuntur non esse in bonis, quia pers subsistunt: Sed si corporibus inhaerent, sive accedunt, d cuntur non esse in bonis, quia res propria nemini servi ff. de serv. praed. urb. in re communi. vel quia non possidentur sed quasi. ff. de acquir. rer.dom. servus. qui. §. 1. sic non sunt d bonis, sed quasi de bonis. & ideo obligari possunt

SUnt & quaedam, quae obligari prohibentur favore relgionis: quia nec alienari possunt. Monumentum enim obligari non potest, ut C. quae res pig. oblig pos. I. 3. Nec eccl siae in authen. ae non alien. emphyt. §. & quoniam. Nec sacra v: sa, vel vestimenta, vel ornamenta ecclesiastica, ut C. des¬ crosanct. eccles sancimus nemini. nisi justissima necessitat urgente, ut infra eod. c. 1. quae sit justa necessitas. not. supr de rebis eccles. non alien. & §. quae res. §. seq. Item liberi hom nis obligatio nulla est, etiam filii: ut C. quae res pignor. oblig. poss. qui filios. quia in his tantum consistit obligatio pigno ris, quae debonis nostris facimus obnoxia, ut ibi. & cred tor qui filium retinet, a debitore cadit, & tantum alian quantitatem filio retento vel parentib. ejus dare cogitur ut post hoc corporalibus poenis subjiciatur: quia liberam per sonam pro debito praesumpsit retinere, aut pignorare. 1 auth ut nulli jud. S. quia autem, vel vero, & hujus, col.9. ergo libe homo ob aes alienum servire debet. & ideo qui alium pri alio pignoraverit, id ipsum quicquid sit, & quadruplo mi hi passo reddit, & a jure suo cadit, ut C. de act. & obl. ob ae5. ( auth. ibi signata. & omnino in authen. ut non fiat pignor. col. etiam si hoc convenerit inter nos, quod homines meo possis pignorare. & hoc est quod dicit auth. secundum pi gnorationis formam quasi dicat ita convenit. ad hoc ff. d. arbitr. arbitet intra & de his legibus facit mentionem. inf.e lator. Fallit in libero homine suspecto, & male merito, u sup. depositi. c.i. Vacillante ff. de quaestion. ex libero. Vel in pro prio debito, nisi debitor cedat bonis. C. qui bonis ced. poss. I.. infra de solut. Odoardus. vel si tanta necessitas ducat patrem quod filium obliget, quem vendere posset: quod dic ut no sup. de contrah. empt. §. de quib. ver potest tamen pater. nam si li cetvendere, multo fortius pignori obligare. f. de leg. 1. sena tus. §. ultim. Item fallit in redempto ab hostibus qui pe quinquennium servire jubetur, nisi pretium reddere pos it. C. ae cap. & postli. rever. I.ult. Item in raptore virginis, qu si fugiat ad ecclesiam reservatur ei vita: sed ad serviendun subjicitur, nisi se redimat, ut 36 9.1. de raptorib tamen secur dum leges decapitatur talis. quod qualiter intelligi de beat, not. infra de immu. eccles §. inquantum. ver. si vero males cium. & seq. Item fallit si quis juraverit tenere hostagia, ui sup. de jurejur. ex rescripto. & de arbit. innotuit. & sic uno mo do possunt intelligi leges. fi. qui testa facere poss obsides. & d ju fisc. dipus. Sed de aliis obsidibus intelligunt Doctores Dicunt tamen leges, quae videntur loqui de talibus obsid bus licet quis non sit in custodia, vel vinculis, sed sub fide jussorum satisdatione teneatur: & dum propter hoc re cedere non potest, si captus sit, restituitur. ff. ex quibus cau majores. necnon. §1. si ergo hoc de hostagiario jus intelligi intelligas quod juramentum fecit, vel fidem dedit, qui¬ haec duo aequiparantur, ut not supr. de arbiur. §. qualiter con stituatur. §. sed mens ver & idem est. Item impeditur obligati¬ propter publicam utilitatem, ut in servis aratoriis, & bo bus & instrumentis, ut C. quae res pignori obligari possunt. l. ar tep. & ult. & hoc, ne illatio tributorum retardetur. Quic ergo, si in terra datur tributum? Dicas idem, ut not. supr¬ de treug, & pac. § quot sint species. ver. item canonica. & § seque supra de pere. §. & quo privilegio. versic. hoc tamen adde. & seqi Item spes praemiorum obligari non potest, ut C. quae res p. gnori obligat. poss. spem. sed in causa judicati capi possun praemia, ut sic exequatur sententia, si debitor aliud no habet C. de exec. rei judic. stipendia. infra de fidejuss cap. 2. &; ff.de rei judic. commodis. Si quis autem res suas obligaveri & de praesentibus & futuris sensisse praesumitur, quam vis hoc non exprimatur, ut C. quae res pig obl. poss.I. ultim. se¬ videtur exceptum omne id quod specialiter obligaturu non erat, ut puta vestis supellectilia mancipia, quae in usi habebat, & similia. C. quae res pign obligari possunt. l. iff. eod o ligitione. & I. denique. Sed & servus obligando omnia bo nadomini, ipso domino sciente obligatus videtur. ff. oc Paulus respondit. §. ult. & qui obligat instrumenta, & de a gris, qui ibi continentur, sensisse videtur. C. quae res pign oblig. poss. 12. Pignoratitia vero non nascitur, nisi demun re tradita creditori. Institut quibus mod. re contrah. obli. §uli

