Titulus 6

ELectus. hinc est: quod ecclesia habens electum dicitur coniugata quo ad quid id est quo adiurisdictionalia et viduata quo ad quio dest quo ad spiritualia siue sacramentalia et ea que sunt ordinis.

¶ Hinc dicitur: quod electus non potest que sunt ordinis: potest tamen dispensare circa ea quo sunt ordinis: quia dispensare est iurisdictionis. Panor. et alii. in c. At si clerici. §. de adulter. col. pe. supra de iud. refert do. mens de ripa. in. c. Eam te. nu. vi. supra de rescrip. Probus.

¶ Dicitur archiepiscopus: quod ante pallii susceptionem quis non potest appellari archiepiscopus. c. nisi. supra de auctoritate et vsu pallii. c. quod autem. supra hoc ti¬

¶ Item similiter electus in Papam ante benedictionem / coronationem / consecrationem / non potest intitulari pontifexmaximus seruus seruorum dei. Istud est de mente glo. fi. in prohe. cle.

¶ Hodie tamen se pontificem et episcopum appellat et prouisiones / reseruationes / dispensationes / et alias gratias facit ante coronationem. Et qui dicunt eum talia fecere non posse excommunicat. no. in extrauaganti. cle. v. que incipit: quia nonnulli de senten. excommunica.

¶ Item equidem electus in. imperatorem ante coronationem non dicitur imperator testis est glo. pontificatus in data huius libri per tex. in l. fi. exponendo verbum ortum et coronationem. C. de fer. et per tex. in l. bene a zenone in fi. ibi. Ex quo impenales suscepimus insulas. C. de quadri. prescrip. vbi glo. notat: quod non valent priuilegia concessa ab electo ante coronationem quod non placet. ibi cy. Bal. Saly. et Ang. quia per electionem consequitur plenum ius: et administrare potest et interim appellatur rex romanorum. vt patet ex no. in. c. venerabilem. supra hoc ti. Ideo priuilegia per eum concessi ante coronationem valent et tenent quicquid dicat glo. prohoc vide glo. in cle. i. in verbo reges. et ibi imola. post alios de iuretur. Oldra. com. 180. Questio est vtrum imperator. et con. cxci. Nullomodo videtur cum predictis scriben. in. d. l. bene. tenet marti. Laude. in trac. de principi. versi. xxv.

¶ Et hec est communis dicit corneus lib. iii. con. i. col. iiii. in prinmcipio quam comprobat iuribus et rationibus inter que dicit negari non posse / regem Romanorum dici principem qui solutus est legibus. Et concludit ibi: quod ad essentiam imperatoris non est necessaria corona / de solemnitate cuius impositionis vide cerimo. seu ritum ecclesie Romane. li i. sectione. v.

¶ Item similiter scholaris examinatus et licentiatus aniimpositionem birreti non potest dici doctor. testatur bal. in l. Athlete. ff. de excu. tutor. facit quod notat Bar. in l. ex eo tempore. ff. detesta. milita. Quod electus non potest dici miles antequam sit descriptus in matricula: quod nota contra scholasticos qui contendunt gaudere priuilegiis / licet non repersantur immatriculati per rectorem vniuersitatis cui ex debito officii dignoscitur spectare: quod latissime expedio in trac. de manda. apostolicis. Probus

¶ Petitur. Adde. lib. Rituum seu cerimoniarum ecclesie Roma. lib. primo. sectione. x. c. v. vbitraditur modus petitionis pallii. a quo sumpsit originem vsus pallii quomodo et ex qua re conficiatur / et alia que per te videre licet ibi. quibus iunge quae tradit do. Arnul. Ruzens in trac. de prreeminem tia Archipresulum in. xxi. priuilegio. Probus

¶ Et dico. Istud facit ad questionem: vtrum consuetudinapossit induci: quod illi ad quos spectat electio / teneantur advoluntatem principis secularis eligere: vel cuiusuis alte rius: etiam si sit persona ecclesiastica: vt quia patriarcha. vel possidens quamlibet aliam dignitatem spiritualem:

¶ Dic pro conclusione quod non per tex. formalem in. c. cum terra. supra. isto ti. Et ratio exuberat in euidenti: quia non valet consuetudo per quam detrahitur substantie actus / ipso actu remanente / facit tex. iuncta glo. in. c. ii. supra de consuet. hoc libro. vbi aperte traditur quod non valet consuetudo quod appelletur de vicario episcopi ad ipsum episcopum / quia est contra appellationis substantiam cum appellatio sit de minori iudice ad maiorem prouocatio. Sed vicarius episcopi facit idem consistorium cum episcopo: quia iurisditio sua non est alia a iurisdictione episcopi: ergo non potest. subsistere appellatio que interponitur de vicario ad episcopum

¶ Sic etiam non valet pactum vel modus appositus contra substantiam actus l. cum precario. ff. de precario. c. fi. eo. titu. et. l. per seruum. ff d. vsu et habita. vbi dicitur: quod nonvalet si quis legat vsumfructum rei sine vsu. Modo ad propositum si hi quibus competit electio tenerentur eligere ad voluntatem alterius esset tollere substantiale electionis cum eligere sit vnum ex pluribus assumere: vt hic. igitur non debet procedere consuetudo hoc introducens cum tendat contra substantiam actus. Probus

¶ Esse debet. igitur: in electione omnis puritas debet adesse: et omne vitium abesse i. q. i. si quis neque. Cal. con. xxiiii. in ti. de rescrip. alleg. c. ad audientiam. el. ii. supra de resc. 5. c. sequen. et. c. dudum. el. ii. isto ti. et. c. ad nostram. supra de filiis: suaesbytero. et de con. praeben. cum nostris

¶ Facit quod notat Io. mo. in. c. primo de regul. iur. quod in ecclesia dei non debet esse ingressus nisi per ostium. vnde dominus. Ioh. x. c. Ego sum hostium ouium.

¶ Et subdit. In beneficiis acquirendis / debet abesse omnis prauitas: et adesse omnis puritas. Et hac ratione dicentur: quod electus debet esse certus et aliter non potest eligi perregulam quam citat Sozi. con. 277. col. iii. visis publico. Quod quando alicui per legem alicui conceditur ius eligendi non potest personam incertam eligere l. tutor incer¬. tus. ff. de testament. tutela. Probus.

¶ Morum. qui plusquam diuitie operantur tex. in l. scire. §. ff. ff. de tutor: et cura. dat. ab his. Et que dicuntur ficri contra bonos mores. Uide per alex. con. 7. col. 3. nu. 8 viso instrumento. vol. vi. Probus

¶ Dicoquod sic. pro hoc vide Fely. in. c. cum olim. col. i. supra de maiorita. et obedien. vbi citat: quod compromissarius datus ad eligendum poterit postulare facit pro hoc etiam. c. in causis. et ibi Panor. supra. isto titulo.

¶ Similiter si appellaretur ne procedatur ad electionem non potest fieri postulatio. c. bone. el. grando. supra de postuabo prelat.

¶ Et eligentes indignum non solum sunt priuati iure. eligendi: sed etiam potestate postulandi. Panor. post. tex. Ib. in d. c. cum olim. Uide glo. fi. in. c. i. supra de postul. praela. Et quod dicatur notorie indignus. attende ad do. meum post alios in. lib. ii. interpreta. colum. iiii. nu. xviii. c. si quando. supra de renuncia. Probus.

COntineatur femininum. glo. pragma. in. c. de causis. in verbo quis. in. §. statuit. et Bar. in l. prima de verbo signifi. vbi Alex. de imola. in additio. ad eum. idem Bar. in l. prima. nu. xxiiii. ff. de peculio. et in l. prima. § sed et si. nu. ii. ff. de ven. in po. mitten. Hanc materiam tractant quibus iunge Iacob. Rebuffum in l. i. de vestibus olo¬ beris. nu. iii. lib. xi. C. late per archi. in. c. si quis suadento xvii. q. iiii. et ibi ampla additio. Ioan. de Imola. in cle. prima. nu. vi. de sepultur. et ibi Petr. de Ancha. nu. primo. Idem Petr. post alios: in. c. generali infra hoc titu. collec. in. c. Rainaldus. nu. v. de testa. Bal. in. c. ad audientiam. nu. xii. supra de res. Bal. in marga. in verbo masculinum. Panor. in. c. significauit. nu. ii. supra de res. vbi amplissima additio. et in. c. mulieres. nu. xv. supra de senten. excommunicatio: et in. c. super inordinata. nu. viii. supra de preben. Antho. con. xcv. in questione que vertitur. col. ii. quod sub verbo propinquioribus comprehenditur vterque. Io. mo. in. c. generali 1 hoc tit. vbi optime distinguit. Et dicit femininum non concipere masculinum. Pro quo l. si ita scriptum de leg. ii. quod verum nisi esset eadem ratio in masculino: quia tunc etiam femininum concipit masculinum subsistente eadem ratione. refert Deciin. c. cum in cunctis. nu. xxvi. supra eo. titu. post Antho. de butrio. in. c. fi. supra de consue. quem refert et sequuntur moder. in l. si quis id quod. ff. de iurisd. ommnium iudi.

¶ Istud tamen non placet Decio. vbi. supra et in l. femine. co. per. ff de regul. iur. quia hoc esset contra naturam quam arsquantum potest imitatur. dicit Car. in cle. prima. in ii. q. de sepul. in fi. et cle. i. q. iiii. isto ti¬

¶ Item si hoc esset verum sequeretur quod non esset differentia inter masculinum et femini num contra. d. l. si ita scriptum Pro hoc habes tex. notabilem. in. c. quoniam in prin. supra de symo. vbi pena que mulieribus imponitur: non habet locum in masculis licet sit eadem ratio. notat Io. de Anania: in d. c. quoniam in primo no. Probus

¶ Prouisio. licet stricte sub verbo hoc non comprehendatu electio: tamen large sumendo continet omnem modum prouidendi ecclesie. glo. in cle. fi. isto ti. quam sequitur Domi. in. c. cum illis. §. in illis. i1nfra de prebe. late Fely. in. c. in nostr. supra de res. quod videtur verum in fauorabilibus vbi verbo sunt late interpretanda: secus in materia odiosa et stricte intelligenda: testatur do. meus in simili de hoc verbo dispositio. lib. ii. respon. c. 34. indultum episcopo. Probus

¶ Si vero. Io. And. in. c. ne pro defectu. supra eo. col. ii. dicit. Quod si potestas eligendi per negligentiam deuoluatuad superiorem vel alias / poterit superior eligere iure de uoluto: et postea confirmare iure proprio vel poterit prouidere vnico actu per viam: scilicet prouisionis / vel collationis quia vbi due potestates concurrunt in eadem personidiuerso iure / quas habet exercere propria auctoritate / est in optione sua: an vellit prouidere vnico actu an diuersis per l. si consul. per Io. mo. et alia iura hic adducta. facit l. preses. ff de offi. presidi.

¶ Pro hoc vide ample Panor. in. c. causam que. nu. 6. supra eoti. et glo. in pragma. isto ti. in. §. censuit in verbo promouen. dum que dicit: quod si capitulum presentat episcopo: sede episcopali vacante poterit capitulum vnico actu. conferre vl presentare vt capitulum: et instituere vt gerensvices episcopi. vide preterea Io. mo. in. c. Auaritie infra isto ti. et que dico in proposito thematis in. c. nemo. hoc ti. Probus

¶ Nam ad ea. glo. ibi dicit quod propter bonas mulieres non est facienda lex / quia rare sunt / sed propter malas quia multe sunt. Et si quando reperiuntur miraculum dicitur glo. in. c. legimus. xciiii. di. Bal. in l. si a sponso. C. de dona. ante nup. vbi citat quod quando mulier osculatur masculum est miraculum quia raro accidit. Maius tamen dicas miracit lum quando vir et vxor non sunt collitigantes. citat Tira quae lus de legibus comnubia. Carta mihi. cxii. col. prima ibi. hec viator. Miraculum / hic vir et vxor non litigant

¶ Pro regula vide glo. in l. si quis negotia. ff. de nego. gestu

¶ Et dicit Alex. con. xxxvi. in fi. vol. v. quod exorditur viso processum cause quod procedit argumentum et presumptio a conmuniter accidentibus / allegat glo. in l. neque natales. C. de probatio. latius per Maria. Sozi. con. xciiii. versi preterea col. ii. quod exorditur: prestantissimi et iustissimi iudices: et ibi. concordantes in ipso con. xciiii. col. iii. versi. postremo. con. 87 col. iii. versi. v. conclusio. con. clxvi. col. iii. et con. ccxv. col. ii. in fine. et sequen. et con. clix. circa medium

¶ Et in proposito Iason in l. certi conditio. §. si nummos. ff si cer. pe. nu. 29 dicit quod argumentum ab insolitis non tenet que vide ibi in. §. quoniam. nu. v.

¶ In proposito etiam dicit roma. singul. cccxcix. quod exorditur. Quis debet probare / quod argumentum a communiter accidentibus transfert onus probandi in negantem. a legat. d. glo. in l. neque natales. C. de probatio. Facit dictum. Bal. ibi dicentis: quod scolasticus amplectans mulierem non presumitur eam benedicere. propter dictum argu. licet glo. in. c. absit. xi. q. iii. dicat contrarium.

¶ Comprobo preterea dictum argumentum iuribus l. si quis donaturus. ff. de vsufru. d. l. certi conditio. §. si nummos. ff. si cer. pet. vbi glo. in verbo cotidie l. palam. §. si qua cauponam. ff. de ritu nup. ibi vt multe assolent sub pretextu it strumenti cauponi prostitutas mulieres habere l. si pactum in fi. ff de pac. l. in fideicommissum. §. fi. ibi tractari solet. ff. de vsur. c. prudentiam. ibi vt solet de offi. de leg. Bar. in prima. parte. con. lxx. col. ii. apparent quedam instrumenta: quod hoc argu. est validum in materia coniecturarum et presumptionum. d. l. neque natales.

¶ Et adeo est verum: quod non solum habet locum in ciuilibus sed etiam in criminalibus. Petrus de Anch. con. xxiiii. col. i. visa inquisitione formata contra Philippum / quod reassumit Hypo. de marsil. singul. i. quem videas

¶ Et ad principale propositum: vide Petrum de Ancha. in. c. adolescens. nu. v. supra de spon. quod raro contingit quod vir et mulienr(maxime precedentibus sponsalibus de futuro se inuicemnon commisceant: vbi simul habitant: vel etiam conuersant Et hoc ratione communis accidentis.

¶ Et inquantum allegaui l. palam. Pro illius dicto facit quod notat Panor. in. c. osius. nu. vi. supra. isto ti. vbi dicit quod vale. argumentum a communiter accidentibus etiam in malo prosumendo. c. i. supra de cler. non residen. vbi idem Panormi. nume. quarto. Probus

¶ Aduersarii non esse. Abba. antiq. in. c. olim in fine. supra de resc. dicit in proposito: quod licet doceam rem quam peto ad uersarii non esse. ideo non doceo rem meam esse. Item licet doceam aduersarium rem super qua impetratur perdere debere non ob hoc est mihi adiudicanda. et facit ad idem. C. derci vendi l. vlti. vide l. sconquerebatur. C. vnde vi. et Io. mo. in. c. vt circa. infra isto titu. Et de eo qui approbauit fidem aduerfarii: per Alex. in con. cxiii. col. pe. viso et diligen. ter. volumine. iiii. Probus.

¶ In carnali cuius causa dicitur grauis et ardua Maria. Sozl. con. xvii. col. iii. supradicta. Probus.

¶ Confirmetur: dic ex natura confirmationis est addere robur cofirmato: non autem ipsum extendere vitra id su originaliter contineret / si actus non idiguisset cofirmatione l. aurelius. §. testamento. ff. de liber. lega. no. Bald. in l. ii. C. si aduer. rem iudica. refert Iason in con. 148. nu. vl viso processu. vol. iiii. et ante eum Paulus de castro. co. clxii. col. prima. visis et ponderatis in. ii. parte vbi subdit: quod quiconfirmat actum ipso iure nullum / censetur actum illum tunc de nouo facere iuxta ea que plene no. per doc. in l. i. f. de iuri. omnium iudi. per l. adoptio. ff. de adop. et valet: vt ex tempore confirmationis non retro .l. obseruare. §. fina. ff. de offi. procon. et lega. Uide Bald. in con. cxxxv. in fine Arti calus. in. iii. parte. Corne. con. ix. col. fii attentis narratis. ni tertia parte. Paul. de castro. con. clxxxvii. notandum in prin. in. ii. parte.

¶ Pro his habeo quod cum auctoritate principis confirmatur ab alio reuocari non potest. Bal. in l. ex. placito. col. iii. in versi. Et hoc facit ad questionem. C. de re. per mutatio / quia videtur ex certa principis scientia factum. quo casu in dubium reuocari non debet. no. Bal. in l. coficiuntur. §. condicilli. ff. de iur. condicil. Oldra. con. 257. factum tale.

¶ Et non debet quis. audiri contra illud quod facit princeps: ex certa scientia. Imo debet repelli et illi perpetur silentium imponi. Bal. in. c. primo. §. si quis autem. per illid tex. de pace constantie.

¶ Idem dic de facto de plenitudine potestatis cui nihic opponi potest: vt annullet gratiam. Bal. in prohe. Greg. luxta illud non potest dici principi cur ita facis. Uide decium. con. 341. nu. 3. viso puncto. vbi in proposito dicit: quod non parum operatur confirmatio facta ex certa scientia quia confirmat quod nullum est no. in. c. i. supra de transac. et. in c. veniens in verbo confirmatum. eo. ti. Bard. in l. si con stat. ff. de appel. et in l. preuilegia. in prin. C. de sacrosanc. eccle. vbi allegat l. adoptio non iure. ff. de adop. Panor. in. c. supra de confir. vtil.

¶ Et per hec videtur apparens discrepantia inter cofirmationems que fit ad instantiam et illam que fit ex cesta scientia. Prima enim dicitur. confirmatio in forma connunlque diffinitur. Confirmatio est ad alaud relatio / et pedet ex illo tanque substantiali vel preambulo. d. l. Aurelius presupponit igitur aliquid prius esse quod confirmetur. Bal. in l. nominationes. circa finem. in versi. conclundo et zo. C. de appel. ad idem hostien. et Gofri. in summa de confirma. vtil. et imola. in rub. eo. ti. dicunt: quod confirmatio in forma coni est iuris prius quesiti co: roboratio.

¶ Secunda vero que ex certa scientia procedit hoc modo non diffinitur quia per eam: vt supra diximus actus nullus confirmatur et sic per eam datur. Bar. in l. et quia ff. de iusrisditio. omnium iudi. Decius. d. con. 341. col. iii. viso. pucto.

¶ Et sic plus operatur confirmatio ex certa sclentia que ilo a que fit ad instantiam. pro quo vide que tradit Iason in con. cxlii. nu. vii. visa longa. volu. iiii. vbi ait quod titulus procuratus non dicirur iustus titulus. nec prodest in preiudicium iuris tertii. Bartho. in l. siue autem. §. si duobus ff. de publici. sicut etiam officium publicum procuratum nihl prodest nec prestat aliquem immunitatem l. vniuersi secundum ynam lecturam: et ibi Bar. ad hoc no. de legi. lib. x. C. sicur nec impedimentum procuratum l. ii. §. fi. et ibi Bart. et aliiad hoc no. ff. si quis cautio.

¶ Et pro themate: adde Maria. Sozi. con. clix. col. pe. in presenti: vbi subdit in proposito quod etiam ratificatio non auget liberationem vt comprehendat plusque de sui natura in ea induceretur.

¶ Et in hoc puncto confirmationis Alex. con. xcix. nu. 7. uper primo dubio. vol. vii. dicit vnum notandum quod licet egatum primo relictum non valuisset propter vitium ineptitudinis verborum: si postea fuerit confirmatum vale bit: et in confirmatione illa no intelligitur repetitum illud vitium per quod confirmatio infringeretur: vt si in primo legato dictum fuisset / Ticio ex monacha nato relinquoquo casu non valet iuxta l. turpia. in prin. de legatio. primo / confirndtio facta postea de illo legato valebit: et lla confirmatio non trahitur ad illa verba ex monachas nato / cum per ea vitiaretur confimatio l. si seruo alieno §. si ab impubere. de lega i. et. l. fi. ff. de manumissis testa. t. l. titia. §. i. ff. de verbo. obli¬

¶ Preterea in puncto nostro vide id quod solenniter ditunt Inno. et Antho. de butrio. in. c. dudum. supra de decl. vbi perilium tex. subtiliter ponderatum per eos volunt quod cofirmatio quatuncunque faciens mentionem de qualita te actus in quo erat vitium et defectus: queuis non sit factam confirmatio in forma communi: vt confirmo talem acrum: vt factus est / non valeat neque sufficit. Sed si sit facta confirmatio simpliciter per verbum confirmo / quod verbum de natura sui videtur rem firmam facere. c. inter bilect os. supra de fidem instru. si potest referriad actum coninatio erat aliquis debet in dubio referri talis confirma tio ad actum ipm qui erat aliqis / quod nota / quia istud dictum de sacili nonreperit alibi / secundum Alex. con. xxxix. nu. x. viso stato. vol. iiii. que vide in con. cxxii. col. fi. viso puncto. vol. iiii. pro his que. supra diximus de confirmatione ex certa scientia. Probus.

Appellatione canonie. vide Alex. in co. cxc. nu. xviii. Mature vol. ii. Probus

¶ Contumacia accumulat penam. glo. in cle. 1. de dolo et coi. ponit triplicem contumatiam. Et dic contumaciam sctoris magis puniri que rei glo in. c. non licet de regul. iur. i. que probatur per citationem et non comparitionem. Bal. n. lsancimus. §. cum aute. col. ii. C. ad trebel. vbi glo. reputata singularis per doc. ibi et est in verbo per contumaciam

¶ Etiam probatur per instrumentum. Idem Bal. in l. prima. liorum appella. non recipiuntur. C. Ea enim crescente contumacia crescere debet et pena / dicit Inno. in. c. de cauus. supra de offi. deleg. in fine. et glo. in. c. honoratus. 74. di.

¶ Et accusari debet alias non nocet Bal. in l. properandum §. et si qudem. coi. l. C. de iudi. et in l. pe. § i. coi. ii. C. ad trepel. Bar. in l. ii. ff. si quis in ius voc. non lerit. et in l. arbite. el. i. ff de arbi. Alex. con. 100 nu. iii. col. ii. in. v. vol. ducunis. dis omnibus quod verum dic nsi statuto dicatur quod contumax habeatur pro confesso. Ita reperio Bal. in l. si tutor. C. de interd. na. et Alex. in l. absente. C. de penis. et Bar. i. l. inter. ff. de publi. iudi.

¶ Quod statutum poterit corroiorari per id quod voluit Bar. in l. quandium el. iii. in versi. veniff. de acquirend. heredi. et in l. que dotis. infra col. ff. solu. matrimonio. vbi dicit quod contumacia semper interpretatur in lon est deterius contumaci et vtilius aduersario

¶ Et etiam quia dicitur delictum in omittendo Bald. in .l. si mora. ff. soli. ma. et Alex. in l. omne delictum. §. contumacia. de re milita. ff.

¶ Sed quid diceres. Pone. hora assignata no comparensctor nec reus vtrum debeat compelari cotumacia / cum contunacia dic quod reus non pot dici contumax. ita Inno. in. c. ca. unia. supra de penis dicens etiam habere locum vbi iudex non sedisset protribunali. Istud firmat Car. consilio. lxxii. col. lvii. versi. Ad septimum quod sumit exordium Titius nuc sut. xix. imni. Istud tamen limitat Fely. in. c. licet. in beato. col. ii. supra de accum. nisi essemus in materia in qua iudex posset procedere altera parte absente / puta in electione. in. c. cupientes. in § quod si per. xx. in versi. opponentes. hoc titu. et libi

¶ Dicit enim Bal. in margarita: quod contumacia diciur iudicia contemptus l. de etate. §. qui tacuit. ff. de inter. actio. Idem Bal. in. c. auditis. supra de procura. Et quod tanto maior videtur / quanto txre minori consurgit. glo. pe. in. c. duo sunt. xcvi. di. ii. q. vii. non possunt. Et hanc glo. ibi approbat Prepo. dicens: quod ic quotidie allegatur. Et sic contumacia nimia facit excedimo. dum in puniendo. tex. singul. in l. fulcinus. in. §. fi. ff. qui. ex cau. in posses. ea

¶ Et contumaci in vna causa potest iude denegare iurisditionem in alia in penam contumacie. glo. in verbo decreto. in l. sed et si ff. ex quib. cau. maio. quam Bain. c. grauis. nu. xvi. supra de resti. spolia. reputauit ad propositifingularem / quod intellige inter easdem personas et iudice decernente / hinc idem Bal. in marga. in verbo contumacia. in prin. ci tat: quod contumacia claudit copia iudicis et iudicii quousque contumax refecerit aduersario damna et expensas. tex. no. in.. sancmus. C. de iudi. siue ad peremptorium non venerit siue non venerit post primum non pereptorium: postea veniat ad secundum no. supra de proba. c. quoniam / super verbo. dilationis / et de procuratori. ex insinuatione.

¶ Et his contumacibus nulla pena statuta reperitur in iure / sed solum condemnatis: testatur Inno. in. d. c. de causis. in finalibus verbis. supra de offi. delega.

¶ Unum tamen noomitto quod voluit Idem Bal. in marga. vbi. supra. in fine: quod si quicontuma fuerit in processu nihilominus citari debet ad sententiam diffinitiuam: glo. pe. in l. iubemus. C. de iudi. Secusin interlocutoria

¶ Item contumacia non nocet / nisi in eo ad quod quis est citatus l. aut qui aliter ff. quod vi aut clam. not. Bal. in l. non ignorat. in fine. C. de fruc. et litium expen. Balo. in con. 4. quidam A vo. 5. allegat Inno. in. c. consuluit. supra d offi. delega. Paul. de cast. con. cccxvi. certum est. in prima pate. Et dic. Citatus legitime: alias secus. pro quo vide Iaso in con. 145. circa duo. vol. 4. Io. de imol. in consi. 97. nu. 4 in causa / dico in. c. quamuis. nu. ii. infra. de offi. de leg. vide in similiIo. mo. in. c. sequen. nu. ii.

¶ Et in proposito thematis habes ad vnum attendere quod no. Bar. in l. sepulchri. ff. de sepul. viola. quod quando iudex in aliqua causa praeuenit cognoscendo iux- ta id quod habetur in l. si quis postea. ff. de iudi. et in. c. proposuisti. supra de foro competenti et pendente lite / alter vult in eadem causa cognoscere / si conuentus fuit contumax coram primo iudice non potest coram secundo de litis pendentia opponere. tradit Sozinus con. 237. colum 1 difficultatem.

¶ Preterea in eodem proposito thematis / habes etiam attendere quod non sufficit / vt quis dicatur contumax / quando non compare. quia propter hoc non dicitur contumax / sed oportet quod pars ad uersa compares: vt supra diximus accuset absentis et non comparentis contumaciam / tex. est no. in l. properandum. §. et si quidem ib absentiam incusante. C. de iudi. vbi Iason post alios. nu. v. dicit quod ad hoc vt quis dicatur contumax non sufficit quod quia sit citatus et non comparuerit / sed requiritur quod pars aduerseius contumaciam accusauerit in actis / quod est de mente Bal. ibi dum dicit: quod ad conuincendum contumaciam non solum sufficit comparitio / sed contumacie accusatio. Et ista est practica communis iustificata aduocatorum dicentium: et hoc presente et accusante contumaciam talis. Bar. in l. arbiter la. i ff. de arbi. quod placet domino meo de Ripa in repetitio. ca. primi. in. supra not. in ersi. amplia quinto. supra de iudi.

¶ Uide Alexan. com. 100 discussis. volu. v. Et istud dic procedere in ciuilibus / secus in criminalibus / maxime quando iudex procedit ex officio. no. Alex. con. cxx. nu. vii. viso processu inquisitionis. vol. vii. Unde etique in simili de solutione fienda in certo loco / et neuter conparet in eo: quia tunc debitor non dicitur in mora. Deciuiconsi. 566 promisit. Probus

RElatio. vide que de relatio ne tradit Decius. consilio. 497. accurate. Probus

¶ Postulatio continetur. Adtho. de butrio. in. c. fi. col. xiiii. de consuetu. dicit: quod quando duo extrema sunt supposita legis interpretate / consuetudo in terpretans in vno extenditur ad aliud per adducta per eum

¶ Et procedit hec limitatio secundum Rochum de curte in repeti. di.c. i. Carta mihi. xvi. col. prima. in versi. tertio la. mitatur nedum quando duo sunt simpliciter parificata sed etiam quando reperiuntur a iure communiter parificata in dispositionibus. vt est videre in electione / postulatione / et prosentatione que per iura sexti in pluribus parificantur. Na talis assueta parificatio faciet quod consuetudo in vno extem detur ad reliquum. Probus

¶ Contra. dictio hec contrarietatem effectus notat. sicut dictio per contrarium. insti. de sena. consul. orficia. in prim dictio. vero econtra etecontrario significant conuersionem ordinis cum suis qualitatibus l. cum hi. §. fi. ff. de transac. glo. habes in l. duobus. §. fi. ff. de iureiur. Probus

¶ Facit pendere. de natura conditionis est / non statim inducere: sed suspendere actum in euentum vl defectum inoditione

¶ Et hoc non solum in conditione expressa sed etiam taci ta. no. in l. quia. ff de pac. tradit Maria. Sozi. con. cxxi. col. ii. visa contingentia. Probus

¶ Certa cui. Car. con. 99. dico quod acceptatio / per hodictum Io. mo. Archi. et Io. And. hic dicit non sufficera beneficium vacare vt conferatur. Sm necesse emquod collatori de vacatione constet dixi supra in. c. primo. de constitutione. Probus.

¶ Perplexitatem. verba instrumenti et scripture debent itaintelligi vt non contineant in se perplexitatem quendam vel repugnantiam. text in capi. inter dilectos. §. ceterum supra de fide instrumen. quem ad hoc allegat Antho. in capi. cum tu. colum. v. et ibi Panor. supra de prescrip. facit text in l. nam ad ea. ff. de conditioni. et demonstra. Bar. in lege in§. Idem quesiit. ff. de conditione indebi. tex. in l. fi. in fiff. de rescin. vendi. per quem dicit ibi Areti. quod pacta vnius contractus debent sic intelligi: vt cesset omnis absonus intellectus / et vnum non remoueat aliud / firmat Sozi. per hec / con. clix. colum. vii. in presenti / vide Petrum de Ancha. con. lxii. duplici respectu

¶ Et in proposito attende ad ea que citat Alexan. in conxv. nume. vi. viso processu. volu. 3. quod si per pactum / est promissum de nullitate sententie: non intelligitur de illa nullitate que resultat a perplexitate et repugnantia / quia etiam legislator actum repugnantem non potest in esse producere: imo nec etiam summus deus de quo meminit Iason in con. 148. colum. 3 viso processu. volu. 4. allegat Ang. consi. clxxxvii. in fine hic punctus prima fronte

¶ Dic preterea: quod in iudiciis vitanda est perplexitas / et ganeraliter in qualibet dispositione quod dic / vt in l. si titius ff. de conditio. insti. et. supra de offi. delega. cap. cum contingat. et. xiii. distin. cap. nerui. testatur Petr. de Ancha. in cap. in terposita. nume. vi. supra de appella¬

¶ Et dic: quod perplexitas dicitur quando aliqua duo seofferunt / et alterum qualecunque sit adimplendo sequitur vel impossibilitas / vel contrarietas / aut aliquod inconueniens probat glo. xiii. disti. in summa / vbi exemplificat de iudeis qui erant in perplexitate circa mortem Christi. Nam illi morti tradendo: peccabant occidendo innocentem: si mor ti non tradidissent faciebant / vt dicebant contra eorum le gem disponentem: quod qui se diceret filium dei morte morere tur iuxta verbum euange. quia filium dei se fecit

¶ Ulterius in materia dic: quod est quedam perplexita resolubilis: et alia quam non resolubilem appellamus / prima quando eligendo alterum extremorum non sequitur in possibile / nec contrarietas / sed tantummodo aliquod inconueniens / non resolubilis / dicitur quando electo altero extremorum qualecunque sit sequitur impossibilitas vel contrarietas: vt in casu. d. l. si titius: quando testator dixit hoc modo.

