Titulus 3

De Clandestina desponsatione. Rubrica III.

SVMMARIA. 1 Sponsalia quot modis dicantur clandestina. Et quare prohibi antur. a Civitas vel castrum si fuerit interdicta an publicetur in praedi catnamibu 3 Sponsalia clandestina quare prohibeantur. Et an publicis pra judicent, vel contra. & 4 Conscientiarum genera quae sint 5 Juramentum an deferatur semiplene probant 7 Clandestine contrahentes quam poenam patiuntur 8 Proles legitima quae censeatur 9 Episcopus si sententiam divortii tulit inter duos, quamvis erro neam, & alter istorum authoritate episcopi ad secunda vot convolaverit, proles ex hoc secundo matrimonio suscepta a censeatur legitima 10 Constitutiones etiam Legatorum Apostolicae sedis in provinci omnes punium II Episcopi an possint dispensare in poenis illis, in quibus lator e¬ nonis sibi reservavii 12 Et nunquid poterit absolvere mulieres

EGimus supra de sponsalibus, & matri moniis: & quoniam ipsa publi ce, non clamjubentur contrahi, ut dixi in summa, de matrimonio, §. qualiter. dici mus de clandestina desponsatione subaud prohibita. sic supra de cohabita cleric & mulier. Vel sic: Quo niam impuberes, de quorum desponsatione proxime; pro hibentur conjungi, nisi ex causa, supra tit.i. hoc servetur,e causa diligenter examinetur, clandestina sponsalia pro hibemus: & sic videamus & apponamus specialem rubri cam de clandestinis. Vel sic. Dictum est supra de sponsi: libus in genere & specie, & quia quandoque palam con trahuntur, quandoque clam. nam teste Salomone, Aqua furtivae dulciores sunt, dicamus de clandestinis despo. ex ponentes. Quot modis dicantur sponsalia clandestin¬ Quare prohibeantur, Utrum clandestina publicis praej¬ dicent, vel econtra, Quam poenam patiantur clandestin¬ contrahentes, & sui praesentiam exhibente.

Quot modis dicantur sponsalia clandestina AE quidem quatuor, vel sex. Primo qui omittuntur solemnitates quaedam, quae ibi requiruntu de honestate, scil. quod benedictio detur in facie ecclesia & ut sponsa ab his, sub quorum dominio, & potestate es petatur & recipiatur, & dotetur, & cum ducta fuerit, bi duo, vel triduo, sponsi orationibus vacent, castitatem cu stodiant: aliter enim sponsalia contracta adulterina cre duntur: non tamen est peccatum si omnia haec non inter veniant: ut 30. qu. 2.c. 12. & 3. & per totum. Secundo, matri monia dicuntur clandestina, quia clam contrahuntur si ne aliquibus testibus. ut infra eod.c.i.& 2. prohibetur auten ne quis sine dote, iuxta possibilitatem, & publice nuptiis id est conviviis, vel testibus publice vocatis contrahat B 30. q4. 5. nullum & junge quod no de spons. sub rubr de matri? qualiter contrahatur. sub S. quamvis autem. vers. quid si matrimo nium sine dote. Tertio modo dicitur clandestinum, quand aliquis contrahit sine licentia episcopi, ex quo semel lega tus fuit alicui, etiam per verba de futuro: multo fortius, per verba de praesenti, & hoc dixit sup. de spons §. ult. vers m quod intelligo fieri non debere etiam si bannam, de quibu sequitur, proposita forent, ut sic differat a sequenti. Huti tamen modum non notaverunt Doctores, & hoc intelli ge etiam de majori, id est pubere: secus de impubere. Ill. enim prima sponsalia non debet facere sine licentia epi scopi, & is potest dici quintus modus, arg sup. tit.i. ubi & accessit, & c. continebatur, &c. duo pueri respons. 1. Item qui contra interdictum ecclesiae, ut mfrade matri, contra. interd eccle. & junge quod not. infra de eo, qui furt. ordi. suscep. §. 1. 8 is potest dici sextus modus. Quarto, quia licet ab episcopi licentiam impetraverit contrahendi: ut not supra tit. I. a cessit, contmebatur. de illis. 1. §. 1. &c.duo pueri. non tamen de bet contrahere, nisi praemissis bannis ecclesiae: ut in con cilio generali, infra eod. cum mhibitio. & alibi dicitur, quo clam facere videtur, qui celavit adversario. nec ei denun ciavit, si modo timuit ejus controversiam, aut timere de buit. nec secundum Servium, cujus resupinam aestimatio nem sequi oportet, ne melioris conditionis sint stulti, quan periti. ff. quod vi aut clam. I3. § ult. & l. servus. Hoc autem clam facere dicitur, e quando quis non praemissis bannis ec clesiae contrahit, ut dictum est, sicut probat concilium ge nerale. infra eod cum inhibitio. cujus verba sunt haec, Und praedecessorum nostrorum vestigiis inhaerendo clandesti na conjugia penitus inhibemus: prohibentes etiam, n¬ quis sacerdos talibus interesse praesumat. quare specis lem quorundam locorum consuetudinem, ad alia gene raliter prorogando statuimus: ut cum matrimonia fue rint contraheda, in ecclesiis per presbyteros publice pro ponatur competenti termino praefinito, ut intra illum voluerit & valuit, legitimum impedimentum apponat, 8 ipsi presbyteri nihilominus investigent, utrum aliquoc impedimentum obsistat. Cum autem apparuerit conje ctura probabilis contra copulam contrahendi contractus interdicatur expresse, donec quid fieri debeat super eo manifestis constiterit documentis exponamus singula Unde praedecessorum nostrorum vestigus inhaerendo in his, quae rite statuerunt, ut hîc, & supra de juramento calumi cap. 1. sed ea, quae male dixerunt corrigere possumus, cum non habeat imperium par in parem, ut not. supra de elec innotuit. quia salva honorificentia majorum. &c. ut dixi¬ prooem. respon.i. subp de ipsius igitur. vers. qui ergo diversa rescr pta. Conjugia, id est, matrimonia de praesenti, haec enin verba matrimonium, conjugium, sinonyma sunt. ut noti supra de matrimonio §. & unde dicatur. Quid ergo de sponsa libus? non videtur, quod ad ea haec constitutio se exter dat, & est verum quo ad verba, cum in nullo loco istius con stitutionis loquatur, nisi de matrimonio, vel conjugio, pe verba de praesenti contrahendo ut apparet in litera I. pe totum. sed puto, quod