Caput 8

¶ De vnitate habitus theologici. Caput. VIII

REstat ergo perscrutatio habitus theologici: an isit vnus et qua vnitate sit vnus. De vnii tate habitus in vniversali fuit dictum in metaphysica. libro. 2. capite 3. secundum quod ars ista requirit. sit ergo intellectus tuus applicatiuus hanc artem: et plane inuenies quod habitus theologicus est vnus vnita te subiecti totam notitiam huius theologie continentis. Nam primus motor virtualiter continet notitiam sui notitiam primi praedicati: et notitiam omnium passionum et per consequens notitiam omnium conclusionum totius habit theologici: ergo ab vnitate substanti dicitur habitus theolo gicus esse vnus.

¶ Adhuc autem ab vnitate medii diesse vnus. in tota namque theologia nostra non cst nisi vnicum medium: scilicet definitio primi motoris que vnica est: quia vnius per se definiti: est tantum vna definitio per se: quod quidem medium est vnum respectu omnium conclusionum: quoniam per definitionem primi motoris omnes quiditates de ipso scibiles demonstrantur: augentur enim omnes demostrationes scientie in eadem scientia non per media: sed in post assumendo: et in latus: vt in metaphysica fuit dictum. Habitus ergo thelogie est vnus: et ab ista vnitate dicitur habitus theologie esse vnus.

¶ Amplius autem de habitum conclusionum obiectum etheologie qua vnitate sit vnus perscrutandum est: et sit prima propositio talis: habitus theologicus in intellectum suobiecti scilicet in intellectu primi motoris est vnus vnitate nume rali. hoc probatur: quia est idem cum primo motore qui est tamenvnus numero: vt nunc supponitur.

¶ Secunda propositio sit talis: habitus theologicus in intellectu primi motoris respectu omnium concleationum est vnus formaliter sic in telligendo quod habitus huius conclusionois. primus motor est in corruptibilis: et istius. primus motor est impartibilis et incomponibilis: et sic de aliis conclusionoibus est vnus forma liter. hoc probatur: quoniam actus habitus istius respectu om nium conclusionum: est vnus numero: et realiter et formaliter: ergo et habitus erit vnus: et realiter et formaliter: quia non est maior vt rietas in habitum quam in actu.

¶ Et si arguas quod in nobis habitus praedictarum concleationum distinguutur formaliter et quiditatiue: ergo vbicumque reperiantur semper distinguuntum formaliter: ex quo remanent rationes formales eorum. Respondeo. in nobis habitus conclusionum seorsum acceptarum bene distinguitur quiditatiue et formaliter: vt habitus huius conclusionis. ens est vnum. distinguitur formaliter ab habitu huius: ens est bonum vel verum sed habitus conclusionum omnium metaliaum vel physicalium vel naturalium simul causatarum vnum actum formando propotiones de predicato copulato et subiecto simplici et medio simplici non distinguitur: nec realiter: nec formaliter sed tantum est vnus habitus numero omnium conclusionum essentialis omnibus habitibus partialibus conclusionum istius scientiae. Palam autem quod in primo motore non sunt habitus conclusionum seorsum acceptarum: ergo in primo motore habitus omnium conclusio num est vnus numero: et realiter et formaliter.

¶ Tetia propositio talis est habitus omnium conclusionum eheologie naturalis quae est in intellectum secundi motoris petest esse vnus vnitate numerali: hoc probatur: quo niam actus ex quo generatur habitus est vnus vnitate numerali respectu omnium conclusionum theelogie: vt antiqui et aliqui moderni phylosophi asse runt. Dicentes quod eodem actu numero se intelligit: et primum motorem: et omnia que formaliter sunt in isto: et hoc pro nunc supponitur: quia de hoc inferius tertio libro fiet sermo. Habitus theologicus inintellectum nostro coniuncto corpori corruptibili deinesse non est vnus vnitate numerali. Ratio huius est ista: quoniam actus ex quibus generatur distinguitur numero et specie in nobis. intellectus namque noster cum sit alligatus organo non potest formare demonstrationem vnam de primo motore: tanquam de subiecto simplici: et de definitione eius tanquam de medio simplici: et de omnibus passionibus tanquam de predicato copulato: sed potius quodlibet predicatum seorsum per se accipit: hinc est quod generantur inintellectum nostro distincti habitus theologie conclusionum: et ideo sunt in intellectum nostro plures theolo gie partiales: et talis habitus theologicus in nobis de omnibus conclusionibus theologie non est vnus numero vnitate forme simplicis: sed tantum est vnus vnitate cuiusdam totalitatis siue integritatis. At tamen non intelligo negare quod si esset aliquos intelle ctus coniunctus corpori corruptibili ita subtilis et eleuatus qui posset formare vnam demonstrationem de subiecto theologie simplici: et medio simplici: et de omnibus passionibus subiecti theologis simul acceptis: quin talis actus demonstrandi si esset frequenter elicitus posset aggenerare in tali intelle ctu habitum theologie vnum vnitate numerali: sed hoc est valde difficile: licet forte no sit impossibile formare talem demonstrationem de predicato copulato omnium passionum subiecti theologie. Fertur autem a quodam quod si intellectus separatus posset loqui intellectualiter intellectui coniuncto. de conclusionibus theologie causando in eo actum intelligendi: quod sicut intellectus predictus separatus potest elicere in se demonstrationem de subiecto simplici theologie et medio simplici et predicato copulato omnium passionum subiecti theologie: per quem actum demonstrandi frequenter elicitum aggenerat in se vnum habitum theologie vnitate numerali respectu omnium conclusionum theologie. sic conformiter esset dicendum quod intellectus separatus intellectualiter loquens intellectui nostro coniuncto poterit in eo causare demonstrationem vnam de subiecto simplici theologie: et medio simplici et predicato copulato omnium passionum subiecti theologie: et per talem demonstrationem formatanvel causatam ab ipso intellectum separato habebimus in intellectum nostro vel habere possumus vnum habitum theologie: vnum dico vnitate numerali respectu omnium conclusionum theologie. de halocutione intellectuali intellectus separati et coniuncti inferius prolixior erit sermo. in tractatum tertio de cognitione et locutione primi motoris: et alio rum motorum adinuicem: ideo differatur.