¶ Si titius sit heres: volo quod Iohannes sit heres / non potest verificari cum sit impossibile. Si vero est resolubilis / licet sequatur aliquod inconueniens non vitiatur: sed debet euitari maius inconueniens / et eligi extremum: in quo militat minus inconueniens. cap. duo mala. xxiii. distin. Uide Brunel. in tracta. de spon. et ma. conclu. xxxiii. versi. circa secundam impossibilitatem. Probus

¶ Potest contrahi: hic resultat: quod non semper milita argu. de matrimonio spirituali ad carnale / de quo per Propo. Alexan. in cap. fina. nume. 7. supra de spon. duorum / vbi dicit: quod papa separat matrimonium spirituale / secus carnale quod est inductum de iure diuino. Et de sui substanti requirit indiuiduam vnitatem.

¶ Spirituale autem est inductum de iure diuino et ab ecclesia. Panor. in cap. postulasti. supra de rescr. et Car. in cle. grtie. de rescr. vide Iaso. in auten. si qua mulier. nume. xi. C. sacrosanc. eccle. Probus

¶ Rcprobatur. Roma. con. cccxvii. circa propositum citat quod symoniam committit qui facit vel dat aliquid pro consequendo beneficio. Etiam si spirituale sit / puta beneficium. Aliud argu. not. in cap. ex parte / el primo. supra de offi. delega. prima q. i. ordinationes. cap. fina. supra de pac. glo. i pragma. in titu. de elec. in. §. ego. in verbo temporalis / secundum quam / et ibi in verbo Symoniacam. §. quod si aliter ait quod multum dominatur in regno Francie ipsa Svmonia. Probus.

¶ Macula. Ude que dico in cap. statutum / el primo de proben. infra. Et in proposito / quod ecclesia est cultrix iusticie / et non patitur contra iusticiam aliquid fieri in se / vel in alterum. tex. in cap. i. §. i. de alie. feudi. Probus

¶ Dubios / vide quod voluit Bald. in cap. fina. supra de postu. prela. quod dubietas non solum in facto: sed etiam in iure parit anxietatem / et est quedam tenebra mentis. ff. de iur. patro. l. diui fratres / nisi possit / sedari consultis peritioribus: vt C. de inge. et manu. l. si auiam

¶ Et dic de consulendis peritioribus / vt not. Bald. in l. iuris ignorantia. C. qui admitti / vbi inter alia dicit: quod sicur rustici et mulieres vadunt ad siluam pro lignis / et ad ciui tatem pro indulgentiis. Ita debent ire ad doctos pro consiliis. refert Ioan. de Anania. in cap. quoniam. nume. 6. supra de symo. Et de incertitudine et dubio: vide quae tradit Pet. de Ancha. con. ccxvi. col. i. nos Bartholomeus etc. Probus.

¶ Et est ratio / inquantum Ioan. mona. hic dicit alternatiuam fore dubiam: intelligas sane nisi quelibet pars alternatiue concluderet et fundaret intentionem: notat Alexan. in con. clii. in prin. viso processu. volu. v. Probus

¶ Est dubia. Idem dic de disiunctiua. Alexan. con l. nu. x. in causa. volu. vi. Probus

¶ Copulatiua. que quando cadit inter orationes per suiprincipaliter copulatas non habet vim copule / sed potius vim dictionis continuatiue ponit Bar. in l. si is qui ducenta. §. vtrum. ff de reb. dub. Maria. Sozinus. con liii. col. v. consiliis

¶ Facit quod notat Alex. con. xxxv. col. fi viso themate. vol. vi. quod licet copula. et debeat stare inter diuersa glo. in rubff. de iur. et fac. igno. tamen stare potest copula inter genus. et speciem vt patet in rub. C. de serui. et aqua. et ibi glo. et non Bar. in. l. in fraudem. § neque. ff. de iure fisci quae non sunt diuersa cum vnum comprehendatur in alio

¶ Uide preterea que dico de copulatiua in regula plus / et licet de natura copule requiratur vtranque partem esse veram iuribus vulgatis: habens tamen zenzel. quem ibi sequiin Car. in cle. plerisque isto ti. dicentem quod dispositio di. cle. lo. quentis de ecclesia carente clero: et populo habebit locietiam in ecclesia carente populo tantum / licet non cleroquia accipiendo seu considerando clerum et populum coniunctim carens altero tantum dicitur clero et populo carere arg. l. cum eiusdem. ff. de edil. edicto. Istud tamen nonplacet glo. in. d. cle. in plerisque / in verbo / et populo / qua sequitur ibi Paul. de eliaza. prout refert Alex. con. xxv. versivenio ad secundum consideratis verbis. vol. vii. cui videtur adherere et merito vide postremo eundem Alex. in consi. xx. nu. vii. ponderatis. vol. iii. Probus

¶ Certa. vt dicitur de articulo iuris qui est certus Maria. Sozi. con. li. col. ii. prestantissime doctor. Probus

¶ Pater. hoc verbum pater grecum est i genitor / patet enim dictus est eo quod patratione rei veneree peracta filium procreat vel quod melius est dicit Archi. in. c. presens: in prin. xx. q. iii. a greco panihatur id est omnia seruans.

¶ Pater enim dignitatis et honoris est nomen vnde sanctos patres dicimus. Et pater dicitur pluribus modis dei tate / doctria / senectute et generositate. et aliis notatis per Archi. in. c. fi. col. ii. xxii. q. ii. Probus

¶ Nupti e contrahuntur. hic videtur velle inferre Io. mo.¬ quod consensus patris sit de essentia matrimonii filie: vt videlicet filia non possit contrahere sine consensu patris: quod non admittas de iure canonico / prout late per Decium in regula / nuptias / de regul. iur.

¶ Et licet consensus non interuenerit patris tenetur tameneam dotare glo. in. c. fi. xxxii. q. ii. pro quo Panor. in. c. primo de adul. Et ideo nec exheredari vt ibi late per eundem Decium qui etiam loquitur de filio nisi dicas quod requiratur consensus de honestate solum. glo. in. c. cum virum. in ver. deuotio. supra de regul. iuris glo. in capitulo. sufficiat xxvii. q. ii. in verbo / solus in fine. Probus

¶ Eligi / et sic quod per ostium intret non aliunde Ioan. mo. in. c. i. de regul. iur. vide que de electione et collatione conditionali facta per inferiores / a papa tradit Domi. in concilio. lxxxxiiii. quia istud dubium. Probus

DIuiditur. dic rem diuisam dilucidius et melius intelligi. glo. post tex. ibi in l. prima in prin. ff. de doli mali et met. excep. Idem in. §. sed non vsque. in sti. de lega. tex. cum glo. in. §. igitur in prohe. insti. in verbo partiri iussimus. glo. in verbo sufficere in auten. vt iudi. sinquo suffra. in prin. cum dicat nihil esse tam magnum quia per partes diuisum fiat quastnihil multomagis vbi aliquid paruum erit in partes diuisum nihil apparebit. vide que dixi. supra. in prohe. premissis. addendo quod voluit Bal. in consilio. cccxlvii. col. ii. ecceformata. in. iii. parte dum ait: quod nihil rite vel recte fit sine ordinis compositione tum quia qui bene diuidit proximus. est veritati. tum etiam quia vbi non est ordo non potest est se substantia / siue dicamus. quod ordo dicatur substantiuum siue adiectiuum quod est de esse rei. Probus

¶ De camera. intellige apostolica cuius officiales maxmam habent facultatem. Notat Decius con. cccciiii. viso. et con. ccccvii. nu. vii. visis et diligenter:

¶ Uide que de camera ipsa ac camera contradictarum et cancellaria apostolica per nos dicitur in tractatu de mandat apostolicis. Probus

¶ Ibi est curia. etiam curia dicitur esse in illo loco ad quam est destinata. licet ad illum locum nondum accesserit. testatur vpol. de Marsil. con. xciiii. nu. xx. auxilium dm non me deserat. allegat cle. ne romani. de eleg.

¶ Item in simili vbi est rex ibi est curia. seu territorium. Neapol. vide Decium. cclxv. nu. l. illustrissime. et ibiquae dominr vide preterea glo. in pragma. in ti. de colla. in. §. cui rei in verbo curiam. et de elec. in. §. censuit. in verbo curia. Et dicit Inno. in. c. ego. N supra de iureiur. Quod limina apostolorum dicum tur esse ibi / vbi est papa / per que verba roma. singul. cxlv. verificat dictum Io. mo. pro quo dicit non fore tex. in mumdo / licet multi multos allegent. Et vbi est papa ibi est patria communis. Inno. in. c. fi. supra de dilatio. Bald. in l. ii. §. ligatis. ff. de iudi. idem Bal. in l. rescripta. col. pe. C. de preci. impe offer. idem Bal. in l. ii. §. miles. ff. de his qui not. infa¬

¶ Et attende quod de romana curia solet dici quod non vult oue sine lana: et curiales cardinalium et prelatorum admittuni. in paradiso: sine examine etiam inter martyres. Neuiza. in silua cartha mihi. lxxi. col. iiii. Et plerumque moriuntur in paleis nisi de gratia speciali decedant in hospitali. Pro quo illud / quod curia dominorum est probatoria meritorum. Et subdit. Io. And. in. c. vnico. col. prima infra de statu regul. hos versus. Curia ius curat / Meretrix dicta est curia. Et ad reprehensionem curiarum. dicit alter. Curia curarum genitrix / nutrixque malorum. Ignotis notos inhonestis equat honestos.

¶ Et postremo vide de significatione huius dictionis curia per Maria. Sozi. con. lxxvi. col. ii. in causa. et per Areti. in con. xv. in prin. Reuerendissime Probus

¶Concdane. proampliri hulus conclauis descriptionet vide librum primum cerimoniarum sancte Romane ecclesie. in prin. Probus

¶ Signisque. Maria Sozi. con. lxi. colum. vi. versic. Tertius et vltimus. in praesenti dicit quod ex signis cognoscitur santtas mentis et subdit quod quilibet presumitur sane mentis. l. nec eodicillos. C. de codicil. vbi etiam dicitur quod asserenti contrarium incumbit onus probandi. Ad idem con. clxv. col. v. visis / quod ex signis cognoscitur actus dubius

¶ Et in proposito Io. mo. hic vide glo. in verbo mutus. in l. Item quia. ff de pac. et l. labeo. eo. ti. glo. annuisset in l. prim et ibi scriben. ff. de verbo. obliga. dicitque vnum in proposito notandum Petrus de Ancha. con. 88. in fine premissa facti serie. quod signis et actibus deputatis alicui facto iudici. mus de illo prout facta demonstrant. l. iii. in prin. ff. quod quii que iuris: ibi siue vsus fuerit siue non

¶ Hinc dicimus quod agrauamine comminato / licet non illato potest appellari l. si quis prouocatione. C. de appella. Et lex dicit quod melius est ante tempus occurrere quam post vulneratam causam remedium querere l. prima. C. quando liceat sine iudi. cui conuenit illud terentii. Malo nos ante prospicere quam vlcisci accepta iniuria. Probus

¶ Concorditer istud verbum concorditer importat. in nemine discrepante / patet ex ethymologia vocabuli: dicicitur enim a con quod est simul / quod argumentum reperitur in iure validum l. ii. §. appellata. et ibi scriben. ff. si cerpeta. Iason in l. imperium. col. iiii. ff. de iurisdictione omnium iudic. Ang. insti. de testa. in prin. Bald. in l. conuenticulam. col. ii. C. de epi. et cler. Iason post Alex. in l. i. ff. de acqui. po. cum similibus

¶ Et quod non solum verificetur ethymologia vocabuli probo per tex. c. in causis. supra hoc ti. vbi factum a maiori parte capituli et factum concorditer ponuntur: vt diuersa glo. in cle. Neromani. in verbo concorditer isto tit. quam ibi sequitur. Car. et Imola. Ude alex. imolam co. cxxiiii. nu. ii. vol. ii. in causa. Car. tamen in. d. c. non potest. sibi contrarius voluit dicere quod sufficit quod fueritur factum a maiori parte vt dicatur concorditer / tamen teneas primam quam tenet Panor. in d. c. non potest. nu. xvi. et illam dicit fore tenendam simpliciter. Fely. ibi col. pe. vbi per eum prortraque parte quem vrde pro ampla remissione et placet Alex. con. xlviii. volumine. vii. Probus

¶ Antiquitati: vide Ioann. mona. in. c. statutam. supra de rescrip. Probus

¶ Dolent. Paul. de castro. con. 414. nu. ii. in facto presenti / prima parte dicit quod deficiente capite membra arescet. xxiiii. q. i. c. loquitur. xxiii. q. vii. quemadmodum

¶ Et ideo quemadmodum caput subuenit membris ita et econtra membra debent capiti subuenire. Et subdit in proposito nostro quod romana ecclesia est mater et magistra omnium aliarum ecclesiarum. Alie vero dicuntur filiie. c. primo. xii. distin. Que pro vtilitate aliarum inuigilat et non ctes ducit insomnes ipsaque regit et gubernat / et subuenit eis / cum opus est: tanquam mater filiabus: vt in prohe. huius libri. vide cal. con. vii. col. ante pe.

¶ Et sic econtra debe ntalie tanquam filie bone sibi subuenire cum opus est l. cum non solum. §. ipsum antem filium. C. de bonis que libe. Possunt enim dici filie: quia solus dominus romanam fundauit ecclesiam cuius Papa capuest. c. primo. xxii. di. Alie vero particulares ecclesie funda te fuerunt non immediate achristo sed a petro: et eius suo cessoribus: Maxime in Italia / gallia / hyspania / et aphric. in quibus nullus alius apostolus legitur predicasse / nec ecclesias instituisse nisi Petrus et eius successores. c. fi. xi. distin.

¶ Facit in proposito illud vulgare quod cuius est caput eius sunt membra per quod substentatur dictum Bal. in. c. si diligenti. supra de prescr. Quod sicut ciuitas Eugibina est de immediata iurisdictione ecclesie et totus ducatus: ita etiam quelibet castra: et ville quod ibi sequitur. Fely. in colum. prima.

¶ Uide que dico de capite. in c. accusatus. de hereti.

¶ Et in eodem proposito dicit Sozinus pater. con. vii. colum. prima. nunc quesitorum. quod ille dicitur esse in quasi possessione iurisdictionis totius prouincie qui est in quasi possessione iurisdictionis in ciuitate que caput est tetius prouincie principatum obtinet. no. in l. prima. ff. de ofi. fi. pre. Ang. Probus

¶ Prorogabo. Uide de prorogatione alicuius gratie resiaut similis. Paulus de castro con. ccclxxxix. si consideremus. parte prima: vbi concludit quod prorogatio non est quid nouum a prorogato / et per prorogationem quid non diuersificatur: vt patet in homine: qui cum paruulus na¬ scitur et quotidie crescat: non tamen diuersificatur: sed vt que ad centum annos est idem homo. Et sic prorogatio dicitur prioris dispositionis extentio que debet esse eiusde forme et nature. glo. fi. et ibi domi. in. c. hi qui. de praeben. ho. lib. no. Bartho. in l. prima. §. et post operis. ff. de oper. nonunciatione: vbi inquit: quod prorogatio facta intelligitur cum omnibus qualitatibus rei prorogate. allegat text in l. ii. §. sed si iudex. ff. de iudi. sacit tex. in l. fi de inoffi. donaC. et in l. electio. §. si is quem. ff. de noxa. l. inter socerum. cum inter. ff. de pac. doct. et eadem lege et pacto proroga. tio facta videtur. Bal. in l. si constante. C. de dona. ante nup. Et sic instar contractus renouati qui videtur reneuari secundum formam prioris contractus / si de diuersita te non apparet. no. Bar. in l. si mihi et titio. circa finem. ff. de verbo obligatio. Bald. in l. prima. col. pe. in versi. sed qui si dominus. C. quando non pe. partes. qui quidam Bald. in l. legem. C. locati in proposito citat quod videtur facta re nouatio sub eisdem pignoribus / penis renunciationibus et clausulis que erant in priori contractu: sequitur Alex. con. xxviii. in fine ponderatis. vol. iiii. et Deci. consi. ccccvii. nume. viii. visis. Ad idem dicamus de relatione que videtur facta cum omnibus eius qualitatibus. Bart. in l. prima. ff. de recep. arbi. Idem Decius. d. con. ccccvii. nume ix. Ad idem facit quod idem Decius no. con. 414. numen vi. viso ibi. Quia cum relatio relata sit ad statutum omnequalitates que sunt in statutis videntur esse in renuncias tione expressa l. asse toto. ff. de heredib. institu. l. ait pretor. §. si iudex. ff. de re iudic. l. si ita. ff. de conditio. et demon

¶ Adde que in simili tradit Decius. con. ii. nume. ii. Et pro tenui / post Bart. in l. si ita stipulatus. §. grisogonus. ff. de verbo. obliga. quod quando tendit ad vnum et eundem effectum cum obligatione principali: vt est obligatio fide iussoris qualitas principalis dispositionis in accessoria repetita intelligitur / allegat bonum tex. in l. si vt propo. nitur ff de fideiusso. vbi qualitas loci apposita in principali repetita intelligitur in obligatione fideiussoris. qua simpliciter promisit. Probus

¶ Uenetorum. apud quos iusticia naturalis tollitur not Petrus de Ancha. con. ccxliii. col. ii. iuxta ordinem

¶ Et dic venetorum qui non recognoscunt superiorem: t locum principis obtinent in ipsorum ciuitate et subditis. Paul. de castro con. cccxvii. nu. v. viso et examinato. in prima parte. et latissime per Iasonem in con. lxx. vol. ii

¶ Et de Ianuen. vide eundem Paul. con. 423. quia. cio eparte / Et inquantum diximus: quod veneti non recognoscumsuperiorem non tamen intelligas quod id prescripserint contra imperatorem quia illud dicitur vsurpatio. Et licet fateamur fore prescriptionem non tamen potuerunt excutere iugum subiectionis / quominus dicantur recognoscere imperatorem / quia non potest ciuitas prescribere: ne subsit alicui. Panor. in c. cum non liceat. in fi. supra de prescrip. e. in. c. per venerabilem. col. fi. supra qui filii sunt legitimi. facit quoa not. Ang. in l. hoc autem. in fine. ff. de serui. vrban. predio. vbi concludit. quod aut quis vult prescribere iurisditione et imperium iun aliquo loco communicatiue: seu cumulatiue cum imperatore et potest. Aut vult prescribere imperium abdit catiue et priuatiue ad imperatorem et nonpotest: quia liber. tus principem contra prescribe. notat Decius. com. 397. nu. ix. viso puncto quem vide. con. 357. col. ii. in casu magnificivbi dicit quod ciuitates non recognoscentes superiorem habent iura principis. Bar. in l. prima. de bo. vac. lib. x. C. in l. prima. §. de qua re. ff. de postul. in l. hostes. col. fi ff. de cap. in l. infamen in fi. ff. de publicis. iudic. in l. acta. §. de amplianda. ff de re iudi. firmat et late prout et dictum sequens idem Iason in. d. con. lxx. col. ii. vbi subdit quod dux Mediolani non recognoscit superiorem in temporalibus

¶ Et subdit vbi. supra Decius quod florentini non recognoscunt superiorem et in eorum territorio habent ius imperatoris. Bar. in l. hostes. ff. de cap. firmat Panor. in con. xc. sub nu. vi. Quo ad primum dubium. vide roma. con. lix. nu. vii. ad discutiendum. Probus.

VT circa / hec dictio circa sepminuit in testimoniis ferendis. maxime quando requiritur probatio certi temporis / probat theorica. Nam vbicumque per testes est probandum aliquid factum fuisse infra aliquod tempus: tunc si testis deponens de tempore addit illa verba vel circa / numquam probat text est not. ibi circiter. xii. an. supra de despon. impub. Ubi Antho. de Butrio in fine / dicit menti tenendum: et declaratibi quod temporis interuallum importat hec dictio.

¶ Istud dictum placet Alexan. consi. lxvi. col. ii. in causa et lite. volu. vii. Et consilio. xxix. nume. v. clarissime doctor eo. volu. Idem Alexan. consi. clxxxiii. in versiculo / rurius ab alio. eo. volu. et consi. sequen. nume. ix. et in consi. lxxxviii. nume. xv. quniam ome datum. volu. v. vbi dicit quod hec dictio potest referri ad allquot paucos / plus vel minus quod coprobat ibi. Probus

¶ Ad malum. facit illud BHene. viii. capi. in fine / et Bald. in prohe. Decretal. Luc. de penna. in l. quicunque. colum. iiii versi. xix. presumitur de apo. publi. lib. x. C. Barba. in prohe. cle. in fine. §. quoniam nulla / vbi reddit rationem / quia homo malum potest per seipsum. Bonum non. nisi per gratiam / de conse. distin. iiii. cap. finat

¶ Item quia homo malori electione et subtiliori iudicio indiget in bono / quam in malo. xii. distin. cap. quod dicit Dominus. Idem Barba. in clemen. prima / de summa tri. Idem in cap. cum esses in fine. v. not. supra de testamen. Et Uanguel. n. d. prophe. cle. vbi dicit in. iii. confi. debere intelligi de oni etate in qua post dolus cadere / et ita in adolescetia qua est capat doli. xxxiii. q. ii. in adolescentia. Et nemo est qui non erren. Paulus de castro per illum tex. in l. quamuis ratio nes. ff. d. conditio. et demonstra. qui pro singulari notatur a Bal. in pro hereditariis. ff. de heredi. actio. ad hoc quod modicus error in calcuto factus bona fide non rescindit actum. Prohoc vide eundem Bald. in cap. si proponente. supra de rescri.

¶ In proposito dicit Horatius. Heu vitiis nemo sine nascitur optimus ille est qui minimis vrgetur. Imo quotidio sumus deteriores.

¶ Hinc Bald. in dicto prohemio: quod omnis caro de facili corrumpit viam suam quia est lubrica maxime in iuuene. Flo. in rubri. finium regundo. Et ratio: quia malum est facile / bonum difficile. Philorophus. ii. ethi. Pro hoc vide que tradit de selua: in suo tracta. de benefi. prima parte. colum. iii. versiculo circatertium: et glo. in prohe. pragma. in verbo / nequitia. Probus

¶ Indefinita equipollet vniuersali. Bar. in l. prima. §. sed et si certum. nume. iii. ff. de ventr. in po. mitten. dicit: quod in dennita equipollet vniuersali / etiam in odiosis: quando profertur a lege. Cum non sit ratio quare magis rereratur ad mum quam aliud. Imo pius: si lex loquitur in persona vnius singularis videt loqd vniuersaliter et illa persona videt ad lecta gratia exepli vt in prophe. consti. in fine. C. Secus si proferatur ab homine. Istud comprobat idem Bar. in l. nominatim. nu. iii. ff. de liber. et postu. Iason. in l. bene est. nu. vii. ff. de reb. credi. et in. d. l. nominatim. nu. xviii. secus in rauorab libus puta alimentorum Bar. in l. quidem. ff. de vino et olelega.

¶ Et dic quod quotiens omnium particularium cadem est ratio. tunc indefinita equipollet vniuersali. et idem iuris est in vno quod in aio l. si pluribus. de lega. primo. vbi Bar. et Di. in prohemio. de reg. iur infra Alex. co. cxviii. nu. ii. vol. i. Idem. iiii. vol. con. xxvi. nu. iiii. quod indefinita in singulari prolata / siue circa res. siue circa personas equipollet vniuersali quando omnium contentorum sub indefinita eadem est ratio / firmat Di. in rub. de regul. iur. Bar. in l. pluribus. de lega. ii. facit tex. in l. obligatione gnali. ff. de pigno. Decius con. clxxiii. nu. iii. viso processu. Paul. de castro. con. cliii. col. ii. super primo dubio in prima parte. Alex. con. cci. nu. xiii. perspectis verbis. vol. vi. et ibi allegat plura iura et auctoritates multas

¶ In teffibus tanen indefinita non equipollet vninersali. Alex. con. cviii. nu. xiii. vol. ii. in causa et lite. et con. ccxli. In ca domnorum. vol. vii. et Iason in. d. l. nonatim. nu. xx. E ratio est: quia dicta eorum debent de necessitate conclude re. Istud fuit dictum singulare Inno. in. c. auditis. col. ii. in verbo. exceptionem. supra eo. ti. quod placet Panor. ibi. nu. xvi. et Fely. nu. 24. versi. gusta etiam quotidianum ad quen¬. te remitto: et ea quadduntur. supra ad Panor. vltra quos videm Dcium. in l. contractus. nu. xx. ff. de regulis iur. in proposir. que. supra dicta fuere. Oldra. con. 172. nu. xviii. quod exordum quia omnes fere / dicit quod indefinita honis non equipollet vt ueriali in materia non necessaria. Et pro premissis Decicon. 343. nu. ii. viso consilio. dicit / quod indefinita ipsa non eco pollet in materia odiosa vniuersali l. ii. ff. de liber. et posthu. Etiam si materia non sit odiosa non equipollet vniuersali: quando est diuersa ratio / no. per Di. in rub. de regul. iur. Bar. in l. si pluribus. de lega. ii. Probus

¶ Persona representata: Roma. con. 436 nu. ii. quod ex orditur. Quod indultum Petri hoc comprobat / subdit tmume de stricta vocabuli significatione et maxime in materia cuius verba sunt restringenda vt in indulto / verbum persone. non comprehendit vniuersitatem allegantem. Item quecunque. C. de sacrosanct. eccle. et. l. si quis. in tantam. C. vnde vi. et l. metum. §. aduertendum. ff. quod met. ca. Secus de larga fignificatione verbi. d. l. mortuo. et l. prima iuncta c. nihil interest. ff. ad macedo. et quod notat glo. in l. eos. §. ereros. in verbo. vsurarum. C. de vsur.

¶ Et sic aliud est in materia restringibili: et aliud in materia larga siue in materia odiosa et fauorabili¬

¶ Pro qua distinctione habeo duo dicta Bal. Primum in rub. C. ad trebel. vbi dicit quod si quis promittit deredere aliquem contra omnem personam non comprehendit vniuensitatem quia apellatione persone non venit vniuersitas / prohoc concordant idem Bal. et Paul. de castro in d. autem Item quicunque. quod si quis constituitur procurator ad agendum contra quecunque personam / non intelligitur constititus ad agendum contra vniuersitatem. Ad idem. quod notat Roma. con. cccc. queritur an statutum / quod statutum disponens fieri compromissum inter personas / non comprehendit vniuersitatem. Aliud dictum Bal. in. c. primo de no. forma fidelita. vbi dicit quod si quis promisit deffendere contra omnem hominem: quod tenetur: defendere contra vni uersitatem / quod dictum refert et sequitur And. barba. in c. cum non ab homine. supra de iud.

¶ Et quod hec dicta debeant intelligi in duobus diuersis. o dioso vidlicet et rauorabili. habes doctrinam Panor. in. c. nouit not i. quem sequitur ibi Imola. supra de his que flunt a prela. si ne comensu capituli / scilicet quod dictum Bal. in. d. c. primo de no. for. fideli. lo quit in materia fauorabili scilicet in deffensio ne que est tantum fauorabilis quod princeps eam tollere non potest / eo quia de lure gentium. Aliud vero dictum Bal. lo. quitur in agendo / et sic in materia odiosa pro hoc regula in ris fauorabiliores sunt relque actores / contra tamen hac distinctionem facit quod. supra diximus post Roma. con. cccc. videlicet de statuto disponente fieri compromissum et sic concordiam quod videtur fauorabile secundum Bal. in l. qui se patris. C. vn. de liberi / tu tamen dic. id non obstare / quia Bal. in. d. l qui so patris loquitur in statuto compellete affines ad cocordiam et tunc est bne fauorabile vt ibi fatet Iason / secus in statuto simplici loquente de onibus personis / quia tunc non est rauorabile eo quia contra ius. cum persone debeat venire adc compromissum suamera volutate. c. primo ibi ex comuni placito. supra de arbit.

¶ Et pro comprobatione praemissorum: vide etiam Sozl. co. 275. col. 5. in causa fratrum. vbi dicit: quod dispositio odiosa et stricta que loquitur de persona non habet locum in vniuersitate. Uo. luit Ang. in. d. l. metum. §. sed animaduertendum. ff. quod met. causa. Bal. in. c. i. si conuenticulam. de pace iura. firmanper illum tex. Bal. in rub. C. ad trebel. Probus

¶ Non vera. Idem Io. mo. in. c. Romana. de senten. excommunica. vide de persona representata / et an filius representet personam patris defuncti per Alex. in con. cciiii. col. ii. volu. ii. et latius per Decium. con. 444. concurrit patruus. et consi. 527. in ciuitate. Probus

¶ Et singula. Ista verba exigunt concursum singulor que apta sunt comprehendi l. si is qui ducenta. §. vtrum. ff. de reb. dub. l. si necessarias. § anima. ff. de pig. actio. tradit. Antho. de Butrio. consi. xix. colum. secunda. quia hic agis tur de auctoritate episcopali. Probus

¶ Datum episcopo. secundum glo. hic / ista est communis opinio quam etiam tenent domini de Rota. in antiqu. deci. 819. Probus

¶ Manuum. etiam manuum dic fore officium / humanum corpus deffendere: iuxta illud. Manus enim sunt arma ad tuitionem humani corporis naturaliter generata. Uidemus enim pueros in quibus nondum est formata malicia: tamen pro posse se manibus deffendunt Brutorum quoque sola natura viuentium eadem qualitas est: vt naturalibus armis puta rostris / connibus / vnguibus / calce / vel dentibus se tueantur.

¶ In proposito. Io. mo. Adde illud Exodi. xxiii. c. Ne iniumgas manum tua / vt pro impio dicas falsum testimonium. Probus

¶ Ad impossibile. Adde id quod voluit Bal. in. c. cum actessissent. col. 4. nu. xi. supra de constitutio. quod impossibilia velnimis difficilia sunt extra naturam humanum: de quo et aliis impossibilitatibus: vide siluam nup. carta michi. xxx. cum sequen. vbi inter alia citat Aristotelem. parte. xxviii. problema. 4 quod iuuenis castus est martir absque sanguinis effosione / Ratio videtur tradita per lucam de penna. in l. mulieres. col. vi. Io. de incol. lib. x. C. vbi dicit: quod arctissima est vita continentie / et laboriosum est continere: et pauci sine vitio carnis inueniuntur. Prepo. in rub. de spon. circa prin. in carursus. col. 4. qui cler. vel vouen. ca. fi. 4. no. de eo qui cogno. consang. vxo. sue. Io. Anna. in ca. significauit. col. ii. de adul. Guil. de montelauduno. in regula Nemo. in prin. hoc lib. de regul. iur. dicit: quod id quod non est in esse / nec potest esse non cadit in obligationem

¶ Item verba generalia non extenduntur ad impossibilia per ea que citantur apud Alexan. in co. cxxiii. nume. xiiii. Scripsit ecclesiasticus. vol. 4. quod sistatuto cauetur quod custos ville teneatur capere malefactores / quia non vide tur statutum comprehendere in genere illum quem in specie comprehendere non potuit / et sic non poterit capere clericum / et sic istud habet locum in odiosis et in penalibus. Probus.