mens aliud velit, quae sequenda ess utff. de excus. tut scire oportet. Graeca est. §. aliud. & ideo ei mente, dico, sponsalia clandestina, sicut conjugia, vel ma trimonia prohibenda, vel non bene provideretur pericu lis animarum, cum multis modis sponsalia firmentur, e postea aequiparentur matrimonio, ut no. supra de matrimo nio. §. uli. sub §. ut autem. vers. prae sumptorum & inf. eo. §utrun clandestina. ver. quid si mulier. & ideo dixi in rubrica de clan destina desponsatione, non declandestino matrimonio ut utrunque includeret. & ad hoc infra c.i.secundum quo¬ exposui uno modo. infr eo. §. utrum. & patet supra in prin summae istius titul. Est & alia ratio, ne videlicet homo ad mittat multas uxores, & mulier mulios viros, secundum ea quae not supra de despons. impub. §. quae sponsalia. quia sicu in eod. §. continetur, quamvis consanguinitas probetur 8 sic solvantur sponsalia, nihilominus publicae honestati justitia intelligitur generata, quare consanguinitas hin¬ inde impedit. haec tamen de consuetudine non servantur & junge quod no. inf. eo. commento. super verbo contractus interduicatur expresse. Penitus inhibemu: & infra poenan apponimus supra si quis vero & sequen. Ne quis sacerdo etiam si parochialis non sit, sed & parochialis hoc prohibe re debet. nec regularis aliquis debet interesse, ut infra eod §. sane. Ex hoc autem quod sacerdotibus, & regularibus hoc specialiter prohibetur videtur quod alii possunt ibidem interesse argu. ff. de jud. I,cum praetor. Vel dic, quod sacerdo accipitur pro quolibet clerico. ut supr. de cohabi. cler. & mu lic.c. 2. &c. si autem. & de pig. ca..i.quaest.. de persona. & est vi rum, quod omnibus prohibetur laicis, quare omnibu dixi poenitentiam injungendam, his majorem, & aliis m norem: ut dixi supra §. quam poenam. super verbo comment sed his tamen poena ordinaria non videtur imponi, nis sacerdoti parochiali & regulari. Vel dic, ut notat. infra eo §. quam poenam; super ver, commenti regularis. Talibus, scili cet matrimoniis vel sponsalibus clandestinis. praesuma sed potius firmiter prohibeantur contrahi, quousque fu¬ rint publicata. Quare scilicet, quia ipsa praecipimus pu blicari, ne pericula animarum inde proveniant, si clandest ne contrahantur. Speciale quorundam locorum, put¬ Belvacensis ecclesiae, & quorundam aliarum. ut sup. de spo¬ cum in tua. & inf. qui matrimo. accus. possunt cum in tua. Cor suetudinem, de speciali consuetudine & specialissima ge nerali, & generalissima dic, ut supra de consuetud. §. & a virtute. Generaliter prorogando, & si haec consuetudo ho & die facit jus, c & approbatur quia rationabilis visa est: u supra de consuetudi, cap. ult. Statuimus, id est firmum jus f¬ cimus, ut cum matrimonia, subaudi sive sponsalia, ut dix supra, super illo verbo conjugia. In ecclesiis, non ergo in aliis locis, argument. supra de rescript, cap. cum dilecta propej nem. vel dic, quod hic non est vis, dummodo parochiani hoc publicet simul vocatis, & coadunatis, sicut dixi supr de rlect. §. ubi fieri debet. Ideo enim dicit in ecclesiis, quia il etiam non vocati coadunantur singulis diebus Domini cis & festivis: ut supra de paroch, & diebus Dommicis. Qui ergo, si civitas vel castrum fuerit interdictum publicetu in praedicationibus. ut infra de sentent. excommunic. respon¬ 1. & sic non deneget sacerdos vocem suam captivis cor tinere nequeuntibus, sed benedictionem non praestet, ci ipsam exceptam non inveniam a generali interdicto. si lus enim baptismus & poenitentia morientium, & cruc signatorum, ac peregrinorum, atque viaticum, & confi¬ matio episcopalis excipiuntur, nisi occasione privilegi Apostolici aliud contingat. ut supra de spons. non ex verbis. infra de poen. quod in te. & de sen excom. Respon. 1. & hoc inte ligas ubi, hi qui petunt publicationem fieri. sunt major excommunicatione ligati, nam tales nullatenus audiet sa cerdos, cum non debeat eisdem participare sup quod me cau. sacris & patet in his quae no. inf de sen. excom. §. & quae s poena, quid ergo si tales contrahant, & postmodum legit mum impedimentum appareat: nunquid proles illegit ma censebitur? & est dicendum, quod sic: si excommun catio justa fuerit. arg. super de conces. praeb. quia diversitaten f.de reg. iur quod quisque ex culpa sua damnum sentit infr. de cle¬ excom.mi. sicelebrat. Presbyteros scilicet parochiales, qui ad illos pertinet, ut dicam infra quod sane subauditur, ve per alios de mandato & consensu presbyterorum parc chialium, quia fecisse videtur, qui per alium fecit suprad offi. deleg in literis sup. de sen. excom. mulieres. Publice prope nantur id est in publico, sive in communi, ita quod omne audiant, ne de caetero possit causari ignorantia, ut dix tnf §. quam paenam. ver. sane, fit ergo haec publicatio propte ignorantes. Quid igitur, si tota patria hoc novit, sicut fui quando tractabatur matrimonium inter dominum Lud¬ vicum regem Francorum, filium Lodovici, qui Avenion obsedit, & accepit dominam Margaritam filiam domir Raymundini Berengarii, Comitis provinciae qui etian Hen. III. regi Anglorum aliam filiam suam, Elynor nom ne, matrimonialiter copulavit, nunquid dicentur matr monia illa clandestina, ex eo quod solennitas ista ibiden observata non fuit? Non videtur, quia certiorari non di¬ bent. ut sup de elect. cum inter univer. & ff. de act emp. & vend in fi. maxime cum per dominum Papam Greg IX. fuerim illa matrimonia approbara, unde non egent alio admin culo. arg. C. de test. omnium. & sup de const. ecclesia. & de elect. si gnificasti ex quo pars major hominum haec scit, lata culp esset hoc ignorare, ut f. de ver signi. latae culpae. 