Table of Contents
Summa Aurea super titulis Decretalium
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 7 : De translatione episcopi
Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii
Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo
Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui
Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 15 : De sacra unctione
Titulus 16 : De sacramentis non iterandis
Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non
Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione
Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non
Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non
Titulus 22 : De clericis peregrinis
Titulus 23 : De officio archidiaconi
Titulus 24 : De officio archipresbyteri
Titulus 25 : De officio primicerii
Titulus 26 : De officio sacristae
Titulus 27 : De officio custodis
Titulus 28 : De officio vicarii
Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 30 : De officio legati
Titulus 31 : De officio judicis ordinarii
Titulus 32 : De officio judicis
Titulus 33 : De majoritate et obedientia
Titulus 34 : De treuga et pace
Titulus 36 : De transactionibus
Titulus 38 : De procuratoribus
Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 41 : De in integrum restitutione
Titulus 43 : De alienatione judicii mutandi causa facta
Titulus 44 : De cessione actionum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De libelli oblatione
Titulus 4 : De mutuis petitionibus
Titulus 5 : De litis contestatione
Titulus 7 : De juramento calumniae
Titulus 10 : De ordine cognitionum
Titulus 11 : De plus petitionibus
Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis
Titulus 13 : De restitutione spoliatorum
Titulus 14 : De dolo et contumacia
Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum
Titulus 20 : De testibus et attestationibus
Titulus 21 : De testibus cogendis vel non
Titulus 22 : De fide instrumentorum
Titulus 23 : De praesumptionibus
Titulus 26 : De praescriptionibus
Titulus 27 : Sententia et re iudicata
Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus
Titulus 29 : De clericis peregrinantibus
Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum
Titulus 3 : De clericis conjugatis
Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 7 : De institutionibus
Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli
Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli
Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur
Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non
Titulus 17 : De emptione et venditione
Titulus 18 : De locato et conducto
Titulus 19 : De rerum permutatione
Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus
Titulus 22 : De fidejussoribus
Titulus 25 : De peculio clericorum
Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 27 : De successionibus ab intestato
Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis
Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 32 : De conversione conjugatorum
Titulus 33 : De conversione infidelium
Titulus 34 : De voto et voti redemptione
Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium
Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae
Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum
Titulus 38 : De jure patronatus
Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis
Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu
Titulus 43 : De presbytero non baptizato
Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum
Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.
Titulus 46 : De observatione jejuniorum
Titulus 47 : De purificatione post partum
Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis
Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium
Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De clandestina desponsatione
Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus
Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt
Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium
Titulus 8 : De conjugio leprosorum
Titulus 9 : De conjugio servorum
Titulus 10 : De natis ex libero ventre
Titulus 11 : De cognatione spirituali
Titulus 12 : De cognatione legali
Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae
Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate
Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi
Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae
Titulus 17 : Qui filii sint legitimi
Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari
Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda
Titulus 21 : De secundis nuptiis
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 2 : De calumniatoribus
Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur
Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant
Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis
Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis
Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma
Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt
Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis
Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali
Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello
Titulus 16 : De adulteriis et stupro
Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum
Titulus 22 : De collusione detegenda
Titulus 23 : De delictis puerorum
Titulus 24 : De clerico venatore
Titulus 25 : De clerico venatore
Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante
Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant
Titulus 29 : De clerico per saltum promoto
Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit
Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 32 : De novi operis nunciatione
Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Titulus 34 : De purgatione canonica
Titulus 35 : De purgatione vulgari
Titulus 36 : De iniuriis et damno dato
Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 39 : De sententia excommunicationis
Titulus 40 : De verborum significatione
Titulus 49
De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentiumSUMMARIA. Immunitas quid sit Et unde dicatur. 3 Ecclesiae, personae, & rerecclefiasticae a quibus muneribus de bent esse immunes 4 Clernci sunt liberi ab angariis & perangaris Inferior Iniperatore si a clericis, vel laicis aliquid in certum vel extraordinarium petat, an sit excommunicatus 6 Immunitas ecclesiae, & caemiterii, inquantum, & ad quos, e ad quid extendatur 7 Laici non debent hospitium violentum petere, seu exigere a ecclesia tanquam ex debiu 8 Ecclesia & coemiterium quam immunitatem habean 9 Furtum committens in ecclesia, an defendatur ecclesi¬ 10 Excommunicatus an possit gaudere immimitate u Rustici ecclesiae an posimt rura deserete, & se alibi transferre. 12 Pririlegium immunitatis, quare magis concedatur ecclesi¬ quam corpori Christ. 13 Negotia ecclesiastica quae dicantur 14 Poena: iolantium iminunitatem quae sit 15 Episcopum a sede expellens vel comprehendens, vel manus vii ledtas in eum injiciens excommunicatus est 16 Praelatus si gravaverit subditum occasione servitii quod feci legato plus extorquendo, quam servat, cogitur reddere, E tantundem pauperibus erogan
QVia immunitas erclesiarum, de quarum aedificatione in superiori titulo dixi mus. saepe violatur, potissime per laicos, qu nobis oppido sunt infesti. 2. quaestio. 6. lauci subjicitur haec rubrica de immunitate ecc¬ coemiterii & rerum ad eas pertinentium, in qua discuti endum est, Quid sit emunitas sive immunitas, Et unde d catur, A quibus muneribus ecclesiae personae & res eccle siasticae debeant esse immunes, Inquantum, & ad quo & ad quid immunitas ecclesiae & coemiterii extendatur Quae sit poena violantium immunitatem ecclesiasticam
Quid sit emunitas sireimmunitas Idem est quod libertas, sic accipitur. ff de jur immunitat. in ipsa rubrica, & per totum: unde di de emuni, id est, libertat.