Quae actio inde nascatur, cui deur, & contra quem quo ordine. Et datur actio hypothecaria creditori, & eju haeredi, quae & quasi Serviana vocatur, ut supra dixi. datur contra quemlibet possessorem pignoris cum ipsi sit in rem: unde & contra emptorem datur. f. de pign. C eod. pignoris. & l. debitorem. & C. de distrah. pign. si debitor. F. d pigi actio. si convenerit. § sifundus. & nudam advocat pos sessionem haec actio. ff de evict, si cum venditor. Habet auten electionem creditor, utrum agat personaliter contradi¬ bitorem vel hypoth. contra possidentem, secundum jura ut C. de distrah & l. persecutione sed hodie primo convenien di sunt debitores, fidejussores, mandatores, & sponsores antequam perveniatur ad pignorum possessores, ut ( de act. & obli. hodie, & in auth. ae fidejuss. §. neque. colum. 1. D. xerunt tamen quidam illud corrigi per aliud. auth. de lit ad hoc, col. 7. Alii dicunt, quod si possessor habeat causam debitore, tunc habet creditor electionem, ut m authen de liti. si ab extraneo non habet electionem. Imo tunc ha bet locum auth. de fidejus. Sed certe factum debitoris pol sessori nocere non debet. f. de doli excep apud Celsum. §siqui autem. unde dic, quod auth de lit loquitur, quando debi tor lit. conte. super hypothecariam remobligatam alienat quamvis enim non fiat res litigiosa per hypothecariam: feci tamen creditor conditionem suam meliorem per factum debitoris alienantis, in hoc, quod electionem habebit, se cundum Azo. vel distin. utrum possessor habeat titulun lucrativum, & tunc habet creditor electionem vel onere sum, & tunc si fuit fraudis conscius, scilicet quia scieba rem alii obligatam, idem ut pridem: quod si bonam fiden habet, tunc obst. creditori exceptio, quousque egerit contr. debitorem & fidejussores, & mandatores, sed postea a¬ potest contra pignorum possessores. nec dist. utrum lit contest. alienaverit debitor, quia dicit auth. de liti. quod li cet debitori res vendere cui & quando voluerit, ergo le quitur etiam ubi lis non est contestata

Et ad quid. Ad res obligatas, licet earum form mutata sit, scilicet ad vineam, vel hortum vel aream. sed bonae fidei possessor sumptus in edificand factos per exceptionem retinet. ad hoc infr. dedeci, commi sum ff. eo si fundus. §. res. & l. Paulus §. domus. Idem in eo quo accrevit per alluvionem, ut f. eod si fundus. respon. 1. Item a¬ accessiones fructuum & partuum si tamen apud credito rem conceperit. ff. eod Paulus. resp. I. & idem de pig act sicor venerit §. si fundus. Idem dici potest in fructibus satis, seu se minatis eo tempore, quo obligatio facta fuit. dicuntur enin fructus domini, etiam antequam percipiantur, quia pars fur di sunt f. eo. & quae nondum. hoc locum habet, quando usu fructuarius obligavit: aliud, si proprietarius, nisi nomina tim convenissent, ut innuit hoc eadem l.I. f de pig act. si conieni rit. 2. §. pe. excepto quod dicitur in l. in praediis anf. alli gata e est ibi ratio specialitatis in promptu, & ratio dominii, siv proprietatis. sic contra. de feu.c.i.& ad hoc, ff eo.l.. §. cum pra dium. sed secundum Az. semper intelliguntur obligati erg pro fructib. seminatis per bonae fidei possessorem, inquar tum dominus non transtulit rem, dabitur mihi haec actio, n si consumpti sint, ff eo. l. 1§. cum praedium, & in quib. cau. pign tacite contrah in praediis. Datur & ad gregem, quamvis reno vatum. ff. eo. grege. resp. 1. obligato tamen servo, non videtu peculium obligatum f eodla§. servo

Quando efficaciter intentetur Admonito de bitore, ut solvat. C. eod de biti res hoc si dies debiti cessit, & venit. alias repellitur, nisi just causa ad hoc procedat, ut quia possessor putabatur reces surus: nam & debitor fugiens retineri potest. ff. de his, qui in fraudem cre ait praetor. §. si debitorem. Sed & si debitum pu rum sit, hypotheca conditionalis non intentatur, nisi for te ad hoc, ut caveat de restituenda conditione existent ff. eod. grege. § pen. & I. quaesitum est Et quamdiu unus den¬ rius remanet ad solvendum pignus nihilominus remane obligatum ff.eodem. qui plures. Cdedistra pig. quamdiu. idec que creditore possidente, non daturpignoratitia debiti ri, nisi omnis solutio facta sit, vel alias satisfactum, ut f d pig. act si rem alienam. §. omnis pecunia. sed sufficit oblatio in judicio facta, dummodo depositio, & consignatio sequi ta sit. C. de usu acceptum. ff. de admin. tut. tutor qui tutelam? ultim C. de pig actio. quo minus, & l.nec creditores. Haec auten pignoratitia datur debitori, & omni illi, qui pignori obl gare potest. dummodo obligaverit: quod dic, ut no sup er quis possit. Quinimo & praedoni datur f eo sirem. §. is qu0 que. & I. sipignore. §. si praedo. Datur & tutori, & curatori obligatio decreto interveniente facta sit. ff. de pig. act. tuto & C. de adninist. tut. lex. Item procuratori, qui obligavit d speciali mandato vel generali, si dominus consueveratt: nter contrahere. ff. de pig act. solutum. §. ult. & l. universorum Sed procurator meus, si pignus receperit post satisfactic nem sibi factam, pignoratitia convenitur, ff. eod. solutum ult. Et intentatur ad hoc pignoratitia, ut creditoti rem resti tuat, vel possessionem pignoris corporalem, quae apu eum fuerit. C. de pig. act. I. penult. & ff de pig. act. cum & sortis? ult. & I.debitor. §. ult. & hoc nec deterioratam, nec alii obl gatam, ff. de pig. act. si venderet. §. ulti. & l. seq. C. de pig. actio. I. Sed sumptus bona fide factos deducere potest, nisi sin immoderati. haec igitur a judice erunt inspicienda, ut ni¬ que nimis onerosus creditor, neque nimis delicatus deb tor audiatur f. de pig act. si necessarias. & l. si servus pignoratu in fi. Item accessiones & fructus, & quod per alluvionen accrevit, restituendum est, ut fi. de pig