Titulus 6

ELectus. hinc est: quod ecclesia habens electum dicitur coniugata quo ad quid id est quo adiurisdictionalia et viduata quo ad quio dest quo ad spiritualia siue sacramentalia et ea que sunt ordinis.

¶ Hinc dicitur: quod electus non potest que sunt ordinis: potest tamen dispensare circa ea quo sunt ordinis: quia dispensare est iurisdictionis. Panor. et alii. in c. At si clerici. §. de adulter. col. pe. supra de iud. refert do. mens de ripa. in. c. Eam te. nu. vi. supra de rescrip. Probus.

¶ Dicitur archiepiscopus: quod ante pallii susceptionem quis non potest appellari archiepiscopus. c. nisi. supra de auctoritate et vsu pallii. c. quod autem. supra hoc ti¬

¶ Item similiter electus in Papam ante benedictionem / coronationem / consecrationem / non potest intitulari pontifexmaximus seruus seruorum dei. Istud est de mente glo. fi. in prohe. cle.

¶ Hodie tamen se pontificem et episcopum appellat et prouisiones / reseruationes / dispensationes / et alias gratias facit ante coronationem. Et qui dicunt eum talia fecere non posse excommunicat. no. in extrauaganti. cle. v. que incipit: quia nonnulli de senten. excommunica.

¶ Item equidem electus in. imperatorem ante coronationem non dicitur imperator testis est glo. pontificatus in data huius libri per tex. in l. fi. exponendo verbum ortum et coronationem. C. de fer. et per tex. in l. bene a zenone in fi. ibi. Ex quo impenales suscepimus insulas. C. de quadri. prescrip. vbi glo. notat: quod non valent priuilegia concessa ab electo ante coronationem quod non placet. ibi cy. Bal. Saly. et Ang. quia per electionem consequitur plenum ius: et administrare potest et interim appellatur rex romanorum. vt patet ex no. in. c. venerabilem. supra hoc ti. Ideo priuilegia per eum concessi ante coronationem valent et tenent quicquid dicat glo. prohoc vide glo. in cle. i. in verbo reges. et ibi imola. post alios de iuretur. Oldra. com. 180. Questio est vtrum imperator. et con. cxci. Nullomodo videtur cum predictis scriben. in. d. l. bene. tenet marti. Laude. in trac. de principi. versi. xxv.

¶ Et hec est communis dicit corneus lib. iii. con. i. col. iiii. in prinmcipio quam comprobat iuribus et rationibus inter que dicit negari non posse / regem Romanorum dici principem qui solutus est legibus. Et concludit ibi: quod ad essentiam imperatoris non est necessaria corona / de solemnitate cuius impositionis vide cerimo. seu ritum ecclesie Romane. li i. sectione. v.

¶ Item similiter scholaris examinatus et licentiatus aniimpositionem birreti non potest dici doctor. testatur bal. in l. Athlete. ff. de excu. tutor. facit quod notat Bar. in l. ex eo tempore. ff. detesta. milita. Quod electus non potest dici miles antequam sit descriptus in matricula: quod nota contra scholasticos qui contendunt gaudere priuilegiis / licet non repersantur immatriculati per rectorem vniuersitatis cui ex debito officii dignoscitur spectare: quod latissime expedio in trac. de manda. apostolicis. Probus

¶ Petitur. Adde. lib. Rituum seu cerimoniarum ecclesie Roma. lib. primo. sectione. x. c. v. vbitraditur modus petitionis pallii. a quo sumpsit originem vsus pallii quomodo et ex qua re conficiatur / et alia que per te videre licet ibi. quibus iunge quae tradit do. Arnul. Ruzens in trac. de prreeminem tia Archipresulum in. xxi. priuilegio. Probus

¶ Et dico. Istud facit ad questionem: vtrum consuetudinapossit induci: quod illi ad quos spectat electio / teneantur advoluntatem principis secularis eligere: vel cuiusuis alte rius: etiam si sit persona ecclesiastica: vt quia patriarcha. vel possidens quamlibet aliam dignitatem spiritualem:

¶ Dic pro conclusione quod non per tex. formalem in. c. cum terra. supra. isto ti. Et ratio exuberat in euidenti: quia non valet consuetudo per quam detrahitur substantie actus / ipso actu remanente / facit tex. iuncta glo. in. c. ii. supra de consuet. hoc libro. vbi aperte traditur quod non valet consuetudo quod appelletur de vicario episcopi ad ipsum episcopum / quia est contra appellationis substantiam cum appellatio sit de minori iudice ad maiorem prouocatio. Sed vicarius episcopi facit idem consistorium cum episcopo: quia iurisditio sua non est alia a iurisdictione episcopi: ergo non potest. subsistere appellatio que interponitur de vicario ad episcopum

¶ Sic etiam non valet pactum vel modus appositus contra substantiam actus l. cum precario. ff. de precario. c. fi. eo. titu. et. l. per seruum. ff d. vsu et habita. vbi dicitur: quod nonvalet si quis legat vsumfructum rei sine vsu. Modo ad propositum si hi quibus competit electio tenerentur eligere ad voluntatem alterius esset tollere substantiale electionis cum eligere sit vnum ex pluribus assumere: vt hic. igitur non debet procedere consuetudo hoc introducens cum tendat contra substantiam actus. Probus

¶ Esse debet. igitur: in electione omnis puritas debet adesse: et omne vitium abesse i. q. i. si quis neque. Cal. con. xxiiii. in ti. de rescrip. alleg. c. ad audientiam. el. ii. supra de resc. 5. c. sequen. et. c. dudum. el. ii. isto ti. et. c. ad nostram. supra de filiis: suaesbytero. et de con. praeben. cum nostris

¶ Facit quod notat Io. mo. in. c. primo de regul. iur. quod in ecclesia dei non debet esse ingressus nisi per ostium. vnde dominus. Ioh. x. c. Ego sum hostium ouium.

¶ Et subdit. In beneficiis acquirendis / debet abesse omnis prauitas: et adesse omnis puritas. Et hac ratione dicentur: quod electus debet esse certus et aliter non potest eligi perregulam quam citat Sozi. con. 277. col. iii. visis publico. Quod quando alicui per legem alicui conceditur ius eligendi non potest personam incertam eligere l. tutor incer¬. tus. ff. de testament. tutela. Probus.

¶ Morum. qui plusquam diuitie operantur tex. in l. scire. §. ff. ff. de tutor: et cura. dat. ab his. Et que dicuntur ficri contra bonos mores. Uide per alex. con. 7. col. 3. nu. 8 viso instrumento. vol. vi. Probus

¶ Dicoquod sic. pro hoc vide Fely. in. c. cum olim. col. i. supra de maiorita. et obedien. vbi citat: quod compromissarius datus ad eligendum poterit postulare facit pro hoc etiam. c. in causis. et ibi Panor. supra. isto titulo.

¶ Similiter si appellaretur ne procedatur ad electionem non potest fieri postulatio. c. bone. el. grando. supra de postuabo prelat.

¶ Et eligentes indignum non solum sunt priuati iure. eligendi: sed etiam potestate postulandi. Panor. post. tex. Ib. in d. c. cum olim. Uide glo. fi. in. c. i. supra de postul. praela. Et quod dicatur notorie indignus. attende ad do. meum post alios in. lib. ii. interpreta. colum. iiii. nu. xviii. c. si quando. supra de renuncia. Probus.

COntineatur femininum. glo. pragma. in. c. de causis. in verbo quis. in. §. statuit. et Bar. in l. prima de verbo signifi. vbi Alex. de imola. in additio. ad eum. idem Bar. in l. prima. nu. xxiiii. ff. de peculio. et in l. prima. § sed et si. nu. ii. ff. de ven. in po. mitten. Hanc materiam tractant quibus iunge Iacob. Rebuffum in l. i. de vestibus olo¬ beris. nu. iii. lib. xi. C. late per archi. in. c. si quis suadento xvii. q. iiii. et ibi ampla additio. Ioan. de Imola. in cle. prima. nu. vi. de sepultur. et ibi Petr. de Ancha. nu. primo. Idem Petr. post alios: in. c. generali infra hoc titu. collec. in. c. Rainaldus. nu. v. de testa. Bal. in. c. ad audientiam. nu. xii. supra de res. Bal. in marga. in verbo masculinum. Panor. in. c. significauit. nu. ii. supra de res. vbi amplissima additio. et in. c. mulieres. nu. xv. supra de senten. excommunicatio: et in. c. super inordinata. nu. viii. supra de preben. Antho. con. xcv. in questione que vertitur. col. ii. quod sub verbo propinquioribus comprehenditur vterque. Io. mo. in. c. generali 1 hoc tit. vbi optime distinguit. Et dicit femininum non concipere masculinum. Pro quo l. si ita scriptum de leg. ii. quod verum nisi esset eadem ratio in masculino: quia tunc etiam femininum concipit masculinum subsistente eadem ratione. refert Deciin. c. cum in cunctis. nu. xxvi. supra eo. titu. post Antho. de butrio. in. c. fi. supra de consue. quem refert et sequuntur moder. in l. si quis id quod. ff. de iurisd. ommnium iudi.

¶ Istud tamen non placet Decio. vbi. supra et in l. femine. co. per. ff de regul. iur. quia hoc esset contra naturam quam arsquantum potest imitatur. dicit Car. in cle. prima. in ii. q. de sepul. in fi. et cle. i. q. iiii. isto ti¬

¶ Item si hoc esset verum sequeretur quod non esset differentia inter masculinum et femini num contra. d. l. si ita scriptum Pro hoc habes tex. notabilem. in. c. quoniam in prin. supra de symo. vbi pena que mulieribus imponitur: non habet locum in masculis licet sit eadem ratio. notat Io. de Anania: in d. c. quoniam in primo no. Probus

¶ Prouisio. licet stricte sub verbo hoc non comprehendatu electio: tamen large sumendo continet omnem modum prouidendi ecclesie. glo. in cle. fi. isto ti. quam sequitur Domi. in. c. cum illis. §. in illis. i1nfra de prebe. late Fely. in. c. in nostr. supra de res. quod videtur verum in fauorabilibus vbi verbo sunt late interpretanda: secus in materia odiosa et stricte intelligenda: testatur do. meus in simili de hoc verbo dispositio. lib. ii. respon. c. 34. indultum episcopo. Probus

¶ Si vero. Io. And. in. c. ne pro defectu. supra eo. col. ii. dicit. Quod si potestas eligendi per negligentiam deuoluatuad superiorem vel alias / poterit superior eligere iure de uoluto: et postea confirmare iure proprio vel poterit prouidere vnico actu per viam: scilicet prouisionis / vel collationis quia vbi due potestates concurrunt in eadem personidiuerso iure / quas habet exercere propria auctoritate / est in optione sua: an vellit prouidere vnico actu an diuersis per l. si consul. per Io. mo. et alia iura hic adducta. facit l. preses. ff de offi. presidi.

¶ Pro hoc vide ample Panor. in. c. causam que. nu. 6. supra eoti. et glo. in pragma. isto ti. in. §. censuit in verbo promouen. dum que dicit: quod si capitulum presentat episcopo: sede episcopali vacante poterit capitulum vnico actu. conferre vl presentare vt capitulum: et instituere vt gerensvices episcopi. vide preterea Io. mo. in. c. Auaritie infra isto ti. et que dico in proposito thematis in. c. nemo. hoc ti. Probus

¶ Nam ad ea. glo. ibi dicit quod propter bonas mulieres non est facienda lex / quia rare sunt / sed propter malas quia multe sunt. Et si quando reperiuntur miraculum dicitur glo. in. c. legimus. xciiii. di. Bal. in l. si a sponso. C. de dona. ante nup. vbi citat quod quando mulier osculatur masculum est miraculum quia raro accidit. Maius tamen dicas miracit lum quando vir et vxor non sunt collitigantes. citat Tira quae lus de legibus comnubia. Carta mihi. cxii. col. prima ibi. hec viator. Miraculum / hic vir et vxor non litigant

¶ Pro regula vide glo. in l. si quis negotia. ff. de nego. gestu

¶ Et dicit Alex. con. xxxvi. in fi. vol. v. quod exorditur viso processum cause quod procedit argumentum et presumptio a conmuniter accidentibus / allegat glo. in l. neque natales. C. de probatio. latius per Maria. Sozi. con. xciiii. versi preterea col. ii. quod exorditur: prestantissimi et iustissimi iudices: et ibi. concordantes in ipso con. xciiii. col. iii. versi. postremo. con. 87 col. iii. versi. v. conclusio. con. clxvi. col. iii. et con. ccxv. col. ii. in fine. et sequen. et con. clix. circa medium

¶ Et in proposito Iason in l. certi conditio. §. si nummos. ff si cer. pe. nu. 29 dicit quod argumentum ab insolitis non tenet que vide ibi in. §. quoniam. nu. v.

¶ In proposito etiam dicit roma. singul. cccxcix. quod exorditur. Quis debet probare / quod argumentum a communiter accidentibus transfert onus probandi in negantem. a legat. d. glo. in l. neque natales. C. de probatio. Facit dictum. Bal. ibi dicentis: quod scolasticus amplectans mulierem non presumitur eam benedicere. propter dictum argu. licet glo. in. c. absit. xi. q. iii. dicat contrarium.

¶ Comprobo preterea dictum argumentum iuribus l. si quis donaturus. ff. de vsufru. d. l. certi conditio. §. si nummos. ff. si cer. pet. vbi glo. in verbo cotidie l. palam. §. si qua cauponam. ff. de ritu nup. ibi vt multe assolent sub pretextu it strumenti cauponi prostitutas mulieres habere l. si pactum in fi. ff de pac. l. in fideicommissum. §. fi. ibi tractari solet. ff. de vsur. c. prudentiam. ibi vt solet de offi. de leg. Bar. in prima. parte. con. lxx. col. ii. apparent quedam instrumenta: quod hoc argu. est validum in materia coniecturarum et presumptionum. d. l. neque natales.

¶ Et adeo est verum: quod non solum habet locum in ciuilibus sed etiam in criminalibus. Petrus de Anch. con. xxiiii. col. i. visa inquisitione formata contra Philippum / quod reassumit Hypo. de marsil. singul. i. quem videas

¶ Et ad principale propositum: vide Petrum de Ancha. in. c. adolescens. nu. v. supra de spon. quod raro contingit quod vir et mulienr(maxime precedentibus sponsalibus de futuro se inuicemnon commisceant: vbi simul habitant: vel etiam conuersant Et hoc ratione communis accidentis.

¶ Et inquantum allegaui l. palam. Pro illius dicto facit quod notat Panor. in. c. osius. nu. vi. supra. isto ti. vbi dicit quod vale. argumentum a communiter accidentibus etiam in malo prosumendo. c. i. supra de cler. non residen. vbi idem Panormi. nume. quarto. Probus

¶ Aduersarii non esse. Abba. antiq. in. c. olim in fine. supra de resc. dicit in proposito: quod licet doceam rem quam peto ad uersarii non esse. ideo non doceo rem meam esse. Item licet doceam aduersarium rem super qua impetratur perdere debere non ob hoc est mihi adiudicanda. et facit ad idem. C. derci vendi l. vlti. vide l. sconquerebatur. C. vnde vi. et Io. mo. in. c. vt circa. infra isto titu. Et de eo qui approbauit fidem aduerfarii: per Alex. in con. cxiii. col. pe. viso et diligen. ter. volumine. iiii. Probus.

¶ In carnali cuius causa dicitur grauis et ardua Maria. Sozl. con. xvii. col. iii. supradicta. Probus.

¶ Confirmetur: dic ex natura confirmationis est addere robur cofirmato: non autem ipsum extendere vitra id su originaliter contineret / si actus non idiguisset cofirmatione l. aurelius. §. testamento. ff. de liber. lega. no. Bald. in l. ii. C. si aduer. rem iudica. refert Iason in con. 148. nu. vl viso processu. vol. iiii. et ante eum Paulus de castro. co. clxii. col. prima. visis et ponderatis in. ii. parte vbi subdit: quod quiconfirmat actum ipso iure nullum / censetur actum illum tunc de nouo facere iuxta ea que plene no. per doc. in l. i. f. de iuri. omnium iudi. per l. adoptio. ff. de adop. et valet: vt ex tempore confirmationis non retro .l. obseruare. §. fina. ff. de offi. procon. et lega. Uide Bald. in con. cxxxv. in fine Arti calus. in. iii. parte. Corne. con. ix. col. fii attentis narratis. ni tertia parte. Paul. de castro. con. clxxxvii. notandum in prin. in. ii. parte.

¶ Pro his habeo quod cum auctoritate principis confirmatur ab alio reuocari non potest. Bal. in l. ex. placito. col. iii. in versi. Et hoc facit ad questionem. C. de re. per mutatio / quia videtur ex certa principis scientia factum. quo casu in dubium reuocari non debet. no. Bal. in l. coficiuntur. §. condicilli. ff. de iur. condicil. Oldra. con. 257. factum tale.

¶ Et non debet quis. audiri contra illud quod facit princeps: ex certa scientia. Imo debet repelli et illi perpetur silentium imponi. Bal. in. c. primo. §. si quis autem. per illid tex. de pace constantie.

¶ Idem dic de facto de plenitudine potestatis cui nihic opponi potest: vt annullet gratiam. Bal. in prohe. Greg. luxta illud non potest dici principi cur ita facis. Uide decium. con. 341. nu. 3. viso puncto. vbi in proposito dicit: quod non parum operatur confirmatio facta ex certa scientia quia confirmat quod nullum est no. in. c. i. supra de transac. et. in c. veniens in verbo confirmatum. eo. ti. Bard. in l. si con stat. ff. de appel. et in l. preuilegia. in prin. C. de sacrosanc. eccle. vbi allegat l. adoptio non iure. ff. de adop. Panor. in. c. supra de confir. vtil.

¶ Et per hec videtur apparens discrepantia inter cofirmationems que fit ad instantiam et illam que fit ex cesta scientia. Prima enim dicitur. confirmatio in forma connunlque diffinitur. Confirmatio est ad alaud relatio / et pedet ex illo tanque substantiali vel preambulo. d. l. Aurelius presupponit igitur aliquid prius esse quod confirmetur. Bal. in l. nominationes. circa finem. in versi. conclundo et zo. C. de appel. ad idem hostien. et Gofri. in summa de confirma. vtil. et imola. in rub. eo. ti. dicunt: quod confirmatio in forma coni est iuris prius quesiti co: roboratio.

¶ Secunda vero que ex certa scientia procedit hoc modo non diffinitur quia per eam: vt supra diximus actus nullus confirmatur et sic per eam datur. Bar. in l. et quia ff. de iusrisditio. omnium iudi. Decius. d. con. 341. col. iii. viso. pucto.

¶ Et sic plus operatur confirmatio ex certa sclentia que ilo a que fit ad instantiam. pro quo vide que tradit Iason in con. cxlii. nu. vii. visa longa. volu. iiii. vbi ait quod titulus procuratus non dicirur iustus titulus. nec prodest in preiudicium iuris tertii. Bartho. in l. siue autem. §. si duobus ff. de publici. sicut etiam officium publicum procuratum nihl prodest nec prestat aliquem immunitatem l. vniuersi secundum ynam lecturam: et ibi Bar. ad hoc no. de legi. lib. x. C. sicur nec impedimentum procuratum l. ii. §. fi. et ibi Bart. et aliiad hoc no. ff. si quis cautio.

¶ Et pro themate: adde Maria. Sozi. con. clix. col. pe. in presenti: vbi subdit in proposito quod etiam ratificatio non auget liberationem vt comprehendat plusque de sui natura in ea induceretur.

¶ Et in hoc puncto confirmationis Alex. con. xcix. nu. 7. uper primo dubio. vol. vii. dicit vnum notandum quod licet egatum primo relictum non valuisset propter vitium ineptitudinis verborum: si postea fuerit confirmatum vale bit: et in confirmatione illa no intelligitur repetitum illud vitium per quod confirmatio infringeretur: vt si in primo legato dictum fuisset / Ticio ex monacha nato relinquoquo casu non valet iuxta l. turpia. in prin. de legatio. primo / confirndtio facta postea de illo legato valebit: et lla confirmatio non trahitur ad illa verba ex monachas nato / cum per ea vitiaretur confimatio l. si seruo alieno §. si ab impubere. de lega i. et. l. fi. ff. de manumissis testa. t. l. titia. §. i. ff. de verbo. obli¬

¶ Preterea in puncto nostro vide id quod solenniter ditunt Inno. et Antho. de butrio. in. c. dudum. supra de decl. vbi perilium tex. subtiliter ponderatum per eos volunt quod cofirmatio quatuncunque faciens mentionem de qualita te actus in quo erat vitium et defectus: queuis non sit factam confirmatio in forma communi: vt confirmo talem acrum: vt factus est / non valeat neque sufficit. Sed si sit facta confirmatio simpliciter per verbum confirmo / quod verbum de natura sui videtur rem firmam facere. c. inter bilect os. supra de fidem instru. si potest referriad actum coninatio erat aliquis debet in dubio referri talis confirma tio ad actum ipm qui erat aliqis / quod nota / quia istud dictum de sacili nonreperit alibi / secundum Alex. con. xxxix. nu. x. viso stato. vol. iiii. que vide in con. cxxii. col. fi. viso puncto. vol. iiii. pro his que. supra diximus de confirmatione ex certa scientia. Probus.

Appellatione canonie. vide Alex. in co. cxc. nu. xviii. Mature vol. ii. Probus

¶ Contumacia accumulat penam. glo. in cle. 1. de dolo et coi. ponit triplicem contumatiam. Et dic contumaciam sctoris magis puniri que rei glo in. c. non licet de regul. iur. i. que probatur per citationem et non comparitionem. Bal. n. lsancimus. §. cum aute. col. ii. C. ad trebel. vbi glo. reputata singularis per doc. ibi et est in verbo per contumaciam

¶ Etiam probatur per instrumentum. Idem Bal. in l. prima. liorum appella. non recipiuntur. C. Ea enim crescente contumacia crescere debet et pena / dicit Inno. in. c. de cauus. supra de offi. deleg. in fine. et glo. in. c. honoratus. 74. di.

¶ Et accusari debet alias non nocet Bal. in l. properandum §. et si qudem. coi. l. C. de iudi. et in l. pe. § i. coi. ii. C. ad trepel. Bar. in l. ii. ff. si quis in ius voc. non lerit. et in l. arbite. el. i. ff de arbi. Alex. con. 100 nu. iii. col. ii. in. v. vol. ducunis. dis omnibus quod verum dic nsi statuto dicatur quod contumax habeatur pro confesso. Ita reperio Bal. in l. si tutor. C. de interd. na. et Alex. in l. absente. C. de penis. et Bar. i. l. inter. ff. de publi. iudi.

¶ Quod statutum poterit corroiorari per id quod voluit Bar. in l. quandium el. iii. in versi. veniff. de acquirend. heredi. et in l. que dotis. infra col. ff. solu. matrimonio. vbi dicit quod contumacia semper interpretatur in lon est deterius contumaci et vtilius aduersario

¶ Et etiam quia dicitur delictum in omittendo Bald. in .l. si mora. ff. soli. ma. et Alex. in l. omne delictum. §. contumacia. de re milita. ff.

¶ Sed quid diceres. Pone. hora assignata no comparensctor nec reus vtrum debeat compelari cotumacia / cum contunacia dic quod reus non pot dici contumax. ita Inno. in. c. ca. unia. supra de penis dicens etiam habere locum vbi iudex non sedisset protribunali. Istud firmat Car. consilio. lxxii. col. lvii. versi. Ad septimum quod sumit exordium Titius nuc sut. xix. imni. Istud tamen limitat Fely. in. c. licet. in beato. col. ii. supra de accum. nisi essemus in materia in qua iudex posset procedere altera parte absente / puta in electione. in. c. cupientes. in § quod si per. xx. in versi. opponentes. hoc titu. et libi

¶ Dicit enim Bal. in margarita: quod contumacia diciur iudicia contemptus l. de etate. §. qui tacuit. ff. de inter. actio. Idem Bal. in. c. auditis. supra de procura. Et quod tanto maior videtur / quanto txre minori consurgit. glo. pe. in. c. duo sunt. xcvi. di. ii. q. vii. non possunt. Et hanc glo. ibi approbat Prepo. dicens: quod ic quotidie allegatur. Et sic contumacia nimia facit excedimo. dum in puniendo. tex. singul. in l. fulcinus. in. §. fi. ff. qui. ex cau. in posses. ea

¶ Et contumaci in vna causa potest iude denegare iurisditionem in alia in penam contumacie. glo. in verbo decreto. in l. sed et si ff. ex quib. cau. maio. quam Bain. c. grauis. nu. xvi. supra de resti. spolia. reputauit ad propositifingularem / quod intellige inter easdem personas et iudice decernente / hinc idem Bal. in marga. in verbo contumacia. in prin. ci tat: quod contumacia claudit copia iudicis et iudicii quousque contumax refecerit aduersario damna et expensas. tex. no. in.. sancmus. C. de iudi. siue ad peremptorium non venerit siue non venerit post primum non pereptorium: postea veniat ad secundum no. supra de proba. c. quoniam / super verbo. dilationis / et de procuratori. ex insinuatione.

¶ Et his contumacibus nulla pena statuta reperitur in iure / sed solum condemnatis: testatur Inno. in. d. c. de causis. in finalibus verbis. supra de offi. delega.

¶ Unum tamen noomitto quod voluit Idem Bal. in marga. vbi. supra. in fine: quod si quicontuma fuerit in processu nihilominus citari debet ad sententiam diffinitiuam: glo. pe. in l. iubemus. C. de iudi. Secusin interlocutoria

¶ Item contumacia non nocet / nisi in eo ad quod quis est citatus l. aut qui aliter ff. quod vi aut clam. not. Bal. in l. non ignorat. in fine. C. de fruc. et litium expen. Balo. in con. 4. quidam A vo. 5. allegat Inno. in. c. consuluit. supra d offi. delega. Paul. de cast. con. cccxvi. certum est. in prima pate. Et dic. Citatus legitime: alias secus. pro quo vide Iaso in con. 145. circa duo. vol. 4. Io. de imol. in consi. 97. nu. 4 in causa / dico in. c. quamuis. nu. ii. infra. de offi. de leg. vide in similiIo. mo. in. c. sequen. nu. ii.

¶ Et in proposito thematis habes ad vnum attendere quod no. Bar. in l. sepulchri. ff. de sepul. viola. quod quando iudex in aliqua causa praeuenit cognoscendo iux- ta id quod habetur in l. si quis postea. ff. de iudi. et in. c. proposuisti. supra de foro competenti et pendente lite / alter vult in eadem causa cognoscere / si conuentus fuit contumax coram primo iudice non potest coram secundo de litis pendentia opponere. tradit Sozinus con. 237. colum 1 difficultatem.

¶ Preterea in eodem proposito thematis / habes etiam attendere quod non sufficit / vt quis dicatur contumax / quando non compare. quia propter hoc non dicitur contumax / sed oportet quod pars ad uersa compares: vt supra diximus accuset absentis et non comparentis contumaciam / tex. est no. in l. properandum. §. et si quidem ib absentiam incusante. C. de iudi. vbi Iason post alios. nu. v. dicit quod ad hoc vt quis dicatur contumax non sufficit quod quia sit citatus et non comparuerit / sed requiritur quod pars aduerseius contumaciam accusauerit in actis / quod est de mente Bal. ibi dum dicit: quod ad conuincendum contumaciam non solum sufficit comparitio / sed contumacie accusatio. Et ista est practica communis iustificata aduocatorum dicentium: et hoc presente et accusante contumaciam talis. Bar. in l. arbiter la. i ff. de arbi. quod placet domino meo de Ripa in repetitio. ca. primi. in. supra not. in ersi. amplia quinto. supra de iudi.

¶ Uide Alexan. com. 100 discussis. volu. v. Et istud dic procedere in ciuilibus / secus in criminalibus / maxime quando iudex procedit ex officio. no. Alex. con. cxx. nu. vii. viso processu inquisitionis. vol. vii. Unde etique in simili de solutione fienda in certo loco / et neuter conparet in eo: quia tunc debitor non dicitur in mora. Deciuiconsi. 566 promisit. Probus

RElatio. vide que de relatio ne tradit Decius. consilio. 497. accurate. Probus

¶ Postulatio continetur. Adtho. de butrio. in. c. fi. col. xiiii. de consuetu. dicit: quod quando duo extrema sunt supposita legis interpretate / consuetudo in terpretans in vno extenditur ad aliud per adducta per eum

¶ Et procedit hec limitatio secundum Rochum de curte in repeti. di.c. i. Carta mihi. xvi. col. prima. in versi. tertio la. mitatur nedum quando duo sunt simpliciter parificata sed etiam quando reperiuntur a iure communiter parificata in dispositionibus. vt est videre in electione / postulatione / et prosentatione que per iura sexti in pluribus parificantur. Na talis assueta parificatio faciet quod consuetudo in vno extem detur ad reliquum. Probus

¶ Contra. dictio hec contrarietatem effectus notat. sicut dictio per contrarium. insti. de sena. consul. orficia. in prim dictio. vero econtra etecontrario significant conuersionem ordinis cum suis qualitatibus l. cum hi. §. fi. ff. de transac. glo. habes in l. duobus. §. fi. ff. de iureiur. Probus

¶ Facit pendere. de natura conditionis est / non statim inducere: sed suspendere actum in euentum vl defectum inoditione

¶ Et hoc non solum in conditione expressa sed etiam taci ta. no. in l. quia. ff de pac. tradit Maria. Sozi. con. cxxi. col. ii. visa contingentia. Probus

¶ Certa cui. Car. con. 99. dico quod acceptatio / per hodictum Io. mo. Archi. et Io. And. hic dicit non sufficera beneficium vacare vt conferatur. Sm necesse emquod collatori de vacatione constet dixi supra in. c. primo. de constitutione. Probus.

¶ Perplexitatem. verba instrumenti et scripture debent itaintelligi vt non contineant in se perplexitatem quendam vel repugnantiam. text in capi. inter dilectos. §. ceterum supra de fide instrumen. quem ad hoc allegat Antho. in capi. cum tu. colum. v. et ibi Panor. supra de prescrip. facit text in l. nam ad ea. ff. de conditioni. et demonstra. Bar. in lege in§. Idem quesiit. ff. de conditione indebi. tex. in l. fi. in fiff. de rescin. vendi. per quem dicit ibi Areti. quod pacta vnius contractus debent sic intelligi: vt cesset omnis absonus intellectus / et vnum non remoueat aliud / firmat Sozi. per hec / con. clix. colum. vii. in presenti / vide Petrum de Ancha. con. lxii. duplici respectu

¶ Et in proposito attende ad ea que citat Alexan. in conxv. nume. vi. viso processu. volu. 3. quod si per pactum / est promissum de nullitate sententie: non intelligitur de illa nullitate que resultat a perplexitate et repugnantia / quia etiam legislator actum repugnantem non potest in esse producere: imo nec etiam summus deus de quo meminit Iason in con. 148. colum. 3 viso processu. volu. 4. allegat Ang. consi. clxxxvii. in fine hic punctus prima fronte

¶ Dic preterea: quod in iudiciis vitanda est perplexitas / et ganeraliter in qualibet dispositione quod dic / vt in l. si titius ff. de conditio. insti. et. supra de offi. delega. cap. cum contingat. et. xiii. distin. cap. nerui. testatur Petr. de Ancha. in cap. in terposita. nume. vi. supra de appella¬

¶ Et dic: quod perplexitas dicitur quando aliqua duo seofferunt / et alterum qualecunque sit adimplendo sequitur vel impossibilitas / vel contrarietas / aut aliquod inconueniens probat glo. xiii. disti. in summa / vbi exemplificat de iudeis qui erant in perplexitate circa mortem Christi. Nam illi morti tradendo: peccabant occidendo innocentem: si mor ti non tradidissent faciebant / vt dicebant contra eorum le gem disponentem: quod qui se diceret filium dei morte morere tur iuxta verbum euange. quia filium dei se fecit

¶ Ulterius in materia dic: quod est quedam perplexita resolubilis: et alia quam non resolubilem appellamus / prima quando eligendo alterum extremorum non sequitur in possibile / nec contrarietas / sed tantummodo aliquod inconueniens / non resolubilis / dicitur quando electo altero extremorum qualecunque sit sequitur impossibilitas vel contrarietas: vt in casu. d. l. si titius: quando testator dixit hoc modo.

¶ Si titius sit heres: volo quod Iohannes sit heres / non potest verificari cum sit impossibile. Si vero est resolubilis / licet sequatur aliquod inconueniens non vitiatur: sed debet euitari maius inconueniens / et eligi extremum: in quo militat minus inconueniens. cap. duo mala. xxiii. distin. Uide Brunel. in tracta. de spon. et ma. conclu. xxxiii. versi. circa secundam impossibilitatem. Probus

¶ Potest contrahi: hic resultat: quod non semper milita argu. de matrimonio spirituali ad carnale / de quo per Propo. Alexan. in cap. fina. nume. 7. supra de spon. duorum / vbi dicit: quod papa separat matrimonium spirituale / secus carnale quod est inductum de iure diuino. Et de sui substanti requirit indiuiduam vnitatem.

¶ Spirituale autem est inductum de iure diuino et ab ecclesia. Panor. in cap. postulasti. supra de rescr. et Car. in cle. grtie. de rescr. vide Iaso. in auten. si qua mulier. nume. xi. C. sacrosanc. eccle. Probus

¶ Rcprobatur. Roma. con. cccxvii. circa propositum citat quod symoniam committit qui facit vel dat aliquid pro consequendo beneficio. Etiam si spirituale sit / puta beneficium. Aliud argu. not. in cap. ex parte / el primo. supra de offi. delega. prima q. i. ordinationes. cap. fina. supra de pac. glo. i pragma. in titu. de elec. in. §. ego. in verbo temporalis / secundum quam / et ibi in verbo Symoniacam. §. quod si aliter ait quod multum dominatur in regno Francie ipsa Svmonia. Probus.

¶ Macula. Ude que dico in cap. statutum / el primo de proben. infra. Et in proposito / quod ecclesia est cultrix iusticie / et non patitur contra iusticiam aliquid fieri in se / vel in alterum. tex. in cap. i. §. i. de alie. feudi. Probus

¶ Dubios / vide quod voluit Bald. in cap. fina. supra de postu. prela. quod dubietas non solum in facto: sed etiam in iure parit anxietatem / et est quedam tenebra mentis. ff. de iur. patro. l. diui fratres / nisi possit / sedari consultis peritioribus: vt C. de inge. et manu. l. si auiam

¶ Et dic de consulendis peritioribus / vt not. Bald. in l. iuris ignorantia. C. qui admitti / vbi inter alia dicit: quod sicur rustici et mulieres vadunt ad siluam pro lignis / et ad ciui tatem pro indulgentiis. Ita debent ire ad doctos pro consiliis. refert Ioan. de Anania. in cap. quoniam. nume. 6. supra de symo. Et de incertitudine et dubio: vide quae tradit Pet. de Ancha. con. ccxvi. col. i. nos Bartholomeus etc. Probus.

¶ Et est ratio / inquantum Ioan. mona. hic dicit alternatiuam fore dubiam: intelligas sane nisi quelibet pars alternatiue concluderet et fundaret intentionem: notat Alexan. in con. clii. in prin. viso processu. volu. v. Probus

¶ Est dubia. Idem dic de disiunctiua. Alexan. con l. nu. x. in causa. volu. vi. Probus

¶ Copulatiua. que quando cadit inter orationes per suiprincipaliter copulatas non habet vim copule / sed potius vim dictionis continuatiue ponit Bar. in l. si is qui ducenta. §. vtrum. ff de reb. dub. Maria. Sozinus. con liii. col. v. consiliis

¶ Facit quod notat Alex. con. xxxv. col. fi viso themate. vol. vi. quod licet copula. et debeat stare inter diuersa glo. in rubff. de iur. et fac. igno. tamen stare potest copula inter genus. et speciem vt patet in rub. C. de serui. et aqua. et ibi glo. et non Bar. in. l. in fraudem. § neque. ff. de iure fisci quae non sunt diuersa cum vnum comprehendatur in alio

¶ Uide preterea que dico de copulatiua in regula plus / et licet de natura copule requiratur vtranque partem esse veram iuribus vulgatis: habens tamen zenzel. quem ibi sequiin Car. in cle. plerisque isto ti. dicentem quod dispositio di. cle. lo. quentis de ecclesia carente clero: et populo habebit locietiam in ecclesia carente populo tantum / licet non cleroquia accipiendo seu considerando clerum et populum coniunctim carens altero tantum dicitur clero et populo carere arg. l. cum eiusdem. ff. de edil. edicto. Istud tamen nonplacet glo. in. d. cle. in plerisque / in verbo / et populo / qua sequitur ibi Paul. de eliaza. prout refert Alex. con. xxv. versivenio ad secundum consideratis verbis. vol. vii. cui videtur adherere et merito vide postremo eundem Alex. in consi. xx. nu. vii. ponderatis. vol. iii. Probus

¶ Certa. vt dicitur de articulo iuris qui est certus Maria. Sozi. con. li. col. ii. prestantissime doctor. Probus

¶ Pater. hoc verbum pater grecum est i genitor / patet enim dictus est eo quod patratione rei veneree peracta filium procreat vel quod melius est dicit Archi. in. c. presens: in prin. xx. q. iii. a greco panihatur id est omnia seruans.

¶ Pater enim dignitatis et honoris est nomen vnde sanctos patres dicimus. Et pater dicitur pluribus modis dei tate / doctria / senectute et generositate. et aliis notatis per Archi. in. c. fi. col. ii. xxii. q. ii. Probus

¶ Nupti e contrahuntur. hic videtur velle inferre Io. mo.¬ quod consensus patris sit de essentia matrimonii filie: vt videlicet filia non possit contrahere sine consensu patris: quod non admittas de iure canonico / prout late per Decium in regula / nuptias / de regul. iur.

¶ Et licet consensus non interuenerit patris tenetur tameneam dotare glo. in. c. fi. xxxii. q. ii. pro quo Panor. in. c. primo de adul. Et ideo nec exheredari vt ibi late per eundem Decium qui etiam loquitur de filio nisi dicas quod requiratur consensus de honestate solum. glo. in. c. cum virum. in ver. deuotio. supra de regul. iuris glo. in capitulo. sufficiat xxvii. q. ii. in verbo / solus in fine. Probus

¶ Eligi / et sic quod per ostium intret non aliunde Ioan. mo. in. c. i. de regul. iur. vide que de electione et collatione conditionali facta per inferiores / a papa tradit Domi. in concilio. lxxxxiiii. quia istud dubium. Probus

DIuiditur. dic rem diuisam dilucidius et melius intelligi. glo. post tex. ibi in l. prima in prin. ff. de doli mali et met. excep. Idem in. §. sed non vsque. in sti. de lega. tex. cum glo. in. §. igitur in prohe. insti. in verbo partiri iussimus. glo. in verbo sufficere in auten. vt iudi. sinquo suffra. in prin. cum dicat nihil esse tam magnum quia per partes diuisum fiat quastnihil multomagis vbi aliquid paruum erit in partes diuisum nihil apparebit. vide que dixi. supra. in prohe. premissis. addendo quod voluit Bal. in consilio. cccxlvii. col. ii. ecceformata. in. iii. parte dum ait: quod nihil rite vel recte fit sine ordinis compositione tum quia qui bene diuidit proximus. est veritati. tum etiam quia vbi non est ordo non potest est se substantia / siue dicamus. quod ordo dicatur substantiuum siue adiectiuum quod est de esse rei. Probus

¶ De camera. intellige apostolica cuius officiales maxmam habent facultatem. Notat Decius con. cccciiii. viso. et con. ccccvii. nu. vii. visis et diligenter:

¶ Uide que de camera ipsa ac camera contradictarum et cancellaria apostolica per nos dicitur in tractatu de mandat apostolicis. Probus

¶ Ibi est curia. etiam curia dicitur esse in illo loco ad quam est destinata. licet ad illum locum nondum accesserit. testatur vpol. de Marsil. con. xciiii. nu. xx. auxilium dm non me deserat. allegat cle. ne romani. de eleg.

¶ Item in simili vbi est rex ibi est curia. seu territorium. Neapol. vide Decium. cclxv. nu. l. illustrissime. et ibiquae dominr vide preterea glo. in pragma. in ti. de colla. in. §. cui rei in verbo curiam. et de elec. in. §. censuit. in verbo curia. Et dicit Inno. in. c. ego. N supra de iureiur. Quod limina apostolorum dicum tur esse ibi / vbi est papa / per que verba roma. singul. cxlv. verificat dictum Io. mo. pro quo dicit non fore tex. in mumdo / licet multi multos allegent. Et vbi est papa ibi est patria communis. Inno. in. c. fi. supra de dilatio. Bald. in l. ii. §. ligatis. ff. de iudi. idem Bal. in l. rescripta. col. pe. C. de preci. impe offer. idem Bal. in l. ii. §. miles. ff. de his qui not. infa¬

¶ Et attende quod de romana curia solet dici quod non vult oue sine lana: et curiales cardinalium et prelatorum admittuni. in paradiso: sine examine etiam inter martyres. Neuiza. in silua cartha mihi. lxxi. col. iiii. Et plerumque moriuntur in paleis nisi de gratia speciali decedant in hospitali. Pro quo illud / quod curia dominorum est probatoria meritorum. Et subdit. Io. And. in. c. vnico. col. prima infra de statu regul. hos versus. Curia ius curat / Meretrix dicta est curia. Et ad reprehensionem curiarum. dicit alter. Curia curarum genitrix / nutrixque malorum. Ignotis notos inhonestis equat honestos.

¶ Et postremo vide de significatione huius dictionis curia per Maria. Sozi. con. lxxvi. col. ii. in causa. et per Areti. in con. xv. in prin. Reuerendissime Probus

¶Concdane. proampliri hulus conclauis descriptionet vide librum primum cerimoniarum sancte Romane ecclesie. in prin. Probus

¶ Signisque. Maria Sozi. con. lxi. colum. vi. versic. Tertius et vltimus. in praesenti dicit quod ex signis cognoscitur santtas mentis et subdit quod quilibet presumitur sane mentis. l. nec eodicillos. C. de codicil. vbi etiam dicitur quod asserenti contrarium incumbit onus probandi. Ad idem con. clxv. col. v. visis / quod ex signis cognoscitur actus dubius

¶ Et in proposito Io. mo. hic vide glo. in verbo mutus. in l. Item quia. ff de pac. et l. labeo. eo. ti. glo. annuisset in l. prim et ibi scriben. ff. de verbo. obliga. dicitque vnum in proposito notandum Petrus de Ancha. con. 88. in fine premissa facti serie. quod signis et actibus deputatis alicui facto iudici. mus de illo prout facta demonstrant. l. iii. in prin. ff. quod quii que iuris: ibi siue vsus fuerit siue non

¶ Hinc dicimus quod agrauamine comminato / licet non illato potest appellari l. si quis prouocatione. C. de appella. Et lex dicit quod melius est ante tempus occurrere quam post vulneratam causam remedium querere l. prima. C. quando liceat sine iudi. cui conuenit illud terentii. Malo nos ante prospicere quam vlcisci accepta iniuria. Probus

¶ Concorditer istud verbum concorditer importat. in nemine discrepante / patet ex ethymologia vocabuli: dicicitur enim a con quod est simul / quod argumentum reperitur in iure validum l. ii. §. appellata. et ibi scriben. ff. si cerpeta. Iason in l. imperium. col. iiii. ff. de iurisdictione omnium iudic. Ang. insti. de testa. in prin. Bald. in l. conuenticulam. col. ii. C. de epi. et cler. Iason post Alex. in l. i. ff. de acqui. po. cum similibus

¶ Et quod non solum verificetur ethymologia vocabuli probo per tex. c. in causis. supra hoc ti. vbi factum a maiori parte capituli et factum concorditer ponuntur: vt diuersa glo. in cle. Neromani. in verbo concorditer isto tit. quam ibi sequitur. Car. et Imola. Ude alex. imolam co. cxxiiii. nu. ii. vol. ii. in causa. Car. tamen in. d. c. non potest. sibi contrarius voluit dicere quod sufficit quod fueritur factum a maiori parte vt dicatur concorditer / tamen teneas primam quam tenet Panor. in d. c. non potest. nu. xvi. et illam dicit fore tenendam simpliciter. Fely. ibi col. pe. vbi per eum prortraque parte quem vrde pro ampla remissione et placet Alex. con. xlviii. volumine. vii. Probus

¶ Antiquitati: vide Ioann. mona. in. c. statutam. supra de rescrip. Probus

¶ Dolent. Paul. de castro. con. 414. nu. ii. in facto presenti / prima parte dicit quod deficiente capite membra arescet. xxiiii. q. i. c. loquitur. xxiii. q. vii. quemadmodum

¶ Et ideo quemadmodum caput subuenit membris ita et econtra membra debent capiti subuenire. Et subdit in proposito nostro quod romana ecclesia est mater et magistra omnium aliarum ecclesiarum. Alie vero dicuntur filiie. c. primo. xii. distin. Que pro vtilitate aliarum inuigilat et non ctes ducit insomnes ipsaque regit et gubernat / et subuenit eis / cum opus est: tanquam mater filiabus: vt in prohe. huius libri. vide cal. con. vii. col. ante pe.

¶ Et sic econtra debe ntalie tanquam filie bone sibi subuenire cum opus est l. cum non solum. §. ipsum antem filium. C. de bonis que libe. Possunt enim dici filie: quia solus dominus romanam fundauit ecclesiam cuius Papa capuest. c. primo. xxii. di. Alie vero particulares ecclesie funda te fuerunt non immediate achristo sed a petro: et eius suo cessoribus: Maxime in Italia / gallia / hyspania / et aphric. in quibus nullus alius apostolus legitur predicasse / nec ecclesias instituisse nisi Petrus et eius successores. c. fi. xi. distin.

¶ Facit in proposito illud vulgare quod cuius est caput eius sunt membra per quod substentatur dictum Bal. in. c. si diligenti. supra de prescr. Quod sicut ciuitas Eugibina est de immediata iurisdictione ecclesie et totus ducatus: ita etiam quelibet castra: et ville quod ibi sequitur. Fely. in colum. prima.

¶ Uide que dico de capite. in c. accusatus. de hereti.

¶ Et in eodem proposito dicit Sozinus pater. con. vii. colum. prima. nunc quesitorum. quod ille dicitur esse in quasi possessione iurisdictionis totius prouincie qui est in quasi possessione iurisdictionis in ciuitate que caput est tetius prouincie principatum obtinet. no. in l. prima. ff. de ofi. fi. pre. Ang. Probus

¶ Prorogabo. Uide de prorogatione alicuius gratie resiaut similis. Paulus de castro con. ccclxxxix. si consideremus. parte prima: vbi concludit quod prorogatio non est quid nouum a prorogato / et per prorogationem quid non diuersificatur: vt patet in homine: qui cum paruulus na¬ scitur et quotidie crescat: non tamen diuersificatur: sed vt que ad centum annos est idem homo. Et sic prorogatio dicitur prioris dispositionis extentio que debet esse eiusde forme et nature. glo. fi. et ibi domi. in. c. hi qui. de praeben. ho. lib. no. Bartho. in l. prima. §. et post operis. ff. de oper. nonunciatione: vbi inquit: quod prorogatio facta intelligitur cum omnibus qualitatibus rei prorogate. allegat text in l. ii. §. sed si iudex. ff. de iudi. sacit tex. in l. fi de inoffi. donaC. et in l. electio. §. si is quem. ff. de noxa. l. inter socerum. cum inter. ff. de pac. doct. et eadem lege et pacto proroga. tio facta videtur. Bal. in l. si constante. C. de dona. ante nup. Et sic instar contractus renouati qui videtur reneuari secundum formam prioris contractus / si de diuersita te non apparet. no. Bar. in l. si mihi et titio. circa finem. ff. de verbo obligatio. Bald. in l. prima. col. pe. in versi. sed qui si dominus. C. quando non pe. partes. qui quidam Bald. in l. legem. C. locati in proposito citat quod videtur facta re nouatio sub eisdem pignoribus / penis renunciationibus et clausulis que erant in priori contractu: sequitur Alex. con. xxviii. in fine ponderatis. vol. iiii. et Deci. consi. ccccvii. nume. viii. visis. Ad idem dicamus de relatione que videtur facta cum omnibus eius qualitatibus. Bart. in l. prima. ff. de recep. arbi. Idem Decius. d. con. ccccvii. nume ix. Ad idem facit quod idem Decius no. con. 414. numen vi. viso ibi. Quia cum relatio relata sit ad statutum omnequalitates que sunt in statutis videntur esse in renuncias tione expressa l. asse toto. ff. de heredib. institu. l. ait pretor. §. si iudex. ff. de re iudic. l. si ita. ff. de conditio. et demon

¶ Adde que in simili tradit Decius. con. ii. nume. ii. Et pro tenui / post Bart. in l. si ita stipulatus. §. grisogonus. ff. de verbo. obliga. quod quando tendit ad vnum et eundem effectum cum obligatione principali: vt est obligatio fide iussoris qualitas principalis dispositionis in accessoria repetita intelligitur / allegat bonum tex. in l. si vt propo. nitur ff de fideiusso. vbi qualitas loci apposita in principali repetita intelligitur in obligatione fideiussoris. qua simpliciter promisit. Probus

¶ Uenetorum. apud quos iusticia naturalis tollitur not Petrus de Ancha. con. ccxliii. col. ii. iuxta ordinem

¶ Et dic venetorum qui non recognoscunt superiorem: t locum principis obtinent in ipsorum ciuitate et subditis. Paul. de castro con. cccxvii. nu. v. viso et examinato. in prima parte. et latissime per Iasonem in con. lxx. vol. ii

¶ Et de Ianuen. vide eundem Paul. con. 423. quia. cio eparte / Et inquantum diximus: quod veneti non recognoscumsuperiorem non tamen intelligas quod id prescripserint contra imperatorem quia illud dicitur vsurpatio. Et licet fateamur fore prescriptionem non tamen potuerunt excutere iugum subiectionis / quominus dicantur recognoscere imperatorem / quia non potest ciuitas prescribere: ne subsit alicui. Panor. in c. cum non liceat. in fi. supra de prescrip. e. in. c. per venerabilem. col. fi. supra qui filii sunt legitimi. facit quoa not. Ang. in l. hoc autem. in fine. ff. de serui. vrban. predio. vbi concludit. quod aut quis vult prescribere iurisditione et imperium iun aliquo loco communicatiue: seu cumulatiue cum imperatore et potest. Aut vult prescribere imperium abdit catiue et priuatiue ad imperatorem et nonpotest: quia liber. tus principem contra prescribe. notat Decius. com. 397. nu. ix. viso puncto quem vide. con. 357. col. ii. in casu magnificivbi dicit quod ciuitates non recognoscentes superiorem habent iura principis. Bar. in l. prima. de bo. vac. lib. x. C. in l. prima. §. de qua re. ff. de postul. in l. hostes. col. fi ff. de cap. in l. infamen in fi. ff. de publicis. iudic. in l. acta. §. de amplianda. ff de re iudi. firmat et late prout et dictum sequens idem Iason in. d. con. lxx. col. ii. vbi subdit quod dux Mediolani non recognoscit superiorem in temporalibus

¶ Et subdit vbi. supra Decius quod florentini non recognoscunt superiorem et in eorum territorio habent ius imperatoris. Bar. in l. hostes. ff. de cap. firmat Panor. in con. xc. sub nu. vi. Quo ad primum dubium. vide roma. con. lix. nu. vii. ad discutiendum. Probus.

VT circa / hec dictio circa sepminuit in testimoniis ferendis. maxime quando requiritur probatio certi temporis / probat theorica. Nam vbicumque per testes est probandum aliquid factum fuisse infra aliquod tempus: tunc si testis deponens de tempore addit illa verba vel circa / numquam probat text est not. ibi circiter. xii. an. supra de despon. impub. Ubi Antho. de Butrio in fine / dicit menti tenendum: et declaratibi quod temporis interuallum importat hec dictio.

¶ Istud dictum placet Alexan. consi. lxvi. col. ii. in causa et lite. volu. vii. Et consilio. xxix. nume. v. clarissime doctor eo. volu. Idem Alexan. consi. clxxxiii. in versiculo / rurius ab alio. eo. volu. et consi. sequen. nume. ix. et in consi. lxxxviii. nume. xv. quniam ome datum. volu. v. vbi dicit quod hec dictio potest referri ad allquot paucos / plus vel minus quod coprobat ibi. Probus

¶ Ad malum. facit illud BHene. viii. capi. in fine / et Bald. in prohe. Decretal. Luc. de penna. in l. quicunque. colum. iiii versi. xix. presumitur de apo. publi. lib. x. C. Barba. in prohe. cle. in fine. §. quoniam nulla / vbi reddit rationem / quia homo malum potest per seipsum. Bonum non. nisi per gratiam / de conse. distin. iiii. cap. finat

¶ Item quia homo malori electione et subtiliori iudicio indiget in bono / quam in malo. xii. distin. cap. quod dicit Dominus. Idem Barba. in clemen. prima / de summa tri. Idem in cap. cum esses in fine. v. not. supra de testamen. Et Uanguel. n. d. prophe. cle. vbi dicit in. iii. confi. debere intelligi de oni etate in qua post dolus cadere / et ita in adolescetia qua est capat doli. xxxiii. q. ii. in adolescentia. Et nemo est qui non erren. Paulus de castro per illum tex. in l. quamuis ratio nes. ff. d. conditio. et demonstra. qui pro singulari notatur a Bal. in pro hereditariis. ff. de heredi. actio. ad hoc quod modicus error in calcuto factus bona fide non rescindit actum. Prohoc vide eundem Bald. in cap. si proponente. supra de rescri.

¶ In proposito dicit Horatius. Heu vitiis nemo sine nascitur optimus ille est qui minimis vrgetur. Imo quotidio sumus deteriores.

¶ Hinc Bald. in dicto prohemio: quod omnis caro de facili corrumpit viam suam quia est lubrica maxime in iuuene. Flo. in rubri. finium regundo. Et ratio: quia malum est facile / bonum difficile. Philorophus. ii. ethi. Pro hoc vide que tradit de selua: in suo tracta. de benefi. prima parte. colum. iii. versiculo circatertium: et glo. in prohe. pragma. in verbo / nequitia. Probus

¶ Indefinita equipollet vniuersali. Bar. in l. prima. §. sed et si certum. nume. iii. ff. de ventr. in po. mitten. dicit: quod in dennita equipollet vniuersali / etiam in odiosis: quando profertur a lege. Cum non sit ratio quare magis rereratur ad mum quam aliud. Imo pius: si lex loquitur in persona vnius singularis videt loqd vniuersaliter et illa persona videt ad lecta gratia exepli vt in prophe. consti. in fine. C. Secus si proferatur ab homine. Istud comprobat idem Bar. in l. nominatim. nu. iii. ff. de liber. et postu. Iason. in l. bene est. nu. vii. ff. de reb. credi. et in. d. l. nominatim. nu. xviii. secus in rauorab libus puta alimentorum Bar. in l. quidem. ff. de vino et olelega.