Et unde dicatur Et quidem emunitas dici¬ tur quasi extra munia, id est, munera data libertas, ab E, quod est extra. vel dicitur im¬ munitas, quasi sine muneribus data libertas, ab in, quod est sine, vel dicitur immunitas, quasi puritas, unde dicitu quis immunis nedum a muneribus vel honoribus: sed a peccatis. inf. de pur. can.c.s
A quibus: muneribus ecclesiaepersonae & re¬ ecclesiasticae debeant esse immunes. Distinguunt doctores legum, & dicum quod munerum alia sordida, alia honesta. Sordida sunt ut calcis coquendae, arenae fodiendae, & palatii custodien di, et stabula curandi fidemu. & ho. l.munerum. respon. 1. & 1. Honestorum, alia ordinaria, alia extraordinaria. Ordinariorum, alia angariae, alia perangariae,e alia rerum tantum Angaria dicitur munus personale, quando scilicet qui tenetur ire, vel mittere in cavalcatis domini: sed expensi ipsius domini f.demu. & hon.l.I. munerum. ver. inem angari¬ rum. Perangaria mixtum est scilicet partim reale, partin personale, ut quando quis tenetur ire, vel mittere incava catis domini, expensis euntis, vel mittentis, & est patrim niale. sic videtur, quod ponatur angaria pro perangaria de inu. & ho. l. munerum. §. parrimoniorum. & § mixta. Extra ordinariorum alia pertinent ad publicam utilitatem, ali ad pietatem, alia ad capitaneam voluntatem "Sic volo, sic jubeo, sit pro ratione voluntas" Publicam voluntatem respiciunt, defendere rem publ cam, ire in exercitum principis contra Saracenos, & simi lia. Pietatem vero respiciunt, refectio viarum, & pontium & subvenire domino in necessitate, Vel quia emptionen fecit, Vel quia captus est, Vel quia filiam maritavit, Ve quia miles factus est, Vel quia ad principem ivit pro sui negotiis, Vel alias expensas intolerabiles & graves fecit Vel alia quacunque de causa depauperatus est, Vel nimi obligatus, vel non habet quid comedat. In talibus & simi sibus videtur, quod subditi debeant domino subvenire quia cum quifibet indigenti homini naturaliter & ex pri cepto Domini subvenire debeat. ut f de ser expor. sed si ser vus ea lege, supra de commo c. unico ad fi. 8o. dist. non satis. mu to fortius in talibus debet vasallus recognoscere se domi no obligatum, ut apparet in his quae non sup. defeud. § qui sia fidelitas. & hoc quasi ubique comprobat consuetudo gi neralis, quae cum sit censenda rationabilis, sicut per pra dicta apparet merito ab omnibus est servanda. ut supraa elect, cum eccl Vulterana & consue.c. fi §. unico & junge quo no. infra eod. ver. quid si sine violentia. Haec autem omnia in telligas, quando justa ex causa eget, nec enim in praedicti intendo favere prodigae expendentibus quibus est potiu occurrendum. argum supra de conces.c. pen super quo vid quod not. supra de censi § fi. sub §. patet. versicu & nunquid Ep scopus. ad fi. nam & secundum Augu. utilius esurienti p¬ nis tollitur, si de cibo securus justitiam negligat, quam panem frangere, ut seductus injustitiae acquiescat.5. quae non omnis. Ad lordida autem munera non tenetur ecclesi¬ C. de epis. & cle.l.2 & Iplacet. & l.pen. ad si. & l. preshyteros. A ordinaria vero, quae regulariter sunt, sicut tributa & cen sus certi sive servitia certa & annalia possessionibus qui ad eos pervenerunt annexa tenetur. 1. q.1. si tributum, &c. magnum 23. quaestio. 8. convenior. & cap. tributum. sic intellig supra de censi, cap. ianfi. & talia possunt vocari indicta. id es rebus imposita a quibus nullus excusatur C. de indi l.. & lib 10. sic potest intelligi. C. demune. patrimonia. quae immi nitatem. & a quibus muneribus vel exactionibus nemi.I ce. se excusare. I. 2. lib. 10. alii dicunt, quod indictum pon tur tempore fertilitatis, & est munus ordinarium: ad quo quilibet tenetur, sed illud non subit ecclesia. C. de sacrosan eccles. I. placet. sic intelligunt doct leges. Sed prius dictun potest satis tolerari, scilicet, quod intelligatur de tribute vel censu certae rei imposito, ad quod tenetur ecclesia, res ad ipsam perveniat: cum enim quaelibet res cum on¬ re suo transeat. supra de contrahend. empt. ex literis. §. si. & a deci pastoralis. §. fructus. & cum non sit in homine. ad si ff. de pi blic. & ve. Imperatores. Aut alii vendat ecclesia, aut solvat alias incidat in commissum. C. de episcop. & cle. I. 3. C. de e¬ act. tribu. si divina. lib. 10 quia reddi debent quae sunt Caes¬ ris Caesari, & quae sunt Dei Deo. supra de cleric. conju. e parte. in si Alii dicunt, quod non committitur, sed loco p gnoris retinetur, quousque de tributo fuerit satisfactum sic intelligunt dictam legem, si divina. quae hoc innuit. a hoc C. defun patrimonio professio etiam. & I. sin. lib. 10. alii di cunt, quod illa lex, Si divina, non tenet secundum can¬ nes, vel exponedivina. id est imperialis, secundum Gos fred. quod in rebus ecclesiasticis nulla solicitudo trans ctionis. id est commissionis signatur. C. de sacrosan. eccl. place unde si clericus, vel abbas vasallus Regis contra domini suum fesoniam commiserit, eo vivente, feudum ad R¬ rem pertinet, sed eo mortuo, debet ipsum Rex restituer successori. in lib. de feudis dec. Corradi Regis ca. siclericus vel¬ ti episcopus. Et est ratio: quia delictum personae, &c. 16. 4 6. si episcopum. supra de except. cum venerabilis. §. intellx mus ad hoc C. de episcop. & cle si quis presbyter. ad haec erg tributa, quae ratione patrimonii, sive rei debentur, ten¬ tur tantum ecclesia. C. de sacrosanct. eccles placet. & de episco & cler quisquis, excipe mansum ecclesiae. id est dotem: dei qua dixi supra tit. 1. §. ciuijus authoritate. quae omnino debe esse libera. supra de censi cap 1. 23. quaestio 8. secundum canon cam Ab angariis vero, & perangariis sunt clerici om¬ ino liberi. C. ac episcop. & cle.l.2. infra eodem non minus e eorum uxores & filii, ut ibi. & 16. quaestio. 1. §. novarum. & i psorum coloni & distinct. jadicatum & C. de episcop. & cleric omnia privilegia. argum. C. de dignita. I.4. lib. 12. nisi cum Im perator tranfit per locum. Cde sacrosanct. eccles. neminem. se cundum Azo. & alios doctores: quod puto verum, quo ad res deputatas alimoniis illorum, qui ecclesiae deserviunt & non multum abundant. C. de sacro sanct. eccles placet & privilegia. Secus puto, si Episcopus vel abbas tenet magni & nobile feudum ab aliquo principe, quod consuevit e certo modo servire. nam in hoc casu quamvis non tenea tur ire in cavulcatis personaliter arg. 23. 4. 8. §.1 & chis a qui bus. & sup. de vot. ex mulcta. §. ult. puto tamen, quod debea mittere secundum quod solitum est. Aut teneat beneficii ex quo non vult facere servitium argum suprade cle, conju quod a te & cap. diversis, & cap. Ioannes. & de praeben cum secun dum & extrpandae. & hoc intelligo, si sit justum bellum quod dicut not. supra de treu. & pace. §. de cujus belli & §. qui¬ sit justum bellum. alias si injustum sit: tunc debet recogno scere Imperatorem coeli. n. quaestio;. Iulianus nec propte hoc quod in tali casu non mittit, potest privari feudo. ar gum. supra de praesum.c.si. & de consue, cap sin. faciet etiam in de fidelitatem si consuetum sit, & quicquid consuetudi feudi requirit praestabit supra de jurejuran nimis. & quic quid jure expressum est. infra depoen. in quibusdam. §. 1. & sin ibi. vos ecclesias, &c. alioquin si praescripserit liberta tem contra dominum, in libertate suatuendum erit, sit potest intelligi. C. de episcop. & cde l.. & quod sufficit in tali bus praescriptio 30. an. in li seu. de fe dato in vicem le. commis.. quidam obligavit, & qualiterjurare debet, & donare. & sid seu. vasal interpell si quis per 30. unde dicit I. Corradi, quae in cipit. Corradus Dei gratia. sub rubrica constitutio. de no diena jud. in si quod nostri antecessores habuerunt, habe re volumus: illud vero quod non habuerunt, nullo modi exigemus. ad idem C.de oomone. largitionum titulorum prme & deauro coronario. I. unica. lib. 10. munera etiam ex longi. consuet. intelliguntur. ff. de mune. & honor. II.respon 1 ad sin hoc si praescriptum fuerit bona fide, alias cursus tempo ris non obstabit. supra de praescript. vigilanti. & sic potest in telligi in lib. sen. dec. Corradi Regis §. praeterea. & qui debet suc ce. in seud. §. item sciendum, & in lquae incipit Imperialem. § unde Imperator Lotharius: & hoc est propter peccatun mortale. ut notat. supra de praescript. sub rubrica, de praescripi rerum immo. §. quae exigantum sub §. verum. maxime in ver sicul. sed nunquid majus peccatum. Mere etiam personali¬ non subit ecclesia. C. de episcop. & cleri. omnes qui ubique. § privilegium. excipe murorum vigilias, a quibus nullus ex cusatur. infra eodem pervenit. nisi senex sit. C. de decurio. si ul tra. 70. lib. 10. expedit enim reipublicae, plures habere de fensores f. de novi oper. nunci nam & reipubliae. & quilibet de bet defendere patriam. 