act si convenerit. §. nuda. Et soluta pecunia extinguitur obligatio in perso nam creditoris, & ejus cui pignus obligavit. ff. de pig. act. debitor. §. ult. Quamvis autem creditor necesse habeat pro bare amissionem pignoris, non tamen tenetur probare. quod sine dolo suo, vel culpa amissum sit: quia nec potest ergo debitor hoc probet, si vult, quod alius sibi eondem netur. C. de pig ac. si creditor. & I. si nulla ff. de prob quoties. §. qu dolo. nec obstat. ff. loc. si quis fundum. §. Imperator, quia pro bat, quod sine dolo amiserit eo ipso, quod non probaru contra. sic caprarius probans latrones abegisse capras hoc ipso non probatur, quod ipse consenserit, a fraude ex cusatur. C. qui mil. non poss. Iult. lib. 12. nec tenetur credito de fortuitis casibus ut dixi supra. Illud autem certum est quod fructus sortem attenuant, unde non potest pignu¬ obligari alii creditori a primo creditore, uitra summan quam ibi habeat, ut infra eod cum contra. C. si pignus pignor da. sit.l.& 2. & f eod tit. I grege. §, cum pignori. Sed qua actio¬ ne repetes pignus a creditore creditoris tui? Quidam di cunt officio judicis. argum. inf. eod, cum contra & Csipig. dat sit. l. 2. in fi. quia soluta pecunia primo, jus secundi evane scit, ff. de pig. act. debitor. §. si. ff. eo grege. §. cum pignori. & §. in superficiariis. Alii dicunt agendum contra primum credi¬ torem, ut pignus redimat. ff. commod. si ut certo. §. nunc viden dum. & de pig act. Ipetenti. Vel dic. quod is qui obligavit potest intentare reivend. & haeres ejus, si possessionem aliquando adeptus fuit, alioqui agendum est pet. haer u C eod tit. si dominium, ff. depet. haer. quod si in diem. §. non solum. Si tamen quis fecerit juramentum, ut non petat rem, quo usque pecuniam solverit, hoc servare debet: verum solu¬ ta pecunia quicquid deductis expensis perceperit, credi tor restituere cogitur, ut sup. de jureju. ad nostram. nam fru ctus percepti semper computantur, non obstante fictitis contractu, ut inf. eo illo. ideo dico fictitio: quia si poena ad jiciatur, quae legitimum modum usurarum excedat, prae sumitur contractus usurarius: & ex quo apparet; quoc creditor usurarius erat de facili, interpretamur contra psum. ad hoc, fi de act. emp. & vend. Iul. §. idem. ff. ad Mace. sec Iul §. quod dicitur. de leg 3. numnis. C. de epi audi. nemo dein ceps. & ad hoc facit, quod nota. supra de his, quae ri metusr causa fiunt, §. qualiter distinguatur. & de contrah emp. & ven. § qualiter. sub 9. illud autem. ver. seq. Sed nunquid creditor te netur de fructibus percipiendis? Ita videtur expressum C de pig. act 1 2. & de partu. pig l. 2. ergo si non locaverit fun¬ dum vel domum videtur ei imputandum arg. infr eo signi¬ ficante. Sed contra, quia non invenio decretalem, quae ho¬ dicat expressim, ut patet in superioribus & infra densur.a I. & c quoniam. &c. conquestus, quae dicunt ipsum tantum te neri de perceptis necessariis: tamen expensis deductis quia fructus is intelligitur, qui superest deductis expensis ut C de fru. & li.expen.I1. & ideo etiam malae fidei possesso expensas ipsas deducit, quas fecit gratia quaerendorum, col¬ ligendorum, & conservandorum fructuum, ut C. deper haer. I. si a domino. §. ult. & certe improbe exigit debitor fru ctus provenientes ex artificio acquisito sumptu credito ris, ffe de rei vend. caeterum. & pro hac via videtur casus. ff. d¬ pig act. quamvis convenerit. §. ult. Item nullus tenetur de per cipiendis, nisi malae fidei possessor, ut not. C. derei vend. cer tum. sup de rest spo gravis fi derei ven si navis. &I fructus & a pet haeratem veniunt § si possessor. & §si. & l. se. & l. sed si lege. §. ante litem. Item ita haberet necesse colere, vellet, nollet quod non est dicendum, quia nec debitor ei libenter red deretboves, si amitteret: ergo non debet ab eo exiger quot colat suo periculo, & fructus reddat. arg. C. de sol. I pe f. de dam. insec. qui bona §. si quis quia nec tenetur colere, nis per speciale pactum. arg ff. loc. & con. ea. l. C. de allu. I.ult. nec etiam malae fidei possessor cum titulo tenetur de percipi endis, ut C de rei ven si fandum. Sol. Dicas, quod non impu tatur, si non coluit nisi forte hoc fecisset in fraudem, quoc praesumitur, nisi proprias possessiones colebat, non ita fer tiles: sed imputatur si non locavit, & locare potuit, qui¬ est in culpa. arg. C. de distr. pig. l. 3. idem dicas de qualibet re quam paterfam locare consuevisset, sive mobili, sive im mobili, vel se moventi. argu ff de usufru sed & si quid. §. & vestimentorum. & ff. depig actio. vel universorum. & junae quod not. supra de consu. 9 & devirtute. ver. item est specialissi ma. arg. infae. illo. adfi. si non consuevit locare, & aliquis condu cere voluit praestita cautione: & creditor res proprias per tulit in locando, cum alius peteret obligatas, idem vid¬ tur, alias non imputabitur de re mobili, vel se movente cum esset suo periculo, ut ff. derei vend si navis. & ad hoc c ptime facit f de bon. auth. iud poss. in venditione. §. 