¶ Legum interpres. Decius in. c. auaritie. supra de prebend. nume 9 per hoc comprobat opinionem cammunem quod monachi preferuntur regularibus canonicis / quia vt relatum est in curia Romana. Ita in processionibus obseruatur. Et sic vbique locorum attendi debet. Specul. in titu. de appel. §. de officio. versi. vt autem. Bald. in l. obseruare. § antequam ff de offi. proconsul. text in cap. fi. supra de foro compe. et in capi. cum non liceat. supra de prescriptio. Probus

¶ Nisi quis. Adde Ioan. Mona. in cap. Is qui infra hoc tit in princi. Probus

¶ Expressa. expressum dici quod verbis specificis fit Pro quo habes glo. no. in. c. inquisitores. in verbo. expresse infra. de hereti. cext. et ibi Io. and. in nouel. in. c. quia perici losum. in fine de senten. excommunica. hoc lib. Facit quod citat Antho. de Butrio. consi. xix. col. v. quod incipit. Quia hic. agitur de auctoritate episcopali: vbi tenet quod exprest. dicitur fieri / illud quod specialiter / et nominatim fit. Et per hoc infert quod in casu. c. Abbates. de priuilegiis. hoc lib. non dicitur expresse concendi abbatibus solennis benedictio / ne si de ea specialiter / et nominatim dicatur in priuilegio Pape. Hinc est quod vbicunque in rescriptis beneficialibus ex iuris dispositione requiritur expressa mentio :. non sufficit mentio de scendens ex consequentia verborum: set requiritur quod specificis verbisit expressa / vide pro hoc Panor. c. ad aures. supra de res. et doctri. nam Bal. in l. sed et si quis. §. quaesitum. col. 4. versi. venio ad quaestiones. ff. si quis cautio. vbi dicit: quod expressum dicitur quod voce profertur / veper scripturam apparet ad oculum. Id autem quod colligitur solum per rationem intellectualem illud dicitur tacitum: vt l. ian hoc iure. ff. de vulgari l. non recte. ff de fideiusso. Ad id quod notat Ioan. de Imola. in clemen. constitutionem. nu. 4. isto tit. vbi dicit. quod ius artat aliquem ad singularem. expressionem facti non sufficit expressio in genere nisi circum. stantie specifice exprimantur. c. pia. de excep. hoc. lib. ratio. quia quod fit in genere non dicitur fieri specifice l. pretor. §. quod autem. ff. de iniu. vide que in proposito de expresso deco. in. c. constitutionem de regula. et remissiue in. c. nullus infra hoc ti. et apud Alex. in con. cxxiii. col. prima. Scripsit eccle. fiasticus. vol. iiii. vbi adducitur tex. singularis pro hoc in l. fi § omnem autem. C. de admi. tutor. vbi Bar. quem ibi. sequuntur Bal. et Ang. dicunt se fecisse cassari infinita in strumenta tutele quia tex. requirit quod tutor specialiter promittat agere vtilia et praetermittere inutilia quod si non est ex pressum specialiter / non est satisfactum illi leg.

¶ Et subdit aliud nu. xii. quod vbi lex corrigens desiderat quio expresse fieri tunc ad satisfaciendum ei est necesse quod fiat ex presse verbis singularibus / et non alio modo l est si quis in primcipio testamenti. de lega. iii. in ver. sed hoc ita demum.

¶ Et per hec habes aliqualem vim expressi quod comprobo in simili / quia iura noua generaliter corrigentia nunquam intelliguntur corrigere leges ponentes casus speciales. glo. in l. sciendum. quam ibi Bar. et alii approbant. ff. qui satisda. cog. pro qua est tex. in l. in testamentis. C. de testamen vbi Raph. fulgo. ad hoc notat iuncta l. hac consultissimavbi glo. et doc. C. qui testa. fa. pos.

¶ Item quotienscunque lex apponit specialem fauorem certarum personarum lice. postea fiat reuocatoria generaliter / tamen non tollit nec corrigit illum specialem fauorem inductum illis certis personis l. decurionibus iuncta glo. et ibi Bar. et Ang. C. de silen. lib. xii. quod latius comprobat Iason in con. cxlvi. col. iii. presupposito. vol. iiii. Probus

¶ Obiciens crimina. ex obiectu tali non oritur actio iniuriarum / cum is fiat ad deffensionem aut iuris tuitionem. non autead inferendum iniuriam. pro hoc habes quod no. Guill. Bal. Ang. per illum tex. in l. fi. ff. quod quisque iur. vbi dicunt quod si ego reprobando testes contra me productos dicerim quod sunt infames / et ribaldi non teneor actione iniuriarum / quia obiectio mea facta est ad deffensionem meorum iurium / non autem ad inferendum iniuriam. Firmat Maria. Sozi. concxviii. col. ii. visa narrati puncti. vbi pro hoc allegat l. et qui maior. § libertus. ff. de bo. liber. / et subdit post predictos doc. quod vtile est dicere / quod non fecit animo iniuriandi. Et sic succedit regula quod executio iuris non habet iniuriam l. ini. riarum. §. primo. ff. de iniur. cum similibus

¶ Contrariam tamen sententiam reperio tenere Io. And. in additio. ad specu. in ti. de accusa. ad finem. et Pet. de Ascha. con. cccxxv. Super primo dubio subtiliter et ad plenim post Oldra con. liii. consueuit dubitari. An dicens alicu verbum quem Maria. Sozi. vbi supra sequitur dicens quod talis tenetur actione iniuriarum. per id quod habetur in l. si non omnes. et in l. si quidem. C. de iniur. et in l. si tibi. de libercausa. C.

¶ Et pro concordia opinionum dic primam procedere quando obiiciens probauit obiectum. secus si non propbauit. quod firmatur per no. in. c. i. hoc titu. et eo. lib. vbi dicitur quod o contra clericum crimina opponit: si non probat punitur / fin matur etiam. Nam ille qui opponit aliquem non esse idoneum fideiussorem quia pauperem dicit cum sit idoneus. tenetur actione iniuriarum. casus est rotondus vbi Bar. Ange. et alii. in l. si vero pro condemnato. §. qui pro rei qualitate. ff. qui satisda. cos

¶ Item ex quo non probauit presumitur calumniose excepisse ar. eorum que no. in l. ii. C. de calumnia. pro quo habet. doctrinam Io. mo. in. c. si forte. sub nu. ii. infra hoc titulo. Que presumptio cum qualitate verborum contumeliosa facit quod non tantum animo repellendi / sed iniuriandi presummatur deduxisse. Et licet in principio sit presumptio quod faciat gratia iuris suconseruandi tamen si ex fine il e.t ex defectu probationis surgit alia ura sumptio in contrarium scilicet quod fecerit animo iniuriandi. Et sic succedit quod fortior presumptio tollit aliam minus fortem presumptionem l. diuus. ff. de in integ. restitu. c. per litteras. vbi panor. supra de presump. sicut verisimilitudo maior. tollit minrem. Bal. in l. siue possidentis. circa finem. C. de verbo. Item vehemens presumptio naturalis tollit quamlibet opinionem contrariam l. eum qui probabilem. vbi Bal. C. de epiet. cle. Item in proposito. exitus acta probat dixi supra. in. c. cum aliquibus in verbo / finis / de rescriptis.

¶ Item qui probat quod deduxit etiam excipiendo calumniarvidetur l. i. C. de aduoca. diuer. iudi. cle. calumniam de penis Et sic hec vltima presumptio tollit primam. d. l. diuus. cum ibi no. ff. de integ. resti. mi. et in. c. cum inter. supra hoc ti. Imo contrillum qui deduxit crimem due sunt presumptiones (vna verborum) que sunt natura mala et contumeliosa. per que animsprobatur l. si non conuitii. C. de iniur. (altera defectus probationis) Et sic iste due presumptiones tollunt vnam per ea quae late dixi. supra. in. c. primo / in verbo. duo concurrentia. de rescrip. Et ideo in hoc secundo casu non releuat protestatio opponentis / quod non intendit excipere animo inturiandi per ea que no. doc. per tex. ibi in. c. cum te. supra de iureiur. quod protestatio non excusat quod indebite fit / vnde non minus tenetur de iniuria qui dicit salua reuerentia tu mentiris / ad idem quod in simili dicitude protestante quod non facit animo inuadendi quando propria auctoritate bonorum possessionem ingreditur. notat Iaso. consi. 146 vol. 4. in prin. Ratio in proposito / quia talis protestatiovidetur contraria facto / et sic non debet operari. ca. solicitu dinem. supra de appella. Bar. et alii. in l. non solum. §. morte. ff. de no. operis nuncia. Do. meus de Ripa. in. c. cum. M. supra de constitu. primo libro interpretationum.

¶ Pro hoc videtur viua ratio / quia alias esset dare facilem materiam delinquendo et facilem viam euitandi talem iuris dispositionem penalem / sa ex sola protestatione pars posset facere / quod actione iniuria: non teneretur quod non est dicendum / perid quod habetur. in l. conuenire. ff de pac. dotal. facit regula cum quod vnavia etc. de quo per Io. mo. supra nu. xxii. Probus

¶ In re appetibili. Dico. in. c. qui tacet. de regul. iur. Idem Ioan. Mona. in capi. contra. de hereti. et in capi. vnico. de despon. impub. infra. Probus

¶ Post decendium. quid dicendum de hac exceptione / t illa quod renunciatum est appellationi. An sint directe vel indurecte exceptiones incopetentis iudicis / vide per Petrum de Ancha. com. 372. pro declaratione istorum. Probus

¶ Ratam habere. vide Alexan. in consi. clxvii. viso processu. volu. ii. et consi. clxxxxiii. colum. prima viso processu. eo. volu. et consi. cx. col. ii. visis. volu. i. Probus

¶ Infra. vide que in proposito citat Alex. consi. xxxvi. nuviii. viso themate. vol. 4. et lapum allega. xxii. et quod in simili voluit Ioan. mo. in cap. quam sit. colum. fina infra ec

¶ Et sic lapsus temporis habet tacitum consensum. Hinc dicimus quod si post presentationem ab vno patronorum factam positi fuerit edictum iuxta. c. fi isto ti. Et post / alii patroni non con. paruerint in termino prefixo videntur aquieuisse dicte prosentationi: et vlterius contradicere non possunt. Io. an. in. c. ii de offi. vicarii. hoc lib. et ibi domi. refert Decius. con. clxxxii. circa finem / quod incipit causa venerabilis / qui subdit idem in electione: quia si contemptus non comparuit infra tempus statitum in edicto vlterius non auditur / vt concludunt Io. an. Ad tho. et Panor. post. alios / in. c. ii. supra de his que fiunt a prela¬

¶ Et pro comprobatione huiusmodi intenti habeo quod licet valeat appellatio quando dicitur appello ad iudicem conpetentem l. qui Rome. § pe. et ibi no. doc. ff. de verbo. obli. ga. glo. in l. cum proponas. et ibi Bald. et Sali. C. debo. auctoritate iud. pos. Bar. et alii / in l. i. §. si quid. ff. de appellaBal. in l. apertissimi. C. de iudi. tamen ratione incertitudi. nis / cum plures possint esse iudices competentes / vt put quando appellatur ab episcopo. Archiepiscopus Legatus de latere / et Papa (ad quos duos vltimos appellatur deiure ntro omisso medio. c. ad Romanam. ii. q. vi. c. si duobus. de appel. et. c. i. supra de offi. de leg.) Requiritur quod talis appellans declaret infra. x. dies praefixos ad appellandum coram quo velit prosequi dictam appellationem glo. est foralis in. c. si is cui. de offideleg. Hoc lib. Io. an. in regla in alternatiuis / in mercur. tangunt Io. de imol. et Paul. de cast. in. d. l. qui Rome. § pe. ff. de verbo. obliga. Idem Io. an. in addi. ad specu. in ti. de appel. §. Nunc tractemus. col. v. versi. Sed pone. Aliquis ita dicit: et in versi. Sed si quis dicit.

¶ Pro praemissis videtur vrgere quia ratihabitio: operatur rebus extantibus integris. Bar. in l. vxor. § si quis vxorem. ff. de adulte. Confirmat dinus. in l. pantonius in prin. ff. de aquir. hered. vbi dicit: quod si filiusfamilias mutuo accepit sine iussu patris: quo casu non tenetur proptesenatusco. macedo. et pater postea filio effecto sui iuris per emancipationem ratificat contractum mutui / nihil est / quia mutatus est status rei tempore ratihabitionis / nec est integraquod comprobat Alex. consi. clxvii. nu. iii. qui res. volu. vi.

¶ Contra Io. an. tamen et sequaces / repio specu. in. d. §. nunc tractemus. colum. fi. versi. Sed quod si quis dicit / vbi vult / quod si quis dicat simpostoliter appello / nec dicat ad quem intelligitur ad proximum sufperiorem. d. l. i. ff. de appel. maxine in regno Gallie. in quo neappellatur omisso medio et sic non est necesse exprimere ad quem iudicem quia genus quod non potest verificari nisi in vna specie non inducit incertitudinem / vt in simili de nomine appellationis no. in. c. ex parte l. et. c. quoniam abbas / vbi Panor. supra de offi. de leg. Item de iure communi / quia in dubio videtur quis non recedere a iure. ar.l. in obscuris. ff. de regn. iur. et sic velle vti iure communi. l. quamquam et. l. in testamento. C. de testa. milita. vide istud late comproba tum per nos in trac. de man. apostol. eo in loco quo tractatur designatura Pape.

¶ Sed de iura communi appellari debet ad. proximum superiorem. Nedum de iure ciuili l. imperatores. ff. de appella. sed etiam de iure nostro. c. delicti. el. ii. supra eo. no. idem specu. in. d. §. nunc tractemus / ibi gradatim / in prin. §. Ergo si debeat fieri gradatim nulla est incertitude quia videtur vt diximus appellari ad proximum superiorem: et ideo vt habeamus certitudinem non est necessaria de claratio. Cum incertitudo si qua sit reducatur ad certitudinem: per ea que supra dicta sunt de genere

¶ Hanc opinionem tenet Alex. de Imola. con. xii. col. fi. videretur prima consi. vol. vi. vbi dicit quod contraria loquuntur. quando apparebat quod appellans volebat vti via iuris communis et via iuris specialis / vt quia ab episcopo appellauerat alternatiue videlicet ad Archiepiscopum / vel ad Papam. Et sic remanet incerta / subdit tamen quod videtur appellatum ad immediatum superiorem. cum melius dicatur deuoluere appellatio ad eum ad quem deuoluitur iure communi: quam ad eiad quem deuoluitur iure speciali cum potiora sint ea quae de iure communi quam que sunt de iure speciali l. eius militis §. militia missus. ff. de testa. milita. Io. mo. in. c. priuilegium et ibi dico de priui leg. vide distinctionem Domi. in cap. si i cui: quam Alexand. citat vbi. supra. in fine vbi pro eius intento adducit rotam.

¶ Et licet Io. mo. hic videatur solum dicere de termino iuris. Idem tamen venit dicendum de tec mino hominis. notat Areti. in con. xvi. col. pe. presupponitur. Probus

¶ Indigent auxilio: firmant Io. mo in. c. nulli. Bar. in l. ambitiosa. ff. de decre. abordi. fac. tex. in. c. fi. supra de transac. et ibi. Panor. Alex. In l. nemo potest. de legatis primo. col. prima. tex. in l. fi. ff. qui satisda. cog. l. oratione. ff de fer l. no est ferendus. ff. de transac l. licet. ff. de arbi l. prima. ff. de ven. inspi. l. si legibus. C. de epi. audien l. pretor. §. si post senten. ff. de vaca. mune. C. de testibus l. si quis. testibus. c. nulli. hoc tiet in. c. l. §. si vero de exceptio. hoc lib. Petrus de Ancha. notat consi. cciiii. visis et ponderatis. vbi in proposito citat illud vulgare: quod res noua nouum consilium capit. Ad idem Petrus. con. 84 col. ii. Prima facie videtur dicendum. vbi magistraliter dicit. quod ex causa noua superuenienti licet recedere a qualibet dispositione. Nec dicitur fieri contra voluntatem. quia si de tali status mutatione cogitasse ille qui disposuit illud idem fecisset hoc secundum eum patet in iuribus condendis: quia ex causa superuenienti receditur a constitutione que tendit ad noxam. c. non debet. supra de consang. et affinita. c. statutum. in principio de rescrip. hoc libro

¶ Hoc etiam patet in dispositione testatoris a qua recedit tur propter mutationem morum l. in confirmando l. vtilita tem. ff. de confirma. tutor l. tres tutores. §. fi. ff. de admi. tutor. Decius con. 349. sub nu. 6. consuluit.

¶ Receditur etiam a iuramento. cap. quam admodum. supra de iureiuran¬

¶ Item a priuilegio. c. suggestum. supra de deci. dico in. c. primo in verbo priuilegium de eta. et qualitat

¶ Item a pactis et conuentionibus l. tale pactum. §. fi. ff. de pac. l qui seruum. ff. de verbo. oblig.

¶ Et redeundo ad thema. pro eo habes tex. in l. plane. ff. vt in bo. lega. in fine / vbi superueniente inopia inopinata cautio que remissa erat / prestari debet in l. cura de ficientium ff. de mune. et hono. vbi proptur paupertatem superuenientem munera publica remittuntur. Et si ecclesia depauperata sireceditur a solito statu ecclesie. Panor. in. c. ii. in fine. supra dreligio. domib. vbi alleg. tex. in. cle. ne in agro. § ad hec. de sta. regul. Ad idem facit quod notat Petrus de Ancha. con. ccclx. in fine. ex serie pacti / quod verba in obligatione apposita / lieet exclusoria. recipiunt tacitam conditionem nisi superuenerit noua causa per quam possit licite a contra ctum etiam iuramento firmato recedi. d. c. quamadmodum. supra de iureiur.

¶ Item si pax facta est inter aliquos offendentes. et ex post facto vnus ex eis ex noua causa superueniente offendat alium non intelligitur rupta esse pax. Bar. in l. aut facta. §. causa ff de penis. per l. si de certa. C. de transactio. et l. cum queritur. ff. de exceptio. rei. iudi. Comprobat late Alex. in con. xix. col. prima viso processu. vol. primo. Probus

¶ In facto alieno. istud est verum / quando quis non tenetur inuestigare. alias secus. not. in capitulo innotuit. in verbo ignorantia. supra hoc ti. tangit Roma. con. 481 presentis. dubit ationis. Decius consilio. 16i. nu. v. in causa matri. moniali / quod sentit hic Io. mo. in sequentibus

¶ Et pro conprobatione huius dicti Ioan. mo. hic adde texin l. quod vulgo. ff. pro empt. et l. verius. de probatio. Alex. con. xlii. col. ii. viso processu cause. vol. vi. Probus

¶ Sine preiudicio. Modus loquendi hic frequens dicitur. apud aduocatos / sub aliis tamen terminis exprimitur / hoc tamen doctores vtuntur / vt videre licet per Alexan. con. cci. nume 14. perspectis verbis. volu. vi. consi. tamen. 233 nume. 14. ponderatis. eo. volu. vtitur verbis quibus et aduocati nostri temporis vtuntur / videlicet posito sed non concesso. Idem Alexan. in consi. 81 colum. prima. lectos. volu. 3. et consi. 77. col. prima in causa. vol. ii. et Iason in con. 146 col. ii. presupposito. vol. 4. et consi. 167. col. 4. formate. vol. eodem. ibi preterea dato / sed non concesso / et sic sine veri preiudicio. Probus.

¶ Exceptionum iuris. do. meus in trac. de peste. carta michi. 47. colum. prima. ponit exemplum / puta quando iudex est excommunicatus. Probus

¶ Alie facti. vt pote exceptio praepoiposterationis / de qua per Alexandrum. consilio. xlvi. in fine. viso et opportune. volu. vi. Philippus Probus.

AVaritie: genus mullerum dic fore auarissimum. glo. m. l. i. C. ad sanatuscon. velleia in ver. fiulla. Et in verbo sn non. subdit quod vt decipiant sumunt vestes viriles. et gio. in l. ii. C. de his qui venlam eta. impe. dicit: quod muller plus participat de dolo et auaritia quam maiculus

¶ In proposito subdunt vel sus. Sed vobis facile est ver ba et componere fraudes. Doc vnum didicit femina semner opus.

¶ Et Huidius libro secundo de remedio amoris. Actu nen voces (quid enim falacius alis) Cre des nec eternos pondus habere deos.

¶ Huic astipulatur dictum Senece. Instruitur ommi fraude semina dolus. Et alibiquida poeta. Sidera non tot habet celum: nec fiumina pisces. Quod scelerata gerit femina mente dolos. Et Faustus in distichis. Cuncta sub astrigero: regnantia crimina celo. Nutrit in eternos: femina nata dolos.

¶ Hinc vulgare in reminis. idem videre non est.

¶ Et vt reuertamur ad principale inentum habeo l. si stipulata. ff. de dona. inter vir. et vxor. etx ibi gio. ampia / quod est contra sexus naturam: vt mulielargiatur / quod si id faciat presumitur decepta. testatur Sofi. con. xx. nu. xiiii. lib. iii

¶ Alia vide copiosissime cumulata per tiraquel. in tracta. de iure matri. Carta mihi. xciiii. et sequentibus.

¶ Ita dicimus de genere clericorum dico malorum) vt etiam dicatur auarissimum / prout in sequen. apo. discutiemus vi tra que vide Sozinum con. xv. col. v. vdis predictis. lib. l. adducit Io. and. id testari in. c. peruenit. supra de sensibus. de calibus enim dici solet vuigare. hi sunt qui portant cosclemtiam in caputio quo ablecto eorum conscientia abiicitur. Aufre. in fepei. clemen. prime in. lii. quesito. col. xiiii. de or. ordi. dic ergo quod excecati sunt auaricia clerici: vt hic persertim religiosi. c. quorudam. isto ti. et lib. glo. in. c. si pluribrs. in verbo. maioris. de prebendis. hoc libi¬

¶ De epis aut non taceo cum eorum iusticia sit hodiernis temporibus iubilea et valde tarda. Omnia quippe delicta qua tumcunque graula in pecuniam conuertunt episcopia¬

¶ Hinc lucas de penna in l. i. col. iiii. in fine de priuileg. scola. citat: quod hodierno tempore prelati plurimi clicet ex deludicio constituti) pius tamen pecunie obediunt sepe quam deo / quod si aliquem etiam pro grauissimo crimine condemnaderint ad perperuum carcere semper in fine senterie gra domuin epseet mia reseruat / cuius clausule vertute pena perione delinduen tis in detrimentum burse qui non delinqt couertunt. Et profecto nudio iusticiam vbique venalem et eo medio mortales vtique orpressos. iuxta Huidii sniam lib. i. meta. Uicta sacet pletas et virgo cede madentes Ultima celestium terras astrea reaquit. q. d. virgo astrea hoc est iusticia que astrei gigantis filia fuisse dicitur reliquit lerrras. Et sic clare experimur vera esse sententia qua dictum est pecunie obediunt olavenalis: igirur iusticia / venalis mullerum pulchritudo et venalis denique facta est nostris temporibus ecclesia. Hinc Salustius rome omnsa venalsa. deffende igitur causa tus one et ne tardaueris: apprehede arma et scutum. Probus

¶ Sed quate. hec verba ac calamum refert hic Ioh. de loaris tacito tamen authore existimans Io. mo. impressioni nuque baturum et in hoc more quampiurimorum fuit fur aliene laudis. Quorum omium furta a Io. mo. doctrina detegere curaui motus verbo euangelii. Cuce. viii. quod fiullum potest esse tam secretum quin reueletur: glo. in. §. hec nanque. in verbo. iniulgente. in auten. de testibus. col. vii. prout nec abscondium quin cognoscatur. Probus

¶ Cupidus. qui promoueri prohibetur. quia de facili deuiat a vero. c. verum. xvii. distinc. hinc Lullius. Pessima res est cupiditas / quia egenos facit quos capit. Cum fine queredi no sueniat. Pano. in. c. dudu. el. ii. de ele. c. vt in lex to nota. videbis. Probus

¶ Diuitiarum. quas secundum Bernar. deuotio velut mter peperit. Si filia suffocauit matre l. est diuitie suffocauerut deuotionem ext in simili dico in. c. seq. nu. 7. coiumba fult occisa per coruum.

¶ Hinc dr apo hiero. in epistl. vt placet Barba. in rub de verbo. obllga. ff. col. x. quod cum costatinus eccue fecisser donatione audita fuit vox celitus demissa / hodie venenum effusum est in ecclla del. meminit propheta. ex adipe processit iniqtas. et ex quo in ecclesiis sicut in Romano imperlo creuit auaritia perist lex de sacerdotio l. miti sacerdotes non adiplenert lego¬

¶ Huic conuenit quod habetur lib. Deutero. xxxii. c. incrassa. ti / impinguati / dilatati / derelinquerunt deum factorem suum

¶ Item Hiere. xxii. locutus sum ad te in habundantia tua dixisti non audiam. Et Oseec. xiii. c. Adimpleti sunt / saturat sunt / leuauerunt cor suum et obliti sunt mei. Item Ezechiel. xv. Ecce hec iuit iniquitas Sodome sororis tue saturitas panis / et habundantia.

¶ Fallaces igitur dicas diuitias que nobiscum diu permanere non possunt / fallaces sunt que mertis nostre inopiam non expellunt. Et ne in immensum hec extendam vide malere. in tracta. de electione. carta. lxiii. et sequenti. Probus

¶ Non videt. tales proprie dicere possumus fore mercato res ab augendo dicti. Inde auxionarius id est mercator. Archi. in. c. non est. xv. q. prima. Et etiam insipientes. Cum sapientes contenti eo quod adest. iuxta illud. Sapientia semieo contenta est quod adest / neque nunqu sui penitet. Unde Eccle. ii. Et vidi quod tantum precederet sapiens stultitiam quantum differt lux a tenebris. Probus

¶ Et digni. Ioan. mona. in cap. cum in illis. de preben infra. dicit quod magis idoneis maiora beneficia debentur quod Io. mona. in cap. si forte. nu. primo i1nfra isto ti. comprobat. Uide Io. And. in cap. ex eo infra. isto titu. vbi etiam dicit quod idonetor presentatus a pupillo / prefertur idoneo atutore presentato. Philippus Probus

¶ Fraudem fieri legi. Bal. con. clxi. col. prima quedam nobi. lis. primo volu. dicit. Quod in fraudem legum fit / pro non disposito habetur l. heres meus. § quod in fraudem. ff. de conditio. et demon. vnde non sortitur effectum / et tamen meretur penam legalem / vt plene not. in l. non dubium. C. de leg. bus.

¶ Et dic quod fraudum multitudo cautelam argui glo. in l. 7. vbi Paul. de castro. ff. de conditio. insti. eam notat contra contractus vsurariorum / qui licet in prima facie sint in forma licita: tamen propter nimiam abundantem cautelam presumuntur suspecti de vsuraria prauitate / vt no. in. c. ad noffram. supra de emp. et vendi. tangit intentum Sozi. consi. ccxv. con. lumna fina. visa predicta. Probus

¶ Ad personam. vide que in proposito dico. infra hoc tit. in cap. que sit.

¶ Et hos modos et alios latius comprobatos: vide per Petrum de Ancha. in repeti. canonum statuta: carta michi. xv. supra de constitu. versicu. iuxta predicta. Probus

¶ De contractu. de hoc membro / et de persona ad personam vide que notat Alex. con. liiii. col. ii. in casu de quo queritur vol. 7. post Bal. in l. non dubium. C. de legi. Probus

¶ Ac si essent. Adde Marianum Sozi. consi. 87. col. 5. in presenti: et Signorel. con. xx. col. prima / per l. aduersus. ff. de in offi. testa. Factum sic se habet. Probus

¶ Gubernande. Adde in consequentiam trahi / talem teneri reddere rationem per regulam vulgatam quod quicunque alienam suscipit administrationem: regulariter tenetur ad redditionem rationis / et ad reliqua iuxta illud euangeliiRedde rationem villicationis tue / Luce. xvi. cap. in prin. cap. qualiter / et quando / el. ii. post prin. supra de accusa. pro quo attende ad Alexan. in consi. cii. nume. vi. visis ponderatis volu. primo. et Areti. con. xxix.

¶ Qui autem sint qui tenentur ad redditionem rationis vide per hostien. in summa de obligatis ad ratio. et post eum tradit Sozinus. con. ccxiii. cum in presenti consultatione / vbi colum. v. subdit verbum notandum contra thefaurarios / quod officialis seu procurator communis (intellige conmunis id est vniuersitatis vel ciuitatis / probat tex. in cap. licet causam / ibi commune fauen. supra de probatio.) qui non perfecte posuit in libris communis omne: id quod occasione reipublice acceperat / sed aliquid penes se retinuit condemnatur in quadruplum / allegat. not. in l. excellentia. de eroga. milita. anno. lib. xii. C. Ille tamen tex. loquitur so lum de duplo. Audio tamen quod apud Gallos obtinet locum quod dicitur de quadruplo / prout dicitur etate nostra in facti contingentia euenisse in quodam receptore generali huius regni Gallie.

¶ Uide de hac materia redditionis administrationis per eundem Sozi. con. ii. et alibi prout reperies in reperto. suo / in verbo ratio / et in verbo administra. tio. Philippus Probus

¶ Iniquitas / Et illa dicitur manifesta que nullitati equiparatur / testatur Claudius de Seisello / in repetitio l. v. vim. colum. xi. ff. de iusti. et iur. Feli. in cap. inter ceteros. nume. x. supra de reiudi. vbi dicit vix posse esse sententiam non torie iniustam quin etiam sit nulla / facit text in l. si pars ff. de in offi. testa. vbi dicitur quod statur sententie late pro testamento quando iudices contradicentes adinuicem in iudicando sunt pares numero: nisi sit euidenter iniqua

¶ Ude quae in proposito Barba. dicit in. c. in presentia in col. antepe. supra de probatio. Et in proposito thematis adde in fmili quod non est grauius odium quam simulatus amor. Ita misericordia potest esse iniusta. c. iniusta. xxiii. q. iiii. glo. in. c. pulchra. lxxxvi. di.

¶ Et peius est peccare per ypochrisim quam manifeste. c. certe. xii. q. i. Facit lex palam. ff de ritu nup. et persuadere est plusquam compellere l. i. §. vbi. ff. de seruo cortupto. in his enim actibus homo deuiat a iusticia / facit quod notat Bal. in ti. de pace. iur. fir. c. i. quod pax debet esse veret perpetua. Nam pax in qua latent insidie non st pax. sed dolus. et quandocunque cum vitiis pugnatur. vera pax non est

¶ Et ea sumpta occasione succedit illud policrati. philosodicentis. Sicut perfectum animal est homo. ita separatum a in sticia est pessimum omnium. In quo proposito addo glo. in. c. certa. xii. q. i. vbi dicitur quod plus est veneno occidere quae gladio C. de male l. vnica. probat intentum Ioun. mo. tex. in cle. i. vbi glo. de religio. domi

¶ Hinc fely. in. c. preterea. col. ii supra de testi. dicit quod reprehendi debent isti spirituales qui sub spocie boni visitant mulieres secundum Ang. in autem. quo. opor epi. in prin. facit glo. in l. i. ff. de offi. eius cui manda. est iu risdi. ibi plerumque malum sub velamine boni faciebant in verbo mandari quod communiter fit. Quaniam adeo solers est mali errantium cautio. vt iusticie velamine sue iniquitati pretemdant cum omni peccanti praestus semper sit aliqua ratio / quansuo pretendat errori / quod legitur de romulo fratricida prout per Do. Bene. dicti in repeti. c. raynutius. in verbo. inieedem testamento. el. i. nu. cxvi. supra de testa¬

¶ In proposito lucas de pen. in l. prima col. i. de metropo. berito sil. lib. x. C. citat quod contradictio. et iniquitas delent cium tates: iuxta illud psal. liiii. Precipita domine et diuide liguat eorum quoniam vidi miquitatem / et contradictionem in ciuitate / dic ac nocte. Circundabit eam super muros eius inquitas: et labor in medio eius iniusticia

¶ Iniquitas equidem de facili non presumitur maxima apugraues / et egregios. hinc iure Gallie scriptum dicitur Arrestum impugnari non posse ob iniquitatem dominorum Quia simplices sunt sicut columbe et prudentes sicut serpentes. Non tamem pro semper / sed ad semper pront exprtus loquor. Ne videar tendere ad placentiam / et laudem sed veronam. lex enim de tantorum virorum iniquitate conqueri solet / testatur Azo. tuba veritatis. in ti. de senten. prefec. pretor. in summa.

¶ Lapus in proposito Io. mo. hic allegato. xcii. In primis videndum est / dicit. Si enim pietas simulatur vbi non est / vt si diuiti pro anima legatur. Istud legatum non repitatur pro pietate vt no. in l. illud. C. de sacrosanct. ecclesie. Cum pietas non stet in nomine pietatis / sed in substantis veritatis / et claritate subiectionis l. cum hi. §. sed personarum et § si in annos. ff. de transac. et l. prima. C. de mendicanvalidis. lib. xi.