23. quaestio. 8. oinni tempore. pro cu jus defensione pater occidens filium excusatur. f. derelij & sump sunt. minime. & hoc intellige, quo ad homines ec clesiae. clerici enim non sunt a matutinarum vigiliis, avo candi. 88 dist c. fi. 2. 4 3. Cyprianus. C. de episcop. & cle quisquis & l. omnes, qui ubique. respon. 1. nisi forte tanta imminea necessitas, quod de praecepto episcopi aliud fiat. infra d regul. jur. quod non est licitum, quae legem non habet. di consecrat. distinctio. 1. sicut. & supra de observ. jeju. consilium per laicum autem nullatenus distinguatur supra de constr¬ ecclesi Verum ad extraordinaria quaecunque sint illa, etii superindicta, quae semper & omnino prohibita sunt, ni si authoritate Principis fiant. C. superindicta. I. unica. lib. 10 quia non est munus publicum, nisi a lege, vel Sen. cor vel constitutione Principis judicatur. C. de paca. mu publi¬ l. anica. lib. 10. omnes ecclesiae sunt immunes. 16. quaest.i pla cet. C.de sacrosan. eccles. placet. C. de epi. & cler.l.1.2. & 3. E sdrae 8 vobis autem dicitur, ut omnibus sacerdotibus & levitis & sacris cantoribus & servis, & scribis templi hujus nul lum tributum, nec ulla alia indictio irrogetur: nec quisqui¬ potestatem habet objicere eis, excipiunt legistae ea quae per tinent ad pietatem: puta refectionem pontium, vel viarim C. de sacrosan ecc. ad instructiones, vel utilitatem publicam in duobus casibus tantum, scilicet cum faelix embola, ve Imperator transit. C. de sacrosan. eccl. placet.I jubemus. Eg puto, quod hodie omnes sunt immunes a talibus, & m¬ xime ecclesiae, respectu laicorum. nam omnes tales ex¬ ctiones extraordinariae indebitae sunt, & condemnanda non ob abusu contrario. in auth. de eccl. tit. §. ad hoc sancimu & ut nulli judicum. §. nulli vero licet. coll 9. hoc est quod es pressius dixit lex, scilicet quae incipit, hac edictali. §allicita cujus verba sunt haec, Illicitas etiam exactiones, maxim ab ecclesiis, quarum abusus jam per longa tempora inol¬ vit, per civitates, & castella, omnimodo condemnamus, prohibemus, & si factae fuerint, in duplum reddantur. It alius scilicet in quadam lege, quae incipit, Ad decus & dec¬ rem, §. item nulla communitas, vel persona publica, vel priv¬ ta collectas, sive exactiones, angarias, vel perangarias e¬ clesiae, aliisque piis locis imponant, aut invadere ecclesi¬ stica bona praesumant, quod si fecerint, & requisiti ab e¬ clesia, vel imperio emendare, contempserint, triplum ri fundant, & nihilominus banno imperrali subjaceat: quo¬ absque satisdatione debita nullatenus remittatur. & no quod omnes sunt illicitae, nisi princeps praecipiat: ut d ctum est, qui tamen ex causa hoc praecipere potest infra injuria. in nostra alias nihil est exigendum: quamvis etian dicatur, quod causa pietatis fit. in auth de mand principis. § & § deinde competens. ubi est hoc expressum. etiam de his quae pietatem respiciunt. & §. non permintas, qui loquitu de consiliaris quaestuosis. & §. eos autem. & praeceden. & d defenso civit §. sed neque, colum 3. Episcopus etiam pro rebu ecclesiae suae nullam molestiam patiatur, nec sportula solvat qui contravenerit, duplum restituat. & cingulo ni detur. in authen. de san. episc. §. sportularum, col. 19. per quae( mnia jura antiqua, quae videntur suadere contrarium co¬ riguntur. cum enim libertas favorabilis sit, de facili pra scribitur contra servitutem infra de privil. cum olim. §. per & cap. ex ore §. fin. non sic econtra. C. de praescript. quae pro bertate, & non adversus libertatem Isin. & praetores favent! bertatibus. ff. de alien. jud. mu, cau fac. I3. §. 1. unde favore ampliantur, & odia restringuntur, ff. de lib & posthum, cun quidam, & de jure naturali, & primaevo. omnis res liber praesumitur. Institut. de liberri. §. 1. stabilis igitur debet ess libertas Institut. de jure naturali. §. sed naturali. & de facili r. dit res ad id quod jus & natura sibi ab initio concessit, de pact.I si unus, § pactus. ver. quod sinon toleret. & supra de cen si, cum venerabilis. ergo nisi res probetur serva, hodie prae sumitur libera. C. de probat. sive possidetis. Haec vera put. mus: nisi gratis & communi sensu fiant, sive inter laicos infra eo lem non minus, & cap. adversus, sive inter clericos su pra de statu. monac. in singulis. §. hujus vero, & cap. ea propte S. hoc eadem. vel nisi sit Episcopus, vel alius, de quo dix supra de censi. §. ex quibus casibas, vel nisi sit consuetudo quod in certis casibus, qui ad utilitatem publicam pert nent, vel pietatem respiciunt, moderate detur: & ho quo ad laicos. Secus, quo ad clericos argument. supra d consue. & cap. 1. & supra devita. & honest. cleric. capit, sin. & in fra de privil. tuarum in fine. §. de jure. iminu semper. §. fin. si etiam possunt intelligi alia jura, quae posui supra eoden versic. ab angariis. & quae not. infra de censi. §. ex quibus cai sis possit fieri. item hoc intelligas, nisi consuetudo sit, quo¬ circa talia annuatim detur sic intellige. C. deagric. & cens domini praedio. lib I1. & in quibus causis colonus censi.I.i.li. talis enim quamvis talia vocetur, census est. nec obsta supra de censi. pervenit, quia praesumere debeo, quod a initio fuerit sic conventum, vel impositum, f. de pact. in tra ditionibus, supra decensi. quanto. supra de jure patro. praetere. ad quod probandum, & conscientiam informandam, fa cit patientia praestationis temporis: cujus non extat me moria: ut notat. supra de censi S quis census solvendus est. Iter haec vera sunt, nisi a principe aliud mandetur laicis, & si intelligo jura alle supra eodem versicul. verum. vel etiam cle ricis ratione feudorum, quae tenent ab eo immediate Comite, vel a Marchione sub eo nec ob infra eodem no minus, quia illud jus non imponit legem Imperatori, ne hoc facere debet Papa supra de elect. venerabilem & de jud ni vit. & infra de privil. cap.I. sicut enim ad Imperatorem nihi de decimis supra de deci. tua. & ita nihil ad Papam de feu do, nisi ratione violentiae peccati. supra de fo comp. ex pari traerimisa verum, & dejudi. novi potest etiam intellige. in codem non minus. & cap. adpersus in patrimonialibus no feudalibus bonis, in quibus clerici etiam, quo ad patrimo nialia, sunt privilegiati, nisi sint mercatores. supra de vi. C hon. cler. cap fin. nec invenies decretum, vel jus canonicum quod in feudalibus Imperatori vel Regi legem impona Sed inferioribus tantum, quasi reputet absurdum dom nus Papa, quod inferior Rege ecclesiis, vel personis eccle siasticis, vel rebus suis, etiam feudalibus legem imponai secundum hoc potest intelligi. supra de reb. eccles. non alie cum laicis. 12. quaest.i.quicunque militum. &c. praedia. & praeci den. & seq. supra de fo. comp. conquestus. cum enim conducto res praediorum fisci, vel Caesaris immunitatem habeani ne depauperentur, ff de jure immunita semper § conductores & sequ multo fortius servitio domini insistentes. arg. 43. q. 1 iuadiligere. C de nup. si quis alumnam. in si sup. de dec. tua nobis §. 