1. & I. praeto ait. §. i5. & §. praeterea. quia & creditor videretur furtun committere, si alias mala fide pignore uteretur, ut Instit. d obl. quae ex delict. nasc. § furtum. dicas tamen, quod pacto,s de ipso appareat, super omnibus standum erit ff. de verb. ol lig eum qui calendis. & not. supra depositi, §. & inquancum. ( comnodati. §. inquantum, versi directa. Non solum autem de bitore solvente repellitur creditor intentans hypothec¬ riam actionem, imo & idem servatur in quolibet possesse sore, si velit repellere creditores fi. quib. mo pig. vel hypot. so Paulus, §. qui pignori. Sed & quamvis satisfactum sit deb tum, pro quo res obligata fuit, nihilominus creditor ipsi pignus retinere potest ob chirographariam pecuniam, i¬ est personalem actionem. C. ob chirograph pecun. I1. & 2ch rographariam intelligas, etiam pro qua pignus oblig¬ tum non est, licet inde non extet chirographarium, id est instrumentum: & largo modo intelligas pro vino, frumen to, & similibus quae consistunt in pondere, numero, & mensura, in quib. mutuum constare potest, ut ff. si certun pet. I. 2. quia possibile est omnem rem inpecuniam conver ti, ut C. de const. pec. l. 2ff. de verb. sig. l. 4. Et hoc verum est ii pignore conventionali, secus injudiciali, secundum De minum meum: pinguius enim jus habeo in convention¬ li, quod traditur mihi de consensu domini, quam in jud ciali, quod traditur eo invito. arg. contra: quia si unus cre ditor mittitur in possessionem, prodest aliis. C. de bon. authi jud poss. I. ult ff de bon. auth jud poss. cum unus. si ergo prodes aliis, multo fortius sibi ipsi argum. C. denat. lib.I penult. U num tamen notabis, quod hodie pro usuris non videtur quod possit retinere pignus, quantumcunque pro ipsi obligatum sit, quia penitus illicitae sunt. ff. de pign. act. solu tum. §. 1&2. Item ad hoc, ut creditor efficaciter intentent hy pothecariam, necesse habet probare rem fuisse obligatan eo tempore, quo obligavit, nisi generaliter utatur hypo theca ff eod & quae nondum § quod dicitur. Habet locum hy potheca, quoties pecunia soluta non est, quamvis conde mnatus sit debitor, vel fidejussor: habet enim suas cond tiones scilicet si soluta sit pecunia, vel alias satisfactum,i eod grege. §. etiamsi creditor. & §. si cum defensore. Creditor ta men habens specialem & generalem hypothecam, non ex tendet manum ad generalem, dum de speciali sibi satisfie ri potest,. ut C eod. quamvis. Ex conventione etiam special potest creditor pignus authoritate propria accipere: se¬ urbanius faciet, si per praetorem hoc postulet. C. eo credito res. & de pign act. pignoris. & junge quod no contra, de consu § qualiter. ver. quid ergo

Quo ordine, & in quantum fatconde mnatio. Si ordine judiciario intentat quis hypothecariam, & conve niat debitorem, lis aestimabitur usque ad quantitatem de biti, & etiam contra ipsum in litem jurabitur, si dolo desii possidere: si extraneum, condemnabitur, quantum in li tem juratum erit: sed si sine culpa desiit possidere debi tor ad debitum tenetur, extraneus ad interesse. Sed & I possessor per contumaciam non restituat, potest credito eligere jusjurandum in lite contra ipsum, vel quod res ma nu militari ei auferatur. quod si forte res abest, si caveri restituturum se, possessor absolvitur, ut ffae sifundus, § in ven ditionem. & l. si inter §. ult. Est autem haec actio in rem, ut ( eo pignoris. & arbitraria. ut Inst. de act. § praeterea. Item quarn doque tollitur decennio, quandoque vicennio, quando que tricennio, quod dic, ut notat. supra de praescript. sub ru brica de praescriptio rerum immobili. §. quae exigantur, sub § ho quo ad res, versicu. haec autem quadragenaria praescriptio. & si a quent. §.

CUm constet, &c. In primis pone casum, quod Titiu Efrater Joannae mulieris, & avunculus Margaritae Ray nal. nepotem suum, & filium praedictae Joannae institui sibi haeredem, dicens ita, R. nepotem meum mihi haered instituo: si vero moriantur in pupillari aetate, substituo sib sororem meam Jo. quantum ad usumfructum insolidum Mart. autem neptem meam sibi substituo, quantum ad pr¬ prietatem, & insolidum. mortuo igitur Titio, & postipsi Ray in pupillari aetate petit Mart. proprietaria a Jo. am ta sua usufructuaria, ut sibi caveat. quaeritur quid iuris Ad praedicta respondet Papa, & accedit, ff. de usuf. leg. uxor meae & Inst. eo §.. vel pone secundum I ff. de usufr. accre. mu lieri. vel secundam aliam ff. usufr. quemad, cav. si usu inihi, hi videndum, Quid sit ususfructus. Qualiter constituatur, I quibus rebus constituatur ususfruc. Quemadmodum ca veat usufructuarius, Et qualiter amittatur

Quid sit ususfructus. Jus alienis reb uten di, fruendi, salva rerun substantia: est enim jus in corpore, quo sublato & ipsun tolli necesse est, ut ff.co.l.i. Inst. eo. in princ. Bene dicit jus. pe hoc enim innuit, quod non loquitur de fructibu. fundi, qu corporales sunt, sed de jure percipiendi, id est, servitute ff de servit. l.i. quae est incorporalis. Inst. de reb,. corp. §. ideoqui quamvis interdictum, unde vi, non intentetur principali ter pro rebus mobilibus tamen usufructuario necessarii est, si semel possedit. alias usumfruc per confes. act. vendi cabit. F. de vi, & vi arm. I3. §. unde ri, interdictum. & §. seq. & pe hoc removetur vasallus superficiarius, qui secundum Az habet dominium utile, vel secundum dominum meum utilem actio. ut ff si agervecti. vel emphyt per l. 12. & 3. Alieni ideo dicit, quia res propria servire non potest. ff. de se. urb praed. in re communi ff si ususfr pet l.uti frui inpri. Rebus qui bus libet, nisi usu consumantur, ut Inst. eo. §. constituitur. ff. cert pet. I.i. in fin. de hoc dic ut notat. infra §. in quibus rebus Utendi: per hoc removetur creditor, qui si pignore uta tur, furtum committit, nisi crederet dominum perrmissu rum. Institut. de oblig. quae ex delict. nasc. S furtum. Fruendi ut removeatur nudus usuarius, qui ad quotidianum v sum uti potest, sed non potest vendere, nec capere ultr. quam sibi necessarium sit Instit de usu. & habi §. 