16u.1. quod di¬ citis. & supr. de postu. prael. c. 1. & hoc scilicet quod banna pro ponantur, non admittit etiam hodie consuetudo in ma gnatum matrimoniis, sicut Comitum, Marchionum, 8 consimilium, quod potest concedi, quod non sit necessi banna proponi, quando vocat uxorem a remotis partibus & publice nuncios mittit, sic enim in facie ecclesiae contra hi poterit matrimonium inter ipsos, nec offenderetur men¬ istius constitutionis. tutius tamen est, ut in ecclesia pro ponatur publice in hoc casu, & assignetur terminus, usq in diem crastinam, in qua desponsetur, ut sic servemus men tem & verba. ideo sequitur, Competenti termino, quasi di cat secundum quod est publicatum & divulgatum per fa mam, diu est, ut sup. prox dixi, vel modo de novo proposi tum poterit brewor, & debebit prolixior terminus ass gnari est arg. ad id quod no sup. de spon. § & qualiter. vel di competenti, id est. trino. similis expositio. infra de senten. ex commu. sacro. arg. sup de vita, & hone. cler.c.si. & de constit. ex li teris. 12.q. 2.mdigne. & hoc innuuntur decretales quae dicunt banna proponenda in plurali loquendo supra de spon. cun mtua. infra qui mat. accu. non poss. c. h. ergo saltem duo termi ni assignandi sunt. arg. 4. q3. versi. item numerus. sic expone resolvendo singularitatem in pluralitatem, sicut fit e con verso. infra de privileg. ut privilegia, in fin. dico tamen ho arbitrarium, secundum ea quae not. & sic aliquando tre terminos, aliquando unum terminum assignabit. argum hic, & sup. de conr. con. ex publico. & C. de ing diffamari. & f. d opt leg. mancipiorum, sicut & notatur. supra de do & contum. § qualiter deprehendatur, & versicul sequentibus. Sed quis arbi trabitur in hoc casu? Certe & parochialis sacerdos, cui ho committitur. & infra versic. & ipsi presbyteri, nisi forsan inhi bitio superioris extet, vel statutum aliquod synodale. u patet in his quae not. infra de poeni. §. cui confitendum sit respon I. versicul. nec in hoc requiro, & sequen. in quo casu est ad inhi bentis arbitrium recurrendum. argumen. infra de major. E obedien: cum inferior. Quin voluerit, & valuerit, id est, po tuerit & hoc ideo dicit, quia quilibet admittitur ad impe diendum futurum matrimonium non firmatum, ut supr de spon praeterea. 2. infra de cogna spirituali. tuanos hoc videtu contradicere. supra de spons. cum in tua. sed aliquoties im peditur quis infirmitate, vel annis puerilibus. ut infra qu ma. accus, poss. ca sin dicam in summa ipsius tit. sub rubr qua exceptiones. versic. excusatur tamen, quod dicut not, sup de spons. §. si. versic. item octavo. & ver. item tertio. Legitimum id est, verum & justum: nam si malitiosum apponat, ca nonice punietur: ut infra eodem §. ult. & ex hoc quod dici legitimum impedimentum & infra eod cap. §. pari. appare quod haec constitutio in quolibet justo impedimento lo cum habet, non solum in gradu prohibito: ut dixi in eo. c§ pari. & praeted. & ideo hic etiam sequitur, aliquod justum impedimentum obsistat. Et ipsi presbyteri scilicet paro chiales, ut inf. eo c. §. sahe Nihilominus sci. non obst. quod in ecclesia publicaverunt: & competentem terminum assigna verunt, quanvis nullus appareat, qui aliquod apponat. Ni hiloninus, id est, non ideo minus investigent, id est, per si ex officio suo diligenter inquirant, sc. ab antiquioribs con sanguineis & vicinis, qui melius praesumuntur scire veri tatem. ut inf qui ma accus. pos. videtur. hoc tamen intelligi secundum ea quae no. ins. qui ma. accu. pos sub rubr libellus ac cusationis. ver si ergo aliquis & praece. Utrum aliquod impe dimentum obsistat. nota igitur, quod quantumcunque par tes renuncient productioni testium in matrimonialibus causis, sicut jam vidi de facto, & quantumcunque jurent, quoc ulterius non probabunt, sed renunciationi stabunt, nor obstante tali juramento, judex ex officio suo veritatem debet inquirere, quousque certificetur: ut hic, & supra d sponsa sicut in fin consultationi, & supra de jurejuran. quemad modum. §. ult. & cap. ad nostram. 2 & infra de consan. & affi.c.i.8 totum arbitrio boni judicis committitur. ut supra de spon cum in tua quasi in medio. & infr de frigi & malesi fraternitatis & c. ult sup. de prob. cum causam. 30. ques. judicantem. supra def instrumen, cum loannes. ad sin. quia de tanta re segnius agen dum non est. ut 43. dis. quiescamus. 61. dist. miramur. 7. q. 2.c. fi.s de Carbo. edicto. l.1. & 2. Cum autem apparuerit probabili conjectura, id est, probabilis praesumptio, exemplum si pra de test. super eo. 2. §.1 & de spons. praeterca. 2. & infra de con sang super eo. Contractus interdicatur expresse, id est, spe cianter: ut notat. infra S. quam poenam. ver sane & diccontra ctus sponsaliorum, non firmatorum jurejur. vel fide data multo fortius nullo modo contractorum. de hoc no supr¬ de spon. 2. quis sit effectus. & §. ult. ver fin & ex hoc habes, quo¬ nullus debet contrahere etiam sponsalia sine licentia ec clesiae: & est ratio, ut not. supra eo. §. sub verbo, conjugia. & di sine licentia presbyteri parochialis, intrelligas quand¬ contrahentes sunt puberes: secus puto in impuberibu quia ibi licentia episcopi requiritur. Item in dissolvendo ut dixi supra vers 3. & vers. 4. & de spons. versi sin & licet ho¬ conveniat menti juris propter pericula, quae inde prove niunt: ut patet mfra proxim. & § utrum. versia tamen si ho¬ in sponsalibus non servetur: sicut nec consuetudo serva taliter, contrahens nullam poenam ordinariam patietui argumen f. de poen si prae ses. & junge quod nota infra cod quam. versi. nunquid idem. Donec fieri debeat scilicet utrun debeant conjungi, vel non. Super eo manifestis constiteri documentis, id est, instrumentis, vel testibus. ut no supr. d F instr. S quid sit instrumentum. quia super re incerta, &c. u nq. 3. grave. & apparet. mfra S quare prohibeantur: quod si hoc interdicto spreto contraxerint, vide poenam. infra ei quam ponam ver. si quis.