1. & 3. cum ergo princeps in his ecclesiam specialite privilegiaverit, ut probant jura inducta. supra versic. ego puto, quod privilegium nemo inferior Imperatore pe constitutionem suam tollere possit, ut apparet in his, qua notat. de const. §. qualiter constitutionibus. & quia quod prin ceps concedit, privatus auferre non potest, imo decet essi mansurum. in auth constitutio, quae de digni §. illud, col. 6. & d nup. §. de augmen & 2S di.c.his. C. de sacrosanct. eccl privileg. e de episco. & cler. omnia privilegia. non est mirum si Papatue tur privilegia ecclesiarum, & clericorum. supr de const. qua in ecclesiarum. & c. ecclesia. & de reb. eccl. non alie, cum laicis, infr¬ eod non nimis. & c. adversus, inf. de sen. excom. novit & ca. gravem quia resistendum est violentiis eorundem. inf. deprivi, cap. iuper hoc vide, quod no. inf. eo. vers sed nec illa. Ergo si in ferior Imperatore, vel a clericis, vel a laicis aliquid ince tum vel extraordinarium petit, vel hoc si faciat authorita te Imperatoris, ut dictum est, vel authoritate Papae, alia excommunicatus est, si violentiam ingerat. inf. eo. adversus & in quadroplum cogitur restituere quod accepit. C. d excusat. mune placet. lib. 10 Quid si sine violentia petat domi nus secularis egens ab ecclesia, vel clerico vasallo suo? pu to quod ecclesia tenetur ei dare, si egeat, quia cum tenea tur cuilibet in suis necessitatibus subvenire, ut patet in hi quae no. sup eo ver. intalib. & praeced multo fortius illi a qui habet beneficium sup. de testa, cum in officiis, unde & patro num egentem alere debet, ut no. sup. de jure pat §. quid con petat. ver sequitur utilitas. in quo casu puto, quod etiam piscopus potest destringere subditos si nolunt esse char tativi. sup. de censi. Apostolus. § jubemus sicut & ad hospital tatem ter endam potest cogere. sup. de contrah emp.c. 1. & 41 distin. §.1. &c. quiescamus 85. dist. archidiaconum. supra de prael dem nachis, sup de sup negl praela. c2. 16 quaest. 1 quonmam qui quid. debet tamen fieri scriptura, quod non ex debito, se¬ gratis detur, ne in futurum praejudicet. 7. 4.1. Pontifices, ne ob. infra eod. adversus quia illud potest intelligi, quando pe titur violenter. possunt enim multa honeste recipi, qua inhoneste petuntur. ff. de rar. & extra ordinari, cogni l. 1. §. ei quidem res sanctissima. & not. infra de simon. §. quid sit simoni¬ versicul. mihi videtur. & versicul. solo ex pacto approbatur. et go charitas. & violentia reprobatur. Quid ergo de militi bus nostri temporis, qui cum violentia faciunt tallias se mel, vel secundo. vel quoties eis videtur, hunc plus, nunc minus? Respondeo, praedones & raptores sunt, & ad resti tutionem tenentur, ut patet ex praemissis, nec aliqua con suetudo sive abusus excusat, ut probant jura inducta, sup eod. per. ego. Et est ratio: quia cum incerta sit consuetudo quam allegant: quia nunc plus, nunc minus, non habet lo cum consuetudo, ut apparet in his, quae non sup. de consue § ultim. versic. penult. & ultim. maxime cum violentia fiat ar gum. Instit. de usucap. §. furtivae quoque res, in quo casu etian servi denunciare possunt, quod male tractantur a domi nis, ff.de offi. praef. ur. l.a. §. 1. & §. quod autem. & Instit. de his, qu sui jur. sunt, §. sed hoc tempore. superiora, tam aequitate ra tionabili, quam lege naturali, divina, civili, & canonica con firmantur, & ad sanam, & claram consontantiam reducum tur. Quid si fiat statutum, quod aliquid certum detur si si de communi consensu subditorum, puto quod valet, sec non astringuntur ecclesiae, ut probant jura allegata supr eodem. versicul. item haec vera sunt, ad fin. Quid si detur alicu privilegium, quod non teneatur ad collectas dandas in hi casibus in quibus aliis communiter astringuntur? non va let, etiam si vicini consenserint. C. de decurio. vacuatis. lii 10. & junge, quod notat. infra de poeni. §. quib. & qualiter. su S. quid de quaestis. Apparet quae ad extraordinaria, quae ac Publicam utilitatem pertinent, tenentur vasalli recept litera Imperatoris, vel principis, aliter non, ut apparet su pra eodem versicul. verum ad extraordinaria. Ad ea, qua¬ pietatem respiciunt, tenentur charitative, & non violen ter. supra eod versic. item haec vera sunt. & ver. quid si sin violentia. Sed ea quae pertinent ad voluntatem capitant am, nullatenus tenentur sup. de consti c.i.& c. ne innitaris, suj de praeb. grave nimis respi
In quantum, & ad quos, & adquid immunit. ecclesiae, & caemiterii extendatur Et quidem diversimode, plus, vel minus, secundum quo diversas immunitates habet ecclesia. Primo, quia in eccle¬ sia placita secularia e non sunt tractanda. infra eodem. ca. & maxime judicia sanguinis, infra eodem cum ecclesia Dei. es clesiastica vero ibi possunt tractari. 2quaestio. 2. §. ult. & a gumen supra de appellatio. §. qua fronte & de electio quod ficu Sed nec intra ecclesiam sepeliri debent aliqui, nisi sint ep scopi, aut abbates, aut digni presbyteri, aut fideles laic 13. quaest 2 nullas: & intelligunt quidam hoc de hoc saico fi deli, per quem scilicet miracula fiunt a fide, id est, virtuti alii de quolibet laico fideli, dic istud intelligendum def deli, & in dignitate constituto, sicut Comite, Rege, Impi ratore, & sic de facto servatur: de Sancto, quicunque sit i le, nulla dubitatio, in quorum tumba, seu sepulchro priv ta persona poni non debet. C. de sacrosan. eccl. l 2. Alii inte ligunt legem illam aliter, scil. quod laici non debent intr chorum morari cum clericis, quod & verum est. sup. devi ta & honesta. cler.c..Item ecclesia incastellari non debet, ne ibi debent aedificari propugnacula, ut inde fiat guerra, ve ibi recipiantur hi, qui guerram faciunt, & praecipue pra dones, quamvis authoritate episcopi tempore justae ne¬ cessitatis hoc fieri posset ad tempus: puta propter metun paganorum, haereticorum, piratarum, latronum, & pr¬ defendendo jura eccl. cum forte non inveniatur locus it¬ congruus ad hoc, ut in casibus & si non solum clerici ib refugium habeant, sed etiam laici innocentes, & fidem a jus ecclesiasticum defendentes ita tamen, quod necessita te cessante: & incastellatio cesset. sup. de custo eucha relinqu 44.diste pen & fi 24. qu6sires. & chiqui 23. q5. re8 sup deo ser jeju, consilium § penul. & praeced. infra de reg jur quod non 7 licitum. Laici etiam non debent albergum, seu hospitiu violentum petere, seu exigere ab ecclesia tanquam ex di¬ bito. inf. eo.c. 1. 42. dist. quie camus. C. de episc. & cle. l. 1. charit: tivum autem denegandum non est, ut apparet in his, qua no. supra eod § prox. rersi quid si sine violentia. Quid si posse sio aliqua perv eniat ad ecclesiam putadimus, vel posse sio aliqua, quae tenebatur albergum facere certum, & cei to modo? & puto quod ecclesia teneatur, quia hoc est cei tam servitium: ut apparet in his, quae notatur supra eod. proxi. versi. ad ordinaria, comprobatur argum. abominabil infra de usur quanto supra de deci. de terris, & favorabili. sup. a Bdeci. comnissum. & cap. dilecti & cap. licet. Inmunitaten etiam habet ecclesia, & caemiterium, ut intus non ponan tur supellectilia: sicutnot. sup. de custo eucha & ne qua vio lentia ibidem committatur, & extenditur usque ad 40 passus, si major sit ecclesia scilicet matrix vel usque ad si minor, puta capella est, 174. 4 si sicut antiquitas, & c frate & cap. intror, capellae vero, quae sunt intra ambitum muro rum, scilicet civitatis, vel castri, vel villae, non ponuntur i hae 30. passuum observatione. 17. quaestio 4. quisquis. E: quo ergo aliquis maleficus, seu delinquens, vel alius ad e clesiam fugiens intra dictum ambitum se receperit, e¬ clesiam ipsum salvare debet. 