¶ Et dic quod quotiens omnium particularium cadem est ratio. tunc indefinita equipollet vniuersali. et idem iuris est in vno quod in aio l. si pluribus. de lega. primo. vbi Bar. et Di. in prohemio. de reg. iur infra Alex. co. cxviii. nu. ii. vol. i. Idem. iiii. vol. con. xxvi. nu. iiii. quod indefinita in singulari prolata / siue circa res. siue circa personas equipollet vniuersali quando omnium contentorum sub indefinita eadem est ratio / firmat Di. in rub. de regul. iur. Bar. in l. pluribus. de lega. ii. facit tex. in l. obligatione gnali. ff. de pigno. Decius con. clxxiii. nu. iii. viso processu. Paul. de castro. con. cliii. col. ii. super primo dubio in prima parte. Alex. con. cci. nu. xiii. perspectis verbis. vol. vi. et ibi allegat plura iura et auctoritates multas

¶ In teffibus tanen indefinita non equipollet vninersali. Alex. con. cviii. nu. xiii. vol. ii. in causa et lite. et con. ccxli. In ca domnorum. vol. vii. et Iason in. d. l. nonatim. nu. xx. E ratio est: quia dicta eorum debent de necessitate conclude re. Istud fuit dictum singulare Inno. in. c. auditis. col. ii. in verbo. exceptionem. supra eo. ti. quod placet Panor. ibi. nu. xvi. et Fely. nu. 24. versi. gusta etiam quotidianum ad quen¬. te remitto: et ea quadduntur. supra ad Panor. vltra quos videm Dcium. in l. contractus. nu. xx. ff. de regulis iur. in proposir. que. supra dicta fuere. Oldra. con. 172. nu. xviii. quod exordum quia omnes fere / dicit quod indefinita honis non equipollet vt ueriali in materia non necessaria. Et pro premissis Decicon. 343. nu. ii. viso consilio. dicit / quod indefinita ipsa non eco pollet in materia odiosa vniuersali l. ii. ff. de liber. et posthu. Etiam si materia non sit odiosa non equipollet vniuersali: quando est diuersa ratio / no. per Di. in rub. de regul. iur. Bar. in l. si pluribus. de lega. ii. Probus

¶ Persona representata: Roma. con. 436 nu. ii. quod ex orditur. Quod indultum Petri hoc comprobat / subdit tmume de stricta vocabuli significatione et maxime in materia cuius verba sunt restringenda vt in indulto / verbum persone. non comprehendit vniuersitatem allegantem. Item quecunque. C. de sacrosanct. eccle. et. l. si quis. in tantam. C. vnde vi. et l. metum. §. aduertendum. ff. quod met. ca. Secus de larga fignificatione verbi. d. l. mortuo. et l. prima iuncta c. nihil interest. ff. ad macedo. et quod notat glo. in l. eos. §. ereros. in verbo. vsurarum. C. de vsur.

¶ Et sic aliud est in materia restringibili: et aliud in materia larga siue in materia odiosa et fauorabili¬

¶ Pro qua distinctione habeo duo dicta Bal. Primum in rub. C. ad trebel. vbi dicit quod si quis promittit deredere aliquem contra omnem personam non comprehendit vniuensitatem quia apellatione persone non venit vniuersitas / prohoc concordant idem Bal. et Paul. de castro in d. autem Item quicunque. quod si quis constituitur procurator ad agendum contra quecunque personam / non intelligitur constititus ad agendum contra vniuersitatem. Ad idem. quod notat Roma. con. cccc. queritur an statutum / quod statutum disponens fieri compromissum inter personas / non comprehendit vniuersitatem. Aliud dictum Bal. in. c. primo de no. forma fidelita. vbi dicit quod si quis promisit deffendere contra omnem hominem: quod tenetur: defendere contra vni uersitatem / quod dictum refert et sequitur And. barba. in c. cum non ab homine. supra de iud.

¶ Et quod hec dicta debeant intelligi in duobus diuersis. o dioso vidlicet et rauorabili. habes doctrinam Panor. in. c. nouit not i. quem sequitur ibi Imola. supra de his que flunt a prela. si ne comensu capituli / scilicet quod dictum Bal. in. d. c. primo de no. for. fideli. lo quit in materia fauorabili scilicet in deffensio ne que est tantum fauorabilis quod princeps eam tollere non potest / eo quia de lure gentium. Aliud vero dictum Bal. lo. quitur in agendo / et sic in materia odiosa pro hoc regula in ris fauorabiliores sunt relque actores / contra tamen hac distinctionem facit quod. supra diximus post Roma. con. cccc. videlicet de statuto disponente fieri compromissum et sic concordiam quod videtur fauorabile secundum Bal. in l. qui se patris. C. vn. de liberi / tu tamen dic. id non obstare / quia Bal. in. d. l qui so patris loquitur in statuto compellete affines ad cocordiam et tunc est bne fauorabile vt ibi fatet Iason / secus in statuto simplici loquente de onibus personis / quia tunc non est rauorabile eo quia contra ius. cum persone debeat venire adc compromissum suamera volutate. c. primo ibi ex comuni placito. supra de arbit.

¶ Et pro comprobatione praemissorum: vide etiam Sozl. co. 275. col. 5. in causa fratrum. vbi dicit: quod dispositio odiosa et stricta que loquitur de persona non habet locum in vniuersitate. Uo. luit Ang. in. d. l. metum. §. sed animaduertendum. ff. quod met. causa. Bal. in. c. i. si conuenticulam. de pace iura. firmanper illum tex. Bal. in rub. C. ad trebel. Probus

¶ Non vera. Idem Io. mo. in. c. Romana. de senten. excommunica. vide de persona representata / et an filius representet personam patris defuncti per Alex. in con. cciiii. col. ii. volu. ii. et latius per Decium. con. 444. concurrit patruus. et consi. 527. in ciuitate. Probus

¶ Et singula. Ista verba exigunt concursum singulor que apta sunt comprehendi l. si is qui ducenta. §. vtrum. ff. de reb. dub. l. si necessarias. § anima. ff. de pig. actio. tradit. Antho. de Butrio. consi. xix. colum. secunda. quia hic agis tur de auctoritate episcopali. Probus

¶ Datum episcopo. secundum glo. hic / ista est communis opinio quam etiam tenent domini de Rota. in antiqu. deci. 819. Probus

¶ Manuum. etiam manuum dic fore officium / humanum corpus deffendere: iuxta illud. Manus enim sunt arma ad tuitionem humani corporis naturaliter generata. Uidemus enim pueros in quibus nondum est formata malicia: tamen pro posse se manibus deffendunt Brutorum quoque sola natura viuentium eadem qualitas est: vt naturalibus armis puta rostris / connibus / vnguibus / calce / vel dentibus se tueantur.

¶ In proposito. Io. mo. Adde illud Exodi. xxiii. c. Ne iniumgas manum tua / vt pro impio dicas falsum testimonium. Probus

¶ Ad impossibile. Adde id quod voluit Bal. in. c. cum actessissent. col. 4. nu. xi. supra de constitutio. quod impossibilia velnimis difficilia sunt extra naturam humanum: de quo et aliis impossibilitatibus: vide siluam nup. carta michi. xxx. cum sequen. vbi inter alia citat Aristotelem. parte. xxviii. problema. 4 quod iuuenis castus est martir absque sanguinis effosione / Ratio videtur tradita per lucam de penna. in l. mulieres. col. vi. Io. de incol. lib. x. C. vbi dicit: quod arctissima est vita continentie / et laboriosum est continere: et pauci sine vitio carnis inueniuntur. Prepo. in rub. de spon. circa prin. in carursus. col. 4. qui cler. vel vouen. ca. fi. 4. no. de eo qui cogno. consang. vxo. sue. Io. Anna. in ca. significauit. col. ii. de adul. Guil. de montelauduno. in regula Nemo. in prin. hoc lib. de regul. iur. dicit: quod id quod non est in esse / nec potest esse non cadit in obligationem

¶ Item verba generalia non extenduntur ad impossibilia per ea que citantur apud Alexan. in co. cxxiii. nume. xiiii. Scripsit ecclesiasticus. vol. 4. quod sistatuto cauetur quod custos ville teneatur capere malefactores / quia non vide tur statutum comprehendere in genere illum quem in specie comprehendere non potuit / et sic non poterit capere clericum / et sic istud habet locum in odiosis et in penalibus. Probus.

¶ Legum interpres. Decius in. c. auaritie. supra de prebend. nume 9 per hoc comprobat opinionem cammunem quod monachi preferuntur regularibus canonicis / quia vt relatum est in curia Romana. Ita in processionibus obseruatur. Et sic vbique locorum attendi debet. Specul. in titu. de appel. §. de officio. versi. vt autem. Bald. in l. obseruare. § antequam ff de offi. proconsul. text in cap. fi. supra de foro compe. et in capi. cum non liceat. supra de prescriptio. Probus

¶ Nisi quis. Adde Ioan. Mona. in cap. Is qui infra hoc tit in princi. Probus

¶ Expressa. expressum dici quod verbis specificis fit Pro quo habes glo. no. in. c. inquisitores. in verbo. expresse infra. de hereti. cext. et ibi Io. and. in nouel. in. c. quia perici losum. in fine de senten. excommunica. hoc lib. Facit quod citat Antho. de Butrio. consi. xix. col. v. quod incipit. Quia hic. agitur de auctoritate episcopali: vbi tenet quod exprest. dicitur fieri / illud quod specialiter / et nominatim fit. Et per hoc infert quod in casu. c. Abbates. de priuilegiis. hoc lib. non dicitur expresse concendi abbatibus solennis benedictio / ne si de ea specialiter / et nominatim dicatur in priuilegio Pape. Hinc est quod vbicunque in rescriptis beneficialibus ex iuris dispositione requiritur expressa mentio :. non sufficit mentio de scendens ex consequentia verborum: set requiritur quod specificis verbisit expressa / vide pro hoc Panor. c. ad aures. supra de res. et doctri. nam Bal. in l. sed et si quis. §. quaesitum. col. 4. versi. venio ad quaestiones. ff. si quis cautio. vbi dicit: quod expressum dicitur quod voce profertur / veper scripturam apparet ad oculum. Id autem quod colligitur solum per rationem intellectualem illud dicitur tacitum: vt l. ian hoc iure. ff. de vulgari l. non recte. ff de fideiusso. Ad id quod notat Ioan. de Imola. in clemen. constitutionem. nu. 4. isto tit. vbi dicit. quod ius artat aliquem ad singularem. expressionem facti non sufficit expressio in genere nisi circum. stantie specifice exprimantur. c. pia. de excep. hoc. lib. ratio. quia quod fit in genere non dicitur fieri specifice l. pretor. §. quod autem. ff. de iniu. vide que in proposito de expresso deco. in. c. constitutionem de regula. et remissiue in. c. nullus infra hoc ti. et apud Alex. in con. cxxiii. col. prima. Scripsit eccle. fiasticus. vol. iiii. vbi adducitur tex. singularis pro hoc in l. fi § omnem autem. C. de admi. tutor. vbi Bar. quem ibi. sequuntur Bal. et Ang. dicunt se fecisse cassari infinita in strumenta tutele quia tex. requirit quod tutor specialiter promittat agere vtilia et praetermittere inutilia quod si non est ex pressum specialiter / non est satisfactum illi leg.

¶ Et subdit aliud nu. xii. quod vbi lex corrigens desiderat quio expresse fieri tunc ad satisfaciendum ei est necesse quod fiat ex presse verbis singularibus / et non alio modo l est si quis in primcipio testamenti. de lega. iii. in ver. sed hoc ita demum.

¶ Et per hec habes aliqualem vim expressi quod comprobo in simili / quia iura noua generaliter corrigentia nunquam intelliguntur corrigere leges ponentes casus speciales. glo. in l. sciendum. quam ibi Bar. et alii approbant. ff. qui satisda. cog. pro qua est tex. in l. in testamentis. C. de testamen vbi Raph. fulgo. ad hoc notat iuncta l. hac consultissimavbi glo. et doc. C. qui testa. fa. pos.

¶ Item quotienscunque lex apponit specialem fauorem certarum personarum lice. postea fiat reuocatoria generaliter / tamen non tollit nec corrigit illum specialem fauorem inductum illis certis personis l. decurionibus iuncta glo. et ibi Bar. et Ang. C. de silen. lib. xii. quod latius comprobat Iason in con. cxlvi. col. iii. presupposito. vol. iiii. Probus

¶ Obiciens crimina. ex obiectu tali non oritur actio iniuriarum / cum is fiat ad deffensionem aut iuris tuitionem. non autead inferendum iniuriam. pro hoc habes quod no. Guill. Bal. Ang. per illum tex. in l. fi. ff. quod quisque iur. vbi dicunt quod si ego reprobando testes contra me productos dicerim quod sunt infames / et ribaldi non teneor actione iniuriarum / quia obiectio mea facta est ad deffensionem meorum iurium / non autem ad inferendum iniuriam. Firmat Maria. Sozi. concxviii. col. ii. visa narrati puncti. vbi pro hoc allegat l. et qui maior. § libertus. ff. de bo. liber. / et subdit post predictos doc. quod vtile est dicere / quod non fecit animo iniuriandi. Et sic succedit regula quod executio iuris non habet iniuriam l. ini. riarum. §. primo. ff. de iniur. cum similibus

¶ Contrariam tamen sententiam reperio tenere Io. And. in additio. ad specu. in ti. de accusa. ad finem. et Pet. de Ascha. con. cccxxv. Super primo dubio subtiliter et ad plenim post Oldra con. liii. consueuit dubitari. An dicens alicu verbum quem Maria. Sozi. vbi supra sequitur dicens quod talis tenetur actione iniuriarum. per id quod habetur in l. si non omnes. et in l. si quidem. C. de iniur. et in l. si tibi. de libercausa. C.

¶ Et pro concordia opinionum dic primam procedere quando obiiciens probauit obiectum. secus si non propbauit. quod firmatur per no. in. c. i. hoc titu. et eo. lib. vbi dicitur quod o contra clericum crimina opponit: si non probat punitur / fin matur etiam. Nam ille qui opponit aliquem non esse idoneum fideiussorem quia pauperem dicit cum sit idoneus. tenetur actione iniuriarum. casus est rotondus vbi Bar. Ange. et alii. in l. si vero pro condemnato. §. qui pro rei qualitate. ff. qui satisda. cos

¶ Item ex quo non probauit presumitur calumniose excepisse ar. eorum que no. in l. ii. C. de calumnia. pro quo habet. doctrinam Io. mo. in. c. si forte. sub nu. ii. infra hoc titulo. Que presumptio cum qualitate verborum contumeliosa facit quod non tantum animo repellendi / sed iniuriandi presummatur deduxisse. Et licet in principio sit presumptio quod faciat gratia iuris suconseruandi tamen si ex fine il e.t ex defectu probationis surgit alia ura sumptio in contrarium scilicet quod fecerit animo iniuriandi. Et sic succedit quod fortior presumptio tollit aliam minus fortem presumptionem l. diuus. ff. de in integ. restitu. c. per litteras. vbi panor. supra de presump. sicut verisimilitudo maior. tollit minrem. Bal. in l. siue possidentis. circa finem. C. de verbo. Item vehemens presumptio naturalis tollit quamlibet opinionem contrariam l. eum qui probabilem. vbi Bal. C. de epiet. cle. Item in proposito. exitus acta probat dixi supra. in. c. cum aliquibus in verbo / finis / de rescriptis.

¶ Item qui probat quod deduxit etiam excipiendo calumniarvidetur l. i. C. de aduoca. diuer. iudi. cle. calumniam de penis Et sic hec vltima presumptio tollit primam. d. l. diuus. cum ibi no. ff. de integ. resti. mi. et in. c. cum inter. supra hoc ti. Imo contrillum qui deduxit crimem due sunt presumptiones (vna verborum) que sunt natura mala et contumeliosa. per que animsprobatur l. si non conuitii. C. de iniur. (altera defectus probationis) Et sic iste due presumptiones tollunt vnam per ea quae late dixi. supra. in. c. primo / in verbo. duo concurrentia. de rescrip. Et ideo in hoc secundo casu non releuat protestatio opponentis / quod non intendit excipere animo inturiandi per ea que no. doc. per tex. ibi in. c. cum te. supra de iureiur. quod protestatio non excusat quod indebite fit / vnde non minus tenetur de iniuria qui dicit salua reuerentia tu mentiris / ad idem quod in simili dicitude protestante quod non facit animo inuadendi quando propria auctoritate bonorum possessionem ingreditur. notat Iaso. consi. 146 vol. 4. in prin. Ratio in proposito / quia talis protestatiovidetur contraria facto / et sic non debet operari. ca. solicitu dinem. supra de appella. Bar. et alii. in l. non solum. §. morte. ff. de no. operis nuncia. Do. meus de Ripa. in. c. cum. M. supra de constitu. primo libro interpretationum.

¶ Pro hoc videtur viua ratio / quia alias esset dare facilem materiam delinquendo et facilem viam euitandi talem iuris dispositionem penalem / sa ex sola protestatione pars posset facere / quod actione iniuria: non teneretur quod non est dicendum / perid quod habetur. in l. conuenire. ff de pac. dotal. facit regula cum quod vnavia etc. de quo per Io. mo. supra nu. xxii. Probus

¶ In re appetibili. Dico. in. c. qui tacet. de regul. iur. Idem Ioan. Mona. in capi. contra. de hereti. et in capi. vnico. de despon. impub. infra. Probus

¶ Post decendium. quid dicendum de hac exceptione / t illa quod renunciatum est appellationi. An sint directe vel indurecte exceptiones incopetentis iudicis / vide per Petrum de Ancha. com. 372. pro declaratione istorum. Probus

¶ Ratam habere. vide Alexan. in consi. clxvii. viso processu. volu. ii. et consi. clxxxxiii. colum. prima viso processu. eo. volu. et consi. cx. col. ii. visis. volu. i. Probus

¶ Infra. vide que in proposito citat Alex. consi. xxxvi. nuviii. viso themate. vol. 4. et lapum allega. xxii. et quod in simili voluit Ioan. mo. in cap. quam sit. colum. fina infra ec

¶ Et sic lapsus temporis habet tacitum consensum. Hinc dicimus quod si post presentationem ab vno patronorum factam positi fuerit edictum iuxta. c. fi isto ti. Et post / alii patroni non con. paruerint in termino prefixo videntur aquieuisse dicte prosentationi: et vlterius contradicere non possunt. Io. an. in. c. ii de offi. vicarii. hoc lib. et ibi domi. refert Decius. con. clxxxii. circa finem / quod incipit causa venerabilis / qui subdit idem in electione: quia si contemptus non comparuit infra tempus statitum in edicto vlterius non auditur / vt concludunt Io. an. Ad tho. et Panor. post. alios / in. c. ii. supra de his que fiunt a prela¬

¶ Et pro comprobatione huiusmodi intenti habeo quod licet valeat appellatio quando dicitur appello ad iudicem conpetentem l. qui Rome. § pe. et ibi no. doc. ff. de verbo. obli. ga. glo. in l. cum proponas. et ibi Bald. et Sali. C. debo. auctoritate iud. pos. Bar. et alii / in l. i. §. si quid. ff. de appellaBal. in l. apertissimi. C. de iudi. tamen ratione incertitudi. nis / cum plures possint esse iudices competentes / vt put quando appellatur ab episcopo. Archiepiscopus Legatus de latere / et Papa (ad quos duos vltimos appellatur deiure ntro omisso medio. c. ad Romanam. ii. q. vi. c. si duobus. de appel. et. c. i. supra de offi. de leg.) Requiritur quod talis appellans declaret infra. x. dies praefixos ad appellandum coram quo velit prosequi dictam appellationem glo. est foralis in. c. si is cui. de offideleg. Hoc lib. Io. an. in regla in alternatiuis / in mercur. tangunt Io. de imol. et Paul. de cast. in. d. l. qui Rome. § pe. ff. de verbo. obliga. Idem Io. an. in addi. ad specu. in ti. de appel. §. Nunc tractemus. col. v. versi. Sed pone. Aliquis ita dicit: et in versi. Sed si quis dicit.

¶ Pro praemissis videtur vrgere quia ratihabitio: operatur rebus extantibus integris. Bar. in l. vxor. § si quis vxorem. ff. de adulte. Confirmat dinus. in l. pantonius in prin. ff. de aquir. hered. vbi dicit: quod si filiusfamilias mutuo accepit sine iussu patris: quo casu non tenetur proptesenatusco. macedo. et pater postea filio effecto sui iuris per emancipationem ratificat contractum mutui / nihil est / quia mutatus est status rei tempore ratihabitionis / nec est integraquod comprobat Alex. consi. clxvii. nu. iii. qui res. volu. vi.

¶ Contra Io. an. tamen et sequaces / repio specu. in. d. §. nunc tractemus. colum. fi. versi. Sed quod si quis dicit / vbi vult / quod si quis dicat simpostoliter appello / nec dicat ad quem intelligitur ad proximum sufperiorem. d. l. i. ff. de appel. maxine in regno Gallie. in quo neappellatur omisso medio et sic non est necesse exprimere ad quem iudicem quia genus quod non potest verificari nisi in vna specie non inducit incertitudinem / vt in simili de nomine appellationis no. in. c. ex parte l. et. c. quoniam abbas / vbi Panor. supra de offi. de leg. Item de iure communi / quia in dubio videtur quis non recedere a iure. ar.l. in obscuris. ff. de regn. iur. et sic velle vti iure communi. l. quamquam et. l. in testamento. C. de testa. milita. vide istud late comproba tum per nos in trac. de man. apostol. eo in loco quo tractatur designatura Pape.

¶ Sed de iura communi appellari debet ad. proximum superiorem. Nedum de iure ciuili l. imperatores. ff. de appella. sed etiam de iure nostro. c. delicti. el. ii. supra eo. no. idem specu. in. d. §. nunc tractemus / ibi gradatim / in prin. §. Ergo si debeat fieri gradatim nulla est incertitude quia videtur vt diximus appellari ad proximum superiorem: et ideo vt habeamus certitudinem non est necessaria de claratio. Cum incertitudo si qua sit reducatur ad certitudinem: per ea que supra dicta sunt de genere

¶ Hanc opinionem tenet Alex. de Imola. con. xii. col. fi. videretur prima consi. vol. vi. vbi dicit quod contraria loquuntur. quando apparebat quod appellans volebat vti via iuris communis et via iuris specialis / vt quia ab episcopo appellauerat alternatiue videlicet ad Archiepiscopum / vel ad Papam. Et sic remanet incerta / subdit tamen quod videtur appellatum ad immediatum superiorem. cum melius dicatur deuoluere appellatio ad eum ad quem deuoluitur iure communi: quam ad eiad quem deuoluitur iure speciali cum potiora sint ea quae de iure communi quam que sunt de iure speciali l. eius militis §. militia missus. ff. de testa. milita. Io. mo. in. c. priuilegium et ibi dico de priui leg. vide distinctionem Domi. in cap. si i cui: quam Alexand. citat vbi. supra. in fine vbi pro eius intento adducit rotam.

¶ Et licet Io. mo. hic videatur solum dicere de termino iuris. Idem tamen venit dicendum de tec mino hominis. notat Areti. in con. xvi. col. pe. presupponitur. Probus

¶ Indigent auxilio: firmant Io. mo in. c. nulli. Bar. in l. ambitiosa. ff. de decre. abordi. fac. tex. in. c. fi. supra de transac. et ibi. Panor. Alex. In l. nemo potest. de legatis primo. col. prima. tex. in l. fi. ff. qui satisda. cog. l. oratione. ff de fer l. no est ferendus. ff. de transac l. licet. ff. de arbi l. prima. ff. de ven. inspi. l. si legibus. C. de epi. audien l. pretor. §. si post senten. ff. de vaca. mune. C. de testibus l. si quis. testibus. c. nulli. hoc tiet in. c. l. §. si vero de exceptio. hoc lib. Petrus de Ancha. notat consi. cciiii. visis et ponderatis. vbi in proposito citat illud vulgare: quod res noua nouum consilium capit. Ad idem Petrus. con. 84 col. ii. Prima facie videtur dicendum. vbi magistraliter dicit. quod ex causa noua superuenienti licet recedere a qualibet dispositione. Nec dicitur fieri contra voluntatem. quia si de tali status mutatione cogitasse ille qui disposuit illud idem fecisset hoc secundum eum patet in iuribus condendis: quia ex causa superuenienti receditur a constitutione que tendit ad noxam. c. non debet. supra de consang. et affinita. c. statutum. in principio de rescrip. hoc libro

¶ Hoc etiam patet in dispositione testatoris a qua recedit tur propter mutationem morum l. in confirmando l. vtilita tem. ff. de confirma. tutor l. tres tutores. §. fi. ff. de admi. tutor. Decius con. 349. sub nu. 6. consuluit.

¶ Receditur etiam a iuramento. cap. quam admodum. supra de iureiuran¬

¶ Item a priuilegio. c. suggestum. supra de deci. dico in. c. primo in verbo priuilegium de eta. et qualitat

¶ Item a pactis et conuentionibus l. tale pactum. §. fi. ff. de pac. l qui seruum. ff. de verbo. oblig.

¶ Et redeundo ad thema. pro eo habes tex. in l. plane. ff. vt in bo. lega. in fine / vbi superueniente inopia inopinata cautio que remissa erat / prestari debet in l. cura de ficientium ff. de mune. et hono. vbi proptur paupertatem superuenientem munera publica remittuntur. Et si ecclesia depauperata sireceditur a solito statu ecclesie. Panor. in. c. ii. in fine. supra dreligio. domib. vbi alleg. tex. in. cle. ne in agro. § ad hec. de sta. regul. Ad idem facit quod notat Petrus de Ancha. con. ccclx. in fine. ex serie pacti / quod verba in obligatione apposita / lieet exclusoria. recipiunt tacitam conditionem nisi superuenerit noua causa per quam possit licite a contra ctum etiam iuramento firmato recedi. d. c. quamadmodum. supra de iureiur.

¶ Item si pax facta est inter aliquos offendentes. et ex post facto vnus ex eis ex noua causa superueniente offendat alium non intelligitur rupta esse pax. Bar. in l. aut facta. §. causa ff de penis. per l. si de certa. C. de transactio. et l. cum queritur. ff. de exceptio. rei. iudi. Comprobat late Alex. in con. xix. col. prima viso processu. vol. primo. Probus

¶ In facto alieno. istud est verum / quando quis non tenetur inuestigare. alias secus. not. in capitulo innotuit. in verbo ignorantia. supra hoc ti. tangit Roma. con. 481 presentis. dubit ationis. Decius consilio. 16i. nu. v. in causa matri. moniali / quod sentit hic Io. mo. in sequentibus

¶ Et pro conprobatione huius dicti Ioan. mo. hic adde texin l. quod vulgo. ff. pro empt. et l. verius. de probatio. Alex. con. xlii. col. ii. viso processu cause. vol. vi. Probus

¶ Sine preiudicio. Modus loquendi hic frequens dicitur. apud aduocatos / sub aliis tamen terminis exprimitur / hoc tamen doctores vtuntur / vt videre licet per Alexan. con. cci. nume 14. perspectis verbis. volu. vi. consi. tamen. 233 nume. 14. ponderatis. eo. volu. vtitur verbis quibus et aduocati nostri temporis vtuntur / videlicet posito sed non concesso. Idem Alexan. in consi. 81 colum. prima. lectos. volu. 3. et consi. 77. col. prima in causa. vol. ii. et Iason in con. 146 col. ii. presupposito. vol. 4. et consi. 167. col. 4. formate. vol. eodem. ibi preterea dato / sed non concesso / et sic sine veri preiudicio. Probus.

¶ Exceptionum iuris. do. meus in trac. de peste. carta michi. 47. colum. prima. ponit exemplum / puta quando iudex est excommunicatus. Probus

¶ Alie facti. vt pote exceptio praepoiposterationis / de qua per Alexandrum. consilio. xlvi. in fine. viso et opportune. volu. vi. Philippus Probus.

AVaritie: genus mullerum dic fore auarissimum. glo. m. l. i. C. ad sanatuscon. velleia in ver. fiulla. Et in verbo sn non. subdit quod vt decipiant sumunt vestes viriles. et gio. in l. ii. C. de his qui venlam eta. impe. dicit: quod muller plus participat de dolo et auaritia quam maiculus

¶ In proposito subdunt vel sus. Sed vobis facile est ver ba et componere fraudes. Doc vnum didicit femina semner opus.

¶ Et Huidius libro secundo de remedio amoris. Actu nen voces (quid enim falacius alis) Cre des nec eternos pondus habere deos.

¶ Huic astipulatur dictum Senece. Instruitur ommi fraude semina dolus. Et alibiquida poeta. Sidera non tot habet celum: nec fiumina pisces. Quod scelerata gerit femina mente dolos. Et Faustus in distichis. Cuncta sub astrigero: regnantia crimina celo. Nutrit in eternos: femina nata dolos.

¶ Hinc vulgare in reminis. idem videre non est.

¶ Et vt reuertamur ad principale inentum habeo l. si stipulata. ff. de dona. inter vir. et vxor. etx ibi gio. ampia / quod est contra sexus naturam: vt mulielargiatur / quod si id faciat presumitur decepta. testatur Sofi. con. xx. nu. xiiii. lib. iii

¶ Alia vide copiosissime cumulata per tiraquel. in tracta. de iure matri. Carta mihi. xciiii. et sequentibus.

¶ Ita dicimus de genere clericorum dico malorum) vt etiam dicatur auarissimum / prout in sequen. apo. discutiemus vi tra que vide Sozinum con. xv. col. v. vdis predictis. lib. l. adducit Io. and. id testari in. c. peruenit. supra de sensibus. de calibus enim dici solet vuigare. hi sunt qui portant cosclemtiam in caputio quo ablecto eorum conscientia abiicitur. Aufre. in fepei. clemen. prime in. lii. quesito. col. xiiii. de or. ordi. dic ergo quod excecati sunt auaricia clerici: vt hic persertim religiosi. c. quorudam. isto ti. et lib. glo. in. c. si pluribrs. in verbo. maioris. de prebendis. hoc libi¬

¶ De epis aut non taceo cum eorum iusticia sit hodiernis temporibus iubilea et valde tarda. Omnia quippe delicta qua tumcunque graula in pecuniam conuertunt episcopia¬

¶ Hinc lucas de penna in l. i. col. iiii. in fine de priuileg. scola. citat: quod hodierno tempore prelati plurimi clicet ex deludicio constituti) pius tamen pecunie obediunt sepe quam deo / quod si aliquem etiam pro grauissimo crimine condemnaderint ad perperuum carcere semper in fine senterie gra domuin epseet mia reseruat / cuius clausule vertute pena perione delinduen tis in detrimentum burse qui non delinqt couertunt. Et profecto nudio iusticiam vbique venalem et eo medio mortales vtique orpressos. iuxta Huidii sniam lib. i. meta. Uicta sacet pletas et virgo cede madentes Ultima celestium terras astrea reaquit. q. d. virgo astrea hoc est iusticia que astrei gigantis filia fuisse dicitur reliquit lerrras. Et sic clare experimur vera esse sententia qua dictum est pecunie obediunt olavenalis: igirur iusticia / venalis mullerum pulchritudo et venalis denique facta est nostris temporibus ecclesia. Hinc Salustius rome omnsa venalsa. deffende igitur causa tus one et ne tardaueris: apprehede arma et scutum. Probus

¶ Sed quate. hec verba ac calamum refert hic Ioh. de loaris tacito tamen authore existimans Io. mo. impressioni nuque baturum et in hoc more quampiurimorum fuit fur aliene laudis. Quorum omium furta a Io. mo. doctrina detegere curaui motus verbo euangelii. Cuce. viii. quod fiullum potest esse tam secretum quin reueletur: glo. in. §. hec nanque. in verbo. iniulgente. in auten. de testibus. col. vii. prout nec abscondium quin cognoscatur. Probus

¶ Cupidus. qui promoueri prohibetur. quia de facili deuiat a vero. c. verum. xvii. distinc. hinc Lullius. Pessima res est cupiditas / quia egenos facit quos capit. Cum fine queredi no sueniat. Pano. in. c. dudu. el. ii. de ele. c. vt in lex to nota. videbis. Probus

¶ Diuitiarum. quas secundum Bernar. deuotio velut mter peperit. Si filia suffocauit matre l. est diuitie suffocauerut deuotionem ext in simili dico in. c. seq. nu. 7. coiumba fult occisa per coruum.

¶ Hinc dr apo hiero. in epistl. vt placet Barba. in rub de verbo. obllga. ff. col. x. quod cum costatinus eccue fecisser donatione audita fuit vox celitus demissa / hodie venenum effusum est in ecclla del. meminit propheta. ex adipe processit iniqtas. et ex quo in ecclesiis sicut in Romano imperlo creuit auaritia perist lex de sacerdotio l. miti sacerdotes non adiplenert lego¬

¶ Huic conuenit quod habetur lib. Deutero. xxxii. c. incrassa. ti / impinguati / dilatati / derelinquerunt deum factorem suum

¶ Item Hiere. xxii. locutus sum ad te in habundantia tua dixisti non audiam. Et Oseec. xiii. c. Adimpleti sunt / saturat sunt / leuauerunt cor suum et obliti sunt mei. Item Ezechiel. xv. Ecce hec iuit iniquitas Sodome sororis tue saturitas panis / et habundantia.

¶ Fallaces igitur dicas diuitias que nobiscum diu permanere non possunt / fallaces sunt que mertis nostre inopiam non expellunt. Et ne in immensum hec extendam vide malere. in tracta. de electione. carta. lxiii. et sequenti. Probus

¶ Non videt. tales proprie dicere possumus fore mercato res ab augendo dicti. Inde auxionarius id est mercator. Archi. in. c. non est. xv. q. prima. Et etiam insipientes. Cum sapientes contenti eo quod adest. iuxta illud. Sapientia semieo contenta est quod adest / neque nunqu sui penitet. Unde Eccle. ii. Et vidi quod tantum precederet sapiens stultitiam quantum differt lux a tenebris. Probus

¶ Et digni. Ioan. mona. in cap. cum in illis. de preben infra. dicit quod magis idoneis maiora beneficia debentur quod Io. mona. in cap. si forte. nu. primo i1nfra isto ti. comprobat. Uide Io. And. in cap. ex eo infra. isto titu. vbi etiam dicit quod idonetor presentatus a pupillo / prefertur idoneo atutore presentato. Philippus Probus

¶ Fraudem fieri legi. Bal. con. clxi. col. prima quedam nobi. lis. primo volu. dicit. Quod in fraudem legum fit / pro non disposito habetur l. heres meus. § quod in fraudem. ff. de conditio. et demon. vnde non sortitur effectum / et tamen meretur penam legalem / vt plene not. in l. non dubium. C. de leg. bus.

¶ Et dic quod fraudum multitudo cautelam argui glo. in l. 7. vbi Paul. de castro. ff. de conditio. insti. eam notat contra contractus vsurariorum / qui licet in prima facie sint in forma licita: tamen propter nimiam abundantem cautelam presumuntur suspecti de vsuraria prauitate / vt no. in. c. ad noffram. supra de emp. et vendi. tangit intentum Sozi. consi. ccxv. con. lumna fina. visa predicta. Probus

¶ Ad personam. vide que in proposito dico. infra hoc tit. in cap. que sit.

¶ Et hos modos et alios latius comprobatos: vide per Petrum de Ancha. in repeti. canonum statuta: carta michi. xv. supra de constitu. versicu. iuxta predicta. Probus

¶ De contractu. de hoc membro / et de persona ad personam vide que notat Alex. con. liiii. col. ii. in casu de quo queritur vol. 7. post Bal. in l. non dubium. C. de legi. Probus

¶ Ac si essent. Adde Marianum Sozi. consi. 87. col. 5. in presenti: et Signorel. con. xx. col. prima / per l. aduersus. ff. de in offi. testa. Factum sic se habet. Probus

¶ Gubernande. Adde in consequentiam trahi / talem teneri reddere rationem per regulam vulgatam quod quicunque alienam suscipit administrationem: regulariter tenetur ad redditionem rationis / et ad reliqua iuxta illud euangeliiRedde rationem villicationis tue / Luce. xvi. cap. in prin. cap. qualiter / et quando / el. ii. post prin. supra de accusa. pro quo attende ad Alexan. in consi. cii. nume. vi. visis ponderatis volu. primo. et Areti. con. xxix.

¶ Qui autem sint qui tenentur ad redditionem rationis vide per hostien. in summa de obligatis ad ratio. et post eum tradit Sozinus. con. ccxiii. cum in presenti consultatione / vbi colum. v. subdit verbum notandum contra thefaurarios / quod officialis seu procurator communis (intellige conmunis id est vniuersitatis vel ciuitatis / probat tex. in cap. licet causam / ibi commune fauen. supra de probatio.) qui non perfecte posuit in libris communis omne: id quod occasione reipublice acceperat / sed aliquid penes se retinuit condemnatur in quadruplum / allegat. not. in l. excellentia. de eroga. milita. anno. lib. xii. C. Ille tamen tex. loquitur so lum de duplo. Audio tamen quod apud Gallos obtinet locum quod dicitur de quadruplo / prout dicitur etate nostra in facti contingentia euenisse in quodam receptore generali huius regni Gallie.

¶ Uide de hac materia redditionis administrationis per eundem Sozi. con. ii. et alibi prout reperies in reperto. suo / in verbo ratio / et in verbo administra. tio. Philippus Probus

¶ Iniquitas / Et illa dicitur manifesta que nullitati equiparatur / testatur Claudius de Seisello / in repetitio l. v. vim. colum. xi. ff. de iusti. et iur. Feli. in cap. inter ceteros. nume. x. supra de reiudi. vbi dicit vix posse esse sententiam non torie iniustam quin etiam sit nulla / facit text in l. si pars ff. de in offi. testa. vbi dicitur quod statur sententie late pro testamento quando iudices contradicentes adinuicem in iudicando sunt pares numero: nisi sit euidenter iniqua

¶ Ude quae in proposito Barba. dicit in. c. in presentia in col. antepe. supra de probatio. Et in proposito thematis adde in fmili quod non est grauius odium quam simulatus amor. Ita misericordia potest esse iniusta. c. iniusta. xxiii. q. iiii. glo. in. c. pulchra. lxxxvi. di.

¶ Et peius est peccare per ypochrisim quam manifeste. c. certe. xii. q. i. Facit lex palam. ff de ritu nup. et persuadere est plusquam compellere l. i. §. vbi. ff. de seruo cortupto. in his enim actibus homo deuiat a iusticia / facit quod notat Bal. in ti. de pace. iur. fir. c. i. quod pax debet esse veret perpetua. Nam pax in qua latent insidie non st pax. sed dolus. et quandocunque cum vitiis pugnatur. vera pax non est

¶ Et ea sumpta occasione succedit illud policrati. philosodicentis. Sicut perfectum animal est homo. ita separatum a in sticia est pessimum omnium. In quo proposito addo glo. in. c. certa. xii. q. i. vbi dicitur quod plus est veneno occidere quae gladio C. de male l. vnica. probat intentum Ioun. mo. tex. in cle. i. vbi glo. de religio. domi

¶ Hinc fely. in. c. preterea. col. ii supra de testi. dicit quod reprehendi debent isti spirituales qui sub spocie boni visitant mulieres secundum Ang. in autem. quo. opor epi. in prin. facit glo. in l. i. ff. de offi. eius cui manda. est iu risdi. ibi plerumque malum sub velamine boni faciebant in verbo mandari quod communiter fit. Quaniam adeo solers est mali errantium cautio. vt iusticie velamine sue iniquitati pretemdant cum omni peccanti praestus semper sit aliqua ratio / quansuo pretendat errori / quod legitur de romulo fratricida prout per Do. Bene. dicti in repeti. c. raynutius. in verbo. inieedem testamento. el. i. nu. cxvi. supra de testa¬

¶ In proposito lucas de pen. in l. prima col. i. de metropo. berito sil. lib. x. C. citat quod contradictio. et iniquitas delent cium tates: iuxta illud psal. liiii. Precipita domine et diuide liguat eorum quoniam vidi miquitatem / et contradictionem in ciuitate / dic ac nocte. Circundabit eam super muros eius inquitas: et labor in medio eius iniusticia

¶ Iniquitas equidem de facili non presumitur maxima apugraues / et egregios. hinc iure Gallie scriptum dicitur Arrestum impugnari non posse ob iniquitatem dominorum Quia simplices sunt sicut columbe et prudentes sicut serpentes. Non tamem pro semper / sed ad semper pront exprtus loquor. Ne videar tendere ad placentiam / et laudem sed veronam. lex enim de tantorum virorum iniquitate conqueri solet / testatur Azo. tuba veritatis. in ti. de senten. prefec. pretor. in summa.

¶ Lapus in proposito Io. mo. hic allegato. xcii. In primis videndum est / dicit. Si enim pietas simulatur vbi non est / vt si diuiti pro anima legatur. Istud legatum non repitatur pro pietate vt no. in l. illud. C. de sacrosanct. ecclesie. Cum pietas non stet in nomine pietatis / sed in substantis veritatis / et claritate subiectionis l. cum hi. §. sed personarum et § si in annos. ff. de transac. et l. prima. C. de mendicanvalidis. lib. xi.

PRomptum reddit. die quod etiam necessitas reddit qem industriorum. no. do meus in trac. de peste. Carta. cxxxiii. col. ii. et sic honestum / cum industria honestati equiparetur. c. tuam. supra de eta. et qualita. Et propree circamoros versat l. nulli. C. de epivt cleri. Probus.

¶ Boni viri. qui non libera habent voluntatem. sed regulatam / a lege. Bar. et alii in l. fi societatem. § arbitrorum. ff. pro socio / refert Maria. Sozi. con. xcii. col. ix. circa primum. Adde preterea quae dicit de bono viro seu reputato bono Maria Sozi. con. ciiii. col. ii. post redditum: quod priuata scriptur ra confecta a reputato bono post eius mortem semipienaprobat allegat Bar. in l. a qmonendi. ff. de iurelur. vide quod etiam dico de bono vtro in. c. primo / in verbo. confessionem. de confes Probus

¶ Continebat. Adde glo. in cle. vna. in verbo. certam diede reliquiis et vener. sanctorum: que ducutit ex quibus me¬ sibus et quod ex diebus constet annus et glo. in data huins libri quod mensis diuiditur in siul. Non. et Idus. de quo per Archi. in. c. propter. xviii. di. Probus

¶ Media via. glo. in. c. multos. liiii. di. dixi. supra. in. c. primo. de rescr. glo. in l. titius rogatus. ff. ad trebel. Probus

¶ Mensem vel annum: Ludo. bolog. con. fi. concordantes adducit. Et dic communem opinionem fore quam hic tenet Io. mo. quod mensis intelligatur secundum qualitatem mensis. in quo data est dilatio: vnde si die. xxiii. augusti data sit dilatio vnius mensis / incipit in dicta die. xxiii. et terminatu. in. xxxii. mensis septembris: et ita concludit Bar. in l. cum bisser tus. post glo. hic quam Io. an. Archi. et Domi. sequuntur et Bal. et Imola. in l. de diuisione. ff solu. matri. vbi Alex. dixit illam communem. et in l. fi. in prin. col. pe. C. de iure delib.

¶ Et intellige hanc opinionem de mensibus continuis: qua habent metam limitatam / et pro maiori parte habent. xxxi. dies et quidam triginta. Secus in mensibus vtilibus in quibus non sunt limitati dies / et vnus mensis vtilis poterit qua doque occupare tres continuos: vt pote in nundinis lugdt nen. que licet habeant. xv. dies vtiles tantum tamen aliquando fere protrahuntur ad tempus vnius mensis / vnde hec doctrina non potest ad menses vtiles adaptari. Et ideo vnus mensis vtilis intelligitur de. xxx. diebus. tradit Alex. con. cxiiii. in fi. visa scriptura. vol. o. vbi dicit quod mensis vtilis accipitur pro duodecinma parte anni si aliud non constet qualiter limitari debeat secundum Paul. de liaza. in. c. nulla. supra de concessio. prebend.

¶ Hinc Bal. in. c. primo. in prin. quo tempo. miles concludit quod si nomen mensis proferatur simpliciter de. xxx. diebus intelligatur: Allegare potes Antho. in. c. licet. de suppl. negli. prela. refert decius in l. vbi lex. ff. de regul. iur. vbi dicit quod prefata communis debet intelligi quando principium. mensis designatur / quia dicitur a praesenti die infra mensem. Secus si de mense absolute mentio facta sit / quia tuncmensis vt predixi pro. xii. parte anni accipitur sequitur domi. hic. Et attende ad id que primo diximus: quia habeo ita accipi mensem in curiis supremis gallie. Et in hoc opi. Ioan. mo. habet. locum / quam tenet et comprobat Alex. de immola. consi. cxiiii. col. fi. vtsa scripturarum. vol. v. vbi hunc passum latissimeexaminat quem videre placebit habenti liminaria. Probus.

¶ Uel alio fratre. sic monachus appellatur frater. Preposi. in. c. nicolao. post tex. ibi. nu. ii. supra de appella. vide Io. mo. in. c. si religiosus iinfra isto titul. P obus

¶ Consentire non possunt. quid autem dicend ium de alia prouisione beneficii facta monacho / an possit eam acceptare sine licentia proprii abbatis vide dominum de chassanec. consil. xlii. Abbas. Probus

¶ Non currit. et sic a die noticie dico in. c. primo. in verbo quadriemnium de resti. in integ. infra. Probus Ecclesia cathedralis. textus noster habet locum in ecclesiis cathedralibus / et regularibus / et non in aliis licet Io. and. hic. contra adducens aliqua fundamenta quibus respondemnt do. de Rota in nouis deci. 288 maior pars dominorum / dicendo quod non est eadem ratio in inferioribus dignitatibus que est in superioribus. Nam non est tantum periculum in diuturnitate vacationum illarum dignitatum sicut superiorum: quia non sunt sponsi ecclesiarum. Et ideo in sponsis et pastoribus datur minus tempus ad eligendum. Et sic opinionem Io. mo. dicunt veram: quam tenent archi. Guil. de monte lauduno hic. Probus

¶ Per superiorem suum: secundum Archi. hic hoc communiter tenetur et per papam debet compelli. vide que in proposito dixi supra in prohe. sacrosancte. nu. ix. Probus

¶ Confirmationem: cuius suffragio debet iuuari omnis. electio / excepta electione facta per inspirationem spiritursancti: que non indiget confirmatione: cum maior sit virtus benedictionis / quam nature. §. re vera. de conse. di. ii. Et quae spiritu dei aguntur / non sunt sub lege. c. cum pridem. §. verum. supra de renuncia. et. c. licet. in prin. de regul.

¶ Et dic quod quedam est electio inspirationis / alia quasi in spirationis: De prima hodie non cotenditur: quia columba qua solebat afferre sanctum spiritum fuit occisa per coruum testis et Car. in. c. quia propter. supra eo. Et dicitur electio inspirationis quando constat de reuelatione et infusione spiritus sancti / vt constitit in electione sanctorum Ambrosii. Nim colai / et Seueri. de quibus in. c. statuimus. §. His omnibus. lxi. di¬

¶ Electio autem quasi inspirationis dicitur que nemine discrepante sine aliqua dissentione vllo ve tractatum celebratur secundum Panor. post alios in. d. c. quia propter. et moderne per do. meum. in ii. lib. respon. c. xiii. col. ii. et. c. xiiii. vbi dicit quod hec quasi inspiratio postest aliquando dici inspiratio presumpta / etiam facta per diaboli suggestionem: cunvitia sepe virtutes se esse mentiantur. c. sepe. xli. di. merite eam de vitio et crimine symonie coiurationis et aliorum huusmodi argui posse dicimus. Ideo formam habet ipsa requnrere: vt viribus subsistat. Probus

¶ Facere videtur. vltra iura vulgata vide l. primam. §. deo iecisse. ff. de vi et vi arma. vbi dicit quod parum refert suis manbus deiiciat an per alium tex. in l. non ideo minus. C. de ad tu. cum ibi alleg. in glo. tex. c. mulieres. supra de senten. excommuni. ibi cum is committat vero. cuius auctoritate vel mandate delicti committu probatur vbi panor. dixit singulare. Ad hoc quod mandans delictum dicitur vere committere delictum vide ibi glo. et Dinum. in regula qui per alium infra. hoc lib. et decium in regula is damnum. ff. de regul. iur. dicentem habeo re locum in statuto

¶ Pone exemplum. Statuto ciuitatis Biturien. cautum reperitur: quod reuenditores victualium (vt ita dicam) non emant a rusticis victualia ipsa / diebus sabbatinis vsque ad horam / tertiam vt communiter fieri solet. de quo per glo. in verbo tradere. in l. ii. ff. de nundinis / quod fit ad commodum ciuii vt facilius et vilius de victualibus sibi prouideatur: et hoc sub aliqua graui pena. Modo quidam reuenditor per amicum suum ciuem emit ante horam tertiam / accusatur a maiore: scabinis seu eorum procuratore qui concludit ad declarationem pene statutarie / queritur quid iuris breviter vt paucis absoluam / dic per regulam nostram teneri / quod comprobo pluribus iuribus / auctoritatibus et rationibus

¶ Primo babeo tex. in l. i. de nauig. non excu. lib. xi. C. vbi Bar. dicit. Nota argu. imo casum contra comitatenses qui faceunt aliquem ciuem emere pro eis: vt sub titulo ciuium non subsint oneribus impositis / quia tales res sunt publicande. Hec enim lex loquitur generaliter in qualibet re quo subtrahitur a publica necessitate: non specialiter: vt in nauibus.

¶ Ad idem videtur casus: in l. fi de anno. et tribu. lib. x. C. vbi idem Bar. in secunda additio: dicit. Nota. argucontra clericos et scolares vel alios habentes immunitates. a gabellis qui pretextu eorum alios excusant quod placet Antho. corseto singul. In vrrbo gabella. el. i. vbi vnum subdit quod talis admittit priuilagium ar l. qui sub pretextu. C de sacrosan. eccle. et hoc ratione abusus cuius pretextu fiamissio. testatur Io. mo. et ibi dico in. c. primo de eta. et qua lita. ordi.

¶ Secutiue istud verificari potest rationibus apertis simis. Quia ex quo reuenditoribus non est permissum emere trahitur in consequentium quod hoc non possunt peralios / ex quo est mixta prohibitio videlicet ratione rei et persone. Casus est glo. et ibi. Bar. et scriben. in l. labeo. in fine. ff. de vsucapio.

¶ Unde dicimus quod quanndo aliquis prohibetur aliquid facere et illud facit per interpositam personam dicitur clam et mala fide facere. Casus est in l. fi. de prediis cur. lib. x. C. Item fieret fraus legi siue statuto de persona ad personam vt hic per Io. mo. nu. v. quo casu committitur pena. Doc. post tex. in l. fraus. ff. de legib. et in l. si sponsus. ff. de dona. inter vi. et vxo. et in l. si per impressionem. C. quod metu causa

¶ Hinc dicit Bal in l. non dubium. C. de legib. quod si exista ti de magnatibus prohibetur emere in aliquo loco / incidit in penam si facit contractum loqui in persona famuli sui / in fraudem

¶ Item si aliter in puncto hoc diceremus de facili prohibitio statuti fraudari posset et annichilari. quod non est dicendum: l. in fundo. C. de rei vendica. quia pe facili tales inuemunt amicos in ciuitate sub quorum nomime emerent. Et sic habes intentum verificatum iuncta regula cum quid vna via etc¬

¶ Ultimo adde quod hoc verbum videtur fictionem importat vt late per Alex. in con. 186. nu. 9 viso statuto. vol. vii. vt de quae late per nos in. c. filii. de horeti. in finu dominr. Probus.

¶ Debea hatre Io. mo. in. c. vt circa. supra hoc ti. id firmat et ibi dixi

¶ Et quod dicr¬ tihabitio sic superueniens validat acta prius gesta facta ab eo qui mandato legitimo carebat l. licet. ff. de indi l. non eo minus. de procura. C. siue sit facta a minore vt ibi not. Bar. post glo. ibi in l. si tutor. C. in quib. causis in integ. resti. non est nec. Siue etiam sit facta a maiore / siue acta sint facta contra ratificantem siue etiam sint facta in fauorem ratificantis. glo. singularis in verbo deducit. in l. simater § hoc iure. ff. de excep. rei iudi. et eam sequuntur Bar. et Paul. de castro.

¶ Sed an procedat et retrotrahatur in preiudicium tertii. vide Bartho. Sozi. con. xxvi. in causa secundi. vol. iiii. Probus.

¶ Auctoritas indicis. facit l. Et generaliter. ff. de nox. actio quam reputat singul. roma. con. 454. nu. xxv. iure presenti quatuor / quod titulus sententie possessori quamuis male fidei dat causam vsucapiendi.

¶ Contra tamen istud facit quod not. Bar. in l iuste. ff. de acquiren. po. quod iudex siue preceptum iniustum non excusaillum qui tali auctoritate innititur a violentia et raptu / refert Petrus de Anch. con. ccxlviii. nu. iii. ad predicta dum bia / quod placet Alex. con. cxxxv. col. fi. Anthonius. vol. vi. quem vide co. cxix. col. pe. queritur. vol. in.

¶ Tamen Paul. de castro con. ccv. nu. iiii. in causa que vertitur. in secunda parte dicit quod qui habet sententiam prose licet nullam excusatur a pena puniente violentos / et viole ter turbantes possessores / in sua possessione facit quod no. de cius con. cclxxii. col. pe. viso processu: vbi inquit quod auctorim tas superioris bonam fidem inducit. Bal. in l. prima. col. pe. versi. Item queritur de fur. C. iuuat etiam quod notat Bari. in l. frater a fratre. col. antepe. in versi. iii. quero. ff de conditio. indebi. vbi dicit bona fide fieri quod fit presente iudicem que bona fides potest etiam causari ex iniustis et temerariis rationibus. Bal. in l. i. in fine. C. vbi causa sta. Item. pro hoc facit in simili: quia pro decreto presumitur. Bald Ang. et Saly. in l. cum te. C. de probatio. Decius con. 274. colum. ii. viso decreto. Alex. in con. lvii. in fine quoniam in questione. volu. primo.

¶ Presumitur etiam propter illud / quod rite et recte negocit processerit. Bal. in l. cum hi. §. si pretor in fine. ff. de transac. et est dictum specul. inti. de empt. et venditio. §. nunc dicendum el. primo. col. ii. versi. Et breviter scias. idem Bal. in l. quecum que. §. fi. ff. de publicia. et in l. non aliter ff. de arbi. et in l. que cunque. C. de bonis quae liber. et in l. fi. C. de prediis minor. Al os cumulat in proposito Alex. con. lxxx. col. prima vtsis thomate. et con. xcii. nu. iiii. viso et opportune discusso. in. v. volu. Idem volu. vii. con. clx. visis narratis. Unde que tradit domi. con. vii. Subtiliter. Non omittendo que etiam citat idem Alex. con. xxxix. nu. iiii visis et consideratis volu. iii. post Guil. de cuneo. in l. extat. ff. quod metu. causa. vbi dicit: quod si aliquis iudex habens iurisditionem aliquam in territorio iussit tibi quod deberes auferre librum tuum Titio / et itafecisti. certe quamuis ille iudex non erat iudex inter te et Titium in illa causa / tamen ille iussus excusat a pena de qua in. d. 1fa. extat

¶ Et subdit idem Alex. in. d. con. 81 decretum presum. interpositum ex iusta causa. Bal. in l. fi. C. de prediis minor. quod comprobat Decius con. 341. nu. xii. viso puncto. dicendo quod vbi decretum iudicis reperitur / omnis presum. ptio fraudis remouetur. no. Bar. in. d. l. frater a fra. in fine. ff. de conditio. indeb. in l. i. de pred. cur. lib. x. C. Ang. co. cxlii. in fine super primo. Et ratio videtur tradita per Alex. con. lxxvii nu. xv. visis dubitatio. vol. iii. quod in iudice cessat omnisinistra suspitio et presumpta calumnia / nisi contrarium appareat. c. cum clamor. supra de testib. et. c. in presentia. supra de renumcia. vide eunud. Alex. in con. ciii. nu. iiii. visis scriptis. vol. ii.