PRomptum reddit. die quod etiam necessitas reddit qem industriorum. no. do meus in trac. de peste. Carta. cxxxiii. col. ii. et sic honestum / cum industria honestati equiparetur. c. tuam. supra de eta. et qualita. Et propree circamoros versat l. nulli. C. de epivt cleri. Probus.

¶ Boni viri. qui non libera habent voluntatem. sed regulatam / a lege. Bar. et alii in l. fi societatem. § arbitrorum. ff. pro socio / refert Maria. Sozi. con. xcii. col. ix. circa primum. Adde preterea quae dicit de bono viro seu reputato bono Maria Sozi. con. ciiii. col. ii. post redditum: quod priuata scriptur ra confecta a reputato bono post eius mortem semipienaprobat allegat Bar. in l. a qmonendi. ff. de iurelur. vide quod etiam dico de bono vtro in. c. primo / in verbo. confessionem. de confes Probus

¶ Continebat. Adde glo. in cle. vna. in verbo. certam diede reliquiis et vener. sanctorum: que ducutit ex quibus me¬ sibus et quod ex diebus constet annus et glo. in data huins libri quod mensis diuiditur in siul. Non. et Idus. de quo per Archi. in. c. propter. xviii. di. Probus

¶ Media via. glo. in. c. multos. liiii. di. dixi. supra. in. c. primo. de rescr. glo. in l. titius rogatus. ff. ad trebel. Probus

¶ Mensem vel annum: Ludo. bolog. con. fi. concordantes adducit. Et dic communem opinionem fore quam hic tenet Io. mo. quod mensis intelligatur secundum qualitatem mensis. in quo data est dilatio: vnde si die. xxiii. augusti data sit dilatio vnius mensis / incipit in dicta die. xxiii. et terminatu. in. xxxii. mensis septembris: et ita concludit Bar. in l. cum bisser tus. post glo. hic quam Io. an. Archi. et Domi. sequuntur et Bal. et Imola. in l. de diuisione. ff solu. matri. vbi Alex. dixit illam communem. et in l. fi. in prin. col. pe. C. de iure delib.

¶ Et intellige hanc opinionem de mensibus continuis: qua habent metam limitatam / et pro maiori parte habent. xxxi. dies et quidam triginta. Secus in mensibus vtilibus in quibus non sunt limitati dies / et vnus mensis vtilis poterit qua doque occupare tres continuos: vt pote in nundinis lugdt nen. que licet habeant. xv. dies vtiles tantum tamen aliquando fere protrahuntur ad tempus vnius mensis / vnde hec doctrina non potest ad menses vtiles adaptari. Et ideo vnus mensis vtilis intelligitur de. xxx. diebus. tradit Alex. con. cxiiii. in fi. visa scriptura. vol. o. vbi dicit quod mensis vtilis accipitur pro duodecinma parte anni si aliud non constet qualiter limitari debeat secundum Paul. de liaza. in. c. nulla. supra de concessio. prebend.

¶ Hinc Bal. in. c. primo. in prin. quo tempo. miles concludit quod si nomen mensis proferatur simpliciter de. xxx. diebus intelligatur: Allegare potes Antho. in. c. licet. de suppl. negli. prela. refert decius in l. vbi lex. ff. de regul. iur. vbi dicit quod prefata communis debet intelligi quando principium. mensis designatur / quia dicitur a praesenti die infra mensem. Secus si de mense absolute mentio facta sit / quia tuncmensis vt predixi pro. xii. parte anni accipitur sequitur domi. hic. Et attende ad id que primo diximus: quia habeo ita accipi mensem in curiis supremis gallie. Et in hoc opi. Ioan. mo. habet. locum / quam tenet et comprobat Alex. de immola. consi. cxiiii. col. fi. vtsa scripturarum. vol. v. vbi hunc passum latissimeexaminat quem videre placebit habenti liminaria. Probus.

¶ Uel alio fratre. sic monachus appellatur frater. Preposi. in. c. nicolao. post tex. ibi. nu. ii. supra de appella. vide Io. mo. in. c. si religiosus iinfra isto titul. P obus

¶ Consentire non possunt. quid autem dicend ium de alia prouisione beneficii facta monacho / an possit eam acceptare sine licentia proprii abbatis vide dominum de chassanec. consil. xlii. Abbas. Probus

¶ Non currit. et sic a die noticie dico in. c. primo. in verbo quadriemnium de resti. in integ. infra. Probus Ecclesia cathedralis. textus noster habet locum in ecclesiis cathedralibus / et regularibus / et non in aliis licet Io. and. hic. contra adducens aliqua fundamenta quibus respondemnt do. de Rota in nouis deci. 288 maior pars dominorum / dicendo quod non est eadem ratio in inferioribus dignitatibus que est in superioribus. Nam non est tantum periculum in diuturnitate vacationum illarum dignitatum sicut superiorum: quia non sunt sponsi ecclesiarum. Et ideo in sponsis et pastoribus datur minus tempus ad eligendum. Et sic opinionem Io. mo. dicunt veram: quam tenent archi. Guil. de monte lauduno hic. Probus

¶ Per superiorem suum: secundum Archi. hic hoc communiter tenetur et per papam debet compelli. vide que in proposito dixi supra in prohe. sacrosancte. nu. ix. Probus

¶ Confirmationem: cuius suffragio debet iuuari omnis. electio / excepta electione facta per inspirationem spiritursancti: que non indiget confirmatione: cum maior sit virtus benedictionis / quam nature. §. re vera. de conse. di. ii. Et quae spiritu dei aguntur / non sunt sub lege. c. cum pridem. §. verum. supra de renuncia. et. c. licet. in prin. de regul.

¶ Et dic quod quedam est electio inspirationis / alia quasi in spirationis: De prima hodie non cotenditur: quia columba qua solebat afferre sanctum spiritum fuit occisa per coruum testis et Car. in. c. quia propter. supra eo. Et dicitur electio inspirationis quando constat de reuelatione et infusione spiritus sancti / vt constitit in electione sanctorum Ambrosii. Nim colai / et Seueri. de quibus in. c. statuimus. §. His omnibus. lxi. di¬

¶ Electio autem quasi inspirationis dicitur que nemine discrepante sine aliqua dissentione vllo ve tractatum celebratur secundum Panor. post alios in. d. c. quia propter. et moderne per do. meum. in ii. lib. respon. c. xiii. col. ii. et. c. xiiii. vbi dicit quod hec quasi inspiratio postest aliquando dici inspiratio presumpta / etiam facta per diaboli suggestionem: cunvitia sepe virtutes se esse mentiantur. c. sepe. xli. di. merite eam de vitio et crimine symonie coiurationis et aliorum huusmodi argui posse dicimus. Ideo formam habet ipsa requnrere: vt viribus subsistat. Probus

¶ Facere videtur. vltra iura vulgata vide l. primam. §. deo iecisse. ff. de vi et vi arma. vbi dicit quod parum refert suis manbus deiiciat an per alium tex. in l. non ideo minus. C. de ad tu. cum ibi alleg. in glo. tex. c. mulieres. supra de senten. excommuni. ibi cum is committat vero. cuius auctoritate vel mandate delicti committu probatur vbi panor. dixit singulare. Ad hoc quod mandans delictum dicitur vere committere delictum vide ibi glo. et Dinum. in regula qui per alium infra. hoc lib. et decium in regula is damnum. ff. de regul. iur. dicentem habeo re locum in statuto

¶ Pone exemplum. Statuto ciuitatis Biturien. cautum reperitur: quod reuenditores victualium (vt ita dicam) non emant a rusticis victualia ipsa / diebus sabbatinis vsque ad horam / tertiam vt communiter fieri solet. de quo per glo. in verbo tradere. in l. ii. ff. de nundinis / quod fit ad commodum ciuii vt facilius et vilius de victualibus sibi prouideatur: et hoc sub aliqua graui pena. Modo quidam reuenditor per amicum suum ciuem emit ante horam tertiam / accusatur a maiore: scabinis seu eorum procuratore qui concludit ad declarationem pene statutarie / queritur quid iuris breviter vt paucis absoluam / dic per regulam nostram teneri / quod comprobo pluribus iuribus / auctoritatibus et rationibus

¶ Primo babeo tex. in l. i. de nauig. non excu. lib. xi. C. vbi Bar. dicit. Nota argu. imo casum contra comitatenses qui faceunt aliquem ciuem emere pro eis: vt sub titulo ciuium non subsint oneribus impositis / quia tales res sunt publicande. Hec enim lex loquitur generaliter in qualibet re quo subtrahitur a publica necessitate: non specialiter: vt in nauibus.

¶ Ad idem videtur casus: in l. fi de anno. et tribu. lib. x. C. vbi idem Bar. in secunda additio: dicit. Nota. argucontra clericos et scolares vel alios habentes immunitates. a gabellis qui pretextu eorum alios excusant quod placet Antho. corseto singul. In vrrbo gabella. el. i. vbi vnum subdit quod talis admittit priuilagium ar l. qui sub pretextu. C de sacrosan. eccle. et hoc ratione abusus cuius pretextu fiamissio. testatur Io. mo. et ibi dico in. c. primo de eta. et qua lita. ordi.

¶ Secutiue istud verificari potest rationibus apertis simis. Quia ex quo reuenditoribus non est permissum emere trahitur in consequentium quod hoc non possunt peralios / ex quo est mixta prohibitio videlicet ratione rei et persone. Casus est glo. et ibi. Bar. et scriben. in l. labeo. in fine. ff. de vsucapio.

¶ Unde dicimus quod quanndo aliquis prohibetur aliquid facere et illud facit per interpositam personam dicitur clam et mala fide facere. Casus est in l. fi. de prediis cur. lib. x. C. Item fieret fraus legi siue statuto de persona ad personam vt hic per Io. mo. nu. v. quo casu committitur pena. Doc. post tex. in l. fraus. ff. de legib. et in l. si sponsus. ff. de dona. inter vi. et vxo. et in l. si per impressionem. C. quod metu causa

¶ Hinc dicit Bal in l. non dubium. C. de legib. quod si exista ti de magnatibus prohibetur emere in aliquo loco / incidit in penam si facit contractum loqui in persona famuli sui / in fraudem

¶ Item si aliter in puncto hoc diceremus de facili prohibitio statuti fraudari posset et annichilari. quod non est dicendum: l. in fundo. C. de rei vendica. quia pe facili tales inuemunt amicos in ciuitate sub quorum nomime emerent. Et sic habes intentum verificatum iuncta regula cum quid vna via etc¬

¶ Ultimo adde quod hoc verbum videtur fictionem importat vt late per Alex. in con. 186. nu. 9 viso statuto. vol. vii. vt de quae late per nos in. c. filii. de horeti. in finu dominr. Probus.

¶ Debea hatre Io. mo. in. c. vt circa. supra hoc ti. id firmat et ibi dixi

¶ Et quod dicr¬ tihabitio sic superueniens validat acta prius gesta facta ab eo qui mandato legitimo carebat l. licet. ff. de indi l. non eo minus. de procura. C. siue sit facta a minore vt ibi not. Bar. post glo. ibi in l. si tutor. C. in quib. causis in integ. resti. non est nec. Siue etiam sit facta a maiore / siue acta sint facta contra ratificantem siue etiam sint facta in fauorem ratificantis. glo. singularis in verbo deducit. in l. simater § hoc iure. ff. de excep. rei iudi. et eam sequuntur Bar. et Paul. de castro.

¶ Sed an procedat et retrotrahatur in preiudicium tertii. vide Bartho. Sozi. con. xxvi. in causa secundi. vol. iiii. Probus.

¶ Auctoritas indicis. facit l. Et generaliter. ff. de nox. actio quam reputat singul. roma. con. 454. nu. xxv. iure presenti quatuor / quod titulus sententie possessori quamuis male fidei dat causam vsucapiendi.

¶ Contra tamen istud facit quod not. Bar. in l iuste. ff. de acquiren. po. quod iudex siue preceptum iniustum non excusaillum qui tali auctoritate innititur a violentia et raptu / refert Petrus de Anch. con. ccxlviii. nu. iii. ad predicta dum bia / quod placet Alex. con. cxxxv. col. fi. Anthonius. vol. vi. quem vide co. cxix. col. pe. queritur. vol. in.

¶ Tamen Paul. de castro con. ccv. nu. iiii. in causa que vertitur. in secunda parte dicit quod qui habet sententiam prose licet nullam excusatur a pena puniente violentos / et viole ter turbantes possessores / in sua possessione facit quod no. de cius con. cclxxii. col. pe. viso processu: vbi inquit quod auctorim tas superioris bonam fidem inducit. Bal. in l. prima. col. pe. versi. Item queritur de fur. C. iuuat etiam quod notat Bari. in l. frater a fratre. col. antepe. in versi. iii. quero. ff de conditio. indebi. vbi dicit bona fide fieri quod fit presente iudicem que bona fides potest etiam causari ex iniustis et temerariis rationibus. Bal. in l. i. in fine. C. vbi causa sta. Item. pro hoc facit in simili: quia pro decreto presumitur. Bald Ang. et Saly. in l. cum te. C. de probatio. Decius con. 274. colum. ii. viso decreto. Alex. in con. lvii. in fine quoniam in questione. volu. primo.

¶ Presumitur etiam propter illud / quod rite et recte negocit processerit. Bal. in l. cum hi. §. si pretor in fine. ff. de transac. et est dictum specul. inti. de empt. et venditio. §. nunc dicendum el. primo. col. ii. versi. Et breviter scias. idem Bal. in l. quecum que. §. fi. ff. de publicia. et in l. non aliter ff. de arbi. et in l. que cunque. C. de bonis quae liber. et in l. fi. C. de prediis minor. Al os cumulat in proposito Alex. con. lxxx. col. prima vtsis thomate. et con. xcii. nu. iiii. viso et opportune discusso. in. v. volu. Idem volu. vii. con. clx. visis narratis. Unde que tradit domi. con. vii. Subtiliter. Non omittendo que etiam citat idem Alex. con. xxxix. nu. iiii visis et consideratis volu. iii. post Guil. de cuneo. in l. extat. ff. quod metu. causa. vbi dicit: quod si aliquis iudex habens iurisditionem aliquam in territorio iussit tibi quod deberes auferre librum tuum Titio / et itafecisti. certe quamuis ille iudex non erat iudex inter te et Titium in illa causa / tamen ille iussus excusat a pena de qua in. d. 1fa. extat

¶ Et subdit idem Alex. in. d. con. 81 decretum presum. interpositum ex iusta causa. Bal. in l. fi. C. de prediis minor. quod comprobat Decius con. 341. nu. xii. viso puncto. dicendo quod vbi decretum iudicis reperitur / omnis presum. ptio fraudis remouetur. no. Bar. in. d. l. frater a fra. in fine. ff. de conditio. indeb. in l. i. de pred. cur. lib. x. C. Ang. co. cxlii. in fine super primo. Et ratio videtur tradita per Alex. con. lxxvii nu. xv. visis dubitatio. vol. iii. quod in iudice cessat omnisinistra suspitio et presumpta calumnia / nisi contrarium appareat. c. cum clamor. supra de testib. et. c. in presentia. supra de renumcia. vide eunud. Alex. in con. ciii. nu. iiii. visis scriptis. vol. ii.

¶ Et quando decretum iudicis interponitur / presumitur. quod actus vtiliter factus sit. Bal. in. c. i. col. ii. in versi. querit. lacob. in ti. qui feud. dare po. et in. c. sicut. col. fi. versi. Item. quero. supra de re iudica. Alex. con. lxxix. circa primum. vol. i. Et subdit vbi. supra. idem decius quod quando periudicem declaratur quod permutatio bonorum ecclesie sit vtilis presumitur quod ita sit per no. in di l. cum hi. § eam transactionem. ff. de transac. et tex. in l. fi. ff. de ture do

¶ Premissa habes intelligere cum grano salis videlicet quando decretum interpositum fuit factum cum cause cognitione alias parum operatur. Et sic causa cognita. Bal. in l. i. ff. de reb. co. et in l. ex his. in. ii. col. versi. Item opponitur. C. de testa. milita. Ang. in l. imperatores de priuileg. credito. tradit Decius. con. cccli. nu. vii. in casu proposito vbi subdit quod licet sententia lata in contradictorio iudicio / quae trasiuit in rem iudicatam faciat ius etiam si lata sit ex falsa causa / tamen in decreto ex falsa causa interposito honon procedit quia tunc non facit ius / sed dicitur nullum. Et ratio diuersitatis intuenti apparet: quia sententia profentur inter contendentes / ideo in illa maior fit discussio: sed decretum interponitur: inter voluntates: ideo non adhibetur ita plene cause cognitio alias rationes diuersitatis: vide per imol. Alex. et alios in l. iuste possidet. ff. de ad guit. po¬

¶ Habes preterea pro commobatione thematis / id quod no. glo. in. c. presentium. vii. q. i. in glo. fi. in fine vbi dicitur quod pro spoliatione facta a iudice non potest agi possessorio recuperande comprobat. et late Iason in con. xxi. col. i. quatuor. vol. iii. quia pro his que fiunt ab eo presumitur / quod verum dicas in iudicio non extra: propter fomentum iudicii / quod non minimum est et in eo iudicio est processum in ris ordine seruato / et sic rite alias secus videlicet a iudice. extra iudicium et recte quia tunc potest iuxta regulam vulgatam quod spollatus ante omnia venit restituendus. c. conquerente. supra de restitu. spolia quod firmant Archi. domi. et prepo. in. d. c. presentium. et Maria. Sozi. con. xii. col. iii. quo niam in presentiarum. vbi allegat plures scribentes pro intento et secundum hanc modificationem intelligas themaIoan. mo. hic Et continuando propositum habeo quod auctoritas iudicis facit presumere omnia solemniter acta. no. scriben. in l. sciendum. ff. de verbo. obliga. quod verum dicas quando fuit cum cause cognitione interposita / alias secus. traditr Maria. Sozi. con. cxv. col. prima. circa primam questionem pro hac tamen non concludit / sed dicit col. ii. quod communiter concluditur quod in dubio auctoritate iudicis interposita omnia presummuntur solemniter acta per l. sed si preses et l. si quidem. C. de prediis minor. facit l. prima. de praediis curi. lium. li. x. C. quem ad hoc allegat Bal. in. c. i. in. ii. col. qui feud. dar. po. Idem tenet Ioan. de Imola. ir. si quis cum alite in fine. ff. de verbo. obliga.

¶ Et ratio pro hac opinione resultat multum exuberans quia ista decreta interponuntur per modum voluntarie iurisdictionis inter consentientes vt predixi. Non enim redduntur. in inuitum etiam citatum: et ideo presumitur solemnitas in teruenisse. no. Inno. in. c. quoniam. supra de probatio. et latius in. c. innotuit. supra de eo. qui fur. ordi. suscapit. vbi dicit quod qui vult dicere contrarium hoc probare habet. Et sic habes inferre quod citat Petrus de Ancha. con. lxxxiii. visis diligenter actis. quod auctoritas iudicis requirit cause cognitio nem multiplicem l. magis puto. §. non possim. et l. quod neque. ff. de reb. eo. et l. fi. ff. de cur. furio. et. li. ii. C. eo. ti. et quod ibi notatur et in l. actus. C. de fer. per cy. et. l. nec quicquam. § vbi decretum. ff de offi. proconsul. Idem no. Alex. con. xlv. col. fi. visis verbis testamenti. vol. vi.

¶ Item si statuto caueatur quod occupans hereditatem in cidat in penam mille florenorum: intelligitur de illo quia occupat auctoritate propria non auctoritate iudicis. Pau. lus de castro: in l. iuste possidet. ff. de acquiren. heredi.

¶ Uide tamen de eis qui occupant auctoritate iudicis vt non excusentur / per Petrum de Ancha. con. ccxcii. videre tur prima facie. et con. cccliii. oportet primo. et Alex. co. lxxx. in fine visis et ponderatis voi. iiii. vbi dicitur quod quando iudex immmisit aliquem in possessionem iuris patronatus et ipsia immissus erat male fidei quod presentatus ab eo non debe. institui / quia ille talis immissus remanet male fidei possessor. Et aliud est in patrono / aliud in prelato / quia patroniin presentando non innititur auctoritate superioris / nec piublico officio / licet proferatur sententia quod sit patronus / quod semper habet malam fidem. et ideo non facit fructus suos. ar. l. iulianus ait. ff. de conditio. indeb. instar possessoris recorporalis. l. fructus et l. exdiuerso. ff de rei vendi. et quod it. sit in reincorporali / patet quia non facit actum validum tamquam male fidei possessor cum talis actus / fructus censeatur. no. in. c. cum Bartholdus. supra de re iudica. Ista possunt extendi ad eum qui missus est in possessionem / etiam auctoritate iuris ordine non seruato l. meminerint. C. vnde vi. et l. fiC. si per vim vel alio modo. prelatus vero innititur ex comfirmatione superioris in publico officio. Ista fuit doctrina Inno. in. c. consultationibus. supra de iure patro. vbi Petrus de Ancha. ante finem dicit istud dictum Inno. esse notandum quod auctoritate et sententia iudicis non purgatur mala fides illius pro quo talis sententia est lata / vel auctoritas intenposita. c. fi § pari modo. supra de ma. contracto contra interdic. ecclesie. vide Areti. in con. 35 col. ii. viso. Nec in contrarium facit l. generaliter. supra primo loco allegata quia loquitur in rebimere prophanis hic in rebus spiritualibus / et quasi¬

¶ Item in hoc casu patronus laicus fundatus est presum ptione iuris fore in mala fide in dubio / quia ius communc resistit quod sit patronus ecclesie. et sic vt constituatur in bonafide et valeat eius presentatio / quod ipsa iustificetur ex iusticia tituli requiritur / vel probationibus probabilibus l. cum igitur § primo l. vt liberis. §. fi. ff. de liber. causra facit quia possessicontra ius commune non presumitur iusta nisi aliquali titus lo iuuetur. vel ex aliqua causa tenendi maxime in spiritua libus vel quasi. Bar. in l. fi. C. vnde. vi. et in l. celsus. ff. de vst capio. vbi dicit quod bona fides presumitur si procedat tituli verus vel putatiuus et Archi. in c. i. de prescriptio. hoc. li. quod presumitur bona fides si ostendatur titulus

¶ Pro premissis videtur facere dictum Archi. in. c. eum qui¬ de preben. hoc lib. quod inuasor pacifice possidens potest presentare / dum tamen tolleretur: et non constet de iniusta causa possessionis.

¶ Et sic si concurrant due presentationes vel due electio nes quarum vna sit facta a male fidei possessore: et alterasit facta abone fidei possessore preualet illa que est facta a bone fidei possessoro

¶ Idem dic si concurrant due presentationes quarum vna est facta a proprietario. alia a possessore male fidei: preualet facta a proprietario. no. ino. in. c. cumana. supra de elec. Et sic intelligas no. in. d. c. consultationibus. supra de iure patro.

¶ Uide que dico. in. c. commissa circafinem. hoc ta¬

¶ Ultra premissa vide etiam Neapol. deci. xxviii. col. fi. late fuerunt / vbi tractatur. An sententia que continet manifestam iniquitatem sit ipso iure nulla. Et ibi referuntur dum opiniones. Prima quod sit nulla. Secunda quod non sit nulla hanc tanquam communem tenent post Bal. in l. prima. C. ne filius pro patre. per. l. palam. §. que in adulterio. ff. de ritu nupt postremol item: quando debitor coactus per superiorem souere sit liberatus a creditore: vide Iaso. con. xxvi. in fauorem. vol. iii. Probus

PErpetuo hic apparet euider ter / quod ista constitutio est in omneseuum duratura quod dicitur natur ra constitutionis siue legis principis / Pro quo Io. mo. et glo. in verbo perpetuo. in. c. vt circa. hoc ti. et lib. quod potest probafi per infinita iura: et alictoritates doc Et hoc verum nisi constitutio siue lex limitetur certo temporesvt patet in regulis cancellarie. quas pontifices suo volunt tempore duraturas / et ideo mote condentis expsirant et hec est causa quare per quemliber Papam eduntur regule. non equidem semper sub eode velborum et sensuum contextu / vt videre licet bene intuenti.

¶ Istud comprobat muitis iuribus Domi. in co. xciii. Cilmens septimus. vbi col. 4. subdit quod Papa potest secundum quod libi videtur / quandoque facere actum perpetuum / quandoque temporalem. Si constat quod vult facere perpetuum ex verbis ex pressis: seruabitur. vt in textu nostro. Si vult facere temporalem. et hoc exprimit. erit temporalis. c. fi. de rescrip. hoc lib. et de preben. c. statutum. eo. libi

¶ Si est dubium an velit facere temporalem. vel peretuum attendemus verba / quia aut verba exprimuntur denotantia personam ipsius et durabit suo tempore / aut ex primuntur denotantia dignitatem / et durabunt post tempiipsius et iste est proprius casus. c. si gratiose. supra de rescrip. hoc lib. postremo vide que de hac dictione perpetuo / tradit Alex. in. con. lx. col. prima. Omisso. vol. l. Probus.

¶ Materie. que quando non subest non potest dari materiatum ex ipsa materia l. qui res. § Aream. ff. de solutio. cestatur Sozinns. con. xxx. col. iiii. Quamuis ex his. lib. primo. Probus

INdigent. Uide concordantias quas adduxi supra eo. titulo. in. cap. vtcirca. Philippus Probus.

¶ Reprobari potest: Adde secundiDo. meum de Ripa in trac. de pesteCarta mihi cxxx. col. prima. in pro. posito Io. mo. quod imperiti medici. non minus quam siccarii odio sunt habendi. Hi enim sunt qui rempublicam destruunt l. illicitas. §. sicuti. ff. de offi. presid. Hi sunt qui ianimortuis quos longa inedia perdiderunt sorbiunculas fadunt et delicatos cibos. Hi sunt qui vno collyrio omnium oculos sanant (pro quo tex. in. c. fi. in fine. xxix. di. et ibi glo. dicit. quod sic faciunt indocti legiste qui rnica solutione quecuque argumenta resoluunt

¶ E dicit pre fatus Do. meus vbi. supra. in precedenti col. quod debent animaduertere qui medicos eligere volunt. Prmo ad etatem et experientiam. Eligendi enim sunt medic. senes / et experti / non iuueculi vel tirones secundum Ang. in l. prima. § pueritiam. ff. de postul. vbi dicit nonesse confidendum de medico nouelio / quia est occisor parentum. Nec de nouo aduocato quia est litium cofusor. Miles enim noexercitatus semper tiro est. Et dici solet quod plus valet vmbra experti senis que eloquentia iuuenis. Bal. in. c. primo. nu. primo supra de renuncia. quod mundus totus regitur quadam vnbra. Nam rex francorum non est nisi vbi tenet pedes. et tamen vmbra sua / regit totum suum regnum. Et fama vnius boni viri est vmbra gratissima sub qua multi quiescunt laudo tamen dicit. quod simul cum antiquis et exercitatis eligatur aliquis iuuenis medicus. Quia iuuenes sunt cupidi glorio et propterea cum maiori diligentia egroti sanitatem procurant. Antiqui autem vt plurimum sunt desides / et remissi sicut de aduocatis. Dicit specul. in ti. de aduoca. §. nono. ver. Item cautus sitantiquus: promptiores enim sunt doctores iuuenes tanque ex studii fornace nouiter educti arc. liquido: de conse. di. ii. Solent etiam esse perspicatiores quia memoria in iuuene est tenacior / iuxta illud SeneceSoleba t michi bone fidei esse memoria / et que ei concesseram cito restituebat. Nunc autem etate cassata et longa de sidia que iuueniles animos dissoluit quam noua audio. Sunt etiam in iuuene sensus acutiores glo. in verbo si filius in l. gallus. ff. de liber. et posthu. Panor. in. c. quotiens. no. iii supra de testibus

¶ Et quo ad materiam medicorum prosequere prefatum deminum meum vbi. supra optime passum discussientem. Probus.

¶ Probari. Adde Panor. in. c. ii. nu. ix. supra de costi. Bal. con. ccxxix. in. ii. parte. glo. in. c. innotuit quam ibi sequuntur Paonor. Imola. car. et communiter doc. supra eo. ti. tex. in. c. primo. de scrutiniis. etc. Probus

ZElus. Ioan. de Anania. consi. lxii. colum. iii. visis et consideratis / dicit quod zelus consistit in carnalitate / nimia familiaritate / corruptione / affectione / intentione et odio / ad deum. Meritum vero consistit in moribus / scientia / et vita. Probus.

EXtingui considerato statu de presenti / non de futuro quia potest reconuale scere si appellatio deseratur / vel el renuncietur / secus si proequatur / quia tunc secundacoformis prime extinguit prinam et eius vires sumit. cum due diffinitiue conformes non possint stare valide super eodem facto. Bal. Paul. et Iaso. in l. tale pactum. §. primo. ff. de pac. Idem Iason in l. si causa cognita. nu. 7. C. de transac. quod suspendit propter futurum euentum. quia posset euenire quod iudex appellationis confirmaret illam sententiam. tamen confiderato de presenti dicitur extinguere. et sic lintelligas l. prima in fi. ff. ad turpilia. Saly. et moderni in. d. l. si causa videeundem Iasonem. in l. i. nu. 6. C. de iudi. et l. i. fiu. x1x. ff de reiudic. Probus

¶ Equipollet vide quae dixi supra de res. in. c. duobus. nu. x. Probus.

¶ Inuito aduersario. Adde Decium in. c. ex parte. nu. vii. supra de rescrip. Probus.

¶ Operantur. Adde quae dixi supra. in c. i. de resc. Ultra quae vide Decium. con. 225. versi. Et ad hoc facit. col. 2. in causa quae quondam. vbi dicit post Bal. in. c. venientes. col. fi. in versi. Sed nunquid. supra de iureiu. quod plus fieri potest per statutum vallatum pacto / quam per statutum simpiotilitr. Et quandoque pactum quod non valet / nec statutum recipit fomentum a consuetudine. Antho. de butr. in cap. cum dilectus. colum 5. versic. ex quo infertur. supra de consuetudine. Probus

¶ Causarum. Et dic quod causa proprie dicitur / ta ante quam post litem contestatam. Lis vero post litem contestatam tantun. c. ex parte. ii. supra de verbo. signifi. Ita dicunt Cy. Bar. Ang. Aret. Lancello. et Iason in l. causas. C. de transactio. Probus

¶ A contrario. Adde quae dico in. c. generali infra hoc titu. Probus.

¶ Non valet. etiam in praeiudicium renunciantis. Archi. in. c. dudum. in prin. infra de praebend. vbi allegat Inno. et hostien. in. c. cum vniuersorum. supra de rerum permuta. et glo. in verbo pecunie. in. c. superhoc. supra de renuncia. Firmat rota in antiq. deci. 236. Probus.

¶ Consequi commodum. Id facit ad quaestionem. Pone delictum est comissum per scabinos Parisieses / ratione cuius in consequenda abolitione delicti dictum est per suprema pariamen ti curiam / quod inter alia scabini Parisieses tenebutur construi et dotari facere capella in honorem Trinitatis / quod fecerunt auctoritate Pape / aut loci ordinarii. Modo contenditur inter episcopu / escabinos ipsos de prouidendo ipsi capelie de capellano. An ad episcopum omnimoda spectet prouisio / an scabini habeat ius patronatus. Breuiter videtur dicendum quod ad solu episcopum spectat omimoda prouisio / non ad scabinos presentatio. Facit doctrina per Ioan. mo. citata hic / alias sequeretur quod ex delicto quis premium consequeretur / quod esse non debet l. sine hereditaria. ff. de nego ciis gestis: vbi glo. adducit inter alia l. relegatorum. § fina. ff. de interdic. et relega. Si autem ob non delictum iussus iste non interuenisset secus videretur dicendum per ea quein proposito not. Domi. Signorolus de homendiis. consi83 iussu Domini Pape. Probus

¶ Mitius / hoc non procedit / quatum ad nullitatem actus quia tunc durius agitur cum lege / quaem cum ministro legis secundum Panor. in cap. cum olim. supra de arbi. nume. 6. asserentem. Bar. ita velle. in l. amplius. ff. rem ratam haberi / quiqui sem Bar. allegat ibi bonum tex. in l. libertus. ff. de iure patro. vbi probatur quod alienatio facta in fraudem legis: est ipso iure nulla. Si vero in fraudem hominis est reuocandat idducit idem Panor. Inno. in. c. Raynaldus. supra de testa. qui ibi tenet indistincte / quod alienatio facta contra lege est nulla / sed non semper corruit / quando est facta contra dispositionem hominis. Idem Inno. in capi. fina. in fine. supra de accusa. Probus

OCulorum. Uide que dixi in cap. dispendia. de resc. Probus

¶ Dignitatem / quam quis dicitur habere / quando preest congregationi alicuius ville vel castri. Ioan. an. in. c. cum olim. supra de preben. Maria. Sozi. consi. clxv. columna secunda visis. Probus

¶ Dignis. Adde Ioan. Mona. in cap. Auaritie. nume. 3. supra. isto titu. Probus.