23. quaestio 5. reos. nec mirum nam & ad statuam praefecti urbis fugientes salvat lex f. ossic praefec. urbis. l. 1. §1 sed distin. Cum quis ad ecclesian confugit, aut est servus: & tunc cautione juratoria rece pta. quod non male tractaretur, a domino restituitur. Ca his, qui ad eccl, confu ! prae senti. §. sane si servus infra eodem inti alia § fia 17 quaestio 4 metuentes. & hoc si sine armis venia ut se subtrahat servitio domini. si vero cum armis irru¬ rit, continuo extrahatur. C. de his, qui ad eccles. confu si serviu Aut Judaeus, qui obligatur Christiano. & is non recipitu quousque debita reddiderit universa. C. de his, qui ad eccles confug l. i. Aut liber, & Christianus: & is aut confugit vo lens vitare litigium, ubi civiliter conveniebatur, & is rec¬ pitur: nec est ei ex quo intra fines ecclesiae est aliqua v lentia inferenda: est tamen intra fines representandus Ju dici: ut possit defendere per se, vel alium, sicut elegerit, lias contra ipsum proceditur, & distrahuntur bona, si qui habet. Et si ecclesia habet, tenetur reddere, & jurare quili bet de ecclesia, quod non est conscius rerum suarum, sicu hoc totum traditur. C. eodem. praesenti §. 1. & sequen. Siver¬ maleficium commiserit, aut intra ecclesiam, aut prope in tendens per ecclesiam liberari, alias non commissurus, pu ta interfecit hominem in caemiterio prope ecclesiam, & intravit ecclesiam incontinenti, & talem non defendit ec clesia supra eodem, cap si. & sic potest intelligi authentica, d man princi. §. sed neque colum 3. ubi excipit homicidas, adul teros, & raptores virginum. Alii dicunt, quod authentici corrigitur per decre. infra eodem. inter alta, nam & rapto rem virginum defendit ecclesia. 36. quaestio prima. de rapo ribas & hoc dicunt magistri communiter, sed potest intel ligi sicut dixi, scilicet quando rapina prope ecclesiam fa cta esset. sic loquitur lex & intelligitur: sed capitulum quando a longe venit, & insequebatur. & ideo ad eccle siam confugit. intelligas etiam legem, quando non vuli matrimonium contrahere, alias contra inf. de rapto. c fin. 36 qu3. denique & cap. tua, sicut promptum est leges cum cano nibus concordare C. de mossi dotib. I. unica. tamen de men te canonum videtur fulciri communis opinio magistro rum, quo ad adulterium, & virginum raptorem, secundi quod intelligunt grosso modo: quia intellectus ipsorum magis convenit pietati. Sed Greg. multum favet, quod di xi: & jura quae induxi, inf eod. per quid si committit. Sin au longe ab ecclesia crimen commissum est, & enorme: put¬ publicus latro f est. quod libet die iudicari potest. C. de fer. provin qui impune occiditur. C. quando li unicuique l.i.2. 23 quae., cum homo. nam & multis exitio est 1. morti inferendae mul tis paratus est, sicut dicitur de furioso. i de offic. praesi. divus exitium enim idem est, quod mors, quod intelligas, si no cturnus sit: nam si diurnus, occidi non debet, nisi se telo de fendat. inf de homi. c. 2. & talis non defenditur. de tali etian possunt intelligi, quod dominus dixit. Exod. Si quis per in dustriam occiditae proximum suum, & per insidias ab altari meo evellas eum, & moriatur inf. dehomi.c.i. idem est, si si depopulator, seu populator agrorum, I. vastator, seu con bustor, qui de nocte comburit segetes vicinorum: & dici tur a populor, popularis: seu depopulor depopularis quod in mala significatione accipitur, quasi destruo, de struis, seu dispergo, dispergis: sed populo, populas, accipi tur in bona significatione, quasi congrego, concreges, sei colligo, colligis. & hic nullatenus defenditur inf eo intera lia. §. & hoc reru est. 17. q. 4. sicut antiquitus & aliis jurib. proxi alleg. Alias autem quantumcunque enorme, seu grave delicti commiserit, debent rectores ecciesiarum jurare sibi vitams membra, idonea cautione recepta ar sup de rest spo extramsmis sa.s. juratoria tantum. 17. 94 constitumus. Sed & fidejussori ac poenali sitimeatur, quod is qui eum petit non bene ser varet juramentum suum. argu. supr de rest spol. ex trammis sa & c literas. § fi. & de prae sum literas § fi. super hoc autem quod inique fecit est alias legitime puniendus, ins eod. inie alia §. si liber secundum hoc intellige. 1794 reum. &c. diffini vii. & seq 5o dis. inter liberum servum. Et no. quod quamdiu est intra ecclesiam, non est tamen per violentiam ejiciendus nec detinendus, nec constringendus, nec requies, nec vestis nec victualia deneganda. C. eod prae senti. respon. 1§1. quod i quis facere attentaverit, sciat se majestatis crimine irretitum & sic ultimo supplicio punietur. ut not. infra eod. § quae fi paena. hanc autem libertatem habent nedum intra ecclesia, sec extra intra. 30. passus, ut ad requisitae naturae usum debitis exeat locis. 17qu. 4. diffinivit licet hodie de facto sit haec im inunitas in locis compluribus usurpata, & vide quod not supra cod versic. immunitatem. Quid si committit furtum. in ecclesia nunquid defendetur? Non videtur: quia secun dum Aug. nemo ad supplicandum admitti debet ibi, ubi sa crilegium commisit. 16 4. 4 frater & episcopus. & frustra legis auxilium invocat, &c infra de usur quia frustra in auth. ut! ce. ma & aviae. §. quia vero, col. 8. & argum. supra cod.c.sin. secur dum Goffred. dicit contra: quia duo genera tantum ho minum excipiuntur. Infra eod. inter alia. & ecclesiis & per sonis ecclesiasticis sanctis ignoscendi gloriam dereliqui¬ C. de episcop. & cler. si quis in hoc genus. quae potius facit cor tra, cum ibi mandetur, punitur injuria. Quamvis enin non petatur, nec negat, quin agere posset, & petere, im hoc conceditur. C. dejurejur. atrocem etiam secundum ca nones potest peti, quod justitia fiat, quamvis sciamum quod sine effusione sanguinis fieri non potest: & etian tradere possumus inter signia furis, nec imputatur nobis si per potestatem ultra quam lex praecipit puniatur. infr¬ de homi. tua § ad ultimum. &c. postulasti. & vide quod nota supra eod. si vero maleficium. Sed nunquid hoc privilegiun h retinet ecclesia interdicta? Non videtur, ex quo ibi no celebrantur divina. infra eod. ecclesiae. nam & clericus quan diu interdictus est, vel suspensus, vel excommunicatus beneficium non percipit. supra de appel. pastoralis. in fin. de aetat. & quali, cum bonae. & de postul praela, cap. & de cle. cun in cunctis §. clerici. & supra de conces praebend. quia diversitatem infra decle excomm mini postulastis. nec habet executionen officii. 32 distinct. nullus, & cap praeter hoc supra de coha cle¬ mul. vestra. & csi. infra de sim. tanta. dic contra nam & depo situs characterem retinet, & qui in ipsum manus violer tas injicit, excommunicatus est. i. distinct. dictum. secun dum Goffred. haec enim reverentia Deo debetur, qui ne deliquit, nec eccles. sua unde & si sine culpa sua interfic tur, ecclesia non est propter hoc violanda: nec enim debe ei duplex injuria irrogari. sufficit igitur quod illa die in terdicto sustinet: & sicui vel in paucis amicorum, multi fortius inimicorum laboribus consulatur. C.de neg gest. ti tori degradato, etiam planum est quod privilegium retine nisi reddatur incorrigibilis: sed postea secus supra de jud cum non abhomine. Quid ergo de excommunicato. nan talis alium excommunicare non potest. 24. qu.i.audivimu ergo non videtur, quod si quis in ipsum manus violenta injecerit, aliquem canonem incurrat: quia nil ad nos d his qui foris sunt. infra de divor gaudemus. & quia non e communicatur nisi monitus. infra de sentent. excommuni¬ sacro. ergo quia incorrigibilis, & sic amittit privilegium infra de sentent. excommunica. contingit. in audientiam potes dici hoc verum esse, si ab homine excommunicatur juri ordine servato: secus si a canone, vel in utroque ex quo es in mora petendi absolutionem supra de conces praebend. qui diversitatem ergo si per annum stat. infra de haeret. excommu nicamus. iquaest.i.i. quaest. 3.rursus. &c. quisquis. Goffred. ta men sequitur communem opinionem magistrorum. Quic si ecclesia non est consecrata? i Respondeo, nihilominu est privilegiata. infra eodem ecclesiae. supra de conse eccles cap. Quid de oratoriis privatorum? ( videtur quod hanc in munitatem habere debent. argumen. in auth. de ecclestit. §. quis in sua domo. & §. si vero, col g supra de cens. c. sin. & de cons¬ distincti. unicuique. &c. sequ. puto. contra, secundum Goffre 1? Rustici enim ecclesiae non possunt rura deserere, & se¬ libi transferre infra eodem, cap. 3. quod intelligas de astr ctis glebae. C. de agri & censi cum satis lib. i0. & in auth. de qu store, col. 6. de Iudaeis. multorum. quod dic, ut not. infra de nat exli.vent. Sed cum ecclesia salvet ad se confugientem, u patet ex praemissis: quare non est idem in corpore Chri sti. nam si judicandus ad mortem corpus Christi recipia non propter hoc liberatur: imo nihilominus suspenditur vel crematur: licet illa die putem justitiam differendam & sic intellige. 