¶ Et quando decretum iudicis interponitur / presumitur. quod actus vtiliter factus sit. Bal. in. c. i. col. ii. in versi. querit. lacob. in ti. qui feud. dare po. et in. c. sicut. col. fi. versi. Item. quero. supra de re iudica. Alex. con. lxxix. circa primum. vol. i. Et subdit vbi. supra. idem decius quod quando periudicem declaratur quod permutatio bonorum ecclesie sit vtilis presumitur quod ita sit per no. in di l. cum hi. § eam transactionem. ff. de transac. et tex. in l. fi. ff. de ture do

¶ Premissa habes intelligere cum grano salis videlicet quando decretum interpositum fuit factum cum cause cognitione alias parum operatur. Et sic causa cognita. Bal. in l. i. ff. de reb. co. et in l. ex his. in. ii. col. versi. Item opponitur. C. de testa. milita. Ang. in l. imperatores de priuileg. credito. tradit Decius. con. cccli. nu. vii. in casu proposito vbi subdit quod licet sententia lata in contradictorio iudicio / quae trasiuit in rem iudicatam faciat ius etiam si lata sit ex falsa causa / tamen in decreto ex falsa causa interposito honon procedit quia tunc non facit ius / sed dicitur nullum. Et ratio diuersitatis intuenti apparet: quia sententia profentur inter contendentes / ideo in illa maior fit discussio: sed decretum interponitur: inter voluntates: ideo non adhibetur ita plene cause cognitio alias rationes diuersitatis: vide per imol. Alex. et alios in l. iuste possidet. ff. de ad guit. po¬

¶ Habes preterea pro commobatione thematis / id quod no. glo. in. c. presentium. vii. q. i. in glo. fi. in fine vbi dicitur quod pro spoliatione facta a iudice non potest agi possessorio recuperande comprobat. et late Iason in con. xxi. col. i. quatuor. vol. iii. quia pro his que fiunt ab eo presumitur / quod verum dicas in iudicio non extra: propter fomentum iudicii / quod non minimum est et in eo iudicio est processum in ris ordine seruato / et sic rite alias secus videlicet a iudice. extra iudicium et recte quia tunc potest iuxta regulam vulgatam quod spollatus ante omnia venit restituendus. c. conquerente. supra de restitu. spolia quod firmant Archi. domi. et prepo. in. d. c. presentium. et Maria. Sozi. con. xii. col. iii. quo niam in presentiarum. vbi allegat plures scribentes pro intento et secundum hanc modificationem intelligas themaIoan. mo. hic Et continuando propositum habeo quod auctoritas iudicis facit presumere omnia solemniter acta. no. scriben. in l. sciendum. ff. de verbo. obliga. quod verum dicas quando fuit cum cause cognitione interposita / alias secus. traditr Maria. Sozi. con. cxv. col. prima. circa primam questionem pro hac tamen non concludit / sed dicit col. ii. quod communiter concluditur quod in dubio auctoritate iudicis interposita omnia presummuntur solemniter acta per l. sed si preses et l. si quidem. C. de prediis minor. facit l. prima. de praediis curi. lium. li. x. C. quem ad hoc allegat Bal. in. c. i. in. ii. col. qui feud. dar. po. Idem tenet Ioan. de Imola. ir. si quis cum alite in fine. ff. de verbo. obliga.

¶ Et ratio pro hac opinione resultat multum exuberans quia ista decreta interponuntur per modum voluntarie iurisdictionis inter consentientes vt predixi. Non enim redduntur. in inuitum etiam citatum: et ideo presumitur solemnitas in teruenisse. no. Inno. in. c. quoniam. supra de probatio. et latius in. c. innotuit. supra de eo. qui fur. ordi. suscapit. vbi dicit quod qui vult dicere contrarium hoc probare habet. Et sic habes inferre quod citat Petrus de Ancha. con. lxxxiii. visis diligenter actis. quod auctoritas iudicis requirit cause cognitio nem multiplicem l. magis puto. §. non possim. et l. quod neque. ff. de reb. eo. et l. fi. ff. de cur. furio. et. li. ii. C. eo. ti. et quod ibi notatur et in l. actus. C. de fer. per cy. et. l. nec quicquam. § vbi decretum. ff de offi. proconsul. Idem no. Alex. con. xlv. col. fi. visis verbis testamenti. vol. vi.

¶ Item si statuto caueatur quod occupans hereditatem in cidat in penam mille florenorum: intelligitur de illo quia occupat auctoritate propria non auctoritate iudicis. Pau. lus de castro: in l. iuste possidet. ff. de acquiren. heredi.

¶ Uide tamen de eis qui occupant auctoritate iudicis vt non excusentur / per Petrum de Ancha. con. ccxcii. videre tur prima facie. et con. cccliii. oportet primo. et Alex. co. lxxx. in fine visis et ponderatis voi. iiii. vbi dicitur quod quando iudex immmisit aliquem in possessionem iuris patronatus et ipsia immissus erat male fidei quod presentatus ab eo non debe. institui / quia ille talis immissus remanet male fidei possessor. Et aliud est in patrono / aliud in prelato / quia patroniin presentando non innititur auctoritate superioris / nec piublico officio / licet proferatur sententia quod sit patronus / quod semper habet malam fidem. et ideo non facit fructus suos. ar. l. iulianus ait. ff. de conditio. indeb. instar possessoris recorporalis. l. fructus et l. exdiuerso. ff de rei vendi. et quod it. sit in reincorporali / patet quia non facit actum validum tamquam male fidei possessor cum talis actus / fructus censeatur. no. in. c. cum Bartholdus. supra de re iudica. Ista possunt extendi ad eum qui missus est in possessionem / etiam auctoritate iuris ordine non seruato l. meminerint. C. vnde vi. et l. fiC. si per vim vel alio modo. prelatus vero innititur ex comfirmatione superioris in publico officio. Ista fuit doctrina Inno. in. c. consultationibus. supra de iure patro. vbi Petrus de Ancha. ante finem dicit istud dictum Inno. esse notandum quod auctoritate et sententia iudicis non purgatur mala fides illius pro quo talis sententia est lata / vel auctoritas intenposita. c. fi § pari modo. supra de ma. contracto contra interdic. ecclesie. vide Areti. in con. 35 col. ii. viso. Nec in contrarium facit l. generaliter. supra primo loco allegata quia loquitur in rebimere prophanis hic in rebus spiritualibus / et quasi¬

¶ Item in hoc casu patronus laicus fundatus est presum ptione iuris fore in mala fide in dubio / quia ius communc resistit quod sit patronus ecclesie. et sic vt constituatur in bonafide et valeat eius presentatio / quod ipsa iustificetur ex iusticia tituli requiritur / vel probationibus probabilibus l. cum igitur § primo l. vt liberis. §. fi. ff. de liber. causra facit quia possessicontra ius commune non presumitur iusta nisi aliquali titus lo iuuetur. vel ex aliqua causa tenendi maxime in spiritua libus vel quasi. Bar. in l. fi. C. vnde. vi. et in l. celsus. ff. de vst capio. vbi dicit quod bona fides presumitur si procedat tituli verus vel putatiuus et Archi. in c. i. de prescriptio. hoc. li. quod presumitur bona fides si ostendatur titulus

¶ Pro premissis videtur facere dictum Archi. in. c. eum qui¬ de preben. hoc lib. quod inuasor pacifice possidens potest presentare / dum tamen tolleretur: et non constet de iniusta causa possessionis.

¶ Et sic si concurrant due presentationes vel due electio nes quarum vna sit facta a male fidei possessore: et alterasit facta abone fidei possessore preualet illa que est facta a bone fidei possessoro

¶ Idem dic si concurrant due presentationes quarum vna est facta a proprietario. alia a possessore male fidei: preualet facta a proprietario. no. ino. in. c. cumana. supra de elec. Et sic intelligas no. in. d. c. consultationibus. supra de iure patro.

¶ Uide que dico. in. c. commissa circafinem. hoc ta¬

¶ Ultra premissa vide etiam Neapol. deci. xxviii. col. fi. late fuerunt / vbi tractatur. An sententia que continet manifestam iniquitatem sit ipso iure nulla. Et ibi referuntur dum opiniones. Prima quod sit nulla. Secunda quod non sit nulla hanc tanquam communem tenent post Bal. in l. prima. C. ne filius pro patre. per. l. palam. §. que in adulterio. ff. de ritu nupt postremol item: quando debitor coactus per superiorem souere sit liberatus a creditore: vide Iaso. con. xxvi. in fauorem. vol. iii. Probus

PErpetuo hic apparet euider ter / quod ista constitutio est in omneseuum duratura quod dicitur natur ra constitutionis siue legis principis / Pro quo Io. mo. et glo. in verbo perpetuo. in. c. vt circa. hoc ti. et lib. quod potest probafi per infinita iura: et alictoritates doc Et hoc verum nisi constitutio siue lex limitetur certo temporesvt patet in regulis cancellarie. quas pontifices suo volunt tempore duraturas / et ideo mote condentis expsirant et hec est causa quare per quemliber Papam eduntur regule. non equidem semper sub eode velborum et sensuum contextu / vt videre licet bene intuenti.

¶ Istud comprobat muitis iuribus Domi. in co. xciii. Cilmens septimus. vbi col. 4. subdit quod Papa potest secundum quod libi videtur / quandoque facere actum perpetuum / quandoque temporalem. Si constat quod vult facere perpetuum ex verbis ex pressis: seruabitur. vt in textu nostro. Si vult facere temporalem. et hoc exprimit. erit temporalis. c. fi. de rescrip. hoc lib. et de preben. c. statutum. eo. libi

¶ Si est dubium an velit facere temporalem. vel peretuum attendemus verba / quia aut verba exprimuntur denotantia personam ipsius et durabit suo tempore / aut ex primuntur denotantia dignitatem / et durabunt post tempiipsius et iste est proprius casus. c. si gratiose. supra de rescrip. hoc lib. postremo vide que de hac dictione perpetuo / tradit Alex. in. con. lx. col. prima. Omisso. vol. l. Probus.

¶ Materie. que quando non subest non potest dari materiatum ex ipsa materia l. qui res. § Aream. ff. de solutio. cestatur Sozinns. con. xxx. col. iiii. Quamuis ex his. lib. primo. Probus

INdigent. Uide concordantias quas adduxi supra eo. titulo. in. cap. vtcirca. Philippus Probus.

¶ Reprobari potest: Adde secundiDo. meum de Ripa in trac. de pesteCarta mihi cxxx. col. prima. in pro. posito Io. mo. quod imperiti medici. non minus quam siccarii odio sunt habendi. Hi enim sunt qui rempublicam destruunt l. illicitas. §. sicuti. ff. de offi. presid. Hi sunt qui ianimortuis quos longa inedia perdiderunt sorbiunculas fadunt et delicatos cibos. Hi sunt qui vno collyrio omnium oculos sanant (pro quo tex. in. c. fi. in fine. xxix. di. et ibi glo. dicit. quod sic faciunt indocti legiste qui rnica solutione quecuque argumenta resoluunt

¶ E dicit pre fatus Do. meus vbi. supra. in precedenti col. quod debent animaduertere qui medicos eligere volunt. Prmo ad etatem et experientiam. Eligendi enim sunt medic. senes / et experti / non iuueculi vel tirones secundum Ang. in l. prima. § pueritiam. ff. de postul. vbi dicit nonesse confidendum de medico nouelio / quia est occisor parentum. Nec de nouo aduocato quia est litium cofusor. Miles enim noexercitatus semper tiro est. Et dici solet quod plus valet vmbra experti senis que eloquentia iuuenis. Bal. in. c. primo. nu. primo supra de renuncia. quod mundus totus regitur quadam vnbra. Nam rex francorum non est nisi vbi tenet pedes. et tamen vmbra sua / regit totum suum regnum. Et fama vnius boni viri est vmbra gratissima sub qua multi quiescunt laudo tamen dicit. quod simul cum antiquis et exercitatis eligatur aliquis iuuenis medicus. Quia iuuenes sunt cupidi glorio et propterea cum maiori diligentia egroti sanitatem procurant. Antiqui autem vt plurimum sunt desides / et remissi sicut de aduocatis. Dicit specul. in ti. de aduoca. §. nono. ver. Item cautus sitantiquus: promptiores enim sunt doctores iuuenes tanque ex studii fornace nouiter educti arc. liquido: de conse. di. ii. Solent etiam esse perspicatiores quia memoria in iuuene est tenacior / iuxta illud SeneceSoleba t michi bone fidei esse memoria / et que ei concesseram cito restituebat. Nunc autem etate cassata et longa de sidia que iuueniles animos dissoluit quam noua audio. Sunt etiam in iuuene sensus acutiores glo. in verbo si filius in l. gallus. ff. de liber. et posthu. Panor. in. c. quotiens. no. iii supra de testibus

¶ Et quo ad materiam medicorum prosequere prefatum deminum meum vbi. supra optime passum discussientem. Probus.

¶ Probari. Adde Panor. in. c. ii. nu. ix. supra de costi. Bal. con. ccxxix. in. ii. parte. glo. in. c. innotuit quam ibi sequuntur Paonor. Imola. car. et communiter doc. supra eo. ti. tex. in. c. primo. de scrutiniis. etc. Probus

ZElus. Ioan. de Anania. consi. lxii. colum. iii. visis et consideratis / dicit quod zelus consistit in carnalitate / nimia familiaritate / corruptione / affectione / intentione et odio / ad deum. Meritum vero consistit in moribus / scientia / et vita. Probus.

EXtingui considerato statu de presenti / non de futuro quia potest reconuale scere si appellatio deseratur / vel el renuncietur / secus si proequatur / quia tunc secundacoformis prime extinguit prinam et eius vires sumit. cum due diffinitiue conformes non possint stare valide super eodem facto. Bal. Paul. et Iaso. in l. tale pactum. §. primo. ff. de pac. Idem Iason in l. si causa cognita. nu. 7. C. de transac. quod suspendit propter futurum euentum. quia posset euenire quod iudex appellationis confirmaret illam sententiam. tamen confiderato de presenti dicitur extinguere. et sic lintelligas l. prima in fi. ff. ad turpilia. Saly. et moderni in. d. l. si causa videeundem Iasonem. in l. i. nu. 6. C. de iudi. et l. i. fiu. x1x. ff de reiudic. Probus

¶ Equipollet vide quae dixi supra de res. in. c. duobus. nu. x. Probus.

¶ Inuito aduersario. Adde Decium in. c. ex parte. nu. vii. supra de rescrip. Probus.

¶ Operantur. Adde quae dixi supra. in c. i. de resc. Ultra quae vide Decium. con. 225. versi. Et ad hoc facit. col. 2. in causa quae quondam. vbi dicit post Bal. in. c. venientes. col. fi. in versi. Sed nunquid. supra de iureiu. quod plus fieri potest per statutum vallatum pacto / quam per statutum simpiotilitr. Et quandoque pactum quod non valet / nec statutum recipit fomentum a consuetudine. Antho. de butr. in cap. cum dilectus. colum 5. versic. ex quo infertur. supra de consuetudine. Probus

¶ Causarum. Et dic quod causa proprie dicitur / ta ante quam post litem contestatam. Lis vero post litem contestatam tantun. c. ex parte. ii. supra de verbo. signifi. Ita dicunt Cy. Bar. Ang. Aret. Lancello. et Iason in l. causas. C. de transactio. Probus

¶ A contrario. Adde quae dico in. c. generali infra hoc titu. Probus.

¶ Non valet. etiam in praeiudicium renunciantis. Archi. in. c. dudum. in prin. infra de praebend. vbi allegat Inno. et hostien. in. c. cum vniuersorum. supra de rerum permuta. et glo. in verbo pecunie. in. c. superhoc. supra de renuncia. Firmat rota in antiq. deci. 236. Probus.

¶ Consequi commodum. Id facit ad quaestionem. Pone delictum est comissum per scabinos Parisieses / ratione cuius in consequenda abolitione delicti dictum est per suprema pariamen ti curiam / quod inter alia scabini Parisieses tenebutur construi et dotari facere capella in honorem Trinitatis / quod fecerunt auctoritate Pape / aut loci ordinarii. Modo contenditur inter episcopu / escabinos ipsos de prouidendo ipsi capelie de capellano. An ad episcopum omnimoda spectet prouisio / an scabini habeat ius patronatus. Breuiter videtur dicendum quod ad solu episcopum spectat omimoda prouisio / non ad scabinos presentatio. Facit doctrina per Ioan. mo. citata hic / alias sequeretur quod ex delicto quis premium consequeretur / quod esse non debet l. sine hereditaria. ff. de nego ciis gestis: vbi glo. adducit inter alia l. relegatorum. § fina. ff. de interdic. et relega. Si autem ob non delictum iussus iste non interuenisset secus videretur dicendum per ea quein proposito not. Domi. Signorolus de homendiis. consi83 iussu Domini Pape. Probus

¶ Mitius / hoc non procedit / quatum ad nullitatem actus quia tunc durius agitur cum lege / quaem cum ministro legis secundum Panor. in cap. cum olim. supra de arbi. nume. 6. asserentem. Bar. ita velle. in l. amplius. ff. rem ratam haberi / quiqui sem Bar. allegat ibi bonum tex. in l. libertus. ff. de iure patro. vbi probatur quod alienatio facta in fraudem legis: est ipso iure nulla. Si vero in fraudem hominis est reuocandat idducit idem Panor. Inno. in. c. Raynaldus. supra de testa. qui ibi tenet indistincte / quod alienatio facta contra lege est nulla / sed non semper corruit / quando est facta contra dispositionem hominis. Idem Inno. in capi. fina. in fine. supra de accusa. Probus

OCulorum. Uide que dixi in cap. dispendia. de resc. Probus

¶ Dignitatem / quam quis dicitur habere / quando preest congregationi alicuius ville vel castri. Ioan. an. in. c. cum olim. supra de preben. Maria. Sozi. consi. clxv. columna secunda visis. Probus

¶ Dignis. Adde Ioan. Mona. in cap. Auaritie. nume. 3. supra. isto titu. Probus.

¶ Latissimum. ratione cuius potest dici quod de iure communi facultas implorandi / illud durat. xxx. annis l. sicut. cum glo. in verbo prosecutione. C. de prescrip. xxx. an. quam ibi ad hoc no. Ang. firmat Alex. consi. 225. nu. 4. ponderatis his. vol. 6. vbi hoc limitat nisi consuetudo loci vel fori: minus tempus statuerit. Car. et Ioan. de imol. in cle. vt calumniis de re iudi. allegant. cap. cum venissent. supra de eo qui mit. in po. causa rei seruande. Probus

¶ Simul. que dicantur fieri insimul Antho. Corfetus testatur in singu. in verbo / insimul fieri. Probus

¶ Sufficiens est / tex. est in l. cum tabule. ff. de bono. pos. secundum tabul. quod ad aliquem actum comprobandum sufficiunt ea que necessaria sunt / licet ea que necessaria non erant essent adhibita. Probus

¶ Falsum / ad quod obuiandum iura multum laborant / vt patet intuenti. Pro quo habeo quod notat Inno. in. c. cum. p. tabellio. supra de fide instrumen. vbi voluit referente Alexan. in consi. cxiii. nu. 6 viso et diligenter. vol. 4. quod per pactum induci non potest / quod quis stare cogatur priuate scripture alicuius. no. Ang. in l. pactum. inter heredem. ff de pac. et hoc nedetur materia falsum fabricandi / pro quo vide Iaso. in consi. 148 viso processu. vol. 4

¶ Istud dictum / Inno. potest procedere per hanc rationem in scriptura fienda non autem in facta: quia in hac cessat ratio / et hanc quis potest approbare / vt fidem faciat contra eum / cum ipsemet possit facere sibi preiudicium l. cum precium. C. de liber. causa.

¶ Item quod stetur dicto vnius priuati viri l. theopompus. ff. de dote prelega. ergo et voci mortue id est scripture priuate alicuius. Poteris etiam dicere quod dictum Inno. est durum. per eius rationem / qua dicit inferiores contra leges disponere l. formam. C. de offi. prefec. pretor. ca. quod super his. supra de maior. et obedien. Quia illud verum est in preiudicium alterius / sed in preiudicium ipsius disponentis potest regulariter quis disponere contra leges quo ad faciendum sibi ipsi preiudicium l. pe. C. de pac. et. d. l. pactum inter heredem.

¶ Et quo ad premissa de scriptura. vide Antho. de Butrio. in ca. ii. col. vi. versi. ad tertium genus. supra de fide instru. vbi videtur tenere indiftincte in scriptura tam facta quam facienda. Et si reperiatur falsum vel dolus videtur a pacto exclusus / et eo non obstante agitur de dolo vel de falso. Et sic in tali pacto tacite inest dummodo non interuenerit falsum vel dolus.

¶ Ulterius an falsum fieri possit in pruata scriptura / et in actu nullo citat Maria. Sozi. con. lxii. vbi late. cui adde dictum philo. primo ethico. Uero omnia consonant falso autem dissonant. citat etiam idem Maria. Sozi. con. xcviii. in fine. visis instrumentis / et Alex. latius con. cxlv. visis narratis. vol. vi. Uide que dico in sequentibus in verbo. dolus. Probus

¶ Laborare. rota dicit in antiqu. deci. 820. quod quilibet iudex debet habere firmiter animum ad iusticiam faciendam nec preces magnatum debent mutare animum suum. Nam si contrarium faciat non obstantibus eorum precibus illi ei magis famam dabunt et hoc communiter seruabunt in mundo. Probus.

¶ Abbreviantur. hinc est quod iudex potest cogere partes ad concordiam. glo. in. c. venerabilem in verbo fauere. supra hoc ti. tex. et ibi glo. in. c. suspitionis. supra de offi. de leg. Bal. in prohemio decre. nu. xxviii. Probus

¶ Publicam. secus ad priuatam. Bar. et doc. in l. 4 § hoc autem iudicium. ff de damno infec. Probus

¶ ydoneus / idem dic quod quis sit sane mentis. comprobat Decius. con. 448. nu. ix. vis tota. Probus

¶ Qualitas. que adiecta ad qualificandum vnum capitulum qualificat omnia contenta in lege et. c. lege seye. § gayo. et quod ibi no. Bar. ff de fundo instruc. Idem. Bar. in l. praetor. §. eritque differentia. ff. vi bo. rapt. et debet equaliter determinare l. iam hoc iure. ff. de vulga. et pupil. substi. Probus.

¶ Sine litteratura Adde glo. in pragma. in. c. licet. §. facta. in verbo examinentur. ti. de elec. Probus.

¶ Inquirere. vide no. in. c. imnotuit. supra eo. late per Do. meum de ripa. lib. ii. respon. cxii. Probus

¶ Est cecus / dic quod cecus aliquando capitur pro ignorante inde cecitas. id est ignorantia que hominem repellit a promotione. c. illiteratos. xxxvi. di. Archi. in. c. hinc. xlix. di. 5. sic facilius errat l. alioquin. ff. de contrahen. emp. Luc. de penna. in l. i. qui mor. se excu. lib. x. C. verum de omnio illiteratis secundum Inno. in. c. cum nostris. supra de conce. preben. et post eum Prepo. in. d. c. illiteratos col. fi. Hic tamen dicas capi pro cecitate naturali. Et is retinet dignitatem non autem acquirit l. cecus et ibi glo. et Bar. ff. de iudic. et Luc. de penna. vbi. supra col. fi. ratio quod retineat. Quia afflictio non est danda afflicto. de cler. egro. c. pe. cum similibus ibi adductus per glo. Et quod non acquirat. Quia cecus ceco ducatum prebere non debet prima. q. prima. quod quidem in verbo ceco iuxta illud vulgare. In foueam ductor primus. cadet inde secutor. Probus

¶ Perinde. quod importat fictionem late expediui hanc materiam. supra. in. c. cum in tua de consuetu. Probus

¶ Dolus. Attende addendo quia hoc vocabulum est equiuocum l. prima in prin. ff. de dolo. Nam cum secundum communem vsum verborum facta mentione de dolo intelligatur de malo non de bono non est opus vlteriore explicatione et adiectione illius qualitatis malicie quinimo sufficiente dicitur expressum quod licet dolus de sui natura sit malus tamen si non nocet secundum leges non punitur. Pro quo videtur facere l. quod venditor. ff. de dolo. et. l. fundum. §. fi. ff. de euictio. et. l. de eta. post principium de inter. actio. ff. quod facit ad questionem.

¶ An testis falsum deponens cuius tamen depositio non est alicui nocitura debeat pena falsi puniri. Et breuiter vt veritatem tangam dic quod non per notata per tex. no. cum glo. et ibi Cy. Bar. Bal. et Saly. in l. damus. ff. ad leg. cor. de fal. per quem Bar. et doctores dicunt / quod testis. non potest de falsitate puniri: nisi falsitas sit alicui nocitura

¶ Pro hoc vide quae in puncto citat Petrus de Ancha. con. xxiiii. col. ii. visa inquisitione formate contra Philippum. et post eum latius Maria. Sozi. con. ciii. in facto presupponitur.

¶ Hunc punctum latissime tangit verus et bone conscientie doctor. Io. de Ana. in. c. primo. c. ante pe. cum sequen. supra de crimine falsi. et pro hac conclusione adducit aliquas rationes / maxime ex quo cessat ciuilis actio id est non nocet alicui hoc falsum testimonium et per consequens cessare debet criminalis l. qui nomine. ff de fal. Item falsitas requirit dolum l. nec exui. C. de cri. fal. Dolus est callida machinatio et fallacia ad circumueniendum ad fallendum ad decipiendum l. i. §. dolum. ff. de dolo. Sed hic ista cessant quia nemini fit preiudicium Isti ergo sententie communi venit adherendum / ratione tamen mali exempli poterit puniri extraordinarie l. si quis aliquid. §. qui abortionis. ff. de penis secundum Pe. et Io. vbi. supra puta pecuniariter. ar l. hodie. ff. de pe. secundum eundem Sozi. con. ciiii. in fine post reditum. vbi pro hoc intento adducit ea que no. Saly. post glo. et tex. ibi. in l. fundum. §. fi. ff. de euictio. quod ex mendacio quis non puni¬ tur quando alter leditur. Item licet alias ex mendacio quis deberet puniri non punitur quando alter non leditur l. ii. §. aduersus. ff. ne quid in loco pub¬

¶ Et attende vt omnino non noceat quasi aliquali modo secus secundum eundem Ioh. de Ana. vbi. supra vt quia in faceret aliquod indicium vel semiplenam probationem auadminiculum ad eam quod fatetur. idem Maria d. con. ciiii. vbi col. i. fortius dicit quia non consideratur solum quod actuliter noceat sed etiam quod habitu et potentia possit nocere. Pro hoc adduxit doctrinam. Bal. in l. si falsos. C. de fali¬

¶ Pro premissis vide que late scribit Alex. con. cxlv. visis narratis. vol. vi. vbi disputat. An falsificans scriptura priuatam que non probat debeat puniri pena falsi vbi deo dit quod non si non sit hec falsitas alteri nociua. firmat do. Bertrandi. con. clxxv. nu. vii. ex titulis parte. iii. Probus.

TEmplarii. qui tempore clementis. v. ponti. maximi. qui prius christi mi.¬ lites erat a nostra religione in vanam superstitionem defecerunt / ea propter qui ex eis comprehendi poterant interfecti fuerunt piorumque bona partim hierosolimitanis militibus / qui paulo ante insulam rhodiam occupauerat: partim nouis religionibus asclemente attributa fuere vt plas tina autbor est.

¶ Et de his dixit Inno. in. c. in nostra. in prin. supra de sepul. Quod minus religiosi presumuntur quam monachi.

¶ Bar. in l. aut facta. § nonnumquam. nu. vii. ff. de penis. non ast pulatur platine dum dicit quod Papa Bonifacius propter de licta quorumdam templariorum totum collegium eorum fuiudestructum quia erant heret: ci. Idem de Bonifacio refert Petrus de Ancha. in. c. romana. col. pe. de senten. ex communica. hoc lib. De eorum interitu. vide Antho. in. iii. parte histor. titu. xxi. Articulo. i. §. iii. Probus.

¶ Consuetudine vel priuilegio. glo. fi. in. c. ea noscitur. supra de his que fiunt a prela. ea em equiparantur. glo. not. in tit. de causis. in. § statuit: in verbo priuilegio in pragma. Probus.

¶ Beneficiis inferioribus. do. de rota in antiquis. deci. in titulo de praeben. deci. viii. dicunt quod ad prelatum et capitulum ecclesie collegiate pertinet de iure collatio prebendarum in dicta ecclesia / quod probant tamen sic contrarium. Quia in collegiatis ecclesiis electio prelati pertinet ad collegium no. in. c. i. de elec. ergo singulorum canonicorum seu canonicatuum: et prebendarum ad prelatum. Pro hoc adducunt no. hostien. in ipso. c. cum ecclesia. decidunt tamen contra: tenendo primum dictum. per. c. ex transmissa: in fine de renuncia. et in. c. ex insania. supra de symo. Questionem thematis mouet collec. in. c. cum ecclesia in fine. supra de elec. vbi dicit quod presentatio spectat ad capitulia m institutio vero adepi scopum. Probus.

¶ Cum ecclesia. vbi dicitur quod spectat de iure communi ad episcopum et capitulum et ista est communis secundum collec. et alios. ibi dico in rubde iure patro. Archi. et alii in. c. a collatione. de appellationi. hoc lib. Probus

¶ Consanguineos / aliquid in puncto hoc dicam in rub. de renum. circa finem vltra que addo Bal. in l. i. coli. C. de indicividuita. tol. quod paria sunt committere aliquid contra aliquenvel contra illos de sanguine suo: quia quis nunquam odio habuit carnem suam. c. non existimemus. xiii. q. ii. Et par metus est in se et in suis l. isti quidem. ff. quod me. causa. facit tex. in l. heres meus. §. fi. ff. de condi. et demon. et l. fi. ibi vel parentes eius. C. de spon. vbi. cy. et ang. c. Petrus. supra de homi. glo. in cle. ii. in verbo quolibet. de senten. excommuni. vide pro ampla remissione fely. in. c. ecclesia nu. 99 versi. xiii. quero. de consti. Et maleretum in trac. de elec. carta mihi. x. et. xi.

¶ Pro praemissis facit quod not. Bal. in l. vna. col. ii. C. de rap. virgi. Quod si fit iniuria vni de domo intelligitur facta te ti casate. refert Fely. in. c. literas. col. iii. supra de presum. vbi per eum late videre poteris. et col. fi ang. in l. i. ff. de in ius. vocan. in proposito dicit quod si princeps condat legem contra consanguineos clericorum est nulla tanquam contra dignitatem senlibertatem ecclesiarum facta. vide Io. mo. in. c. quicumque. infra. de senten. excommunica. dico in regula delictum: vide etiam Franci. de curte. con. xxvii. nu. vi. magnificus vir dominus: dum dicit Sicur omnia statuta laicorum sunt nullius valoris si contra clericos et libertatem ecclesie fiant: ita si penam adiiciant consanguineis clericorum: quia verisimile est quod clerici nollent suos consanguineos laqueart pena fiatutorum. quod placet Calca. con. iii. nu. xix. vbi. nu. xx. allegat vulgare chi non po batere el cauallo bati la sella: vnde offenso vno alius videtur offensus.

¶ Et pro themate habes id quod in iure nostro dici solet: quod non est curandum cum quis loquatur: sed in quam voluntate intentio dirigatur l. cum pater. §. dona: de leg. ii. multo tiens enim contingit quod in dispositione vnus exprimitur ad alium vero effectus dirigitur per obliquum et hoc debet considera ri non solum persona expressa l. i. §. nunc de effectu. et l. si quis reum. §. i. ff. de liber. c. quanto. supra de priuileg. Probus

¶ Offendunt. poteris ponere exemplum in istis nobilibus et domicellis qui sepe exigunt et extorquent vsque ad sanguinem et pellem subditorum excoriant et vix eis dimittunt praecarium spiritum. Bal. in l. ex hoc iure ad finem. ff. de iusti. et iur. Barba. in prohe. cle. § quoniam nulla. col. iiii. refert neuiza. in suo con. Patres comederunt. in. ii. ratione. col. 8. vbi plura subdit. contra tales nobiles et domicellas trium lectionum:

¶ Et pro themate Ioan. mo. hic habeo que citat Maria. Sozi. co. lviii. col. iii. consiliis nostris. in versi. preterea: ibi quia cum voluerit non posse molestari: noluit etiam posse molestari filios suos: quos plus dilexisse presumitur quam. seipasos. l. isti quidem. ff. quod met. causa. C. de cur. fur l. si igitur si filii molestentur diceretur pater molestari et per consequens per indirectum patri priuilegium auferri quod fieri non debet l. ii. §. sed si agant. ff. de iudi.

¶ Et quod pater diligere presumatur filium facit ratio philo. i. thic. dum dicit quod finis est conseruatio cum naturalis apetitus sit omnim rerum ad sui conseruationem. Ad idem in. i. ce physico auditu dum dicit. Omne enim ens appetit semi¬ manere vnde finis cuiuslibet principis ac reipublice est vt bene gens beateque viuant quorum causam gerunt fruantur. que libertate tramquilla pace atque naturali amicabilitate. vt primo polytic. scribit Aristo. tradit hec Maria. Sozi. con. 6 col. x. visis inuestituris.

¶ Adde ad propositum thematis que dici possunt de multis promittentibus se inuicem non offendere. Pone exemplum in duabus ciuitatibus. Si vnus alterius ciuitatis offendat aliquem ex alia ciuitate. An solus offensus poterit conuenire offendentem aut totam ciuitatem et non alii. Istud vit de late discussum per Alex. con. cxvi. viso instrumen. vol. iii vbi dicit concludi quod si plures fecerunt pacem cum pluribus et promiserunt se non offendere sub pena mille: postea contiugit vnum esse offensum omnes ex illa parte offensa non possunt agere solidum: nec etiam insolidum possunt conueniri illi qui sunt de parte offendente per l. si id quod. ff. de duo bus reis. et per l. opere. ff. de oper. liber. Et sic quilibet ageet conuenietur respectiue pro sua virili portione: vt ibi concludit ipse Alex. in fine quem vide pro intento in con. cxiii. viso instrumento. volu. ii. et neapol. deci. 289 nume. xxx. Serenissimus. Probus

¶ Plus punitur. Uide que dico. in. c. fi. de homi. Probus. Pus punitur. vltra Io. mo. hic vide eundem et que iblate dico. in. c. i. de regul. iuris. et in. c. felicis. infra de penis. Sunt enim dii et angeli vocantur dicit tex. in. c. sacerdo tibus. vi. questione prima. Uide etiam que dicemus in proposito. in. c. vnico. in fi infra de vita et ho. cler. Probus.

GEnerali: dic quod videtur constare de mente legis generallis / quando in ipsa lege gene rali sunt verba generalia: siue pregnantia. Notat Ang. conccxiiii. col. i. quod incipit primo est videndum: quem sequitur decius con. 3o1 in fine in causa que ferrarie: allegat l. li. pertis. quos. ff. de alimen. et vb. legr¬

¶ Et lex generalis non includit loca seu personas exemptas casus est cum glo. in l. de curionibus de silem. lib. xii. C. per quem hanc regulam ponit Bal. in l. i. col. x. C. de summa trini. et fid. catho. facit quod not. Bar. in l. si posteriores. ff. de legibus: et quod habetur in l. si mihi et tibi. §. in legatis: de lega. primo. Tradit So. nus. con. ccix. col. ii. licet nulla: vbi subdit vnum notandum in proposito thematis. Quod lex quantuncunque penalis ita debet intelligi et interpretari eam extendendo latium sima interpretatione: vt non contingat illusio vel euersio dispositionis vel ad minus inferatur legi magna plaga / allegat glo. in. c. quamquam de vsur. hoc lib. et tex. in l. prima. §. pecuniam. ff. de calumnia. vbi verbum ponit late intelligitur proomni re: ne intentio legis fraudari possit.

¶ Item generalis dispositio tantum operatur quo ad genus quantum specialis quo ad speciem l. si duo. ff. de admitutor l. omnes. C. de prescrip. xxx. an. et ibi hoc probatur. not. Alex. con. cxi. nu. vii. prespectis. volu. vi. Tamen hec regula fallit secundum eundem Alex. con. ccxxxiii. nu. xvi eo. vol. quando aliqua ratio dictat contrarium. Et subdit bi quod in generali prolatione non videtur voluisse quis conprehendere ea quorum prolatio ipsi proferenti esset penalis vel prohibita: et ibi hoc comprobat multis iuribus et auctoritatibus: quem vide. et in con. ccxxxv. nu. iii. post redditum per me eo. vol. vbi firmat regulam predictam / dum dicit: quod generalis vel indefinita dispositio debet operari generaliter quo ad omnes / quantum specialis operatur quoad speciem l. si chorus in prin. de lega. iii. Alex. con. cxlvii. nu. iiii. ponderatis vol. ii. tex. in l. i. §. i. ff. quod iussu l. si duo ff. de admi. tutor. c. quia circa. supra de priuileg. c. fi. supra de constitu. c. solite. supra de maior. et obedi.

¶ Item generalis dispositio sub quacumque verborum prolatione cocepta si sit odiosa) comprehendit communia / siue quae communiter accidunt / non superlatiua vel maxima / siue disponat generaliter de personis: siue de rebus. c. sedes. supra de rescrip. ca. qui ad agendum de procur. hoc lib. cum aliis adductis per Petrum de Ancha. con. ccxcv. col. ii. Pro clariori euidentia vbi subdit rationem colligi ex l. Item apud § hoc edictum. ff. de iniur. vbi tex. dicit quod que speciali sunt digna (nisi exprimantur) videntur neglecta. c. quamuis. de proben. infra. c. quia periculosum de sententia excommunica. Io. mo. in c. vnico / de iniuriis hoc lib.

¶ Facit pro comprobatione id quod notat Alex. de Imola. con. xxx. post prin. ponderatis narratis. vol. v. Quod in generali derogatione priuilegiorum / non videtur princepa derogare illis priuilegiis quibus verisimiliter in specie non esset derogaturus. c. ii. de deci. hoc lib. c. fi de offi. vica. eolib. l. obligatione generali ff de pigno. Archi. et Ioan. And. in. c. ei cui de preben. hoc. lib.

¶ Uide eundem Alex. de dispositione generali con. lxviii. nu. vi. visis et opportune eo. vol. v.

¶ Tamen attende ad eundem Alex. con. xxxii. nu. ix. in causa executionis volu. 4. vbi dicit quod generalis vel obscura exceptio non releuat. Bar. in l. i. ff. de excep. per l. i. §. labeo. ff de flu. Et ratio: quia impedit deliberationem et sic parit obscuritatem l. ita fidei. ff. de iure fisci. quod etiam procedit in causis summariis. in quibus non debet aufferri defensio. cle. sepe. de verbo. significa. que aufertur si impeditr facultas deliberandi et defensiones distincte preparandi.

¶ Item expressilo specialitatis restringit generalitatem precedentem que alias marte suo curreret. Pro quo habes l. si heres meus. § primo. de lega. iii. vbi patet quod si lego omne marmor. venit marmor sculptum et non sculptum. Sed si dico omne marmor et duas statuas illa expressio dum rum statuarum restringit generalitatem: vt scultum non veniat nisi quo ad statuas expressas. Pro quo vide que citat Domi. con. lxv. col. ii. discutiam

¶ Et inquantum supra diximus: quod in generali: dispositione non veniunt ea que sunt disponenti prohibita. prohoc attende ad eaque tradit alex. in con. xvi. viso dicto themate. vol. ii. Quod in permutatione generali non veniunt ea que sunt prohibita alienari: per not. per Bar. in l. Codicillis. §. instituto. de lega. ii. vbi voluit quod in obligatione generali non veniunt ea que testator specialiter prohibuit alienari. iuxta l. obligatione generali. ff. de pigno. Idem dicit Bal. in l. i. per illum tex. C. que res pigno. obliga. po. vbi simplicite ait quod in generali obligatione non veniunt res prohibite alinari vel obligari. Istud latius firmat idem Alex. ibi: quenvideas et con. clxx. circa primum. vol. ii. et Iasonem in con. 124. nu. iiii. vol. iiii

¶ Item in generali concessione non venit quod fiat gratis vel donum iuris quesiti nisi specialiter exprimatur l. contra iuris. §. fi. ff de pact l. filiusfa. ff. de dona l. creditor. §. li cius. ff manda. c. ii. supra de dona. Alex. in con. cvi. nu. vi. perspectis. vol. ii

¶ Postremo dici quod in generali confirmatione statutorum non intelligitur confirmatum illud quod est iniustum vel inualidum. c. i. de iureiur. in fine hoc lib. l. nec diuus. §. generalem. ff de fal. late comprobat Iason in con. cxxii. colum. iiii. vol. iiii. quem vide precor in proposito thematis. concxxiiii. nu. iiii. eo. vol. iiii. quem vide con. clii. eo. vol. An ganeralitas extendatur ad feuda vbi dicit quod non: vt ibi comprobat. Et per hec sic postremo dicta loco habes comproba. tum aliud ab ipso Iasone citatum in con. clvi. col. vi. quoniam per eximium vol. iiii. quod in generali confirmatione statutorum facta per papam non intelliguntur confirmata statuta laicorum disponentia super iuramentis. Probus

¶ Concipit. non procedit quando de feminino fit expressio quia tunc habet locum / quod expressum facit cessare tacitum. Bal. in l. in multis. ff. de sta. ho. facit: quia clausula. generalis non porrigitur ad specialiter expressa l. doli clausula. ff. de verbo. obliga. facit quod not. ang. con. ccxiiii. Primo est videndum. col. i. vbi dicit quod generalis prouisio non refertur ad ea de quibus specialiter est prouisum. vt ff. de vulga. substitu l. sub coheredibus. § qui patrem. ff. de alimen. et ciba. lega l. alimenta. §. basilice l. vxorem. §. condi. cillis de lega. iii. et. §. felicissimo. c. studuisti. supra de offi. de lega. et l. iii. de silentia. lib. xii. C. vide que dico. in. c. dudum in verbo non intelligitur de preben. et Decium. con. cccxviii. in prin. in causa istorum et con. cccxxxix. consului / vbi subdit quod per hoc non tollitur quin in aliis casibus species conprehendatur sub genere. Et Alex. in con. cxxv. colum. per volu. vii. Probus

¶ Quidam dicunt: vide que in hoc puncto dixi supra ista titu. c. statuimus: vltra que attende ad Areti. in co. xxxix. col. prima. in facto. Probus

¶ Regalia. Adde do. Bertrandi. con. cclxxvi. nu. xvii. visa concessione parte tertia. Probus.

¶ Ecclesia vacante. Adde ea que dico. i1nfra. in. c. si pauper de preben. Io. mo. in. c. ii. eo. ti. maleretum in tracta. de elec. charta mihi. xxiii. et latius moderne per do. arnul. Ruzeum in tracta. deliure rega. quem direxi: seu dicaui ego ipse reueren. car. lingon. Probus

¶ Aliis. hec est dictio que includit similia expressis l. fi. §. cui dulcia. ff. de vino tritico et oleo lega. glo. fin. in l. sifugitini. C. de seruis fugi. Sozi. con. ccvii. col. pe. dico in c. qui ad agendum de procur infra. Probus

¶ Pius locis. Adde que citat Alex. in con. cv. viso ac diligenter. vol. iiii. Et con. cxxv. viso themate eo. vol. iiii. vbi tra. ctat quando dicitur relictum ad pias causas et inter alia dicit quod in dubio relictum pauperi videtur ad pias causas etiam si fiat consanguineo pauperi glo. est pro hoc singularis apud nos in. c. ii. in verbo decreuerit. supra de sepu.

¶ Hinc est quod si statuto caueatur quod minor. xviii. an. non post. sit legare pro anima. Et minor legauit matri sue centum / decens se legare pro anima: quod valet legatum: si mater reperiatupauper: secus si non reperiatur. Uide latius de relicto ad pias causas in con. se quen. et con. ccix. statutis accurate. vol. ii. et ibi tractat secundum quae iura debent decidi etterminari. relicta ad pias causas / concludendo / quod eo quod respiciunt spiritua lia per que consequitur quis remissionem omnim pctorum. c. requisisti. supra de testa. Igitur secundum ius diuinum et canones de bent decidi. Et sic non refragatur. In contrarium statuti vel alia lex humana: vt ibi latissime comprobat. Probus

¶ Non extat memoria. ex tali cursum temporis presumi¬ tur priuilegium. Bar. in l. cum de in rem verso. nu. ii. ff. de vsur. Antho. et Panor. in. c. peruenit. supra de censib. et in. c. cum ra. supra de iure patro. Alex. de Imola. con. vi. nu. vii. vol. i. refert. dominus meus. lib. ii. respon. c. xii. nu. iiii. vide eundem Alex. con. cxxxix. col. iii. circa primum dubium. volu. vi. Philippus Probus.

¶ Loco constituti. in proposito volunt Domini de Rota deci. ccv. in antiq. quod tale tempus sufficit ad vnionem probandam / et sine alio titulo valet: acsi per concessionem papalem facta foret. Contra hoc potest obiici de no. per ostien. supra de vita et honesta. cler. quoniam nonnulli: et in summa dosupplem. neg. praela. col. ii. Quod quantuncumque tempouis diuturnitas neiduxit vnionem et sic tempus non induxit vnionem sicut nec obliga. tionem. ff. de actio. et obligatioti .l. obligationum fere. §. placet C. de pac. si certis annis: et ff. de oper. liber scli. operis non impo. sitis. Sed si allegatur solemniter facta et ad huius probatione tanti temporis obseruantia allegetur non ad eam inducendam / sed in ductam probandam sufficit l. cum de in rem verso. et ibi non ff. de vsur. Ita firmat etiam per alia iura Oldra. con. 29d De iure domini guillelmoni gallici. Probus

¶ Antiqua. Quid sit antiqua consuetudo. vide per Ro chum de cur. in repet. c. fi. charta mihi 16. in quarto quesito. supra de consuetu¬

¶ Quod autem dicatur antiquum tempus: vide per Maria. Sozi. con. lxxxix. col. iii. in causa agitata. Probus

¶ Absurditatem. valet argumentum ab absurdo vitando tex. ad hoc allegatur in l. nam absurdum. ff. de oper. liberto. c. dudum infra de preben. c. quemadmodum. supra de iuretur. c. cum inter: vbi glo. supra de excep. et ibi Decius. in. vii. notabili. dicens hoc modo arguere. tex. in l. sine hereditaria in fine. ff. de neg. gestis: et in l. fi. ff. de manumissis vindic. et l. siquis ex argentariis. § pretor. ff. de eden. c. clericos. supra de offi. vica. c. iniustum in fine. supra de rerum permuta

¶ Per que iura Ludo. bolog. con. xxxviii. col. ii. quod exorditur: vt in presenti consultatione / dicit: quod in omni despositione absurditas debet euitari. Allegat plura consilia domini sui Alexandri. Ad idem Maria. Sozi. con. cxxi. col. iii. visa contingentia: et con. cxxii. col. ii. prestantissimodoctor et Petrus de Ancha. con. lxxxiiii. col. prima / contra. et con. lxxx. retento ordine.

¶ Quibus adde Iaso. per illum tex. in l. de pupillo. in. §. si quis forte nota. ii. post Bal. Imolam et Raph. ibi. ff. de no. oper. nunciatio. extendendo illud tam in dispositione legis quam statuti. tex. elegans in l. scire oportet. in. §. aliud. versicu. sed et si maxime verba legis vbi habetur quod quotiens ex verbis legis simpliciter intellectis resultat iniquitas / tuma verbis recedimus et seruamus mentem. ad idem tex. in l. pe. ibi. non oportere ius ciuile calumniari. ff. ad exhiben. Bal. in l. conuenticulam. C. de epi. et cler. Bar. in l. furti. § pactus per illum tex. ff. de infa. Idem Bar. in l. omnes populi. in. vi. q. ff. de iusti. et iur. refert Iason in l. diuortio in. v. no. ff. d. iusti. et iur. Concordat Panor. in. ii. parte. con. lxxviii. purctus questionis. sub nu. ii. quod interpretatio quantum fieri petest debet taliter sumi vt euitetur absurdum et intellectus contra ius. et consecutiue. col. iii. subiicit quod potius debemus verba impropriare vt euitetur absurdum et absonus intellectus. Idem vult curtius senior. con. lvi. super eo. col. xii. et. lix. dux et curtius iunior con. v. facti contingentia. col. xvi.

¶ Et extende hoc argumentum obtinere partes in quacum que materia vt per Bolog. vbi. supra maxime cum tractamus de correctione iurium. curtius senior con. xxxvii. consideratis. col. iiii. Barb. con. lv. ii. lib. preclare. col. vii. et dicit Decius vbi. supra quod statutum quod debet stricte intelligi / largissime interpretatur vt absurdum tollatur. Panor. in. c. cum dilectus. de consue. col. ii. versi. Et ex hoc tex. noto vnum / hinc dicit ibi idem Decius quod tolleratur quandoque absurdum vt magis absurdum effugiamus. l. ita vulneratus. §. penul. ti. ff. ad leg. aquil. Sic dicitur de duobus malis quod minus eligendum sit. c. duo mala. xiii. di. c. priuilegia. iii. distin. ibi ne fiant grauiora. c. preterea ibi ne deterius inde contingat. supra de spon¬

¶ In proposito succedit illud vulgatum Panor. in c. ii. nu. vii. supra de constitu. Ad hoc vt euitetur absurdum verba generalia. restringuntur etiam secundum aliquos si fiere / violentia littere et quod potius permittimus verba inutilia essem quam quod inducant absurdum. testatur Salomo. nius in l. gallus. §. quidem recte. ff. de liber. et posthu. et in. § respon. insti. de iure nat. gen. et ciuili

¶ Item verba statuti. (licet vniuersalia) restringuntur imopotius tolleratur superfluitas quam quod damnum alicui inferatur glo. in l. fi. §. in computatione. C. de iure deliber. vbi sci¬ ben. Quod facit ad ea que Ang. consi. vi. lata est sententia citat quod licet lex vel statutum dicat per verba vniuersalia in omnibus: et per omnia recipit tamen restrictionem ne sequatur absurdum. Ideo ipse consuluit quod stante statuto quad potestas habeat potestatem exequendi sententias consulum mercantie in omnibus / et per omnia prout possent ipsi consules: non poterit exequi banniendo illum tanquam cessat tem vel fallitum / vt vulgo dicitur quia ex talibanno resu. tat quod filii et vxor sint obligati / et istud est absurdum / licet in si consules exequendo possent tale bannum proferre. Et hanc opinionem sequitur Areti. in l. prima / de lega. primo. Refert ibi Iacob. de nigris in repeti. sua. colum. xv. non tamnhuic adheret: quia iam ex forma statuti non reputabatur absurdum: quod pro aliquo bannito teneantur filii et vxores: tunc sic potestas equiparatur consulibus in exequendo senten- tiam: ergo potestas consequetur illa priuilegia que habent consules / firmatur per not. Bar. ibi: quia si princeps adequat sibi Augustam / vel femine equiparantur vel adequantur masculis debent consequi priuilegia que habent masculi ita in proposito videtur dicendum

¶ Idem reperio magis absurdum et minus absurdum / per ea que not. Maria. Sozi. consi. lxiii. colum. v. versicu. po. stremo / circa: ibi minus absurdum reputo quod verba nihil operentur quam quod verba extendantur vltra solitum et propri. um significatum / et donatio prefiniatur. Nam videmus qui verba promissionis et stipulationis sine causa / potius sunnulla quam quod presummatur causa donationis / vt in l. secunda §. circa. ff. de doli excep. traditur in l. a titio. ff. de verbo. obliga. in capit. si cautio. supra de fide instrumen.

¶ Nunquam enim est presumenda donatio / si aliter fieri petest l. campanus. ff. de oper. liberto. Notat Alexan. consi. lxxx. in fine circa primum. voli. iii. quem vide. in consi. sequen. colum. secunda / vbi dicit in proposito thematis: quod ratione absurditatis vitande impropriatur vna dictio: et ponitur pro alia: et sic impropriantur verba Barto. in d. l. on. nes. ff. de iusti. et iur. in. vi. questio. principali allegat l. in ambigua. ff. de leg. Uide glo. in lege has causas. ff. de conditio. et demonstra. Alexan. in lege prima. ff. de heredi. insti. Barto. in. d. l. Gallus. §. forsitan. ff. de liber. et posthu. eundem Alexan. in consilio. xciii. nume. 4. alias consultus volu. tertio: et que dico in capitulo quia / de prebend. infra Philippus Probus

¶ A contrario. Maria. Sozinus / consilio. lxvii. colum. per nulti. dicit quod argumentum hoc a contrario sensu dicitur sumi ex coniectura: vt est text. cum glo. in lege / apud antiquos. C. de fur. Et id quod sumitur ex coiectura dicitur sumimproprie / vt in l. i. ff. si tabul. testa. nulle extabunt

¶ Preterea dicitur sumi indirecte / vt in capitu. cum apostolica in fine. supra de his que fiunt a prela.

¶ Item dicitur sumi ficte / probatur in lege si procurato rem. §. si ignorantes. ff manda. in verbo intelligitur quod denotat fictionem / probat glo. in lege heres quandocum que. ff. de acquiren. heredita Ulterius vide quod notat Bald. in secunda parte / comsi. culii. columna secunda. Quidam dominus pastinus: quod huiusmodi argu. a contrario sensu videtur esse sicut textus legis et contractus / vt not. ff. de testa l. qui testamento. §. mulier: ibi ex argumento: vbi idem Bald. dicit illum text. nota. quod quando aliquid probatur per argumentum sumptum a contrario sensum alicuius legis / videtur proba riper casum illius legis. Dicit tamen Ioan. Campezius. in tit. de dote. v. parte. questio. xxxiiii. quod casus omissus qua venit a contrario / est decisus per alias leges / et tunc per contrarium sensum non deciditur: sed tanque omissus ab illa lege remanet sub iuris communis dispositione / et veni decidendus per alias leges l. cum dotem. in prin. ff. solute matrimonio: et l. si extraneus. C. de conditio. ob causam

¶ Aut ille casus non est decisus per alias leges: et tunc argu. hoc est ex mente / seu interpretatione legis potius quam ex verbis. Prepo. Alexan. in capi. primo. colum. fina. priqma distin. Sozi. consi. ccvii. colum. tertia: in causa domine. Barin l. pecuniam. ff. si cert. peta. ibi tanquam sub contraria contradictione que dictio tanquam denotat improprietatem. vt l. si pater. §. qui duos. ff. de adopt. et sic potest intelligi. alo. in l. apud antiquos. C. de fur. Tamen Bald. con. 3o8 colum. prima. volu. primo. Utrum possit dari curator / citat argumentum de tanquam esse bonum l. de eo. §. finali. ff. ad exbibeni.

¶ Et istud argumentum a contrario non debet sumi ex verbis narratiuis testatur Panor. in. c. fi. nu. vi. supra de eo qui mit. in po. causa rei seruande. et in. c. publicato nu. vi. supra de electio isto ti. glo. habes in l. vnica. C. quando non peten. partes etc. quam sequuntur ibi Cy. Bar. Bal. Alex. et Iason. Et singul. secundum Roma. in repeti. auten. similiter. C. ad leg. ralsi. Ad hoc quod quotienscunque ponuntur verba in aliqua lege narratiua facti / ex eis non potest sumi iuris deosio. Idem francus in. c. si papa. de priuilegiis hoc libro quo videas et Fely. in. c. primo col. iiii. supra de const¬

¶ Et ratio potest esse (vt opinor) quia in narratiua consistunt partium allegationes que non faciuut ius. glo. in. c. arditis. supra. isto ti. c. lator. supra de re iudic. in. c. cum inter canonicos. supra. isto. titu. in. c. dudum. supra de deci. in. c. abbate. de re. in dic. hoc libro. et in. c. ii. infra. de dolo et contumac. firmat hec per id quod voluit Iason in l. cetera. §. Item quero. nu. v. ff. de lega. primo dicens quod ex his que ponuntur ex forma qui stionis vel dubii non est licitum arguere. quando postea textus decidit contrarium. Idem Iason in l. qui rome. §. calimacus. nu. x. ff. de verbo. obliga. nisi legislator fundaret in tentionem suam in illis verbis in facto narratis: quia tumidem iudicamus quod de verbis decisiuis et dispositiuis. cle. vna de proba. secundum Io. de Imol. in. c. cum apostolica. supra de hisque fiunt a prela. quem refert et sequitur Alex. in l. prima. ff. de offi. eius cui manda. est iurisdu¬

¶ Et intellige procedere hoc argumentum siue conclude re a contraria ratione. Unde si in contrario reperiatur contraria ratio. tunc concludit: alias non citat Io. de Londris in brevia. de offi. eius cui manda. est iurisdi. ff.