¶ Latissimum. ratione cuius potest dici quod de iure communi facultas implorandi / illud durat. xxx. annis l. sicut. cum glo. in verbo prosecutione. C. de prescrip. xxx. an. quam ibi ad hoc no. Ang. firmat Alex. consi. 225. nu. 4. ponderatis his. vol. 6. vbi hoc limitat nisi consuetudo loci vel fori: minus tempus statuerit. Car. et Ioan. de imol. in cle. vt calumniis de re iudi. allegant. cap. cum venissent. supra de eo qui mit. in po. causa rei seruande. Probus

¶ Simul. que dicantur fieri insimul Antho. Corfetus testatur in singu. in verbo / insimul fieri. Probus

¶ Sufficiens est / tex. est in l. cum tabule. ff. de bono. pos. secundum tabul. quod ad aliquem actum comprobandum sufficiunt ea que necessaria sunt / licet ea que necessaria non erant essent adhibita. Probus

¶ Falsum / ad quod obuiandum iura multum laborant / vt patet intuenti. Pro quo habeo quod notat Inno. in. c. cum. p. tabellio. supra de fide instrumen. vbi voluit referente Alexan. in consi. cxiii. nu. 6 viso et diligenter. vol. 4. quod per pactum induci non potest / quod quis stare cogatur priuate scripture alicuius. no. Ang. in l. pactum. inter heredem. ff de pac. et hoc nedetur materia falsum fabricandi / pro quo vide Iaso. in consi. 148 viso processu. vol. 4

¶ Istud dictum / Inno. potest procedere per hanc rationem in scriptura fienda non autem in facta: quia in hac cessat ratio / et hanc quis potest approbare / vt fidem faciat contra eum / cum ipsemet possit facere sibi preiudicium l. cum precium. C. de liber. causa.

¶ Item quod stetur dicto vnius priuati viri l. theopompus. ff. de dote prelega. ergo et voci mortue id est scripture priuate alicuius. Poteris etiam dicere quod dictum Inno. est durum. per eius rationem / qua dicit inferiores contra leges disponere l. formam. C. de offi. prefec. pretor. ca. quod super his. supra de maior. et obedien. Quia illud verum est in preiudicium alterius / sed in preiudicium ipsius disponentis potest regulariter quis disponere contra leges quo ad faciendum sibi ipsi preiudicium l. pe. C. de pac. et. d. l. pactum inter heredem.

¶ Et quo ad premissa de scriptura. vide Antho. de Butrio. in ca. ii. col. vi. versi. ad tertium genus. supra de fide instru. vbi videtur tenere indiftincte in scriptura tam facta quam facienda. Et si reperiatur falsum vel dolus videtur a pacto exclusus / et eo non obstante agitur de dolo vel de falso. Et sic in tali pacto tacite inest dummodo non interuenerit falsum vel dolus.

¶ Ulterius an falsum fieri possit in pruata scriptura / et in actu nullo citat Maria. Sozi. con. lxii. vbi late. cui adde dictum philo. primo ethico. Uero omnia consonant falso autem dissonant. citat etiam idem Maria. Sozi. con. xcviii. in fine. visis instrumentis / et Alex. latius con. cxlv. visis narratis. vol. vi. Uide que dico in sequentibus in verbo. dolus. Probus

¶ Laborare. rota dicit in antiqu. deci. 820. quod quilibet iudex debet habere firmiter animum ad iusticiam faciendam nec preces magnatum debent mutare animum suum. Nam si contrarium faciat non obstantibus eorum precibus illi ei magis famam dabunt et hoc communiter seruabunt in mundo. Probus.

¶ Abbreviantur. hinc est quod iudex potest cogere partes ad concordiam. glo. in. c. venerabilem in verbo fauere. supra hoc ti. tex. et ibi glo. in. c. suspitionis. supra de offi. de leg. Bal. in prohemio decre. nu. xxviii. Probus

¶ Publicam. secus ad priuatam. Bar. et doc. in l. 4 § hoc autem iudicium. ff de damno infec. Probus

¶ ydoneus / idem dic quod quis sit sane mentis. comprobat Decius. con. 448. nu. ix. vis tota. Probus

¶ Qualitas. que adiecta ad qualificandum vnum capitulum qualificat omnia contenta in lege et. c. lege seye. § gayo. et quod ibi no. Bar. ff de fundo instruc. Idem. Bar. in l. praetor. §. eritque differentia. ff. vi bo. rapt. et debet equaliter determinare l. iam hoc iure. ff. de vulga. et pupil. substi. Probus.

¶ Sine litteratura Adde glo. in pragma. in. c. licet. §. facta. in verbo examinentur. ti. de elec. Probus.

¶ Inquirere. vide no. in. c. imnotuit. supra eo. late per Do. meum de ripa. lib. ii. respon. cxii. Probus

¶ Est cecus / dic quod cecus aliquando capitur pro ignorante inde cecitas. id est ignorantia que hominem repellit a promotione. c. illiteratos. xxxvi. di. Archi. in. c. hinc. xlix. di. 5. sic facilius errat l. alioquin. ff. de contrahen. emp. Luc. de penna. in l. i. qui mor. se excu. lib. x. C. verum de omnio illiteratis secundum Inno. in. c. cum nostris. supra de conce. preben. et post eum Prepo. in. d. c. illiteratos col. fi. Hic tamen dicas capi pro cecitate naturali. Et is retinet dignitatem non autem acquirit l. cecus et ibi glo. et Bar. ff. de iudic. et Luc. de penna. vbi. supra col. fi. ratio quod retineat. Quia afflictio non est danda afflicto. de cler. egro. c. pe. cum similibus ibi adductus per glo. Et quod non acquirat. Quia cecus ceco ducatum prebere non debet prima. q. prima. quod quidem in verbo ceco iuxta illud vulgare. In foueam ductor primus. cadet inde secutor. Probus

¶ Perinde. quod importat fictionem late expediui hanc materiam. supra. in. c. cum in tua de consuetu. Probus

¶ Dolus. Attende addendo quia hoc vocabulum est equiuocum l. prima in prin. ff. de dolo. Nam cum secundum communem vsum verborum facta mentione de dolo intelligatur de malo non de bono non est opus vlteriore explicatione et adiectione illius qualitatis malicie quinimo sufficiente dicitur expressum quod licet dolus de sui natura sit malus tamen si non nocet secundum leges non punitur. Pro quo videtur facere l. quod venditor. ff. de dolo. et. l. fundum. §. fi. ff. de euictio. et. l. de eta. post principium de inter. actio. ff. quod facit ad questionem.

¶ An testis falsum deponens cuius tamen depositio non est alicui nocitura debeat pena falsi puniri. Et breuiter vt veritatem tangam dic quod non per notata per tex. no. cum glo. et ibi Cy. Bar. Bal. et Saly. in l. damus. ff. ad leg. cor. de fal. per quem Bar. et doctores dicunt / quod testis. non potest de falsitate puniri: nisi falsitas sit alicui nocitura

¶ Pro hoc vide quae in puncto citat Petrus de Ancha. con. xxiiii. col. ii. visa inquisitione formate contra Philippum. et post eum latius Maria. Sozi. con. ciii. in facto presupponitur.

¶ Hunc punctum latissime tangit verus et bone conscientie doctor. Io. de Ana. in. c. primo. c. ante pe. cum sequen. supra de crimine falsi. et pro hac conclusione adducit aliquas rationes / maxime ex quo cessat ciuilis actio id est non nocet alicui hoc falsum testimonium et per consequens cessare debet criminalis l. qui nomine. ff de fal. Item falsitas requirit dolum l. nec exui. C. de cri. fal. Dolus est callida machinatio et fallacia ad circumueniendum ad fallendum ad decipiendum l. i. §. dolum. ff. de dolo. Sed hic ista cessant quia nemini fit preiudicium Isti ergo sententie communi venit adherendum / ratione tamen mali exempli poterit puniri extraordinarie l. si quis aliquid. §. qui abortionis. ff. de penis secundum Pe. et Io. vbi. supra puta pecuniariter. ar l. hodie. ff. de pe. secundum eundem Sozi. con. ciiii. in fine post reditum. vbi pro hoc intento adducit ea que no. Saly. post glo. et tex. ibi. in l. fundum. §. fi. ff. de euictio. quod ex mendacio quis non puni¬ tur quando alter leditur. Item licet alias ex mendacio quis deberet puniri non punitur quando alter non leditur l. ii. §. aduersus. ff. ne quid in loco pub¬

¶ Et attende vt omnino non noceat quasi aliquali modo secus secundum eundem Ioh. de Ana. vbi. supra vt quia in faceret aliquod indicium vel semiplenam probationem auadminiculum ad eam quod fatetur. idem Maria d. con. ciiii. vbi col. i. fortius dicit quia non consideratur solum quod actuliter noceat sed etiam quod habitu et potentia possit nocere. Pro hoc adduxit doctrinam. Bal. in l. si falsos. C. de fali¬

¶ Pro premissis vide que late scribit Alex. con. cxlv. visis narratis. vol. vi. vbi disputat. An falsificans scriptura priuatam que non probat debeat puniri pena falsi vbi deo dit quod non si non sit hec falsitas alteri nociua. firmat do. Bertrandi. con. clxxv. nu. vii. ex titulis parte. iii. Probus.

TEmplarii. qui tempore clementis. v. ponti. maximi. qui prius christi mi.¬ lites erat a nostra religione in vanam superstitionem defecerunt / ea propter qui ex eis comprehendi poterant interfecti fuerunt piorumque bona partim hierosolimitanis militibus / qui paulo ante insulam rhodiam occupauerat: partim nouis religionibus asclemente attributa fuere vt plas tina autbor est.

¶ Et de his dixit Inno. in. c. in nostra. in prin. supra de sepul. Quod minus religiosi presumuntur quam monachi.

¶ Bar. in l. aut facta. § nonnumquam. nu. vii. ff. de penis. non ast pulatur platine dum dicit quod Papa Bonifacius propter de licta quorumdam templariorum totum collegium eorum fuiudestructum quia erant heret: ci. Idem de Bonifacio refert Petrus de Ancha. in. c. romana. col. pe. de senten. ex communica. hoc lib. De eorum interitu. vide Antho. in. iii. parte histor. titu. xxi. Articulo. i. §. iii. Probus.

¶ Consuetudine vel priuilegio. glo. fi. in. c. ea noscitur. supra de his que fiunt a prela. ea em equiparantur. glo. not. in tit. de causis. in. § statuit: in verbo priuilegio in pragma. Probus.

¶ Beneficiis inferioribus. do. de rota in antiquis. deci. in titulo de praeben. deci. viii. dicunt quod ad prelatum et capitulum ecclesie collegiate pertinet de iure collatio prebendarum in dicta ecclesia / quod probant tamen sic contrarium. Quia in collegiatis ecclesiis electio prelati pertinet ad collegium no. in. c. i. de elec. ergo singulorum canonicorum seu canonicatuum: et prebendarum ad prelatum. Pro hoc adducunt no. hostien. in ipso. c. cum ecclesia. decidunt tamen contra: tenendo primum dictum. per. c. ex transmissa: in fine de renuncia. et in. c. ex insania. supra de symo. Questionem thematis mouet collec. in. c. cum ecclesia in fine. supra de elec. vbi dicit quod presentatio spectat ad capitulia m institutio vero adepi scopum. Probus.

¶ Cum ecclesia. vbi dicitur quod spectat de iure communi ad episcopum et capitulum et ista est communis secundum collec. et alios. ibi dico in rubde iure patro. Archi. et alii in. c. a collatione. de appellationi. hoc lib. Probus

¶ Consanguineos / aliquid in puncto hoc dicam in rub. de renum. circa finem vltra que addo Bal. in l. i. coli. C. de indicividuita. tol. quod paria sunt committere aliquid contra aliquenvel contra illos de sanguine suo: quia quis nunquam odio habuit carnem suam. c. non existimemus. xiii. q. ii. Et par metus est in se et in suis l. isti quidem. ff. quod me. causa. facit tex. in l. heres meus. §. fi. ff. de condi. et demon. et l. fi. ibi vel parentes eius. C. de spon. vbi. cy. et ang. c. Petrus. supra de homi. glo. in cle. ii. in verbo quolibet. de senten. excommuni. vide pro ampla remissione fely. in. c. ecclesia nu. 99 versi. xiii. quero. de consti. Et maleretum in trac. de elec. carta mihi. x. et. xi.

¶ Pro praemissis facit quod not. Bal. in l. vna. col. ii. C. de rap. virgi. Quod si fit iniuria vni de domo intelligitur facta te ti casate. refert Fely. in. c. literas. col. iii. supra de presum. vbi per eum late videre poteris. et col. fi ang. in l. i. ff. de in ius. vocan. in proposito dicit quod si princeps condat legem contra consanguineos clericorum est nulla tanquam contra dignitatem senlibertatem ecclesiarum facta. vide Io. mo. in. c. quicumque. infra. de senten. excommunica. dico in regula delictum: vide etiam Franci. de curte. con. xxvii. nu. vi. magnificus vir dominus: dum dicit Sicur omnia statuta laicorum sunt nullius valoris si contra clericos et libertatem ecclesie fiant: ita si penam adiiciant consanguineis clericorum: quia verisimile est quod clerici nollent suos consanguineos laqueart pena fiatutorum. quod placet Calca. con. iii. nu. xix. vbi. nu. xx. allegat vulgare chi non po batere el cauallo bati la sella: vnde offenso vno alius videtur offensus.

¶ Et pro themate habes id quod in iure nostro dici solet: quod non est curandum cum quis loquatur: sed in quam voluntate intentio dirigatur l. cum pater. §. dona: de leg. ii. multo tiens enim contingit quod in dispositione vnus exprimitur ad alium vero effectus dirigitur per obliquum et hoc debet considera ri non solum persona expressa l. i. §. nunc de effectu. et l. si quis reum. §. i. ff. de liber. c. quanto. supra de priuileg. Probus

¶ Offendunt. poteris ponere exemplum in istis nobilibus et domicellis qui sepe exigunt et extorquent vsque ad sanguinem et pellem subditorum excoriant et vix eis dimittunt praecarium spiritum. Bal. in l. ex hoc iure ad finem. ff. de iusti. et iur. Barba. in prohe. cle. § quoniam nulla. col. iiii. refert neuiza. in suo con. Patres comederunt. in. ii. ratione. col. 8. vbi plura subdit. contra tales nobiles et domicellas trium lectionum:

¶ Et pro themate Ioan. mo. hic habeo que citat Maria. Sozi. co. lviii. col. iii. consiliis nostris. in versi. preterea: ibi quia cum voluerit non posse molestari: noluit etiam posse molestari filios suos: quos plus dilexisse presumitur quam. seipasos. l. isti quidem. ff. quod met. causa. C. de cur. fur l. si igitur si filii molestentur diceretur pater molestari et per consequens per indirectum patri priuilegium auferri quod fieri non debet l. ii. §. sed si agant. ff. de iudi.

¶ Et quod pater diligere presumatur filium facit ratio philo. i. thic. dum dicit quod finis est conseruatio cum naturalis apetitus sit omnim rerum ad sui conseruationem. Ad idem in. i. ce physico auditu dum dicit. Omne enim ens appetit semi¬ manere vnde finis cuiuslibet principis ac reipublice est vt bene gens beateque viuant quorum causam gerunt fruantur. que libertate tramquilla pace atque naturali amicabilitate. vt primo polytic. scribit Aristo. tradit hec Maria. Sozi. con. 6 col. x. visis inuestituris.

¶ Adde ad propositum thematis que dici possunt de multis promittentibus se inuicem non offendere. Pone exemplum in duabus ciuitatibus. Si vnus alterius ciuitatis offendat aliquem ex alia ciuitate. An solus offensus poterit conuenire offendentem aut totam ciuitatem et non alii. Istud vit de late discussum per Alex. con. cxvi. viso instrumen. vol. iii vbi dicit concludi quod si plures fecerunt pacem cum pluribus et promiserunt se non offendere sub pena mille: postea contiugit vnum esse offensum omnes ex illa parte offensa non possunt agere solidum: nec etiam insolidum possunt conueniri illi qui sunt de parte offendente per l. si id quod. ff. de duo bus reis. et per l. opere. ff. de oper. liber. Et sic quilibet ageet conuenietur respectiue pro sua virili portione: vt ibi concludit ipse Alex. in fine quem vide pro intento in con. cxiii. viso instrumento. volu. ii. et neapol. deci. 289 nume. xxx. Serenissimus. Probus

¶ Plus punitur. Uide que dico. in. c. fi. de homi. Probus. Pus punitur. vltra Io. mo. hic vide eundem et que iblate dico. in. c. i. de regul. iuris. et in. c. felicis. infra de penis. Sunt enim dii et angeli vocantur dicit tex. in. c. sacerdo tibus. vi. questione prima. Uide etiam que dicemus in proposito. in. c. vnico. in fi infra de vita et ho. cler. Probus.

GEnerali: dic quod videtur constare de mente legis generallis / quando in ipsa lege gene rali sunt verba generalia: siue pregnantia. Notat Ang. conccxiiii. col. i. quod incipit primo est videndum: quem sequitur decius con. 3o1 in fine in causa que ferrarie: allegat l. li. pertis. quos. ff. de alimen. et vb. legr¬

¶ Et lex generalis non includit loca seu personas exemptas casus est cum glo. in l. de curionibus de silem. lib. xii. C. per quem hanc regulam ponit Bal. in l. i. col. x. C. de summa trini. et fid. catho. facit quod not. Bar. in l. si posteriores. ff. de legibus: et quod habetur in l. si mihi et tibi. §. in legatis: de lega. primo. Tradit So. nus. con. ccix. col. ii. licet nulla: vbi subdit vnum notandum in proposito thematis. Quod lex quantuncunque penalis ita debet intelligi et interpretari eam extendendo latium sima interpretatione: vt non contingat illusio vel euersio dispositionis vel ad minus inferatur legi magna plaga / allegat glo. in. c. quamquam de vsur. hoc lib. et tex. in l. prima. §. pecuniam. ff. de calumnia. vbi verbum ponit late intelligitur proomni re: ne intentio legis fraudari possit.

¶ Item generalis dispositio tantum operatur quo ad genus quantum specialis quo ad speciem l. si duo. ff. de admitutor l. omnes. C. de prescrip. xxx. an. et ibi hoc probatur. not. Alex. con. cxi. nu. vii. prespectis. volu. vi. Tamen hec regula fallit secundum eundem Alex. con. ccxxxiii. nu. xvi eo. vol. quando aliqua ratio dictat contrarium. Et subdit bi quod in generali prolatione non videtur voluisse quis conprehendere ea quorum prolatio ipsi proferenti esset penalis vel prohibita: et ibi hoc comprobat multis iuribus et auctoritatibus: quem vide. et in con. ccxxxv. nu. iii. post redditum per me eo. vol. vbi firmat regulam predictam / dum dicit: quod generalis vel indefinita dispositio debet operari generaliter quo ad omnes / quantum specialis operatur quoad speciem l. si chorus in prin. de lega. iii. Alex. con. cxlvii. nu. iiii. ponderatis vol. ii. tex. in l. i. §. i. ff. quod iussu l. si duo ff. de admi. tutor. c. quia circa. supra de priuileg. c. fi. supra de constitu. c. solite. supra de maior. et obedi.

¶ Item generalis dispositio sub quacumque verborum prolatione cocepta si sit odiosa) comprehendit communia / siue quae communiter accidunt / non superlatiua vel maxima / siue disponat generaliter de personis: siue de rebus. c. sedes. supra de rescrip. ca. qui ad agendum de procur. hoc lib. cum aliis adductis per Petrum de Ancha. con. ccxcv. col. ii. Pro clariori euidentia vbi subdit rationem colligi ex l. Item apud § hoc edictum. ff. de iniur. vbi tex. dicit quod que speciali sunt digna (nisi exprimantur) videntur neglecta. c. quamuis. de proben. infra. c. quia periculosum de sententia excommunica. Io. mo. in c. vnico / de iniuriis hoc lib.

¶ Facit pro comprobatione id quod notat Alex. de Imola. con. xxx. post prin. ponderatis narratis. vol. v. Quod in generali derogatione priuilegiorum / non videtur princepa derogare illis priuilegiis quibus verisimiliter in specie non esset derogaturus. c. ii. de deci. hoc lib. c. fi de offi. vica. eolib. l. obligatione generali ff de pigno. Archi. et Ioan. And. in. c. ei cui de preben. hoc. lib.

¶ Uide eundem Alex. de dispositione generali con. lxviii. nu. vi. visis et opportune eo. vol. v.

¶ Tamen attende ad eundem Alex. con. xxxii. nu. ix. in causa executionis volu. 4. vbi dicit quod generalis vel obscura exceptio non releuat. Bar. in l. i. ff. de excep. per l. i. §. labeo. ff de flu. Et ratio: quia impedit deliberationem et sic parit obscuritatem l. ita fidei. ff. de iure fisci. quod etiam procedit in causis summariis. in quibus non debet aufferri defensio. cle. sepe. de verbo. significa. que aufertur si impeditr facultas deliberandi et defensiones distincte preparandi.

¶ Item expressilo specialitatis restringit generalitatem precedentem que alias marte suo curreret. Pro quo habes l. si heres meus. § primo. de lega. iii. vbi patet quod si lego omne marmor. venit marmor sculptum et non sculptum. Sed si dico omne marmor et duas statuas illa expressio dum rum statuarum restringit generalitatem: vt scultum non veniat nisi quo ad statuas expressas. Pro quo vide que citat Domi. con. lxv. col. ii. discutiam

¶ Et inquantum supra diximus: quod in generali: dispositione non veniunt ea que sunt disponenti prohibita. prohoc attende ad eaque tradit alex. in con. xvi. viso dicto themate. vol. ii. Quod in permutatione generali non veniunt ea que sunt prohibita alienari: per not. per Bar. in l. Codicillis. §. instituto. de lega. ii. vbi voluit quod in obligatione generali non veniunt ea que testator specialiter prohibuit alienari. iuxta l. obligatione generali. ff. de pigno. Idem dicit Bal. in l. i. per illum tex. C. que res pigno. obliga. po. vbi simplicite ait quod in generali obligatione non veniunt res prohibite alinari vel obligari. Istud latius firmat idem Alex. ibi: quenvideas et con. clxx. circa primum. vol. ii. et Iasonem in con. 124. nu. iiii. vol. iiii

¶ Item in generali concessione non venit quod fiat gratis vel donum iuris quesiti nisi specialiter exprimatur l. contra iuris. §. fi. ff de pact l. filiusfa. ff. de dona l. creditor. §. li cius. ff manda. c. ii. supra de dona. Alex. in con. cvi. nu. vi. perspectis. vol. ii

¶ Postremo dici quod in generali confirmatione statutorum non intelligitur confirmatum illud quod est iniustum vel inualidum. c. i. de iureiur. in fine hoc lib. l. nec diuus. §. generalem. ff de fal. late comprobat Iason in con. cxxii. colum. iiii. vol. iiii. quem vide precor in proposito thematis. concxxiiii. nu. iiii. eo. vol. iiii. quem vide con. clii. eo. vol. An ganeralitas extendatur ad feuda vbi dicit quod non: vt ibi comprobat. Et per hec sic postremo dicta loco habes comproba. tum aliud ab ipso Iasone citatum in con. clvi. col. vi. quoniam per eximium vol. iiii. quod in generali confirmatione statutorum facta per papam non intelliguntur confirmata statuta laicorum disponentia super iuramentis. Probus

¶ Concipit. non procedit quando de feminino fit expressio quia tunc habet locum / quod expressum facit cessare tacitum. Bal. in l. in multis. ff. de sta. ho. facit: quia clausula. generalis non porrigitur ad specialiter expressa l. doli clausula. ff. de verbo. obliga. facit quod not. ang. con. ccxiiii. Primo est videndum. col. i. vbi dicit quod generalis prouisio non refertur ad ea de quibus specialiter est prouisum. vt ff. de vulga. substitu l. sub coheredibus. § qui patrem. ff. de alimen. et ciba. lega l. alimenta. §. basilice l. vxorem. §. condi. cillis de lega. iii. et. §. felicissimo. c. studuisti. supra de offi. de lega. et l. iii. de silentia. lib. xii. C. vide que dico. in. c. dudum in verbo non intelligitur de preben. et Decium. con. cccxviii. in prin. in causa istorum et con. cccxxxix. consului / vbi subdit quod per hoc non tollitur quin in aliis casibus species conprehendatur sub genere. Et Alex. in con. cxxv. colum. per volu. vii. Probus

¶ Quidam dicunt: vide que in hoc puncto dixi supra ista titu. c. statuimus: vltra que attende ad Areti. in co. xxxix. col. prima. in facto. Probus

¶ Regalia. Adde do. Bertrandi. con. cclxxvi. nu. xvii. visa concessione parte tertia. Probus.

¶ Ecclesia vacante. Adde ea que dico. i1nfra. in. c. si pauper de preben. Io. mo. in. c. ii. eo. ti. maleretum in tracta. de elec. charta mihi. xxiii. et latius moderne per do. arnul. Ruzeum in tracta. deliure rega. quem direxi: seu dicaui ego ipse reueren. car. lingon. Probus

¶ Aliis. hec est dictio que includit similia expressis l. fi. §. cui dulcia. ff. de vino tritico et oleo lega. glo. fin. in l. sifugitini. C. de seruis fugi. Sozi. con. ccvii. col. pe. dico in c. qui ad agendum de procur infra. Probus

¶ Pius locis. Adde que citat Alex. in con. cv. viso ac diligenter. vol. iiii. Et con. cxxv. viso themate eo. vol. iiii. vbi tra. ctat quando dicitur relictum ad pias causas et inter alia dicit quod in dubio relictum pauperi videtur ad pias causas etiam si fiat consanguineo pauperi glo. est pro hoc singularis apud nos in. c. ii. in verbo decreuerit. supra de sepu.

¶ Hinc est quod si statuto caueatur quod minor. xviii. an. non post. sit legare pro anima. Et minor legauit matri sue centum / decens se legare pro anima: quod valet legatum: si mater reperiatupauper: secus si non reperiatur. Uide latius de relicto ad pias causas in con. se quen. et con. ccix. statutis accurate. vol. ii. et ibi tractat secundum quae iura debent decidi etterminari. relicta ad pias causas / concludendo / quod eo quod respiciunt spiritua lia per que consequitur quis remissionem omnim pctorum. c. requisisti. supra de testa. Igitur secundum ius diuinum et canones de bent decidi. Et sic non refragatur. In contrarium statuti vel alia lex humana: vt ibi latissime comprobat. Probus

¶ Non extat memoria. ex tali cursum temporis presumi¬ tur priuilegium. Bar. in l. cum de in rem verso. nu. ii. ff. de vsur. Antho. et Panor. in. c. peruenit. supra de censib. et in. c. cum ra. supra de iure patro. Alex. de Imola. con. vi. nu. vii. vol. i. refert. dominus meus. lib. ii. respon. c. xii. nu. iiii. vide eundem Alex. con. cxxxix. col. iii. circa primum dubium. volu. vi. Philippus Probus.

¶ Loco constituti. in proposito volunt Domini de Rota deci. ccv. in antiq. quod tale tempus sufficit ad vnionem probandam / et sine alio titulo valet: acsi per concessionem papalem facta foret. Contra hoc potest obiici de no. per ostien. supra de vita et honesta. cler. quoniam nonnulli: et in summa dosupplem. neg. praela. col. ii. Quod quantuncumque tempouis diuturnitas neiduxit vnionem et sic tempus non induxit vnionem sicut nec obliga. tionem. ff. de actio. et obligatioti .l. obligationum fere. §. placet C. de pac. si certis annis: et ff. de oper. liber scli. operis non impo. sitis. Sed si allegatur solemniter facta et ad huius probatione tanti temporis obseruantia allegetur non ad eam inducendam / sed in ductam probandam sufficit l. cum de in rem verso. et ibi non ff. de vsur. Ita firmat etiam per alia iura Oldra. con. 29d De iure domini guillelmoni gallici. Probus

¶ Antiqua. Quid sit antiqua consuetudo. vide per Ro chum de cur. in repet. c. fi. charta mihi 16. in quarto quesito. supra de consuetu¬

¶ Quod autem dicatur antiquum tempus: vide per Maria. Sozi. con. lxxxix. col. iii. in causa agitata. Probus

¶ Absurditatem. valet argumentum ab absurdo vitando tex. ad hoc allegatur in l. nam absurdum. ff. de oper. liberto. c. dudum infra de preben. c. quemadmodum. supra de iuretur. c. cum inter: vbi glo. supra de excep. et ibi Decius. in. vii. notabili. dicens hoc modo arguere. tex. in l. sine hereditaria in fine. ff. de neg. gestis: et in l. fi. ff. de manumissis vindic. et l. siquis ex argentariis. § pretor. ff. de eden. c. clericos. supra de offi. vica. c. iniustum in fine. supra de rerum permuta

¶ Per que iura Ludo. bolog. con. xxxviii. col. ii. quod exorditur: vt in presenti consultatione / dicit: quod in omni despositione absurditas debet euitari. Allegat plura consilia domini sui Alexandri. Ad idem Maria. Sozi. con. cxxi. col. iii. visa contingentia: et con. cxxii. col. ii. prestantissimodoctor et Petrus de Ancha. con. lxxxiiii. col. prima / contra. et con. lxxx. retento ordine.

¶ Quibus adde Iaso. per illum tex. in l. de pupillo. in. §. si quis forte nota. ii. post Bal. Imolam et Raph. ibi. ff. de no. oper. nunciatio. extendendo illud tam in dispositione legis quam statuti. tex. elegans in l. scire oportet. in. §. aliud. versicu. sed et si maxime verba legis vbi habetur quod quotiens ex verbis legis simpliciter intellectis resultat iniquitas / tuma verbis recedimus et seruamus mentem. ad idem tex. in l. pe. ibi. non oportere ius ciuile calumniari. ff. ad exhiben. Bal. in l. conuenticulam. C. de epi. et cler. Bar. in l. furti. § pactus per illum tex. ff. de infa. Idem Bar. in l. omnes populi. in. vi. q. ff. de iusti. et iur. refert Iason in l. diuortio in. v. no. ff. d. iusti. et iur. Concordat Panor. in. ii. parte. con. lxxviii. purctus questionis. sub nu. ii. quod interpretatio quantum fieri petest debet taliter sumi vt euitetur absurdum et intellectus contra ius. et consecutiue. col. iii. subiicit quod potius debemus verba impropriare vt euitetur absurdum et absonus intellectus. Idem vult curtius senior. con. lvi. super eo. col. xii. et. lix. dux et curtius iunior con. v. facti contingentia. col. xvi.