13. q. 2.c. fi. arg. ff. de poen praegnantis vel forte tr¬ bus diebus vel quatuor. argum. de conse dist. 2.c omnis homo &c. tribus gradibus. Et dicunt quidam, quod haec est rati praemissi: quare quia cum ecclesia corporalis sit. infaqu¬ si quis objecerit. potest salvare corpora, & poenas corporale remittere: corpus vero domini cibus est animae, non cor poris. de cons distinct. 2. non iste panis. & ideo animam tantun salvat, non corpus. sed haec ratio non videtur sufficiens quia ecclesia non solum corpus salvat, sed animam in co¬ rpE: & corpus Christi etiam corpori humano prodes grum ipsum ab infirmitate alleviat, sicut & poenitentia in Ptum infirmnitas. Ideo dixit Hu quod haec est ratio, qui eceiciia sic est privilegiata: & non corpus Christi: & ider noc privilegium ad ipsum non extenditur arg. 7 1.1 petist. IoT1 hinc est. Sed quare magis hoc privilegium conce ditur ecclesiae, quam corpori Christi, cum sine compara tione majus & dignius sit corpus Christi, quam ecciesia De his non teneor reddere rationem, cum ex voluntat sola pendeant, & in facto consistant. nam saepe hi quim nus serviunt, & minus digni sunt, melius remunerantur & magis privilegiantur, sit pro ratione voluntas, sive for tuna. Vel dicas quod ecclesia confugientem ad se, ide¬ servat. & salvat: quia ex quo ad ipsam confugit, fugiend factus est liber, & ad ipsam liber venit. & ideo bene estr¬ tionabile, quod ecclesia ipsum teneatur in ea libertate, in qua ipsum invenit. Corpus vero Christi datur judicat. ad mortem, & in captivitate detento: ideo libertatem qui non invenit, tueri non potest, nec justitiae praesumitur vel le praejudicare: quia justus Dominus, & justitias dilexit reliquit ergo ipsam in captivitatem domini temporalis, in qua ipsum invenit: sic nec ecclesia servum ad eam confu gientem a servitute, in qua ipsum invenit, non liberat: sed ipsum domino restituit: ut probant jura inducta. supra eo versic. cum quis ad ecclesiam. Quid si quis dum fugit ad eccle siam, obviaverit sacerdoti corpus Christi deferenti, & ei adhaereat, nunquid ecclesia talem salvabit? Utique quam vis non sit expressum in jure, quilibet Catholicus hoc fa cere debet, sicut probat fides mulieris fluxum sanguini patientis, dicentis. Si tetigero tantum vestimentum ejus salva ero. ait Jesus, Confide filia, fides tua te salvam fecit & salva facta est mulier ex illa hora. Matth. 9. circa medium nam si statua praefecti salvat hominem. ut no. supr ver. im munitatem. & probatur. Instit. de his qui sui vel alie. jur. sun §. sed hoc tempore ubi statua & ecclesia aequiparantur. & §. multo fortius Corpus Christi, cum sit majus & dignius nec ei debeat res aliqua anteponi, ut gs. di. ecce. I. qu.I.multad cons.di 2. nil. nec ob. quod dicit Hug. & innuit hoc esse pri vilegium ecclesiae, & ideo non esse extendendum: hoce nim fateor, quod privilegium unius ecclesiae, vel uniu personae ad alium privatum non extenditur: quia nem sibi debet hoc authoritate propria usurpare: ut infra depri vil. sane. & sic intelligas jura pro Hug. inducta, porro cun supra dictum privilegium obhonorem Dei, & reveren tiam ecclesiae concedatur: ex mente juris est, ut ibi est ma jor ratio fortius extendatur: & ideo ut privilegiorum 8 omnium creaturarum potius Domino, quam creaturi in talibus deferatur, sicut alias in privilegio lex facit idem ut Instit. qui mod jus patriae po, solvitur. § filius. & in auth consti tutio quae de digni. §.. & §. pe coll 6. 13.4 3. ita diligere. odiosun enim privilegium restringitur, sed favorabile ampliatui ff. de lio. & post. cum quidam
SEd nec illa immunitas praetermittenda est, quod quilibet potest regulariter rem suam ecclesiae relinquer contra quam multi tyranni diversas machinationes inge runt, & ideo contra tales invehitur Concilium generale supra de rebus eccles. non alie, cum laicis. ibi non solum de alie natione feudorum ac aliarum possessionum ecclesiarum & usurpatione jurisdictionum, sed etiam de mortuariis &c. id est, pro anima relictis, de quib. aliqui statuunt, quoc ecclesia intra annum & diem distrahat. alias authoritat: propria relicta occupant contra LC. de sac. sanct. eccl genera¬ li. & Ijubemus. ubi dicit, quod cuilibet licet res suas patri moniales, vel partem sive causa mortis, vel jure institutio nis, vel quocunque alio modo relinquere ecclesiae, vel in ter vivos donare, nec est necesse, quod talis donatio acti insinuetur. C. de sac. sanct. eccl. illud. nam in donationibu quae fiunt ecclesiis, optima mensura est immensitas in auth de non alien. aut permut. rebus ecclesiae. §. finimus. col. 2. adec quod si quis de curiali fortuna eccl. reliquerit tales dona tiones, & ecclesiae lucrativorum inscriptionibus liber¬ sunt, & immunes. cur enim non facimus discrimen inte res divinas, & humanas. C. de sacrosanct. eccles. lancimus. 2. 8 hae futurum tempus respiciunt. in auth. de eccles. titul. §. a hoc sancimus, & §. sequ. si quae vero. & si quaconstitutio in contrarium promuigetur, irritanda est C. de sacrosanct. ecc decernimus. C. de episcop. & cle. omnia privilegia. hoc enim ju quod ecclesiae relinquitur, maxime in ultimis voluntati bus valde favorabile est tum favore ultimae voluntatis. C. sacrosanct. eccl. l.I. tum favore animae. 13. q. 2. animae defuncti rum. C. de sacrosanct. eccl. sancimus primo. tum favore ecc. qui etiam habetur loco filiorum. in auth. de san. epi. §. sed hoc praesenti. supra de prob. in praesentia § pe. in si & in auth. de eccle tut. §. si quis in nomine magni Dei. col. 9. & praece. nulla igitu constitutione, nulla consuetudine contrarium statui po testcum sine periculo animae servari non posset. suprad consue. L.i. & fi. & de praescript. c. si. hic igitur triplex funicu lus rumpitur difficulter supra de treu. & pacci & ad iden in his quaeno supra de praescript. rer. imino. §. quae exigantur sub §. hoc quo ad res. verficu quartum. & ver. in reb. vero tempor¬ libus laicorum, & sequ. uique in fi. videtur etiam, quod tale sunt excommunicati, secundum ea quae not. infra de sen excomm. Squis possit excommunicare. respon.i.versi septimus sequent. Sed contra, quia si sic possunt temporalia relinqu ecclesiis cito poterunt ad ipsam devolvi omnia tempor¬ lia, quia cum nil alienare possit ecclesia, ex quo semel ren acquisivit. supra de reb. ecel non alien. nulli & c si quis, & perti tum. C. de sacrosanct. eccl. jubemus. & auth. hoc jus porrectum i auth. de non alie reb. eccl col 2. & de alie & emphy. col. 9. per ti tum. nunquam desinit esse haeres: ut in li. seu. de seu alien. clientulus. & expressum est, quod non licet seudum don¬ re, nec pro anima judicare, nec in dotem dare pro filia ii lib. seu. qualiter jura debeat vasallus domino donare. Ideo si vt sallus religionem intraverit, feudum amittit, idem si cl¬ ricus fiat. in lib. seud si de feu. vasal. interpel fuerit cleric & a feudo foemineo §. ex hoc illud quia nec pertinet ad eum ben¬ ficium, qui non debet gerere officium, ut in lib. seud de in vestitura, quam Titius accepit miles. argum. supra de cle conji quod a te & ca.diversis & cap. extirpandae. &c. super inordinata Quid plura? ne vendere licet feudum, nec pignorare, ne pro anima judicare, nec quoquo modo alio alienare, pra ter domini voluntatem, ut in lib seu de feu. non alie sine con Jensu majoris domini. Imperialem § habito. nec obst supra de¬ ecc. non alie, cum laicis, vel alia jura canonica, quia nil ad et clesiam de feudis, ut apparet. supra de fo. compe ex transmi sa. etc. verum. nec etiam Papa vult detrahere, sicut nec de bet juri regio etiam si de temporali haereditate agatur infra qui fi sint legiti. lator. & c. causa 2. sic nec habet se intro mitterede temporalibus nisi in patrimonio B. Petri, ub dominatur in utroque gladio. infra qui fi sint leg per venera bilem respon. I.ver id autem. & supra de appell. si duobus. §.. nan distinctae sunt jurisdictiones. in auth. quo modo oportet epis¬ respon. in princol.. & g6. dist duo sunt. Solut. Qualitas feud consideranda est. nam si sit de camera domini ad tempu datum, in tali habent locum contraria cum non sit perp¬ tuum, nec haeres succedat: de tali loquitur in lib seu. q1u mo. seu. amit. §. item si quis feu. in curte. & in prin. si qui seu. da pos per totum & de feudoguardiae, seu castaldiae. Item illud ider erit de comitatu, in quo non succedit filius, secundun jus antiquum, quod tamen hodie usurpatum est, sic lo quitur de feudi alie. si clientulus. & de tali etiam scilicet ten porali loquitur supra de don. inter vir & uxor.c.nuper idems de natura feudi est, quod vasallus in propria persona ser viat, & in tali non succedat clericus, etiamsi filius sit, cun non personaliter possit servire. 