¶ In proposito dic. quod non sic libere arguitur a contra. rio ex dicto glosatoris. sicut ex textu testatur Cald. consiiii. col. pe. ti. de preben.

¶ Tamen do. Bertrandi in cons. clxxx. nu. x. viso casu. parte prima. Dicit quod argu. licet vti in dictis doctorum. Imoli. in l. qui testamento. § mulier in fi. ff. de testa¬

¶ Et vnum est in proposito quod illud quod colligitur a contrario non dicitur expressum sed subauditum. Decius con507. in fine in causa mutinensi / et con. sequenti no. per. glo. pe. C. de conditio. inser. et ibi Bal. in versi. no. hic glo. expressam: quod argumentum a contrario / est intellectus subaudius. Unde succedit: quod licet illud quod est expressum in vno capitulo statuti videtur repelitum in alio per glo. in. § item lapilli in verbo inuentoris insti. de rerum diuisio l. quo admodum. §. fi. ff. ad leg. aquil. vbi glo. no. Bar. in l. iiii. § eritque differentia. ff. vi. bo. rap. tamen illud quod non est ex pressum sed subauditum in vno capitulo. non videtur in aliarepetitum. Bal. per glo. ibi. in l. prima in principio. in verbo si quis in lectura antiqua: quem Alex. ibi refert et sequuintur. ff. quod quisque iur. facit quod not. Bar. in l. fi. in prinde lega. ii.

¶ Habet enim locum hoc argumentum a contrario sensu in statutis / quando sumitur ex natura limitati temporis. Et quando necessarium est argumentum ex natura vebo rum limitatorum. no. Bal. in l. obseruare. §. proficisci in iii. q. in fine. ff. de offi. procon. et lega. refert et sequitur Dec. us. con. ccclxiiii. col. ii. visis his que in proposito. con. 386 nu. iiii. licet in controuersiis vbi subdit quod hoc argumentum debet colligi ad limites verborum que in sensu directo penuntur. Antbo. de butrio in. c. cum apostolicam in vlti. non supra de his que fiunt a prela. Hoc comprobat Ioson in conxxlii. col. ii. statuto. vol. iii. vbi col. fi. subdit id verum etiam ad. correctionem iuris communis quando statutum in sensu directo nil operaretur et sic redderetur illusorium secundum Cy. et Bal. in l. couenticulam. C. de epi. et dler. Bal. Ang. Imol. et moder. in l. cum dotem. ff. solu. ma. Alex. et moder. in l. prima. ff de offi. eius cui manda. est iurisdi. Panor. in. c. cum apostolica in pe. not. de his que fiunt aprela. sine consen. cap.

¶ Item dicitur argumentum quasi arg ute factum seu inuentum et sub et ex quadam subtilitate tex. in. c. forus. supra de verbo. fignifica. Maria. Sozi. con. xxxviii. col. ii. pro deci¬

¶ Ex quo habeo quod si statuto caueatur quod statutum non recipiat extraneum vel subauditum intellectum tunc cessat. argumentum a contrario sensu: quia intellectus a contrario sensu est intellectus subauditus et tacitus / et verbis omissis not. Pe. de Ancha. in repeti. c. canonum statuta versus finem in versi. alibi etiam. supra de constitu¬

¶ Non operatur etiam dictum argu. in statuto si corrigatur ius commune vt in sequen. dicetur. Et hec est communis conclusio Bar. et aliorum in l. omnes populi. ff. de iusti. 3 iure / quod placet Alex. in con. lxix. in fi. vol. ii. Uide Decium con. 451. viso. vbi probat quando habeat locum hoc. arg. in statutis.

¶ Hoc etiam. arg. a contrario sensu lego habere locum. in contractibus not. Alex. con. cciiii. col. ii. consideratis. vol. ii. Idem Alex. con. xiii. col. fi. vol. vi. allegat. l. inter socerum. §. cum inter. ff de pac. dotal. Et in con. xxix. nu. 4. pondera. tis. eo. vol. et con. 36. col. 1. ponderatis. vol. ii. et ibi loquitur. de conuentionibus. Notant etiam Cy. et Bal. in l. conuenticulam. C. de episco. et cler. Refert Sozi. pater. con. ix. col. ii prosequendo ordinem / modificans illud / dummodo ille contrarius sensus non fuerit contra iuris communis dispositionem: quia hoc casu non sumitur arg. a contrario sensu. Ponit exemplum. Si pater fuit stipulatus dotem sibi reddi filia decedente in matrimonio cum liberis / non sumitur. arga contrario: vt ea decedente in matrimonio sine liberis dos apud maritum remanere deberet cum de iure communi in casu predicto dos patri sit restituenda: vnde casus iste omissus remanet in dispositione iuris communis. l. si cum dotem. ff. solu. matri.

¶ Item in eo quod supra proxime diximus hoc argumentum habere locum in statutis tangit Maria. Sozi. consi. lxxxi. col. iiii. versi sed difficultas / vbi dicit non habere locum in statutis correctiuis iuris communis / hoc est quando contrarius sensus veniret ad correctionem iuris communis / quo cosu non videtur sumi posse. Sed hoc non intellige verum / vt supra dixi quando alias hoc statutum nihil operaretur quod non erit simpliciter ex vi contrarii sensus / sed ex illo adiuncto videlicet vt statutum aliquid operetur. argui l. si quando. de lega. primo. Idem Sozi. con. cclxxxviii. colum. ii. in questione: et con. ccxcvi. col. ii. in presenti consultatione / et late Alex. concxlii. viso processu. vol. vi. quem vide / an habeat locum in materia correctoria / in con. lxi. col. ii. et si puto. vol. iii. et con. xvii. in prima col. visis. vol. ii.

¶ In puncto hoc non omitto vulgare et tritum / quod hoc argumentum non sumitur ad iurium correctionem: notat post antiquos Maria. Sozi. con. clxv. colum. xii. visis inuestituris. versi. preterea. predictum argu. allega. Bart. in l. omnes populi. ff. de iusti. et iur. glo. in. c. Cupientes §. quod si per. xx. hoc ti infra. glo. in. c. ii. de eta. et quali. hoc lib. glo. in l. vt liberis ibi: nec lex vetat. C. de colla. quam ibi ad hoponderant Fulgo. et moderni. Dicit Sozi. con. ccvii. colum. vi. versicu. non obstat tertia ratio / in causa domine: vbi subdit quod quando statutum in aliqua parte operatur non debet extendi hoc argumentum. Antho. de Butrio / et Imol. in cacausamque. supra de rescri. Secus si non operatur per ea: que tradit Iason. con. primo in fine. volu. iii. Quod quando level statutum in sensu directo nihil operatur / tunc sumitur argumentum a contrario sensu / etiam ad correctionem in ris communis: vt hoc ne sit frustratoria. Cy. et Bald. in. d. l. conuenticulam. C. de episco. et cleri.

¶ Et in priuilegiis: an habeat locum hoc argu. vide glo. in capi. penul. de priuileg. hoc lib. vbi dicit quod non: quam dicit communiter approbari Sozi. con. ccxlvi. colum. vi. versicu. primo / prout et ganter / tamen illam glo. pro parte affirmatiua allegat domeus de Ripa. lib. ii. respon. cap. xxxiiii. colum. ii. Et ad hoc eam dicit singularisare Curtium. con. xvi. col. vii. in prin. quod verum est / sed pro parte negatiua. Et istud videtur quod dicit dominus meus procedere ex errore impressoris / vt patet ex precedentibus verbis. Alias dixissem honon fore verum salua reuerentia preceptoris mei / vt in simili dicit Sozi. con. cclvii. colum. iii. visis inuestituris habet. tamen locum in rescriptis Pape glo. in l. si procuratorem. § si ignorantes. ff. manda. quam ad hoc reputant singularem Sali. Roma. et Alexan. in l. prima in princi. ff. de offieius cui est manda. iurisdit. et Sali. in d. l. conuenticulam C. de episcopis et cleri. tradit Iason. in con. 145. versic. 13 volu. ii. Beatissimus Papa.

¶ Et postremo dic argu. a contrario sensu non sumi ex verbis negatiuis: quia resultaret affirmatio / et verba prolata ad negandum vel priuandum non debent operari contrarium effectum l. ex facto / etiam. ff. de hered. institu l. cum tale / el. ii. ff. de conditio. et demon. not. Alexan. consi. cl. nu. xvi. in causa. volu. v. Probus

¶ Consensum prestitum / istud dictum dicit originale / et originaliter procedere a Ioan. Mona. Rauennas in com. pendio isto. titu. in versiculo volo tibi dicere vnum pulchrum dictum carta michi. lxvi. colum. quarta. firmat Panormi. in capi. cum nobis. nume. v. supra hoc titu. dicens / illuo notandum. Et si fiat propter vtilitatem ecclesie / seu necessitatem incipit ecclesia vacare a die pronunciationis. Nec in hoc debet expectari consensus episcopi argu. cap. scias. vii. questio. prima. vbi glo. et scriben. Et sic quis efficitur inuitus prelatus alterius ecclesie: quod placet Panorma in capitu. finali. nume. xiii. supra de postul. Ratio dicit quia nedicitur de nouo matrimonium contrahere. Ecclesia enim vniuersalis vnum est corpus mysticum. citat Io. mo. in sequen. et in. c. fuundamenta eo. titu. vnde ex quo semel consensit episcopari in hac ecclesia vniuersali non potest resista re pape si pro bono publico vult eum transferre ad ecclesiam particularem. d. c. scias quod verum secundum Hostien. Car. Petrum. et Panor. in. d. c. fi. si est consecratus. Secusi tantum est confirmatus. quia tunc inuitus non transfenquia non potest inuitus consecrari. Sed satis est quod dignitati cedat: si non vult consecrari. c. ii. de transla. prela. Non tamen potest cedere sine licentia pape / vt ibi.

¶ Hostien. enim in. d. c. fi. dicit episcopum consecratum monacho comparari qui non habet potestatem contradicendi superiori suo. xii. questione prima. nolo. et. c. non dicat. ideo a principio caueat dicit Car. ibi. col. iiii. ne indissolubiliter eligatur. ar l. sicut. C. de actio. et obligatio.

¶ In proposito attende ad verbum Bal. in l. rescripta. col. pe. C. de precib. impera. offer. quod omnia beneficia mundi sunobedientialia et manualia respectu papalis potestati. Ide postest pro libito voluntatis. episcopum de suo episcopati ad alium transferre / distinguit tamen / aut procedit proui dendo / et non cogitur prouisus transire: quia presumitur factum eius fauore / et sic non debet in eius odium retorquam ri vt hic per Io. mo. in fine. Aut procedit iubendo: et cogtur transire: quia presumitur factum fauore ecclesie. vii. quistione prima. c. omnis. Pro hac distinctione Io. mo. addum co ea que dicit Freder. de senis. con. cclxiii. presupposito quod sit papa transtulit monachum ad aliud monasterium intuitu persone / quod ad illud potest redire sine licentia papSecus si intuitu monasterii: maxime si est dubium quod causu propter quam fuit facta translatio non cessat. Secus siest certum quod cessat. quia tunc idem vt inprimo casu: et tunc habet locum regula: quod cessante causa cessat effectus iursunt aperta

¶ Item ratio regulat dispositionem testatur Raph. Cu. ma. in con. ii. allega l. cum pater. §. dulcissimis. de lega. ii. et de lega. iii l. fiddei con. § hec verba Alex. con. lxxv. nu. iii. in. v. vol. videtur in presenti consultatione Ludo. bolos. con. lv. in princi. viso igitur puncto

¶ Item nemo inuitus cogitur benefacere. Decius. con419 nu. v. viso. et con. 426. nu. ii. in duobus dubiis:

¶ Habeo tamen casum ad propositum quadrantem quen. citat Maria. Sozi. con. xxvi. col. pe. Ex his / quod quotiena quis impendit etiam pro inuito que expense respiciunt reipubli. ce interesse aut similem causam / licet impendat pro inuitopotest ab illo repetere prout de soluente et condemnat. ad penam corporalem nisi soluatur pecuniaria et inuito seu protestante nesoluatur potest solutam repetere a condem nato. Bar. in l. stichus. ff. de pecu. lega. allegat alia que videas. Probus

¶ Crescere. nec quis inuitus cogitur benefacere. c. de iudeis. xlv. di. et. xxiii. q. v. c. ad fidem refert Decius con. 259. col. ii. vi. sis his. Probus.

¶ Inuitus vide roma. con. cccxl. vbi ipse aliquantulum ex aminat hanc questionem. Et facit ad illud quod citat. Bari. in l. fi. ff. de his qui sunt sui vel alie. iur. quod inuitus non potest lagitimari nec inuiti rediguntur in patriam potestatem. §. generaliter in auten. quib. mo. na. effi. iui. Et licet legitimatio non preiudicet filio legitimato nisi consentiat: per hoc tamen non videtur quod legitimatio reddatur nulla quia legitum timatio est actus superioris quilegitimationem facit. notate ci. con. ccclxvii. sub nu. iiii. viso puncto.

¶ Preterea in proposito habeo quod nullus inuitus cogitur agnoscere hereditatem alterius l. nec emere. C. de iure de liber. l. iii. §. inuito. ff. de bo. po. Etiam si esset hereditas patris legitimi et naturalis. l. si filius qui patri. ff. de vulga l. necessariis. ff. de acquir. heredi. Et repudiata hereditate patris: non potest conueniri filius a creditoribus patrivt ibi nisi in casu speciali / scilicet quando conueniretur r lius pro primipilarii administratione patris. l. fi. de primipi. lib. xii. C. Probus

¶ Dos. que dicitur quid vniuersale sicut peculium et hereditas l. quod dicitur ff. de impensis et c. Bar. et alii. ff. sorlu. matri. in rubri. et in l. Item veniunt. §. Item non solum. ff. de peti. heredi. Adeo quod acquisitum ex re data in dotet censetur esse ipsa dos l. res que ex pecunie. ff. de iure dosfBar. vbi. supra Alex. con. cxxiiii. nu. ix. semper primo quesito vol. iiii. Et debetur ipsa dos quando nubunt vel religio nem ingrediuntur. Alex. con. xlviii. nu. v. viso statuto vol. iii. Quomodo autem debeat exigi ipsa dos vide eundem Alex. concil. 100. ex inspectione. vol. iii

¶ Ulterius in proposito adde glo. in ca. accedens / el. ii. in verbo terre. supra vt lite non contesta. que dicit quod dos est annexa matrimonio hinc dicit: quod Papa cognoscit de dote / ser tione conexitatis / cum cognoscat de matrimonio: quia dispositio extenditur ad conexa et dependentia. Et dos et quid dependens a matrimonio. glo. est no. in. c. fi. in verbo dependentibus de indi. hoc lib. Etiam si agatur principat liter de dote secundum Franc. ibi vide Feli. in cap. ecclesia. col. xx. supra de constitu. et Barba. in cap. Iurauit. colum. v. supra de probatio.

¶ Hinc est quod dispositio preiudicans in matrimonio / etiam preiudicat in dote per regulam l. si cum bi. C. de iudi. vbi dicitur quod dispositio preiudicans in princdipali preiudicat etiam in dependentibus: vide ibi Iaso. post alios.

¶ Et dic quod dos ipsa non potest esse minor quam ligitima / prout late firmat Decius. consi. 379. nu. 14. quod incipit requisitus: et con. 180 nume. 2. visa renunciatione facta / quod verum dicit idem Decius consi. cclxxvi. proponitur. col. prima. versi. etiam responderi potest / quando a lia debet dotari post mortem patris / quia tunc legitimiconsideratur l. cum queritur. C. de in offi. testa l. fi. ff. si quio in frau. pa. Secus videtur: si filia dotata sit in vita patris quia tunc non est tractandum de legitima que non debetur in vita l. prima. §. si impuberi. ff. de colla. bono.

¶ Et ideo tali casu attenditur competentia dotis secundum tempus dotis constitute / vt dicunt Bald. et Paul. in autenres que. C. communia delega. tamen proverificatione huius vitimi dicti: vide distinc. quam ibi facit idem Decius / et quiteneatur ad dotem per Iaso. in consi. cxxxiii. col. ix. presuponitur. vol. 4

¶ Et postremo in proposito Ioan. Moquod non potest esse sine matrimonio: dic idem de canonia: vt non possit essesine prebenda nota. per scriben. in ca. cum M. supra de constitu. et in cap. dilectus. de preben. vt de que dico. infra. in rubri. de preben. Et vt verbis finem imponamus: dic quod dos secundum Bar. et alios in rub. ff. soluto matrimonio est ius quoddam continens: id quod mulieri veeius patri / marito / vel eius patri traditum est / vel pro tradito habitum propter onera matrimonii supportanda. Refert Maria. Sozi. con. lvii. col. ii. consiliis / qui consi. ccvi. col. prima. in causa domine / dicit quod dos succedit loco legitimenotanter dicit onera supportanda: quia si ea non sustineat non debet consequi lucrum dotis defferendum ex pactovel statuto: no. Alex. con. cxxii. nu. x. et sequenti. col. i. vol. vii. et ibi late discutit casus / in quibus vir non lucratur dotem: et con. cxxx. eo. volu. Probus

¶ Sine matrimonio. tamen matrimonium potest esse sine dote not. domi. Brunellus in trac. de matri. conclu. ii. carta. xx. Et quando dos desinit esse dos: vide late per Maria. Sozi. con. cxxi. col. iiii. visa contingentia. Probus

¶ L. iii. Maria. Sozi. con. cxlvii. col. ii. visa facti conting. tia adducit l. fi. C. de dona. ante nup. vbi subdit illud verum intelligendo de matrimonio de presenti vel preterito. glo. et ibi Bar. in l. si marito. ff. solu. ma. et probatur ibi in rubro prout not. Paul. de castro. Bal. et Sali. in l. prima. C. vnde vir et vxor. Bal. in l. non sine. C. de bonisque liber. vnde censentur semper ad restitutione dotis habere priuilegia de tis / non solum persona mulieris si viuit: vt in l. ii. et in l. etiam defundo dotali. ff. et in l. vbi lex / ibi per Bar. et Imo. ff. de vsucapio. et per Bar. et doct. in l. filiusfa. §. diui. de loga. primo. Sed etiam in persona heredum mulieris: vt est casus in l. dotale. §. dotale. versicu. heredi quoque. ff de furdo dotal. Philippus Probus.

¶ Irreuocabiliter. Adde que in simili dico: in cap. vnico: in versi. tum et secundo de cleri. non residen infra Probus

¶ Si voluerit istam poteris comprobare doctrinam / per eque scripsi in cap. tibi in versi. limita. tamen. supra de rescri. inquantum discutio decreti clausulam / locum habere si illam habens vti voluerit / quod firmo in cap. eum cui infra de preben. circa finem in versi. Sic in proposito. Facit festum de hoc decto Ioan. mona. Feli. in cap. cognoscentes. col. iiii. supra de constitu. per quod firmat dictum notabile / videlicet quod constitutio priuilegiatiua non operatur effectum antequam priuilegiato innotescat: adducit Bar. in l. omnes populi. ff de iusti. et iur. Panor. et Imola. in. d. c. cognoscentes. per ca. primum / versi. quia in priuilegiis infra de conce. preben. facit tex. in l. qui absenti. ff. de acquir. po. et quod no. glo. in. c. quanto. ii. q. vot Uide pro intento Alexan. con. ciiii. colum. fina. in causa. vo. lu. tertio. Probus

¶ Contra ius commune: contra quod / episcopus cum capitulo per eius statutum non potest disponere. c. fi. cum ibi. no. per doc. supra de offi. archipresbiteri: quod ad vtramque parsem examinat Ioan. and. in. c. fi. de appel. hoc libro / conclu¬ dendo pro intento negatiuo. Uide Alexan. con. cxlii. in fine / viso processu. vol. vi. et con. cvi. colum. ii. perspectis. volu. secundo. Philippus Probus Mysticum: adde Io mo. in. c. fundamenta infra eo. Probus.

¶ Columba de cuius natura vide per aureol. in additio. ad Gullin rubr. dei iniur infra hoc libro. Probus

¶ Ne quod in eius. Istud firmat regulam quod inducta ad vnnm effectum non debent operari contrarium effectum l. legata inutiliter delega l. et l. legata. inutiliter. de adimolega. vbi inducta ad diminutione non debent operari augmentum de quo per Iaso. in. d. l. legata de lega i Probus

¶ Quod ob gratiam. vbi Io. And. in mercuriali refert hanq. ad calamum prout iacet cui placet opinio Ioann. mona. et etiam Io. cal. in ti. de transla. episc. consilio i. col. fi. qui dicunt illud facere ad questionem. An si episcopus est promotus per papam ad cardinalatum et prouisio de suo episcopitu est ob hoc alteri facta / episcopus sic promotus ad cardinalatimvult incumbere possessioni episcopatus: quia dicit quod non vulacceptarescardinalatum: licite contradicat illi episcopo. qui fuipromotus adepiscopatum / et vtrum valeant interim gest per eum vt quod sit in eius antiqua possessione tuendus: et valeant acta per eum facta dic quod sic quodprobatur. Nam sa talis non vult acceptare vel non acceptauit capellum / vecardinalatus officium non desinit esse episcopus: cum hoc non sit de mente pape. Ergo nihil est per regulam: quod in obus que papa statuit vel mandat intelligitur nisi aliud ar pareat facere secundum iuris dispositionem / et se iuribus confirmare. C. de in offi. testa. si quando et institu. quib. mo. testa. infir. §. fi. ix. di. iustum.

¶ Sed vt hic dicit Io. mo. In effectu iura volunt quod id quod fit per gratiam alicuius non retorqueatur in eius odium Et beneficio iuuari non decipi couuenit. supra de commoda c. primo. nec papa per sua mandata intendit aliquem grauare de rescript. ad aures de deci. ex multiplici. 5.

¶ Quia in proposito si talis episcopus nolit consentire cardinalatui erit deceptio grauamen / siue lesio / quod ab inuito aufertur. lvi. di. satis peruersum. xvi. q. vii. inuentum. Hinc rila iuris. quod nostrum est a nobis etc. Beneficium quippodicitur esse suum qui in eo habet canonicum titulum. c. si tibi absenti infra de preben. et. c. primo infra de re. permuta. Et procedit licet conferatur seu tollatur. vt augeatur. Quia tale augmentum de iure non fit inuitis. ff. de decur l. ii. C. de appel. quo ad ciuilia. lxxxiiii. di. c. primo. et. xxxii. q. ii. § integricas.

¶ Et si dicatur quod hoc sit propter publicam vtilitatem Tu dic quod licet publica vtilitas preferatur priuate: iuxt not a. in. c. bone. el. primo. de postul. prelato. tamen de iure. non cogitur quis ad publicam contra priuatam: loquor de eo qui cogeretur non propter munus / hoc dico propter id quod habetur in l. assumptio. ff. ad municipal. alias contra priuatam quis non cogitur. xix. q. ii. due sunt quod. capituloquitur etiam in spiritualibus / vnde ad fidem suscipiendam quis non cogitur. xlv. di. de iudeis. xxxiii. q. v. ad fidem seo quod illa non esse meritoria. Liberi enim arbitrii etc. de peni. di. ii. si enim. versi. liberi.

¶ Et ideo lex dicit generaliter quod inuito non confertur bo neficium tex. in l. hoc iure. §. non potest. ff. de dona. vbi dicitur. quod non potest exerceri liberalitas nolenti acquiriEt nemo crescere cogitur iuitus vt dicitur in. c. gesta. lxxxiiii. di.

¶ Hinc dicimus licitum vnicuique iuri suo renunciare l. pe. C. de pac. et. l. pe. C. de epi. et cler. et. c. ad apostolicam. supra de regula

¶ Et ex his sequitur quod licet in litteris episcopi promot papa dicat illum absoluisse a vinculo ecclesie propter promotionem quam de eo facit ad cardinalatum: tamen hec verba sunt interpretanda secundum iuris dispositionem vt vim habeant et effectum eo volente / quod iuuatur peric quod diximus de decreto irritante quod non habet locum si impetrans noluerit vti. dixi late. supra. in. c. tibi de res. liceverba illius includant voluntatem pape / quod non vult valer. contra facta et tamen valent litere si impetrans patitur. vel consentit illas valere. ratio extat in euidenti: quia eius fauore clausula fuit apposita ergo etc. Idem de regula anteferri dicas: scribentes in. c. pe. infra. de preben. quod si habens clausulam anteferri non vult vti illa primus habebit prebendam cum illa clausula posita fuerit in eius fauorem: de hoc dico infra de preben. eum cui.

¶ Et sic ex premissis infertur: quod promotio facta de alio / ad istum episcopatum non tenet. quia dicta absolutio et trasllatio facta sunt ob casum: et quod fit ob causuam causa non secuta caret effectu. ff. de oditi. ob causum per totum. Ergo tal absolutio debet carere effectu Unde dicunt legiste quod causa est proxima conditioni / vt sicut necesse est parificari conditionem / sic et causam puta cum propter causam legaui non legaturus / alias sic. vt no. de lega. primo. Si sic legatum: Cum ergo Papa non fuistset promoturus illum ad episcopatum / nisi episcopatus vacaret / quia hoc esset contra iura de conce. preben. c. primo. et episcopatus non vacet / illo non acceptante cardinalatum facit. c. si tibi infra de preben. vbi patet quod beneficium non dicitur illius / cui confertur nisi acceptet / ratio exuberat: quia sicut in matrimonio requiritur consensus vtriusque contrahentium. xxvii. q. ii. cap. sufficiat. de spon. cum locum. Sic in spirituali. supra hoc titu. cum inter canonicos. Ergo cum ista promotus ad cardinalatum / nondum acceptauerit capellumet sic non sit cardinalis non desiit esse episcopus: ex quo apparet / cuilibet intuenti doctrinam Io. mo. ad hoc facere.

¶ Tu in hoc puncto postremo dicas: quod licet in vero puncto iuris / presens questio sit vera: tamen communis vsus curie Romane non habet / vt per cardinalatum vacet episcopatus / prout dixi. supra in ca. statutum. de resc. Probus.

LIcet / vide Petrum de Ancha. con. 293 vltra et consilio. 304 ista allegata. Probus.

¶ Parrochiales. appellatione ecclesie perrochialis / ecclesiam parrochialem collegiatam non venire dicas in materia stracta / quia collegii qualitatem habet supra parrochiam / sed in materia no odiosa sic. Pan. ne in rub. de vita et honesta. cleriin fine

¶ Et istud quod proxime diximus poteris comprobare per eque in iure dicuntur: quod qualitas adueniens enti qualificaillud et reponit eum in diuersa specie / de quo diximus in rub. de vsur infra. Probus

¶ Parrochialis / ad hoc vt censeatur parrochialis atteditur auctoritas superioris constituentis eum parrochilem. notat Alexan. consilio. 74. collumna prima viso puncto. vol. 4 Probus

¶ Qui est late / tamen si verba sunt dubia que possunt sapere latam sententiam vel ferendam in penalibus potius debent intelligivt sint ferende quam late sententie. notat. Domi. con. 23. quia diffuse. Probus

¶ Sed dic contra. Colle. in. c. cum in cunctis. nu. xiiii. supra eodicit hanc additionem multos non habere. Ideo insequium opinionem Io. mo. vt non idem procedat in abbate. Probus.

¶ Pena que sine fraude esse non potest l. aliud est fraus ff. de verb. signifi. et pena arguit penam et delictum l. sanci mus. C. de penis. cap. quesiuit. supra de his que fiunt a maio. parte capitu. Deci. consi. 273. colum. 2. in casu proposito / qua ibi subdit: quod vbi non est delictum ibi non est pena. d. l. aliiud est fraus. Probus

¶ Non remouetur / et sic dicitur executiuus. ca. cum in cunctis. supra eo. Domi. in consi. 131. col. fina. quoniam. Probus

¶ Uel scire debuit. Roma. con. 451. praesentis dubitationis a ticulus: discutit de eo qui impetrat secundum beneficium / et taceprimum / quod procurator acceptauerat. Probus

¶ De mulcta quod. c. prout et textum nostrum dicas habet. re locum in vicariis perpetuis ecclesiarum parrochialium cle. vnica. de offi. vica. licet Archi. hic contra. col. 4 in versicu. Sciant. Cui non astipulor. Probus.

Tractaturi in presentiarum materiam quoidianam commende. Primo scire cogruit quid sit commeda: vt eo cognito ad alia materie subiecta de scendamus. deo dic quod commenda proprie nihil aliud est quam depositum / probat tex. in l. commendare. f. de ver. signi. et l. lucius. et.. publia. ff. depositi. vbi dicitur. quod commendatarius. non est aliud quem depositarius / facit. c. primum. supra de deposito.

¶ Ex quo infero ad intentum materie tex. nostri / quod per obitum commendatari / beneficium non dicitur vacare. Qui probo multifarie multisque modis / vt verbo apostoli vtar. Primo habeo stillum curie. cui venit attendendum et de quo in sequentibus latissime dico de quo etiam stillo in proposito recordatus est. glo. pragma. in titu. de electio. et resenua. in. §. primo. in versi. causa. et in titu. de colla. in. §. Item quod omnia in ver. vacauerint in princi¬

¶ Secundo verificatur intentum per diffinitionem verbi vacare quod est eo quod sponso siue titulario priuatur. prima de bo. vacan. lib. x. C. gub. et nigrum. supra et infra ne sede hacan. faciunt notata per Io. de Imola. post glo. in verbo vacare. in cle. ne Romani. de electio. vbi dicit quod mulier vidua denominatur a dignitate prioris mariti / donec alte ri nupserit / quod deduco infra. in. c. is cui. de sepultur. hoc. li. ita in proposito / beneficium dicitur vacare eo modo quo vacahat priusque commendaretur et donec per modum tituli / de to fuerit prouisum / hinc est quod apostolica cencellaria prout nec cancellaria legationis Auinionem. prout de hac vidi nodant vacationem per commendam: sed per titulum predecessoris. de apostolica refert Io. Franci. de pauy. olim cau¬ sarum palatii apostolici auditor in tracta. ne sede vacan. in. parte. q. iii. Idem dic de camera apostolica que in hoc pari passum ambulat: faciunt in argu. que citantur a do. de Ro ta in antiquis: in titu. de preben. decisio. prima. quod reserua. tio per commendam (etiam per Papam factam) non expirat.

¶ Freder. in trac. de permuta. q. xv. dicit quod sublate commenda remanet beneficium vacans in curia / maximo si tempore commende vacabat in curis: facit ad id quod dicimus quod quotiescunque beneficium commendatur / eodem contextu affectatur quod per alium quam per romanum pontificem non potest conferri instar beneficii litigiosi. c. i. et. ii. vt lite. penden. hoc libro: hanc partem sustinet Do. Stephanus Bertrandi consilio. ccxxxv. Etiam si commenda parte tertia.

¶ Instar etiam reseruationis / que procedit ratione appositionis manus Pape. c. vt nostrum. supra de appella. qui dem quod vide comprobatum per eundem Domi. Bertran. di d. consilio sub nu. 5.

¶ Et hec tria beneficiorum genera diximus affecta: testa tur prouincialis in titu. de vacant. nonreserua.

¶ Nec refragatur premissis dictio maxime / quod si non vacaret in curia minus censeretur rescruatum / cum eius nartura aut propria illius significatio idem in sensu contrario implicet. Antho. de Butrio post tex. in. c. ad abolendam. supra de fil. presbytero. et hec incidenter sint dicta

¶ Et redeundo ad thema: per commendam: non est plene beneficio prouisum / cum commenda: vt prediximus sit depositum / merito commendatarii / sine commendantis permissione / commende non possunt cedere: etiam per modi. permutationis. Panor. in. c. cum olim. supra de re. permuta. ratio: quia in commenda non habent plenum ius commendat tarii: vt ex tex. nostro resultat / ideo vacatio antiqua remanere dicitur per ea que no. in. c. ne pro defectu. supra hoc tatu. et in cle. prima. ne lite penden

¶ Quod si commendatarii. dicantur depositarii trahitur ex consequenti quod neque quasi proprietatem neque quaspossessionem iuris beneficii commendati habent sed tenutam et meram detentionem. Roma. consi. cccl. nu. xii. in casu proposite: et tex. in l. licet. § rei. ff. de posi. glo. in. c. si constiterisupra de accusatio. quod comprobo per glo. hic: et in. c. qui plures. ii. q. prima. vbi dicitur / commendatarium verum non fire prelatum ecclesie sibi commendate / sed procuratorem cum legitima administratione: tex. in. c. cum nobis. in fine vbi glo. in ver. procuratorem. supra hoc titu. et. d. c. is cui. eo. et hac ratione iura eum artant ad redditionem administrationis: argc. primi. x. q. iii. archi. per illum tex. in. d. c. is cui quod autem priratus commendatitii / proprie non vacent: secus in intitulatis tenet Io. mo. in. c. presenti. infine de offi. ordina. Decius consilio. cxlix. nu. v. in. causa iurispatronatus / vide. Sozi. consilio. 32. col. vi. ex his / vbi dicit melius: quod comparatu vsuario commendatarius

¶ Fouetur intentum. Argu. ab absurdo / quod est vali. dum in iure l. nam absurdum. ff. de bonis liber. c. dudum. supra de preben. c. quemadmodum. supra de iureiur. c. cum inter. supra de exceptio. dixi supra hoc tit. in. c. generali: quia si dicamus tituli. commende in se habere verum ius: et titulum beneficii erit derisoria iurium determinatio / videlicet quod quamuis regulari. ter duas non liceat habere ecclesias institulum / vnam tamen habere in titulum et aliam in commendam congruit per ea que nota. in. c. dudum. el. ii. supra hoc titu. et Ioan. mo. hoc. quiideo succedit regula quod non est in me non potest vacare per me l. non potest videri desiisse. ff de reg. iur. desiisse quippe non dicitur quod non incepit l. titio vsufructus. ff. de condi. et demon. et amitti non potest quod quesi tum non fuit l. prima. §. primo. ff. quibus modis vsufru. amit. cum amissio sit rei presentatio / et sic habitum presupponit. l. decem. ff. de ver. obliga. c. ad dissoluendum. supra de desponsa. impube et l. manumissiones. ff. de iustic. et iure / nec moritur qui non vixit. c. quod vero. xxxiii. q. ii. c. sicut. supra de homic.

¶ Et quod non est rumpi non potest l. nam et si sub conditine. §. si post. ff. de iniust. rup. et irri. testa l. liberos. §. fin. ff. de capit. diminutio.

¶ Item qualitas non potest esse sine subiecto l. eius qui in prouinciam. ff. si cer. peta. et l. si seruum. ff. de acti. empt. dico late in c. i. de confes infra. facit quod citatur a Bal. in l. ii. C. de iure aureo annulo. quod per instrumentum legitimationis probatur quem non fuisse legitimum quia omnis dispensatio veritatem presupponit in contrarium verum esse. Balvbi. supra verum dicit si eo instante fuerit confectum alias noprobat / qua potuit per maliuolum fieri cuius dolus non posset obesse / prout in simili dicit glo. pragma. in titu. de elec. in. §. si vero in verbo simoniacam de pecunia data. in fraudem electi que non nocet: idem Bal. in l. moueor. C. de ser. exportan. et in l. fina. col. iii. C. de senten. passis. Quod per instrumentum emancipationis: filiationem et patriam potestatem probari precessisse. Et qui agit penitentiam vit detur fateri delictum. Bal. post glo. in. c. literas. supra de prosumptio. vbi Feli. et Alex. in l. prima. in princ. colum. ii. ff. de no oper nun

¶ Et qui opponit exceptionem compensationis / debitum. fateri videtur Roma. consilio. lxxxvii. circa finem / pater reuerende / ista quasi videntur extra propositum pro eo tamen vide Areti. consilio. lxxxv. viso compromisso / dum dicit quod non priuatur successione qui non succedit / alia dico in. c. nemo. de reg. iu. et in d. c. primo. in verbo non sunt. de confes¬

¶ Per que videtur optime comprobatum beneficium non vacare per obitum commendatarii sed titularii precedem tis / et sic eo modo quo priusquam commendaretur vacabat / alias commenda non esset ad nutum commendantis reuocabilis quod viro dicere non conuenit argu. eorum que diximus de deposito / quod ad deponentis meram volunt. tem renocatur / licet in deposito dictum fuerit quod depositum duret: vsque ad depositaris obitum / tex. in l. prima. §. si deposuero ibi et ante mortem. ff. depositi

¶ Unum tamen dicit Archi. in. c. si plures. xxi. q. prima. quod ecclesia commendata censetur. de iure vacare: non autem de facto / addens quod commenda ex toto non sequitur naturam depositi / quia clericus cui commendatur potest inde facere expensas: et sumere alimenta / et soluere de bita / sicut ille qui nondum adiit hereditatem / et deliberat an adire debeat licet non hebeat ius soluendi debita. ff. de iure fisci l. si filius l. aristo. §. vlt. et si necessarlas facit expensas in ecclesia de suo / potest retinere donec sib. soluantur ff. de pigno l. si necessarias. §. primo / quod non esset in re deposita

¶ Facit in proposito quod no. Do. Stepha. Bertran. consilio. 165. si in beneficialibus. ii. parte quod commenda est legitimus titulus quo ad administrationem bonorum / et fructus um ecclesie commendate / non. tamen est titulus qui conferat ius in re. secundum moder. hic et illud vide consil. ccxxxv. etisi commenda: parte. iii. quia hanc partem sustinet: et Alex. in consilio. 96 col. i. visis narratis. vol. iii

¶ Licet premissu videanturruere et de iure verissima foreea tamen non admitterent Galli qui dicunt commendiin omnibus / et per omnia vim et efficaciam tituli obtinere / sic vacationem per obitum / aut cessionem commendatarii facere et de iure / et de facto

¶ Quod vt quia gallus gallorum opinionem comprobem / prouteneor et me obligatum cognosco gallie / que me genuit aluit / docuit / et conseruauit. quinnimo sacerdotibus qui neobis prestant pabula spiritualia adduco sequentia / pro quo rum discussione formam commende describo sequentem

¶ dnanus. apasogus erius / eiorum del dilecto filio Ioh. de Bolenguerio rectori / senperpetuo vicario ecclesie sancte radegudis decanaio. Age nen. diocesis. Salutem et apostolicam benedictionem. Rationi congruit etc. Dudum siquidem monasterio sancte marie de periaco Cistercien. ordinis agenen. dlocesis. Ex eoquod dilectus fillus Gulllelmus de balenguerio olim ipsius nonasterii abbas regimini et administrationi illius cui tunc preerat / per dilectum. n. procuratorem constitutum in tur fauorem. reseruatis tamen sibi quo ad vlxerit / medietate omnium et singulorum fructuum reddituum / prouentuum. ac emolumentorum / dicti monasterii / nec non grangia se domo des granges nuncupata ad dictum monaiterium legitime pertinen. cum omnibus et singulis grangie huiusnodi domibus / edificiis fructibus / prouentibus / iuribus et pertinentiis / per eum etiam tempore successorum tuorum nonasterium predictum / in titulum vel commendam / protempore obtinentium vel alium seu alios eius nomine propria auctoritate percipiendis colligendis / et leuandis / adin suos vsus et vtilitatem conuertendis / necnon tenendis possidendis / et vsufructuandis / ac collatione prouisione. presentatione / institutione et omnimoda alia dispositiona medietatis omnium et singulorum beneficiorum / et officiorum ecclesiasticorum / secularium / et ab eodem monasterm dependentium / regularium ad collationem / prouisionem presentationem / institutionem et omnimodam aliam dispositionem abbatis pro tempore existentis dicti monaitera spectantes / et pertinentes pro tempore vacaturorum. Ita. quod ipse Gulllermus nuper abbas primum. et tum secundum et sic secutiue / alternatis vicibus beneficia / et officia huiu modi / cum vacarent conferre et de lllis disponere haberetis facienda pensionis annue loco et non alias aliter: nec alio modo in manibus. Feli. recorda. Leonis Pape decimi predecessoris nostri sponte et libere cesserat ipseque predecessor cessionem ipsam duxerit admittendam: abbatis regimine destituto predecessor ipse attendens / quod romani pontificis circunspectam prouidentiam ecclesiis et monasteriis singulisque vacationis incommoda deplorare noscebantur. vt gubernatorum vtilium presidio fulcirentur diligenter prospicere: et ecclesiasticis personis praesertim generis nobilita te pollentibus. vt in suis opportunitatibus aliquod suscipere valerent releuamen: de opportune subuentionis auxlio prouidere decebat / tam dicto monasterio de gubernatorevtili et idoneo per quam circunspecto regi: et salubrite dirigi valeret: quam tibi qui vt asserebas de nobili genere exvtroque parente procreatus: ac in. xx. vel circa tue etatis anno constitutus: ac dicti guillermi nepos existebas: nec non ex dispensatione apostolica parrochialem ecclesiam: seuillius vicariam perpetuam: sancte radegundis inter alia obtinebas: apud eundem predecessorem de nobilitate generis vite ac morum honestate: aliisque probitatis et virtutum meritis: multipliciter commendato horum intuitu: vt commodius sustentari valeres de alicuius subuentionis anxilio prouidere volens: Tea quibusuis excommunicationis etc. existebas ad infra scripta dumtaxat consequenda absoluens et absolutum fore sentiens. Nec non omnia alia et singula beneficia / cum cura et sine cura etc. Sub datum / videlicet tertio nonas octobris / pontificatus sui anno nono

¶ Monasterium predictum cuius fructus redditus / et prouentus / ad septuaginta florenos in libris camere apostolace taxati reperiebantur / siue premisso: siue alio quouismodo / etiam si ex eo queuis generalis reseruatio / etiam in conpore iuris clausa resultaret: Idem predecessor haberi voluit pro expresso / aut ex alterius cuiuscumque persona seu persimilem dicti Guillermi. vel cuiusuis alterius cessionem de illius regimine et administratione in Romana curia: veextra eam / etiam coram notario. publico et testibus sponte factam vacare etiam si tanto tempore vacauisset / quod eius prouisio iuxta lateranen. statuta cocilii / aut alias canonicas sanctiones / ad sedem apostolicam legitime deuoluta existeret. Et ad sedem eandem ex quauis causa specialiter vel generaliter pertineret / ac consistorialiter fieri debet. ret / ac super eisdem regimine et administratione inter aliquos lis / seu illorum possessorio molestia / cuius statum idem prodecessor pro expressis haberi voluit penderet indecisa cum omnibus iuribus / et pertinentiis suis / cum ad id dile ctorum filiorum conuentus dictimonasterii seu maioris partis per eundem. N procuratorem eorum ad id ab eis specialter constitutum expressus accessisset assensus / tibi per te quoad viueres etiam vna cum dicta ecclesia / ac omnibus et singilis beneficiis ecclesiasticis / cum cura vel sine cura et c. tenem dum / regendum / et gubernandum / Ita quod liceret tibi de frictibus / redditibus / et prouentibus eiusdem monasterii sicut veri abbates pro tempore existentes / disponere et ordina re / ac reuerentiam obedientiam / et alia seruitia exigere / alienatione tamen quoruncunque bonorum immobilium. et preciosorum mobilium tibi penitus interdicta. Idem predecessor commendauit curam regimen / et administratione in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo non obstantibus et c. Alias formas commende vide per Domi. post consil. cxl.

¶ Hac descriptione sic facta veniamus oportet ad themapro parte gallorum propositum: primo Domi. hic et communiter scribentes tenent: quod quotiens iura nstra dicunt commendatarios non fore veros prelatos debent intelligi de temporalibus prout tex. noster caustat. Secus de perpetuis sicut in forma pre inserta. Quia tales veri dicuntur prelati. et titularii / quod patet ad oculum / quia habent commende ipse perpetue naturam titulorum: vt pote perpetuitatem prohoc tex. in. c. sanctorum. 70. distincti. c. preterea. 55. di. c. primo de capel. monach. hoc libro glo. in. c. pastoralis. vii. q. prima hoc etiam tenor commende probat / ex quo solo capite habeo intentum / facit tex. in l. sancimus in versi. nisi pacti tenor ad hoc reclamauerit. C. de fide iusso l. ad probationem la i. C. de proba. ibi sed quem tenor scripture designat. c. tenor. et. c. recepimus. supra de priuileg. c. ex tenore. supra de testib. c. ex tenore. supra de foro competenti ex tenore. supra de rescrip. Notat Iason in con. primo. col. ii. volu. iii. vbi dicit in simili quod ante omnia inspiciendus est tenor verborum inuestiture: quia derogat omni nature feudali. c. primo. in verbo propter tenorem inuestiture de duobus fra¬ vbi Bal. notat. dicens. c. gregium fore. tex. quod tenor inuesti. ture derogat omnis feudi nature. Alia dicit que videbis pro comprobatione sequentium.

¶ Uerba tenoris que hoc clarissime demonstrant habes. ibi quae vacationis incommoda deplorare noscebantur: vt gubernatorum vtilium presidio fulcirentur. Ex quibus resultat papam prouidere vacationi / et sic post prouisionem non est dabilis vacatio. Item dicitur de gubernatorevtili et idoneo / dicto mo nasterio prouidere: et vt ipsum regi et salubriter dirigi valeret: Item dicitur et de residuis illius monasterii fructibus / redditibus / iuribus / prouentibus et obuentionibus vniuersis libere. disponere et ordinare / prout ipsius mona sterii veri abbates potuerunt disponere curam et administra. tionemdictimonasterii. in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo

¶ Item sequitur in tex. tibi a conuentu obedientiam et reuerentiam debitas et reuerentiam debitas et deuotas et seruitia et iura ab eis tibi debita exhiberi: pondera igitur hec verba quia ex his elicitur / quod iura loquentia de veris ab batibus locum habent in commendatario perpetuo quem Papa facit verum abbatem: hinc dicit Petrus hic: quod commenda quandam habet affinitatem siue attinentiam cum prelatura intentum nostrum potest firmari per verbum liberam / cuius appositio aliquid vltra ius commune operatur. not. aret. consi. 76. nu. iii. diligenter / et sic addit in casu nostro vltra naturam commende affert verbum ipsum.

¶ In proposito habeo regulam quod paria sunt esse talem: vel pro tali haberi notatur per Bar. et scriben. in l. si his qui pro emptore. ff. de vsucap. et in l. si maritus. el. ii. §. legis iulieff. de adulte. et l. tertia. §. si emancipatus. primo. ff. de bono. posses. contra tabuu. Bal. in l. si quis. C. de natura. liber. et in l. ciues: de appella. in l. Rufinus. C. de testamilitis: et in l. siue possidetis. C. de proba. et in l. ex ratione de excusa. tuto. in l. ii. de iure aureo. amnul. et in l. in vrbe destatu ho. in l. omnes ppistoli. ff. de iustic. et iure: et in l. si ea. legeC. de conditio. ob causam maxine in his que sunt iuris: vt in proposito / secus in his que sunt facti. Barto. in. dicta l. si maritus.

¶ Quod si dicas istud fore restringendum quo ad fructus dionon quadrare cum clausula in exordio apposita ad omnia referatur sequentia. no. in l. i. C. de diuer. rescrip. in l. i. C. de libe. prete. et in. c. indsitioni et in. c. ii. requiris. supra de appella. nec dabilis est ratio diuersitatis / quare quo ad fructus sit ab bas verus / quo ad alia vero non

¶ Item hac dispositione commende ipse commendatarius beneficia confert / ratio quia fructus percipit inter quos reperitur collatio beneficiorum. glo. singula. reputata in. c. cum olim. supra de maior. et obedien. glo. fi. in. c. cum Bertholdus. supra de re iudi. Panor. in. c. olim. supra de iura. ca. ideo illum commendatarium verum diiudicabimus prelatum qui etia aliam exercere habet iurisdictionem / vt patet per hec verba obedientiam et reuerentiam et c. que iurisditioni adaptam tur. arg. eius quod voluit glo in l. prima. ff. de iurisd. omi. iudic.

¶ Ex quibus sumitur intentum quod commendatarius vt verus abbas / et verus prelatus potest ese iudex delegatus sedis postolice / secundum formam. c. statutum. supra de rescriptis hoc libro.

¶ Istud verificari poterit multis fundamentis. Primo / capio glo. in cle. prima. in verbo episcopis de foro compe. que dicit quod priuilegium episcopis concessum etiam inditum electis videtur electis confirmatis et ema net in fauorem iurisd. episcopali. secus si in fauorem dignitati glo. in cle. fina. de cele. misse. glo. in cle. i de pe. glo. in. c. primo. supra de religio. domi. Fely. in. c. ii. et. c. eam te. col. prima. supra de rescrip. Docto. in. c. tam itris infra de testib. Sic in proposito ipse commendatarius quo ad ea que iurisdictionis sunt verus dicitur abbas. vt patet per verba predicta obedientiam / et reuerentiam que signant actiuam iurisditionem / Ideo multomagis passiuam / vtpossint delegari. Ista excodunt naturam commende: vt apparet ex no. per glo. hic.

¶ Item quo ad iurisdictionem etiam venit ille qui non est integre episcopus: quia licet episcopus nondum consecratus veniat appellatione episcopi. glo. in. d. cle. prima / non tamen appellatione pontificis. glo. in d. cle. ii

¶ Item dicitur in tex. curam et administrationem in temioralibus: et spiritualibus / plenarie committendo / que. vel ba videntur alterare naturam commende: quod facit princeps ad libitum per ea que tradit Iason in consilio primo vol. iii. vbi tradit quod princeps mutat naturam feudi: ideo papapotest et facere comendatarium verum abbatem et prelatum cum hoc verbum plena / liberam / et absolutam importet ad ministrationem / hinc glo. sing. in. c. consequens. xi. distinc. citat quod iurisdictio pape est plena. iurisdictio vero episcoporum semiplena est / etiam ab soluta. c. cuncta per mundum ix. q. iii. cum similibus pro hoc adduco id quod voluit. texin. c. preterea. supra de offi. delega. vbi verbum plenaria / liberam potestatem importat secundum Cardi. ibi in principio et absolutam: secundum Panor. ibi: facit glo. in. c. conquestus. supra de foro compet. in verbo pleno iure id est quo adspiritualem et temporalem iurisdictionem: quam ibi sequuntur Io. And. Panor. et Imol.

¶ Habeo et alia de hoc verbo plenarie glo. in cle. prima. de probatio. in verbo plenaria que dicit. Quod vbicunque probatio est plenaria non admittitur probatio in contrarium facit. c. suborta ibi plenaria. supra de re iudic. et in. c. accedens. el. ii. supra vt lite non contesta. in. c. grauis ver. plenarie. supra de resti. spoliato. in. c. venerabili. supra de offic. delega. et in c. prsanis. supra de restitu. spolia. in l. locum. §. queri solet. ff. de vsum fru. facit l. mater. C. ad tertulia. ibi pleno iure acquirat. quia exponit ibi Bal. post alios id est quo ad proprietatem / et vsumfructum tex. in l. titia. ff. he amnuis lega in l. generalir. ff. qui et aqui. in l. femine. §. illud. C. de secund. nup. c. cum et plantare. supra de priuileg. cle. prima de exces. praela. c. auditis. supra de prescript. inno. in. c. cum ad sedem. supra de resti. spolia

¶ Ex qu ibus in vnum conflatis: resultat / quod commendatarius perpetuus melius censetur verus abbas / et prelatus / et maior in his quae sunt iurisdictionis / et administrationis praelature / quam titularius / in cuius prouisione solum dicitur. ff. pruidimus. praefecimus quae non tantum important igitur poterit a sede apostolica secundum. d. c. statutum dlegari. Et succedit suo praedecessorimortuo in causa sibi dlegata / pro quo comprobando adduco in argumentum sequantia¬

¶ Primo doctrinam Panor. in. c. quoniam abbas. supra de offic. lega. dum dicit Pone. quod quis succedit in canonicatum an talis successor debeat cognoscere de causa alias ipsi pradecessori per sedem apostolicam delegata / et dicit distingus do / si teneamus quod talis delegatio fuerit personalis / tunc frustra queritur. c. quia priuilegium de reg. iur. hoc lib. S autem sit realis / et tunc si ecclesia habet certum et determ. natum canonicorum numerum cognoscit: quia in canonica tu succedit non autem predecessori cum beneficium non habeat successorem / glo. in. c. quod sicut. supra de elect. isto tit hinc dicit Io. mo. in. c. indemnitatibus infra hoc tit. Quod in beneficialibus ius non habemus a defuncto: sed a canonica institutione / et ibi adduco concordantes. et in. c. ii. vt lite. pendent. hoc lib. Et hec ratio: quod succedat in canonicatum proonit securim ad radicem intenti nostri: vt commendatarius qui liberam et omnimodam habet potestatem / in fructibus et aliis dicti monasterii possit delegari quia succa dit precessori siue (et melius) predecessori / in his quo ratione tituli monasterii incumbebant. vt patet ex deductis / ergo dicitur succedere in hoc puncto delegationis ficto et dato / ipsi monasterio. Quod comprobo et secundo / pr ea que voluit Paul. de eleam. in cle. et si principalis. de rescripartis. Panor. in. d. c. quoniam abbas. nu. x. Pone. dicunt quod causa est commissa vicario archiepiscopi bituricen. et vicarius moritur / siue desinit vicai ius / talis comnissio transit in successorem vicariatus / quod sequitur Car. in. d. c. quoniam abbas / qui in simili dicit fore differentiam / inteaugustam et vicarium quia augusta participat de dignita. te mariti augusti passiue / quia nihil agit sed honoratur ex persona ipsius mariti / vicarius vero participat de iurisdictione episcopi actiue / nam habet iurisdictionem quam exercet / ordinariam tamen. glo. in. c. perlectis. xxv. distincti. et in. c. licet. supra hoc ti. not. in. c. suam. supra eo. Panor. in d. c. quoniam abbas. expirat tamen morte mandantis / secundum communem / cum non sit primordia sed secundaria: pro quo. Io. moin. c. Romana. de offic. vica 1nfra dum dicit: nam episcopus caput est et fons iurisdictionis / officialis vero riuulus qui a forte procedit: quod autem transeat in alium vicarium: facit quia causa commissa est ratione tribunalis / et sic succedit is in quem translatum est tribunal. c. translato sacerdotio. supra de constitutionibus.

¶ Ex quo capite habeo intentum / vt talis delegatio transeat in commendatarium loco titularii subrogatum facit quia subrogatum sapit naturam eius in cuius locum subrogatur. c. ecclesia. supra vt lite penden. ca. precipimus 93 di. l. eum qui. §. qui iniuriarum. ff. si quis cautio l. prima. §. hoc autem. ff. si quis testa. liber. esse iussus fuerit. glo. not. in. § quod si quis in verbo similiter in titu. de colla. in prag. Ia son in con. clix. col. fi vol. iii

¶ Et intellige naturalem: non accidentalem. Maria. Sozi. consilio. cxli. col. iii. consideratis. allegat l. item veniun. §. cum prediximus. ff. de petitio. heredita. et glo. in l. certi¬ conditio. in prin. ff. si cer. peta. idem Sozi. consil. cl. colum. x. versi. tertiodecimo dum dicit quod in alterius locum subrogatur sapit naturam eandem principalem et naturatam aprincipio productionis inesse eius in cuius locum subroga. tur no. in. d. l. certi conditio.