Quare prohibeantur. Et quidem quia qui male agit, odit lucem ut supra de offi. deleg. consuluit. & ideo prohibentur etian clandestinae electiones, ut supra de elect. quia propter. in fin tenebrae enim aptae sunt ad suscipiendum partum, ut de ventre inspic. l.. §. nuttantur. pronibentur etiam propte periculum animarum: quia mutata voluntate alteriu sponsorum non potest fieri fides Judici: unde convolan ad secunda vota, & parant sibi laqueum. nam in judicio: nimae consuletur eis, ut non reddant debitum contra con scientiam, in foro autem iudiciali excommunicabuntur nisi reddant: tollerent ergo excommunicationem. ut infr¬ de sentent. excommunic inquisitioni. & supra de rest. spo. literas. pen. Nemo enim contra conscientiam venire debet, ut ib & supra de praescrip.csi. & de scruti. in ord. fac.c. unico. 28. q. 15. Hic tamen notat. quod conscientiarum alia temerari, scrupulosa, sive in derisiva, & de hac potest intelligi IC. a si. instr. I.ult. ante fi. ibi. cum forsitan quidam sub tali reve rentia tenti, &c. infra de sim. & si quaestiones, circa prin. han habent plerique simplices Theologi. Alia dura, voluntari¬ vel capitanea, seu sensualis, ubi quis non timet peccare pu blice, & de peccatis suis etiam gloriari. infra de exces. prae quam sit grave in auth. de rest. & ea quae pa. in II. mense. §. unun siquidem coll 4 & hanc plerique Legistae habent, judican tes de peccatis, pro bene placito voluntatis, non creder tes peccare dummodo secundum legem humanam judi cent: quia qui peccat legis authoritate, excusatur. 23. qu.. qui peccant ergo secundum ipsos fornicari peccatum ests de concub. I. 1. Sed certe male dicunt, ut apparet in his qua notatur. supra de spon. sub rubricel. de matrimo §. quid sit matr monium. versicul. quod autem in princ. & sequent. tales decipi inimicus, in lucis Angelum se transformans. supra de cl¬ velmon. non magna. Alia modesta, justa, seu rationabilis, u in bonis canonistis, ad quos nedum laici: sed & religiosi i casibus multis, quos potes exemplificare, per ea quae no supra de praescrip. re immob. §. quae sunt necessaria. versic. mihi vi detur. & sequent. recurrere debent pro conscientiis infor mandis, ut infra de simo. per tuas. 2. nfra de sent. excommun. ii quisitionis. supra de censi. significavit. & supra de ju. pat. cura supra de sta. mona.c. pen. &c. sequ. sup. de vi. & honest. cler. ut el ricorum. supra de offic. ord. irrefragibili. supra de const.c.i.&c. n innitaris. &c. si. & in concordantiis signatis, supra eod versi¬ nemo. & praeced. ideo dicit dominus noster, quod decet 8 expedit, ut conscientiae puritati non desit judicium rati¬ nis, ut in auth. d. n. de regularibus. extra, non solum. § licet igitu Ergo prima angelica, secunda bestialis, tertia vero ratio nalis potest dici. Igitur si qui primo clam contraxerint, se cundo unus ipsorum in facie ecclesiae ad secunda vota con volat, compelletur secunda vota tenere. Quamvis enin vera prima sponsalia, tamen credenda non sunt, nisi mi nifestis indiciis comprobentur, nisi manifesto judicio co vincantur, nisi in judiciario ordine publicentur, ut 30. q. § his ita ecclesia ergo non judicat de occultis, sed solus Deus ut ibi & inf. de sim, sicut in si &c. sequen. in sfine. & ideo multo ties ligatus per ecclesiam, absolutus est apud Deum: 8 contra. infra de sentent. excomimmunic. a nobis. 2. quod dic u not. supra de despons §. & qualiter. versic. item octavo. & ver. iter tertio. Sed nunquid defertur juramentum semiplene probanti, dic ut no. de jureju. sub §. tunc redeundum. §. & su quibus in illa quaestione. & ver. quid de causa monachationis. & no. quod quamvis clandestina matrimonia prohibeantu fieri, facta tamen tenent, si aliud impedimentum non sul sit. infra eod ca. 130. qu. 5. nostrates. in sin. sed objicitur supra¬ ferus capellenus, salva tamen poena, sive poenitentia, qui semper est infligenda. Quid si tales redeuntes ad cor, si cunda vota renuunt. & ad terram ignotam aufugiunt, ib confitentes peccatum suum, & agendo poenitentiam d commissis: & quidem si cum licentia Judicis non excom municati transeunt, tuti videntur: sin autem excommu nicati, vel sine licentia excommunicari possunt, & quo cunque vadant, debent sententiam observare. eis enin periculosum est, si se ingerant. ins. decler. excom. mi. illuds illud. communicantes autem reddit probabilis ignorar tia excusatos, ut infra de cler excommu mi. Apostolicae. & vid quod non sup. de dolo & comumacia, sub rubr. de contumacia? qualiter deprehendatur

Vtrum clandestina publicis praejudicent, vel econtra Et quidem, si antequam secunda vota perfecerint publice ambo sponsali clandestina, ipsum matrimonium clandestinum volus rint ecclesiae voce consona publicare, nisi justa causa im pediat, sunt ab ecclesia admittenda, & perinde est, ac si al initio in faciem ecclesiae contraxissent, ut ms.eodc.2&m de consan. & affi. c. 2. & sic intellige dictum Gratiani, quo¬ habes 30. q. 5. § his ita. & si illius decr. 30. qu. 5. aliter ibi, nisi vo luntas propria. &c. Et est hoc verum, quo ad firmitaten matrimonii, quod & ante apprebationem firmum era sup de feriis, capellanus. & quo ad probationem ecclesiae, no tamen omnino quo ad legitimationem filiorum, quamvi aliqui contra sentiant: de hoc tangitur infra cod S prox. vi si quis autem, & vers. pari modo. Quod si mulier vel vir neg¬ verit. viro incumbit probatio. id est, illi qui pro matrime nio stat. ut infra codc.i.nam si vir negat matrimonium cor tractum, & mulier asserat, hic muliebris sexus convert tur in virilem, & econtra: & sic dicitur muliervir a virtut animi: & mulier a mollitie cordis. ut 32. q. 6. §. sed illud. An bro. & haec expositio bona est, si testes appareant, alias pro prie ponitur viro, quasi dicat matrimonium per testes pri bari non potest, tamen conjuges confitentur sponsalia, vir dicat matrimonium firmatum per carnis copulam, mulier neget, vel econtra standum est verbo viri, quia ca put est mulieris. ut 33. qu. 5. cum caput. & quaest. 