34q. 8. §.1. & chis a quib. ne per alium: quia natura feudi quod personale est. hoc no patitur. argum. supra de offic. dele quontam ff de solu. inter a cifices. C. de cad. tol. I.unica §. si vero talis. Si vero paternum & reale, sive perpetuum sit, & consuevit servari per alium sicut ubique fere est, tunc habent locum prima jura, & quaestio sit inter dominum & vasallum, utrum sit pate num, vel novum, bonus Judex aestimare debet, cui def¬ rat juramentum ut in li. seud. degra succes. cap.1. & 2. & d investitura quam Titius accepit. §. item placet. & ibi sequ. qui sil & haeredibus. ubi etiam loquitur de allodio & de allodi eodem habes in Lombardia de prohibitis nupt. id est, u episcopi, de quo etiam dicitur. quod si alicui in feudo ci cedatur, demum detur ecclesiae, is cui concessum fuerat ii seud non potest ipsum retinere, nisi sibi de novo ab eccle sia concedatur: & hic est casus in quo vasallus amittit seu dum, sine culpa sua, ut in lib. seu. de pace juram. firnn. Iunica( pen. Igitur consuetudo terrae consideranda est: nam & in venitur feudum sine fidelitate, in lib feud. qualuer fiat inv¬ stitu, cap. nulla. Item invenitur feudum liberum, & immu ne, de quo non tenetur quis facere, nisi simplicem reco gnitionem: unde dicitur vulgariter: Ego teneo hoc ca strum in feudum liberum. & sic secundum diversas con suetudines diversimode judicabitur de feudo: & si no apparet certa consuetudo, jure scripto utendum erit: u in lib. seu. explicit liber primus, incipit secundus, defeud cogn cap causarum. per quod apparet, quod jura librorum feudorum non astringunt aliquos, nisi sit l. Imperialis. 8 in tali, scilicet in feudo paterno succedit filius, etsi religio sus sit, in auth. de san. episco. § nullam, coll9. Antiquum ver¬ feudum, quod quasi matrimonium est, potest dari nisi con traria consuetudo repugnet: unde & praelatus potest ho dare in feudum, quamvis aliud sit in novo, infra de feud.c. & in lib. seu. de clerico qui investituram facit.c.i.in.si. Haec solu tio ex praemissis comprobatur in lib. seud. de capitulis Cor radi regis. &c. si quis ea l. & hoc verum est, nisi in frauden fiat: ut in lib. seud. quid sit investitura.c. novi vero feudi investi tura. puta patitur se conveniri aliquis vasallus ab ecclesi. coram ecclesiastico Judice, & confitetur in fraudem se, ve praedecessores suos magna damna dedisse ecclesiae, cun tamen falsum confiteatur. unde in restitutione damno rum dat ei quicquid habet, retento sibi usufructu ad vitan suam: & de his omnibus fit libellus, & dicit, Ego judici hic animam meam, ut vitem extremum judicium in fu turum, juxta illud: Si nos judicaremus, non utique judi caremur. taliter colludendo, non potest feudum pro ani ma judicari. sic potest intelligi lex, Imperialem. Hoc tamer non est omittendum, quod in libris antiquis non inveni tur illud verbum: nec pro anima judicare. ex primo rest ubi de tribus exponitur querela scilicet de pignoris obli patione, & venditione & de quadam collusione nomin libelli facta, satis apparet, quod in habito intendit illis tri bus mederi. quod facit per ordinem, si removeas illud ver bum, pro anima judicare & hoc verisimile est: quia juxt. petitionem formanda est responsio. C. de transact ut respon sum. infra de spon. de muliere supra de ord. cog, cum dilectus §. fis communi divi. ut fundus. C. de fideicommi li. §. fi. infra de accusa qualiter. 2. infi. igitur vel illud verbum removeas, vel quan do personale, vel quando temporale est: vel quando fit in fraudem, intelligas, ut dixi: quia omnis collusio reproba tur ad hoc supra de pact cum clerici & c praeced & seqe supra d censi, cum clerici. ut infra de collu dete. clerici mandati per tuas, e I. ab Anastasio. Nec est enim verisimile, quod rectores eccle siarum, qui interfuerunt quando illa constitutio imperia lem, constituta fuit: ut dicit in I. rub. contra se querelan exposuissent, nec constitutionem fieri petiissent. argum C. arbitrium. tut. I.si. & infra decensi cum instantia. respon.1 Nec credendum est, principem Rom. qui jura tenet, to jura tam solenniter edita, ta favorabilia sicut scripta sunt velle uno verbo tam dure, & tam inique intellecto, sicu quidam intelligunt tollere, de inoffi. test. si quando, supr de el¬ ecclesia. §. denique. Nec etiam forte si vellet hoc facere pos set, cum jura prima quae privilegia ecclesiae generalia 8 generaliter concessa continent, sunt authoritate Aposto lica perpetuo confirmata. 25. q. 2.c. 1. & 3. & c. ecclesiasticae e sequ. & praece. Ergo ex quo authoritas superioris intercessi scilicet potestas inferioris, & sup. de jud, cum venissent & d confir. uti tap. 1. & 2. Papa autem superior est supra de ma. e obe solitae supra de elect. renerabilem. §. 1. non poterat auten cogi Imperator ab initio, quod haec privilegia daret: sede quo dedit, auferre non potest. 25. q. 2. privilegia. 1. & 2. I. sequ quaecurnque & sic ecclesiae venerabilis. & argum. C. de act & ol icut ab initio, supra de voto. magnae. maxime ex quo Roma na eccl. ipsa approbavit. supra de const. ecclesia sanctae Maria 96. dist bene quidem. arg. 23. qu. 5. ad sin. nunquid.n. dices, quoc populus Romanus, qui potestatem sua transtulit in prin cipem, & postea abstulit. ut not. supra de const. §. quis possi¬ versicu. item populus hanc revocationem facere potuit, ita quo princeps nullam habeat hodie potestatem: nunquid pote statem & dignitatem, quam Constantinus dedit ecclesi¬ Romanae, ut Papa cunctis sacerdotibus & totius mund princeps existat, & ejus judicio, quae ad Dei cultum, ve fidem Christianorum, vel ad stabilitatem procuranda fue rint, disponat. 96. dist. Constantinus. idem Imperator posse hodie revocare: certe nec Imperatori, nec cuilibet laice de elect. summi Pontificis, vel de rebus ecclesiasticis, lice discernere authoritate propriatimo quaecunque ab eis cor stituta sunt, pro infectis habenda sunt: nisi subscription Rom. Pont. fuerint roborata 97. dist. §.1. & per totum. & 96 dist per totum & quando Imperator ecclesiae donat, optim, mensura est immensitas, nec debet quis causari, quod ho ei non liceat sic loquitur manifeste in auth. de reb. eccles. no alie si nimis. col 2. pro certo dare & auferre puerile est, ho est, quod tangitur sup de reb. eccl non alie, cum laicis ibi, quan non tantum sancti patres, sed etiam principes seculares multis privilegiis munierunt: ideoque generale conciliun nemini injuriatur, sed tuetur libertatem ecclesiasticam, ecclesiarum privilegia, constitutiones, contraria abrogi do quaestioni, facere etiam authoritate l. quae quatuor co cilia generalia recipit, & vult quod secundum ipsa judic¬ tur in auth. de ecel.tit. resp. I. col. 9. qua ratione enim unum gi nerale recipitur, in his, in quib. vertitur periculum anim¬ & aliud non recipiatur. ratio reddi non posset, ergo iden jus. C. de libe praete vel exhaere. I1. & hoc in ecclesiasticis negi tiis in auth. ut eler. apud proprios epis. conve. §. si vero ecclesiast cum col.