¶ Quia commendatarius subrogatus reperitur in locum veri abbatis: testatur tenor bulle commende ibi vt veri ab bates. ergo sequitur quod dispositio. d. c. quoniam abbas in commendatarium perpetuum transit / quod licet commendatarius non perpetuus vere non dicatur prelatus. glo. in d. c. nostro tame per hec verba. vt veri abbates / remota est nebula simplicis commende / et alterata est forma commende.

¶ Pro premissis vide Antho. de butrio consilio. xix. quia hic agitur de potestate episcopalis

¶ Item. d. c. quoniam abbas loquitur in eo qui est substitutus in locum veri abbatis / ergo sequitur quod succedit in dicta commissione et per consequens poterit cognoscere: vt verus abbas / et dic idem etiam si commenda ipsa sit ad placitum pontificis / quia idem iudicamus ac si dicatur de perpetua commenda fieret sermo prout dixi in. c. si gratio se. supra de rescript.

¶ Et quia. supra diximus. Quod non est dabilis ratio diuer sitatis qua re quo ad fructus sitverus abbas / et quo ad alia non / hoc latius comprobo per ea que in simili voluit Bauto. in l. senium. C. qui testamen. face. pos. quod filius non potest emancipari quo ad vnum actum / et quo ad alium actum non / cum quis non possit esse in duplici actu contrario l. prima. §. primo. C. de lati. liber. tol. Idem vo. luit Ioan. de imol. in l. prima. in. §. in filii. ff. ad trebet. Idem de imola. in l. si is qui pro emptore. ff. de vsucap. facit l. si duobus. et l. si pariter. ff. de liber. causa. et l. ideoque.. l. libertas. ff. de manu. testa. vbi libertas non potest dariad tempus / ne quis pro parte temporis sit liber: et proparte seruus.

¶ Premissis adde Ioan. And. in addi. ad specul. in titu. de nat. ex liber. vent. vbi recitat quod si pater emancipat filium hoc / pacto vt habeat vsumfructum in bonis querendis / quod non valet reseruatio ne sit emancipatus quo ad quid: et quo ad quid non: facit glo. in. c. fina. supra de clandest. desponsa. que dicit quod monstrum esset: si quis foret pro parte legitimus. et pro parte illegitimus / similis in. c. primo. supra de eo. quibuxit in matri. in. c. causam. supra qui fil. sint legiti. et in. c. iiii. de penis hoc libro

¶ Idem in simli videtur absurdum quod eadem persona videatur filia in parte et in parte extranea / vt in simili dicunt Docto. in l. prima. §. in filii. ff. ad trebel benefacit tex. in. c. per venerabilem. supra qui fil. sint legi. tradit Maria Sozi. co. 150. col. 20. versi. respon. Idem Sozi. con. 153 col. iiii. ver. confiscantur. vbi dicit quod quis non potest esse suus heres pro parte: et proparte non suus arg. l. titie si non nupserit. ff. de condi. et de monstra. et l. eum qui edes. ff de vsucapio.

¶ Et ideo in proposito cum papa dicat quod talis de fructibus et redditibus disponere possit vt veri abbates sequitur quod in ceteris actibus compatibilibus erit vt verus abbas aliasequeretur absurdum per proxime discussa. tum etiam quia quis non dicitur abbas nisi sitverus abbas. Calca. com. viii. nu. iii. vbi subdit in proposito quod quis non dicitur de vnacasata vel familia nisi vere sit l. decernimus. C. de sacrosanctis ecclesiis.

¶ Item mixtus ex natura duorum illiattribuitur de cuius natura magis participat l. queritur cum ibi no. per scriben. ff. de sta. homi. comprobat ample Iason in con. lxxxiiii. instrumentum. vol. iii Sed in casu nostro titulus iste ex commenda componitur. et prelatura: sed magis ex prelatura vt apparet ad oculum seo maxime quia legitur / liberam habere disponendi de fructibus / redditibus / vt veri abbates potestatem / ac plenariam temporalium / et spiritualium curami et administra tionem monasterii / et sic omnem effectum veri abbatis consequitur commm endatarius ipse / cum nil aliud habe. at titularius. Ideo potius dici debet abbas quam commenditarius facit. c. admonere. xxxiii. q. ii. vbi glo. allegat. si repriueris nec nomen habere mereris / ergo a sensu contrario cuius arg. est validum dici in. c. generali. supra hoc titusi non priueris / rem et nomen habere mereris.

¶ Quod autem veri abbatis effectum sumat commendatarius / probatur per id quod citat Guido pape decisio. clii. quinta conclusio quod de prescriptione non debet subduci tempus. quo ecclesia fuit in commendam data quia non dicitur vacare et facit fructus suos quia dicitur canonicus titulus

¶ Ex premissis duas habemus elicere conclusiones. Prim: erit: quod per cessionem aut obitum perpetui commendatarinouus fit vacationis modus: quo fit vt dicatur habere vnum titulum: per ea que citat glo. regule cancellarie. xxxiii. in fine: vbi dicit / quod satis est perpetuum quod est ad vitam. Ad gu. l. prime. iuncta glo. ff. pro socio / istud firmatur per aliam glo. regul. 61. in fine / vbi dicit quod hodie quelibet pensio suo cedit loco beneficii: quia ad vitam recipientis. Ideo credoquod impetrans teneatur facere mentionem cui glo. non astipulor in hoc per ea que dico. in trac. de manda. apostol. par. te fina. vbi vide late de puncto hoc et materia pensionis vltra scribentes qui vsque ad hec secula scripserunt vbi istud dictum glo. restringo ad religiosos non ad seculares / et hoc iure vtimur. Nec inspicitur modus qui priusquam commenda fieret / extabat quam conclusionem vltra predicta comprobo: per ea que citat glo. prag. in titu. de electio. et reserua. in. c. licet dudum in verbo causa. in fine / quod alias possent ordinarii diutissime fraudari: cum Papa non prouideret hui modi beneficiis de prelato intitulato / sed illa semper commendaret quod repugnat concilio Basilien. et Lateranen. et in hac residet Domi. Aureolus hic. in additio. ad Guil. de monte Lauduno / dicens quod ordinarius conferpost mortem commendatarii / per not. in. c. primo de fendo non haben. per natu. fendi.

¶ Ex quo habes quod nominati et graduati requirere possut beneficia per obitum commendatariorum in mensibus ipsis affectis vacantia / perinde ac si per mortem intitulatorum vacarent cui opinioni curiales romani non astipulantur per ea que supra in princ. discussa fuere / et merito quia verior est in puncto iuris: quam in patria obedientie flxo tenerem pede / licet galli contra / et sic repugnantia opinionum in puncto ipso adest quo in casu opinio curialium partes obtinet / per ea que citat Panor. in. c. illud in princ. supra de prescriptio. Quod data contrarietate seu canonum varietate tenendum est quod curia obseruat. c. quam graui. supra de crimi. falsi. c. ex literis. supra de constitu. Curiales sustinet fredericus de sunis in tracta. de permuta. bene. q. xv. vbi dicit / quod deliberate respondit / quod durabat antiqua vacatio quia iste non fuit prelatus / ergo durare intelligitur donec sit ecclesie de prolato prouisum vnde si tempore commende beneficium vacabat in curia sublata commenda remanet vacans in curia. et si tempore commende facte per Papam / collatio ad alium pertinebat an ea sublata reddeat collatio ad ordinarium / vide ibi per eum remissiue: licet. supra dixerim quod per commendam fiat quedam reseruatio que in gallia tamen non habet locum / cum non sit reseruatio in corpore iuris clausa sed hominis / hinc est: quod licet alias dignitas electis ua / per Papam fuerit titio commendata / qui moriatur / quod hac non obstante manus appositione pape: eligentes poterunt procedere ad electionem futuri pastoris nec preunientur per papam decreto concilii Basilien. obstante quod fimbrias suas non extendit ad reseruationem hominis. i Pape / sed iuris tantum / vt latius deduco. in. c. presenti de affi delega

¶ Ista enim est materia in qua habenda est maxima consideratio / et fixis oculis intuendum per intellectum non literalem / sed transcendentem vt faciebat Paulus et Bolas sipremi regum vertices: vt dicitur in l. scire oportet: versic. et si maxime. ff. de excusa. tuto. et Claudius in l. a testatem re. ff. de conditio. et demonstra. et papinianus. in l. cum annis eo. titu. Et hec pro prima conclusione sufficiant / quibus contentus ero more iurisconsulti iuliani in l. ita vulneratus. circa finem. ff. ad leg. aquil. Idem in l. si quis obrexerit. ff. de falsis

¶ Secunda conclusio est quod commendatarius perpetuus alicuius dignitatis ecclesiastice / in hoc gallie regno potest ur sede apostolica iudex delegari / et ex consequenti in commitsionibus apostolicis alias suo predecessori factis succedit vt supra latissime discussum extitit. vltra que vide Prouincialie sub rub. de iudic. et eorum ordi. dum dicit quod commendatariis: committitur et in commissione dicitur / ac si esset episcopus / videlicet venerabili fratri nostro episcopo Sagin. et c¬

¶ Per premissa videor habere intentum quod commenda cum alia commenda aut beneficio intitulato possit permutari: licet in hoc scriben. sint varii: reperio Frederic. in. d. tracta. q. predicta. xv. Collecta. in. c. quesitum. nu. xx. supra de rer. permuta. Petr. de Ancha. in. c. exhibita. nu. viii. eo. ti. tu. car. in. d. c. quesitum. nu. vii. panor. in. c. cum olim. nu. 3. eo. titu. et ibi Antho. col. prima.

¶ Pro resolutione tamen quesiti videtur distinguendum autem commenda est temporalis / et tunc non est dubium quod ne¬ potestpermutari / et in hoc resident collectarius et Anth. car. Petu de Ancha. vbi. supra contra Frederic. in. d. trac. de permuta. be. nefi. q. 15. vbi dicit quod forte potest / cum titulus commende sincanonicus nec interim vacat ecclefi¬

¶ Aut commenda est perpetua / puta ad vitam commendatarii prout. supra et hic est altercatio scribentium. Collecividetur sentire quod possit / si ad eius doctrinam attendatur / dum dicit quod commendatarius non est perpetuus / nec dicit tur prelatus / nec facit fructus suos / ergo a contrario sensisi sit perpetuus et prelatus / faciatque fructus suos. vt supra bauimus: sequitur quod possit permutare / istud non placet Car. ibi. vbi dicit quod id quod confertur non in titulum verum. habetur potius instar iuris temporalis quam spiritualis: et quamuis sit spirituale non tamen reperimus quod titulus beneficii recipiat commixtionem cum alio iure: sed solum cum titulo beneficii. vt dicto. c. quesitum / non placet etiam Panor. in. d. c. cum olim: quod comprobat quia solum habentes lus in beneficiis possunt permutare: vnde. c. primum. et cle. prima de rer. permuta. dicunt clericos posse beneficia sua permutare / commendatarii autem non possunt beneficia commendata dicere sua / facit tex. in l. prima circa finem. ff. de rer. permuta. que dicit permutationem non contrahi saex vna parte datur res aliena / dicit tamen quod questio satis est dubia. Sed concluderem quod interueniente auctoritate illius qui commendauit poterit fieri permutatio secus puto cum auctoritate. alterius / vt si Papa commendauerit habebit. talem permutationem expedire / non ordinarius / nec leg.¬ tus de latere / notat calca. in con. vii. nu. xxx. Dominus Nucolaus. glo. in. c. fina. ver. figura de heretit. hoc lib. similis in cle. sepe in ver. mandamus de verb. signi. glo. fina. in cle. ii. de rescrip. vide latissime Feli. post alios in. c. primo. in princ. supra de rescrip. et opinionem Panor. sequitur Petri de perusio in tracta. permuta. in. iiii. parte. colum. iiii. Et merito quia stillus curie pro ea laborat. Ideo in dubio per premitda videtur amplectenda. Dicit enim stilus quod commende condere possit / et aliud loco dimisi recipere que important ministerium: vt non obtenta hac clausula / beneficium commendatum minime possit permutari: et loco illius aliud assumi

¶ Intentum comprobat Late guiller. de monte ferrato in commento prag. in. ii. parte post medium / dicens quod viuente commendatario durat manus Pape appositio / et per consequens non potest permutare: ratio quia commenda quodam iure speciali dicitur teneri: et ideo iure communi non petest permutari testis est glo. in. §. in conferendis. in. c. ordinari de offic. ordina. hoc libro

¶ Licet enim commenda ad vitam / habeat effectum tituli / non tamen dicitur titulus / tum quia talem esse et habert pro tali differunt tum quia diuersitas nominum diuersita tem inducit rerum l. si idem. C. de codicil. vbi Bar. Bal. et alii vltra premissa ad materiam hanc in qua quam

¶ Nttende. plurima veniunt consideranda. inter que reperio indultum commendatariis fore necessarium sub forma sequenti

¶ Ndranus a. Cuscenus ernus seriorum pel Plecio filio Ludouico des roches canonico Bitur. in legibus licentiato. salitem et apostolicam benedictionem deuotionis tue probata sinceritas / quam ad non et sedem apostolicam habere dignosceris / promeretur / ne pecitiones tuas presertim per quas personarum sub regularis obseruantie iugo degen. et tue cure concessarum status prospere dirigatur ad exauditionis gratiam libenter admittamus / teque fauoribus prosequamur opportunis.

¶ Hinc est quod nos qui hodie monasterium beate marie de Usia tunc certo modo quem pro expresso haberi voluimus vacant per te quoad viueres tenendum regendum / et gubernandum / per alias nostras litteras commendauerimus prout in illis plenius continetur tum qui vt asseris de nobi li genere ex vtroque parente procreatus existis et canonica tum et prebendam ecclesie Bitur. inter alia obtinens prenissorum intuitu gratioso fauore prosequi voletes. Ac tea quibusuis excomunicationnis etc. Tuis in hac parte suppsicationibus inclinati tibi vt quandiumonasterium predictum de asia ordinis. S. B. maleacen. diocesis in eandem commendam obtinueris / visitationem / correctionem et omnimo dam aliam iurisditionem et superioritatem per eiusdem monasterii abbates qui pro tempore fuerunt / etiam in monachos et alios religiosos dicti monasterii haberi et exerceri solitas: habere et exercere libere et licite valeas / prondeac si monasterii huiusmodi abbas et non commendatarius existeres / constitutionibus et ordinatioibus etc. tenore presentium de speclalis dono gratie indulgemus nulli etc. Oatum Rome. tc¬

¶ Pratrea. Licet in roposito hoc aliud discuteri. minime intendissem. Sed quia his exac. tis diebus domini Andr. Altiati occurrerunt scripta / super. l. pactum creditoris. C. de pact. Quamobrem in campo calamum suscepi (et vt verbis Neapo. decisio. cclxv. in princ. illustrissime: vtar) plus solito me implicui cum non placeret: id quod in puncto nostro seu themate citat / videlicet: quod is cui persone dignitatisque tuende causa facta est per pontificem romanum commenda: omnino liberam habet fructuum dissipationem: et eorum dominus potius quam administrator est: vnde poterit donare si ita ex dignitate sua existimauerit: pro hoc allegat Roma. consili. 350. et Ge minia. consilio. xvii. Et quod sano capiti placere nequeat. conniuentibus oculis apertoque ore demonstratur / etiam siue dicamus commendam ratione persone / dignitatis / autalias quomodocunque eidem placuerit factam igitur verite tem defendendo / ne veritatis proditores videamur. c. noli. te. el. ii. xi. q. iii. Calca. in con. ii. in prin. quia semper male obfenditur. Paul. consil. ccxxxiiii. in ii. parte dicam quid in pura: et sincera conscientia sentio subiiciendo tamen me senper iudicio melius et rectius sentientis. vt in simili: cum Soti. loquar consilio. ccxi. in princ. visis literis: quia veritatis proditor ille dicitur qui veritatem libere non pronunciat sed mendacium pro veritate affirmat l. presbyteri. c. de epiet cleri. Bar. in l. eaque. C. de. contrah. emp. meminit idem Caca. vbi supra¬

¶ Primo habemus pro constanti commendam fieri de beneficiis que sua primordiali essentia siue natura in titulim. conferuntur siue illa dicamus regularia: siue secularia: et sic commenda censetur subrogatio tituli. Ideo nataram ilb lius sentire dicemus per regulam. supra tactam licet vulga. tam quod subrogatum sapit naturam illius in locum cuit subrogatur faciunt in Argu. ea que citantur per Do. Bar. de chassaneo consilio. 44. nu. 23. cum sequen. quod exorditur / adiudicatio possessionis. Si igitur commendatarius sapiat naturam titularii et beneficiati: quod etiam patet perid quod citat Arch. in. c. cum de beneficio infra de preben. post inno. in. c. de multa. supra eo. ti. quod ad hoc vt prelatus censeatur / oportet quod habeat perpetuam dignitatem / ergo si ha beat perpetuam: ipse commendatarius (prout habet: vt supra probauimus) prela tus dicitur / sequitur igitur necessario: quod illius officium excercere habet / et ad ea omnia teneri que titulario incumbunt: huic enim conuenit bona beneficiorum (que dicuntur ecclesie secundum quod a sacris sanctionibus dictatum reperitur) distribuere et dispensare pauperibus videlicet: et fabrice. c. episcopus cum aliis sequentibus. xii. q. prima. facit tex. concorda. in titu. de public. concubi. Ibi quos suus superior in fabricam vel aliam euidentem ecclesiarum vtilitatem ex quibus hii fructus percipuntur.

¶ Quod licet per commendam videatur mutata et alterata natura beneficii / cum de regulari factum sit beneficium seculare et de titulato factum est beneficium commendatum refert Domi. de Chassaneo consilio. xxxi. nu. xiiii. tamen non est mutata substantia beneficiatorum cum non habeant quid querant vltra victum. Quia vsuarii non vsu fructuarii secundum magis communem scribentium opinionem dicuntur glo. in. c. fina. supra de pecul. cler. glo. in. c. quia nos supra de testa. et in. c. cum olim de rer. permuta. et in. c. fina. in verb. fruatur. supra de pigno. quod sentit glo. in. c. res. xii. q. prima. dixi supra. in primo versic. firmo: et alio modo de cosuetudine. Sozi. consilio. xxxii. col. ii. ex his Paul. de cast. consilio. cccxxxvii. in fine primo queritur: in prima parte pro quibus habeo tex. in. c. cum. M. ferrarien. ibi in vsus c. derent. supra de constitu. quia reputatur elegans textus secundum Barba. in tracta. de prestam. Cardi. q. iii. col. penul. adhoc quod canonici in suis prebendis solum habent vsum. et sic fructus suos non faciunt quia vsuarii non vsufructus rii dicuntur licet glo. in. c. finali. in verb. reseruari. de offiordi. hoc libro dicat / eos vsufructuario comparari / quod non placet communiter scribenti. tamen secundum eam precipue in gallia consuetudo inoleuit quam in d. c. finali ample comprobo: nec refert an ipse commendatarius dicatur. vsuarius vel vsufructuarius: quia licet eum dicamus vfitfructuarium: adhuc non potest fructus commendati beneficii. dissipare prout nec dare nisi moderate / testatur. d. glo. verbo reseruari: et glo. in. c. fina. xii. q. prima. que pro hoc allegat. c. ceterum. supra de donatio. et ita debet intelligi doctrina dicti. d. Altiati. ibi vnde donare poterit. si ita ex digniate sua ex i sti mauerit / et in hoc sanam video / non quod post sit dissipare / siue omnino liberam fructuum habeat dissipa tionem / quia id apud nos videtur sacrilegium vt dicoin sequentibus / interim vide Io. de imol. in. c. penul. de pecul. cler. post tex. ibi: et hereticumquod beneficiatus facia fructus suos de iure nostro. Imol. in. d. c. fina. col. ii. supra de per cul. clerico. licet hoc sit contra intentum. Alex. in consilio. 186 nu. ix. visis subtilissimis volu. ii. vbi dicit quod prelatus ecclesie dicitur administrator / ad suam vtilitatem / et propriam et facit fructus suos quod verum: vt supra diximus vivsuarii non vsufructuarii.

¶ Procedit quippe hoc verbum dissipatio ex damnata genitrice que dicitur discordia / testatur Maria. Sozi. consilio. clxv. col. x. visis inuestituris / dum dicit quod sicut vnig. parit conseruationem: ita ex opposito discordia parit dissipationem et destructionem / quia natura contrariorum est vt mutuo se expellant. l. vbi repugnantia. ff de reg. iur. et sic infertur quod est contra testamentum christi. in eo quod dicitur / pacem meam do vobis / cum discordia sit oppositum pacis vt liquet intuenti. no. Io. mo. in. c. ad apostolice de re iudici.

¶ Item si commendatarius posset dissipare insurgeret argumentum ab absurdo / quod vt euitetur est iure validum glo. post tex. in. c. dudum de prebend. hoc lib. tex. in l. nam absurdum. ff. de bo. liber. late dixi: supra. hoc titu. in. c. generali. nu. xviii. videlicet que is esset magis priuilegiatus vepriuilegiarius vt cum iurisconsulto loquar in l. iii. ff. quod cum eo qui in alienam post. quam ecelesia: quod non est dicendum. d. c. penul. quia non est ecclesie prout nec illius minstris permissa bonorum dissipatio / probat tex. in. c. fina. xii. q. prima. ibi quorum procurationem quodammodo gerimus non proprietatem: nobis vsurpatione damnabili vendicemus / pro hoc facit. c. gloria. xii. q. ii. ibi quomodo possumus aliena fideliter distribuere / et ibi glo. dicit aliena: id est res. ecclesie quas non licet rapere. c. miror. xvii. q. iiii

¶ Item aliud absurdum / quia tunc delictum persone siue prelati noceret ecclesie quod esse non debet / probat regula delictum hoc lib. no. in. c. cum venerabilis. supra de exceptio. et Petr. de Ancha. consilio. clviii. nu. x. ex narratis.

¶ Et quod fortius est: nec ecclesie nec suas certis personis: puta histrionibus / venatoribus: et similibus sub penapcti mortalis permissum est donare. c. donare. cum. v. c. sequanti. 86 distinc. in his enim consistit vera dissipatio vt patet intud ti / quia non moderate datur / etiam in cibariorum consumptione vltra modum facta: quod probatur de diuite qui quoti die epulabatur splendide

¶ Ad quod attendunt sepissime prelati nostre etatis quos vix cautela diuersorum cocorum potestsatiare / testatur glo. id est c. cum apostola nver. sumptuosas. supra de sensi. medio cuius Do. meus de Ripa. in tracta. de pest. in tales inuehit carta mihi. cxlviii. versic. circa primum dicens. Prelati bona pauperum deuorant et nisi latum ventrem inflatasque genas ostentent se prelatos esse / et plenam prelature possessionem adeptos fuisse non credunt: vide que dixi in. c. gratia. supra de rescrip. vbi dico istam non fuisse intentionem fundatorum beneficiorum et si de hoc interrogati fuissent aliter dixissen¬

¶ In frequentatione equidem mulierum lubricarum consistit dissipatio / vt patet de filio prodigo. Luc. xv.c. qui disasipauit substantiam suam / viuendo luxuriose ad quod attendunt ipsi etiam prelati vt facti euidentia apparet efficaco- rerum magistra quia morbi neapolitani sarcinulas sepe colligunt et qui vidit testimonium perhibet et illud est verum. Io. c. vlt. hec enim duo videlicet venter et genitalia / sibi. metipsis vicina sunt: vt ex vicinitate membrorum confideratio intelligatur vitiorum / tex. in summa. 44. distinc. facit in simili quod dicitur de vicinitate actuum in qua illud quod vni actui inest alii crediturinesse l. patris et filii. ff. de vulga l. titia. §. idem respondit. ff. de verbo. obliga. Iason. con. xxxiii. col. 3 vol.

¶ Igitur habet locum quod dicit Do. in con. iii. circa medium quod qui conuertit fructus rerum ecclesiae aliterquam ad vsus ad quos sunt deputati male administrat / et talitem fructus conuertens dicitur fructus dispendere et sic dilapidare.

¶ Habeo et aliud absurdum obstare quia malum minus bono additur / quod comprobo per id quod etiam experientia docet / testatur glo. prag. in titu. de colla. §. cui rei in ver bo pluralitatis. col. pe. dices / quod occasione hmoni commendam vt plurimum diuinus cultus minuitur animarum in eis in quibus imminet cura negligitur hospitalitas etiam consueta et debita non seruatur / ruinis edificia patent quae em probatio male ad ministrationis dicit glo. in cle. quia contingit de religio. domi. ipsorumque iura in spiritualibus / et temporalibus collabuntur. quod si hec accident et postea subsequatur fructuum dissipatia quid dicetur per sanum cerebrum / nisi quod omne regnum in se diuisum desolabitur / et his inconuenientibus datis multa alia contingere l. ratas. C. de rescind. vendi. Istud est dictum philosophi primo Ethico. in princi. refert Barba. in. c. mandatum. nu. 107. supra de rescrip.

¶ Is enim actus dif sipationis arguit homnem no sane mentis esse / no. Alex. consi. x. nu. viii. matureque. volu. vi. quod operatur qualitas actus / quia homines sane mentis hoc non agunt / pro quo Deci. consi. 448. nu. 15. vis tota / hoc enim verbum non soluam in effectu suo est detestandum: sed etiam in prolatione apud bonos et graues viros dicitur detestabile / vt in simili dicit de nomne proditionis Calca. consi. ii. nume. xix.

¶ Si enim fateamur dissipationem per dationem commende / etiam contemplatione dignitatis / aut persone facte / fe re permissam obstabit maxima iuris / quod non debet perindirectum concedi quod directe fieri non potest. Hostien. in cap. quoniam. col. ii. supra de offi. delega. allegat l. scire. §. si mater ff. de tutor. et curato. Ioan. mona. in cap. vt circa. supra hoc titu. et Alex. consi. xviii. col. ii. sub. nu. iii. viso statuto. vtlu. § Alexan. etiam. consi. 57. nu. iii. viso processu. eo. volu. et latius per Petr. de Ancha. seu vt verius dicam Gaspar. consi. xxii. et sequen. Idem Petr. De Ancha. consi. 132 in fine. in primo dubio. tex. apud Gallos in consi. Basilien. in titu. de electio. in. §. ego. N. iuro. vide que notat Alex. in consi. clxv. visis duobus. volu. ii. probat tex. vbi glo. in. c. tue. supra de procura. quem ad hoc allegat glo. fin. in cap. primo. supra de consang. et affini. Deci. consi. 462 in fine visa legitimatione. Bal. in l. prima. ff. de constitu. vbi sicut directe non potest permitiadulterium. Ita nec per indirectum / quod non reperio obsernatum a punicis mulieribus. Cum causa questus dotis comparande se in veneris infamiam contulerint / prout placet Uale. maxi. lib. ii. de instit. antiq. c. ante penul. Imo ita dicitumr expressum quod sit per indirectum / sicut si fieret per directum. Iasqod in l. certi conditio. col. 7. ff. si cer. peta. et in l. om nes populi. col. xi. ff. de iusti. et iure. Idem Iason post Bal. in l. i. C. de indict. viduita. tollem. vide Alex. co. xxxii. vol. ii.

¶ Et pro concordia horum que hic et infra dicentur / habeo quod quando dicitur quod illud quod directo fieri non potest permittitur fieri per consequentiam / verum quando in consequentiam actus permissi venit l. prima in princff. de aucto. tuto. vbi Dy. et Bar. secus quando illud quod fieret per indirectum seu consequentiam veniret in consequentiam actus prohibiti / quia tunc id quod directo fiernon potest / non potest etiam per indirectum fieri l. si sponsus. ff. de dona. inter virum et vxorem: cum similibus traditr tis per Alexand. consi. ccxx. volu. vi. et consi. cli. colum. penul. volu. 7. et consi. clxiiii. presupposito. volu. v. quod seruit proposito / quia non legitur titularium dissipare posse cuius videlicet tituli via ad beneficium naturaliter deuenitur et directe. Igitur ne legere debemus commendatarium. Cum beneficium per commendam indirecte amplectetur.

¶ Et pro hoc iuuat regula premissis conformis / de qua meminit Signorol. in consilio. 86. colum. prima. questio presupponitur: quod quando aliquid prohibetur directo / etiam per obliquum dicitur esse prohibitum / et consequenter omne id per quod peruenitur ad illud: vt l. finali. C. si mancip. ita fuerit alie. ne prostitua. et l. athletas. § ait pretor. ff. de his / qui no. infa et l. magis puto. § si pupillus. ff. de reb. eor. quod placet Iaso. in consi. xx. colum. penul. Laurentius volu. i. Alias fieret fraus legi quod dicere non conuenit viro / no. Ale. xan. con. ccii. col. fi. perspectis verbis. volu. 6. et opinio do. Altiat partes obtinere / quia cardinales aliique viri illustres / vt verisimiliter coiectari potest facilime a Romano pontifice importu nitatibus: aut alias per modum commende (etiam fauore persone et dignitatis) quenis bnficia obtinerent / vt fructus dissiparent tregulis ac dictaminibus sacrarum sanctionum non subiiceren. tur quod dicere non conuenit viro / tum quia iniuriarum nasceretur accasio / vnde iura nascuntur arg. ff. de nego. gest l. si pupil. §. videamus. et. l. incommodato. §t sicut. ff. commoda. vbi dicitur quod beneficio legis nos inuari oportet non decipi tex. in l. meminerint. C. vnde vi. Car. con. cxcvii. in fine / dominus noater papa / vbi per hoc dici. quod si papa auferat dominium alicuius sine causa / fides minuitur in mentibus fidelium / cum vident Papam aquo iura processerunt auctorem esse miuriarum.

¶ Quod patet / quia cardinales aliique illustres viri sacrorum canonum dicuntur executores / protectores. et magistri. c. nuper. supra de sen. excommuni. et in. c. significauit. supra de ofi. ordi. Roma. consi. 332 dixi late in. c. non putamus. supra de consuetu.

¶ Si igitur sint executores canonum / bona pauperum non dissipet / sed vestitum solum et victum querant / prime ad Thimo. c. 6 habentes victum et vestitum his contenti sumus / glo. in summa. 44. distinct. vbi text. citat Hiero. tibi o sacerdos de altari viuere non luxuriari permittitur quod proseque re vt per scrib. in. c. cum secundum apostolum. supra de preben. et Panor. in. c. constitutis el. ii. nu. x. supra de appella. quod non datur beneficium seu. prelatura vt inde viuat sed vt bene regat / et bene dispenset iuxta dictum petri de Anchara. con. cxvi. col. prima secundum ordinem / quod clerici non sunt vsufructuarii: sed fideles dispensatores rerum ecclesiasticarum / hinc dicit Ioh. de lignia. in tracta. de pluralitate beneficio. q. xi. quod clericus tenetur ad resttitutionem qui consumpsit inhoneste de bonis ecclesie vltra necessitatem / et subdit ibi in fine trac. quod nolebat bibere sanguinem mortus deputatum paupersbus sed potius sudortum manuum suaum ex quo deus concesserat gratiam vt viueret de laboresuo / et recte sancitum est per Io. de lignla. qui in cle. gratie. supra de rescrip. dicit in proposito nostro / quod si clericus expendit voluptuose de rebus beneficii tenetur ad restitutionem. refert Imol. in. d. c. fi. supra de pecul. cler. quia predonis non admini strate ris nomen obtinet. glo. in. c. fina. xii. q. prima allegat l. quifundum §. si tutor. ff. pro empto. facit illud tritum si re priueris nomen habere non mereris / et alibi dicit tex. secundum Sozi. d. con. xxxii. col. ii. quod si nulla ecclesiastice rationis. necessitate compulsus / prelatus prasumpserit aliquid de bonis ecclesie vendere tanquam furti ) latrocinii reus. honos. re priuabitur. Paul. de castro. con. cccxxxvii. col. fina. in. i. varte.

¶ Ex quibus habeo. quod fructus beneficiorum dicuntur vita et sanguis pauperum / iuxta illud Malach. prophete. afferte de cimas in honorem meum: vt sit cibus in domo mea. Domi. con. lxxii. col. iii. quia punctus: idem dicito de aliis ad cuius / ratione mixture et coniunction is sunt: ideo omnes fructus beneficiorum vtcunque sint res spirituales / deo et pauperibus eius membris dicate / de decimis non est dubium. de aliis vero non dicemus diuerso censeri iure cum sint ecdem. Io. mo. in. c. cum persone de priuileg. in l. cum qui edes ff. de vsucapio. Et magis dignum trahit ad se minus dignumglo. in. c. quod in dubiis. supra de consecra. eccle. vel alta¬

¶ In proposito igitur habeo id quod dicitur de decimis quia sunt vota fidelium / pretia peccatorum / et patrimonia pauperum. c. quia iuxta. xvi. q. prima. et sic idem de aliis tamnud accestorlis.

¶ Premissis non refragantur adducta per eundem Do. Altia. qui (vt in simili dicit de Barba. Lauren. Calca. com. primo in prin. vt se magistrum aliorum ostendat et plura sapere quam oporteat: more solito conatur impugnare verita tem suis nouis seu vt verius dicam antiquis et innouatis intellectibus et de eis facere festum quod placet festum tamen mortuorum Calca. con. primo. col. xx. Et contra naturam legis que clara debet esse. calca. vbi. supra col. xxiiii. culius auctoritas pace eius salua dicerem / quia veritas est et in obliuione non dedignabitur cedere communi opinioni doctorum vtriusque censure. et astipulari insequendo doctrinam Bal. in l. precibus. C. de impuber. vbi dicit quod non audet recedere ab vniuersitate doctorum imo illos sequitur post terga colligendo spicas / quod vide apud Alexa. consil. 5i. nu. vi. cum dicatur. vol. iiii. primo et ea que not. per Geami. et Rom a. vbi. supra quod si commenda fiat propter vtilitatem commendatarii tunc ipse lucratur fructus instar depositarii ad cuius gratiam seu vtilitatem factum est depositum / quoniam illi rediditus ex re deotiosita perceptos sibi lucrifacit / nisi post moram. postquam perceptos dare debet deponenti l. desponsaliorum. §. qui pecuniam. ff depositi quia istud est argumentum ad simile cum vigo dici solet claudicas vno pede l. quod nerua. ff. depositi.

¶ Quod in proposito claudicet non vnico sed ambobus per dibus apparet recte intuenti / quia doctores prefati male aguunt de rebus mere prophanis / ad res spirituales / et dec dicatas que non stant in commercio hominum l. inter stipulantem. §. sacram. et ibi late scribenb. ff. de ver. oblig. vide notat. in. c. conquestus. ibi cum autem sit valde iniquum ea que collata sunt pro remedio peccatorum venerabilibus ecclesiis vel relicta aut eis modis iustis aliis acquisita / aliis vsibus applicari: popter quod merito inuaiores ipsarum rerum tanquam sacrilegi sunt anathemati vsque ad satisfactionem congruam supponenda. supra de foro competenti. quo fit etiam quia non arg. de pia. causa ad non pidem per not. in l. prima. C. de sacrosanct. eccle.

¶ Pro premissis vnum habeo verbum / quod citat Sozi. con. ccuicol. iii. abunde qui animo dilapidandi tutelam assumit. furis: et non bonefidei officio fungitur l. si pupilli. §. sed ex si quis. ff. de nego. gest. Domi. vbi. supra dicit si fiat comenda propipersone sustentationem / in hoc non videtur ab ipso nstro itento discrepare cum fateamur ip comendatarium de fructibus omendatibaenensi¬ cii viuere debere et substentari: vt dicimus. supra ac in suis necessitatibus conuertere: et hec est vera vtilitas commendatarii: de qua loquitur Roma. non autem fructus ipsos dissi pare: prout voluit dominus Altia. per doctrinam premissorum / quod ab ea per sanum cerebrum non video elici post se / et vbi eliceretur non video astipulari debere: quia omnimodo iuris et equitatis adminiculo careret. Ideo respuendum a schola pontificii iuris non adulandum: prout nonnulli faciunt opus cardinalibus et aliis supremis dirigentes: viuat idcirco verona non laus nec placentia. Feli. in. c. si quando. in versi. stat difficultas in fine. supra de rescript.

¶ Firmat preterea idem Domi. Altiatus intentum suum argumento a solitis: prorumpens in hec verba / quod cardinalibus illustribusque viris / solet Romanus pontifex concedere / quod licet argumentum a solitis in iure nostro et cesareo dicatur validum / text in l. certi conditio. §. si num. mos / ibi. cum quotidie. ff. si cer. pet. recte dicitur quotidie propter id quod citat Alexan. in consilio. clxxxi. post princi. in causa et lite. volu. ii. quia quando ad grauandum tertium non attenditur / illud quod vnus vel duo vel plures daturi fuissent: sed illud quod communiter solitum fieri consueuisset l. si seruum meum in princi. ff. ad leg. aquil. l. precit rerum. ff. ad leg. falcid. et Antho. de Butrio. in capi. cum cansa. supra de empt. et vend.

¶ Et pro intento principali facit l. si quis donaturus. ff. de vsusfruct. et quemadmo. quis vta. Maria. Sozi. consi. lxxxvi. colum. iiii. in causa / allegat l. quod si nolit. §. qui assidua. ff. de edilit. edict. et l. vel vniuersorum. ff de pignora. actio. consil. sequen. colum. antepenul. in presenti: facit quod citat idem Sozi. consilio. cvii. colum. iii. versicu. Item sequeretur quod consueta seruari debent partes sensisse. Item quod communiter fieri consuenit factum presumitur l. si prius. § primo. ff. de aqua plu. arcen. idem Sozi. consilio. cxxiii. colsecunda. suprascripti / et consilio. ccv. colum. ii dificultas / quod videtur placere Alexand. in consilio. lxxxix. viso themate. volu. iii. dum dicit. colum. fina. quod notarius intelligitur semper rogatus in instru. vt apponat omnes clausulas: et formas consuetas: ad idem facit quod notat idem Alexan. in consilio. xcvii. nume. vii. alias de facto. eo. volu. dum etiam dicit quod si quis assumpsit in se periculum casus fortuiti / non videtur intellexisse de casu fortuito insolito l. fistulas. § tormenta. ff. de contrah. empt. et. l. seio. §. medico / et ibi no. Bar. ff. de annuis lega. pro hoc vide eundem Alexan. in consilicvii. col. v. perspectis / eo. volu. iii. et consi. cv. in fine reueren. de domine. volu. ii. vbi comprobat id quod dicimus de notario. rogato / de quo / et per quem debeat rogari. Uide etiam eumdem Alexand. consil. cx. eximie doctor. volu. ii. hinc Iasonin l. si mora. nume. vi. ff. solu. matri. Quod solita fieri sumtante efficacie / quod dictio taxatiua ea non tollit / siue ea quo sunt de consuetudine: pro hoc allegat l. viros. C. de diuenoffi. lib. xii. et ibi Bar. vide etiam pro his que not. Neapoli. decisio. ccxxvi. nume. ii. serenissimus Rex / et que citat Deci. consilio. ccxix. colum. prima viso puncto / et diligenter Do. Bar. de chasseneo. consilio primo. §. sed ne in totum videari. nume. xxii. attende ad ea que in proposito dicimus / in capstatuimus. supra hoc titu. Domi. Hypo. de Marsi. consi. ci. nu. xxii. in premissa causa accusationis. Paul. de cast. consi. 45. colum. fina. licet per suprascriptum / in prima parte: vbi dicit quod quando matrimonium per verba de presenti et deliberate contrahitur / solent parentes adesse et contrahi in ecclesipresente notario / et testibus quam pluribus et dari amnulus / idem Paul. in consilio. cccxxxv. versi. Secundo ostenditur. col. prima / laudatio et inuestitura / vbi loquitur de solitis alicit ius particularis persone in prima parte. Idem Paul. in consi. 333. nu. 3. in. ii. parte. Deci. consi. 278. nu. 4. non leuis perploxitas. et consi. 279 nu. 3 placet mihi: vbi arguit de nouerca que dicitur odiosa priuigno vel priuigne. no. in l. non est: que est l. 4. ff. de in officio. testa. vbi Ang. not. illum text contra nouercas que per falsas suggestiones maritos inducunt ad faciendum iniuriam sanguni proprio / et hoc facere consueuerunt: nam vt dicit textus solennis in l. lex que tutores ante finem. C. de administ. tutor. femine nouis maritis non solum res filiorum: sed etiam vitam adiicerent

¶ Et per hec sit comprobatum argumentum a solitis / iunctis his que traduntur per Iaso. in consi. xx. col. penul. Lanrentius. volu. primo. et in consi. cliii. col. v. et. vi. presupponitur. volu. 4. vbi dicit quod solitum alias de sui natura malum si fiat excusata pena / vt in simili diximus. supra in rubri. de consuetu. nume. xv. que omnia videntur inuare argumentum et communiter accidentibus / quia illud dicitur etiam validum vbnot. late Calca. in. con. xxiiii. col. v. orta. vbi loquitur de casu fortuito etiam solito quod videre inuat ad. supra poxim. dicta de casum fortuito insolito.

¶ Intellige premissa de solitis ordinarie non extraordinarie / per ea que no. Decius. con. 430 nu. viii. quod supra vbi dicit quod verba debent intelligi et interpretari secundum cursum ordinarium et non referuntur ad illud quod extraordinario iure quandoque factum fuisse Arg. tex. no. in l. seyo. §. medica et ibi Bar. ff. de auro leg. vbi dicit quod commissio generalis data procuratori de solitis in telligitur de solito fieri ordinarie non extraordinarie. Bauin l. sed et si quis. §. quaesitum. ff si quis cautio. vide quae in simili non Decius in con. ccccxli. nu. ix. praestnus hoc eim argu. Maria. Soi. con. 42 col. 2. in causa firmat quod fatui communit se e stimant sapiente idem Pe. de Anc. con. x. col. fina. videtur. Alex. in d. co. lo7. vide quae dixit de solitis idem Alex. con. cvii. col. fi. pro inestigaione. vol. ii. et non des obliuioni quae ipse tradit in consil. ccvi. col. i. viso themate. vol. eo. quia contingentia tangit. Et quod non intelligatur de extraordlnariis. firmat idem Alex. in consilio. xxviii. nu. vii. visis vol. primo. Et ita dicas econtrde non solitis vnde intelligantur tacite excepta l. fi. versi sinautem duorum. C. de iure emph. dicit Iason in. d. con. xx.

¶ Tamen redeundo ad intentum non video opinionem DoAtiati hoc argumento iuuari / quia legi formas commende a curia romana progressas cardinalibus aliisque viris illustribus concessas / etiam vltra maximum numerum / necexverbis earum percepi prout et nunquam auribus intonuit / quod fructus beneficiorum commendatorum dissipare possenit¬

¶ Sed eo in proposito perceptioni fructuum / solet dici nec non fructus / redditus / et prouentus / huiusmodi beneficit per nos tibi commendati debitis et consuetis illius suppotatis oneribus in tuos et ipsius benefici commendati vfti et vtilitatem conuertere / et de illis sicut ipsum beneficium commendatum pro tempore obtinentes in titulum / de ipsis disponere et ordinare potuerunt / seu etiam debuerunt alienatione tamen quorumcunque bonorum immobilium et preciosorum mobilium ipsius beneficii penitus interdicta disponere et ordinare / libere et licite valere / auctoritate apostolica de speciali dono gratie dispensamus.

¶ Et hec verba important conditionem legis sen iuris perca que tradit Angel. in l. prima col. prima. ff. de feriis quod in perator in eius rescripto vel sententia intelligatur ius condere l. i. ff. de constitu. prin. non tamen hoc procedit in infrioribus. Dec. consilio. 516. nu. iiii. quoniam eam

¶ Item suadetur intentum per id quod not. Alex. de Imola. in con. xxviii. col. i. viso et discusso vol. vi. et co. xliii. nu. xxii. volu. iiii. visis et consil. xliiii. nu. iiii. viso volu. ii. Quod si dico constituo te asinum meum vel dilapidatorem meum / ad talem causam agendam / videbitur constitutus procurator ad il lam causam. Bal. in l. testamentum. C. de testa. Ita in proposito esto quod papa diceret quod posset dilapidare fructus / proppter hoc non videretur nisi tanquam procurator. Ecce igitur quid important verba preinserta nisi executionem sacrarisanctionum vt solum viuant et de rebus disponant more patrisfa. et reipublice / et sacre administratoris / profecto videtur absurdum intentum ipsum / quia ex eo subsequitur partic. laris inclusio boni vero reipublice exclusio quod dicere non conuenit viro. Auten. res que subiacet. C. commu. delegaibi ea enim qne communiter omnibus prosunt his que spocialiter quibusdam vtilia sunt / preponimus

¶ Item interest reipublice ae quis resua male vtatur. Alex de Imola. consil. cxxiii. col. ii. circa primum / vol. v. Io. de Ana. in. c. cum ex iniuncto nu. xxii. de heretic. quem vidpro intento. Paul. de ca. con. cccxlv. nu. vi. circa bona in prima parte. et sic debet intelligi quod quilibet in re sua est mnderator et arbiter. C. manda l. in re. Dec. consilio. cccclxv. col. ii. perscrutatis. notat Iason in con. lviii. in fine. mihi. vol. iii. et con. clxvi. in fine. punctus vol. iiii. vbi pro hoc vulgaria legat l. nemo exterus. C. de iudeis et l. non vsque adeo in ne. ff. si quis a parem. fuerit ma. quod firmat Do. meus deripa. lib. ii. respon. c. xx. v. col. iii. et. iiii. l. ii. in fine. C. si quis a parren. fuer. ma. maxime in testando l. i. C. de sacrosanct. eccle.

¶ Ideo multo magis quis re aliena prout notat Iasoni con. iiii. col. iiii. vol. iii. quod omne arbitrium alicui commissum in re aliena intelligitur semper commissum cum iusticia et rectitudine quibuscunque verbis commitatur. Bal. in l. i per illum tex. ff. de solu.

¶ Ad idem quod licet alicui per verba multum ampla et generalia de tur potestas aliquid faciendi intelligitur dummodo ex side et legaliter agat et non cum tam maximo excessu sed quo tinus res ex fide agenda esset. Bal. in. c. pe. in vltima colsupra de prescriptio

¶ Berito non venit dicendum quod pontifex maximus. qui vberrimus fons iusticie dicitur Sozinus / consi. 164 colum. iii. visa bulla / et quem apex tante dignitatis attollitvt dicitur in capitu. non nos. xl. distin. facit tex. in l. prima. ff. de offi. prefect. preto. glo. pragma. in capitu. licet. §. suum. in verbo sanctitatis isto titu. solitus sit dare huiusmodi dit sipationis formam / quam etiam non habet / quia est fidelis dispensator quem dominus constituit super familiam suam dix supra. in prohe. in versi. interiectio admirantis. Et sic talis non postest pro se inducere regulas communes quod in re sua quilibet postest facere quicquid vult etiam si noceat vicino dumnodo non faciat animo nocendi: sed potius sibi proficiendi. l. proculus. ff de damno infec. Item quod quilibet in re sua est moderator et arbiter etc. notat et latius calca. in con. viii. nume. x. in causa vbi subdit quod princeps vult quod in traditione rei sue vnusquisque possit apponere legem quam vuli dummodo non sit a lege improbata / not. in capi. requisisti. supra de testamen. capi. nullus. supra de seruis non ordi¬

¶ Nec etiam verissimile est / quod papa in tanto velit canones violare. Petr. Rauennas in compen. de eta. et quali. colum. iii. vide que dicit Deci. consil. cccccxii. nume. iii

¶ Non potest etiam dare dominium harum rerum / cum equidem non habeat / sed domini est terra / et plenitudo eius. psal. xxiii. probat glo. prag. in verbo pluralitas. col. iii. isto ti. facit dictum apostoli. dum dicit dispensatio mihi credita est

¶ Debet equidem papa se conformare quantum potest volur. tati apostoli / que dicitur diuina / vide late Feli. in cap. con. stitutus. versi. dominium iurium de rescrip. Ex quo habeo contra d. Altia. intentum / inquantum dicit quod talis commendatarius eorum fructuum potius dicitur dominus / quam administrator / quod prosequere per ea que in materia dispensationis citat de selua in tertia parte trac. benefi. q. 39

¶ Sunt quippe pape res ecclesie / non quo ad proprieta tem / sed quo ad administrationem / hinc Bernar. ad Eugenium Papam / consideres autem omnium sanctam Romanam ecclesiam cui auctore deo preses ecclesiarum matrem esse / non dominam: referunt Domi. Archi. et Prepo. in cap. primo. xii. distinct. quod est contra glo. in cap. cum venissensupra de iudic. que dicit quod res Romane ecclesie proprie sunt pape: sicut res fisci sunt imperatoris: quasi patrimonium: quod est falsum: nisi quo ad administrationem non quo ad proprietatem: cap. non licet pape. xii. questio. ii. Et sic prolibito non potest bona ecclesie tradere. Ideo nec facultatem illa dissipandi dare: pro quo facit quod not. Parormi. in capi. que in ecclesiarum. nume. xvii. supra de consti. quod vbi non subest causa veniendi contra ius positiuum princeps peccat illud violando: quia debet facere: vt bonus paterfamilias: quia data est ei potestas turbandi non molestandi et cetera¬

¶ Per aliqua ex his inter alia mouetur contra Altia dominns Petrus Rebuffus mihi clarissimus et aliquando ipsius Altia. collega in restaurata Bitur. vniuersitate in repeti. capitu. postulastis. supra de cleri. ex communica. minist qui per optime in Altia. inuehit in proposito: aliquali modo tamen nititur ipsum collegam non pro viribus deffendere: dicens nisi velit exponere dissipare: id est dispergere quia bene merentibus posset dispergere: et pauperibus de re quod non placet quia obstat verbum libere / et verbum ommo: vel nisi dicas liberam dispersionem iure regulatam quia tunc procedit per hec que tradit in proposito Hostien. in capitu. contingit. supra de transactio. vbi dicit quod quis habet liberam: dum bene administrat non quando ecclesiam spoliat: sicut alias dicitur de tutore vel curatore l. que fundum. §. si tutor. ff. pro emptore.

¶ Istud vltimum satis persuadet: vt libere possit id facere secundum modificationes iuris communis: videlicet sle bere et licite: prout dixi sore de stilo curie: vt conueniat regula iuris quod generalitas et vniuersalis recipiat restri ctionem de habilitate l. prima: et ibi scriben. C. de summaTrinitate et fide catholica: et ad ciuilem modum extendi non perniciosum: non ita excessiue: vt dicit Iason in. d. con. 4 volu. iii. l. si cui. ff. de seruitu. Ioan. Mona. in capi. in gene. rali: et ibi dico de regul. iur infra. facit theorica iuris quod omnis. dispositio quantumcunque generalis sit: debet intelligi divalida et non de inualida: etiam ciuili l. gradatim. §. sed et suilege. ff. de muner. et hono. Ias. post Alexand. in l. prima. §. nunciatio. ff. de no. oper. nuncia. Idem Iason in l. si filiusfa ff. si cer. peta. not. Ioannes mona. in. c. vt circa. nu. xxvi. supra hoc titulo.

¶ Preterea quo ad verbum libere: potes dicere modificando / quod licet desui natura importet liberam volunta. tem / denotetque quandam prerogatiuam absolutam dominium super a ctum cui additur. ff de procura l. procurator cui liberam et supra hoc titu. cum nobis olim in fine / refert Pet de Ancha. con. lvii. in prin. quod incipit. Io. And. in cle. dudum. et notat amplissime Calca. con. iii. nu. xi. et sequen. et Iason in con. xiiii. col. iii. et fi. vol. iii. et con. xxiiiicol. fi. eo. volu. tamen restringitur vbi agitur de preiudicio tertii not. Bal. in l. si quis maior in prin. C. de transac. et in l. si non ea. in fine. C. de dot. promis. et in l. prima. ff. de testa. milita. Bar. in l. do. talem. eo. titu. refert Decius. con. ccclv. nu. vi. dispositum fuit a testatore.

¶ Sed hic agitur de preiudicio tertii videlicet ecclesie. et pauperum / igitur habet restringi vt diximus secundum iuris communis dispositionem / pro his habeo quod in similius citat Maria Sozi. in con. xcii. col. viii. versi. sed tertia quod in dex seu bonus vir dicitur habere non liberam volunta tem / sed regulatam alege. Bar. et Alii in l. si societatem. §. arbitrorum. ff. pro socio. et in. c. quintaualis. supra de iureiur. igitur licet commendatarius dici possit habere arbitrium. non tamen habet voluntatem liberam et absolutam / prout de milite dicitur l. i. vbi Bar. ff. de testa. milit. iuuat etiam quia forma data administratori per ipsum est obseruanda. l. i. §. Igitur. ff. de exerci. et. l. parui. ff de arbi. Signorol. s1fra con. xxvi. col. iii. Item alias esset remissio doli futuri quae non fit l. si vnus. §. illud. ff de pac. faciunt in proposito quae tradit Iason in con. xl. in prin. quod testor in testamento non potest vsufructuario remittere satisdationem quia talis remissio inuitaret vsufructuarium ad male vtendum / et sic ad dissipandum merito statutum est quod non possit remitti / vt ibi comprobo. elatius Iason in con. xiiii. vbi post alia. col. fi. vol. iii. dici. quod verbum libere non excludit rationis redditionem administrate tutele secundum quod iura disponunt iuxta tex. not. in. c. primo de offi. ordi. infra. in verbo liberam potestatem iuncto verbo secundum quod canones censent quia quando datur lipera potestas exercendi actum intelligere canonice et secundum formam illi actui a iure traditum. not. Domi. in. c. ii. §. fi. de tempo. ordi. hoc. lib. ita venit dicendum in proposito nostro vide eundem Soz. consilio. seq. col. vi. ver. Secundo respondeur et alex. inconsi. lviii. col. fi. habita vol. iii. quem sic intelligeconsil. clxxxvi. nu. ix. visis subtilissimis vol. i.