1. Salva re rum substantia, id est, praestita cautione de salvanda sul stantia. & sic cautio est de rescr. secundum quosdam. ai gum. C. eod. I1. & ff. de usufruct. leg. I. uxori. alii contra, qui¬ & sine cautione ususfructus est. argum ff. de usufruct. ea rer. quae nsu con. haec senatus. §. si pecuniae. & quemadmodur servi. ami si patrem. §. I. & quando dies legat. ce, cum ita. §. cur servo. Et quia sunt casus, in quibus nullo modo praestatu cautio ff. ut in poss. leg. l. 1. § si ad fiscum. C.debonis quae lib. Iuli ma ff. usufruct.quemadmodum, cau. si usufruct §. Ilud & S pla he. Dicas, quod verba sunt de definitione, sed non cautic num, unde sic expono, salva rerum substantia, id est, dum modo non pereat substantia. quasi dicat Ita debet uti 8 frui, quod non consumat substantiam rei, quia tamdij durat ususfructus, quamdiu substantia, & ideo consi¬ quenter jungitur: est enimjus in corpore &c. dic jus, i¬ est, servitus, scilicet, personalis, secundum dominum meum & sic excluditur emphyteuta. & quia talis bene vendit ju suum, & distrahit, & cedit, ut supra de loca, cap. ultimo. se usufructuarius hoc non potest ff. de peric. & commod. re vendnecessario. § penult. & de jure do. si usasfruct. quod de ips jure intelligas: nam fructus vendere potest, ut ibi, & ff.e non utitur. & l. seq. Vel dic jus in corpore, id est, forma cor pori inhaerens, quo scilicet corpore, puta domo, in qua ha betur ususfructus, destructa vel chasmate perempta, & psum jus tolli necesse est: nam corpore ipso perempto,& ipsum jus perimitur. ad hoc f pro socio. verum §. penultim. 8 not. infra cod. §. sin. Et iste ususfruct. dicitur formalis, qu etiam a proprietate recepit separationem. Instit. eod. §. I. 8 dic usumfruct. id est, quia postea dicitur ususfru. nam an te separationem non dicitur ususfruct. nec post separ. tionem separatur. Casualis autem ususfru. dicitur, quen aliquis habet causa dominii, & talis non dicitur servitus unde non petitur confessoria, sed negatoria, quando ni¬ gat ipso invito jus alii esse fruendi, & sic vendicatur ratio ne dominii. f. de excep rei iudic si cum argentum. §. pen. & ff.a pact. si unus. §. antepen. sed primus usustructus, scilicet fo malis, dicitur pars dominii, cum usufructuarius loco de minii habeatur: quia fructus ei tanquam domino acqu runtur, & accesciones, & servus ex opera, & re sua ei a¬ quirit, & ei de damno infecto cavetur, & servum pro no xa defendit. ff. eod. arbores §. I. l. 7. & l. sed & si quid & l. hact. nus. §. Neratius. & Iservi. tamen formam proprietatis usu fruct. mutare non potest, quamvis etiam in melius invit proprietario, ut ff eod fructuarius. & l. novum. & Iusufru( sed in veritate pars dominii non est. argument. ff. de usu justo § non mutatur. & de acquir. poss. si quis fundum §. uitimi & de fidejus. si. a reo. §. fidejussor ff eodem si Titio §. ultimo. Se¬ secundus, scilicet casualis, pars dominii est: qui ration proprietatis competit jus serviendi, ut ff. de verborum signi juste. primus usufructuarius, scilicet formalis, verus dic tur, & est quasi verus, qui consistit in pecunia, & in rebu quae usu consumuntur, ut dicam infra § & in quibus rebu Est & legalis. nam a lege datur patri usufructus in rebu adventitiis filiorum alienatione proprietatis eidem pen¬ tus interdicta: sed non potest accusari de mala admin stratione. Institut per quas perso. no. acquir. & C. de bo quae lil cum non solum. cad.I. cum oportet. respon.i. & § non autem. po testtamen filius judici denunciare, si pater male admini straverit, sicut & libertus denunciat judici severitaten patroni, non tamen accusavit. ff de offic praefec. urb. l.. §. quo autem. sic intellige C. quod videtur dicere, quod conquei possit. 2. quaest 7. quaeritur pater de malo filio, & judex ho audito debet inquirere veritatem & interponere parte suas. expedit enim reipublic. ne quis re sua male utatu Instit. de his qui sui juris sunt. §. sed hoc tempore. sed & interes principis, habere sub se locupletes. in auth. de judic. sine quo quo suffragio S. cogitatio, col. 2