Sunt autem negocia? ecclesiastica, tam ration personarum, quam rerum 11. 4. 1. §. si. e go in talibus ad solum Papam recurrendum est. C. de sum ma Trin. I. sin. qui si reperiat nimiam laesionem dominitem poralis, concilium apponet. infra eo. non minus & cadversu & hoc facere debet. arg. sup. de decin suggestum. infra de ve borum signific. si quid per novale, hoc est, quod alibi dicitur quod non habet judicare de feudo, nisi ratione pacti, ve consuetudinis, vel privilegii, subaudi supradicti concess ecclesiasticae libertati, sic intellige supra de jud novit. nan talia privilegia usque ad effusionem sanguinis tenetu defendere, cum ecclesiae generalem statum respiciant. 2 q. 6. sunt quidam. & qui. 2.si eam destruerem i5.dis. sicut sancti Eva gelii. Transit tamen feudum cum onere suo. inf. de donatio inter vir. & uxor, cum nuper. ideoque in casibus debet subir onera, ratione feudi, quae alii subeunt, si authoritate Im periali fiat. iterum cognitio feudi, non ad ecclesiam perti net, sed ad dominum feudi. & quo ad talia, nil ad Papan de feudo; nisi ratione violentiae, vel negligentiae, vel pecc¬ ti: sic loquuntur jura supra alleg. de for. comp. Et est ratio quia in his non privilegiavit princeps ecclesiam: ergo ne Papa debet ei injuriari, nec forte posset sua constitution quod dicut no. sup. eo. §. a quib. ver. item haec vera sunt. & jun ge quod no. inf. ne praelati vices su. ver. sed & videtur & seq
Quae sit poena violantium immunitaten ecclesiastican Dixit Ray. quod duplex, scilicet spiritualis, puta excon municatio: & pecuniaria, quae quandoque major, quando que minor invenitur. 17.4. 4 quisquis. si quis contumax, ic eo est arbitrio judicis committenda, & debet reddi illi per sonae vel loco, cui facta est injuria, inf. de sen. excom, parochi¬ nos infra de simo. de hoc 17. g. 4 si quis in atrio. tu dic, quod si cundum canones violator est excommunicandus. 7. qu¬ nullus. &c. si quis deinceps. & fractor & incendiarius eccle siae excommunicatus est ipso jure. 114. 4. canonica. 12.q. 4. mnes ecclesiae. inf. de raptoribus in literis. infra de sent. excom. cor questi. Sed & poena 30. librarum examinati argenti impe nitur. .17. quaestione. 4. quisquis inventus. & damnum no vies componat: ut ibi sequitur in §. sequ. Sed & si quis se vum fugientem ad ecclesiam, inde violenter extraxeri nongentos solidos pro immunitate violata componat.c 15 quis contumax. Qui vero Episcopum a sede expulerit, ve comprehenderit, vel in eum manus violentas injecerit; ex communicatus est: & omnia bona sua cathedrali ecclesia applicantur. 17.q. 4. si quis demceps. & accedit infr de injur.a lun. & de poenis in quibusdam. alii vero violatores scilicet re ecclesiae rapientes, non sunt ipso jure excommunicat supra de foro competenti, conquestus. secundum Goffr. nisi o casione exactionis, seu talliae aliquid occupent. tales enin ipso jure excommunicati sunt. inf. eo non minus & succes sores, nisi intra mensem, ex quo administrationem habue runt, satisfecerint. inf. co. adversus §. fi. nec non & faciente & scribentes statuta contra ecclesiasticam libertatem. im de sent. excom. novit & c gravem. quod dic, ut nont. infra de sen¬ excommunica. §. quis possit excommunicare. persicul. septimus & sequentib. Sed & si praelatus gravaverit subditum o casione servitii, quod fecit legato plus extorquendo, qui serviat, cogitur reddere, & tantumdem pauperibus er gare insra eodem quia plerique. si vero gravat in enxeniis, quadruplum condemnatur. i8 distinctio. quoniam quidem in procurationibus in duplum, & debet reddi eccles¬ quam gravavit. sup de censib procurationes. in fi. Sed & secu dum legem quicunque fugientem ad ecclesiam subduci crimine laesae majest. a irretitur. C. dehis qui ad eccl. consu Qui vero in ecclesia vel alio loco venerabili seditionem vel clamorem, vel tumultum fecerit, vel in qualibet civit. te vel vico conventiculam collegerit, vel colligere atter taverit, ultimo supplicio subjacebit. C. eodem denunciam quod intellige secundum auth. de san Epis. §. si quis cums. cra ministeria. col. 9. Quid ergo, si quis clericus ad praec¬ ptum praelati non vult exire ecclesiam, cum alias praela tus non sit celebraturus? & quidem potest ejici sirem excommunicationis. infra de senten. excom. veniens, & :: ne injuriarum agi potest, si quid attentaverit contra ip¬ nam & atrox censetur injuria, si sacerdos sacerdotalibu sit inductus. C. de inju atroc em. & secundum legem, capit. lis est poena. ut proxi legibus alle. & C. de Episc. & cler si qui in hoc genus. unde & tanquam seditionarius per tempor. lem potestatem ab omni plebe expelli debet id est decapi tari. 11.9. 2.si quis Episcopus in concilio damnatur. & pro pter talia mutatur quis de rege in jumentum. 11. q. 3. quire sistit. gravius est enim aeternam, quam temporalem laeder majestatem. infra de haer vergentis. igitur privari potest b¬ neficiis suis. argn. inf. de exces prae la gravem & c. tantam nan & violator interdicti, si sit secularis, beneficiis suis priv tur: & si protervitas exigat, deponitur. infra de cle excomm latrones fraternitati. postulastis & adde quod not. supra de mi ior. & obe §. sin Sed secundum legem si. hac edictali § conro ticulas. quilibet conspirator poena unius librae aurimu ctatur, praedam faciens, & receptator, & violator pacis e dem poena tenetur, & domus destruitur, & bona publ cantur. de poena canonica habes 18. q 4. major. &c. frater ( c. contumax. ubi dicit, quod nongentos solidos det episce po, & duobus c. seq. &c. definirit. & seq. ubi dicit, quod d¬ mus Episcopi eodem privilegio gaudet. Si quis autem personis ecclesiasticis, ter requisitus justitiam denegati rit, juris dictionem amittit: ut not. sup. de for. comp. §. quiba ex causis. ver. doctores. non valet etiam pragmatica sancti contra privilegia ecclesiasticae libertatis impetrata C. d sacrosan. eccles. privilegia. sunt enim clericis praestandae ali moniae de publico: ut ibi. non ergo auferendae: quia qu hoc faciunt, pejores sunt Pharaone. nf. eo. non minus: quo ad omnia privilegia, non solum ecclesiarum & ecclesiast carum personarum: sed etiam hospitalium, & hominum & rerum suarum extenditur: & ad futurum tempus tr¬ hitur, & quod in aeternum valeant, confirmatur per pra; maticam sanctionem. C. de episc. & cle omnia primlegia. vic latorum etiam privilegiorum ecclesiarum, vel dissimul¬ tores poena 5. Ilb auri afficiuntur. C. de epis. & cle. in ecclesiu & I siccelesic. venerabilis. Quid si quis in argariis, vel alii exactimbus subditum gravaverit, recipiendo aliquides traordinarium, quasi ex debito ratione cujuscunque cor suetudinis 20. libra. auri poena afficitur, applicandarur loci servatori, puta comiti, &t cingulo spoliabatur: & qu fieri sic acquievit cadens propria substantia exilium sust nebit: in auth. ut nulli judicum §. nulli rero, coll. 9. multas & lias poenas legales poteris legere: ut sup. §. proxi. ver. ad es traordinarium, & praece, & seq. alle¬
On this page