1. si quis uxi rem. nam si juret se cognovisse, creditur ei. ut supra titul contmebatur. respond. idem si juret se non cognovisse. ut suj titul.i.duo pueri. unde expone, si quis clam, subaudi cogno verit aliquam, scilicet quam publice desponsaverit, scuice per verba de futuro, sicut uterque confiretur, mulier, ve vir, &c. desponsationem, subaudi firmatam carnali copu la subsequente, viro incumbit probatio, scilicet quia statu juramento suo, & secundum hanc expositionem apparet quod haec prohibitio non solum in matrimoniis, sed et iam in sponsalibus locum habet, ut notatur. supra eo. § que modis super verbo, commenti conjugia. versicul. quid ergo. ho autem quod dicit, standum est juramento viri, asserentis se mulierem cognovisse, bene verum est, nisi ubi vir jura verit se ipsam cognovisse, mulier probet se virginem per aspectum. ut dicam infra de frigid. S qualiter. versic. sin auten maritus. Item quod dixi, standum esse verbo viri, juranti¬ se non cognovisse mulierem, cum mulier contrarium as serat: intelligas quando & vir ipsam probat virginem pe aspectum: alioquin mulieri pro matrimonio statur, ut ap paret in superioribus. & in his quae not. insra de frigid S, sin quod si marito. & sequentibus. & sic habes, quod clandestina praecedentia praejudicant matrimoniis publicis contra nendis, quod credo verum ibi, ubi ambo contrahente hoc confiterentur, etiasi secunda firmata sunt juramento vel fide data, quamvis secundis fiat elusio, quia in dubii tutior via &t certior, respectu animae, est eligenda, alii ta men contradicunt argumen. infra de consangui. & affi. supe eo. Sed certe pro me facit potius, quam contra: & hoc et iam quod dixi comprobatur supra de spons. juvenis infra d cler. excom. mi. nam illud. & haec tutior est, quia minus me lum est, si semel dejiceretur, quam in perpetuum adulte retur. ut 30. q. 7. quid in omnibus adulterio gravius. Iten non praesumo, quod aliquis debeat dejerare. arg. 14. 7. san cimus. uni tamen contrahentium non crederetur in pra judicium servorum: dummodo sponsalia jurata essent secundum quosdam. ut infra de sponsa praeterea. 2. quod di¬ ut no supra de sponsa §. & qualiter dissolvantur. versicul iten tertio. Matrimonia autem secundo loco publice contra cto, in foro judiciali praejudicant, praecedentibus clandi¬ stinis. scilicet qui per testes legitimos probari non possun sed in poenitentiali secus, ut non supra §. quare ergo stat eccli sia publicis, quia divinare non potest. ut supra, ut benesi eccl¬ ut nostrum §. 1. nec unquam credendum est sponsis, etiami ambo vel omnes pro primo clandestino confireantur: ei quo antequam secundum contraheretur, non fuit fact ndes ecclesiae, per testes, vel confessionem: ideo si quis bini conjugia clandestina contraxit, in potestate sua est ab in tio, quod maluerit publicare. Sed caveat sibi, ne primitu secundum publicet. nam postea non crederetur, quod liud praecessisset, nisi per testes probaretur, & hoc juste di citur, alias multoties colluderentur adinvicem sponsi, u infra de eo qui cog, consang. uxor. suae super eod. & supra de testi¬ super eo. 2 & infra de consang. & assi. super eo. & idem esset, in praejudicium spiritualis matrimonii confiteretur, pu ta solennis voti. argum. infra cod quod nobis, & ideo dicun quidam quod exponi debet, vel disjunctiva pro, & ne si contrarium. mfra de rap. cum causam, sed vide super ho quod no. inf. de eo qui cogno consang. uxor. suae. §. & quid juris ver. illud notandum. & dic ut ibi dixi quid si petit divortiun fieri inter me & uxorem meam, illa ratione, qua dicom aliam vivam habere. non probomunquid mortua illa cor tra quam agebam, contrahere possum? Vel quid si jurod aliqua, quam peto, quod uxor mea est: ipsa vero nihilom nus propter defectum probationis absolvitur. nunqui¬ ea vivente possum contrahere cum alia? Dicas, quod ii talib. & consimilibus, sum meae conscientiae relinquendus sup. de jureju. mulieri. 33. dist habuisse. Sed pone, quod talis vi nit ad episcopum, dicens: Dominei ego volo contrahere ci tali secundo, ex quo primam absolvistis: non debeo, nis praemissis bannis. ut infr. eod cum inhibuio. ideo peto, quoc mandetis sacerdoti meo, quod hoc publicet in ecclesia, sic ut debet: quid consules episcopo in hoc casu? nam si admis tat petitionem: ergo tacite videtur dare licentiam contra hendi: si non admittit, eodem modo videtur eam deneg¬ re: sed neutrum facere debet, ut sup de jureju mulieri. Ri spondeo, ita dicet episcopus. Charissime, tu jurasti, quo cum tali, quam jam absolvimus per verba de praesenti, con traxeras, licentiam publicandi tibi negare non possumus cum te tuae conscientiae relinquere teneamur. arg. 38 dist. a his. placet ergo nobis, & sustinemus quod presbyter hae banna proponat, nos tamen propter hoc non intendimu tibi dare expresse, vel etiam tacite licentiam aliquam con trahendi, imo obtestamur te super aspersione sanguini Jesu Christis quod si scis verum jurasse, nullatenus secun do contrahas: nec contra tuum venias juramentum: quo si feceris, a sanguine tuo mundae sunt manus nostrae 43di Ephesis. & est simi. quod non sup. de voto. §. quot sint s pecies subs votorum. ver. quid siis qui simplex votum. & se¬