¶ Et extende hoc argumentum obtinere partes in quacum que materia vt per Bolog. vbi. supra maxime cum tractamus de correctione iurium. curtius senior con. xxxvii. consideratis. col. iiii. Barb. con. lv. ii. lib. preclare. col. vii. et dicit Decius vbi. supra quod statutum quod debet stricte intelligi / largissime interpretatur vt absurdum tollatur. Panor. in. c. cum dilectus. de consue. col. ii. versi. Et ex hoc tex. noto vnum / hinc dicit ibi idem Decius quod tolleratur quandoque absurdum vt magis absurdum effugiamus. l. ita vulneratus. §. penul. ti. ff. ad leg. aquil. Sic dicitur de duobus malis quod minus eligendum sit. c. duo mala. xiii. di. c. priuilegia. iii. distin. ibi ne fiant grauiora. c. preterea ibi ne deterius inde contingat. supra de spon¬

¶ In proposito succedit illud vulgatum Panor. in c. ii. nu. vii. supra de constitu. Ad hoc vt euitetur absurdum verba generalia. restringuntur etiam secundum aliquos si fiere / violentia littere et quod potius permittimus verba inutilia essem quam quod inducant absurdum. testatur Salomo. nius in l. gallus. §. quidem recte. ff. de liber. et posthu. et in. § respon. insti. de iure nat. gen. et ciuili

¶ Item verba statuti. (licet vniuersalia) restringuntur imopotius tolleratur superfluitas quam quod damnum alicui inferatur glo. in l. fi. §. in computatione. C. de iure deliber. vbi sci¬ ben. Quod facit ad ea que Ang. consi. vi. lata est sententia citat quod licet lex vel statutum dicat per verba vniuersalia in omnibus: et per omnia recipit tamen restrictionem ne sequatur absurdum. Ideo ipse consuluit quod stante statuto quad potestas habeat potestatem exequendi sententias consulum mercantie in omnibus / et per omnia prout possent ipsi consules: non poterit exequi banniendo illum tanquam cessat tem vel fallitum / vt vulgo dicitur quia ex talibanno resu. tat quod filii et vxor sint obligati / et istud est absurdum / licet in si consules exequendo possent tale bannum proferre. Et hanc opinionem sequitur Areti. in l. prima / de lega. primo. Refert ibi Iacob. de nigris in repeti. sua. colum. xv. non tamnhuic adheret: quia iam ex forma statuti non reputabatur absurdum: quod pro aliquo bannito teneantur filii et vxores: tunc sic potestas equiparatur consulibus in exequendo senten- tiam: ergo potestas consequetur illa priuilegia que habent consules / firmatur per not. Bar. ibi: quia si princeps adequat sibi Augustam / vel femine equiparantur vel adequantur masculis debent consequi priuilegia que habent masculi ita in proposito videtur dicendum

¶ Idem reperio magis absurdum et minus absurdum / per ea que not. Maria. Sozi. consi. lxiii. colum. v. versicu. po. stremo / circa: ibi minus absurdum reputo quod verba nihil operentur quam quod verba extendantur vltra solitum et propri. um significatum / et donatio prefiniatur. Nam videmus qui verba promissionis et stipulationis sine causa / potius sunnulla quam quod presummatur causa donationis / vt in l. secunda §. circa. ff. de doli excep. traditur in l. a titio. ff. de verbo. obliga. in capit. si cautio. supra de fide instrumen.

¶ Nunquam enim est presumenda donatio / si aliter fieri petest l. campanus. ff. de oper. liberto. Notat Alexan. consi. lxxx. in fine circa primum. voli. iii. quem vide. in consi. sequen. colum. secunda / vbi dicit in proposito thematis: quod ratione absurditatis vitande impropriatur vna dictio: et ponitur pro alia: et sic impropriantur verba Barto. in d. l. on. nes. ff. de iusti. et iur. in. vi. questio. principali allegat l. in ambigua. ff. de leg. Uide glo. in lege has causas. ff. de conditio. et demonstra. Alexan. in lege prima. ff. de heredi. insti. Barto. in. d. l. Gallus. §. forsitan. ff. de liber. et posthu. eundem Alexan. in consilio. xciii. nume. 4. alias consultus volu. tertio: et que dico in capitulo quia / de prebend. infra Philippus Probus

¶ A contrario. Maria. Sozinus / consilio. lxvii. colum. per nulti. dicit quod argumentum hoc a contrario sensu dicitur sumi ex coniectura: vt est text. cum glo. in lege / apud antiquos. C. de fur. Et id quod sumitur ex coiectura dicitur sumimproprie / vt in l. i. ff. si tabul. testa. nulle extabunt

¶ Preterea dicitur sumi indirecte / vt in capitu. cum apostolica in fine. supra de his que fiunt a prela.

¶ Item dicitur sumi ficte / probatur in lege si procurato rem. §. si ignorantes. ff manda. in verbo intelligitur quod denotat fictionem / probat glo. in lege heres quandocum que. ff. de acquiren. heredita Ulterius vide quod notat Bald. in secunda parte / comsi. culii. columna secunda. Quidam dominus pastinus: quod huiusmodi argu. a contrario sensu videtur esse sicut textus legis et contractus / vt not. ff. de testa l. qui testamento. §. mulier: ibi ex argumento: vbi idem Bald. dicit illum text. nota. quod quando aliquid probatur per argumentum sumptum a contrario sensum alicuius legis / videtur proba riper casum illius legis. Dicit tamen Ioan. Campezius. in tit. de dote. v. parte. questio. xxxiiii. quod casus omissus qua venit a contrario / est decisus per alias leges / et tunc per contrarium sensum non deciditur: sed tanque omissus ab illa lege remanet sub iuris communis dispositione / et veni decidendus per alias leges l. cum dotem. in prin. ff. solute matrimonio: et l. si extraneus. C. de conditio. ob causam

¶ Aut ille casus non est decisus per alias leges: et tunc argu. hoc est ex mente / seu interpretatione legis potius quam ex verbis. Prepo. Alexan. in capi. primo. colum. fina. priqma distin. Sozi. consi. ccvii. colum. tertia: in causa domine. Barin l. pecuniam. ff. si cert. peta. ibi tanquam sub contraria contradictione que dictio tanquam denotat improprietatem. vt l. si pater. §. qui duos. ff. de adopt. et sic potest intelligi. alo. in l. apud antiquos. C. de fur. Tamen Bald. con. 3o8 colum. prima. volu. primo. Utrum possit dari curator / citat argumentum de tanquam esse bonum l. de eo. §. finali. ff. ad exbibeni.

¶ Et istud argumentum a contrario non debet sumi ex verbis narratiuis testatur Panor. in. c. fi. nu. vi. supra de eo qui mit. in po. causa rei seruande. et in. c. publicato nu. vi. supra de electio isto ti. glo. habes in l. vnica. C. quando non peten. partes etc. quam sequuntur ibi Cy. Bar. Bal. Alex. et Iason. Et singul. secundum Roma. in repeti. auten. similiter. C. ad leg. ralsi. Ad hoc quod quotienscunque ponuntur verba in aliqua lege narratiua facti / ex eis non potest sumi iuris deosio. Idem francus in. c. si papa. de priuilegiis hoc libro quo videas et Fely. in. c. primo col. iiii. supra de const¬

¶ Et ratio potest esse (vt opinor) quia in narratiua consistunt partium allegationes que non faciuut ius. glo. in. c. arditis. supra. isto ti. c. lator. supra de re iudic. in. c. cum inter canonicos. supra. isto. titu. in. c. dudum. supra de deci. in. c. abbate. de re. in dic. hoc libro. et in. c. ii. infra. de dolo et contumac. firmat hec per id quod voluit Iason in l. cetera. §. Item quero. nu. v. ff. de lega. primo dicens quod ex his que ponuntur ex forma qui stionis vel dubii non est licitum arguere. quando postea textus decidit contrarium. Idem Iason in l. qui rome. §. calimacus. nu. x. ff. de verbo. obliga. nisi legislator fundaret in tentionem suam in illis verbis in facto narratis: quia tumidem iudicamus quod de verbis decisiuis et dispositiuis. cle. vna de proba. secundum Io. de Imol. in. c. cum apostolica. supra de hisque fiunt a prela. quem refert et sequitur Alex. in l. prima. ff. de offi. eius cui manda. est iurisdu¬

¶ Et intellige procedere hoc argumentum siue conclude re a contraria ratione. Unde si in contrario reperiatur contraria ratio. tunc concludit: alias non citat Io. de Londris in brevia. de offi. eius cui manda. est iurisdi. ff.

¶ In proposito dic. quod non sic libere arguitur a contra. rio ex dicto glosatoris. sicut ex textu testatur Cald. consiiii. col. pe. ti. de preben.

¶ Tamen do. Bertrandi in cons. clxxx. nu. x. viso casu. parte prima. Dicit quod argu. licet vti in dictis doctorum. Imoli. in l. qui testamento. § mulier in fi. ff. de testa¬

¶ Et vnum est in proposito quod illud quod colligitur a contrario non dicitur expressum sed subauditum. Decius con507. in fine in causa mutinensi / et con. sequenti no. per. glo. pe. C. de conditio. inser. et ibi Bal. in versi. no. hic glo. expressam: quod argumentum a contrario / est intellectus subaudius. Unde succedit: quod licet illud quod est expressum in vno capitulo statuti videtur repelitum in alio per glo. in. § item lapilli in verbo inuentoris insti. de rerum diuisio l. quo admodum. §. fi. ff. ad leg. aquil. vbi glo. no. Bar. in l. iiii. § eritque differentia. ff. vi. bo. rap. tamen illud quod non est ex pressum sed subauditum in vno capitulo. non videtur in aliarepetitum. Bal. per glo. ibi. in l. prima in principio. in verbo si quis in lectura antiqua: quem Alex. ibi refert et sequuintur. ff. quod quisque iur. facit quod not. Bar. in l. fi. in prinde lega. ii.

¶ Habet enim locum hoc argumentum a contrario sensu in statutis / quando sumitur ex natura limitati temporis. Et quando necessarium est argumentum ex natura vebo rum limitatorum. no. Bal. in l. obseruare. §. proficisci in iii. q. in fine. ff. de offi. procon. et lega. refert et sequitur Dec. us. con. ccclxiiii. col. ii. visis his que in proposito. con. 386 nu. iiii. licet in controuersiis vbi subdit quod hoc argumentum debet colligi ad limites verborum que in sensu directo penuntur. Antbo. de butrio in. c. cum apostolicam in vlti. non supra de his que fiunt a prela. Hoc comprobat Ioson in conxxlii. col. ii. statuto. vol. iii. vbi col. fi. subdit id verum etiam ad. correctionem iuris communis quando statutum in sensu directo nil operaretur et sic redderetur illusorium secundum Cy. et Bal. in l. couenticulam. C. de epi. et dler. Bal. Ang. Imol. et moder. in l. cum dotem. ff. solu. ma. Alex. et moder. in l. prima. ff de offi. eius cui manda. est iurisdi. Panor. in. c. cum apostolica in pe. not. de his que fiunt aprela. sine consen. cap.

¶ Item dicitur argumentum quasi arg ute factum seu inuentum et sub et ex quadam subtilitate tex. in. c. forus. supra de verbo. fignifica. Maria. Sozi. con. xxxviii. col. ii. pro deci¬

¶ Ex quo habeo quod si statuto caueatur quod statutum non recipiat extraneum vel subauditum intellectum tunc cessat. argumentum a contrario sensu: quia intellectus a contrario sensu est intellectus subauditus et tacitus / et verbis omissis not. Pe. de Ancha. in repeti. c. canonum statuta versus finem in versi. alibi etiam. supra de constitu¬

¶ Non operatur etiam dictum argu. in statuto si corrigatur ius commune vt in sequen. dicetur. Et hec est communis conclusio Bar. et aliorum in l. omnes populi. ff. de iusti. 3 iure / quod placet Alex. in con. lxix. in fi. vol. ii. Uide Decium con. 451. viso. vbi probat quando habeat locum hoc. arg. in statutis.

¶ Hoc etiam. arg. a contrario sensu lego habere locum. in contractibus not. Alex. con. cciiii. col. ii. consideratis. vol. ii. Idem Alex. con. xiii. col. fi. vol. vi. allegat. l. inter socerum. §. cum inter. ff de pac. dotal. Et in con. xxix. nu. 4. pondera. tis. eo. vol. et con. 36. col. 1. ponderatis. vol. ii. et ibi loquitur. de conuentionibus. Notant etiam Cy. et Bal. in l. conuenticulam. C. de episco. et cler. Refert Sozi. pater. con. ix. col. ii prosequendo ordinem / modificans illud / dummodo ille contrarius sensus non fuerit contra iuris communis dispositionem: quia hoc casu non sumitur arg. a contrario sensu. Ponit exemplum. Si pater fuit stipulatus dotem sibi reddi filia decedente in matrimonio cum liberis / non sumitur. arga contrario: vt ea decedente in matrimonio sine liberis dos apud maritum remanere deberet cum de iure communi in casu predicto dos patri sit restituenda: vnde casus iste omissus remanet in dispositione iuris communis. l. si cum dotem. ff. solu. matri.

¶ Item in eo quod supra proxime diximus hoc argumentum habere locum in statutis tangit Maria. Sozi. consi. lxxxi. col. iiii. versi sed difficultas / vbi dicit non habere locum in statutis correctiuis iuris communis / hoc est quando contrarius sensus veniret ad correctionem iuris communis / quo cosu non videtur sumi posse. Sed hoc non intellige verum / vt supra dixi quando alias hoc statutum nihil operaretur quod non erit simpliciter ex vi contrarii sensus / sed ex illo adiuncto videlicet vt statutum aliquid operetur. argui l. si quando. de lega. primo. Idem Sozi. con. cclxxxviii. colum. ii. in questione: et con. ccxcvi. col. ii. in presenti consultatione / et late Alex. concxlii. viso processu. vol. vi. quem vide / an habeat locum in materia correctoria / in con. lxi. col. ii. et si puto. vol. iii. et con. xvii. in prima col. visis. vol. ii.

¶ In puncto hoc non omitto vulgare et tritum / quod hoc argumentum non sumitur ad iurium correctionem: notat post antiquos Maria. Sozi. con. clxv. colum. xii. visis inuestituris. versi. preterea. predictum argu. allega. Bart. in l. omnes populi. ff. de iusti. et iur. glo. in. c. Cupientes §. quod si per. xx. hoc ti infra. glo. in. c. ii. de eta. et quali. hoc lib. glo. in l. vt liberis ibi: nec lex vetat. C. de colla. quam ibi ad hoponderant Fulgo. et moderni. Dicit Sozi. con. ccvii. colum. vi. versicu. non obstat tertia ratio / in causa domine: vbi subdit quod quando statutum in aliqua parte operatur non debet extendi hoc argumentum. Antho. de Butrio / et Imol. in cacausamque. supra de rescri. Secus si non operatur per ea: que tradit Iason. con. primo in fine. volu. iii. Quod quando level statutum in sensu directo nihil operatur / tunc sumitur argumentum a contrario sensu / etiam ad correctionem in ris communis: vt hoc ne sit frustratoria. Cy. et Bald. in. d. l. conuenticulam. C. de episco. et cleri.

¶ Et in priuilegiis: an habeat locum hoc argu. vide glo. in capi. penul. de priuileg. hoc lib. vbi dicit quod non: quam dicit communiter approbari Sozi. con. ccxlvi. colum. vi. versicu. primo / prout et ganter / tamen illam glo. pro parte affirmatiua allegat domeus de Ripa. lib. ii. respon. cap. xxxiiii. colum. ii. Et ad hoc eam dicit singularisare Curtium. con. xvi. col. vii. in prin. quod verum est / sed pro parte negatiua. Et istud videtur quod dicit dominus meus procedere ex errore impressoris / vt patet ex precedentibus verbis. Alias dixissem honon fore verum salua reuerentia preceptoris mei / vt in simili dicit Sozi. con. cclvii. colum. iii. visis inuestituris habet. tamen locum in rescriptis Pape glo. in l. si procuratorem. § si ignorantes. ff. manda. quam ad hoc reputant singularem Sali. Roma. et Alexan. in l. prima in princi. ff. de offieius cui est manda. iurisdit. et Sali. in d. l. conuenticulam C. de episcopis et cleri. tradit Iason. in con. 145. versic. 13 volu. ii. Beatissimus Papa.

¶ Et postremo dic argu. a contrario sensu non sumi ex verbis negatiuis: quia resultaret affirmatio / et verba prolata ad negandum vel priuandum non debent operari contrarium effectum l. ex facto / etiam. ff. de hered. institu l. cum tale / el. ii. ff. de conditio. et demon. not. Alexan. consi. cl. nu. xvi. in causa. volu. v. Probus

¶ Consensum prestitum / istud dictum dicit originale / et originaliter procedere a Ioan. Mona. Rauennas in com. pendio isto. titu. in versiculo volo tibi dicere vnum pulchrum dictum carta michi. lxvi. colum. quarta. firmat Panormi. in capi. cum nobis. nume. v. supra hoc titu. dicens / illuo notandum. Et si fiat propter vtilitatem ecclesie / seu necessitatem incipit ecclesia vacare a die pronunciationis. Nec in hoc debet expectari consensus episcopi argu. cap. scias. vii. questio. prima. vbi glo. et scriben. Et sic quis efficitur inuitus prelatus alterius ecclesie: quod placet Panorma in capitu. finali. nume. xiii. supra de postul. Ratio dicit quia nedicitur de nouo matrimonium contrahere. Ecclesia enim vniuersalis vnum est corpus mysticum. citat Io. mo. in sequen. et in. c. fuundamenta eo. titu. vnde ex quo semel consensit episcopari in hac ecclesia vniuersali non potest resista re pape si pro bono publico vult eum transferre ad ecclesiam particularem. d. c. scias quod verum secundum Hostien. Car. Petrum. et Panor. in. d. c. fi. si est consecratus. Secusi tantum est confirmatus. quia tunc inuitus non transfenquia non potest inuitus consecrari. Sed satis est quod dignitati cedat: si non vult consecrari. c. ii. de transla. prela. Non tamen potest cedere sine licentia pape / vt ibi.

¶ Hostien. enim in. d. c. fi. dicit episcopum consecratum monacho comparari qui non habet potestatem contradicendi superiori suo. xii. questione prima. nolo. et. c. non dicat. ideo a principio caueat dicit Car. ibi. col. iiii. ne indissolubiliter eligatur. ar l. sicut. C. de actio. et obligatio.

¶ In proposito attende ad verbum Bal. in l. rescripta. col. pe. C. de precib. impera. offer. quod omnia beneficia mundi sunobedientialia et manualia respectu papalis potestati. Ide postest pro libito voluntatis. episcopum de suo episcopati ad alium transferre / distinguit tamen / aut procedit proui dendo / et non cogitur prouisus transire: quia presumitur factum eius fauore / et sic non debet in eius odium retorquam ri vt hic per Io. mo. in fine. Aut procedit iubendo: et cogtur transire: quia presumitur factum fauore ecclesie. vii. quistione prima. c. omnis. Pro hac distinctione Io. mo. addum co ea que dicit Freder. de senis. con. cclxiii. presupposito quod sit papa transtulit monachum ad aliud monasterium intuitu persone / quod ad illud potest redire sine licentia papSecus si intuitu monasterii: maxime si est dubium quod causu propter quam fuit facta translatio non cessat. Secus siest certum quod cessat. quia tunc idem vt inprimo casu: et tunc habet locum regula: quod cessante causa cessat effectus iursunt aperta

¶ Item ratio regulat dispositionem testatur Raph. Cu. ma. in con. ii. allega l. cum pater. §. dulcissimis. de lega. ii. et de lega. iii l. fiddei con. § hec verba Alex. con. lxxv. nu. iii. in. v. vol. videtur in presenti consultatione Ludo. bolos. con. lv. in princi. viso igitur puncto

¶ Item nemo inuitus cogitur benefacere. Decius. con419 nu. v. viso. et con. 426. nu. ii. in duobus dubiis:

¶ Habeo tamen casum ad propositum quadrantem quen. citat Maria. Sozi. con. xxvi. col. pe. Ex his / quod quotiena quis impendit etiam pro inuito que expense respiciunt reipubli. ce interesse aut similem causam / licet impendat pro inuitopotest ab illo repetere prout de soluente et condemnat. ad penam corporalem nisi soluatur pecuniaria et inuito seu protestante nesoluatur potest solutam repetere a condem nato. Bar. in l. stichus. ff. de pecu. lega. allegat alia que videas. Probus

¶ Crescere. nec quis inuitus cogitur benefacere. c. de iudeis. xlv. di. et. xxiii. q. v. c. ad fidem refert Decius con. 259. col. ii. vi. sis his. Probus.

¶ Inuitus vide roma. con. cccxl. vbi ipse aliquantulum ex aminat hanc questionem. Et facit ad illud quod citat. Bari. in l. fi. ff. de his qui sunt sui vel alie. iur. quod inuitus non potest lagitimari nec inuiti rediguntur in patriam potestatem. §. generaliter in auten. quib. mo. na. effi. iui. Et licet legitimatio non preiudicet filio legitimato nisi consentiat: per hoc tamen non videtur quod legitimatio reddatur nulla quia legitum timatio est actus superioris quilegitimationem facit. notate ci. con. ccclxvii. sub nu. iiii. viso puncto.

¶ Preterea in proposito habeo quod nullus inuitus cogitur agnoscere hereditatem alterius l. nec emere. C. de iure de liber. l. iii. §. inuito. ff. de bo. po. Etiam si esset hereditas patris legitimi et naturalis. l. si filius qui patri. ff. de vulga l. necessariis. ff. de acquir. heredi. Et repudiata hereditate patris: non potest conueniri filius a creditoribus patrivt ibi nisi in casu speciali / scilicet quando conueniretur r lius pro primipilarii administratione patris. l. fi. de primipi. lib. xii. C. Probus

¶ Dos. que dicitur quid vniuersale sicut peculium et hereditas l. quod dicitur ff. de impensis et c. Bar. et alii. ff. sorlu. matri. in rubri. et in l. Item veniunt. §. Item non solum. ff. de peti. heredi. Adeo quod acquisitum ex re data in dotet censetur esse ipsa dos l. res que ex pecunie. ff. de iure dosfBar. vbi. supra Alex. con. cxxiiii. nu. ix. semper primo quesito vol. iiii. Et debetur ipsa dos quando nubunt vel religio nem ingrediuntur. Alex. con. xlviii. nu. v. viso statuto vol. iii. Quomodo autem debeat exigi ipsa dos vide eundem Alex. concil. 100. ex inspectione. vol. iii

¶ Ulterius in proposito adde glo. in ca. accedens / el. ii. in verbo terre. supra vt lite non contesta. que dicit quod dos est annexa matrimonio hinc dicit: quod Papa cognoscit de dote / ser tione conexitatis / cum cognoscat de matrimonio: quia dispositio extenditur ad conexa et dependentia. Et dos et quid dependens a matrimonio. glo. est no. in. c. fi. in verbo dependentibus de indi. hoc lib. Etiam si agatur principat liter de dote secundum Franc. ibi vide Feli. in cap. ecclesia. col. xx. supra de constitu. et Barba. in cap. Iurauit. colum. v. supra de probatio.

¶ Hinc est quod dispositio preiudicans in matrimonio / etiam preiudicat in dote per regulam l. si cum bi. C. de iudi. vbi dicitur quod dispositio preiudicans in princdipali preiudicat etiam in dependentibus: vide ibi Iaso. post alios.

¶ Et dic quod dos ipsa non potest esse minor quam ligitima / prout late firmat Decius. consi. 379. nu. 14. quod incipit requisitus: et con. 180 nume. 2. visa renunciatione facta / quod verum dicit idem Decius consi. cclxxvi. proponitur. col. prima. versi. etiam responderi potest / quando a lia debet dotari post mortem patris / quia tunc legitimiconsideratur l. cum queritur. C. de in offi. testa l. fi. ff. si quio in frau. pa. Secus videtur: si filia dotata sit in vita patris quia tunc non est tractandum de legitima que non debetur in vita l. prima. §. si impuberi. ff. de colla. bono.

¶ Et ideo tali casu attenditur competentia dotis secundum tempus dotis constitute / vt dicunt Bald. et Paul. in autenres que. C. communia delega. tamen proverificatione huius vitimi dicti: vide distinc. quam ibi facit idem Decius / et quiteneatur ad dotem per Iaso. in consi. cxxxiii. col. ix. presuponitur. vol. 4

¶ Et postremo in proposito Ioan. Moquod non potest esse sine matrimonio: dic idem de canonia: vt non possit essesine prebenda nota. per scriben. in ca. cum M. supra de constitu. et in cap. dilectus. de preben. vt de que dico. infra. in rubri. de preben. Et vt verbis finem imponamus: dic quod dos secundum Bar. et alios in rub. ff. soluto matrimonio est ius quoddam continens: id quod mulieri veeius patri / marito / vel eius patri traditum est / vel pro tradito habitum propter onera matrimonii supportanda. Refert Maria. Sozi. con. lvii. col. ii. consiliis / qui consi. ccvi. col. prima. in causa domine / dicit quod dos succedit loco legitimenotanter dicit onera supportanda: quia si ea non sustineat non debet consequi lucrum dotis defferendum ex pactovel statuto: no. Alex. con. cxxii. nu. x. et sequenti. col. i. vol. vii. et ibi late discutit casus / in quibus vir non lucratur dotem: et con. cxxx. eo. volu. Probus

¶ Sine matrimonio. tamen matrimonium potest esse sine dote not. domi. Brunellus in trac. de matri. conclu. ii. carta. xx. Et quando dos desinit esse dos: vide late per Maria. Sozi. con. cxxi. col. iiii. visa contingentia. Probus

¶ L. iii. Maria. Sozi. con. cxlvii. col. ii. visa facti conting. tia adducit l. fi. C. de dona. ante nup. vbi subdit illud verum intelligendo de matrimonio de presenti vel preterito. glo. et ibi Bar. in l. si marito. ff. solu. ma. et probatur ibi in rubro prout not. Paul. de castro. Bal. et Sali. in l. prima. C. vnde vir et vxor. Bal. in l. non sine. C. de bonisque liber. vnde censentur semper ad restitutione dotis habere priuilegia de tis / non solum persona mulieris si viuit: vt in l. ii. et in l. etiam defundo dotali. ff. et in l. vbi lex / ibi per Bar. et Imo. ff. de vsucapio. et per Bar. et doct. in l. filiusfa. §. diui. de loga. primo. Sed etiam in persona heredum mulieris: vt est casus in l. dotale. §. dotale. versicu. heredi quoque. ff de furdo dotal. Philippus Probus.

¶ Irreuocabiliter. Adde que in simili dico: in cap. vnico: in versi. tum et secundo de cleri. non residen infra Probus

¶ Si voluerit istam poteris comprobare doctrinam / per eque scripsi in cap. tibi in versi. limita. tamen. supra de rescri. inquantum discutio decreti clausulam / locum habere si illam habens vti voluerit / quod firmo in cap. eum cui infra de preben. circa finem in versi. Sic in proposito. Facit festum de hoc decto Ioan. mona. Feli. in cap. cognoscentes. col. iiii. supra de constitu. per quod firmat dictum notabile / videlicet quod constitutio priuilegiatiua non operatur effectum antequam priuilegiato innotescat: adducit Bar. in l. omnes populi. ff de iusti. et iur. Panor. et Imola. in. d. c. cognoscentes. per ca. primum / versi. quia in priuilegiis infra de conce. preben. facit tex. in l. qui absenti. ff. de acquir. po. et quod no. glo. in. c. quanto. ii. q. vot Uide pro intento Alexan. con. ciiii. colum. fina. in causa. vo. lu. tertio. Probus

¶ Contra ius commune: contra quod / episcopus cum capitulo per eius statutum non potest disponere. c. fi. cum ibi. no. per doc. supra de offi. archipresbiteri: quod ad vtramque parsem examinat Ioan. and. in. c. fi. de appel. hoc libro / conclu¬ dendo pro intento negatiuo. Uide Alexan. con. cxlii. in fine / viso processu. vol. vi. et con. cvi. colum. ii. perspectis. volu. secundo. Philippus Probus Mysticum: adde Io mo. in. c. fundamenta infra eo. Probus.

¶ Columba de cuius natura vide per aureol. in additio. ad Gullin rubr. dei iniur infra hoc libro. Probus

¶ Ne quod in eius. Istud firmat regulam quod inducta ad vnnm effectum non debent operari contrarium effectum l. legata inutiliter delega l. et l. legata. inutiliter. de adimolega. vbi inducta ad diminutione non debent operari augmentum de quo per Iaso. in. d. l. legata de lega i Probus

¶ Quod ob gratiam. vbi Io. And. in mercuriali refert hanq. ad calamum prout iacet cui placet opinio Ioann. mona. et etiam Io. cal. in ti. de transla. episc. consilio i. col. fi. qui dicunt illud facere ad questionem. An si episcopus est promotus per papam ad cardinalatum et prouisio de suo episcopitu est ob hoc alteri facta / episcopus sic promotus ad cardinalatimvult incumbere possessioni episcopatus: quia dicit quod non vulacceptarescardinalatum: licite contradicat illi episcopo. qui fuipromotus adepiscopatum / et vtrum valeant interim gest per eum vt quod sit in eius antiqua possessione tuendus: et valeant acta per eum facta dic quod sic quodprobatur. Nam sa talis non vult acceptare vel non acceptauit capellum / vecardinalatus officium non desinit esse episcopus: cum hoc non sit de mente pape. Ergo nihil est per regulam: quod in obus que papa statuit vel mandat intelligitur nisi aliud ar pareat facere secundum iuris dispositionem / et se iuribus confirmare. C. de in offi. testa. si quando et institu. quib. mo. testa. infir. §. fi. ix. di. iustum.

¶ Sed vt hic dicit Io. mo. In effectu iura volunt quod id quod fit per gratiam alicuius non retorqueatur in eius odium Et beneficio iuuari non decipi couuenit. supra de commoda c. primo. nec papa per sua mandata intendit aliquem grauare de rescript. ad aures de deci. ex multiplici. 5.

¶ Quia in proposito si talis episcopus nolit consentire cardinalatui erit deceptio grauamen / siue lesio / quod ab inuito aufertur. lvi. di. satis peruersum. xvi. q. vii. inuentum. Hinc rila iuris. quod nostrum est a nobis etc. Beneficium quippodicitur esse suum qui in eo habet canonicum titulum. c. si tibi absenti infra de preben. et. c. primo infra de re. permuta. Et procedit licet conferatur seu tollatur. vt augeatur. Quia tale augmentum de iure non fit inuitis. ff. de decur l. ii. C. de appel. quo ad ciuilia. lxxxiiii. di. c. primo. et. xxxii. q. ii. § integricas.

¶ Et si dicatur quod hoc sit propter publicam vtilitatem Tu dic quod licet publica vtilitas preferatur priuate: iuxt not a. in. c. bone. el. primo. de postul. prelato. tamen de iure. non cogitur quis ad publicam contra priuatam: loquor de eo qui cogeretur non propter munus / hoc dico propter id quod habetur in l. assumptio. ff. ad municipal. alias contra priuatam quis non cogitur. xix. q. ii. due sunt quod. capituloquitur etiam in spiritualibus / vnde ad fidem suscipiendam quis non cogitur. xlv. di. de iudeis. xxxiii. q. v. ad fidem seo quod illa non esse meritoria. Liberi enim arbitrii etc. de peni. di. ii. si enim. versi. liberi.

¶ Et ideo lex dicit generaliter quod inuito non confertur bo neficium tex. in l. hoc iure. §. non potest. ff. de dona. vbi dicitur. quod non potest exerceri liberalitas nolenti acquiriEt nemo crescere cogitur iuitus vt dicitur in. c. gesta. lxxxiiii. di.

¶ Hinc dicimus licitum vnicuique iuri suo renunciare l. pe. C. de pac. et. l. pe. C. de epi. et cler. et. c. ad apostolicam. supra de regula

¶ Et ex his sequitur quod licet in litteris episcopi promot papa dicat illum absoluisse a vinculo ecclesie propter promotionem quam de eo facit ad cardinalatum: tamen hec verba sunt interpretanda secundum iuris dispositionem vt vim habeant et effectum eo volente / quod iuuatur peric quod diximus de decreto irritante quod non habet locum si impetrans noluerit vti. dixi late. supra. in. c. tibi de res. liceverba illius includant voluntatem pape / quod non vult valer. contra facta et tamen valent litere si impetrans patitur. vel consentit illas valere. ratio extat in euidenti: quia eius fauore clausula fuit apposita ergo etc. Idem de regula anteferri dicas: scribentes in. c. pe. infra. de preben. quod si habens clausulam anteferri non vult vti illa primus habebit prebendam cum illa clausula posita fuerit in eius fauorem: de hoc dico infra de preben. eum cui.