habet autem dubitationem ex dictis trahentem originem. sic enim dictum est quod habitus theologicus potest eise vnus vnitate numerali in triplici intellectu: primi scilicet motoris et secundi et nostro intellectum si aggeneraretur per actum frequenter elicitum. De subiecto simplici et medio simplici et predicato copulato omnium passionum subiecti theologie. ergo conformiter intellectus separatus eliciens vnam con clusionem per demonstrationem de subiecto copulato omnium subiectorum scibilium: et medio copulato et predicato copulato omnium passionum scibilium de quibuscunque subiectis: si talis demonstratio sit frequenter elicita aggenerabit in intelle ctu vnumi habitum vnitate numerali de omnibus scibilibus sic quod talis habitus erit omnis scientia: et tunc inclinabit formaliter intellectum ad prom pte: et faciliter eliciendum demonstrationes de omni conclusione scibili: quod videtur impossibile et ab surdum: tum quia ille habitus simpliciter erit practicus et speculatiuus. tum quia esset subalternans et subalternatus: tum etiam quia talis habitus haberet seipsum pro obiecto: quoniam de ipso habitu sunt plures passiones demonstrabiles. Respondeo tibi quod non oportet illum habitum cum sit practicus et speculatiuus esse vnum vnitate numera li cum habitum practico et speculatiuo in nobis. bene tamen concedimus tibi quod equiualenter et virtualiter est simul practicus et speculatiuus: quoniam talis habitus habet pro obiecto aliquod obiectum speculatiuum: et aliquod obiectum practicum. Exemplum actus intelligendi quo intelligo rosam habet obiectum speculatiuum: et actus intelligendi quo intelligo productionem rose vel edificationem domus habet obiectum practicum: quoniam habet ipsam praxim pro obiecto. si ergo per vnum et eumdem actum simul numero intelligerem rosam et productionem rose: ille actus esset equiualenter practicus et speculatiuus. Manifestum est ergo ex prioribus dictis de vydea: et forma exemplari: quo niam sicut prius fuit dictum: primus motor est vnum exemplar equiuocum vnitate numerali: et vna idea et similitudo respectu omnium terminorum simplicium et rose et productionis rose et bouis et asiniet breviter omnium: et per consequens exemplar obiecti practici et obiecti speculatiui: ergo et actus vnus numero equiualenter est practicus et specula tiuus: et ita necessario oportet dicere de actu et habitum in primo motore: et etiam in secundis motoribus sicut fertur.

¶ Ad dubitationem secundam faciliter respondetur. Concedimus enim quod idem habitus numero potest esse subalternans et subalterna. tus equiualenter: sicut et actus ex quibus generantur: quoniam potest elici vna demonstratio de conclusionibus subalternantis: et de conclusionibus scientie subalternate: et sic ex omnibus demonstrationibus frequenter elicitis poterit assignari vnum habitus vnitate numerali qui erit subalternans et subalternatus

¶ Dubitatio autem 3a faciliter soluitur. Concedimus quod iste habitus idem numero poterit inclinare intellectum ad prompte et faciliter per se passiones proprias ad formandum demodo strationes de illis: si habebit seipsum pro obiecto: quod probatur: sicut actus intelligendi potest habere seipsum pro obiecto: sic actus intelligendi in primo motore: qui tantum vnus est quo intelligit: et seipsum: et omnia alia: sic conformiter est dicendum de habitu.

¶ Et si arguas actus rectus et reflexus non possunt esse idem actus. Respondetur quod nullum sequitur inconueniens: si ponatur quod idem actus sit rectus et reflexus: quoniam hoc est necessarium ponere in primo motore. quid autem de hoc sit tertio libro erit sermo.