Quam poenam patiantur clandestine contraher tes, & sui praesentiam exhibentes Et quid si primo modo peccent aliqui, sed tribus ultimi non offendant? Non est peccatum per omnia: ut patet. §. pers.i. ideo dixi per omnia quia si sine benedictione soler nii vel oblatione in ecclesia more solito facta, sponsus speo sam suam carnaliter cognoverit, uterque peccat, quia vt nit contra generalem consuetudinem ecclesiae, & contem ptor consuetudinis ecclesiasticae, sicut praevaricator legi divinae punitur. ut i dist in his. Sin autem secundo mod deliquerint, primum vero terminum & quartum non os fenderint, patiuntur poenam aliquando perpetuae excon municationis, aliquando perpetui adulterii, scilicet si an tequam ipsum publicaverint, ad secunda vota transierum secundum ea quae no. sup. eod S quare, & S. utrum. Quid si primo, secundo, & quarto abstinuerint, sed in tertio del querint? injungenda est poenitentia contrahentibus & ut puto scienter praesentiam suam exhibentibus lice minor: secus si praesentes habuerint bonam fidem, quia cre debant, quod haberent licentiam, vel quia nesciebant, quo cum alia contraxisset. arg supratit.I.duo. in fin. & infra de d vor. porro & 33. q. 2. seculares. & supra de spon. ca...&c. cum Apt stolica, & cap. ad id quod. Si vero in solo quarto deliquerint puniuntur contrahentes, & sui poenitentiam exhibentes prout legitur in concilio generali. infra eo, cum inhibitio. ci jus verba sunt haec. Si quis vero hujusmodi clandestina, vel interdicta conjugia jure praesumpserit, in gradu pro hibito etiam ignoranter soboles de tali conjunctione su scepta, prorsus illegitima censeatur, de parentum ignoram tia nullum habitura subsidium: cum illi taliter contrahen do non expertes scientiae, vel proximo saltem affectoresi gnorantiae videantur. Pari modo proles illegitima cense¬ tur, si ambo parentes impedimentum scientes legitimum praeter omne interdictum etiam in conspectu ecclesiae con trahere praesumpserunt. Sane si parochialis sacerdos tale conjunctiones prohibere contempserit: aut quilibet regu laris, qui ei praesumpserit esse, per triennium ab officio su spendatur: gravius puniendus si culpae qualitas postulaverit Sed his qui taliter copulari praesumpserint etiam in gradi concesso, condigna poenitentia injungatur Si quis auten ad impedimentum legitimam copulam malinosum im pedimentum objecerit, canonicam non effugiet ultionem ut infra eodem, cum inhibitio. §. si quis. usque in fi. sic patet quoc puniuntur in filios, & etiam in seipsos clandestine contra hentes. Si quis vero hujusmodi clandestina, scilicet nor servata solennitate, de qua dixi supra §. 1. versicul. 4. Vel interdicta, scilicet per sacerdotem, probabili conjectur, apparente. ut supra versicul. 4. In gradu prohibito: puti quarto, vel citra. ut infra eodem cum inhibitio in princ & ni de consang. & asti. non debet. Nunquid idem in alio quovi impedimento legitimo? Non videtur, quia cum hoc poe nale sit, restringendum est. argument. de poen. distin. I pona f. de poen. si praeses, & l. interpretatione & supra de concessio praebend. constitutus. & de his quae fil a ma par, cap. quaesirit. 8 sic erit hoc speciale in gradu prohibito sicut & illud, quoc in hoc casu denegatur uxoris restitutio & supra de restitu spol. literas. §. praeterta, secundum quod quidam ibi expo nunt, praesertim, id est, maxime: sed puto idem in quoli bet legitimo impedimento, ut patet in §. pari modo inf. eod nam eadem ratio debet nos movere, quae & Papam mo veret: ut sup. de resc super literis. in fi. idem in similibus judi candum, ut sup. de rescri inter caeteras. & praesertim iupradi ctum exponendum est, id est, maxime. Etiam igni ranter quia & si scienter illegitima esset proles. etiamsi in facie ec clesiae contraxisset, ut f eoc§ pari De tali conjunctione scilicet clandestina, vel interdicta quod dic, ut supra expo sui suscepta, id est, nata, intelligas antequam matrimonii per ecclesiam fuerit approbatum, nam si postea nascere tur, licet antea generata & concepta esset, legitima censere tur. ut inf. qui fil sint legi. quod nobis, aliqui vero hoc largiu intelligunt: quod die ut non inf qui fil sint legit. S an utrunqui genus succplat. rersi item secus, si clam contraxerunt. Illegitim: & sic non succedet ut dicam infra qui fil sint legi § an utrun que genus succedat: apparet ergo, quod si quis contra inter¬ dictum ecclesiae contraxerint impedimentum scientes quan¬ vis denunciatio facta fuerit in ecclesia, si postea inter ipso ex justa causa divortium celebretur, filii legitimi rema nent, quantumcunque parentes habuerint bonam fidem & de hoc inf de matr. contract. contra interdict. eccl. §. quid juris versi si perpetuam, & infra eod ver etiam in conspectu ecclesiae e sequent. De parentum ignorantia: quasi dicat, licet in mul tis articulis debeat esse ignorantia excusata. ut sup. de consi cognoscentes, & de rescrip. inter literas. & ff. mandati. si procura torem, §, si ignorantes quinto etiam in hoc casu, si alter tan tum cojugum impedimentum ignoret, proles legitima re maneretidummodo in facie ecclesiae contraxissent. infr. qu fil. sini legi. ex tenore, quia non potest esse partim liber, & par tim servus. ut C. de stat. liberor siduobus quamvis Laur. con tradixerit per l. C. de incestis nup. qui contra tamen ex qui clandestine vel contra interdict. ecclesiae contrahunt, no excusantur: quamvis ambo parentes alias probabilite ignoraverint. Taliter, si clandestine, vel contra interdictum ecclesiae Non expertes scientiae, vel proximo affectatores &c. videantur. id est praesumantur: & est praesumptio juris & de jure, quare probatio in contrarium non admittetur super quo vide supra de prae sumptionibus. S quot species. versi¬ alia juris, & de jure & ideo puniuntur contrahentes ratio ne doli, seu fraudis, seu inobedientiae. Primo modo, id ess pari ratione quam proxi. dixi. Impedimentum, scilicet gra dus prohibiti: ut sup proxi § imo quodcunque impedimen tum probetur, idem juris videtur: quia eade ratio, ut dixi magister tamen meus intellexit superiorem. § in gradi pronibito impedimento tantum: hunc autem generalite sicut verba sonant, sed non curo judicare, quia litera occi dit. ut sup. de sac. uncc. unico §. pen. inf. de verb signifi. intellige tia, & cap. in his. Etiam in conspectu ecclesiae, scilicet cun ambo malam fidem habent, ut praecedit. Secus si alter bo nam fidem haberet, ut dixi §. prox. sic ergo in duabus casi bus proles illegitima censetur, scilicet si parentes clande stine, vel contra interdictum ecclesiae contrahant, quam vis ambo impedimentum ignorent, ut no. sup. prox. vers in gradu prohibito. & seq. & si ambo scientes impedimei tum etiam in facie ecclesiae contraxerint. & hoc verur intelligo, si matrimonium parentibus viventibus fueri accusatum, & divortium celebratum. Nunquid ergo pos mortem parentum quaeritur de hoc matrimonio, vel e iam post mortem alterius tantum? Videtur quod sic infr¬ qui fil sint legi lator. &c. causam. Sed contra quia post mo tem nemo accusari potest. 