Qualiter constituatur inter viros. Pactionibus, & stipulationi bus. Item in jud. fami. hercis. & com. divid. ut si judex al¬ proprietatem adjudicet. alteri usumfruc. ff.eod. l. 6. §. .Iten in testamento ff. eo. l. 6. respon. 1.Instit. eo. §. 1. Quid si quis dica in testamento suo, Uxorem meam relinquo dominam 8 usufructuariam omnium bonorum meorum, quamdii alium virum non duxerit: nunquid videtur dominavi usufructuaria vel usuaria tantum? Quamvis haec quae stio diversimode per diversos doctores terminata sit: dic mus tamen ipsam dominam ad tempus, ut satis probatui ff.de au. & arg. le species. & ff. de usufruct. earûm rerum quae usi con.l. sin. & argum ff. ad Treb cog. & ff. de leg 3. uxorem. respon! & de haere instit his verbis. talis tamen proprietaria tempo ralis nihil alienare potest, de his quae relicta sunt: quamvi fructus suos faciat. argu. de dona. quae sub modo l. 2. & 3. com munia de leg Isin. & authen. res quae subjacent restitutioni. po test tamen contractus laudare, & laudismum recipere nec per hoc videtur facta conditio haereditatis deterior sicut nec ecclesiae, si praelatus beneficia vacantia conferat vel electos confirmet, cum talia ad manus suas retiner non possit, supr. de inst,. cap. sin. & de officio archipre. cap. fin. ve feuda antiqua concedat. supra de feud cap. 2. Sed quid si ta lis testator reliquit haeredem suum legitimum? Dic quoc non potuit gravari in legitima sua, neque quo ad proprie tatem, neque quoad usumfruct. ut C. de inoffic. test. quoniam & in auth novissima, & l. novissima, & I.sancimus. §. cum auten quis. Sed nunquid tali competit querela? Et dic ut no. in fra de test. S qualiter infirmatur. sub §. item per querelam. Quid s cum non haberet filium testator reliquit haeredem extra neum? Dicunt quidam, quod tunc habebit usumfruct. in solidum omnium bonorum, etiam nominum, quanvis et iam non fuisset ei relicta proprietas, sed usufr tantum. f de usufr. leg l.uxori meae usumfructum lego bonorum omnium & l. uxori usumfr. Tu dicas hoc verum, ubi proprietas est le gata, ut sup. secus, si ususfr. nam tunc alius scriptus haere quartam suam detrahit de usufr & si plures sunt, quilibe quartam suam habebit, ut ff.de ususr omnium & Isi mihi, e tibi. Sed in hoc casu quando scilicet, ususf. tantum relictu est, hoc notabis, quod si talis usufructuaria ante satisdati onem, de qua loquitur inf. eo c. si. praestitam fructus perce perit, ipsos amittit, ut in patrocinio bonorum computar debeant, ut ff de usufr le. uxori usufructu bonorum legato. Ho etiam notandum, quod ubi maritus aliquid relinquit uxori si etiam post mortem viri appareat matrimonium, fuisse illicitum tale relictum, quidquid occasione relicti perce pit mulier, revocatur. ut ff. de usufr le. uxori maritus per fi deicommissum. quod intelligas, ubi uxor habuit malam si dem. arg. infra de cland. desp, cum inhibitio. §. si quis vero, & sec alioquin contra. arg. ins qui si sint leg. ex tenore & intra quin quennium tantum, ut apparet in his quae not. infr. de cland desp. §. si super verb. etiam in conspectu eccl. falsa autem ac¬ cusatio uxori non oberit f. de usuris. maritus. Non obstat hi quae supra diximus illud quod consuevit opponi, quod in tali relicto videtur testator sibiipsi fuisse contrarius, qui¬ per hoc, quod dicit domina, innuit ipsam proprietariam quod dicit usufructuariam, contradicit. ergo contraria di cens &c. C si ser. ex se. emi. man.l. unica, quia intelligendum es de casuali usufructu, de quo no. sup. eo. §. quid sit ususfructu persic. casualis. ut bene probant superiora jura. Item nor obstat interpretatio facta per doctores, qui dixerunt, quo¬ per haec verba videatur relicta sibi sustentatio sua tantum quasi videatur usuraria tantum, quia & contra verba, & contra mentem interpretati sunt: & si forte moti fuerin ex eo, quod haeres nondum nomen haeredis videtur habe re. huic satisfacimus. supra eo. ver. sed quid si talis & versi quid si cum non haberet. Igitur ad contrariam interpre tationem, & plenam faciendam, movet nos verb. signifi¬ C. eo. verbis. & l.I. ff. de leg 3. non aliter. nec non testatoris mens & intentio, quae talis fuisse praesumitur, tum ratione sre cialis affectionis, quam maritus ad uxorem habere con suevit, argum ff de lega.. si quando C. de legat. cum alienam ff.d supel. leg. I. Labeo. tum ratione ultimae voluntatis. supra de don cum dilect. ad fin. tum ratione modi appositi scil. quam diu alium virum non duxerit. per hoc enim inducitur ac castitatem servandam, cujus sumus amatores. in auth. 1 quib. mod. na effi. leg. §. illud quoque, coll. 6. sicque triplex fu niculus fortiter operatur. argum. sup. de treu. & pac.ci & d offic. cust. ca. 2. & accedit. quod not. infra de condi appo § si sul §. illud in summa. Sed quid si talis non inducat alium virum ad turpem amatorem? & quidem erit multo magis puni enda, ut in auth de resti & ea quae parit in n. mense. §. verum quidem, coll. 4. Sed quid si testator nullum alium haeredem instituit, nec sibi substituit, nec eam haereditatem restitue re rogaverit, tamen & si filios non haberet, habebat tan tum consanguineos, qui sibi succederent ab intestato quis habet haec bona, tali uxore moriente, vel secunda nuptias contrahente: consanguinei mulieris non, qui¬ tempore illo, quo illi succedere deberent, non inveniun tur in bonis mulieris: ergo non possunt succedere in bo nis, quae ad ipsam non pertinent fi de reg jur haerenditas & ho expressim probatur, ff.de amiuis leg. 1 3. consanguinei test. toris non, quia tempore illo quo testator deditur, ex vi licti invenitur in eis mulier insolidum jus habere, ergo i eo quod insolidum ad aliam pertinet, succedere non pol sunt. pet eandem l. haereditas, & f. de usufr. I. qui fructus pra diorum. sed neque mulieri succedunt, quando desinit ess domina, quia ei nihil attinent. succedit ergo fiscus in boni sic vacantibus. C. unde vir & uxor. I. unica. & debon.vacan. I. & I.pe. lib. 10. sed ita non est, imo ad haeredes mariti devolv debent, quia & in vita mulieris desiderare