¶ Et sic ex premissis infertur: quod promotio facta de alio / ad istum episcopatum non tenet. quia dicta absolutio et trasllatio facta sunt ob casum: et quod fit ob causuam causa non secuta caret effectu. ff. de oditi. ob causum per totum. Ergo tal absolutio debet carere effectu Unde dicunt legiste quod causa est proxima conditioni / vt sicut necesse est parificari conditionem / sic et causam puta cum propter causam legaui non legaturus / alias sic. vt no. de lega. primo. Si sic legatum: Cum ergo Papa non fuistset promoturus illum ad episcopatum / nisi episcopatus vacaret / quia hoc esset contra iura de conce. preben. c. primo. et episcopatus non vacet / illo non acceptante cardinalatum facit. c. si tibi infra de preben. vbi patet quod beneficium non dicitur illius / cui confertur nisi acceptet / ratio exuberat: quia sicut in matrimonio requiritur consensus vtriusque contrahentium. xxvii. q. ii. cap. sufficiat. de spon. cum locum. Sic in spirituali. supra hoc titu. cum inter canonicos. Ergo cum ista promotus ad cardinalatum / nondum acceptauerit capellumet sic non sit cardinalis non desiit esse episcopus: ex quo apparet / cuilibet intuenti doctrinam Io. mo. ad hoc facere.

¶ Tu in hoc puncto postremo dicas: quod licet in vero puncto iuris / presens questio sit vera: tamen communis vsus curie Romane non habet / vt per cardinalatum vacet episcopatus / prout dixi. supra in ca. statutum. de resc. Probus.

LIcet / vide Petrum de Ancha. con. 293 vltra et consilio. 304 ista allegata. Probus.

¶ Parrochiales. appellatione ecclesie perrochialis / ecclesiam parrochialem collegiatam non venire dicas in materia stracta / quia collegii qualitatem habet supra parrochiam / sed in materia no odiosa sic. Pan. ne in rub. de vita et honesta. cleriin fine

¶ Et istud quod proxime diximus poteris comprobare per eque in iure dicuntur: quod qualitas adueniens enti qualificaillud et reponit eum in diuersa specie / de quo diximus in rub. de vsur infra. Probus

¶ Parrochialis / ad hoc vt censeatur parrochialis atteditur auctoritas superioris constituentis eum parrochilem. notat Alexan. consilio. 74. collumna prima viso puncto. vol. 4 Probus

¶ Qui est late / tamen si verba sunt dubia que possunt sapere latam sententiam vel ferendam in penalibus potius debent intelligivt sint ferende quam late sententie. notat. Domi. con. 23. quia diffuse. Probus

¶ Sed dic contra. Colle. in. c. cum in cunctis. nu. xiiii. supra eodicit hanc additionem multos non habere. Ideo insequium opinionem Io. mo. vt non idem procedat in abbate. Probus.

¶ Pena que sine fraude esse non potest l. aliud est fraus ff. de verb. signifi. et pena arguit penam et delictum l. sanci mus. C. de penis. cap. quesiuit. supra de his que fiunt a maio. parte capitu. Deci. consi. 273. colum. 2. in casu proposito / qua ibi subdit: quod vbi non est delictum ibi non est pena. d. l. aliiud est fraus. Probus

¶ Non remouetur / et sic dicitur executiuus. ca. cum in cunctis. supra eo. Domi. in consi. 131. col. fina. quoniam. Probus

¶ Uel scire debuit. Roma. con. 451. praesentis dubitationis a ticulus: discutit de eo qui impetrat secundum beneficium / et taceprimum / quod procurator acceptauerat. Probus

¶ De mulcta quod. c. prout et textum nostrum dicas habet. re locum in vicariis perpetuis ecclesiarum parrochialium cle. vnica. de offi. vica. licet Archi. hic contra. col. 4 in versicu. Sciant. Cui non astipulor. Probus.

Tractaturi in presentiarum materiam quoidianam commende. Primo scire cogruit quid sit commeda: vt eo cognito ad alia materie subiecta de scendamus. deo dic quod commenda proprie nihil aliud est quam depositum / probat tex. in l. commendare. f. de ver. signi. et l. lucius. et.. publia. ff. depositi. vbi dicitur. quod commendatarius. non est aliud quem depositarius / facit. c. primum. supra de deposito.

¶ Ex quo infero ad intentum materie tex. nostri / quod per obitum commendatari / beneficium non dicitur vacare. Qui probo multifarie multisque modis / vt verbo apostoli vtar. Primo habeo stillum curie. cui venit attendendum et de quo in sequentibus latissime dico de quo etiam stillo in proposito recordatus est. glo. pragma. in titu. de electio. et resenua. in. §. primo. in versi. causa. et in titu. de colla. in. §. Item quod omnia in ver. vacauerint in princi¬

¶ Secundo verificatur intentum per diffinitionem verbi vacare quod est eo quod sponso siue titulario priuatur. prima de bo. vacan. lib. x. C. gub. et nigrum. supra et infra ne sede hacan. faciunt notata per Io. de Imola. post glo. in verbo vacare. in cle. ne Romani. de electio. vbi dicit quod mulier vidua denominatur a dignitate prioris mariti / donec alte ri nupserit / quod deduco infra. in. c. is cui. de sepultur. hoc. li. ita in proposito / beneficium dicitur vacare eo modo quo vacahat priusque commendaretur et donec per modum tituli / de to fuerit prouisum / hinc est quod apostolica cencellaria prout nec cancellaria legationis Auinionem. prout de hac vidi nodant vacationem per commendam: sed per titulum predecessoris. de apostolica refert Io. Franci. de pauy. olim cau¬ sarum palatii apostolici auditor in tracta. ne sede vacan. in. parte. q. iii. Idem dic de camera apostolica que in hoc pari passum ambulat: faciunt in argu. que citantur a do. de Ro ta in antiquis: in titu. de preben. decisio. prima. quod reserua. tio per commendam (etiam per Papam factam) non expirat.

¶ Freder. in trac. de permuta. q. xv. dicit quod sublate commenda remanet beneficium vacans in curia / maximo si tempore commende vacabat in curis: facit ad id quod dicimus quod quotiescunque beneficium commendatur / eodem contextu affectatur quod per alium quam per romanum pontificem non potest conferri instar beneficii litigiosi. c. i. et. ii. vt lite. penden. hoc libro: hanc partem sustinet Do. Stephanus Bertrandi consilio. ccxxxv. Etiam si commenda parte tertia.

¶ Instar etiam reseruationis / que procedit ratione appositionis manus Pape. c. vt nostrum. supra de appella. qui dem quod vide comprobatum per eundem Domi. Bertran. di d. consilio sub nu. 5.

¶ Et hec tria beneficiorum genera diximus affecta: testa tur prouincialis in titu. de vacant. nonreserua.

¶ Nec refragatur premissis dictio maxime / quod si non vacaret in curia minus censeretur rescruatum / cum eius nartura aut propria illius significatio idem in sensu contrario implicet. Antho. de Butrio post tex. in. c. ad abolendam. supra de fil. presbytero. et hec incidenter sint dicta

¶ Et redeundo ad thema: per commendam: non est plene beneficio prouisum / cum commenda: vt prediximus sit depositum / merito commendatarii / sine commendantis permissione / commende non possunt cedere: etiam per modi. permutationis. Panor. in. c. cum olim. supra de re. permuta. ratio: quia in commenda non habent plenum ius commendat tarii: vt ex tex. nostro resultat / ideo vacatio antiqua remanere dicitur per ea que no. in. c. ne pro defectu. supra hoc tatu. et in cle. prima. ne lite penden

¶ Quod si commendatarii. dicantur depositarii trahitur ex consequenti quod neque quasi proprietatem neque quaspossessionem iuris beneficii commendati habent sed tenutam et meram detentionem. Roma. consi. cccl. nu. xii. in casu proposite: et tex. in l. licet. § rei. ff. de posi. glo. in. c. si constiterisupra de accusatio. quod comprobo per glo. hic: et in. c. qui plures. ii. q. prima. vbi dicitur / commendatarium verum non fire prelatum ecclesie sibi commendate / sed procuratorem cum legitima administratione: tex. in. c. cum nobis. in fine vbi glo. in ver. procuratorem. supra hoc titu. et. d. c. is cui. eo. et hac ratione iura eum artant ad redditionem administrationis: argc. primi. x. q. iii. archi. per illum tex. in. d. c. is cui quod autem priratus commendatitii / proprie non vacent: secus in intitulatis tenet Io. mo. in. c. presenti. infine de offi. ordina. Decius consilio. cxlix. nu. v. in. causa iurispatronatus / vide. Sozi. consilio. 32. col. vi. ex his / vbi dicit melius: quod comparatu vsuario commendatarius

¶ Fouetur intentum. Argu. ab absurdo / quod est vali. dum in iure l. nam absurdum. ff. de bonis liber. c. dudum. supra de preben. c. quemadmodum. supra de iureiur. c. cum inter. supra de exceptio. dixi supra hoc tit. in. c. generali: quia si dicamus tituli. commende in se habere verum ius: et titulum beneficii erit derisoria iurium determinatio / videlicet quod quamuis regulari. ter duas non liceat habere ecclesias institulum / vnam tamen habere in titulum et aliam in commendam congruit per ea que nota. in. c. dudum. el. ii. supra hoc titu. et Ioan. mo. hoc. quiideo succedit regula quod non est in me non potest vacare per me l. non potest videri desiisse. ff de reg. iur. desiisse quippe non dicitur quod non incepit l. titio vsufructus. ff. de condi. et demon. et amitti non potest quod quesi tum non fuit l. prima. §. primo. ff. quibus modis vsufru. amit. cum amissio sit rei presentatio / et sic habitum presupponit. l. decem. ff. de ver. obliga. c. ad dissoluendum. supra de desponsa. impube et l. manumissiones. ff. de iustic. et iure / nec moritur qui non vixit. c. quod vero. xxxiii. q. ii. c. sicut. supra de homic.

¶ Et quod non est rumpi non potest l. nam et si sub conditine. §. si post. ff. de iniust. rup. et irri. testa l. liberos. §. fin. ff. de capit. diminutio.

¶ Item qualitas non potest esse sine subiecto l. eius qui in prouinciam. ff. si cer. peta. et l. si seruum. ff. de acti. empt. dico late in c. i. de confes infra. facit quod citatur a Bal. in l. ii. C. de iure aureo annulo. quod per instrumentum legitimationis probatur quem non fuisse legitimum quia omnis dispensatio veritatem presupponit in contrarium verum esse. Balvbi. supra verum dicit si eo instante fuerit confectum alias noprobat / qua potuit per maliuolum fieri cuius dolus non posset obesse / prout in simili dicit glo. pragma. in titu. de elec. in. §. si vero in verbo simoniacam de pecunia data. in fraudem electi que non nocet: idem Bal. in l. moueor. C. de ser. exportan. et in l. fina. col. iii. C. de senten. passis. Quod per instrumentum emancipationis: filiationem et patriam potestatem probari precessisse. Et qui agit penitentiam vit detur fateri delictum. Bal. post glo. in. c. literas. supra de prosumptio. vbi Feli. et Alex. in l. prima. in princ. colum. ii. ff. de no oper nun

¶ Et qui opponit exceptionem compensationis / debitum. fateri videtur Roma. consilio. lxxxvii. circa finem / pater reuerende / ista quasi videntur extra propositum pro eo tamen vide Areti. consilio. lxxxv. viso compromisso / dum dicit quod non priuatur successione qui non succedit / alia dico in. c. nemo. de reg. iu. et in d. c. primo. in verbo non sunt. de confes¬

¶ Per que videtur optime comprobatum beneficium non vacare per obitum commendatarii sed titularii precedem tis / et sic eo modo quo priusquam commendaretur vacabat / alias commenda non esset ad nutum commendantis reuocabilis quod viro dicere non conuenit argu. eorum que diximus de deposito / quod ad deponentis meram volunt. tem renocatur / licet in deposito dictum fuerit quod depositum duret: vsque ad depositaris obitum / tex. in l. prima. §. si deposuero ibi et ante mortem. ff. depositi

¶ Unum tamen dicit Archi. in. c. si plures. xxi. q. prima. quod ecclesia commendata censetur. de iure vacare: non autem de facto / addens quod commenda ex toto non sequitur naturam depositi / quia clericus cui commendatur potest inde facere expensas: et sumere alimenta / et soluere de bita / sicut ille qui nondum adiit hereditatem / et deliberat an adire debeat licet non hebeat ius soluendi debita. ff. de iure fisci l. si filius l. aristo. §. vlt. et si necessarlas facit expensas in ecclesia de suo / potest retinere donec sib. soluantur ff. de pigno l. si necessarias. §. primo / quod non esset in re deposita

¶ Facit in proposito quod no. Do. Stepha. Bertran. consilio. 165. si in beneficialibus. ii. parte quod commenda est legitimus titulus quo ad administrationem bonorum / et fructus um ecclesie commendate / non. tamen est titulus qui conferat ius in re. secundum moder. hic et illud vide consil. ccxxxv. etisi commenda: parte. iii. quia hanc partem sustinet: et Alex. in consilio. 96 col. i. visis narratis. vol. iii

¶ Licet premissu videanturruere et de iure verissima foreea tamen non admitterent Galli qui dicunt commendiin omnibus / et per omnia vim et efficaciam tituli obtinere / sic vacationem per obitum / aut cessionem commendatarii facere et de iure / et de facto

¶ Quod vt quia gallus gallorum opinionem comprobem / prouteneor et me obligatum cognosco gallie / que me genuit aluit / docuit / et conseruauit. quinnimo sacerdotibus qui neobis prestant pabula spiritualia adduco sequentia / pro quo rum discussione formam commende describo sequentem

¶ dnanus. apasogus erius / eiorum del dilecto filio Ioh. de Bolenguerio rectori / senperpetuo vicario ecclesie sancte radegudis decanaio. Age nen. diocesis. Salutem et apostolicam benedictionem. Rationi congruit etc. Dudum siquidem monasterio sancte marie de periaco Cistercien. ordinis agenen. dlocesis. Ex eoquod dilectus fillus Gulllelmus de balenguerio olim ipsius nonasterii abbas regimini et administrationi illius cui tunc preerat / per dilectum. n. procuratorem constitutum in tur fauorem. reseruatis tamen sibi quo ad vlxerit / medietate omnium et singulorum fructuum reddituum / prouentuum. ac emolumentorum / dicti monasterii / nec non grangia se domo des granges nuncupata ad dictum monaiterium legitime pertinen. cum omnibus et singulis grangie huiusnodi domibus / edificiis fructibus / prouentibus / iuribus et pertinentiis / per eum etiam tempore successorum tuorum nonasterium predictum / in titulum vel commendam / protempore obtinentium vel alium seu alios eius nomine propria auctoritate percipiendis colligendis / et leuandis / adin suos vsus et vtilitatem conuertendis / necnon tenendis possidendis / et vsufructuandis / ac collatione prouisione. presentatione / institutione et omnimoda alia dispositiona medietatis omnium et singulorum beneficiorum / et officiorum ecclesiasticorum / secularium / et ab eodem monasterm dependentium / regularium ad collationem / prouisionem presentationem / institutionem et omnimodam aliam dispositionem abbatis pro tempore existentis dicti monaitera spectantes / et pertinentes pro tempore vacaturorum. Ita. quod ipse Gulllermus nuper abbas primum. et tum secundum et sic secutiue / alternatis vicibus beneficia / et officia huiu modi / cum vacarent conferre et de lllis disponere haberetis facienda pensionis annue loco et non alias aliter: nec alio modo in manibus. Feli. recorda. Leonis Pape decimi predecessoris nostri sponte et libere cesserat ipseque predecessor cessionem ipsam duxerit admittendam: abbatis regimine destituto predecessor ipse attendens / quod romani pontificis circunspectam prouidentiam ecclesiis et monasteriis singulisque vacationis incommoda deplorare noscebantur. vt gubernatorum vtilium presidio fulcirentur diligenter prospicere: et ecclesiasticis personis praesertim generis nobilita te pollentibus. vt in suis opportunitatibus aliquod suscipere valerent releuamen: de opportune subuentionis auxlio prouidere decebat / tam dicto monasterio de gubernatorevtili et idoneo per quam circunspecto regi: et salubrite dirigi valeret: quam tibi qui vt asserebas de nobili genere exvtroque parente procreatus: ac in. xx. vel circa tue etatis anno constitutus: ac dicti guillermi nepos existebas: nec non ex dispensatione apostolica parrochialem ecclesiam: seuillius vicariam perpetuam: sancte radegundis inter alia obtinebas: apud eundem predecessorem de nobilitate generis vite ac morum honestate: aliisque probitatis et virtutum meritis: multipliciter commendato horum intuitu: vt commodius sustentari valeres de alicuius subuentionis anxilio prouidere volens: Tea quibusuis excommunicationis etc. existebas ad infra scripta dumtaxat consequenda absoluens et absolutum fore sentiens. Nec non omnia alia et singula beneficia / cum cura et sine cura etc. Sub datum / videlicet tertio nonas octobris / pontificatus sui anno nono

¶ Monasterium predictum cuius fructus redditus / et prouentus / ad septuaginta florenos in libris camere apostolace taxati reperiebantur / siue premisso: siue alio quouismodo / etiam si ex eo queuis generalis reseruatio / etiam in conpore iuris clausa resultaret: Idem predecessor haberi voluit pro expresso / aut ex alterius cuiuscumque persona seu persimilem dicti Guillermi. vel cuiusuis alterius cessionem de illius regimine et administratione in Romana curia: veextra eam / etiam coram notario. publico et testibus sponte factam vacare etiam si tanto tempore vacauisset / quod eius prouisio iuxta lateranen. statuta cocilii / aut alias canonicas sanctiones / ad sedem apostolicam legitime deuoluta existeret. Et ad sedem eandem ex quauis causa specialiter vel generaliter pertineret / ac consistorialiter fieri debet. ret / ac super eisdem regimine et administratione inter aliquos lis / seu illorum possessorio molestia / cuius statum idem prodecessor pro expressis haberi voluit penderet indecisa cum omnibus iuribus / et pertinentiis suis / cum ad id dile ctorum filiorum conuentus dictimonasterii seu maioris partis per eundem. N procuratorem eorum ad id ab eis specialter constitutum expressus accessisset assensus / tibi per te quoad viueres etiam vna cum dicta ecclesia / ac omnibus et singilis beneficiis ecclesiasticis / cum cura vel sine cura et c. tenem dum / regendum / et gubernandum / Ita quod liceret tibi de frictibus / redditibus / et prouentibus eiusdem monasterii sicut veri abbates pro tempore existentes / disponere et ordina re / ac reuerentiam obedientiam / et alia seruitia exigere / alienatione tamen quoruncunque bonorum immobilium. et preciosorum mobilium tibi penitus interdicta. Idem predecessor commendauit curam regimen / et administratione in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo non obstantibus et c. Alias formas commende vide per Domi. post consil. cxl.

¶ Hac descriptione sic facta veniamus oportet ad themapro parte gallorum propositum: primo Domi. hic et communiter scribentes tenent: quod quotiens iura nstra dicunt commendatarios non fore veros prelatos debent intelligi de temporalibus prout tex. noster caustat. Secus de perpetuis sicut in forma pre inserta. Quia tales veri dicuntur prelati. et titularii / quod patet ad oculum / quia habent commende ipse perpetue naturam titulorum: vt pote perpetuitatem prohoc tex. in. c. sanctorum. 70. distincti. c. preterea. 55. di. c. primo de capel. monach. hoc libro glo. in. c. pastoralis. vii. q. prima hoc etiam tenor commende probat / ex quo solo capite habeo intentum / facit tex. in l. sancimus in versi. nisi pacti tenor ad hoc reclamauerit. C. de fide iusso l. ad probationem la i. C. de proba. ibi sed quem tenor scripture designat. c. tenor. et. c. recepimus. supra de priuileg. c. ex tenore. supra de testib. c. ex tenore. supra de foro competenti ex tenore. supra de rescrip. Notat Iason in con. primo. col. ii. volu. iii. vbi dicit in simili quod ante omnia inspiciendus est tenor verborum inuestiture: quia derogat omni nature feudali. c. primo. in verbo propter tenorem inuestiture de duobus fra¬ vbi Bal. notat. dicens. c. gregium fore. tex. quod tenor inuesti. ture derogat omnis feudi nature. Alia dicit que videbis pro comprobatione sequentium.

¶ Uerba tenoris que hoc clarissime demonstrant habes. ibi quae vacationis incommoda deplorare noscebantur: vt gubernatorum vtilium presidio fulcirentur. Ex quibus resultat papam prouidere vacationi / et sic post prouisionem non est dabilis vacatio. Item dicitur de gubernatorevtili et idoneo / dicto mo nasterio prouidere: et vt ipsum regi et salubriter dirigi valeret: Item dicitur et de residuis illius monasterii fructibus / redditibus / iuribus / prouentibus et obuentionibus vniuersis libere. disponere et ordinare / prout ipsius mona sterii veri abbates potuerunt disponere curam et administra. tionemdictimonasterii. in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo

¶ Item sequitur in tex. tibi a conuentu obedientiam et reuerentiam debitas et reuerentiam debitas et deuotas et seruitia et iura ab eis tibi debita exhiberi: pondera igitur hec verba quia ex his elicitur / quod iura loquentia de veris ab batibus locum habent in commendatario perpetuo quem Papa facit verum abbatem: hinc dicit Petrus hic: quod commenda quandam habet affinitatem siue attinentiam cum prelatura intentum nostrum potest firmari per verbum liberam / cuius appositio aliquid vltra ius commune operatur. not. aret. consi. 76. nu. iii. diligenter / et sic addit in casu nostro vltra naturam commende affert verbum ipsum.

¶ In proposito habeo regulam quod paria sunt esse talem: vel pro tali haberi notatur per Bar. et scriben. in l. si his qui pro emptore. ff. de vsucap. et in l. si maritus. el. ii. §. legis iulieff. de adulte. et l. tertia. §. si emancipatus. primo. ff. de bono. posses. contra tabuu. Bal. in l. si quis. C. de natura. liber. et in l. ciues: de appella. in l. Rufinus. C. de testamilitis: et in l. siue possidetis. C. de proba. et in l. ex ratione de excusa. tuto. in l. ii. de iure aureo. amnul. et in l. in vrbe destatu ho. in l. omnes ppistoli. ff. de iustic. et iure: et in l. si ea. legeC. de conditio. ob causam maxine in his que sunt iuris: vt in proposito / secus in his que sunt facti. Barto. in. dicta l. si maritus.

¶ Quod si dicas istud fore restringendum quo ad fructus dionon quadrare cum clausula in exordio apposita ad omnia referatur sequentia. no. in l. i. C. de diuer. rescrip. in l. i. C. de libe. prete. et in. c. indsitioni et in. c. ii. requiris. supra de appella. nec dabilis est ratio diuersitatis / quare quo ad fructus sit ab bas verus / quo ad alia vero non

¶ Item hac dispositione commende ipse commendatarius beneficia confert / ratio quia fructus percipit inter quos reperitur collatio beneficiorum. glo. singula. reputata in. c. cum olim. supra de maior. et obedien. glo. fi. in. c. cum Bertholdus. supra de re iudi. Panor. in. c. olim. supra de iura. ca. ideo illum commendatarium verum diiudicabimus prelatum qui etia aliam exercere habet iurisdictionem / vt patet per hec verba obedientiam et reuerentiam et c. que iurisditioni adaptam tur. arg. eius quod voluit glo in l. prima. ff. de iurisd. omi. iudic.

¶ Ex quibus sumitur intentum quod commendatarius vt verus abbas / et verus prelatus potest ese iudex delegatus sedis postolice / secundum formam. c. statutum. supra de rescriptis hoc libro.

¶ Istud verificari poterit multis fundamentis. Primo / capio glo. in cle. prima. in verbo episcopis de foro compe. que dicit quod priuilegium episcopis concessum etiam inditum electis videtur electis confirmatis et ema net in fauorem iurisd. episcopali. secus si in fauorem dignitati glo. in cle. fina. de cele. misse. glo. in cle. i de pe. glo. in. c. primo. supra de religio. domi. Fely. in. c. ii. et. c. eam te. col. prima. supra de rescrip. Docto. in. c. tam itris infra de testib. Sic in proposito ipse commendatarius quo ad ea que iurisdictionis sunt verus dicitur abbas. vt patet per verba predicta obedientiam / et reuerentiam que signant actiuam iurisditionem / Ideo multomagis passiuam / vtpossint delegari. Ista excodunt naturam commende: vt apparet ex no. per glo. hic.

¶ Item quo ad iurisdictionem etiam venit ille qui non est integre episcopus: quia licet episcopus nondum consecratus veniat appellatione episcopi. glo. in. d. cle. prima / non tamen appellatione pontificis. glo. in d. cle. ii

¶ Item dicitur in tex. curam et administrationem in temioralibus: et spiritualibus / plenarie committendo / que. vel ba videntur alterare naturam commende: quod facit princeps ad libitum per ea que tradit Iason in consilio primo vol. iii. vbi tradit quod princeps mutat naturam feudi: ideo papapotest et facere comendatarium verum abbatem et prelatum cum hoc verbum plena / liberam / et absolutam importet ad ministrationem / hinc glo. sing. in. c. consequens. xi. distinc. citat quod iurisdictio pape est plena. iurisdictio vero episcoporum semiplena est / etiam ab soluta. c. cuncta per mundum ix. q. iii. cum similibus pro hoc adduco id quod voluit. texin. c. preterea. supra de offi. delega. vbi verbum plenaria / liberam potestatem importat secundum Cardi. ibi in principio et absolutam: secundum Panor. ibi: facit glo. in. c. conquestus. supra de foro compet. in verbo pleno iure id est quo adspiritualem et temporalem iurisdictionem: quam ibi sequuntur Io. And. Panor. et Imol.

¶ Habeo et alia de hoc verbo plenarie glo. in cle. prima. de probatio. in verbo plenaria que dicit. Quod vbicunque probatio est plenaria non admittitur probatio in contrarium facit. c. suborta ibi plenaria. supra de re iudic. et in. c. accedens. el. ii. supra vt lite non contesta. in. c. grauis ver. plenarie. supra de resti. spoliato. in. c. venerabili. supra de offic. delega. et in c. prsanis. supra de restitu. spolia. in l. locum. §. queri solet. ff. de vsum fru. facit l. mater. C. ad tertulia. ibi pleno iure acquirat. quia exponit ibi Bal. post alios id est quo ad proprietatem / et vsumfructum tex. in l. titia. ff. he amnuis lega in l. generalir. ff. qui et aqui. in l. femine. §. illud. C. de secund. nup. c. cum et plantare. supra de priuileg. cle. prima de exces. praela. c. auditis. supra de prescript. inno. in. c. cum ad sedem. supra de resti. spolia

¶ Ex qu ibus in vnum conflatis: resultat / quod commendatarius perpetuus melius censetur verus abbas / et prelatus / et maior in his quae sunt iurisdictionis / et administrationis praelature / quam titularius / in cuius prouisione solum dicitur. ff. pruidimus. praefecimus quae non tantum important igitur poterit a sede apostolica secundum. d. c. statutum dlegari. Et succedit suo praedecessorimortuo in causa sibi dlegata / pro quo comprobando adduco in argumentum sequantia¬

¶ Primo doctrinam Panor. in. c. quoniam abbas. supra de offic. lega. dum dicit Pone. quod quis succedit in canonicatum an talis successor debeat cognoscere de causa alias ipsi pradecessori per sedem apostolicam delegata / et dicit distingus do / si teneamus quod talis delegatio fuerit personalis / tunc frustra queritur. c. quia priuilegium de reg. iur. hoc lib. S autem sit realis / et tunc si ecclesia habet certum et determ. natum canonicorum numerum cognoscit: quia in canonica tu succedit non autem predecessori cum beneficium non habeat successorem / glo. in. c. quod sicut. supra de elect. isto tit hinc dicit Io. mo. in. c. indemnitatibus infra hoc tit. Quod in beneficialibus ius non habemus a defuncto: sed a canonica institutione / et ibi adduco concordantes. et in. c. ii. vt lite. pendent. hoc lib. Et hec ratio: quod succedat in canonicatum proonit securim ad radicem intenti nostri: vt commendatarius qui liberam et omnimodam habet potestatem / in fructibus et aliis dicti monasterii possit delegari quia succa dit precessori siue (et melius) predecessori / in his quo ratione tituli monasterii incumbebant. vt patet ex deductis / ergo dicitur succedere in hoc puncto delegationis ficto et dato / ipsi monasterio. Quod comprobo et secundo / pr ea que voluit Paul. de eleam. in cle. et si principalis. de rescripartis. Panor. in. d. c. quoniam abbas. nu. x. Pone. dicunt quod causa est commissa vicario archiepiscopi bituricen. et vicarius moritur / siue desinit vicai ius / talis comnissio transit in successorem vicariatus / quod sequitur Car. in. d. c. quoniam abbas / qui in simili dicit fore differentiam / inteaugustam et vicarium quia augusta participat de dignita. te mariti augusti passiue / quia nihil agit sed honoratur ex persona ipsius mariti / vicarius vero participat de iurisdictione episcopi actiue / nam habet iurisdictionem quam exercet / ordinariam tamen. glo. in. c. perlectis. xxv. distincti. et in. c. licet. supra hoc ti. not. in. c. suam. supra eo. Panor. in d. c. quoniam abbas. expirat tamen morte mandantis / secundum communem / cum non sit primordia sed secundaria: pro quo. Io. moin. c. Romana. de offic. vica 1nfra dum dicit: nam episcopus caput est et fons iurisdictionis / officialis vero riuulus qui a forte procedit: quod autem transeat in alium vicarium: facit quia causa commissa est ratione tribunalis / et sic succedit is in quem translatum est tribunal. c. translato sacerdotio. supra de constitutionibus.

¶ Ex quo capite habeo intentum / vt talis delegatio transeat in commendatarium loco titularii subrogatum facit quia subrogatum sapit naturam eius in cuius locum subrogatur. c. ecclesia. supra vt lite penden. ca. precipimus 93 di. l. eum qui. §. qui iniuriarum. ff. si quis cautio l. prima. §. hoc autem. ff. si quis testa. liber. esse iussus fuerit. glo. not. in. § quod si quis in verbo similiter in titu. de colla. in prag. Ia son in con. clix. col. fi vol. iii

¶ Et intellige naturalem: non accidentalem. Maria. Sozi. consilio. cxli. col. iii. consideratis. allegat l. item veniun. §. cum prediximus. ff. de petitio. heredita. et glo. in l. certi¬ conditio. in prin. ff. si cer. peta. idem Sozi. consil. cl. colum. x. versi. tertiodecimo dum dicit quod in alterius locum subrogatur sapit naturam eandem principalem et naturatam aprincipio productionis inesse eius in cuius locum subroga. tur no. in. d. l. certi conditio.

¶ Quia commendatarius subrogatus reperitur in locum veri abbatis: testatur tenor bulle commende ibi vt veri ab bates. ergo sequitur quod dispositio. d. c. quoniam abbas in commendatarium perpetuum transit / quod licet commendatarius non perpetuus vere non dicatur prelatus. glo. in d. c. nostro tame per hec verba. vt veri abbates / remota est nebula simplicis commende / et alterata est forma commende.

¶ Pro premissis vide Antho. de butrio consilio. xix. quia hic agitur de potestate episcopalis

¶ Item. d. c. quoniam abbas loquitur in eo qui est substitutus in locum veri abbatis / ergo sequitur quod succedit in dicta commissione et per consequens poterit cognoscere: vt verus abbas / et dic idem etiam si commenda ipsa sit ad placitum pontificis / quia idem iudicamus ac si dicatur de perpetua commenda fieret sermo prout dixi in. c. si gratio se. supra de rescript.

¶ Et quia. supra diximus. Quod non est dabilis ratio diuer sitatis qua re quo ad fructus sitverus abbas / et quo ad alia non / hoc latius comprobo per ea que in simili voluit Bauto. in l. senium. C. qui testamen. face. pos. quod filius non potest emancipari quo ad vnum actum / et quo ad alium actum non / cum quis non possit esse in duplici actu contrario l. prima. §. primo. C. de lati. liber. tol. Idem vo. luit Ioan. de imol. in l. prima. in. §. in filii. ff. ad trebet. Idem de imola. in l. si is qui pro emptore. ff. de vsucap. facit l. si duobus. et l. si pariter. ff. de liber. causa. et l. ideoque.. l. libertas. ff. de manu. testa. vbi libertas non potest dariad tempus / ne quis pro parte temporis sit liber: et proparte seruus.