33. quae. 2. admonere circa tertian partem primae columnae, & 23. distin. quorundam. & C. sia cusa. vel re. mort. fuer. leg. 1. 2. 3. & 4. Quicquid in hoc casi alii dixerint, disting. an ipsis viventibus matrimoniun fuerit impeditum: & tunc nihilominus quaereretur de pso post mortem, ratione haereditatis. & sic potest inte ligi lator. & concor. argument. C. si accus. vel re. mor. fuer. ultim. & C. nede sta. defun. quamvis non quo ad deteger dum delictum parentum, vel eos puniendos; quia mo¬ tui puniri non possunt, nec conveniri ut supra de rescrip sigusicavit. & ff. quae sentent. sine appellatio. rescind I penultin Quod si parente vivente matrimonium non fuit imped tum: adhuc puto de hoc quaeri posse, intra quinquem um ratione haereditatis. & sic similiter potest intelligi. I¬ tor. elapso autem quinquennio quaeri non poterit: ut C. n de statu defun. in rub. & l. simater. & sic intellige casum e: pressum pro hac via. infra qui filii sint legitimi pervenit. und quod dicit decretalis, decennio. infrade conjugat servo. lice in facto consistat: sic enim de facto contigerat: sed iden esset de quinquennio, ut probant alia jura, quae dixi, & ho intelligas verum, quo ad illos qui in ecclesiae facie contra xerunt, ut dicunt jura praeallegata: iniquum enim esse si ex quo in facie ecclesiae contraxerunt, & tanto tempor simul quiete manserunt; deberet post mortem ipsorun proles illegitima judicari, ut infra qui fil. sint leg cum inter supra veterem, & cap. referente, & patet in his quae notat. su pra de spons. sub rubrica de matrimonio, §. qualiter contrahatur versicu. convincuntur ergo, & sequent. Secus puto de his qu clandestine, vel contra interdicta ecclesiae contraxerunt ibi enim in perpetuum quaeri potest, quamvis parente mortui sint, in quo casu manifeste loquitur supra qui fili sint legi causam & cap. causam, quod verum, nisi S&ain publ cum clandestinum fuisset, postea ante quaestionem mo tam publicatum ecclesiae, & solennizatum: nam si hoc esset perinde judicabitur de prole suscepta, id est nata post pu blicationem & approbationem ecclesiae, quamvis ante generata: & de aliis ac si ab initio in facie ecclesiae cor traxisset, ut not. sup. eod c. 2. in sin & infra qui fil sint legi. tan ta. &c. quod nobis, super quo vide quod not. supra eodem utrum clandestina. respo. 1. Unum tamen not. circa hanc mi teriam, t quod si Episcopus sententiam divortii a tuleri d inter duos, quamvis erroneam, & alter istorum authorita te ejusdem episcopi ad secunda vota convolaverit, prole ex hoc secundo matrimonio suscepta debet legitima ju dicari, ut inf. qui fil. sint leg perlatum § sin. quod intelligas e iamsi postea reperiatur ecclesiam deceptam fuisse. argu infr. de frigi fraternitatis. §. 1. ad finem, ibi, & postea nupsit in conspectu ecclesiae, &c. sic intelligas ecclesiae promissie nem, id est authoritatem, & parentum ignorantiam aequ parari debere, ut innuitur inf. qui fil sint leg. referente, quo intelligas, nisi & conjuges scilicet secundi probentur frat dis consocii: puta quia corrupuerunt testes vel judicem, ve alias sciunt ambo sententiam inique latam, ut apparet in his quae not. infra de spon §. an liceat, versicul. quid si non serv¬ it & supra cum inhibitio §. pari, & § sic potest intelligi. sup. qu Isint leg per venerabilem. §. 1. vel non fuit ordo judiciarium observatus, vel continet allegationem, sic obest proli pare tum mala conscientia: sed hoc non praesumitur, niss pro betur arg, sup de praesump e fi Sane si parochialis: quid erg de non parochiali? non videtur quod habeat locum po na, quae sequitur, quia non est extendenda, ut not. supra quam poenam. versicu. si quis super illo verbo in gradu prohibito quia ad parochiales tantum pertinet prohibitio, de qu sequitur cum curam habeant: ut supra de offi. arch, cap 1. 6 de reg, cap fin. & de parochiis, eod. titul. Prohibere specialite ex quo apparet probabilis conjectura, ut qatet in ter quem posui supra sub versic quario, super illo verbo, con menti. cum autem apparuerit: dicas etiam, quod hoc di bet prohibere specialiter & generaliter, scilicet publican do parochianis hanc constitutionem, ne ignorantiam vi leant allegare, sed & episcopi in synodis suis, Archiepisce pi in conciliis provincialibus idem facere debent, ne paro chiani possint ignorantiam allegare, infra de Iudae ita qui rundam, in fin & de accus. sicut olim. Si ergo non publicetm haec constitutio, parochiani possunt ignorantiam alleg¬ re, nec habebit locum poena supra posita, argumen infr.a sun. quoniam simoniaca, sed presbyteri de parochianis ratio nem reddent, episcopi de presbyteris, Archiepiscopi de¬ piscopis: ut sup. de osf ord. irrefragabili. & de sta monach, cuma monasterium. 