possent, ut ei caveatur de bonis ipsius post mortem mulieris reddendi non deterioratis, ut C de leg I. siff. usufr. quemadnodum car l. 1§. nam talis mulier similis est usufructuariae cum mo¬ te proprietas finiatur. f.de ann. leg. in singulos. & F. eo. tit. si qui ita legaverit. & I. cum defuncta §. Sempronio ff. de usufruct. lega patrimonii. & Icum ita. & hoc traditur pro regula in omn casu restitutionis faciendae, in authen. de nup. §. si vero usuf & §. praeced. msi. colu. 4. & accedit. ff. ad l. Falc. li. & §. si in a nos, & ff. quando dies leg. ce cum in annos. & l. sequ. In fine no quod si cui relinquatur ususfruct omnium bonorum, te netur aes alienum solvere de ipsis bonis: secus, si certarun rerum relictus sit ususfructus, ff. de usufruct. leg. I. si. Iten proprietarius potest in alium proprietatem suae rei tran¬ ferre, retento usufructu, in quo videtur possessio tradit. C. de don. quisquis. Item constituitur usufructus a lege, u dictum est supra eod. §. proxim. versic. & est legalis. & alib nam mater, quae succedit filio cum fratribus ejus, in rebu paternis habet usumfructum tantum. Item si transit ad se cundas nuptias post annum a tempore mortis viri, omnij quae lucrata est a marito, habet tantum usumfructun proprietate ad filios delata in authen. de nupt. §. huic. C. des¬ cun. nup. I 3. Item ex die ad diem constituitur ususfruc. noi tamen relinquitur in die quo desinit f.eo. Titio. & pro par te divisa, & indivisa constituitur. sed si portionis fit men tio, & non dicat quotae, de dimidia intelligitur, f eo. etiam de verb. sign nomen filiarum. §. portionis. Et mortuo eo, qui u sumfructum promisit, haeredes pro haereditaria parte con veniuntur. & pro I. Falc. & ipso jure minuitur. & cum e: communi praedio debetur is qui defendit pro parte su tantum restituitur, & pro eo communi divid. agitur: & 11 venditionem bonorum etiam ususfructus venit. ff. cod. l4 & 5. & fam. erc. & puto. §. 2. & de bon auth jud poss. I. in venditio f. dedam infect qui bona. §. & superficiarium

In quibus rebus constituitur ulustru ctus. 1 fundo rustico & urbano, & aedibus, & in servis & jumen tis, & caeteris rebus etiam sterilibus, exceptis his, quae usi consumuntur. Inst. eod. § constituitur. ff. eod statur. §. 1. & hae vera sunt de vero usufructu formali: qui supra eo. § quid s¬ ususfructus, descriptus est. sed utilitatis causa receptum est sed quasi verus, ut est in his, quae in usu consumuntur, con stitui possit non dico verus. ergo in pecunia, vino, frume to, oleo, & similib. ut Inst eo. § sed utilitatis causa ff. de usufru car. rer. quae usu con.l.i2. & 3. & l. in stipulatione. ff. eod sed & quid. §. & si pestimentorum. & in vestimentis scenicis, & an nulis aureis, & caeteris apparatibus, quae etiam locari po tuerunt, si ipse diligens paterfamilias locaturus erat, ut in proxi. §. vel quod dicit de locatione, restringitur ad du¬ tantum genera vestimentorum, de quib. ibi loquitur. Per tinet autem ad usumfructum lac, & lana, agni, & hoedi, 8 vituli. & si in singulis animalibus habet usumfructum, & aliquod moriatur, usufructuarius non tenetur. Sed si u susfructus universitatis, vel gregis relictus sit, tunc sul mittere tenetur loco mortuorum: alia nova, qua submis sione facta. vetera ad ipsum pertinent, f. co. vetus. I.ulti. & quod ergo. Inst. de rer divi § sed & si gregis

Vsufructuarius quemadmodum careat? Re spondeo, in vero usufructu ca vet, quod ipse utatur, & fruatur arbitrio boni viri, & de re stituenda re, vel eo quod ex ea extabit finito usufr f.usufi quemadm caveat. l.1. & per totum. Haec cautio seu satisdati¬ a testatore non poxest remitti. C. eo. l.1. & 2. quamvis satisda tio legati, vel fidei commissi remitti possit. C. ut in posses. leg l. 2. & l. scire. Hoc tamen fallit in casibus, in quibus cauti hujus non praestatur, scilicet in fisco fructuario, & in patr¬ qui habet usumfructum in rebus filiorum adventitiis, e quando certum est proprietatem ad usufructuarium per venturam, quorum concordantias invenies notatas, supi cod. § quid sit. versic. quia & sunt casus. Sed in qua, & si vero usufructu, formalis fit res, in qua relinquitur ususfruct. psius usufructuarii, caveat tamen de restituenda consimi li quantitate, vel in summa. ut in concor. sig. supr. §. in quil versic.i. ibi, sed utilitatis causa, &c. & debetfieri restituti¬ proprietario, vel haeredi. & hoc dicit haec decret. infra co¬ cum canste

Et qualiter amittatur. Hoc merito videndum est, ut sciamus quando fiat restitutio pri prietario, vel haeredi ejus, & certe amittitur morte usufru ctuarii, ut hic, & maxime capitis diminutione, & medi¬ sed minima non amittitur, & si res perierit in qua relictu erat, amittitur. Inst. eod § finitur ff quib. mo usufruc. amit.! uc per totum. C. eod. Ipe. & hoc sive constitutus erat, sive con stituendus, f.eo qui usufr. §. stipulatus. Est autem maxim capitis diminutio, cum aliquis simul & libertatem, & civ tatem amittit scilicet quia efficitur servus poenae propte delictum suum, vel quia propter ingratitudinem redigi tur in servitutem. Minor vero, sive media est, cum civita quidem amittitur. libertas vero retinetur: & quia aquae & igni ei interdictum est, vel in insulam aliquis depo rtatu est. Minima autem capitis diminutio est, cum civitas & liber tas retinetur, sed status hominis commutatur, quod acc dit in his, qui cum sui juris essent, facti sunt juris alteriu Instit. de capi. dimi. §. maxima. & §. minor. & §. minima. Prima duae mortes civiles sunt ff. pro socio. verum. §. societas. non au minima. unde omnia jura transeunt ad patrem cui se qui arrogandum donat. Inst. de acque per arrogationem. §. arrogatis nem. sic C. de sac. san eccl. auih. ingressi. inf de testa §. ingredientil Maximae potest anathema, a sive major excommunicatio comparari, de quo habes iiqu. 3. debent. minori autem siv mediae excommunicatio minor. unde in primo casu clern cus amittit fructus praebendae suae sup. de appe pastoralis ins in secundo vero a sacramentorum ecclesiasticorum par ticipatione removetur. inf. de cle excom. mi si celebrat. Mini mae peccatum mortale, quia status hominis utrunque com mutatur imo & multum, ut patet supr. de coha. cle. & mul¬ ult. Hoc autem notandum, quod ubi ususfructus civita relinquitur, non amittitur minori spacio 100. an. ff. eo. usus nisi forte in ea aratrum inducatur, quia tunc civitas ess desinit, ut passa est Carthago fi qui mod. ususfr. amit. si usus fructus civitati, & habitatione domus relicta, potest domu inhabitari, & aliis locari, ut C. eo, cum antiquitas. Et si plure sunt usufructuarii, uno mortuo acquiritur aliis bars su jure accrescendi f. de ususr. accre. per totum. ideo dicit lex quod quando totus ususfr. amissus est, redit ad proprieta tem. Inst. eo §. ult. Sed si pro parte tantum amitteretur, nor rediret ad proprietatem f. quib. mod ususframit. accepta. E sunt haec in ar. quod si duobus clericis detur aliquod bene ficium pro indiviso ad vitam suam, uno mortuo, vel remo to, pars sua superstiti accrescat pro & contra. inf. de sur, pal postu lasti. Quid si ususfr. relinquitur alicui, quousque pu pillus ad pubertatem pervenerit, & intra annum moria tur pupillus. Item quid si donec talis a furore resipuerit, S statim moriatur, non extinguitur ususfr. C. eod umbiguita tem. Ususfructus etiam amittitur, non utendo spacio de cenni inter praesentes, vel 20. inter absentes. C. eo. I.pen. pe quam legem dixit Bul. usumfructum rei mobilis spaci¬ trienni amitti. arg. ibi, quae etiam si dominium vendicaba &c. nam si dominium acquiritur, quod plus est, quare ni¬ ususfr. quod minus est. Azo. contra. nam per usumfr. nor acquiritur exceptio, sed dominium. C. de pact. traditionib si de usuc. Iz3 ideoque usucapione non extingustur ususfructus ff. de usuc. justo errore. §. non mutat. f. c. locum §. i. & quod iden sit in rebus mobilibus probatur. C. de servi.I. pt. potest tam pro Bul. responderi, quod illud quod dicit de decennic est ad res immobiles restringendum. nec obst. quod ususs non extinguatur usucapione, quia illud verum, si usufru quolibet anno usus fuerit, puto Azo. sententiam veriori per I. C. de servi.I.pen. ibi, omnes servitutes & ibi, in omnibu hujusmodi nam ususf. servitus est, ut patet in his quaeno sup. eod. §. quid sit ver alienis, nec obst. C. eo.l. pen. quia subau diri debet ibi, ubi dicit, quae etiam si dominium vendica bat, scilicet rerum immobilium, bona fide, & justo titul¬ possessarum. hoc etiam innuitur in verbis ibi sequentib ibi poterat eum praesentem, vel absentem excludere: ne enim in usuca. sed in praescri longi tempo. tantum distin guitur, inter praesentes & absentes. dicendum est igitur quod loquitur de praescr. long temp. & sic concordat cun alia IC. de serui. Ipe tamen rationem Az non approbo. se¬ haec est, quia intentio usucapionis est a quaestione servitu tis separata sicut alias dicit lex in pignore, ut no, sup. depra scrip sub rubr. de praescr. rer. in. nob. §. sin. & hoc etiam proba lex dicta ff de usufr. justo. & non mutat Item res in qua habe usumfr. formalem, aliena est: res vero in qua habeo causa lem, propria, ut patet in his, quae no. sup eo § quid sit. ver ali nis. & ver. causalis. praesumit autem jus, quod naturalite poteram magis esse negligens in re aliena, quam propri¬ & ideo magis voluit subvenire. per quae apparet, quodl cet, quod id quod plus est, acquiratur per usumfr. non ta men quod minus, quia natura hoc non patitur, ergo lon go tempore tantum non amittitur ususfru. sed tunc dica personalem actionem, quae pro usufructu competit, noi amitti ipso jure, sed per exceptionem, quia tempus no est modus tollendae obligationis ff.deact. & obl. obligationi §. placet. In hoc autem casu non amittitur quando diu qui salt per alium utitur, vel pretium habet, quo vendidit, lice emptor non utatur: amittitur autem, & si alius utatur, se¬ nomine usufructuarii, f. eo. arborib. §. ususfr. & § seq. & Ino utitur. & l. seq. quia pro pretio ff. quib. mod ususfr. amit. I. a tep. Sed & confusione amittitur. cum scilicet ad propri¬ tarium rediit. ff. quib. mod. ususfr. amit. si servus. Diminuto e iam numero gregis, cujus ususfr. relictus erat, in tantum quod grex esse desinat, amittitur ususfr ff. quib. mod. ususfi anit I f. Secus est, si non gregis, sed corporum relictus es ususfrff. quib. mod. ususfr. amit. quid tamen. §.Item amittitu rei mutatione, super quo vide, quod no supr f. eo. quoties.( si & ff quib. mod ususfr.ami repet. § pen & si. & l. quitamen,? agri. usque ad fin.l. & l.ubi. & Isicui & I.si ager. & I. cum usum fructu