¶ Item licet verba ponerentur hec prout sibi videbitur. et placuerit tamen talia verba non important liberam et ab solutam voluntatem sed solum arbitrium boni viri et sic rectum et moderatum iudicium tex. in l. thais. §. sorore. Bar. et alii. in l. si sic. in prin. de leg. primo idem Bar. in l. creditor. § lucius. ff. manda. Et vbi premissa non vrgerent quod mo¬

¶ Semper tamen obstat verbum dissipatio quod de sufnatura signat vitium / vt probatur. d. c. xv. luce / aut extermisnationem vel rei consumptionem et sic in malam partem / prout dicitur de hoc verbo consumpsit / notat Alex. con. xvi. volu. vii. breviter ad quesitum

¶ Et intentum liquide comprobo ex sequentibus. primo per glo. ordi. deutero. xxx. c. qu ait mortaliter homo ad orientem dissipatur quando tempore iuuentutis consumitur. in peccatis ad meridiem autem dissipatio quando tempore virilitatis vtitur iniuriis et rapinis / ad occidentem vero dissipatur quando in senectute sua declinat ad enormiasicut de rege Salomone dicitur. iii. regum. xi. c. cumque essenr senex deprauatum est cor eius per mulieres. Ad aquilonem vero dissipatur quando ex multitudine et magnitudine pe catorum ad deseationem propinquam propinquare videtur / et Archi. post tex. ibi. in. c. quia sepe. infra. hoc titu. ibi dissipant et destru. unt / euellunt / siue diminuunt / tex. in l. prima. ff. de cura. fusrio. vel aliis extra minor. dandis ibi que neque tempus neque finem expensarum habet / sed bona sua dilacerando et dissipando profundit hinc glo. in l. imperator. §. finali delega ii. dicit quod dissipator dicitur alienare: pro hoc habeo quod citat Bal. in l. prima in fine. C. de bo. que mater. Quod mamdatum / quod possit facere tanquam de re sua non intelligitur quod donet vel dissipet:

¶ Ude que in simili citat Preposi. in capit. nulli. et. xii. q. v. dum contendit de facultate testandi cardinalibus a papa concessa / ad idem quod citat Paul. de castro consilio. cccliinu. iii. curator datur in prima parte. quando dicitquod donares non est administrare / sed dissipare l. ab agnato et. l. fina. ff. de curato. furio. et l. contra iuris. §. si filius. ff de pact. idem Paul. ea parte. consi. ccccxiiii. col. iii. in facto praesenti / subdit in proposito quod proprium pastoris est congregare et conseuare sed proprium lupi est rapere et dispgere vt comprobo in c. vtium quisitionis infra de here. nec tunc potest dici rector administrator cum dilapidat. d. l. qui fundum. §. tutor. ff. pro empto. et. C. debo. que liber l. cum solum. §. non autem licentia / et l. prima. C de bo. quam. maternis / vnde cum tunc non faciat tanque pastor: sed tanquam priuatus / sibi potest resisti. Iuxta ea quo nota. in cap. conquerente. supra de restitutio. spoliato

¶ Uide que absurda proueniant ex abundantia diuitiarum / per Maleretum in tracta. de electio. carta. lxiii. et. sequenti

¶ Nunc ad sacra dictamina quo ad intentum nostrum veniamus. Iob capitu. v. qui dissipat cogitationes malorum. ne possint implere manus eorum quod ceperant / vbi glo. cum reprobi cogitent mala / deus aliquando ne contra bonos preualeant vires tollit / vt effectum careant operis: et apud deum rei conscientia sint sequitur in text qui appreshendit sapientes in astutia eorum et consilium prauorum dissipat

¶ Item apud prophetam quoniam deus dissipauit ossaeorum qui hominibus placent confusa sunt quoniam deus spreuit eos. psalnim. 52. cap. et. 67. dissipa gentes que bestla volunt / et apud sapientem. Prouerbio. xv. cap. dissipantur cogitationes / vbi non est consilium / vbi vero sunt plures consiliarii confirmantur / et. 2o. circa finem / dissipa. impios rex sapiens et incuruat eos fornicem et. xxv. capiventus aquilo dissipat pluuias / et facies tristis linguan detrahentem. xxix. autem. capi. homines pestilentes dist sipant ciuitatem / sapientes vero auertant furorem. Item. Luce. xvi. capi. ibi: et hic diffamatus est apud illum / quasdissipasset bona illius. capitu. qualiter et quando. ii. supra de accusatio. Item. 4. Regum. capitu. xviii. et. ii. Paralipo. xxix. capi. et transumptiue. cap. quia sancta Romana. lxiii. distinIbi quod postquam Ezechias dissipauit excelsa et contriuit statuas / succidit lucos et fregit serpentem eneum quem fecit Moyses / et Ecclesia. ix. capi. qui dissipat sepem / mordebit eum coluber¬

¶ Item equidem Obstat ipsa dictio omnino que denotat idem quod precise totaliter et in ommi casu / pro quo texin clemen. prima / et ibi glo. in verbo omnino de vita et honestate clericorum. Ita dicit Franci. Areti. in capi. supe. rior. colum. vii. nume. xxiiii. supra de accusatio. allegat text in lege tertia. §. hoc edicto. ff. naute caupo. stabula. et §. fina. insti. de tutel. Archidia. et Ioan. Andr. in. c. si beneficia infra de prebend. post textum. ibi omnino id est totaliter. cap. primo infra de sepultu. capitu. ex parte / el primo. supra de potesta. de lega. Ude concordantias per apostil. ad Archi. vbi. supra

¶ Pro premissis omittere non habemus verbum. Panor. mita. in capitu. querelam in princi. supra de electio. et in capitu. de monachis. de prebend. supra vbi exclamat contra cardinales / et alios habentes ecclesias in commendam / quia debent eas tenere in priori statu / non diminuto solito diuinon culiu / et ex fructibus super extantibus deductis expersis sustentari / et aliter facientes grauiter peccant / refert et sequitur Feli. in capi. auditis. colum. iii. sub. nume. 4 supra de prescriptio. et hoc dicit / licet eas habeant pleno iure / et in temporalibus et spiritualibus. Ioan. Mona. in capit. abbates. vbi dico de priuileg.¬

¶ Item opinio Altiati contra rem publicam laborat quia bonum et laudabile est ciuitatem suos subditos habere locupletes. §. cogitatio in auten. vt iudi. sine quoquo suf. et quod quis rebus suis non male vtatur. insti. de his qui sunt sui vel alie. iur. §. sed hoc

¶ Item iuuat / in altiatum locutio vulgi / que aliquando venit attendenda / dico in capi. ei cui de preben. infra. quibus Adde Calca. in consilio primo. colum. xiiii. quia quando vulgus affert in medium / hoc verbum dissipare capit in malam partem / vt patet intuenti. Item communis opinio. doctorum a qua recedere tribuendum est arrogantie / potiusquam peritie non do. Io. Igneus doctor Aurelianem. in tracta. An Rex Francierecog. Imperato. colum. iii. versi. quid dicendum / et sic imperitie tribuendum est / vt placet Iaso. in consi. primo. colum. iii. volu. iii. dum dicit quod presumitur per imperitiam iudicare ille qui inheret singulari opinioni. Relicta communi sententia nisi dicas quod agatur de vltima voluntate vel matrimonio / quia tunc opinio vnius doctoris est sequenda contra communem secundum eum Iaso. con. xiii. in fine videretur prima consideratione eo. vol. 3

¶ Et quia supra deduximus huiusmodi dissipationem fore quid hereticum / istud comprobo non solum respectu dist sipantis commendatarii / verum etiam ementis res ab eo /¬ pro primo habeo text formalem in cap. si quis presbiter. 5o. distin. pro secundo scilicet emente text ad literam. xii. q. ii. in cap. nulli / vbi dicit nulli liceat quod domino consecratur / siue. fuerit homo siue animalis / vel quicquid fuerit semel dominconsecratum / sanctum sanctorum erit domino. et ad ius per tinet sacerdotium: propter quod inexcusabilis erit omnis qui a domino et ecclesia (cui competunt) aufert / vastat et in uadit / et eripit / et vsque ad emendationem ecclesieque satisfactionem vt sacrilegus iudicetur et si emendare noluerit er communicetur. Isti sunt tex. roma. ponti. martini. Bonifacii et sic non est dicendum contrarium / alias hereticus reputari debet probat glo. in ver. inhibemus in. c. generalisupra hoc ti. et lib. quam sequuntur docto. ibil et Fely. in. c. primo col. iii. supra de constitu¬

¶ Absit igitur vt teneamus hanc sententiam / in viridi obseruantia: vt res ecclesie quoquo modo dissipentur cum omnis equitatis iuris diuini et pontificii ratio / dictamen contrarium suadent / etiam id argumentis ciuilis prudentie comprobari potest: vt tales fructus in tres debeant diuidi partes / facit tex. in l. ne splendidissime. C. de oper. publ. l. fina. C. de vectiga. et. l. ex prestatione eo. l. fina. de diuerpred. verba. et rustic. lib. xi. C. Et sic ex quo ita in tali re prophana multofortius in ecclesiastica. Istud latius poteris comprobare / per ea que citat Do. Bar. de Chasseneo. confilio. lx. quidam prior conuentualis / vbi refet opiniones varias vsque ad numerum. xiiii. quomodo per superiores de beat procedi contra dissipatores bonorum ecclesie / aut. de dilapidatione suspicatos. Et profecto in puncto hoc aliter dicera quam supra sit dictatum / videtur non solum herett. cum / verum equidem abominabile cum sit faccere sanctum prophanum argu. eorum que dicuntur in. c. si quis dixerixi. q. iii. et dicit Augustinus super prima epistola. ad corinthios. quod errare in rebus est peccatum / scilicet cum putat is id opus essem bonum / quod est malum / vtu econuerso / et dicit ibi glo. in fine / quod idem est siue dixerit tamquam certus siue asseuerauerria cment non sit certus. Istud in simili citat Do. Bar. de Chasseneo. consi i. §. ad quintum quesitum. versi. decimo. et fortius. nuxlviii. Quid enim discrepat / sructus huiusmod i non solue. re / vel eos dissipare certe non disconueniunt. Sed qui illos non soluunt incurrunt et sacrilegium et damnationem eternam. testatur id de Decimis. Do. Bar. de Chasseneo. consil. xlv. nu. xxii. factum tale est / quia dominus retinui. eas in signum vniuersalis dominii et voluit ipsas solui clericis / pro seruitio sui faciendo. c. tua nobis. supra de decimiset. c. decime. xvi. q. prima igitur non pro scruitio diaboli quod fit quando excercetur dissipatio et ita censeo iuris fore / et contrarium tenens pecus dicitur. vt in simili dicit Ioan. And. in. c. per exemptionem de priuileg. hoc. lib.

¶ Nec in contrarium iuuant adducta per Do. alcia. et intuenti per supradicta liquide apparet quod non credent ciues Bituricenses / cum idolum illorum apud vulga. res dicatur / existimant profecto in eius opinione per quenpiam inuehi fore impossibile quod est erroneum / quia mor talis est / et licet dicatur illorum idolum vt dicitur de Guidone pape apud delphinales eius tamen auctoritas. in tanto non habetur pretio prout illa Guidonis pape que apud Gallos / et in parlamento delphinali / est maxina / testatuDecius. con. cccxviii. nu. ii. in causa istorum. Igitur videtur necessario adherendum predictis non opiniont altiati. et istud patet ad litteram per premissa quia oculis corporeis potest legi vt est tex. in l. prima in prin. et ibi. Bar. ff. de his qui in testa. delentur pro quo Iason in con. clxii. col. pe. Statutum vol. iiii. nec aliud credo / licet contrarium dixerit et alii dicerent etiam si episcopi et cardinales forent quod pleesset / cum pace non bene dixissent vt verbis Alexan. vtat con. xciiii. col. fina. clarissime vol. iiii. et allegantes hanc openionem pro vera non puto immunes ab heresi: per ea que notat domi. in con. xciii. col. iii. clemens septimus. Et stupefactus profecto remaneo cum video tam famosissimum et eloquentissimum et vere doctorem ex tam falsis fundamentis opinionem suam firmasse / nisi quia quandoque bonus dormitat homerus non obstant ergo fundamenta altiati quia re vora tanquam palea per aream volans non tamen stellis in celum fixis appropinquauit. Immo in terram cecidit et ab obus pedibus conculcata est vnde mirandum est quod habuerit animum ita consulendi prout percipitur consuluisse vt in simili placet calca. in con. xv. nu. 50 viso instrumento

¶ Attendant igitur commendatarii nostri temporis vt deo et ecclesie seruiant manus habeant mundas (prout in proposito dicit Paul. de Castro in. d. consil. cccxxxvii. nu. viii. reddere rationem villicationis teneantur in die illa tremen da in qua mouendi sunt celi et terra¬

¶ Sit igitur hec questio per premissa cum communi opinione decisa / quicquid dicat ipse Do. Altia. prout in simili dicit Maria. Sozinus. consilio. cxxxvi. colum. iii. prestantissimendoctor / et consilio. clv. colum. iii. versicu. circa secundum prestantissime doctor

¶ Nec mirari debet Bituricus quia nullus in iure nostro iuriscon sultus fuit vnquam / omni ex parte perfectus / qui non fuerit quandoque reprehensus: testatur Angel. in l. ii. nus instructus. C. de acquirend. possession. tradit Sozi. consilio. 150. colum. viii. vbi subdit quod etiam iurisconsultus (vt ita dixerim) vir diuinus in sua legali quandoque fuit contrarius sibi ipsi / propter artis dificultatem / latius idem Sozinus. ibi columna penultima. versicu. finaliter islud aperte / facit quod citat Alexand. consilio. clxxxxiii. colum na secunda: vere crudelis. volumine quarto: de Baldo. quod cerebrum Bal. continuo voluebatur sicut auis in aere. Et quia nolo insatiatus a comprobatione intenti recedere / ideo vltra praemissa habeo quod habens liberum arbitrium nunquam intelligitur habere potestatem dissipandi et dilapidandi / testantur Iaco. Butri. et Bal. in l. si procurator. C. de procura. pr l. filiusfa. ff. de dona. et l. contra iuris. §. fin. ff de pact. Et talia verba intelliguntur secundum qualitatem officii et actus inspectionis circa specie dilapidationis. Bal. in l. i. in vlti. colum. de bonis. mater. allegat l. prohibere. §. plane. ff. quod vi aut clam / et d. l. pactum curatoris. C. de pact. et. l. preses. C. de transac. refert / e sequitur Alex. consi. 52. col. fi. vol. 6 viso primo puncto / facit quod supra diximus. in versi. suadetur / cui adde q notat ipse Alex. in consi. 44. nu. 3. viso et discusso. vol. ii. Postremo in punct. habeo quod princeps per sua iura non potest facere quod homines inuitentur ad delinquendum / alias non esset lex: quia iniusta quod esse non debet facit l. si vnus. §. illud. ff de pac. Iason latius in. d. con. 4. col. 4. volu. 3

¶ Et hec in presentiarum dicit Philippus Probus / Iuris pontificii interpres minimus qui reiecta opinione altiati / tamquam futili et procedente ex equitate sui capitis que non placuit ipsi probo qui recordatus est verborum diui Hieronymi inquientis / qui metu alicuius veritatem occultat / Dei iram contra se prouocat quia magis hominem quam veritatem formidat. c. quisquis. xi. q. iii. Et nullo. modo propter persecutionem fuiuram debet homo tacere quinveritate annunciet. xliii. di. c. sit rector. et. c. ore. et. c. scimus. in glo. Et proditor dicitur esse veritatis / non solum qui mendacium: veritate asseuerat / sed qui non libere veritatem pronunciat / qua pronunciare oportet. xi. q. iii. nolite. Et melius est pro veritate pati supplicium quam pro adulatione beneficium / eadem causa. et quod c. nemo peritorum. Et Ioan. and. in. c. damnamus / in verbo non veram. supra de summa Trini. et fide catholica. Non se ( inquitputet esse Christianum / qui mori pro veritate non habet anmum preparatum.

¶ Et vt inquit Aristoteles in primo ethi corum duobus existentibus amicis / homine et veritate / sanctum est prehonorare veritatem. Et aliud vulgare. Ami. cus Sbrtes / amicus Plato / sed magis amica veritas. Ab his non equidem discrepat illud dauidicum dictamen. Prpcipium verborum tuorum veritas / quod licet subtilitas maxime in doctore commendetur l. vna de professor. qui in vt be Constant. commit. mer. lib. xii. C. vt vnum. et idem verbum secundum titulorum diuersitatem et materie: diuers exponat modo / notant moderni in rubri. de vulga. et pupil. substitu. ff. quod aliter exponitur in l. penul. ff. iudica. solui / et aliter in rubri. de vulga. sub. Et Esdre. xxxiii. cap. vbi est litteratus / ibi verba legis ponderans.

¶ Tamen magis in doctore attenditur veritas quam subtilitas secundum Lucam de penna. in. d. l. vnica. colum. vii. per illud Esdre / super omnia vincit veritas / cuius fides verborum adminicula non desiderat l. vna. C. si mi. ab heredi. se absti. Quia qui vere et recte non docet deum proculdubio scandalisat. cap. illud. xciii. distinct. Ideo veritatem hic amplecti volui / et subtilitatem reprobare l. in rebus / ibi non enim quod legum subtilitate transitus etc. C de iure do. non enim curare debet / qui docet quanta eloquentia doceat: sed quanta euidentia. Et vt verbis nostris finem imponamus / habeas pro constanti contra Altiatum cui non licuit egredi terminos quos statuerunt patres non stri: querendum enim est de semitis antiquorum / et ambulare per eas. l. decurio fortunam de decur. lib. x. C. l. i. de murileg. lib. xi. C. l. si cohartalibus. C. de coharta. lib. xii. facit quod dicit in simili Iason in consi. clv. nume. 4. in cau. sa et lite. volu. 4. Quia antiqui doctores magna veneratione fuerunt prestantiores modernis / pondere et mensura / et non minus egregie quam vere dicit Bald. in l. fi. C. de edic. diui Adria. to.

¶ Et alibi legitur in l. quidam ignauie sectatores relicta communi captant solitudines de decu. lib. x. Item difficile ac durum est vnum compescere multos / quia vt vulgo solet dici vnus vir nullus vir. Et pro reliquo vt cum Augustino loquar in. c. henricus. xxiiii. q. iii. hereticus est qui alicuius temporalis commodi et maxime vane glorie. principatusque sui gratia falsas ac nouas opiniones vel gignit vel sequitur. Prodon

NIsi fidem: quam seruare fuit inuentum de iure naturali primeuo. Bar. in l. si id quod ff. de conditio. indeb. Paul. de cast. con. cccxvii. col. iiii viso et examinato in prima parte

¶ Preterea adde sine qua fide vita hominis peior est quam mors. hinc Ioan. de Ana. in rubric. de crimine fal. supra. quod condemnatus de falso non est amplius iudicandus homo. et Do. Bar. de chassaneo a consi. 44. nu. xxi. quod crimenualesimuni fitenfeandmsimm eslisicam fsbn. probriosum sicut crimen falsi. Probus.

¶ Seruanda est: si per hostem seruetur alias habet locum regula frangenti fidem fides frangatur eidem / de qua per Decium. consilio. cclxv. col. secunda in instrumento. Probus.

¶ Repellere. Istud dictum expediuimus. supra. in. c. fina. versi. postremo firmare possem in quarto quesito de constitu. Philippus Probus

¶ Quod est scriptu: dic vnum in prosito quod quando emanat coressio super his que sunt iuris communis tunc nec positio / nec confessio aliquid operatur l. ornamentorum. ff. de auro et argen. lega. et. l. si filio. in pricipio. ff. familie ercli. Et ratio est quia ea que non sunt probabilla non sunt ponibilia l. secunda. §. quod obseruari. C. de iuramento calumnie: ed ea que sunt iuris communis non sunt probabilla. lege ab ea parte. ff. de probationibus.

¶ Interdum emanat super qualitate iuris et valet / vt l. finali. § primo. ff. de iureiuran.

¶ Interdum emanat super his que sunt iuris consuetudinarii: et valet cum talia sunt probabilia: vt lege prima. C. que sit longa consuetu. Meminit domi. Signorol. com. 166 colum. prima. questio. disputandi. Probus

¶ Ciuili modo. glo. in. c. fi i1nfra de priuileg. Et dic in proposito quod in iure non sufficit aliquid fieri ciuiliter nisi fiat naturaliter. c. susceptum. supra de resc. l. ex ea parte. §. insultant. ff de verbo. oblig. l. statius. §. cornelio felici. ff. de iure fisci l. fina. C. de his qui ve. eta. impe. Probus

¶ Mitius. idem Io. mo. in. c. quamuis / in fi. isto ti. supra et Panor. in c. dilectus / el. ii. nu. xii. supra de prebend. Probus

¶ Duplici. Uide late per Soli. consi. 302 colum. ii. et sequen. videbatur primo. Probus

¶ Non vendicat / sicut dicimus quod pena priuationis non habet. locum nisi in casibus a iure expressis glo. et ibi Panor. in. c. fin. supra de iure patro. tex. in l. at si quis. §. diuus. ff. de religio. et sump. funerum. Hinc Decius in. c. i. col. fi. supra de offi. de leg. dicit quod delegatus vertute commissionis sibi facte generaliter / non pote st impedientem eum / priuare beneficiis: quia priuatio beneficiorum non fit nisi ex magna causa. c. inuentum. xvi. q. vii. et non fit nisi in casibus a iure expressis. Probus

¶ Non poterant. ad idem quod inimicus testis repellitur. c. cum opotet de accusa. supra cum silibus.

¶ Scias tamen quod quantum ad repel. lendum testem tanquam inimicum: vt non possit deponere contra aliquem non est necesse quod ipse testis sciuerit illum contra quem deponit fecisse sibi aliquam iniuriam / dummodo sit facta / vt elegter voluit Bar. in l. i. in fi. ff. de his quib. vt indig. Imola in c. Raynaldus. supra de testa. Inno. in. c. cum. JI. et Asupra de re indica. Bal. in l. praescriptione in ante pe. col. C. si contra ius vel vtilita. publ. Roma. in rub de arbi. ff. col. x. Probus

¶ §. quisquis / facit l. omnes. C. sine censu / vel reliquiis. Et dic fortius si addantur omnia et singula quia hec verba exigunt concursum singulorum que apta sunt comprehendi l. si is qui ducenta. §. vtrum. ff. de reb. dub l. si necessarias. § si anima. ff. de pigno. actio. tradit Maria. Sozi. consi. 147. colum. 3 visa facti. Probus

¶ Perpetuo / vide que in simli citat Alex. con. 43. nu. 5. const. deratis his. volu. iii. quod filia semel exclusa remanet sempexclusa / nisi statutum vtatur verbis temporalibus quod prosequere / vt ibi per eum. Probus

¶ Nocet in proposito dic quod rusticis et mulieribus non subuenitur pretextu ignorantie / nisi in casibus expressis / quod potissime habet locum in his que fiunt ad rigorem iuris obseruandum. Alex. post alios co. xl. in prin. viso themate. volu. vi. vbi subdit id fore verum maxime si potuit consulere/ peritiores licet bonorum. ff. de bono. posses. Probus

¶ Extenditur etiam priuilegium vnius / priuileginmalterius extinguit seu suspendit: vt quando dicimus quod priuilegiatus non vtitur suo priuilegio contra alium pariter priuilegiatum de quo late per Feli. in cap. in presentia sufnume. xxix. supra de proba. vide que tradit Iason in consi. clxii. Statutum. volu. 4 Probus

¶ A tertio / Uide Neapoli. deci. cccliiii. col. penul. in cau sa renocationis. Probus

¶ Incontinenti. que dicuntur fieri incontinenti. vide per Maria. Sozinum. consilio. cxxi. colum. penulti. visa contingentia. Probus

¶ Renocabitur. Adde Deci. Ncapoli. xcviii. pulchrum est dubium. Probus.

¶ Renocatio attentatorum / vide pro intento Alexandr consi. xcix. nume. iiii. visis processibus. volu. v. et consi. ii. volu. iii. Probus

¶ Equitas canonum: qui pre ceteris legibus cum magnabenignitate edita dicuntur. Barba. consi. lxxxviii. colum. x. in fine. volumi. iiii. allegat. capi. potuit. supra de loca. et capdilectus. supra de iudi. Et dic quod equitas est tante efficacie que multa in se prefert / et includit inter que lego quod vbi habet. locum equitas ibi habet locum officium iudicis. Bar. in l. mulier. §. cum proponeretur. nume. iii. ff. ad trebellia. Prohoc habeo l. si me et titium in fine. ff. si cer. peta. vbi dicitur quod quomodocunque res mea peruenerit ad aliquem in lum ex equitate conuenire possum / et hoc officio ludicis. Et dicunt ibi doctores argu. illius tex. quod si commodaue. ro Titio centum ex quibus fuit nutritus meuius po. terit a me conueniri meuius ipse / eo quod res mea peruenerit ad ipsum / et hoc officio iudicis.

ECclesia vide Vincen. Cigaud in c. de auctorirate ecclesie circa prin. et col. vi. vbi pro dicto Io. mo. adducit. c. ecclesia de consecra. di i. Et quod ecclesia est columba infellita immaculata / et innocens: que inimicis parcit et cibat illos: et plura alia adducit que videas cum luminaribus tuis et est diuinitus exemplata ab ecclesia triumphanti ideo sicut vnus deus: ita vnus papa / cui omnes tenentur obedire. glo. habes amplam in verbo ecclesie in cle. fi. de hereti. latius dico in. c. super eo lllo ti. de hereti.

¶ Et huius ecclesie militantis eccclesia romana dicit spe¬ culum de qua dici potest quod citat psal. Oculi omnium in te sperant domine. Barba. co. primo. car. viii. col. iii. vol. i. omnium enim ecclesiarum radix est. c. loquitur. xxiiii. q. i. Et quemadmodum radii solis multi sunt / sed vnum lumem: et rami arboris multi sunt: sed robur vnum tenaci radicefunda tum. Et quomodo ex fonte vno riuuli plures defluunt: sic ecclesia romana luce domini perfusa per totum orbem radioa luos porrigit.

¶ Unum tamen est: quod vbicunque diffunditur vnum caput est / vna origo / vna mater copiose fecunditatis. vide prohe. concorda. dico tu galla

¶ Adulterari non potest sponsa christi incorrupta et pudca: que vnam domum nouit / extra quam agnum comedere prophanum erit. Probus

¶ Et sponsus. glo. in pragma. in ti. de auctoritate sacro. conci. §. Et primo in verbo christos. Probus

¶ Ducta. Sozinus primo. vol. con. ccxxiii. col. ii. circa praesentem dicit: quod ducta dicitur vxor in domum viri / quando est de sponsata per verba de presenti allegat. c. primum. supra de spon. et c. debitum. de biga. vbi desponsata de presenti dicitur ducta Et generaliter loquitur siue sit traducta in domum viris: ne non / cum verbum ducere nichil aliud sit quam matrimonium contra here. Insti. de nup. §. non omnes: et §. fratris. Et dum ctio que fit ad domum habet effectum solum quo ad probtionem matrimonii presumptiue Allegat tex. pro hoc singularem in l. cum te. C. de dona. ante nup. hostien. et Io. andin. c. fi. §. de coniugio lepra. Probus

¶ In domum sponsi. videlet in paradisum qui dicitur naturalis patria nostra. Quia patriam patris filius sequitur de necessitate: ad quam cum sorde nemo perducitur. Bal. in. c. quia propter. nu. xvi. supra. isto ti. Probus.

¶ Uxor efficitur. Adde his satis apposite: quod vxor dictm est ab vngendo. Nam cum puelle nuberent apud veteres ac mariti domum intrarent / axungia postes vngebant puta tes ex hoc omnia mala a domo arceri. et Serui. in. iiii. ene. dos sic habet. Mos erat vt nubentes puelle simul cum ver nissent mariti limen ac postes lancis vittis et oleo vngerent Et inde vxores dicte sunt quasi vnxores. Plinius quoque. scribit nouas nuptas lupino adipe postes vngere solitas ne quid mali medicamenti inferretur.

¶ Ex premissis resultat dubium non minus pulchrum quam quo tidianum. Stante statuto: quod vxore mortua sine liberis in matrimonio maritus lucretur tertiam partem dotis: si sponsade praesenti decedat: priusquam in domum mariti traducatur: aripse lucretur tertiam partem dotis. Et quia patitur longadisputationem pro vtraque parte te remitto ad ea que lucula tissime deducit dominus Brunellus doctor Aurelianenim in trac. de matrimo. conclu. prima: carta mihi. ix. versi. v. est coniugium. cui adde Sozi. con. ccxxiii. circa presentem. Et attende quod prefate deriuationi astipulatur lucas de pennain l. iii de fide instru. et iure haste fiscalis. lib. xi. C. Quod obin festiuitate nuptiarum accipiebant vxores aquam et ignode quo per. l. pe. et ibi glo. ff. de donatio. inter vir. et vxor. Icuius locum hodie apud fideles est sacerdotalis benedictio: que fit etiam cum aqua benedicta et igne turis incensum Et dicit idem Lucas in l. quicunque. col. ii. de re milita. lib. xii. C. quod vxor dicitur iugalis. C. de aduoc. diuer. iudic. l. iubem. et. l. petitionem: quia iugum viri tenetur ferre. Et hoc dicitur iugum nuptiale de quo in l. hec conditio el. i ff. de conditio. et demo. vbi glo. dicit quod non videtur nupta: que viripati non potest l. pe. ff. quando dies lega. cedit. Et quando dicatur viripotens vide Car. con. cix. nu. iiii. quod exorditur. casus talis asseritur vbi dicit: quod ad iudicandum de viri potentia debet inspectio fieri non per apparentiam / sed per inspectionem partium aptarum generationi quam debent facere matrone perite. supra de frigi. et male. c. fraternitatis in prin. Probus

¶ Angularis lapis: insimili dic quod litiscontestatio est caput et lapis angularis iudicii secundum Panor. post Bald in c. i. supra de litiscontesta. et Iaso. in l. naturaliter. §. nihil conmune. col. xxiiii. ff. de acquir. po. refert dominus nacus de ripa. in rub. de iudi. Nu. xlv. Probus

¶ Summo. dic quod episcopi aliquando in iure nostro appellantur: summi pontifices tex. in. c. i. et sequen. lix. di. et. xviii. di. c. si episcopus hoc tamen iure non vtimur: sed reuerendos apppellamus / vt quemadmodum stat discrepantia dignitatum: ita sit differentia nominum appellatiuorum. vt obtineat in hoc partes regla trita apud nos quod diuersitas nominum diuersi ratem inducit rerum l. si idem. C. de codicilis facit tex. in. c. ad audientiam. in sine vbi Panor. in. ii. not. de deci. supra. Probus. cessisse prout legimus de fabricio romanorum consule fidelissimo: de quo sic fertur: quod cum romani ad eum Pirrhum epirotarum regem / pro redimendis captiuis suis legatum misissent. Pirus sciens eum esse pauperem quartam sui regni partem et obtulit vt ad ipsum transiret: qui pirrhum et eius pollicita tionem contempsit / dicens se male pauperem in diuitum in perio / quam diuitem in paupere. Quod audiens Pirrhus ingenti admiratione tentus est. Et restitutis captiuis confastim legatum misit: Interiecto autem anno fabticius dux contra Pirrhum a romanis missus quem cum pirrhus. diu aure tentasset in suam allicere amicitiam: fabricius repulit aurum dicens Romanos non querere diuitias: sed vt diuitibus imperent: hinc tex. in autem. vt iudi. sine quo. suffra. §. cogitatio. col. ii. quod interest principis subditos haberlocupletes sub se: quodque cum rex ipse pirrhus et fabricius castra haberent vicina pirrhi medicus noctu ad fabricum venit promittens veneno se pirrhum necaturum si aliquid ei polliceretur: quem moxvinctum fabricius ad pirrhum subridens perduci iussit / cum doli denunciatione. Quam obrem. rex admiratus ait. Ille ipse est fabricius qui difficilius ab honestate quam sol a cursum suo aduerti potest. De quo fabriciomeminit Boetius, in. ii. de consola. prosa. vii. dicens. Ubi nuncu fidelis ossa fabricii. Probus

¶ Ut accipiant: Ang. con. 367. col. antepe. loquendo de Rd ma citat hec verba neque antiqua Romanorum torpea cum thesauris abundat / licet quandoque esset carrosa. ff. de solu. l. creditor in prin. Probus

¶ Caput mundi quod reperio descriptum in capite descriprtionis vrbis: quam figuraliter habemus in bibliotheca nostra. Probus

¶ Totus orbis. Adde versus sequentes Quid si roma petis: caput orbis et ampla voragoNummorum atque hominum quia licat omne nephas: Exulibus portus: breuis orbis: falsa voluptas Fortune ludus pr ecipitansque rotaPerpetuus scorti thalamus sanctisque sepulchrum. Omnibus est mater / sola nouerca bonis. Eumenidum latebre: stultorum curia cunctis Hospita: sed nullo non peregrina loco. Est vitiis stimulus: virtutum pallida ymagoCurarum pelagus: semisepulta quies. Quam venus atque aurum / fraus et fortuna gubernant. Dat mala pauperibus / dat bona diuitibus. Uita incerta: labor certus sudore parandus. Uirtus: at in dubiis libera vita placet.

¶ Sequuntur versus aliquando missi Romano. ponti. per Turcham magnum. Fata mouent stelleque docent animumque mouet vox. Quod dominus subito totius orbis eroRoma diu titubat: variis erroribus acta: Fluctuat: et mundi desinet esse caput

¶ Responsio pontificis. Fata silent: stelleque tacent / nil nunciat ales. Solius est proprium nosse futura deNiteris in cassum Petri submergere nauem. Fluctuat: et nusquam desinet esse ratis Hos duos vltimos versus aliquando Inno. iiii. Frederico secundo trasmisit. testatur Alber. in dictio. verbo romaqui alios duos videlicet Roma diu titubat etc. ipsi Inno. iiii. rescripserat per prius. Probus

¶ Quatuor sedes. Archi. in. c. in nomine domini. xxiii. didicit ad differentiam praedictorum fore rome. v. patriarchas scilicet sancti Ioannis sancti Petri / sancti Pauli / sanct Marie maioris / sancti Laurentii exra muros. Sed lateranen. maior est secundum quosdas quia est sedes papalis hinc dicitur de ea. Dogmate papali datur ac simul imperialiQuod sim cunctarum caput et mater ecclesiarum.

¶ Dic tamen quod Archi. non discrepat a Io. mo. vt patet intuenti: quia ecclesia Lateranensis et sancti Ioannis idem sunt: quia dicitur sancti Ioannis Lateranen. que consuent habere priorem: sed ex constitutione Bonifacii. viii. habe. decanum. Et erant religiosi et facti fuerunt canonici regulares ordinis sancti Augustini. Ecclesia sancti Petri habet archipbtnm qui debet esse diaconus cardinalis / et sunt canonici seculares. Ecclesia sancti Pauli habet abbatem.. sunt monachi sancti Benedicti. Ecclesia sancte marie ma¬ ioris habet etiam archipresbyterum: et sunt canonici seculares. Ecclesia sancti laurentii habet abbatem et sunt ordit nis sancti Benedicti: de quibus et nominibus cardinalium vide Do. Nicol. Boerii in fi. tracta. de preeminentia et auctoritate sacri concilii. Probus

¶ Episcopi cardinales. Ude in prouinciali in prin. et ibi dititur etiam de presbyteris et diaconis cardinalibus. et Bar. ba. in cle. ne Romani. car. xciii. Probus

¶ Roma: que a romulo nomen assumpsisse dicitur hinc Alber. in dictiona. in versiculo roma condita. Romulus vtbe noua fruitur / rerum solus ipse. Nomine roma est romule dicta tuo. Condita quidem vt idem ait a romulo et remo fratribus. xi. kal. Maii. regnante Acham rege sepulto in ciuitate Dauid incipiente septima olimpiade. Et ante aduentum christi annis septingentis quinquaginta duobus: vt legitur. in histo. schola. in testa. nouo ibi natus est saluator. Et hoc intellige de roma veteri non de noua / que dicitur constantinopolis. c. constantinopolitane. xxii. d. que veteris prerogatiua letatur l. omni. C. de sacrosanc. ecclesiis. Et de his loquitur Bal. in rub. C. qui accu. non po. col. fi. et in l. omniC. de sacrosan. eccle.

¶ Ea quippe vetus roma a primordio fratricidio dedicata est. c. in apibus. vii. q. i. vbi glo. Quod Romulus interfacit remum eius fratrem quia muros transcenderat rome l. fi. ff. de rerum diuisio. vbi glo. post Lucanum fraterno. primimaduerunt sanguine muri. Et secundario eodem die proprio sanguine Petrus et Paulus: eam consccrarunt Montol. in pronprtuario iuris in verbo roma in fine: qui de vtraque et veteriet noua meminit dicens: quod in fundatione antique vnltures apparuerunt: in fundatione autem noue phenix vnde versus. Ro ma tibi fracte: non altea fabrica par est. Integra qualis eras dicere nemo potest. Roma vetusta fui: sed nunc noua roma vocabor Omine phenicis: vulturis ante fui. Hactent immensis venerabor pressa ruinis. Ustamque ruderibus culmen ad astra fero. Probus

¶ Odit. Adde et dantes custodit non dantes spernit et odit. Et hac de re caput dicitur auaritie. glo. in l. sequitur. §. pupillus. in verbo animum. ff. de vsucapio. ibi. Et auaritie casput roma cunctos tales generans. Probus

¶ Satrapa. Archi. hic dicit quod satrapa dicitur quasi satis paratus: vel quasi satis rapiens vel potens: et secundi. hanc vltimam vulgus hoc vocabulo vtitur. Satrape enim prefecti persarum principes dicebantur personarum sapientes siue iudices vel dicuntur sapientes iudices vel Reges / vel duces: firmat Marti. laudem. in tracta. de princi. ar. 445.

¶ Et attende quia ab hac vulgari locutione licet arguere notat prepo. in. c. ob eo. ii. q. vi. allegat. c. i. infra. de iniur. vbi Franc. post glo. dicit verba iuris intelligenda secundum communem vsum loquendi. Probus.

¶ Monarchiam: monarchiam vnam / et vnum principem ad quem. cetera inferiora referantur dare conuenit / ad bene esse ecclesie et vniuersi orbis / tam respectu boni eterni / quam publiceboni temporalis. Prepo. et ibi de pluribus monarchiis loquenin. c. cum ad verum. xcvi. di. glo. pragma. in prohemio. in verbo excoluerunt quae citat: quod quamdiu romani iustitiam coluerunt monarchiam obtinuerunt l. i. in prin. C. de iusti. C. compo. Probus. Quod est vnum / firmat archi. in. c. monachiam. ii. q. iiii. Probus.

¶ Romanorum. hanc aliqui dicunt per rhinocerontem significa ri. Et est animal habens vnum cornu in fronte: et alio nomine vocatur vnicornis eo quod solum habeat cornu vnum satis grande vt patet in ede sacra diui Dionisi in francia prout ibi vt di. Et etiam est animal valde forte quod non potest dome. sticari / et ad laborem pro hominbus applicari: imo si aliquando conpiatur ex indignatione cito moritur. Ita quod non potest homimbus. deseruire. De hoc vide tex. et ibi glo. ordi. Iob. c. xxxix. Et hec monachia tribus de causis destructa fertur scilicet amore priuati commodi / occulto odio / et iuuenili consilio. et hoc vltimum verificatur per vulgare consilium iuuenum Roboan fecit egenum. Que (vt narrat tullius) Rem publicam labefacta uerunt frequenter: quae per senes fuit restituta. Nec roboan regnscissuram forte passus fuisset / si consilio seniorum et non iuuenum adhesisset. iii. regum. xii. Pro quo vulgare malo eligere senum grauitatem prouisam / quam iuuenum velocitatem incautam / qui mortem reperire solent in sua nimium iuuentute confidem tes. Senes enim agunt cuncta consilio titubantes / merito sancitum a patribus nostris: quod plus valebat vmbra senis quam ensis iuuenis. in. c. i. supra de renuncia. vbi post id dicitur: quod totus mundus regitur quadam vmbra: nam Rex francorum non est nisi vbi tenet pedes: et tamen vmbra sua regit totum suum regnum. Et fama vnius boni viri est vmbra gratissima subqua multi requiescunt. Romani quipppe subegerunt totumorbem secundum Aug. in. x. parte operum suorum in trac. de antixprso vbi. col. pe. dicit: quod licet nunc plures deficiant a Romano imperio tamen antequam antichristus veniat galli adhuc omnia reducent sub imperio romano. Ito etiam refert mirabilis liber prophetiarum carta mihi. vii. Probus

¶ Et prima. Unde. c. futuram. xii. q. i. et ibi archi. qui sequinIoan. mo. vbique. Probus.

¶ Esse iudex: ita reperio statutum per Philippum. iiii. cognomento pulchrum et Carolum. v. Reges francie. Sub his vebis. Nolumus quod aliquis preficiat in seneschalum / praepositi iudicem / vicarium vel balliuum in loco vnde dicitur orium dus. Et hoc sub titu. de elec. arti. iii. vide que in proposito dicit Alber. Brunus. con. lii. non potest et late benedictus in repeti. c. rainucius de testa. in verbo et vxorem nomine adela. nu. 1050 Probus.

Rohibitum / vide late per Io. mona. in. c. i. iinfra. de supplen. neg. praelade potestate metropolitanorum in subditos suffraganeorum. et nouissime per Do. Arnulphu Ruzeum in trac. de proeminentia Ar. chipsulum quod dicauimus caridinali lingonen. Probus

¶ Obtinet in alio. Adde Alex. tin con. xcvii. nu. primo. viso themate. vol. ii. et Cepol. in con. cri. con. xviii. versi. item hoc probatur sic. Statutum vicetie. Probus.

¶ Nullum. idem dicendum venit quando est imperfectum. decius con. 463. nu. 5. in causa que nomine camere latissine Iason. con. viii. pro ista infante. vol. iii. Probus

¶ Est nullum: regulariter tamen dicimus vitium torme: fi re potentius que materie: eo quod forma sit / que dat esse rei ex conseruat rem in esse. Bar. et moderni in l. prima. §. si quis tita. ff. de verborum obliga. et doc. in l. non condicillum. C. de codi. Antho. de butrio. in. c. cum super col. iii. supra de off. deleg.

¶ Et si velis informare ad plenum vtrum gesta contra fomam sint nulla. vel vide per Bar. et Bal. post Cy. in l. non dubiu. C. de legi. et Bar. in lpretor ait in primo responso. ff. de no. oper. nunciatio. et in l. cum lex. ff. de fideiusso. et in l. vniuersi. C. de precib. imper. offer. et in l. fi. ff. de diuor. Panor in. c. ii. supra de testa. vide etiam brunum de pote. et effectu formo Maleretum in trac. de elec. carta mihi. 52. Probus

¶ Censendum: adde Alex. de Imol. co. vi. col. fi. vol. vi. vbi pro suo intento alleg. Io. mo. hic. Probus

¶ Conuenit infra. eo. c. si quis in prin. Probus

¶ Regularis. ad quem spectet electio regularis ecclesio vide per Alex. con. cvi. pers pectis his vol. ii. Probus

¶ Principalis: istud dictum possumus comprobare / per etque apud iuris cesarei professores dicuntur quod qua admodum petitio legitimetrasmittitur ad heredes ita et suplemontum: sic firmat Alex. con. lv. fiu. vi. viso titulo qstionis vol. ii allegat ad hoc Saly. in l. scimus in prin. in i. questione. C. de inoffi. testa. quod est de mente Bal. in l. si arrogator in. ii. oppositione in fine. ff. de adop. et in l. ii. circa finem. C. de liber. preter. et in l. si quis filium. col. i. C. de inoffi. testa. Et in hoc non venit dubitandum. Decius con. ccciii. in priin casu occurenti vbi subdit quod communis est quod huic prescribitur. xxx. an. spacio. vide eundem Decium. con. cccxxxi. col. pe. pro resolutione: qui ibi subdit in proposito: quod portio quae accrescit / debet sapere naturam eius cui accrescit l. si ex teto in prin. de lega 1. intentum placet Domi. in con. cxxviii. col. ii. Factum tale et per iura pro eo allegata. Alexa. in con. cxvii. in fine stantibus. vol. iii. dicit quod tempus augmenti debet intelligi secundum qualitatem et naturam temporis principalis. Probus

¶ Additamenti. vltra sequentia dic quod additamentum. auget per ea que notat Maria. Sozi. con. cxxix. col. pe. prostantissimi. quod sicut dignitas adhibita dignitati auget dignitatem l. senatorem. ff. de sena. Ita ciuilitas addita ciulitati auget ciuilitatem sicurilie qui est ingenuus non sinpliciter sed secundum quid potest perfecte effici ingenuus l. ii. ff. de iure aureo. annullo. Pro hoc etiam vide eundem Sozi. con. ccliii. col. fi visa et censiderata vbi pro comprobatione Io Mo. hic adducit tex. in l. i. in fine de fund. vrb. constanlib. xi. C. per quem dicunt ibi Bar. et Io. de pla. quod lucrum. assumit sibi eam rationem quam habet capitale. Et ideo si inter aliquos socios sit contracta socientas vsque ad certum tempus / sicut non licet minuere de capitali immisso: ita nede lucro / facit regula iuris accessorium cum sua materia¬

¶ Ultra predicta in proposito. Io. Mo. hic vide que dixi. supra in. c. cum in tua versiculo sed gratia perinde valere de consue. facit quod dicit Sozin. consi. cxvi. nu. x. vol. iiii. quod augmentum est eiusdem nature cuius est res que augetur hinc Iason istud adducens in con. 146 col. ii. punctus que stionis parte. ii. ait quod iurisditio: vel Merum imperium coherens in territorio tranffertur per alluuionem territorim. de cuius veritate: ibi vide.

¶ Et pro principali intento: vide tu etiam que dico in. c. praesenti versi. amplia propterea infra de offi. leg. concordat Decius con. 14i. ad plura dubia. col. i. vbi citat: quod de augmento pensionis idem iudicatur quod de principali pensione quia augmentum naturam principalis sequitur l. etiam: vbi Bal. C. de iure do. ff. eo. ti. l. iiii. firmat Io. mo. dictum suum. in c. dispendia. supra de renuncia. Et domi. con. xxv. col. i. duo videntur insurgere dubia: quod dispositio includens certam remrefertur etiam ad eius additamentum tex. in. c. fi. § sinautem de preben. hoc lib. per quem not. Gemi. quod augmentum eius dem iuris esse censetur quo res cui adiungitur. Et sic dicit facere illum tex. quod habens priuilegium quod possit transire per territorium alicuius sine solutione gabelle / possit ecdem modo transire per territorium illi additum tex. etiam. de consti. c. cum. M. et. c. fi. et quod ibi not. supra de verbo. significa. Idem Io. mo. in. c. accessorium de regul. iur. Et in simili idem possumus dicere de adherentibus quod de principali. c. ad apostolice. infra. de re iudic. hoc lib. no. in. c. i. supra de postupraela. et in l. que religiosis vbi Ang. in prin. ff de rei vendica. Idem refert Decius con. cli. nu. 15. maximi ponderis est et subdit: quod quando caput suspectum est etiam alii qui vorisimiliter caput sequuntur: suspecti sunt: et de illis idem quod de capite iudicatur. Panor. in. c. i. supra de iudi. Bal. in l. i. col. i. C. si Rec. proui. facit tex. in. c. accedens el. i. et quod ibi non Panor. supra vt lite non contesta. Idem refert ipse Decius in sermone con. pisa. col. ii. qui ponitur post dictum con. cli.

¶ Dictum thematis etiam firmat Roma. com. 469. nu. v. quo ad primum. Item facit quod citat nenisa. con. xii. col. xvi. Patres commederunt / quod situatur inter consilia Alber. bruni: dum dicit quod augmentum censetur esse eiudem iuris quo res cui adiungitur. Et sic idem de vtroqu. debet iudicari. Sozi. consi. ccxcvi. colum. iii. in presenti consultatione. Quod procedit ratione vnionis / ideo censetur eiusdem nature et habere idem priuilegium: ar. tex l. qui patri ff. de acqui. heredi. cum ibi no. qui tex. dicitur pereginus singularis et non habere concordantem in iure secundum Bar. Bal. Paul. Ang. Imol. et Alex. ibi. et Iaso. in l. quidam ele gio. col. ii. C. deiure delib. et in l. qui liberis. § hec verba. ff. de vulga. Quod ius accrescendi vnitum cum substitutione pupillari / habet locum post aditam her editatem / et trahitur ad bona impuberis. Et sic habemus: quod portio accrescens debet esse eiusdem nature. d. l. qui patri: quia omne priuilegium datum principali porrigere ad eius augmentum non Ang. in. §. i. in. Auten. de equa. dot. cum quod est statutum in principali extendere ad accessorium l. iii. §. hec verba versed si quid vbi Bal. ff. de nego. gest. Probus.

IN facto Bituricen. adde non tamen omnimode ad propositum id quod voluit Aber. in l. prima. ff. de costi. primi. quod aduocati curie. omane quando deficiunt eis iura ad allegandum: dicunt ego sic vidi interloqui papam: quod nouerunt aduocati parisiensedicentes vidi arrestum in casu simili latum per curiam paria nenti. Sed dic quod huiusmodi iudicia nihil faciunt dato quod sit verum cum non sint redacta in corpore iuris. tum etiam quia non exemplis sed legibus iudicamus. inemo. C. de enten. et interlocut onium iudic. nisi quando est dubium dixi. supra. in prefa. nu. 52

¶ Preterea attende quod Archiepiscopus Bituricen. dicitur primas in Francia prout et archiepiscopus Ulennensis refert franci. de patauinis in trac. ne sede vac. in preludia vi. vsi. Sunt etiam primates: de Bituricen. habetur in. c. n. supra de malor. et obedien. et in. c. exposuit de dila¬

¶ Uide Ioa. montaigne in trac. de auctori. sacri conciliiquerela enim est antiqua de primatiam aquitanie inter Bituricen. Archiepiscdum et Burdegalen. que sumpsit exordium seu datus est libellus in ea / coram Gegorio. lx. in qui erat aduocatus rofredus vt testimonium perhibet in rub. o. lura habeant primates in suffraganeos suos. vbi idem dicit de tolletano contra copostella. archiepiscum

¶ Idem habes quod archiepiscopus Bituricen. eo ipso quod in archiepm eligit etiam eligitur et ei sibi prouidetur de canonicatum et hoc de speciali consuetundine de qua per gloin. c. pe. et ibi Io. And. loquens de archiepiscopo Bituri supra de conces. prebem. que consuetudo seruatur in ecclesia Ebudunen. et dignen. ipsius suffraganea secundum hostien. Ibi: qua dicit se testimonium perhibere quia vidit et palpauit quod facilime credendum venit: quia archiepiscopus Ebredunem erat / vt patet ibi in ecclesia nostra / scilicet Ebredunensu Philippus Probus

HAbet denominari. Istud facit add quod notat Car. consi. 30 Quidam a / presbiter. colum i quod quando concurrunt ad idem ura collegii et cura parrochie sufficit de cura collegifieri mentionem tanquam de principali. Parrochia enim adhorens parrochie pro nulla esti matur per tex. nostrum ibi etiam si alias parrochiales extiterint / et illud fortificat per dictum Ioan. mo. hic cum quo Archi. Fitenim denominatio quae potiori: quando due qualitates iunguntur in vnum subiectum: vt in auten. vt iudi. sine quoquo suf. §. illud tamen. colum. ii. Sic etiam in electione cum coniunguntur forma scrutinii / et forma compromissi / licet limitati. supra hoc titu. cap. dilecti. et capi. cum expediat hoc libro. Uide que dico. in capi. super eo infra de prebend. et late per Signo. de homedeis. consi. clxviii. in curia. Probus

RAtio / Que prout et mens sunt sicut anima et verba ac sicut corpus et superficies. Et sicut homo constituitur ex anima et corpore / sic dispositio ex mente seu ratione. Et sicut corpus regulatur ab anima seu regulari debet: ita actus nostri debent regulari a ratione

¶ Est enim ratio anima cuiuscumque dispositionis l. non dubium vbi Bal. C. de segib. et Panor in. c. fi. col. iii. supra de rescrp. Ideo magis attendimus rationem intellectus quam vocabula et verba. Pro hoc Bal. in l. si quis seruo. C. de fur. Petrus de Ancha. in. c. canonum statuta in fine. supra de constitu. facit tex. in l. scire oportet. § sed et simaxime. ff. de excu. tuto.

¶ Ite sententie preponende sunt verbis / sicut anima prerertur corpori / facit. c. sedulo. xxxviii. di.

¶ Ite ro canoni equiualt / et probabiles rationes prepoiderantur opinionibus doctorum. Franci. Cursius con. lvii nu. xv. super eo vide que dixi post Io. mo. in. c. primo. supra de constitutio¬

¶ Item vbi habet locum ratio ibi habet locum lex. Pet. de Ancha. co. ccxv. col. fi. scripsit papa.

¶ Item data paritate testium / credendum est eis qui asignant meliorem rarione. Fely. in. c. licet causam. col. viii. de probatio. et est tex. in l. heres absens. § proinde. ff. de iudi. in tantum quod non valet statutum / quod credarur testibus de ponentibus sine ratione secundnm Bal. in l. si non speciai ad finem. C. de testa. quod sequitur Fely. vbi. supra

¶ Et dato quod valeret / debet intelligisi non fuerunt interroga. ti vel nisi assignant malam rationem. Decius con. xxxvii.

¶ Alia de ratione reddenda vide Do. meum de ripa. lib. ii. inter. c. si quando. nu. xx. cum sequen. qui subdit nu. 28. quod ho quie non vtitur ratione non est ho / sed bestia ecunm glo. in auten. de mo. in prim. in verbo decete. coll. i. Oem enim disputatioe agendum / et ratione iuuandum est. c. vides. xxiii. q. v. facit texc. nulla ratio. supra de pben. et qui sine ratione loquitur deride dus est l. et an vitro. § i. ibi sed celsus elegater deridet. ff. de nego. gest. qua lex facit contra docto. qui consulut sine lege et rone testatur Bal. in pludio feudo. Ite ratio quae redditur. debet esse concludes tex. in d. c. si quando. ibi. ronabile cam merito dicimus quod testis assignas rone quae sit eadem cum dicto non probat quia talis ratio non conciudit l. fi. ff. de offi. procu. ra. cesar l. quod labeo. ff. de carbo. edic. Baldus in l. solam. C. de testibus. tex. in l. qui interrogatus. ff. de petitio. heredita. Bar. in l. curatores. ff. de offici. procurato. Celari post tex. ibi.

¶ Pro praemissis vide eundem Pe. de ancha. in repe. d. c. canonum. tatuta Carta mihi. 15. ibi et concludo quod si ro in lege non exprimitur: debet intelligi naturalis et verisimilis quantum petest. Nec dicetur interpretatio extensiua / sed intellectiua quia intellectus et ratio idem sunt / facit l. vnum ex familia. §. imperator. de lega. ii. et quod notat Bal. in l. quamuis. C. de fidei con. et latius Alex. con. 89. col. 2. et. 4. Circa primum. volu. 6. dico in ca. primo. de tempo. ordinam. facit equidem. Nam quo progreditur ratio que est anima legis: progreditur et ipsa lex. Bart. in l. regula. §. si quis. ff. de iur. et fac. ignor. Et correcta ratione legis et ea restricta / etiam lex corrigitur. et restringitur l. adigere. §. quamuis. ff. de iur. patro. c. cum cessante. supra de appel. Alex. in l. ex facto. in. ii. no. ff. de vulga. Idem in l. i. col. ii. ff. solu. matri. Iason in l. quod dictum. ff de pad

¶ Pro premissis / postremo habes quod notat Petrus de Ancha. con. xcvi. versi. in contrarium. Super dicto dubio quod nec minus rationes efficaciter concludentes sunt considerande quam cortices verborum / imo magis intentioni quam verbis deseruire debemus / prima q. prima marchion. Idem Petrus con. cxi. col. ii. Ex supradicta: qui dicit. con. clix. col. ii. Rationes quod magis mens quam verba debet considerari maxime quando ex verbis ad corticem intellectus resultat vit tiosus. vt l. scire oportet. § aliud autem. ff. de excu. tut. Probus.

¶ Totum capitulum / Totum hic non capitur pro malori. parte / prout in sequen. dico. Nam in tali subdelegatione requiritur / quod fiat de licentia omnium / Feli. in ca. cum omnes subnume. xviii. versi. xiiii. fallit. Probus

¶ Maiorem partem. Adde Roma. consi. 366. Queritur. nunquad. Probus

¶ Maiorem / Que maior et sanior pars (dico copulatiue in electionibus ecclesiasticis requiritur secundum magis communemopinionem doc. in cap. quia propter. supra hoc titu. firmat Alex. con. cxcii. nu. 7. perspecta. vol. vii. vbi late disputat / an id habeat locum in electionibus prophanis quod videre placet

¶ Ulterius adde in proposito. Bart. in l. cum delanionis. §. sabinus. ff de fundo instructo dicentem: quod maior pars reputatur pro toto / per illum tex. quia si statutum dicat. Quicumque habitauerit per tot annos sit ciuis quod videtur habita re qui maiori parte anni / et causa manendi ibi habitat. Item in simili si plures ludunt ad palletas quando prolicitur lapis ad certum signum si lapis frangitur in duas vel plures partes attendi debet tantum maior pars / et secundum illam iudicari quis sit proximior signo. glo. insti. de rerum diuisio. in. § Religiosum. quam pro hoc allegat Cepo. in suis con. cri. consi. xix. colum. ii. Datum est damnum. Ista quipperegula fundatum in l. quod maior ibi pro eo habetur / ac si omnes egerint. ff. admunicipales. Et sic ratione huius clausule / ac si verificatur: quod non vere / sed per fictionem quandam / vt dixi late. supra in cap. cum in tua de consuetu. versi. hanc enim materiam perinde. Et ratio huius regule videtur in euidenti apparere: quia negocia vniuersitatis nunquam possent (saltem de facili) expediri si omnes deberent consentire. Unde secundum Bar. in l. quicumque / el. ii. in fi de omni agro deserto. lib. xi. C. Quia quamuis dicatur in aliquo actu de consensu omnim. Idem tamen esse videtur in consensumaioris partis. Idem Bal. in l. rescriptum. in prin. per illum tex. ff. de pac. et in l. veterem. ff de aucto. prestam firmat Calca. in consi. primo. col. 3. et. 4. quem videas precor si non graueris.