2. §. prior. Non tamen credo, quod ad minu episcopi possent de caetero aliquam ignorantiam allegi re: ut sup. de temp. ord. vel non est compos. & debet cavere epi¬ scopus quales in presbyteros elegerit. de aeta. & qua cum si ars artium: sic supina et crassa ignorantia e non excusat etiam presbyterum de caetero, quia non permittit igno rare canones poenitentiales. ut 38 distin. quae in ipsis, & acce dit, supra de ord. ab episcop. qui resig aepiscop. cap.. & infra decle¬ excommunicat. min. Apostolicae. Sed quid si sit bestialis, 8 simplex, sicut rusticus in montanis, qui cum grege suo vi vit, & pascitur tota die, excusabis eum, & accusabis ep¬ scopum, qui talem elegit: ut argu. f. de prob cum de indebiu Snfra qui jurisdict. omn. jud si quis id quod cum similibu Verius est tamen, quod hodie haec ignorantia non exci¬ sat a toto aliquem clericum: quod dic, ut not supra de cons §. quando constitutio, tamen episcopus tanquam major mi gis deliquit, ut sup. de translat. episcopi inter corporalia. §. fa & ibi, quamvis idem, Archiepiscopi, &c. contempseri quia non habet justam causam constitutionem ignorar di: & dic contempserit, sive ex contemptu, sive negligen tia, sive timore, sive amore, precibus, sive pretio ductus, in fra de sim. nemo. u. quaest 3. quatuor. magis tamen puniuntu in uno, quam in alio, & sequitur clausula, gravius punien dus, &c. nunquid enim erit canis mutus non audens la trare, ut 44 distinctio. sit rector. Regularis, aliud ergo i seculari, argum supra de praesump. nonne, & de his quae sium praela. cum Apostolica. in fine. quod videtur innui, quo a poenam ordinariam, de qua sequitur, & dic regularis quamvis non habeat curam, super quo vide supra de sti¬ monach §. utrum populum regere: debet enim esse in clausti suo, ut notat. ibidem, & sup. de syndico. vel dic, quod pres byter parochialis non solum patitur hanc poenam, si inter est, immo si scit contractum fieri debere & non prohiber ab aliis vero non requiritur, quod haec prohibeant, cun ad hoc ex officio suo non teneantur: puniuntur tamen on nes illi qui intersunt seculares presbyteri, & etiam regula res: & hoc videtur notare, quando dicit, aut quilibet etian regularis quasi dicat aut quilibet, scilicet presbyter: nedi secularis, sed etiam regularis, de quo non videretur favo re religionis, argum. supra de dolo, & contum, ca. 2f. derelis & sum fun. sunt personae. Constitutiones etiam legato rum Apostol. Sed. in provincia omnes puniunt, certan poenam imponunt. Et nunquid episcopi possunt di spensare in poenis illis, si lator canonis retinuit sibi? no alias contra. infra de sent. excomm. nuper § in secundo. Et I nunquid poterit absolvere mulieres? videtur quod sic ar gumon infra de sent. excommunic. mulieres, respon.i. & cap. d monialibus, & idem videtur de impuberibus & aliis privile giatis, de quibus not. infra de sent. excomin. §. siquis possit ex communicare; sub §. secunda regula. Sed certe privilegiun alicui, vel in certis casibus concessum, non extenditur ac alios, ut patet infra de privi. sane, & supra de offic. leg. quo translationem. Quid si quis petat aliquam in uxorem & jure quod cum ea contraxit per verba depraesenti, & induca unum testem, qui idem juratus asserit: mulier tamen ho negans propter defectum probationis, absolvitur: sic no supra versi. quid si peto. nunquid & principalis & testis suu puniri debent, cum perjuramentum constet, quod prin cipalis, qui clandestine contraxit, & quod testis interfuit Dicas quod sic, arg ff. de interrog. actio de aeta. §. 1. & supra d confessis, cum super. & de electione per inquisitionem. C. de test. bus nullum, & vide quod not. sup. de confessis, §. qualiter inter ligatur, vers. contra sequen. Et ex hoc quod dicit, quilibet ei iam regularis, innuit, quod etiam exemptus puniri potes ab ordinario, si circa hoc delinquat: quod dic, ut nota, inf¬ de privilegiis, §. qualiter amittatur, sub J. sed & dici potest. A officio per triennium suspendatur, & nunquid mitioren poenam potest episcopus imponere? Non videtur ab ini tio. argum. supra de offic. deleg. de causis: qui ubi certa poen scripta est, non debet judex mitiorem vel duriorem infli¬ gere, alias infamia gravi notabitur. ut C. devia pub seu priva ta. servos qui. in si. & ne sanctum baptisma iteretur, l. 3. sedea in flicta poterit ad minus dispensare, & diminuere, secun dum quod qualitas personae exegerit. argum sup. dejudi¬ fi clerici infra de sen. excomm. nuper. de hoc dic, ut notat. plen¬ nfra. de accus §. quis sit effectus. Gravius: nam etiam ex ec dem facto aliquis plus, aliquis minus punitur, secundun quod culpa exigit. ut supra devita & hon. cler. ut clericorun & ff. de offic. praesi congruit respon. i & l.divus, ad si Sed his & in gradu concesso: multo magis ergo in gradu prohibito quia magis delinquunt,. ut supra de transla episcopi inter cor poralia. §. pen. & sfi. & de elect nihil in fi Respon. & ideo sequitu condigna. injungantur sic, & etiam omnibus sui praesen tiam exhibentibus, cum omnes delinquant. arg sup. de off¬ deleg. c.. & inf de sent. excom quanto: ne dicta elusoria sint, u f ne quid in loco publ. Isi. & de jud. si praetor. Quid si pater filis vel filiam cogit contrahere? videtur quod solus pater pu niri debeat argum ff.dehis, qui no. infa. liberorum §. uliim & qui jussu. & sequ. Sed contra, quia in matrimoniis contra hendis non consideratur nisi consensus eorum, de quori conjunctione quaeritur, ut not. supra de spon. §. qualiier cor trahatur. ver. contrahuntur. & ideo videtur, quod uterque de linquat. arg. inf. de sent. excom. mulieres. §. sin. & c. univerfitati ad fi. & sup. detemp. ord. dilectus dic quod inter coactionen & coactionem, sicut inter vim & vim erit per bonum judi cem arbitrandum. arg sup. de spons. de muliere. sicut no. des mi. materia sup. de sponsal sub rubricel. de matrimo. §. qualiti impediatur. vers. 7. dist. & seq. ad fi. Si quis autem malitiosum & malitiis hominum non est parcendum, ut sup. de rescrij sedes. & c. plerunque f. de rei vend. in fundo. infra qui matrim aceu, possunt. significante canomcam. ad arbitrium judicis, ex qu non statuit certam. suprade offi. delega. de causis. §. 1. & ff. d iure delib. I.