¶ Et licet hec regula sit iuribus et auctoritatibus in schola legali et canonica comprobata / vt viderelicet per ea que tradit lapus alleg. pe. tamen videtur moderanda. Primo nisi constet de mente disponentis quod precise consensus omnim requireretur quod verificare poteris perglo. no. in cap. vbi periculum. §. Idem quoque in verbo singilis in fine. supra hoc. ti. et in cap. cupientes. eo. ti. Firmatur per Bal. in. c. non potest. supra de re iudi. vbi citat quod maior pars at tenditur / nisi expresse statutum sit: quod omnes debeant consentire. Et illi de vniuersitate statuere possunt quod in aliquo actu omnium consensus precise requiratur: notat Panor. in capi. constitutus. colum. penul. in versicu. Ex quo nota bis. supra de appella. Et ratio resultat ex dictis Bald. in. d. capit. non potest: quia ille numerus datus est pro forma. qua non seruata corruit actus tanquam deficiente substantia: secus si adhereret actui tanquam qualitas / que facilius remouetur siue inducitur quam substantia glo. fina. in l. talis scriptura. ff. de lega. primo.

¶ Contra tamen huiusmodi moderationem habeo id quod notat (post docto. in capi. primo. supra de his que fiunt a maio. parte. capi. Alexan. consi. ccxxiiii. in re tam graui. vol. vi. quod si capitulum statuat et determinet quod in aliquo actu requiratur concordia maior quam maioris partis non valebit statutum

¶ Moderare. et secundo non habere locum vbi maior vel let aliquid statuere contra illud quod iam semel ordinasset: ita dicit in effectu Inno. in. c. huilis. supra de malor. et obedien. Pro quo vide Fely. in. c. cum omnes col. x. sub nu. xviiis. versi. fallit. ii. supra de constitu. qd non videtur hanc indist ncte tenere pro ea tamen facit. c. omnis res. supra de regul. iur. et. l. vulgata in scholis nihil tam naturale.

¶ Moderare et. iii. nisi alii vellent statuere contra ius: vt dicit idem Inno. in. d. c. cum omnes refert et sequitur roma. in repeti rubri. ff. de arbit. Bal. in l. fi. C. de auctoritate prestan. facit quod not. Domi. con. lv. col. ii. Quidam populus. quod preualet dictum vnius habentis in sua contradictioni conformitatem iuris: ita vt ei stetur contradictum omnium de vniuersitate. xxxi. di. c. nisena.

¶ Moderare et. iiii. non habere locum vbi tractatur de refornatione alicuius officialis in cluitate: quia tunc non est sufficiens maior pars / sed opus est quod omnes in vnum consentiant. Iste est casus singularis secundum omnes in autem. de defen. ciuita. §. et si quidem ibi communi consensu et nullo reluctante: ita dicit roma. in. d. repeti. et Angelus de perusio in l. maiorem. ff de pac. Et hoc de iure communi: secus si aliter disponeretur per statuta secundum Antho. cor. in singul. in verbo vniuersitas: vbi ponit alias modificationes. et latius Fely. in d. cap. cum omnes. vbi ponit vsque ad numerum. xiiii. Aliam modificationem poteris colligere exdictis Maria. Sozl. co. xlv. col. pe. visa appellatione vide licet quando actus geritur in priudicium singulorum de vniuersum tate: quia tunc regulariter omnes debent consentire glo. Imo. et canoniste in. d. c. cum omnes. supra de constitu. Bar. in l. quidem. maior. ff. ad municip. Bal. in l. fi de auctorita te prestan. C. Istud vltimum comprobat Pet. de Ancha. con. x. col. fi. videtur efficaciter posse. vbi dicit quod istud vulgare quod non licet membrum a capite discedere. c. pe. supra de maio. et obe. et Freder. con. i. col. ii. iuxta illud. Turpis pers dicitur quae suo non congruit vniuerso. c. illa. c. de his et. c. nouit. xli. distinc. intelligitur cum caput seu maior pars (quae regulariter venit sequenda) aliquid salubriter pro communi vtilitate statuit: et aliquid illicite caput non attentat. alias secus quia hoc in casu laude dignus est qui caput non sequitur. vt. c. si quis presbyterorum. supra de reb. eccle. non alie. facit l. omnes iudices. C. de appel. quod sequitur. Domi. d. co. lv. in fine. Item tenetur minor peurs sequi maiorem. cum vtitur iure suo secus si abutitur / puta delinquendo. Tunc enim aliis non praeiudicat l. i. §. i. ff. de mag. conue. Et tunc est verum. cum vtitur re ad vsum destinatum / secus si ad vsum insblitum et grauamen singulorum / quia hoc casu stat rua quod omnes tangit etc. no. in. c. cum omnes. supra de constitu. in. c. huilis. supra de malo. et obe. et in. c. bone. ii. supra de postul. prela. Ptobus

EXtra. Uide que in proposito dicit Decius in con. 523. alias scripsi. Philippus Probus

¶ Et dico. Hic habes attentendere initium: videlicet vt ab initio facta sit electio in concordiaQuod modera non procedere inelectione monialium quia eo in casuufficit superuenientia concordiem texest in. c. idemnitatibus. § si autem. nulia infra hoc ti. Car. in cle. quia circa. q. v. eo. ti. vbi ponit aliam fallentiam. Et dic initium attendi ex vi huius verbi conlebratis / secundum archi. hic col. ii. qui in hoc concordat cum Io. mo. et sequitur Pet. quia qualitas adiecta participio siue verbo debet adesse tempore celebrati actus. l. in delictis. §. si extraneus. ff. de noxa. et l. titius. ff. detesta. milita. Probus.

¶ Discordiam. Cuius occasio ex litibus et contentione narscitur l. seruus. v. sed si asiqua. ff. de actio. et obliga l. cum opor tet. §. sinautem res in fi. ff. de bonisque liber. Decius. consi. 520. numero. x. in causa. Probus.

¶ Apparuerit. Scribentes hic in hoc non discordant a Io. moquem sequitur Stepha. in cle. quod circa eo. prout ibi refericard. q. iiii. Firmat idem Io. mo. in. c. fi. hoc. ti. Probus

¶ Intelligo. Oldra con. ciii. quod exorditur. Questio est: pluribus fudamentis / hic per Petrum ad calamum relatis videt ocludere. §. circa non habere locum in monacho electo ad abbatia m proprii monasterii et sic tenere opinionem Io. mo. et archi. contra quos hic tenet Io. And. tam in glo. in verbo quaslibet / que in nouel. vbi dicit quod fertur Io. papam suam in consistorio publico approbasse opinionem quem sequitur Pe. de Ancha. in fine. Domi. et Francus hic qui dicit quod ita approbat curia et ita hodie tenenda est indistincte. cle. i. eoti. et est verior secundum Domi. Et sic procedit tex. non solum si electio sit facta de religioso non mendicante in alio monasterio etiam esusdem ordinis / sed etiam si in eodem reproprio monasterio propter verbum quaslibet in tex. descriptum: quod comprobat constitutionem fore generalem ad quecunque beneficia vbicunque sita

¶ Hinc sumpta occasione phuns hic post Domi. dicit quod sireligiosus sit presentatus ad ecclesiam parrochialem aminore parte patronorum non valebit presentatio cum in ealocum habeat iste tex. vt hic per eos nec premissis refragantur verba in tex. posita ibi vel licentia suorum interue nerit prelatorum: de quibus Io. mo. suum fulcit intentum. quia secundum Domi. hic licet quis eligatur ad proprium nonasterium: tamen requiritur licentia proprii superioris sui / et si non mediate tunc saltem immediate l. episcopi qui hoc casu succedit abbati vel alteri prelato defuncto. c. si religiosus hoc ti. Non refragatur etiam hec dictio quoque quia secundum Ioannem Andream. Domi. et Franc. potius videtur ordinis copulatiua: id est superuacua / vt potius penatur ad ornatum quam copulatiue vt patet in. c. st motu deprebendis hoc libro. et capitulo sequenti cum fimilibus. Philippus Probus.

¶ Quoque. Uide pro hac et intento principali Decium consi. cxxiii. alias scripsi. Probus.

¶ Non de facto / Pro hoc habemus hodie tex. in cle. quod circa. eo. ti. vbi glo. dicit quod tex. ille approbat dictum Ioanmona. et Archi. hic.

¶ Et pro intento et illius intelligentia pone. Sunt duodecim canonici regulares vel monachi / procedentes ad electionem pastoris. Octo eligunt. supa. et quatuor. P. hac electione sic facta reperiuntur ipsi octo excommunicati / aut supensi / medio cuius. P. dicit se electum a parte maiori / et eo medio quod eius electio tamquam validior debet. confirmari. An veniat audiendus: Et dic quod non: quia licet reperiatur electus a maiori parte respectu habilium / et sic fictione / non tamen respectu numeri / vt hic requiritur. Mens enim cle. quia circa / eo. ti. super qua fundatur doctrina Io. mo. est: quod alias habens vocem ex fictione / non excludatur a numero. Secus si non habeat / nec in actu / nec in habitu: vt sicut non professus impubes / non constitutus in sacris. Item qui venire noluit. Item qui declarauit eligere nolle. Itenotorie excommunicatus et declaratus inhabilis per sententiam homins. Et ille qui ad aliud monasterium transierit. Item qui subeneficio (ratione cuius vocem habet) renunciauerit et reniciatio est per superiorem admissa. Item intrusus in beneficio. propter quod vocem habet. Item ille qui priuatus est beneficioipso iure propter quod etiam vocem habet. Quia isti non computantur in numero personarum nec vocum. Ita dicunt Domi. in capi. Indemnitatibus. § sane. colum. ii. infra hoc titu. Ioan. de imol. et Car. in d. cle. quia circa post glo. ibi qui ibi. colum. ii. verificat de notorie excommunicato. Quia non fuit de intentione huius capi. et. d. cle. quia circa quod cogerentur non excommunicati communicare excommunicato quod iura prohibent etiam Gallicana: vt patet in titu. de excommunica. non vitan. in fine in pragma. et concorAlia verificat / in colum. 4. questio. xii. de impubere: per cap. ex eo quod et. d. capi. Indemnitatibus i. respon. hoc titu. de non professo: per cap. nullus eo. de non constituto in sacris / per clevt hi qui vbi glo. de eta. et qualita. Probus

¶ Due. Idem si fiat vna sola / sed a maiori numero secundum Iin. and. hic in nouel. Probus.

ET pluribus. Scribentes hic satis instare videtur que ralo diuersitatis sit / quare potius quis se iuuare possit probeneficio consequendo diuerlis titulis: electus vero. non piuribus electionibus / sed tanim vnica quam maluerit eligere ad confirmationem petenda rationem illam ponit hic archi. quia iura fauorabilia sut vt ius quesitum ret ineaturi et habeatur quia ibi nulla potest notari ambitio que in lure ad rem querendo. Ista ratio videtur persuasiua: meliorem tamen et vrgentiorem video ponere Domi. hic col. ii. qui dicit. quia in iure acquirendo requiritur decretum l. connt natio. et decretum debet esse super certo. c. primo de conce. preben. hoc lib. et clem. infra. eo. ti. alias si liceret vtraque prosequi electionem sequeretur quod id veniret in libelio dicendo ic. Peto duas electiones factas de iure confirmari / vel alteram ex his que valet / et sic nesciretur que. Sed in iure. quesito non est necessarium decretum l. confirmatio sed ex ecutio ideo merito quis potest consequi varios titulos supcodem beneficio et oratione lllorum se derendere. Iste est cex. quem ibi nescit alibi Panor in. c. post electionem. supra de conce. preben. no. iii. Pro cuius dicti elucidatione vide vt tra scriben. hic Pe. de Ancha. consi. lxv. col. fi. pro clariori. Alex. in con. xxvii. nu. iii. attentis vol. 3. et Roma. con. 433. num. vii. Quo ad primum quod sufficit etc. et con. cccl. in casu proposite consultationis. Do. Nicola. Boerii in additio. adOi. in. c. primo de regul. iuris hoc. lib. Ioannes And. in. c. upersone col. fi. de priuileg. hoc lib. Fely. post Panor. ibi in c. in nostra. col. ii. et. iii. supra de resc. Cal. con. vii. hoc nostro titulo. Imola i. c. ex parte Astensis. supra de conce. preben. quie omnes et communiter alii conuentunt in vnum: vt quis in beneficialibus diuersis titulis possit se defendere non tamen agere fatentur equidem quod quis possit petere possenlonem beneficii virtute duplicis collationis etiam facte diuersis / Et hanc partemtenet hic Lapus abbas prousirefert hic Gemi. col. ii. et Franc. in fine. firmat Lapus allega. fi. Pro hac parte multum vrgent rationes per Cal. vbi. supra deducte. quia sicut reo licitum est simul ex duabus causis se deredere. c. venlens. supra de prescrp. et regula nulius pluribus infra hoc lib: sic debet licere actori regula non licet eo. li. Item vbi sunt plures actiones non contrarie / et que electione non tolluntur sententia in vna lata non parit exceptionem rei indicate in alia

¶ Sed habere duas collatioes nedum vnius sed etiam diuertorum / non est contrarietas. Quia multiplicatione vinculi non est tollere vinculum sicut in multiplicatione excoicationis. lo est contrarietas glo. post tex. in. c. ita quorunda. supra de ludeis dico post Io. mo. in. c. 1. de his que vi¬

¶ Item sicut secundo appellare non est contradicere prime appellationi: no. in cle. vna de dolo / nec succumbens ex vno titulo. prohibetur agere ex alio. Nec sententia lata in vno parit exceptionem in alio. c. fi. supra de causa po. et proprie: ergo ex duabus gratiis ad possessionem querendam non est iuri inimicum: de hoc videtur casus in d. c. post electionem / vbi ille R. prsequitu duplicem concessionem et erat actor / quia tex. dicit quod tam ratione prime quam secunde concessionis per sedem apostolicam petiit confirmari. Ista sunt verba Cal. quae omnia nota tum Balle / cum in regno controuersie baneficiales per modum possessorii fere omnes deducantur coram laicis / in quibus qualibet pars videtur tueri partem rei et actoris / vt patet in. conclusione intenti cuiuslibet / tum etiam quia reus excipien. do efficitur actor l. i. ff. de excep. et ibi Bart. qui subdit quod exceptio est opponenda in forma specifica aliter non releuat excipientem. Inno. in. c. cum super eo. supra de appel. Bal. in l. i. C. vniem vi meminit calca. in co. 36. nu. 14. casus in facto proponitur.

¶ Igitur tam conueniens quam conuentus potest in eo possessorio se tueri / et defendere prtolibus titulis simul / prout et petere: vt sentit Lapus in. d. alleg. fi. ibi. Aut possessionem beneficii vuliretinere vel adipisci ex duplici collatione et hoc optime potestaEt in rei veritate si bene attendatur quis non dicitur vt duplici titulo simul sed alternatiue: vt puta. Si contingat apparere me non habere ius in beneficio vigore huius tituli: tamen apparebit in omnem euentum ius ex hoc secumdo titulo competere. Ideo pars aduersa inadmissibilis. Uide que in proposito dico in capi. dilecto / de senten. excommunica. Et quod in hoc iudicio retinende possessionis vterque dici possit actor et reus: firmat domi. Stepha. ber. trandi. consi. cclxxvii. nume. ii. viso processum cause parte. in Et consi. primo / in princi. in tertia parte allegat. §. pe. insti. de interdictis. Probus.

AD honores: Philosophus in ethicis in proposito testatur. quod homo est animai reguhonorum cupidum / alteri sociale per naturam. Nec vlla est tanta humilitas que dulcedtm se glorie non teneatur. Undo lla scilicet gloria a claris viris in terdum ex humilibus rebus pecita est: refert valerius niaxinus lib. viii. c. xv. de Scipio. ne et quodam milite: Imo vt subiicit ibidem Themustocles dictus phus sapientissimus pulcedini glorie pene adiecit gloriam. Quia intelligitur quod homo debet esse virtutum cupidus que ad se trahunt hoc norem et quibus honor debetur / qui solus est premium virtitis / et dari debet solis virtuosis. Et si male dispensando eis. non conferatur in hoc seculo per habentem potestatem quia ipio facto eis competit cum illo semper gaudebut in paradi soluxta illud statii lib. vii. thebaidos. Ites inquit) alacres velstri nunque morientur honores.

¶ Et continuando propositum Io. mo. hic in dubium renocari conuenit. An sine peccato homo possit dignitate vel officium appetere et desiderare. Dic istud dupliciter posse considerari. Primo modo si propter altitudinem status ad quem sequitur honor et reuerentia ac sufficientia tem poralium / et hoc modo dicitur peccatum mortale: quia procedit ex cupiditate et ambitione et in hoc non fore dubium vtraque censura canit

¶ Secundo vero modo in quo pro vtraque via adest ambiguitas vt pote quando dignitas aut officium appetiturvt proximis prodesse possit principaliter et presse minime. Et tunc prima fronte videtur laudabile iuxta illud vuilga tum. Qui episcopatum desiderat: bonum opus desideranon vt presit / sed vt prosit. Contra tamen istud habeo lllud augusti. lib. ix. de ciuitate del. Locus enim inquit) / superior et si administretur vt decet: indecenter tame appetituri¬ Et diuus etiam Bernardus. Quotiens hominibus proesse desidero deum meum preire contendo ettunc non sapsoque dei sunt. Et chrisostomus super math. Quicunque primatum desiderauerit in terra inueniet confusionem in ce0. Nec inter seruos christi computabitur qui de primatutractauerit. hnic apo. ad hebreos. v. Nemo sibi assumat hoc norem nisi qui vocatus fuerit tanque Aaron.

¶ Equidem ista antiquorum patrum romanorum exeimprolis clarificata stant / lege valerium maximum lib. v. c. iii. de ingratis vbi hala magister equitum spurium mesiu / regnu. Romanorum affectantem occidit: quod fuit sibi reputatum ad maxima reipub. gratitudinem et obsequium et in lib. vi. c. ii. de seueritate dicit. Par indignatio aduersus spurium. Cassium erupit cui plus suspitio concupite dominationis nocuit / quam tres magnifici consulatus ac duo speciosissimi triumphi profuerunt. Senatus enim populusque Romanis lo conteptus capitali eum supplicio afficere interepto dont suplecit vt penatum quoque strage puniretur: in solo auteiedem telluris fecit. Itaque quod prius domicilium potetissimiviri fuerat: nunc religiose seueritatis monumetum est Et sequitur eadem ausum Spurium mesium consimisi exiturprima muttauit Area vero domus eius quo iusticia supolicii notior ad posteros perueniret equimelii appellatiolem traxitvt. Senec. lib. iii. de beneficiis ait / Regnare est nolie regnare cum possis. Ad que prudenter attendens Scuplo aphricanus consulatum ad vitam sua vt ita dicam) ei obi atum et honores diuersos recusauit. testis est Ualer. macimus. libro. quarto.

¶ Ut autem in proposito ad nostros occnramus quia praomi sis. istipulatur quod notatur in l. ii. circa finem versi infra diuus iugustus. ff. de ori. iur. ibi. Et sdeo optim princepiscopus adrilus cum ab eo viri pretorii peteret vt sibi lic eret respoqre: rescripsit eis hoc non peti sed prestari solere et ibi glo. nicit: nota quedam fore que honeste conceduntur non tanmen honeste petuntur.

¶ Ad rem etiam pertinet l. si quenqua. C. de episco. et clei. quod indignus est regno et sacerdotio / nisi ordinatus fuerit inuitus: rogatus recedat: inuitatus effugiat. Sepe enim officia desiderata et petita tristem producit effectum / iuxtar Augu. sententiam dum dicit. Pleruque potestas que peetitsnemit. Quid enim aliud est potestas cuiminis nisi tempostas mentis: in qua cogitationum procellis semper nauis. cordis quatitur huc illucque incessanter impellitur / vt per repentios excessus oris et operis quasi per obruetia saxa fragatur. hec Gego. in pastor. Hinc vulgo dici solere. Tolluntur in altum vt lapsu graulore ruant. Et phus. vilii. et hio. Principatus quanto malor / tanto instabilior: quanto sublimior ascensus / tanto lapsus periculosior. ac Ber. in suis epistolis. Quid postea abis que possesse onerant / amata inquinant et amissa cruciant. hec rerert Lucas de pana. in l. tubems de proximis sacr. lib. xli. C. Ex quibus faciime elici potest quod non virtutibus ex dignitate. sed dignitatibus ex virtute honor accedit. officia igitur et dignitates desiderari non habent per mortales: quia a casu debetur et fortiora l. vnica de commi. et triba. scola. lib. xii. C. ad hec attendant mortales nostre etatis qui officiam ab ipsis principibus preclo appretiato accplunt quod videtur absurditinterque mortales nequissimum. Quod vt manirestius istud nobis appareat intro questionem ipsam¬

¶ An pro publicis officiis licitum sit dare pecunias / et pro eis recipere. Pro parte affirmatiua / prenissis non sua dentibus videtur tenendum primo edictum prohibitorit si reperiatur procedit a iure positiuo non diuino. Quia iuri poitiuo Cesar siue alius princeps non subest l. princepiscopus. ff. de legibus cum similibus. In inferiore autem a principavidetur secus dicendum per ea que nota. in auten. vt iudi. sine quoquo suffra. §. hec autem. omnia. col. ii. et in l. quii quis. C. si cer. peta. vtcunque tamen sit siue a principe siudab inferiore venudetur officia ipsa / aut a pauperibus aui diuitibus emantur: iniquum videri et damnabile. teste experientia rerum magistra: quia ex his infinita mala prouonire dietim videmus / etiam si probis vendatur ratio extain euidenti: quia prncipatus que occupauit ambitus / eti§ i moribus vel actibus non offenditur ipsius tamen initii sui onperniciosus exemplo iuxta illud. Difficile est vt bono pergantur exitum que malo sunt inchoata principio. c. principatus. prima. q. prima facit tex. in. c. fi. ibi quem vt dicuntr minus canonice fult institutus. supra de accu. ementibus. Profecto difficille est in potestatibus temperare qui peambitionem sese probos simulauerint quid si officium sub nocede venale disponitur ad eterne retributionis premium consideratio minime habetur: sed solum ad recuperandum et rebursandum precium. c. quoniam. supra ne prelati vices suas. Pro. quo vulgare dictum vendunt in minuto quod emerum in globo: hinc valer. lib. iiii. ti. de paupertate dicit nihil eorum que virtuti debentur emere pecunia licebat: inopieue illustrium virorum publice succurrebatur. Et sic hono. res et magistratus qui virtuti debentur precio non redimebantur istud quippe ordinationibus regiis apprime vide tur intuenti comprobatum. Et vt ad nostros veniamus quod officia vendi non possint tex. est. in l. bachii de muregul. lib. xi. C. vbi glo. dicit istud esse simoniacum / facit tex. in. c. le. ge iulia et c. fi i. q. i. casus est in. c. i. iuncta glo. ibi. in verbo consuetudines. supra de magi. que dicit quod talia emere est quasifimoniacum. Bar. post glo. in l. i. ff. ad leg. iul. de ambi. quod il lud quod vocant canoniste simoniam / legiste dicunt ambitum / qui committitur in redemptione pecuniaria officiariorum facit tex. in. §. si quis tutor versi. sed si quis presens insti. de suspec. tutor. vbi redimens pecunia tutelam tradi debet. prefecto vrbis puniendus l. i. §. Item solent. ff de offi. praefec. vrbis et vtrobique glo. arguit contra doctores qui pecunia data redimunt scholares. Probus.

¶ Quod rei. Idem Io. Mo. in. c. vno infra de maio. et obedi. et ibi dico. Probus.

¶ Cum precisione. Uerbum simpliciter prolatum refertur in rescriptis secundum iuris dispositionem l. prior tamen in fi. ff. de admini. rerum ad ciuita. perti. vbi Alber.

¶ Item simpliciter prolatum intelligitur in sua rudi. et prio ri forma / et sic dicitur per prius l. quesitum. §. illud de lega. iii

¶ Item in suo potentiori significato l. fi. C. de his qui veeta. impe. et l. quintus. ff. de aur. et argen. lega.

¶ In proposito videntur facere ea que citat Petrus de Ancha. in capitulo cui de non. colum. fina. de preben. hoc lib. Quod si mandetur prouideri de beneficio competenti in aliqua ecclesiarum: tunc ista competentia considerabitur ex persona impetrantis: vt sic sermo relatus ad personam intelligatur secundum conditionem persone facit l. sed et sisusceperit. ff. de iudi. et l. filie de leg. iii. pro hoc intento at tende ad id de quo meminit Calca. in con. primo. col. vi. quod si statutum dicat quod rapiens mulierem decapitetur. Si virrapuit sponsam vel vxorem de lupanari iste non decapitabitur quia si deberet puniri intellectus statuti esset vitiosus et lex debet esse sancta et immaculata. Bal. in l. ambigua. ff. de legibus. Et in hac succedit theorica communis quod omnis dispositio recipit restrictionem de habilitate de quo per scriben. in l. i. C. de sacrosan. eccle. vide que dico in regula in generali de regul. iur. Probus.

NUllus: Hec dictio nullus videtur vniuersalis negatius facit tex. in. c. fi. in fi. xxii. q. i. inullus cum. eo. commendatur et in 1 de attil. tuto. in prim. ibi nulomnino decius in con. 36 ib numero. 7. viso consilio io firmat. Et aliquando capitur. pro aliquis. Maria. Sozi. co. cxlvi. col. iiii. viso processu. Philippus Probus

¶ Professus expresse: huiusnodi professio debet fieri in manibus abbatis / aut alteriusm habentis speciale mandatum ab abbate aut abbas ratificet. Nec dicitur monachus ante ratificationem nec illi monasterio incorporatus ita tenet Ioan. and. c. porrectum. c. ii. supra de regula. et post eum Do. Bar. de chassaneo. con. xx. nu. xxxiii. quod incipit per linspection. Et hec expressa professio requiritur vt beneficium de illo ordine obtinere possit cle. ne in agro. §. sane de statu monachi. Et in proposito. Sozi. con. li. nu. xvii. vol. iiii visa facti enarratione citar quod etiam sola voluntas expressa solet esse priuilegiata in multis et sepe prefertur tacite voluntati praesumpte a lege. l. si pluribus. ff. de suis et legiti. et l. pe. ff. de iniusto testa.

¶ Uide Collec. in. c. significasti in prim. supra de foro compe. conprobantem per doctrinam Io. mo. hic quare laycus possit. in non suum iudicem consentire non clericus. Quia fortis est ius quod quis acquirit facto proprio quam alieno vel efficacius l. quis in bello. ff. de cap. et postli. reuer.

¶ Propter hoc dicimus quod fortior est et efficacior professio expressa quam tacita: quia tacita fit iuris ministerio / expressa. vero hominis. Et quid dicatur expressum vltra ea que dicam in sequem. vide Maria. Sozi. con. cxii. colum. v. multum abunde. Probus

¶ Non eligi: Si expresse professus eligitur / non consentit electioni sine abbatis consensu cle. fi. eo. quod extendi. ad prouisionem / vt non possit eam acceptare sine licentia abbatis. Bar. de chasse. con. xx. nu. xxxv. et latius. con. xlii. quod incipit Abbas. S. B. Probus.

¶ Me operante. Pro hoc facit glo. in l. si quid in bello. ff. de cap. et postli. reuer. Quod magis meum est quod per meaprobitatem quero quam id quod per antecessores mihi quesitum extitit. Item firmius est quod propria virtute quam aliide quesitum est tenuit decius in. c. fi. col. ii. in fine. C. vndelegi. et in l. femine. nu. ix. ff de regul. iur. allegat Bar. in l. quod principi in fin. de lega ii. et in l. si quis in bello. ff. de actio. quod firmius retinetur illud quod quis habet ex propria acquisitione / quam ex persona alterius / facit quot not. Areti. con. cxxxi. Consultissime domine / cui adde Bal. in l. femine. ff. de sena. quod fortior est nobilitas quam habet filia ab origine sic quasi respectiue per se quam illa quam habet ua marito hinc Iaco. Alua. in. c. primo in vlti. car. versi. quero quis dicitur magis nobilis in ti. quis dicitur dux mar. vel comes in vsib. feu. Quod qui sua virtute nobilitatem. meruit / magis dicitur nobilis quam ille qui descendit ex gene re nobili. Cum ex genere non sit aliquis nisi ex presumptio ne nobilis. Hinc dicit Quidius meta. Nam genus et proauos et que non fecimus ipsivix ex nostra voce. Et Io. fabri. in prohe. insti. in verbo iustinianus. Quod maior est honor quod quis vocetur nomine acquisito ex probitate quam illo quod ei euenit alias: quia in his que a natura proueniunt nec laudarinec vituperari debemus. Uide decium. con. cccxxix. col. i. Pro defensione. Alex. con. iiii. in fi. vol. iiii. et Io. mo. in. c. cum in ecclesiis de praebendis. Decium. con. ccccci. nu. iiii. in cium tate Alexandrie.

¶ Facit preterea dictum Ang. in l. isti quidam ff. quod met causa dum dicit. Id plus nos diligere quod sudore quo rimus / quam quod a parentibus seu aduentitio iure nobis acciderit. Pro hoc vide Iaso. in l. more. nu. iii. ff. de iurisduomnium iudic. Bartholus in l. insulam. colamna ii. ff. de verborum obligatione dum vult fortius iua esse quod habet. quis a se / quam quod habet ex alio. Roma. enim consi. xciiii. nu. v. visis his que narrantur citat: quod maiores mihi vires esse debent in auferendo ius alteri ex meo facto quesitum. quam in auferendo quod ab alio per se factum est ar. ff de fider co. liber l. si filius. §. erit de lega ii. quod principi cum l. sequen. Ad idem Do. Bar. de chassaneo. con. xliiii. nu. v. adudicatio. Quod debilius est ius quod competit ab alio qum quod competit a seipso. d. l. more. ff. de iurisdi. omium iudic. et l. quia de leg. ii. bonus tex. in l. si filius. §. erit iuncta glo. ff de fidei con. liber. inducit ad no. questionem. Quia li¬ cet potestas conferendi beneficium duobus competens ipsis superstitibus competat simpliciter dico iure suo: tamen vno decedente totum ius in alium transit superstitem. c. i. ne sede vacante hoc lib. Secus si iure alieno: vt in duobus. vicariis sine adiectione clausule in solidum creatis: quia tunc incapacitas seumors vnius: alterius executionem impedit per teoricam iuris. Quod incapacitas vnius ex duo bus ad actum aliquem celebrandum requisitis sequitur factum ab incapacibus. Et dicitur nullum acsi ambo fuissent inhabiles not. in. c. cum super abbatia. supra de offi. de leg in l. padius. ff. de arbi. et l. i. vbi Bar. ff. quod fal. tutore auctore: facit quod not. Panor. in. c. in causis in fine. supra hoc titulo. Cal. con. 86. Statuto. Philippus Probus.

¶ Expressum: dic expressum dici posse quod sub generalitate verborum continetur. Bar. in l. pretor. in prin. ff. de no. oper. nuncia. vide Decium late con. ccclxxxix. in fine. Probus.

¶ Tacitum. Dic tacitum fore secundum Bal. l. iii. col. i. C. si penden. ap. mors interue. quod sine verborum prolatione habetur pro expresso / vel dicitur tacitum quod lexsupplet: illud autem quod non suppletur dicitur omissum l. si cum dotem in prin. ff. solu. matri.

¶ Item dic quod quando tacitum et expressum proueniunt ex eadem causa: tunc parest virtus taciti et expressi l. cum quia ff. si cer. pe. sentit decius con. 86. licet. Et sic est intelligenda. regula quod tacitum et expressum procedunt. d. l. cum quid. Et hoc tacitum sufficit ad approbationem statutorum laicorum. per clericos. Cal ca. con. vii. nu. xxv. Dominus Nicolaus qui ibi subdit quod hec approbatio sit per episcopum aut legatum de latere quod non placet quia hi qui expresse statuere possunt requiruntur vt ibi ipse comprobat. Secus si ex diuersa causa secundum Sozinum in l. cum Auus. col. xxxv. ff. de conditio. et demon. refert Iacobus de nigris in repe l. prime. versi. secundo. Pro ista opinione vltra Bar. de lega. primo pro. his facit quod voluit Bar. in l. si rem aliquam: col. fi de ad quir. po. Quod si conduco rem meam ab ecclesia transfertur dominium in ecclesiam ex tacita donatione sicut ex expressa: quod sequitur areti. ibi. qui allegat l. hec si res et l. si culpa. ff de rei vend. vbi probatur: quod ex titulo tacito et ficta taditione: transfertur dominium / quia solutio estimationis litis est tacitus titulus venditionis. lege prima. ff. pro empto. Ideo si res sit penes illum qui soluit transfertur dominium sicut ex titulo expresso concurrente hac ficta traditionem l. quedam mulier. ff de rei vendica. vide quo dico post Io. mo. in. c. constitutionem. de reg. infra.

¶ Item qui non potest expressum nec etiam tacitum l. qui ad certum. ff locati. Maria. Sozi. consi. lxi. col. v. versicirca septimam in presenti et latius con. cxvi. col. vi. versi. ad tertium non potest negari. Petrus de Ancha. consi. ccvii. col. fi. in questione ad idem quod notat Sozi. con. ccxxvii. col. xi. praestus. quod sicut in personam prohibitam non potest expresse alienare ita non potest tacite. d. l. cum quid. ff. si cer. peta. Et ratio postest esse per ea que notat Ioson in con. xxiii. in fine. vol. tertio octo dubia: quod fortior est expressa prohibitio testatoris quam tacita.

¶ Unde que de tacito dicit et expresso Alex. con. lii. circa hanc vol. iiii. et con. liiii. nu. xiiii. viso puncto eo. vol. iiii. vbi firmat quod potentius non debet operari tacitum quam expressum. d. l. qui ad certum. ff. loca. cum aliis ibi per eum addum ctis. Sed econtra per ea de quibus meminit Iason in conxxxix. col. v. iohaines vol. iii. quod expressa dispositio testatem ris plus operatur quam presumpta vel subintellecta a legovnde expressa pupillaris excludit mastrem sed non subintellacta a lege l. precib vbi glo. et doc. C. de impuber. et l. fi. C de insti. et substi. Ad idem Iason in con. xliii. col. iiii. Iohannes eo. vol. iii. quod tacitum consistit in iuris interpretatione. expressum non / et vbi testator seipsum glosat non requiritur. glo. legis seu non recurritur ad glo. legis. Bal. in Iiten. et nisi rogati. C. ad trebellia. Idem Iason in con. 143 col. ii. in praesenti. vol. iiii. et ibi multa congerit. Probus.

¶ Hominis factum / Hinc dicimus quod per prouisionem hominis receditur a prouisione legis. Bar. et alii in l. si cum dotem. ff. solu. matrimo. quod verum dicit in extraordinariis: secus in ordinariis. Iason etiam id firmat in l. si extraneus. nu. iii. de conditio. causa data. ff. De hoc vide glo. et doc. in l. ii. C. de iure amphi. quod firmat. d. Iacobus de nigris. in repeti l. prime. de lega. primo. versi. decimoquarto fallit.

¶ Uide quando legis et hominis dispositio a pari pocedant per Petrum de Ancha. in. c. cui de non sacerdotali. col. ii. de prebend. hoc. lib. Et que dico in. c. si duo. in verbo ho minis prouisio de procura infra Probus

¶ Et specialis. Uide que in proposito voluerunt hostien. et doc. in. c. tua nobis. supra de deci. Quod fortius operatur voluntaspecialis quam generalis ad exprimendum intentum concedem tis hinc Areti. consi. viii. nu. v. citando Bald. dicit: quod fortior est dispensatio et gratia que fit super actu indiuiduo et singulari quam que refert se ad plures actus in genere seudispositiones et magis operatur in ea certa scientia quanin alio casu. Bal. in simili. q. c. i. §. naturales si de feudo fuerit contro. inter do. et agna.

¶ Hinc idem Bal. in l. ex placito in pe. col. C. de rerum per mutati. Quod si papa confirmat generaliter statuta alicuius loci non possunt dici statuta papalia. Secus si vnistatutum confirmet particulariter facit ad propositum illud philo. ii. ethi. citatum per eundem Franci. Areti. con. xxiii. nu. primo. viso diligenter: et per Iaso. in con. xviii. col. ii. vol. iii. Circa vniuersalia sermones sunt faciliores: circa autem particularia veriores. Uide que late citat Alex. com. primo. vol. vi. Probus.

Um expediat / quemadmodum iuriuribus sunt concordanda: vt hic et. l. vnica. C. de in offi. dote. glo. in c. cum dilectus. supra de consue. cum similibus. Idem dicas in statuifatis contrarius in volumine statutorum repertis qui per subaudit tionem debent ad concordiam reduci. Citat Panor. in. c. gratum. nu. ii. supra de offi. de lega. pro hoc entex. in l. sciendum ff. qui satisda. cog. iuficta auten. offeratur. C. de litiscotesta. et quod ib. no. et per Alex. ii. volumi. co. xxiiii. circa finem: et latius pereundem volu. iiii. con. cxxiii. col. v. Scripsit ecclesiasticus. Cradit etiam Maria. Sozl. consi. cxxxi. colum. tertia visa contingentia

¶ Item instrumenta contraria etiam ex interuallo facta concordari debent. Car. con. cxi. in prin. factum sic se habet. Iacobus / et Alex. ii. vol. con. xxv. viso instrumento circa. finem. Decius in con. 520. nu. xi. in causa pistoriensi

¶ Idem dic in testibus. Fely. in c. cum tu. supra de testibus.

¶ Idem in rescriptis contrariis. Bal. in rub. de rei. supra nuxvii. per l. rescriptum: ibi et reppeto. ff. de pac.¬

¶ Ide in opinionibus contrariis (dico doctoru). Imola in c. super siteris per illum tex. supra de res.

¶ Et generaliter procedit in onibus dispositionibus homnum quando contrarietas saluari potest. Alex. con. ccxii. viso testamento. nu. vii. vbi vide concordantes. Adde Maria. Sozi. con. cxvii. col. iii. cor mundum / quod verba contractus debent intelligi vt vnus non conradicat alteri. Bar. in l. fi. §. Idem quesiit. ff. de conditio. indeb.

¶ Et quod pacta vnius contractus debeit sic intelligi: vt censet contrarietas. Et vnum non remoueat aliud / facit l. non ad ea. ff. de conditio. et demon. et. l. eum. ff. de seruitu. vrba. prodio. Uide que citat Idem Alex. vol. vii. con. xiiiii. coium l. Eximine doctor: vbi dicit quod semper in scripturis debet fieri interpretatio ne in eadem scriptura quis videatur sibi insi contrarius sed per subdistinctiones et subdiuisiones debet ac concordiam reduci. §. quibus in prima consti. C. d. l. dam ad ea. ff. de conditio: et demon. d. c. cum tu. supra de testi bus. Uide etiam que dixi in. c. primo. in verbo eos saluem. supra de constitu. not. Io. de anana. con. xxviii. col. ii. vssis et ponderatis allegat glo. in. c. cuplentes. in. §. quod si per. xx. ii. verbo petere. supra hoc ti. et lib. et quod habetur plene in l. si vo- ro. §. de viro. ff. solu. matrimo. Alexan. in con. xlviii. nu. vi. viso statuto. volu. iii. et que dicta sunt de concordia idem dic de interpretatione vt particulatim comprobat. Calcain con. primo. col. vii. Probus

¶ Forma: Uide rotam in autiquis deci. 844. canonici seucapellani / vbi dicitur quod valet electio facta per compromissarios non scrutato voto electi capitularis cum iliu scrutatinon prodesset ex quo vnanimiter electus fuit

¶ Et dic. vnum de forma / quod citat Petrus de Ancha. conclxxxii. coi. iii. vsi. negotium videretur prima facie quod non onis suris trangressio reddit sententiam iudicis nullam sed illa dutaxat qu inducit vitium forme sub qua lurisditio est concessa vt subtilit de gio. inciem infra de iur. patr. glo. magnfacit. c. ecclia vra. supra de elec. vbi non oram quae requirunt in actur si omittantsr reddunt actum inualidum / sed illa que sunt de forma. iitud extende etiam ad formam data ab hominequia omissio sllius vitiatu dispositionem. c. cum duecta. supra de rescr. Pet. de Ancha. con. cxci. infi. Depiuribus. Probus.

¶ Agere possunt: licet certus sion debeat certiorari cumcertiorationes fiant ad certiorandum l. item veniunt. § petitam. ff. de peti. heredita l. aut qui aliter. §. si forte. ff. quod vi aut clam. Cy. in l. emptor. C. de euictio. Bar. in l. de nunciasse in principio. de adulter. post dy. in regula. eum. qui certus hoc tamen fallit nisi certioratio sit de forma. vt quia statutium dica / quod in instrumentis conficiendis tabellio debet ponere nomen / pronomen / et cognomen / et statutum procedat vitra: actum annullando si hoc fiat. Nam tunc non iufficit alterum tantum predictorum apponereetiam si apponatur nomen singulare / vt Galiopressus et similia. Ita dicit alex. co. xxvii. col. prima. viso themate vol. vi. post roma. in l. hac consuitissima. C. qui testa. facere poallegat dicta lege hac consuitissima cum sua glo. et no. ifn l. testium. §. conditionem in fi. magne glo. ff. de testa. facit quod not. Saly. post Bal. in l. statutis. in princi. C. de senten. ex periculo recitan. Probus.

MInus. In simili dic quod qui nihil facit minus facit l. illud / quoque. §. si cuus. ff. de tributo Not. Decius. con. 184. Et pro tenui qui ibi subdit / quod semper comparatiuum non facit comparationem / videlm quando nihil reperitur ad quod fiat comparatio. Bar. in l. si seraus legatus. §. si ita scriptum in fi. de lega. primo. Et ideo qui nihil tribuit minus tribue. re dicitur. d. § si cuius. versic. minus autem / hic per Ioan. Mona. allegato. Probus.

PRincipale. Pone exemplum in agente a quo queque res magis denominatur quem a patiente l. i. ff. de seruitu. rustico. predio. et. si quis binas. ff. de vsufruc. 5ortior enim est causa in agente ua in patiente l. ii. et fi. C. ad. terul. et l. ii. §. obiicitur. ff. eo

¶ Item faciens subiectum dispositum ad recipiendum formam trahit formatum ad se l. prima. §. accepisse. ff. de polici. et. l. si non qunt. §. quid ergo. ff. de auro et argen. lega. Istud firmare. habes vt late per Signorol. de ho. co. clxviii. incuria. prob¬

QVe est seruanda. Intellige si serua. i potest. Nam dicimus quod verba aliquando minus important que fuerit solus verborum / et intentio proferentium. quod est: quando de iure non potesverificari secundum intentionem profirentium: et hec interpretatio non prouelit ex mente / nec ex verbis. Ista refert do. Brunel. in trac. de matrimo. conciu. vi. in princi.

¶ Dicas etiam aliquando verba magis importare quam eorum sonus fuert vt patet per not in l. diuus Adrianus. ff. de vsu et habitat vbi hoc verbum vsus importat naturam verbi vsufructus cum ibi non possit verificari in eius natura vt puta vsus ilue id est vssfructus (aliter non prodesset legatum vt patet intuenti Probus

¶ Legis. Quequidem lex ex duobus consistit ex verbis vclicet et mente siue ratione. Uerba enim sunt sicut corpus et quperficiens. Anima vero est ratio / et mens ipsius secundum Maria. Sozi. con. xxx. col. iii. quamuis / vbi subdit quod mens et ratio legis et statuti est illa que regulat ipsum statutum sicut corbus per animam viuit l. scire leges et l. fraus. ff. de legibus. Probus

¶ Offendere. Facit in simili pro inteto Io. mo. hic. quod citat Sozi. con. cclxxviii. col. iii. versi. comprobatur optime. In quia stione vertenti / quod ratione sublecte materie etiam in materia stricta pluralitas resoluitur in singularitates. glo. in t. ii. supra de rescript. glo. et ibi Panor. in. c. vt priuilegia. supra de priuileg. Et ratio quod licet offendere verba: quia illis iura non sunt imposita sed rebus l. secunda in fine. C. communia de lega. et l. fi. C. de vsur. c. commissa. §. i 1. hoc ti. hinc Bal. in rubri. ff de rerum diuisio. ait circa. finem quod mens legum est disputare non verbaliter sed determinare realiter et cumeffectu. Probus

¶ Non tame mentem Que in quibuscunque dispositionibus attenditur siue dicamus in legibus vt in l. cum muller. cumibi no. ff. solu. matrimo. siue in iudiciis. l. si quis intentione ambigua. ff. de iudi. siue in vitimis voluntatibus l. in conditione primum locum. ff. de conditio. et demon. siue in contractibus l. contractus. ff. de re iudi. et l. i. §. si conuenerit. ff. depo. Siue in rescriptis. c. exposita. supra de arbi. c. fi. supra de prebend. Siuein priuilegiis. c. ex multiplici. supra de deciet. c. licet. supra de offi. ordi. in quibus omnibus procedit inten pretatio vt comprobat Calca. in con. i. col. vii. Probus

LIteratis: Ratio quia prelati nomine magisterii fungutur monendo seu demonstrado ar l. quibus. ff. de verto. significa. quia demonstrare debent et docere via vtutis. et declinare a semita vitiorum hic Esaye. c. lvii. viam facite: iter prebete: declinate de semita: auferte offendidicula de via populi mei: ta men hodie plati nostre etatis aut saltem maior pars. in officio doctrine: multu te didi sunt: in terrenis admo dum fortes. In celestibus autem debilens. nam pro temporali: gloria. vsque ad mortem desiderare appetut et pro spe perpetua parum in labore subsistunt / pro terrenis lucris quaflibet iniurias tollerat et pro celesti mercede vel tenuissimi verbi. ferre contumellas recusant terreno ac temporali principi a quo aliquid corruptiblle expetunt) toto die assistere fortes suntu / in orone vero coram domino vnius hore momento lassantur a quo felicitas perpetua est speranda hec maxime conueniunt nis curialibus et barbatis prothonotariis. Probus.

¶ Asinis deferrati. Similem glo. Io. mo. habes in. c. fi. ia. deverbo. significa. et communiter dictum hoc allegat fore origiale Io. mo. seua Io. mo. originem traxisse. Et hac de causa attende ad vnum / quod beneficia conferentens indignis et demeritis telentur ecclesie quam leserunt / ad interesse. instar magistratus / qui minus idoneo pupilli tutellam comisit: tenetur ex i contra tutorem male administrantem non potest pupillus. habere regressum l. i. §. nunc tractemus. ff. de tutel. et ratio. du strahen. hec firmat Pet. de Ancha. in cle. 1. in fine de eta. et qualita. Istud dictum conuenit sepissime prelatis nostre etatis vt videre licet / et etiam principibus iuxta illud: quod rex illiteratus similis est asino coronato. Facit quod not. Marga. racetiarum Arti. 4. Cum audisset vnum / aliquem ex hispanie regibus folitum dicere non decere generosum et nobilem virum est se doctum siue litteratum. Exclamasse fertur voce hancnon regis sed bouis / hi el sunt qui dies in bonis existiant ducere suos / et sic mundum relinquare non posse aiunt. Pro quorum nexibus antido tum habeo apud eundem facetiarum margaritam ibi hedis nolentibus desistere a suctione caprarum pelles hericine. in fronte alligantur quas vbi suggere capellas nisi fuerint refutantur / et cornibus earum percutiuntur. Similiter et vt tulis cortex arboris plenus aculeis affigitur instar frenicirca eos sic tamen quod a pastura non prohibetur et tu fac similiter. Assume statum / vitam / et mores hominibus huius seculi displicitos et non admittet te capra et vacca huius mumdi. Probus.

¶ Dissipantes. Uide que dixi. supra. in prohe. in epistola. sacro. sancte in verbo relaxatio. Probus Artari. Pro hoc vide Io. mo. supra. in. c. si religiosus isto ti. in fine quod verba dicta simpliciter non habent intelligi cum precisione. Probus

¶ Saluo seruitio. Huius occasione inoleuit stillus curie romane in commendis aut dispensationibus abponi soitus / videlicet prouiso quod propter commendam huiusmodi / aute dispensationem / debitis propterea beneficia ipsa non fraudentur obsequiis et auimarum cura in eis si que illis imin eat nullateus negligatur. Sm ipsorum congrue supportent onera. Et in dispensationibus ad certum beneficium dicitur. in fine prouiso quod prebenda huiusmodisi eam anteque ad etatem aptam perueneris / fueris assecutus / debitis interim. non fraudetur obsequiis. Istud vide per Alber. in dictio. in quadam dispensationis forma in verbo non obstantibus.

¶Preterea dic qued hec clausula appellatur modificatiua cm dictio hec saluo de sui natura modificet et declaret precedentia: tradit Decius con. 283 col. secunda. Et diligenter allegat Angel. consi. xxvii. Pro decisione. q. in fine quiadducit glo. in l. item si labeo in verbo pure. ff. familiem erciic. Idem Angel. firmat in co. cclxxxix. circuscripta. col. ii. facit tex. in l. si debitor. §. in veditione. ff. quib. mo. pig. vt ypo. solu. tex. in. c. i. supra de eoqu mit. in po. Et sic iportat conditione seui¬ modum / ac si diceretur dummodo debitis non fraudetur obsequiis: Pro quo vide Decium. com. 327. colum. ii. viso processu propositovbi dicit: quod ista verba dummodo non faciunt conditionem: se obligant ad sic faciendum. Ita videtur in praemissis dicendum in commendat tariis et aliis vt dicantur bneficiati obligati ad seruitia / et alia qua incumbunt. Et hoc intellige per se vel alios /secundum quod requirunt institutiones beneficiorum / vt late tradit in proposito ipsius clausule Pet. de Ancha. quam ibi de verbo ad verbum describit con17. super primo dubio vbi subdit quod hec clausula prouiso / debet intebligi ciuili modo id est secundum iuris dispositionem. c. veniens. supra de iureiur.

¶ Inquantum autem Decius dicit hanc distinctionem dummodo / non facere conditionem / babe tamen obligationem / in hoc reperies Domi. non concordare in com. 96 colum. 2 pro huius dubii. vbi dicit quod hec dictio dummodo facit priuilegium conditionale vt nisi verificaretur qualitas illi adiecta: priuilegium non vendicat sibi locum / vt est tex. in. c. fi. in fi. supra de trasla. praela. c. ex tua. rum de auctoritate et vsu pallii: et de offi. delega. c. prudentia: §. ceterum.

¶ Facit alia regula quam citat idem Domi. in con. cvi. col. ii. Primo ad partem / quod vbi dispositio limitatur ad implementum certe conditionis / si conditio non adimpletur / cessat dispositio / de conditio. appo. c. super eo. et. c. per tuas. et c. verum. cum ibi no.

¶ Et vlterius in proposito huius dictionis. Adde secundum Decium. consi. v. col. prima. in causa domine / quod per hanc dictionem / saluo / supradicta rescribuntur et modificantur: vt per glo. in l. Item labeo. §. i. ff. quib. mo. pig. vel. ypo. sol. et glo. per illum tex. in. §. i. l. si debitor. ff. eo. firmat Angel. consi. xxvii. in finem pro decisione / et consi. xlii. colum. pe. prout patet / et ibi allega. glo. in l. Idem labeo. ff. familie ercisc. et Petr. de Ancha. comnxxvii. versi. quartum dubium. Non seruato ordine. Uide Domi. in consi. cvi. colum. v. super dicto dubio / dum dicit quod clausula dummodo in beneficio faciat deseruire: que ponitur in dispensationibus pluralitatis beneficiorum / non inducit conditionem. sed monitionem que licet non seruetur propter hoc non vitiatur dispensatio / vt nota. glo. in capi. non potest. de prebend. hoc libro. Et quod non inducat conditionem / sed monitionem patet per regulam vulgatam quod expressio illorum que tacite insunt quando exprimuntur: prout insunt non faciunt actum conditionalem de presump. capi. fina. glo. in capitu. ii. de elec. hoc libro. et in capi. vnico. in verbo conditionem de spon. hoc libro allegat l. conditiones extrinsecus. ff. de conditio. et demon. Probus

LUgdunen. Hoc verbum lego in pandectis. in l. fi. §. impe. rator. ff. de suspec. tuto. et in. fi. ff. de censib. vbi etiam de Uiem nen. et Narbonen. Dic preter. ea quod Lugdunen. nunc obtine sedem patriarchalem / et primatia sem: tempore tamen Inno. iii. solu. sedem episcopalem obtinebat / vt patet in suprascriptione. c. dilectus. supra de homi. Probus.

¶ Ueritatis. Dixi supra. in capisi eo tempore de rescrip. Probus

¶ Pacificam. Gemi. consi. cxxv. versi. Super tertio / dicit fore opiniones varias: que dicatur in hoc puncto / pacifica possessio: sed veritas est quod quo ad artationem suscipiendi. ordines sufficit habere possessionem exercitii cure vel miioris partis: vt hic: per glo. sed quo ad finem vt priora beneficia vacent per adeptionem secundi sufficit adipisci possessionem totius vel maioris partis rerum temporalium: vt no. glo. in. c. si tibi concesso infra de preben. archi. in cap. in nomine domini. 23. distin. nume. 27. Idem tenet ipse Gemi. consi. 78. col. finaquod exorditur. Formantur ista secunda dubia: rota in nouis. deci. lxi. Sufficit impetranti / vbi apostillator dicit oportere quod quis possederit pacifice secundum beneficium / vt fiat ipsa vacatio primi per duos menses / alias non diceretur pacifica possessio / que tanto tempore non durauit secundum lapum hic. cuius opinio bis fuit per rotam seruata: vt ipse refert / addens opinionem Paul. in cle. gratie. de rescr. quod pacifice dicitur possidere qui possidet sine controuersia iuris vel factis iudiciali vel extraiudiciali. Domi. d. consi. 78. col. 3. Formamtur / et in colum. fina. circa finem: videtur sequi opinionem lappro qua allegat. cap. fraternitatis. supra de frigidis: habeo tiin extrauaganti execrabilis / quod simpliciter requiritur pacifica possessio. Ergo non venit distinguendum aliquo modo de aliquo tempore / prout. supra cum lex non distinguat / nec nos per ea que dico. in cap. fi. de cogna. spirit. quibus addeCalca. co. primo.

¶ Paul. de castro. consi. cclxv. in prima articulo. in secunda parte / citat opinionem Lapi / dicit tamenque nullus textus iuris canonici vel ciuilis hoc declarat. Ideo possumus dicere relinqui arbitrio iudicis: per l. primam. §. ait pretor. ff. de iure delib. et per l. i. §. quo enim. ff. rem ra. hab. vide Domi. consi. 82 Bonifacius. Probus.

¶ Dubius. Panor. in cap. pastoralis. supra de cau. pos. et propri. dicit quod rei dubie et augurio se committit / qui iudicium inchoat. glo. in cle. prima: in verbo euentus: vt lite pendentex. est in l. quod debetur ff. de pecullo / hic per Io. mo. alleg.

¶ Item propter dubium euentum multa a lege statuuntur. et tollerantur et admittuntur: que alias non tollerarentur. Bald. et Sali. in l. prima. C. de pac. Alexan. consi. 53. nume. 19 innocato. volu. 4 Probus

¶ Iudiciorum euentus / Dic quod postquam rationes animum. dubium reddunt / nec magis ad vnam partem quam ad aliam inclinatur. Iudex assignet cuilibet partem suam / vt not. ii. cap. licet causam. supra de probatio. Quia Salomon dubius cuius esset filius / qui petebatur dixit. Date dimidiam partem vni / et dimidiam alteri. ca. afferte. supra de presumptio. Et licet respectu diuisionis pueri hoc tentando dixerit / tamen respectu iusticie sententie sue hoc sensit / quod vbi sunt dubiaiura partium et quilibet aspirat ad lucrum / diuidere per medium equitatem habet / iurisconsultus etiam hanc mediam viam elegit in casibus dubiis quandoque / vt ff. de peti. heredi l. sed et si lege. §. adeo. tradit Pet. de Ancha. con. ccx. col. fi. inter contraria / vbi vnum subdit / quod melius est partem pacifice consequi / quam exponere se dubio amittendi totum / arg. ad hoc. C. de loff. testa l. si pater puelle: et l. si ea lege. de vsur.

¶ Preterea dic quod de effectu grate date in forma. Si neutri apparet per litis euentum: quia datur sub conditione cum dicatur. Si per euentum litis huiusmodi tibi constiterit neutri ipsorum ius competere conferas etc. de quo per Domi. in consi. 79 Pmneus Ioan. nes. vbi vnum subdit in proposito quod ex iure superuenienti pendente lite (etiam in beneficialibus) potest ferri sententia. ca. fina. de iureiur. hoc lib.

¶ Unde que citat in propositoidem Domi. consi. cv. ad supplicationem / ad quem etiam attende pro intento. in consi. cxxix. col. ii. circa.

¶ Ulterius. Adde quod per litis euentum apparet de iniuria iudicis / notat Domi. in consi. vii. col. ii. Subtiliter apparet etiam de validiori. presentatione ad beneficium. Quia si super patronatu ab cuius beneficii: duo in possessorio vel quasi se molestent: et processum pendente beneficium vacet: quilibet ad illud poterit presentare / et eius presentatio valebit: pro quo senten¬ tia diffinitiua pronunclabitur in possessorio in quo diffinitiua ferri potest. Cle. vnica de seque. po. et fruc. Interim vero presentatio cuiuscunque remanebit in pendenti vt dicit post Inno. Panor. in. c. cum venissent. supra de in integr. resti per illum tex. et per no. in l. i. ff. vti pos. Secus si alter esset. possessor per sententiam a qua non fuisset appellatum vel deconsensu partis / et licet esset super iure patro. in proprieta te scu petitorio quia tunc praesentatio possessoris valeret: licet postea succumberet in petitorio per sententiam a quo non appellaretur per. c. querelam. supra de appella. et c. consultationibus. supra de iure patro. Nam si appellaretur a sententia et per superiorem reformaretur dicta presentatio nullum produca ret effectum vt dicit Curtius in trac. de inre patro. in verbo competens. q. xiiii. Et dicit Paul. de citadinis eo. trac. in vi. parte. q. xiii. quod praesentatus et institutus lite mota postea poterit remoueri per illum qui in causa patronatus obtinebit. et idem sentit in. q. xvii. Ex quibus infert Aureolus in additio. ad Guil. in. c. solet de senten. excommunica. hoc lib. quod si vni habet ssiam pro se in curia senescalli super recredentia iuris patre natus vel diffinitiuam / et ab ea fuerit ad curiam parlamenti appellatum. Si bneficium vacat hoc in pendenti quilibet poterit praesentare et expectabitur finis processus super diffinitiuo possessorio vel quasi iuris patro. Nec sufficit habere retredentiam etiam per arestum quia per eam non terminatur tatum possessorium / cum adhuc remaneat plenum possessorium / seu manutenentia in qua altera pers posset superare. sed finito possessorio per arestum vel alias ita quod super eo non moueatur questio. tunc dicitur verus possessor patro. qui praesentare poterit et eius praesentatio valebit nec per eum praesentatus remouebitur licet succumbat in petitorio: et ita intelligitur. d. c. quaerelam et dicit c. consultationibus: rota in antiquio. in ti. de preben. deci. v. quidam impetrauit

¶ Pro hoc. Uide Do. in con. lxxxix. col. ii. vacantem.

¶ Et attende ad vnum quia de hoc iure quod stat in pendenti in gratia posteriori alterius beneficii vel dispensatio. nis / tenemur facere mentionem sub pena nullitatis per ea quo no. idem Domi. in con. cxl. col. fi. Casus talis est / vbi concludit quod de gratia nulla per nos obtenta etiam tenemurmentionem facere in secunda quod videtur durum quod nota quia pauci attendunt: nec iuuat clausula: nec non omniaet singula etc. quando specifica fieri debet mentio vtpote de parrochialibus dignitatibus et aliis incompatibilibus. Probus.

¶ Non debet. Dixi supra in. c. si pro te de rescr. Probus

¶ Posse purgari. supra de cler. non res. Panor. in. c. relatum in fine ait. quod qui assumunt beneficia non quod habeat aimi clericandi / sed vt ex eis viuant in iuuentute si penitentia ducti volunt vere clericarinon tenentur dimittere beneficia: sed satis est quod sarisfaciant deo de praua intentione / agendo penitentiam/

¶ Et inquantum hic Io. mo. loquitur de purgatione mori eide que tradit Alex. in co. lxxxii. col. iii. videtur. et c. vol. iii et con. cv. nu. vi. magnifice pretor eo. vol. Probus.

MEtropolitanus / Dic quod metropolitanus et archiepiscopus dem sunt. Gull. in cle. ECpiscopo de priuileg. licet Archidi. n cap. psenti / in prin. infra de off. ordi. dicat quod archiepiscopus it malor metropolitano / haset quippe ipse archiepiscoius curam totius prouinciemlx. quest. iii. capitu. ii. intelligemediate per episcopos. capi. pastoralis. de off. ord. vel etiam nediate in certis calibus / puta ad cosecradum episcoos. c. quma lxxv. dist. vbi Prepo. et in aliis casibus specialibus. xxi. di. c. primo. xx. q. ii t. i. et. c. legimus. in prin. xciii. distin. tu tamen idem dic de metropolitano quod de archiepo. quod patet ethimologla vocabuli: quia metropolitana idem est quod archiapii copalis a metros quod est mensura: et polis ciuitas quastmenfuras super ciiltates prouicie. xxi. di. cleros vbi glo. etiam dicit a metros quod est mater quia est mater allarum ciuitatum. xii. di. de his. Probus

In prouicia: n dic quod archiepiscopus ipse est iudex ordinarius in sua prouincia glo. et ibi archi. ix. q. iii. c. ii. quod verum seundum Inno. in. c. pastoralis. supra de offi. ordi. archiepiscopa. sem habet non episcopalem iurisditionem: et in exemptos etiam non habet quenque / prout nec in bonos qui nihil committunt: intellige in legis exercitio solum. Fely. in prohe. decre. rex pacificus in prin. allegat. c. de constantinopolicana. xxii. distin. Et per hoc declaratur illud que spiritudei aguntur non sunt subiecta legi. c. licet. supra de regul. quia non sunt vt dixi sub exercitio legis ex quo dicutur lex priuata. de qua lege priuata et publica est bonus tex. in. c. duo unt. xix. q. prima: recte dicitur quo ad habitum et exercitiur tosll. hoc casuiprapter glo: ordinariam in cle. ad nostram in verbo. ii. ieiunare de hereti. que dicit quod quis non posse esse adeo perfectus quin subiiciatur legitradite a superiore saltem quo ad habitum.

¶ Et dic quod hic prouincia capitur pro toto quod subest vnimetropolitane ciuitati l. si in aliam iuncta glo. ff. de offi. procon l. i. de metropo. lib. xi. C. vbi Bar. Et ita prouincia secudum canones distinguitur per Archiepiscopatus et archiepiscopatus est caput prouincie. xcix. di. prouincie. vi. q. iii. citote. c. quuis de praebe. hoc lib. c. fi. supra de malo. et obedie. c. 1. supra de vsu pal. c. no e. supra de spo. vbi doc. Car. in cle. dudum. §. statuimus de sepul. Et multis quidem aliis modis capitur hoc verbum prouincla quos vide per glo. in pragma. in titu. de colla. in. §. cui rei graue / in verbo prouincia. Probus

¶ Concedit. Uide Io. mo. infra. in. c. primo de supplen. neglig. prela. Probus.

¶ it pater. Ista et precedetia verba ad calamum citat Bathachi. in trac. de epo in. ii. lib. prime partis. col. xvii. versi. Quero incidenter et sequitur doctrina Io. mo. dicens multos libros non habere ista verba. Probus.

¶ Requiredus / Dic pro intento quod papa solus est superlor exemptorum glo. no. in pragma. in ti. de causis in verbo subiecte. §. si vero quispiam Io. mo. in. c. auctoritate. de oriusleg. infra

¶ Et ipsi exempti sunt non exemptis preferedi. c. per tuas. supra de malo. et obedien. vbi gio. et Panor. dicit quod episcopus exeptus in synodo / sedere debet meliori loco. facit c. cum in distribuendis de tempo. ordi l. ii. ff. de albo scrib. t. c. hi qi. infra de prebend. et. c. si a sedem eo. ti. et lib. et subditur ianhabens dignitatem vel canonicatum a principe vel papi perfertur illi quid consecutus fuit ab inferiore quod latius tractamus in tracta. nostro de mandatis apo. ideo in presenclarum sistendum venit. Probus.

Peratur deuolutionem. Et ratio est quia ipsi videtur idem cum capitulo / ipsum representad ad hoc est tex. in. cap. in causis:. supra de electio. isto ti. vbi Panor. dicit quod illud quod fit per compromissarium fingitur esse factum per compromittentem / et sunt quasi ministri ipsa rum canonicorum / et sic factum ab eis censetur idem factum ac siper compromittentes instar executorum testamenti quia quod fit per ipsos videtur factum per ipsum testatorem. Pro quo vide eundem Panor. vbi supra. Philippus Probus

¶ Non videtur. Areti. in con. xxvi. col. 4. factum. per hunc. tex. dicit et l. quanquam in prin. ff. de ritu nup. quod in dubio mandatum generale de eligendo aliquem ad aliquod officium non includit quod eligens possit inhabilem eligere. Philippus Probus

¶ Dilecto l. quod sepe. §. quod veneni ibi. Aut mandatum. flagitiose rei vllas vires habet. ff. de contrahen. emptio. facit in simili quod in generali dispositione non veniut ea que in specie fieri non possunt. ff. ad municipal l. lucius §. pe. et quod no. in l. prima in prin. ff. de offi. eius cui manda. est iurisd. in glo. quae incipit argumentum triplex / ad fi¬

¶ Et sic insequendo intentum Io. mo. hic nec illicita vel prohibita l. si pater. ff. de his qui in fraud. credi l. quamque. ff. de ritu nuptia. maxime si sunt talia que facerent dispositione incidere in penam l. iii. §. si procurator. ff. quod quisque iur. et l. si procurator. hic per Io. mo. allegata notat Paul. de castro con. cccxvii. nu. iii. viso et examinato in prima parte. Philipppus Probus

¶ Offedisse. Domi. n co. lxii. col. fi. Prosequar. per hunc texcitat doctrinam quod quando imponitur pena per verba. indefinita que possent verificari in pena concernente diuersa loca / restringuntur illa verba indefinta ad penam respicientem locum cui verisimiliter statuens volebat prouidere. Probus

CAnonica. Petrus de Ancha. co. ccxv. nu. v. et. vi. scripsit pana dictum istuod comprobat per. c. contutit et. c. per tuas. supra de arbir. vbi quando habilis et inhabilis faciunt actum tunc haoilis facit valere quod non valeret gestum solum ab inhaali. Ad id quod dicitur de auctoritate prestita per verum tfalium tutorem quia valet. et habetur respectus solumvtilis 1. veri. et non inutilis il. tum fal. tutor

¶ Ad idem quod dicimus vnicum de duobus retinet conditiones que sunt meliores ex altero l. ii. C. conia delega. ca. iteropera. supra de sponsa. facit quia magis dignum ad se attrahit minus dignum. c. quod in dubiis. supra de consecra. ecclesia vel alta. Archi. Io. And. et alii post cex. ibi. in. c. vno de iure patro. hoc lib l. que religiosis. ff de rei vendica. cum similibus vnde Io. mo. in cap. indultum vbi etiam aliqua in proposito cito infra de regul. iur. Probus.

¶ Causa est / Uide que in proposito dico in cap. statutum / el. ii. de heret. et in rubrica de spon. Probus.

¶ Erat nata. In simili Alex. in con. clxvi. col. i. in causa et lite. vol. primo dicit / quod non potest reus sponte pati / quod quis contra eum agat actione que nunquam nata fuit / Bar. post tex. in. l. ii. nu. 5. ff. de dote prelega. Agitur tamen ante conditionis euentum vt ea adueniente soluatur Neapoli. deci. 279. plures. Probus

¶ Remanet. Et sic habes quod per sententiam iudicis non. fit nouatio extinctiua alicuius obligationis / sed bene fit nouatio accumulatiua prout tenet glo. magna in l. prima. vbi Barto. et doct. C. de iudi. et glo. in l. duobus. ff. de excep. rei iudica. et in l. nepoti. et ibi Bar. ff de fundo instruc. quod non procedit in laudo arbitri. Quia licet ipsa arbitria sint redacta ad instar iudiciorum l. prima. ff. de Arbi. tamen ex sententia arbitri non oritur actio nec obligatio l. prima vbi glo. et doc. C. de Arbi. Sed metu pene ei paretur l. diem proferre. §. stari. ff. de arbi. ideo per sententiam arbitri non fit nouatio accumulatiua / cum actio non detur / tamen quando laudum esset emologatum expresse per partes / aut tacite perlapsum dierum. x. aut per iuramentum quia tunc oritur actio in factum per l. cum antea et l. neque arbitris. C. de arbi. tunc ex sententia arbitri bene induceretur nouatio accumulatiua. Philippus Probus

¶ Citatio. Istud est tritum in iure: Et ideo non est opus allacomprobatione et clarificatione prout diximus in simili quod in claris non est opus coniecturis l. continuus. §. cum ita. ff. de verbo. obliga. Dubium tamen obstat an in concessione priuilegii principis requiratur quod quis citetur. Et breuiter videtur dicendum quod non. Pro quo habeo quod sicut princeps solus condere potest legem: sic in potestate eius est priuilegia concedere aliquo nemine citato Bal. in l. fin. C. quibus res iudic. non nocet et l. fi. circa finem. C. de fruc. et litium expen. firmat Panor. in cap. cum olim post glo. inverbo absenti in fi supra de re iudica. vbi idem Bal. nu. iii. dicit: quod in impetratione gratie nemo est citandus: quia est quedam donatio. Idem Bal. in l. nam ita diuus col. prima ver. sed quid si sint citati. ff. de adop. vbi dicit: quod vbi priuilegium vel rescriptum conceditur non est de more nec de iure vt quis citetur: quia est donum superioris allegat l. libertus ff. de in ius voc. et cap. eum qui de prebend. hoc lib. tangit Panor. con. 84 nu. 6. Uidetur primo dictam donationem vol. primo. Alex. in con. ii. nu. 43 visis codicillis vol. primo istud firmat Roma. con. 369 in v. dubio. nu. xxix. circa primum et hoc duabus rationibus / prima quia cum princeps iusta ex causa ius alterius nedum minuat verum aufert per viam extraiudicialem illius non est citatio necessaria l. lucius. ff. de euictio l. Item si verberatum. ff. de rei vendica. c. ex multiplici. supra de deci. Et huius est ratio dicit. Quia cum tunc illo inuito agere possit pariter eo inscio et absente l. qui potest inuitus. ff. de regul. iur.

¶ Secunda ratio sumitur ex doctrina Inno. in cap. nisi cum pridem circa finem in glo. super verbo indulgeri. supra de renunciatio. vbi dicit quod cum princeps ex plenitudine potestatis seu ex certa scientia / alteri facit gratiam non est necesse ad illius validitatem vocari illos quibus ex ea preiudicium inferri potest.

¶ In proposito Antho. de butrio: in cap. debitores col. fi. supra de iure iur. dicit quod ad concessionem dispensationis pars non est vocanda sic nec quo ad concessionem priuilegii Istud stet firmatum per predicta additis his que cumulat Fely. in d. c. cum olim. nu. 6. supra de re iudic.

¶ Adhuc tamen in puncto restat videndum an de necessitate sit notificatio priuilegii facienda huic contra quem fit et in cuius preiudicium vergit. Dic etiam breviter quod non: per ea que notat Pet. de Ancha. in cle. prima in. ix. not. de appella. vbi dicit post Lapum ibi quod priuilegium exemptionis eximit priuilegiatum a iurisdictione ordinarii licet illi tale priuilegium non fuerit notificatum: allegat tex. in cap. i. de concessio. prebend. hoc lib. vbi idem Petrus in. iiii. no. dicens per illum tex. in versi. nec alias: quod priuilegium quod vni conceditur per quod ab alterius iurisditione eximitur / sufficit peruenire in noticiam eius cui conceditur etiam si non sit notum illi in cuius preiudicium est indultum. Ista enim notificatio non reperitur expressa in iure vt fiat: ergo non fiat per id quod tradit Car. in. d. cle. prima. col. fi. vbi dicit Quod notificatio non habet locum nisi in casibus a iure expressis.

¶ Adde tu preterea quod citatio non requiritur vbi notorium est defensionem non competere quia tunc proceditur sine citatione cum non tollatur defensio quia non subest. testatur Curtius con. xxi. versi. circa secundum membrum col. ii. nu. 46. deus eterne. Pro quo vide glo. Panor. et alios in cap. cum olim. supra de re iudic. Decium post Panor. et alios in cap. cum sit romana nu. 32. supra de appella. Et ratio huius est. Quia non fit citatio nisi ad istum finem vt citatus possit se defendere: si ergo nulla defensio competit / citatio non requiritur. Sequitur Bal. in l. ea que col. ix. versi. queritur tertio. C. de accusa. firmat Maria. Sozinus. con. xii col. ii. in praesentiarum et ibi late vide de citatione.

¶ Et ideo si resultet ipsa defensio requiritur citatio adeo quod eam princeps tollere non potest: firmat late Sozi. con. cclxvi. col. xviii. et sequen. in causa que vertitur: vbi subdit: Quod citatio non est sub regula potestatiua sed naturali tum ex parte iudicis in quo liquidatio cause cognitio adesse debet quoniam vnusquisque eorum que nouit bonus est iudex vt primo ethico Aristo. que sine presentia partis haberi non potest l. fi. C. si per vim vel alio mo. tum ex parte partis ratione defensionis quia defensio tolli non potest. neque extraiudicialis vt l. vt vim. ff. de iusti. et iur. neque iudicialis. l. defensionis facultas de iur. fisci lib. x. C.

¶ Hinc est quod nullitas surgens a defectu citationis numquam intelligitur exclusa cum sit defectus iuris naturalis per ea que habentur in cle. pastoralis. de re iudic. ita concludit et opulentissime Ang. con. clxxvii. circa finem in facto proposito quod Baldasari: facit quod no. Petrus de Ancha. con. ccvii. col. iii. in questione supradicta. et Alex. con. lxi. col. ii. in causa et lite. vol. vii.

¶ Idem dic de defectu iurisditionis et incompetentie vt nunquam intelligatur exclusus et reiectus: probat glo. fi. reputata singul. ibi secundum Panor. Car. et Imol. in cle. vnica de seque. po. quod placet Alex. con. lxxix. in fine vol. vii. et Ias. in con. ix. vol. iii. et Calca. consi. cxvii. casus. Hinc Alex. de signatura iustitie / articulo fi. quod nunquam sanatur defepapa. vi. statuit in rub. ctus iurisdictionis. Probus.

QVia sexe. Uide pro intento tex. nostri. Alex. de Imola in consilio. cx. Adeo grauis vol. vi. et Cansi. con. liiii. in fine lite. in causarum. Probus.

¶ Non debet. Alias videretur de facto hominis sepius queri. quod non licet l. licet. §. fi. ff. naute / caupo. et. l. si cui. §. hisdem vbi glo. ff. de accu. Diuina enim clementia / peccata in vltione vlterius redire non patitur inquit tex. in cap. fi. in. prin. iiii. di. de peni. et cap. 1. llic. xxiii. q. iiii. Quod procedit siue per viam accusationis siue inquisitionis si semei cognitum fuerit Io. de Ana. comxvii. col. fi visa relatione post Bar. in. d. §. hisdem: quem refert et sequitur / Fely. tamen in cap. de his versi. limita sept mo. supra. de accusa. videtur aliter sentire de iure canonico ditens quod pena imposita per vsam inquisitionis non est naturalis tex. in cap. inquisitioni eo. ad quem et eius doctrinaattende in hoc puncto et Areti. con. lviii. diligenter cosi deratis omnibus. Probus

INdemnitatibus. Uide Paul. de castro. con. 346 forme capituli in prima parte. Probus

¶ Auarior masculo. Sozinus con. xx. col. fi. nu. 14: dicit: quod si mulier vtitur magna liberalitate ex quo facit id quod repugnat nature sue praesumitur decepta cum auarissimum sigenus mulierum l. si ego. ff. ad velleia. cum aliis infinitis iuribus et auctoritatibus. Io. li. pus dicit in repeti. rubri. de donatio. inter virum et vxorem. car. iii. col. prima: quod propter earum pusillanimitatem senper dubitant / ne eis terra deficiat sub pedibus instar ouium ideo diligunt pecuniam que est fideiussor future necessitatis. Petrus gerardi. not. xxiii.

¶ Pro hoc dicto plusquam abunde vide remissiue per do. tiraquelum in trac. de iure maritali carta michi. xciiii. col. ii. §. quo ad auaritiam. Aliqua dixi supra eo. in. c. Auaritie. tangi. Decius con. 181. col. iii. visa renunciatione

¶ Et in proposito dicit Bal. in l. si a sponso. C. de donatioante nupti. quod est quoddam miraculum quando mulier donat: tradit et sequitur Do. Steph. Bertrandi. con. cxli. nu. 5. viso casu parte. ii. Probus

¶ Omnem maculam. Per monachatum inducitur dispensatio mi nisterio iuris vt hic et sic regulatur instar dispensationis / cum dicamus habilitatum per dispensationem habenri perinde ac si esset habilis de iure communi. Bal. per illum. tex. in l liberos. C. de col. quodque per dispensationem omnis. macula purgatur / et eradicatur et perinde habetur acsi numquam fuissermaculatus notat Bal. per illum tex in l. imperialis. §. similes. C. de nup. facit tex. in l. queris de nata. resti. et glo. ii. in c. ferrum l. di. Et remoto obstaculo subintrat dispositio iuris ex passiua interpretatione quod absolute habilis reputatur ar l. prime. §. lex falcidia: et quod ibi. not. Bar. ff. ad leg. falcid. Idem Bar. in l. si quis seruo persuaserit. C. defur. et l. i. ff. de mu. et honor. tangit Alex. in d. §. ex falcidia / col. ii. faci tex. in l. prima C. de mancip. liber. et l. ii. ff. de offi. proconsuet lega. hec perpulchre elucidat Decius. con. ccvii. Pulchri est dubium. Uide ad propositum Io. mo. in glo. c. fi. supra de aposta. et ibi Panor. et doc. Probus

¶ Abstergit. Quid autem dicendum sit de legitimatione vide Sozi. con. ccxxvi. quomodo. Probus

¶ Non est capax. Impediente sexu et costitutione ecclesie. glo. in. c. diaconissam. xxvii. q. prima. Decius in l. femine nu. 41. ff. de regul. iux.

¶ Et si ordinentur etiam moniales non recipiunt caracterem notat Car. in cle. ii. de eta. et qualita. ordina. Hinc dicimus illas non posse sacra tangere vel incensum in altari ponere llbet sit sacrate. c. sacratos. vbi Prepo. et alii. xxxii. di. re cipiunt tamen aliquem ordinem in benedictione / secum dum Archi. in. c. fi. xcii. distinc. non tamen est de septem quod dinibus ecclesie. Inno. in. c. primo. supra de celebra. missa

¶ Et eis competere potest cura animarum ita tamen vt exercitium alteri committant ex hoc in ecclesiis pleno iure sibi subiectis ita dicit rota in antiquior. in ti. de preben. deci. xxi. quod sequitur Fely. in. c. cum venerabilis. nume. 36 supra de exceptio.

¶ Et vt habeas perfectam mentem / quod mulier non recipia caracterem / dic post Maria. Sozi. in repe. c. ad audientia supra de homicidio in quinto principali quesito / circa finem. Quia in sacro requiritur res et signum. c. cum marthe velsiculo distinguendum. supra de celebra. missa. sed in feminee sexu non potest figurari aliqua preeminentia gradus cum habeat: statum subiectionis vt scribit apostolus ad thimotheum dum dicit mulieri docere non permitto. Nec in virum dominari quia cum precepto male fuerit vsa fuit suiecta gene. iii. c. Et est tex. in. c. hec ymago. c. mulierum et. c. fi. xxxiii. q. v. Cum igitur sit sub viri potestate non recipit caracterem ordinis qui preeminetiam significat ratione quomulier non dicitur incidere in irregularitatem. Pro his addo Hostien. in summa in ti. de conditio. appo. in. §. quae conditio. quod ne¬ valet conditio tanquam inhonesta dicendo: contraho cum miliere si hodie missam celebrauerit. vide not. in cap. noua. supra de penis. Ad praemissa facit / quia licet mulier que velum suscepit professionis monastice presummatur sagax et prudens tamen nihil est vt possit dici characterem suscipere: vt in simili dicitur quod licet iuramentum quem representet maiorem non tamen fingit eum prudentem et sagacem sicut nec iura mentum fingit mulierem sagacem: quia vt dicit Aristo. mulier habet consilium inualidum. minor autem habet imperfectum / et hoc est naturale et immutabile: notat et latius Ison in consi. cxxxiii. col. v. vol. 4. presupponitur. Probus

¶ Legitimi. Legitimos dicimus: quia coniunctio parentum est approbata a lege / et hi succedunt parentibus ab in testato / et etiam viuente patre sunt quasi domini rerum paternarum l. in suis. ff. de lib. et posthu. in. §. sui. insti. de here quali. et differen.

¶ Ex consuetudine filii comitum / etiam in vita parentum. appellantur comites not. in l. prima. de dignita. lib. xii. C. glo. habes pro hoc in cap. fina. xxiiii. quest. prima

¶ Et dicuntur naturales quia secundum naturam geniti id est secundum dispositionem legis / tam diuine quam himane. Spurii vero et alii ex damnato coitu secus / vt pateintuenti re ipsa.

¶ Ex quibus euidenter apparet: quod legitimitas hominis valde decorus titulus est / quem parentes debent filiis procurare per legitimum matrimonium: quia proles naturalis deturpat familiam: vide text in capi. si gens anglorum. lvi. distin¬

¶ Et dic legitimum fore matrimonium: licet precesserit concubinatus / aut alius contus prohibitus / prout late discutit Decius consi. clv. in versi. reuocatur. in dubium vbi concludit quod electus in episcopum non patitur obiectus iuris dicentis quod debeat esse natus de legitimo matrimonio. licet fuerit legitimatus per subsequens matrimonium / vt late discutitur per nos: in tractatu de mand. apostol. qui bus adde Iaso. in consi. clxviii. col. iiii. in causa et lite. volu. quarto. Probus

¶ A defuncta. Pro hoc vide amplam glo. pragma. in tit. de pac ific. pos. in verbo possedit dico. infra. in capi. fin de renumcia. in fine. Ioan. mona. et alii in cap. hi 1 vt lite pendem. Cal. ca. consi. 124. nu. xv. in causa. R Do. Abbatis

¶ Idem dic de Imperatore qui non habet causam a precedente imperatore / quia via electionis ad imperium progreditur de quo per Igneum in repeti l. donationes. colum. na. iii. C. de donationibus. et Iaso. in consi. xi. videretur. vo. lu. iii. Probus

¶ Sed a canonica / In simili dic quod succedens ab intestato non habet titulum a defuncto / sed a lege / not. Alex. con. xxliiii. in fine. Undetur prima facie. vol. v. tamen propter hoc non minus dicitur in vitiis et culpis defunctis succedere et in mala fide. Secus in prelato / prout vtrumque probat Caca. in con. 28. col. 6. illud: vide Bar. in l. ex diuerso. ff. de reivendi. Bal. in l. cum heres de diuersis / et tempo. prescrip. ff. et in auten. ad hec. C. de vsuris.

¶ Et pro intento Ioan. mona. hic adde Petrum de Ancha. consi. cxvii. Satis impertinens videtur / vbi dicit: quod licet in petrauerim dignitatem per mortem Titii: et nunc ille Titius probatur illegitimus / quod nihilominus impetratio meanon potest dici subreptitia quia posito quod fuerit illegitimus tamen postquam fuit a canonicis electus / et per episcopum confimatus / et possessionem dignitatis adeptus: quam tenuit pexvii. annos pacifice et quiete satis fuit legitimatus / quo ad regimen ipsius dignitatis / licet ipse si viueret potuisset amoueri: ad hoc quod not. in cap. dudum. de elec. supra et cap. con. stitutus. de appella. titulus namque beneficii bene cadit in illegitimum et irregularem: et etiam homicidam: nota. in capi. cum nostris. supra de conces. prebend. Nec potest dici ecclesiam vacare / licet indignus fuerit intitulatus in ipsa postquam cadit titulus in eum / et per consequens per eius mortem incipit vacatio dicte dignitatis:

¶ Secundo probatur quia quo ad tertias personas actum gerentes cum personis dignitatem gerentibus sufficit: vt sint tuti probare solum quasi possessionem illius qui gerbat et administrabat actum publici officii no. in capitu. verniens. supra de verbo. significa. Nec credo illum Titium per mortem talis teneri probare illum habuisse canonicum titulum: sed solummodo quod pro tali se gessit et exercuit / quaex possessione titulus et dominium sumatur.

¶ Facit etiam presumptio que resultat ex possessione dignitatis / tam longo tempore: vt presummatur canonice post¬ sedisse et secum fuisse dispensatum / argu. eorum que nota Inno. in. c. illud de presump. et. c. Innotuit. supra de eo. qui fur. ordi. susce. ad hoc l. vlti. ff. de acqui ren. hered. et l. si filius C. de peti. heredi. Non enim verisimile est: quod episcopus quod annuatim visitat ecclesias et inquirit de vita moribus et pr tulis clericorum suorum / tollerasset eum tanto tempore sdispensationem non habuisset / hoc comproba per nota. glo. pragma. in ti. de pacifi. poss. in verbo quandocumque vbi questionem nostram in terminis deduxit licet pro illius decisione non alleget. d. consilium Probus

¶ Insequitur leuiter. Et sic licet allegare prouerbia vulgaria probat tex. in. c. et si iudeos ibi mus in pera serpens in gremio: et ignis in sinu: suis consueuerunt hospitibus exhibere. Ad idem tex. in l. solent ibi vetus prouerbium est ff. de offi. proconsu. et lega. et de lega. iii. in l. si chorus ibi sepe audiuisse rusticos senes ita dicentes etc. et in. c. quemadmo dum ibi turpius eiicitur quam non admittitur hospes. supra de iure. iuran. Iaso. in l. prima. nu. 36. ff. si cer. pet. vide que de vulgari dico in. c. quoniam infra. de immunita. eccl. in verbo vulga re. Probus

¶ Matris iter. Et dicitur de masculo. Sepe solet filius similis esse patri. tex. in l. quod si nolit. §. Mancipia. ff. de edil. edic. pro quo vbigari vide claud. de Seissello in l. si quis id quod col. vii. ff. de iurisdictio. omnim iud. Et ideo solet appini in literis apostolicis / aut penitentiarii maioris. Si pater: ne incontinentie non sit imitator Guil. de montelandu. in c. fi infra de filiis presbytero. vbi dicit: quod defectus natalium tribus de causis infligitur.

¶ Et pro hoc dicto. Sepe solet filius / habes glo. fi. decrefacit in proposito. d. l. quod si nolit. §. municipia. ff. de ediledic et ibi doc. et Io. de Londris in suo breviario tex. in. c. Afros. xcviii. di. Probus

¶ Literas. In summa dic quo ad huiusmodi punctum / et debet ipsa illegitima per capitulum postulari. Et postea eide prouidebitur per sedem apostolicam forma prouisionis se quentis Clemens et

¶ Dilecte in christo filie. N. Salutem et apostolicam benedi. ctionem. Religionis zelus vite mundicia / aliaque probita tis et virtutum merita. quibus personam tuam fide dignorum commendatur testimonio iuuari percepimus / promerentur / vt que tuo et monasterio N. etc. profutura credimus fauorabiliter concedamus

¶ Exhibita siquidem nobis pro parte tua petitio continebat / quod nuper predicto monasterio per obitum quondam. dicti monasterii abbatisse vacante. Dilecte in christo filie conuentus ipsius mona. vocatis omnibus que voluerunt / potuerunt / et debuerunt commode interesse die ad eligendum prefixa conuenientes in vnum / te prefatum ordinem expresse professam et in etate legitima constitutam in abbatissam monasterii ipsius concorditer canonice postulauerunt.

¶ Cum autem sicut eadem petitio subiungebat: tu defectu na talium patiaris de coniugato / et soluta genita / pro parte tua nobis humiliter fuit supplicatum vt ibi et eidem mona sterio prouidere super his misericorditer dignaremur.

¶ Nos itaque volentes personam tuam premissorum meritorum tuorum intuitu fauore prosequi gratioso tuis in hac parte supplicationibus inclinati. Sperantes quod tua premitsa merita et consanguineorum tuorum suffragia et fauores diuina assistente gratia regimini dicti monasterii esse potaris multipliciter fructuosa. Tecum vt defectu premisso / et quibuscunque constitutionibus apostolicis nec non statutis et consuetudinibus monasterii et ordinis predictorum contrariis iuramento confirmatione apostolica vel quacunque firmitate alia roboratis nequaquam obstantibus postulationi huiusmodi consentire / et ipsam postulationem prosequi / ipsi monasterio in abbatissam alias canonice prefici ac eius dem monasterii curam / administrationem / et regimen in spiritual bus et temporalibus percipere gerere / et exercere licite valeas auctoritate ap ostolica de speciali gratia dispensam Nulli. et c. Datum Romo¬

¶ Adde preterea quod cum istis / etiam consuenit dispensariad plura prout vidi maxime ad duo. et dicebatur sic.

¶ Religionis zelus etc.

¶ Hinc est quod nos volentes te quiprioratum N. non conuentualem et a monasterio beate marie. N ordinis. S. B. Bitur. diocesis dependentem obtines premissorum et c. gratioso / teque a quibusuis excommuicationis etc. supplicationibus inclinati. Tecum vt vna cum dicto prioratu et sine illo duo alia quecunque cum cura vel sunecura a predicti ordins regularia beneficia per illius moniales teneri solita etiam si prioratus etc. vel officia etiam ab vno eodemque monasterio dependentia ferint. Et ad illos. illas vel illa consueuerint que per electiorem afimi / eisque cura etc. beneficium / vel beneficia ecelesiasticum / vel ecclsiastica duo duntaxat dicti ordinis / et per moniales preditctas teneri solita regularia similiter recipere

¶ Et vnum ex regularibus quod malueris etiam si conuentuale vel claustrale fuerit in titulum. Reliquum vero quod conuentuale vel claustrale non existat beneficia huiusmodi in commendam quo ad vixeris retinere / nec non debitis et consuetis et c. constitutionibus etc. de specialis dono graedispensamus prouiso etc. nullatenus negligatur. Probus.

¶ Trahendi. Uide que in proposito tradit do. Stephanut Bertrandi. con. ccxv. Etiam nec ego vidi. parte ii. Probus

¶ Adesse videtur. Istud est fictitium vt patet intuenti. Secus si dicas si lex vel canon loquatur per supperlatiuum. quia tunc non sufficit maior pars: testatur lucas de penna. in l. fi. colum. 3 de vend. re. ciuita. lib. x. C. Probus

Ater patrum. Istud dictum allagat Bald. in. c. i. in prin. prima. col. quis dica. March. dux / comes / et in capi i. circa prin. qua feud. da. po. prout citat Alber. Bru. consi. primo. col. v. Quod ideo per hoc dictum Papa. potest omnia ecclesiarum feudiinfeudare. Et cum prelati inferiores infeudant / papa cum illis concurrit. Idem Bal. in. c. nisi. de off. lega. supra vide que dico in sequem. in hoc tamen regno Gallie posset de facili hesitari propter decretum de causis:

¶ In proposito Ioan. mnona. quod papa dicitur spiritualis spiritualium: et hoc modo omnes sumus filii domini Pape: qui est pater patrum: sic omnes diocesani sunt filii spirituales episcopi / dixi. supra. in. c. non putamus. de consuetu. versi. ad idem facit Et omnes de parrochiafilii sacerdotii et rectoris ecclesie. Et hi filii in nihilo succedunt parentibus spiritualibus cum non reperiatur iure cautum: quia hec cognatio / et hec que descendit exbaptismo / aut confirmatione consistit in spiritu / et non debet extendi ad bona temporalia et exteriora. Ita citat Domi. Brunellus doctor Aurelianen. in suo tractatum de matrimo. charta mihi. xv. colum. ii. in ii. conclu¬

¶ Et in proposito dicit Barba. in cle. ne Romani versi. 13 reuerentia / charta mihi. 8 col. ii. quod concilium habetur locofflii / et Papa loco patris. Et sic concilium Papam appellanpatrem. Ude Feli. in capitulo primo. col. secunda. supra de comstitu. et Prepo. in capitu. latorem. vii. col. i. questio. prima quod licet ecclesia Romana dicatur mater / non tamen domina: sic papa est pater / non dominus omnium ecclesiarum. Ecclesia tamen militans dicitur instar ecclesie triumphantis / notat Ioan. mona. in capitu. fundamento. supra hoc titu. vbi dixiet in capitu. super eo infra de hereticis.

¶ Et quod diximus quod Papa dicitur pater patrum / possumus. etiam intelligere quo ad administrationem iurisdictionalem: dicitur tamen frater omnium fidelium quantum ad natur. partincipationem / capi. ad mensam. xii. questio. iii. citat Do. mi. in capit. si papa. post princi. xl. distin. Probus

¶ Concnrrit. Per hanc doctrinam Ioan. Mon. hic / doct. dicunt quod absque alia reseruatione ex sola voluntate pappotest concurrere cum omnibus ordinariis: sequitur Bal. in c. i. in princi. de his qui feud. dar. pos. et. c. i. col. i. quis sifdux. et preuenire potest omnes collatores beneficiorum / sic princeps laicus in officiis. not. Lupus in repeti. rubri. de do. inter virum et vxorem. charta prima. nu. vii. Iason in. rescripta. nu. iiii. C. de precib. impera. offer. Hunc punctum Io. mo. firmauit. supra. in. c. fi. de constitu. in versi. tertium quesitum quod comprobat per dictum Io. mo. hic Paul. de castro con414. col. prima in facto presenti prima parte / tamen eum alle gat in confuso / videlicet vt alibi dicit Io. mo. Idem firmaDecius con. ccxxiiii. colum. fi in casu proposito. Curtius conlxvi. col. ii. Super premissa / vide que dico in. c. ne aliqui in verbo vicarius de hereti. Probus.

¶ Alios excludit. Papa habet absolutam et liberam potestatem / nullis regulis subiectam: not. apud. Alex. in concxxiii. nu. 30 quod incipit scripsit ecclesiasticus. vol. iiii. et subdit in proposito / quod papa confirmat / nemo infirmat adeo quod dicunt seribentes: quod confirmatio pape operatur quod illud quod est temporale efficitur perpetuum. Probus

¶ Et leuius. Idem Io. mo. in. c. si pauper vbi dico de preben infra Probus

¶ Confirmatio. Adde videndum de duplici confirmatione apud Ale. con. cxxiii. nu. 30. scripsit. vol. iiii. dixi late in. c. isupra hoc titu. Probus

¶ Executionem. Uide que late dico infra de tempo. ordi. cap. primo. Probus

¶ Que sunt iurisdictionis / Pone exemplum / vt condere statta glo. in l. prima. ff. de iurisdi. omnium iudic. l. nulli. C. de seien. et interlocu. omnium iudi. not. apud Alex. in con. cxxiii. nu. xiii. scripsit vol. iiii. Probus

¶ Uel verius. Uide Oldra. con. 244. nu. 8. ad obiectus et con. 172. nu. iiii. quod omnes vbi dicit quod valde est rationabile vt vnde exeunt flumina reuertantur / romane enim ecclesie communis ecclesia immediate subest quia vniuersalis omnium cura commissa fuit Petro. c. puto. ii. q. vii. non. xxi. di. in nouo. Et per id nihil de nouo queritur licet aliusexcludatur vt not. xvi. q. iiii. c. volumus Probus.

¶ Speciali commissione. Pro hoc vide Archidi. in. c. fi. coii. supra de consuetu. et Io. And. in. c. meminimus in prin. supra d accu. vbi dat vnam limitationem videlicet quod per alium non poterit consecrari nisi aliud habeat illius ecclesie consuetudo / per. c. nihil in fine. supra hoc nostro titulo: quod idem Io And. citat hic in fine.

¶ Unde rotam in anti. deci. ccclxxii. postquam remissoria est bullata non potest auditor amplius de causa se intromittere sine noua commissione etiam si partes remissorie renuncient per tex. nostrum et. c. vt nostrum. supra de appellati. Et hec videntur de maioribus et arduis / et inherent supreme potestati principis. Ideo generali concessione non veniunt l. prima. ff. de offi. eius cui est manda. iurisditic.

¶ Hinc dicit Sozi. con. ccxlvi. columna penultima. versicu Sed restat eleganter: quod clarum est quod Comes palatinus non potest legitimare in preiudicium filiorum legitimorum ita quod legitimus cum eis simul succedat per quancunque generalem potestatem legitimandi nisi super hoc habeat potestatem specialem a principe: ita dicit concludere Balin lege sed et si quis. §. quesitum. ff. siquis cautio. in l. secunda C. de seruitu. et aqua: et Paul. de castro in l. gallus. §. et qui si tantum. ff. de liber. et posthu.

¶ De sublatione autem priuilegii specialis vide que latem tradit Alexan. con. cxxii. viso puncto et con. sequenti. volu. iiii. quibus adde Iaso. in con. 170 visis vol. iiii

Ieri potuit. In simili dic quod non. inspicimus quod facit quis sed quod facere debet Decius in. c. nouit. nu. xxii. vesi. iiii. abbas concludit. supra de idi. Et etiam non inspicitur quod fneri debet sed quod est honestum Domi l. c. vnico col. ii. nu. vii. infra. de po. facit l. nepos proculo. ff. de verbo. signifi. atio. In qualibet enim de spositione quantuncunque generali intelligitur semper excepta honeis. Bal. in l. quod ex liberta. C. de oper. liber. Probus.

¶ Capitur inuito. Et vno contradicente nihil est / quia lic contradictio vnius plus operatur quam consensus omium aliorum. Et in hoc casu maior pars non obtinet: hoc prohatur a simili. quia si vniuersitas vellet dispensare seu per nittere / quod vnus extraneus daret vocem certe vnus solus potest impedire. dictum est singulare compostel. in. c. scriprtum. supra. isto ti. quod se quuntur ibi Io. And. et Panor. et roma in l. de pupillo in prin. ff. de no. oper. nuncia. tradit prono. Iason in l. iuris gentium. §. hodie tamen versi. sexto limita. ff de pactis Probus

¶ Tractare. Concordat glo. pragma. eo. ti. in. §. Idemque in verbo casibus que allegat l. mer catores de comer. et merc. C. Probus

¶ Forian. Io. And. hic in fine dicit assertiue. Probus.

¶ Efficacior mortua. Inno. in proposito in. c. cum. p. supra de ade instrumen. citat fore contra ius naturale: quod charte animalis mortui credatur sine alio adminiculo. Et hoc nisi in casibus expressis comprobat Bal. l. v. vol. con. ccccxlvii. circa finem quod maxime dicas in antiquis factis secus in recentioribus. Bonifa. in cle. si summus nu. ix. de sentem. excommunicationis. Et ita intelligas dictum Ioannis. mo. hic et Alex. co. iii. nu. ix. vol. ii. in causa et lite. Non difrerre tamen sentinas scribentem aloquente: dico quo ad penas spolitas loquentibs. glo. in verbo lris vbi Car. Imo. et Bonifa. in. d. cle. si summus. et in. cap. constitutionem in verbo particibatione in fine quam etiam ibi doctores sequuntur infra de senten. excommunica. quod comprobat Domi. in cap. vbi periculum. §. nulli. in prin. supra hoc ti. in quibus passibus habetur quod participans cum excommunicato per nuncium vel litteras / incurrit excommunicationem minorem. Ad idem Roma. consi. 378. Quo ad primum in quo queritur / vbi querit / An iniuria que facta pretenditur per scripturam dicatur fore verbalis / attento quod manu conscripta est. Et probat quod sic per tex. expressum. in l. lex cornelia. §. siquis libellum. ff. de iniur. vbi iurisconsultus per omnia parificat s tam quo ad penam quam quo ad delicti qualitatem / iniuriam verbo vel in scriptis alteri illatam. Probus

¶ Quid latentis / hec sunt verba diui Hieron. protector ris et patroni nostri in epistola. et. c. ii. in. prohe. biblie insertaPro quo illud ad hebreos. xii. videte ne recusetis loquen. tem. Si enim illi non effugerunt recusantes eum qui super terram loquebatur multomagis nos qui de celo loquentem nobis auertimus / cuius vox amouit terram tunc. Nunc autem. repromittit dicens. Adhuc. semel / et ego mouebo non solum terram: sed etiam celum per que prima verba saltem secundum eorum corticem. Quia in voce alterius audienda quam in eius scriprtis legendis debet esse quis vigilantior: habet enim et o quasi dicat. Audita multo tenacius herent memorie / quam visa. Ita dicit Archi. xliii. d. cap. primo. nume. ii

¶ Hinc Bal. in rub. supra de fide instru. dicit quod acuitas viue. vo cis fortius et efficacius mouet animum auditoris. l. in tres ibi / et putauit presentia eius trahere eos in eius sententiam ff. de arbi. et. C. de senten. ex periculo recit l. prima. et ff. de questio l. de minore. §. tormenta.

¶ Habet enim in seipsum intellectum mouentem ex verita te ei data a natura. Uide maleretum in tractatum de electione. carta. 37. colum. 4. Ista enim firmat contra illos qui plus credunt per seipsos addiscere / quam a doctoribus audiendo / quoa fatuum creditur. Quia sermo per aurem conceptus facilius in corde cogitationem generat. d. cap. primo. xliii. distin.

¶ Dicit enim canon / prius oportet addiscere postea predicare. 36. distin. qui ecclesiasticis. Et qui semetipsos instruant magistri sunt erroris / quia veritatis discipuli primitus non fuerunt / reffert glo. pragma. in ti. de collatio. in. §. Item vt de cetero in verbo precipitata / et latius per Neuisa. in sylua carta mihi. cciiii. colum. prima et secunda.

¶ Et vt vlterius progrediamur. Bald. in cap. bone. ii. nume. iiii. supra de postula. prela. citat vocem fore instrumentum anime rationalis. Hinc Innocen. in capitu. veniens. colum. penulti. supra de verbo. significa. quod anima organo vocis exprimebat suam voluntatem. Et cor est imperator lingue secundum Bald. in capitu. mandatum. supra de. res. in princi. vbi dicit quod habet eam sicut mancipium sub iurisdictione sua / et cedit lingua cordi / et sub iugo mentis verba consistunt: tanquam ub suo proprio originali et digniori vt legitur: et not. in l. siin venditione. ff. communia predio. voces quippe sunt note earum que in anima sunt passionum: vt ait Aristo. et Bal. in l. de quibus. columna finali. ff. de legibus. pro hoc allegatur l. labeo ait. §. Idem tubero: ibi nemo estimandus est dixisse quod non mente agitauerit. Certiores enim effici. mur verbis quam literis text in capitu. de gradibus. ibi oroad os loquimur. xxxv. questio. viii. Specul. in titu. de testa§. nunc tractandum. dicit quod vox vel verbum videri nequit sed audiri: sic quamuis Aristote. dixerit quod voces alie albealie nigre. Ubi Ioan. Andr. citat intellexisse quod est vox clara et obtusa / vel acuta / vel grauis: et Guil. le Rouille / in tracta. de iusti. et iniusti. capi. de precone / refert post Suoto. tranquil. quod Nero ad conseruandam et alendam vocem suam clistere et vomitu stomachum purgabat / seque abstinebat a pomis et fructibus que voci contrariantur / supinusque plumbeam laminam pectori suo apponebat / que multum confert ad vocem suam conseruandam: prout dicit Plinius Natura. histor. libro. xxiiii. capitu. xviii. que suoradicta notare debent cantores quibus iuuat vox pre cateris.

¶ In proposito legitur cum eschines Rhodi exilaret / et legeretur illa Demosthenis oratio / quam aduersus eum habuerat / mirantibus cunctis atque laudantibus suspirans ait. Quid si ipsam audissetis bestiam verba suaresonantem. Probus.

Oncors. Uide glo. in c. i. supra de maio. et obedien. et Barba. con. primo. sub. nu. xxii. vol. primo: vbi adducit alias subdens hoc intelligi debere quando simpliciter a iure dicitur actum fieri debere concorditer: videlicet quod fit in vnitate vel a maiori parte capituli

¶ Sed quando dicitur quod onnes et singuli concorditer hofaciant: requiritur quod nemine discrepante

¶ Adde que late tradit Alex. con. xlviii. colum. ii. in caus. vertente. vol. vii. Probus.

¶ Generalem. Et hec debet esse trina: quia non sufficit peremptoria per ea que singulariter not. Io. and. in addi. ad specul. in rub. de cler. non residen. vbi loquitur de priuetione beneficii contra certum in quo tamen loco foret per manens ignorabitur / ergo a fortiori vbi citatur incertus pretendens interesse. Et ratio quia per tres citationes publice factas facilius quam per vnam solam: etiam perempto riam poterit ad citati noticiam peruenire: et ad hunc finem id fieri iubetur. supra de dolo et contuma. c. fi. Uide de hac citatione generali que vocatur proclama per Barba. con. fi. volu. iiii. Et ante eum Roma. consilio. cccxli. Quo ad primum proposite consultationis articulum: vbi dicit quod si mandantur citari omnes quorum interest / et in genere citentur: talis citatio non est artatoria: sed monitoria ita quod omnes qui putauerint interesse poterunt veni re ad causam si volunt. Et cum illis qui veniunt potest procedi: alias non: notat innoc. in. c. dilecti. supra de except: quem insequi ibi videntur hostien. Bald. et Collecta: qui allegant specul. in titulo de citatio. in. § sequitur videre vbi peromnia cum Innoc. tenent.

¶ Et pro intento Roma. dicit casum recte intuenti esse in. c. ex hibita. supra de iudi. vbi Panor. ait: quod vbi aduersarii sunt ceti et cogniti debent nominatim citari. Sed vbi ignoratur qui sunt futuri: sufficit citatio generalis: quod nota prointerruptione vitanda annalitatis vel triemnalitatis in bneficialibus: facit quod notat Pau. de castro consilio. 325 in fine non multum videtur prima parte quod si non constade certis creditoribus sufficit citatio generalis: et late Alex. consilio. cvi. nu. vii. visis et opportune vol. v. et con. iiii. vol. ii. et ibi late de citatione generali¬

¶ Ad premissa vide que citat idem Alex. consilio. cxxxvii. nu. viii. in causa et lite vertente inter lanzolotum vol. ii. didicit: quod quando missio in possessionem fit ex primo decreto / et ad constituendum curatorem bonis defuncti ad alios vpportunos actus / non sufficit generalis citatio omnium volentium esse heredes: sed debent nominatim et specialiter citari hi quibus prima causa successionis defertur l. i. § denunciatio. ff. de ven. inspici. doctrina est Bar. in l. si diuff. quib. ex cau. in po. eatur. et in l. si quis instituatur. §. Ite si conditioni. ff. de heredi. insti. Et ibi Bal. Idem Bal. Ang. l. sibona. C. de bo. autoritate iudi. po. Bal. in l. cum proponas. eo. ti. Idem Bal. in l. si curatoris in prin. C. de iure delib. Bar. et ibi apo. in l. si eo tempore. C. de remissi pigno. refert Imola consuluisse quod tenuta data non specialicitato detentore non valet / quia de facili non potuit sciriquod nota in beneficialibus quo ad recredentiam et plenipossessorium. Quia talis debet nominatim citari per premissa / qui si non possit personaliter apprehendi citetur ad locum beneficii: et sufficiet / maxime si beneficium ipsum requirat residentiam. Collecta. in. c. ex parte. B in fine. supra de foro competen. Et hunc detentorem habes nominatim cntare: quia nominatim eidem preiudicium fit. Bald. in l. ficol. vii. versi. iiii. queritur. C. de edic. diui Adria. tol. per l. deserta C. si propter public. pensita.

¶ Pro premissis habes rotam in nouis deci. 419 si impotretur. Et pro dicto collec. vide rotam in nouis. lxxxii. in causa beneficiali vbi dicunt: quod in causa beneficiali superecclesia parrochiali quo ad ipsius cause deuolutionem ad curiam sufficit appellationem esse intimatam in ipsa ecclesia de qua agitur: et etiam in ecclesia cathedrali: licet possessor vel intrusus personaliter non apprehendatur: nealia diligentia fiat de ipso perquirendo quia appellans non tenetur ipsum alibi quam in ecclesia parrochiali querere in qua tenetur personaliter residere sicut maritus cum vxo. re arg. no. per Inno. in. c. fi. de eo qui mitti. in posses. et. c. et tua. supra de cleri. non residenti

¶ Item ecclesia cathedralis succedit loco domicilii cle. causam eo. et ibi vide scribentes.

¶ Et attende ad vnum in citationibus quod requisitus ad actum pro certa die debet intelligi hora congrua ad talem actum vnde citatus vt veniat ad electionem tali die facienda de pastore ecclesie vacantis intelligitur quod compareat de mtne quia illa est hora congrua propter missam et solennitatem. que ibi exigitur. no. in pragma. intitulo de electio. in. §. et cum humane vbi glo. Et ita etiam quod ad horam congruam inten ligitur citatus not. Iacob. Buty. et Bald. in l. si vt proponis el. secundo. C. quomodo et quando iudex est Guillel de Cun. in. l. iii. ff. si cert. peta. et Bal. in l. prima in vltima col. C. quo. et quando iudex. refert et sequitur Bal. in consilio. xlviii. in fine in causa vertente inter dominam vol. v. Uide Cardi. in consilio. lxxxiiii. dominus abbas vbi ponit vnum post Inno. in. c. fi. supra qui matrimo. accu. po. quod citatio per edictum generale locum habet vbicunque plures. admittuntur ad agendum / vel contradicendum vel aliquio simile agendum vt in restitutione et in matrimonio et in adeprtione et in natalibus l. nam ita. ff. de adop. Et ratio quinescitur que certa persona citari debeat: secus si est notim quia tunc illa est nominatim citanda. Uide etiam Cardo con. cxxviii. in questione que vertitur inter Andream vbi ponit. An sufficiat citatio generalis contra vassalum vt priuetur feudo. De citatione per edictum Iaso. in con. 86. vol. iii. optime tractat quem videas. Probus