¶ Premissis adde Ioan. And. in addi. ad specul. in titu. de nat. ex liber. vent. vbi recitat quod si pater emancipat filium hoc / pacto vt habeat vsumfructum in bonis querendis / quod non valet reseruatio ne sit emancipatus quo ad quid: et quo ad quid non: facit glo. in. c. fina. supra de clandest. desponsa. que dicit quod monstrum esset: si quis foret pro parte legitimus. et pro parte illegitimus / similis in. c. primo. supra de eo. quibuxit in matri. in. c. causam. supra qui fil. sint legiti. et in. c. iiii. de penis hoc libro

¶ Idem in simli videtur absurdum quod eadem persona videatur filia in parte et in parte extranea / vt in simili dicunt Docto. in l. prima. §. in filii. ff. ad trebel benefacit tex. in. c. per venerabilem. supra qui fil. sint legi. tradit Maria Sozi. co. 150. col. 20. versi. respon. Idem Sozi. con. 153 col. iiii. ver. confiscantur. vbi dicit quod quis non potest esse suus heres pro parte: et proparte non suus arg. l. titie si non nupserit. ff. de condi. et de monstra. et l. eum qui edes. ff de vsucapio.

¶ Et ideo in proposito cum papa dicat quod talis de fructibus et redditibus disponere possit vt veri abbates sequitur quod in ceteris actibus compatibilibus erit vt verus abbas aliasequeretur absurdum per proxime discussa. tum etiam quia quis non dicitur abbas nisi sitverus abbas. Calca. com. viii. nu. iii. vbi subdit in proposito quod quis non dicitur de vnacasata vel familia nisi vere sit l. decernimus. C. de sacrosanctis ecclesiis.

¶ Item mixtus ex natura duorum illiattribuitur de cuius natura magis participat l. queritur cum ibi no. per scriben. ff. de sta. homi. comprobat ample Iason in con. lxxxiiii. instrumentum. vol. iii Sed in casu nostro titulus iste ex commenda componitur. et prelatura: sed magis ex prelatura vt apparet ad oculum seo maxime quia legitur / liberam habere disponendi de fructibus / redditibus / vt veri abbates potestatem / ac plenariam temporalium / et spiritualium curami et administra tionem monasterii / et sic omnem effectum veri abbatis consequitur commm endatarius ipse / cum nil aliud habe. at titularius. Ideo potius dici debet abbas quam commenditarius facit. c. admonere. xxxiii. q. ii. vbi glo. allegat. si repriueris nec nomen habere mereris / ergo a sensu contrario cuius arg. est validum dici in. c. generali. supra hoc titusi non priueris / rem et nomen habere mereris.

¶ Quod autem veri abbatis effectum sumat commendatarius / probatur per id quod citat Guido pape decisio. clii. quinta conclusio quod de prescriptione non debet subduci tempus. quo ecclesia fuit in commendam data quia non dicitur vacare et facit fructus suos quia dicitur canonicus titulus

¶ Ex premissis duas habemus elicere conclusiones. Prim: erit: quod per cessionem aut obitum perpetui commendatarinouus fit vacationis modus: quo fit vt dicatur habere vnum titulum: per ea que citat glo. regule cancellarie. xxxiii. in fine: vbi dicit / quod satis est perpetuum quod est ad vitam. Ad gu. l. prime. iuncta glo. ff. pro socio / istud firmatur per aliam glo. regul. 61. in fine / vbi dicit quod hodie quelibet pensio suo cedit loco beneficii: quia ad vitam recipientis. Ideo credoquod impetrans teneatur facere mentionem cui glo. non astipulor in hoc per ea que dico. in trac. de manda. apostol. par. te fina. vbi vide late de puncto hoc et materia pensionis vltra scribentes qui vsque ad hec secula scripserunt vbi istud dictum glo. restringo ad religiosos non ad seculares / et hoc iure vtimur. Nec inspicitur modus qui priusquam commenda fieret / extabat quam conclusionem vltra predicta comprobo: per ea que citat glo. prag. in titu. de electio. et reserua. in. c. licet dudum in verbo causa. in fine / quod alias possent ordinarii diutissime fraudari: cum Papa non prouideret hui modi beneficiis de prelato intitulato / sed illa semper commendaret quod repugnat concilio Basilien. et Lateranen. et in hac residet Domi. Aureolus hic. in additio. ad Guil. de monte Lauduno / dicens quod ordinarius conferpost mortem commendatarii / per not. in. c. primo de fendo non haben. per natu. fendi.

¶ Ex quo habes quod nominati et graduati requirere possut beneficia per obitum commendatariorum in mensibus ipsis affectis vacantia / perinde ac si per mortem intitulatorum vacarent cui opinioni curiales romani non astipulantur per ea que supra in princ. discussa fuere / et merito quia verior est in puncto iuris: quam in patria obedientie flxo tenerem pede / licet galli contra / et sic repugnantia opinionum in puncto ipso adest quo in casu opinio curialium partes obtinet / per ea que citat Panor. in. c. illud in princ. supra de prescriptio. Quod data contrarietate seu canonum varietate tenendum est quod curia obseruat. c. quam graui. supra de crimi. falsi. c. ex literis. supra de constitu. Curiales sustinet fredericus de sunis in tracta. de permuta. bene. q. xv. vbi dicit / quod deliberate respondit / quod durabat antiqua vacatio quia iste non fuit prelatus / ergo durare intelligitur donec sit ecclesie de prolato prouisum vnde si tempore commende beneficium vacabat in curia sublata commenda remanet vacans in curia. et si tempore commende facte per Papam / collatio ad alium pertinebat an ea sublata reddeat collatio ad ordinarium / vide ibi per eum remissiue: licet. supra dixerim quod per commendam fiat quedam reseruatio que in gallia tamen non habet locum / cum non sit reseruatio in corpore iuris clausa sed hominis / hinc est: quod licet alias dignitas electis ua / per Papam fuerit titio commendata / qui moriatur / quod hac non obstante manus appositione pape: eligentes poterunt procedere ad electionem futuri pastoris nec preunientur per papam decreto concilii Basilien. obstante quod fimbrias suas non extendit ad reseruationem hominis. i Pape / sed iuris tantum / vt latius deduco. in. c. presenti de affi delega

¶ Ista enim est materia in qua habenda est maxima consideratio / et fixis oculis intuendum per intellectum non literalem / sed transcendentem vt faciebat Paulus et Bolas sipremi regum vertices: vt dicitur in l. scire oportet: versic. et si maxime. ff. de excusa. tuto. et Claudius in l. a testatem re. ff. de conditio. et demonstra. et papinianus. in l. cum annis eo. titu. Et hec pro prima conclusione sufficiant / quibus contentus ero more iurisconsulti iuliani in l. ita vulneratus. circa finem. ff. ad leg. aquil. Idem in l. si quis obrexerit. ff. de falsis

¶ Secunda conclusio est quod commendatarius perpetuus alicuius dignitatis ecclesiastice / in hoc gallie regno potest ur sede apostolica iudex delegari / et ex consequenti in commitsionibus apostolicis alias suo predecessori factis succedit vt supra latissime discussum extitit. vltra que vide Prouincialie sub rub. de iudic. et eorum ordi. dum dicit quod commendatariis: committitur et in commissione dicitur / ac si esset episcopus / videlicet venerabili fratri nostro episcopo Sagin. et c¬

¶ Per premissa videor habere intentum quod commenda cum alia commenda aut beneficio intitulato possit permutari: licet in hoc scriben. sint varii: reperio Frederic. in. d. tracta. q. predicta. xv. Collecta. in. c. quesitum. nu. xx. supra de rer. permuta. Petr. de Ancha. in. c. exhibita. nu. viii. eo. ti. tu. car. in. d. c. quesitum. nu. vii. panor. in. c. cum olim. nu. 3. eo. titu. et ibi Antho. col. prima.

¶ Pro resolutione tamen quesiti videtur distinguendum autem commenda est temporalis / et tunc non est dubium quod ne¬ potestpermutari / et in hoc resident collectarius et Anth. car. Petu de Ancha. vbi. supra contra Frederic. in. d. trac. de permuta. be. nefi. q. 15. vbi dicit quod forte potest / cum titulus commende sincanonicus nec interim vacat ecclefi¬

¶ Aut commenda est perpetua / puta ad vitam commendatarii prout. supra et hic est altercatio scribentium. Collecividetur sentire quod possit / si ad eius doctrinam attendatur / dum dicit quod commendatarius non est perpetuus / nec dicit tur prelatus / nec facit fructus suos / ergo a contrario sensisi sit perpetuus et prelatus / faciatque fructus suos. vt supra bauimus: sequitur quod possit permutare / istud non placet Car. ibi. vbi dicit quod id quod confertur non in titulum verum. habetur potius instar iuris temporalis quam spiritualis: et quamuis sit spirituale non tamen reperimus quod titulus beneficii recipiat commixtionem cum alio iure: sed solum cum titulo beneficii. vt dicto. c. quesitum / non placet etiam Panor. in. d. c. cum olim: quod comprobat quia solum habentes lus in beneficiis possunt permutare: vnde. c. primum. et cle. prima de rer. permuta. dicunt clericos posse beneficia sua permutare / commendatarii autem non possunt beneficia commendata dicere sua / facit tex. in l. prima circa finem. ff. de rer. permuta. que dicit permutationem non contrahi saex vna parte datur res aliena / dicit tamen quod questio satis est dubia. Sed concluderem quod interueniente auctoritate illius qui commendauit poterit fieri permutatio secus puto cum auctoritate. alterius / vt si Papa commendauerit habebit. talem permutationem expedire / non ordinarius / nec leg.¬ tus de latere / notat calca. in con. vii. nu. xxx. Dominus Nucolaus. glo. in. c. fina. ver. figura de heretit. hoc lib. similis in cle. sepe in ver. mandamus de verb. signi. glo. fina. in cle. ii. de rescrip. vide latissime Feli. post alios in. c. primo. in princ. supra de rescrip. et opinionem Panor. sequitur Petri de perusio in tracta. permuta. in. iiii. parte. colum. iiii. Et merito quia stillus curie pro ea laborat. Ideo in dubio per premitda videtur amplectenda. Dicit enim stilus quod commende condere possit / et aliud loco dimisi recipere que important ministerium: vt non obtenta hac clausula / beneficium commendatum minime possit permutari: et loco illius aliud assumi

¶ Intentum comprobat Late guiller. de monte ferrato in commento prag. in. ii. parte post medium / dicens quod viuente commendatario durat manus Pape appositio / et per consequens non potest permutare: ratio quia commenda quodam iure speciali dicitur teneri: et ideo iure communi non petest permutari testis est glo. in. §. in conferendis. in. c. ordinari de offic. ordina. hoc libro

¶ Licet enim commenda ad vitam / habeat effectum tituli / non tamen dicitur titulus / tum quia talem esse et habert pro tali differunt tum quia diuersitas nominum diuersita tem inducit rerum l. si idem. C. de codicil. vbi Bar. Bal. et alii vltra premissa ad materiam hanc in qua quam

¶ Nttende. plurima veniunt consideranda. inter que reperio indultum commendatariis fore necessarium sub forma sequenti

¶ Ndranus a. Cuscenus ernus seriorum pel Plecio filio Ludouico des roches canonico Bitur. in legibus licentiato. salitem et apostolicam benedictionem deuotionis tue probata sinceritas / quam ad non et sedem apostolicam habere dignosceris / promeretur / ne pecitiones tuas presertim per quas personarum sub regularis obseruantie iugo degen. et tue cure concessarum status prospere dirigatur ad exauditionis gratiam libenter admittamus / teque fauoribus prosequamur opportunis.

¶ Hinc est quod nos qui hodie monasterium beate marie de Usia tunc certo modo quem pro expresso haberi voluimus vacant per te quoad viueres tenendum regendum / et gubernandum / per alias nostras litteras commendauerimus prout in illis plenius continetur tum qui vt asseris de nobi li genere ex vtroque parente procreatus existis et canonica tum et prebendam ecclesie Bitur. inter alia obtinens prenissorum intuitu gratioso fauore prosequi voletes. Ac tea quibusuis excomunicationnis etc. Tuis in hac parte suppsicationibus inclinati tibi vt quandiumonasterium predictum de asia ordinis. S. B. maleacen. diocesis in eandem commendam obtinueris / visitationem / correctionem et omnimo dam aliam iurisditionem et superioritatem per eiusdem monasterii abbates qui pro tempore fuerunt / etiam in monachos et alios religiosos dicti monasterii haberi et exerceri solitas: habere et exercere libere et licite valeas / prondeac si monasterii huiusmodi abbas et non commendatarius existeres / constitutionibus et ordinatioibus etc. tenore presentium de speclalis dono gratie indulgemus nulli etc. Oatum Rome. tc¬

¶ Pratrea. Licet in roposito hoc aliud discuteri. minime intendissem. Sed quia his exac. tis diebus domini Andr. Altiati occurrerunt scripta / super. l. pactum creditoris. C. de pact. Quamobrem in campo calamum suscepi (et vt verbis Neapo. decisio. cclxv. in princ. illustrissime: vtar) plus solito me implicui cum non placeret: id quod in puncto nostro seu themate citat / videlicet: quod is cui persone dignitatisque tuende causa facta est per pontificem romanum commenda: omnino liberam habet fructuum dissipationem: et eorum dominus potius quam administrator est: vnde poterit donare si ita ex dignitate sua existimauerit: pro hoc allegat Roma. consili. 350. et Ge minia. consilio. xvii. Et quod sano capiti placere nequeat. conniuentibus oculis apertoque ore demonstratur / etiam siue dicamus commendam ratione persone / dignitatis / autalias quomodocunque eidem placuerit factam igitur verite tem defendendo / ne veritatis proditores videamur. c. noli. te. el. ii. xi. q. iii. Calca. in con. ii. in prin. quia semper male obfenditur. Paul. consil. ccxxxiiii. in ii. parte dicam quid in pura: et sincera conscientia sentio subiiciendo tamen me senper iudicio melius et rectius sentientis. vt in simili: cum Soti. loquar consilio. ccxi. in princ. visis literis: quia veritatis proditor ille dicitur qui veritatem libere non pronunciat sed mendacium pro veritate affirmat l. presbyteri. c. de epiet cleri. Bar. in l. eaque. C. de. contrah. emp. meminit idem Caca. vbi supra¬

¶ Primo habemus pro constanti commendam fieri de beneficiis que sua primordiali essentia siue natura in titulim. conferuntur siue illa dicamus regularia: siue secularia: et sic commenda censetur subrogatio tituli. Ideo nataram ilb lius sentire dicemus per regulam. supra tactam licet vulga. tam quod subrogatum sapit naturam illius in locum cuit subrogatur faciunt in Argu. ea que citantur per Do. Bar. de chassaneo consilio. 44. nu. 23. cum sequen. quod exorditur / adiudicatio possessionis. Si igitur commendatarius sapiat naturam titularii et beneficiati: quod etiam patet perid quod citat Arch. in. c. cum de beneficio infra de preben. post inno. in. c. de multa. supra eo. ti. quod ad hoc vt prelatus censeatur / oportet quod habeat perpetuam dignitatem / ergo si ha beat perpetuam: ipse commendatarius (prout habet: vt supra probauimus) prela tus dicitur / sequitur igitur necessario: quod illius officium excercere habet / et ad ea omnia teneri que titulario incumbunt: huic enim conuenit bona beneficiorum (que dicuntur ecclesie secundum quod a sacris sanctionibus dictatum reperitur) distribuere et dispensare pauperibus videlicet: et fabrice. c. episcopus cum aliis sequentibus. xii. q. prima. facit tex. concorda. in titu. de public. concubi. Ibi quos suus superior in fabricam vel aliam euidentem ecclesiarum vtilitatem ex quibus hii fructus percipuntur.

¶ Quod licet per commendam videatur mutata et alterata natura beneficii / cum de regulari factum sit beneficium seculare et de titulato factum est beneficium commendatum refert Domi. de Chassaneo consilio. xxxi. nu. xiiii. tamen non est mutata substantia beneficiatorum cum non habeant quid querant vltra victum. Quia vsuarii non vsu fructuarii secundum magis communem scribentium opinionem dicuntur glo. in. c. fina. supra de pecul. cler. glo. in. c. quia nos supra de testa. et in. c. cum olim de rer. permuta. et in. c. fina. in verb. fruatur. supra de pigno. quod sentit glo. in. c. res. xii. q. prima. dixi supra. in primo versic. firmo: et alio modo de cosuetudine. Sozi. consilio. xxxii. col. ii. ex his Paul. de cast. consilio. cccxxxvii. in fine primo queritur: in prima parte pro quibus habeo tex. in. c. cum. M. ferrarien. ibi in vsus c. derent. supra de constitu. quia reputatur elegans textus secundum Barba. in tracta. de prestam. Cardi. q. iii. col. penul. adhoc quod canonici in suis prebendis solum habent vsum. et sic fructus suos non faciunt quia vsuarii non vsufructus rii dicuntur licet glo. in. c. finali. in verb. reseruari. de offiordi. hoc libro dicat / eos vsufructuario comparari / quod non placet communiter scribenti. tamen secundum eam precipue in gallia consuetudo inoleuit quam in d. c. finali ample comprobo: nec refert an ipse commendatarius dicatur. vsuarius vel vsufructuarius: quia licet eum dicamus vfitfructuarium: adhuc non potest fructus commendati beneficii. dissipare prout nec dare nisi moderate / testatur. d. glo. verbo reseruari: et glo. in. c. fina. xii. q. prima. que pro hoc allegat. c. ceterum. supra de donatio. et ita debet intelligi doctrina dicti. d. Altiati. ibi vnde donare poterit. si ita ex digniate sua ex i sti mauerit / et in hoc sanam video / non quod post sit dissipare / siue omnino liberam fructuum habeat dissipa tionem / quia id apud nos videtur sacrilegium vt dicoin sequentibus / interim vide Io. de imol. in. c. penul. de pecul. cler. post tex. ibi: et hereticumquod beneficiatus facia fructus suos de iure nostro. Imol. in. d. c. fina. col. ii. supra de per cul. clerico. licet hoc sit contra intentum. Alex. in consilio. 186 nu. ix. visis subtilissimis volu. ii. vbi dicit quod prelatus ecclesie dicitur administrator / ad suam vtilitatem / et propriam et facit fructus suos quod verum: vt supra diximus vivsuarii non vsufructuarii.

¶ Procedit quippe hoc verbum dissipatio ex damnata genitrice que dicitur discordia / testatur Maria. Sozi. consilio. clxv. col. x. visis inuestituris / dum dicit quod sicut vnig. parit conseruationem: ita ex opposito discordia parit dissipationem et destructionem / quia natura contrariorum est vt mutuo se expellant. l. vbi repugnantia. ff de reg. iur. et sic infertur quod est contra testamentum christi. in eo quod dicitur / pacem meam do vobis / cum discordia sit oppositum pacis vt liquet intuenti. no. Io. mo. in. c. ad apostolice de re iudici.

¶ Item si commendatarius posset dissipare insurgeret argumentum ab absurdo / quod vt euitetur est iure validum glo. post tex. in. c. dudum de prebend. hoc lib. tex. in l. nam absurdum. ff. de bo. liber. late dixi: supra. hoc titu. in. c. generali. nu. xviii. videlicet que is esset magis priuilegiatus vepriuilegiarius vt cum iurisconsulto loquar in l. iii. ff. quod cum eo qui in alienam post. quam ecelesia: quod non est dicendum. d. c. penul. quia non est ecclesie prout nec illius minstris permissa bonorum dissipatio / probat tex. in. c. fina. xii. q. prima. ibi quorum procurationem quodammodo gerimus non proprietatem: nobis vsurpatione damnabili vendicemus / pro hoc facit. c. gloria. xii. q. ii. ibi quomodo possumus aliena fideliter distribuere / et ibi glo. dicit aliena: id est res. ecclesie quas non licet rapere. c. miror. xvii. q. iiii

¶ Item aliud absurdum / quia tunc delictum persone siue prelati noceret ecclesie quod esse non debet / probat regula delictum hoc lib. no. in. c. cum venerabilis. supra de exceptio. et Petr. de Ancha. consilio. clviii. nu. x. ex narratis.

¶ Et quod fortius est: nec ecclesie nec suas certis personis: puta histrionibus / venatoribus: et similibus sub penapcti mortalis permissum est donare. c. donare. cum. v. c. sequanti. 86 distinc. in his enim consistit vera dissipatio vt patet intud ti / quia non moderate datur / etiam in cibariorum consumptione vltra modum facta: quod probatur de diuite qui quoti die epulabatur splendide

¶ Ad quod attendunt sepissime prelati nostre etatis quos vix cautela diuersorum cocorum potestsatiare / testatur glo. id est c. cum apostola nver. sumptuosas. supra de sensi. medio cuius Do. meus de Ripa. in tracta. de pest. in tales inuehit carta mihi. cxlviii. versic. circa primum dicens. Prelati bona pauperum deuorant et nisi latum ventrem inflatasque genas ostentent se prelatos esse / et plenam prelature possessionem adeptos fuisse non credunt: vide que dixi in. c. gratia. supra de rescrip. vbi dico istam non fuisse intentionem fundatorum beneficiorum et si de hoc interrogati fuissent aliter dixissen¬

¶ In frequentatione equidem mulierum lubricarum consistit dissipatio / vt patet de filio prodigo. Luc. xv.c. qui disasipauit substantiam suam / viuendo luxuriose ad quod attendunt ipsi etiam prelati vt facti euidentia apparet efficaco- rerum magistra quia morbi neapolitani sarcinulas sepe colligunt et qui vidit testimonium perhibet et illud est verum. Io. c. vlt. hec enim duo videlicet venter et genitalia / sibi. metipsis vicina sunt: vt ex vicinitate membrorum confideratio intelligatur vitiorum / tex. in summa. 44. distinc. facit in simili quod dicitur de vicinitate actuum in qua illud quod vni actui inest alii crediturinesse l. patris et filii. ff. de vulga l. titia. §. idem respondit. ff. de verbo. obliga. Iason. con. xxxiii. col. 3 vol.

¶ Igitur habet locum quod dicit Do. in con. iii. circa medium quod qui conuertit fructus rerum ecclesiae aliterquam ad vsus ad quos sunt deputati male administrat / et talitem fructus conuertens dicitur fructus dispendere et sic dilapidare.

¶ Habeo et aliud absurdum obstare quia malum minus bono additur / quod comprobo per id quod etiam experientia docet / testatur glo. prag. in titu. de colla. §. cui rei in ver bo pluralitatis. col. pe. dices / quod occasione hmoni commendam vt plurimum diuinus cultus minuitur animarum in eis in quibus imminet cura negligitur hospitalitas etiam consueta et debita non seruatur / ruinis edificia patent quae em probatio male ad ministrationis dicit glo. in cle. quia contingit de religio. domi. ipsorumque iura in spiritualibus / et temporalibus collabuntur. quod si hec accident et postea subsequatur fructuum dissipatia quid dicetur per sanum cerebrum / nisi quod omne regnum in se diuisum desolabitur / et his inconuenientibus datis multa alia contingere l. ratas. C. de rescind. vendi. Istud est dictum philosophi primo Ethico. in princi. refert Barba. in. c. mandatum. nu. 107. supra de rescrip.

¶ Is enim actus dif sipationis arguit homnem no sane mentis esse / no. Alex. consi. x. nu. viii. matureque. volu. vi. quod operatur qualitas actus / quia homines sane mentis hoc non agunt / pro quo Deci. consi. 448. nu. 15. vis tota / hoc enim verbum non soluam in effectu suo est detestandum: sed etiam in prolatione apud bonos et graues viros dicitur detestabile / vt in simili dicit de nomne proditionis Calca. consi. ii. nume. xix.

¶ Si enim fateamur dissipationem per dationem commende / etiam contemplatione dignitatis / aut persone facte / fe re permissam obstabit maxima iuris / quod non debet perindirectum concedi quod directe fieri non potest. Hostien. in cap. quoniam. col. ii. supra de offi. delega. allegat l. scire. §. si mater ff. de tutor. et curato. Ioan. mona. in cap. vt circa. supra hoc titu. et Alex. consi. xviii. col. ii. sub. nu. iii. viso statuto. vtlu. § Alexan. etiam. consi. 57. nu. iii. viso processu. eo. volu. et latius per Petr. de Ancha. seu vt verius dicam Gaspar. consi. xxii. et sequen. Idem Petr. De Ancha. consi. 132 in fine. in primo dubio. tex. apud Gallos in consi. Basilien. in titu. de electio. in. §. ego. N. iuro. vide que notat Alex. in consi. clxv. visis duobus. volu. ii. probat tex. vbi glo. in. c. tue. supra de procura. quem ad hoc allegat glo. fin. in cap. primo. supra de consang. et affini. Deci. consi. 462 in fine visa legitimatione. Bal. in l. prima. ff. de constitu. vbi sicut directe non potest permitiadulterium. Ita nec per indirectum / quod non reperio obsernatum a punicis mulieribus. Cum causa questus dotis comparande se in veneris infamiam contulerint / prout placet Uale. maxi. lib. ii. de instit. antiq. c. ante penul. Imo ita dicitumr expressum quod sit per indirectum / sicut si fieret per directum. Iasqod in l. certi conditio. col. 7. ff. si cer. peta. et in l. om nes populi. col. xi. ff. de iusti. et iure. Idem Iason post Bal. in l. i. C. de indict. viduita. tollem. vide Alex. co. xxxii. vol. ii.

¶ Et pro concordia horum que hic et infra dicentur / habeo quod quando dicitur quod illud quod directo fieri non potest permittitur fieri per consequentiam / verum quando in consequentiam actus permissi venit l. prima in princff. de aucto. tuto. vbi Dy. et Bar. secus quando illud quod fieret per indirectum seu consequentiam veniret in consequentiam actus prohibiti / quia tunc id quod directo fiernon potest / non potest etiam per indirectum fieri l. si sponsus. ff. de dona. inter virum et vxorem: cum similibus traditr tis per Alexand. consi. ccxx. volu. vi. et consi. cli. colum. penul. volu. 7. et consi. clxiiii. presupposito. volu. v. quod seruit proposito / quia non legitur titularium dissipare posse cuius videlicet tituli via ad beneficium naturaliter deuenitur et directe. Igitur ne legere debemus commendatarium. Cum beneficium per commendam indirecte amplectetur.

¶ Et pro hoc iuuat regula premissis conformis / de qua meminit Signorol. in consilio. 86. colum. prima. questio presupponitur: quod quando aliquid prohibetur directo / etiam per obliquum dicitur esse prohibitum / et consequenter omne id per quod peruenitur ad illud: vt l. finali. C. si mancip. ita fuerit alie. ne prostitua. et l. athletas. § ait pretor. ff. de his / qui no. infa et l. magis puto. § si pupillus. ff. de reb. eor. quod placet Iaso. in consi. xx. colum. penul. Laurentius volu. i. Alias fieret fraus legi quod dicere non conuenit viro / no. Ale. xan. con. ccii. col. fi. perspectis verbis. volu. 6. et opinio do. Altiat partes obtinere / quia cardinales aliique viri illustres / vt verisimiliter coiectari potest facilime a Romano pontifice importu nitatibus: aut alias per modum commende (etiam fauore persone et dignitatis) quenis bnficia obtinerent / vt fructus dissiparent tregulis ac dictaminibus sacrarum sanctionum non subiiceren. tur quod dicere non conuenit viro / tum quia iniuriarum nasceretur accasio / vnde iura nascuntur arg. ff. de nego. gest l. si pupil. §. videamus. et. l. incommodato. §t sicut. ff. commoda. vbi dicitur quod beneficio legis nos inuari oportet non decipi tex. in l. meminerint. C. vnde vi. Car. con. cxcvii. in fine / dominus noater papa / vbi per hoc dici. quod si papa auferat dominium alicuius sine causa / fides minuitur in mentibus fidelium / cum vident Papam aquo iura processerunt auctorem esse miuriarum.

¶ Quod patet / quia cardinales aliique illustres viri sacrorum canonum dicuntur executores / protectores. et magistri. c. nuper. supra de sen. excommuni. et in. c. significauit. supra de ofi. ordi. Roma. consi. 332 dixi late in. c. non putamus. supra de consuetu.

¶ Si igitur sint executores canonum / bona pauperum non dissipet / sed vestitum solum et victum querant / prime ad Thimo. c. 6 habentes victum et vestitum his contenti sumus / glo. in summa. 44. distinct. vbi text. citat Hiero. tibi o sacerdos de altari viuere non luxuriari permittitur quod proseque re vt per scrib. in. c. cum secundum apostolum. supra de preben. et Panor. in. c. constitutis el. ii. nu. x. supra de appella. quod non datur beneficium seu. prelatura vt inde viuat sed vt bene regat / et bene dispenset iuxta dictum petri de Anchara. con. cxvi. col. prima secundum ordinem / quod clerici non sunt vsufructuarii: sed fideles dispensatores rerum ecclesiasticarum / hinc dicit Ioh. de lignia. in tracta. de pluralitate beneficio. q. xi. quod clericus tenetur ad resttitutionem qui consumpsit inhoneste de bonis ecclesie vltra necessitatem / et subdit ibi in fine trac. quod nolebat bibere sanguinem mortus deputatum paupersbus sed potius sudortum manuum suaum ex quo deus concesserat gratiam vt viueret de laboresuo / et recte sancitum est per Io. de lignla. qui in cle. gratie. supra de rescrip. dicit in proposito nostro / quod si clericus expendit voluptuose de rebus beneficii tenetur ad restitutionem. refert Imol. in. d. c. fi. supra de pecul. cler. quia predonis non admini strate ris nomen obtinet. glo. in. c. fina. xii. q. prima allegat l. quifundum §. si tutor. ff. pro empto. facit illud tritum si re priueris nomen habere non mereris / et alibi dicit tex. secundum Sozi. d. con. xxxii. col. ii. quod si nulla ecclesiastice rationis. necessitate compulsus / prelatus prasumpserit aliquid de bonis ecclesie vendere tanquam furti ) latrocinii reus. honos. re priuabitur. Paul. de castro. con. cccxxxvii. col. fina. in. i. varte.

¶ Ex quibus habeo. quod fructus beneficiorum dicuntur vita et sanguis pauperum / iuxta illud Malach. prophete. afferte de cimas in honorem meum: vt sit cibus in domo mea. Domi. con. lxxii. col. iii. quia punctus: idem dicito de aliis ad cuius / ratione mixture et coniunction is sunt: ideo omnes fructus beneficiorum vtcunque sint res spirituales / deo et pauperibus eius membris dicate / de decimis non est dubium. de aliis vero non dicemus diuerso censeri iure cum sint ecdem. Io. mo. in. c. cum persone de priuileg. in l. cum qui edes ff. de vsucapio. Et magis dignum trahit ad se minus dignumglo. in. c. quod in dubiis. supra de consecra. eccle. vel alta¬

¶ In proposito igitur habeo id quod dicitur de decimis quia sunt vota fidelium / pretia peccatorum / et patrimonia pauperum. c. quia iuxta. xvi. q. prima. et sic idem de aliis tamnud accestorlis.

¶ Premissis non refragantur adducta per eundem Do. Altia. qui (vt in simili dicit de Barba. Lauren. Calca. com. primo in prin. vt se magistrum aliorum ostendat et plura sapere quam oporteat: more solito conatur impugnare verita tem suis nouis seu vt verius dicam antiquis et innouatis intellectibus et de eis facere festum quod placet festum tamen mortuorum Calca. con. primo. col. xx. Et contra naturam legis que clara debet esse. calca. vbi. supra col. xxiiii. culius auctoritas pace eius salua dicerem / quia veritas est et in obliuione non dedignabitur cedere communi opinioni doctorum vtriusque censure. et astipulari insequendo doctrinam Bal. in l. precibus. C. de impuber. vbi dicit quod non audet recedere ab vniuersitate doctorum imo illos sequitur post terga colligendo spicas / quod vide apud Alexa. consil. 5i. nu. vi. cum dicatur. vol. iiii. primo et ea que not. per Geami. et Rom a. vbi. supra quod si commenda fiat propter vtilitatem commendatarii tunc ipse lucratur fructus instar depositarii ad cuius gratiam seu vtilitatem factum est depositum / quoniam illi rediditus ex re deotiosita perceptos sibi lucrifacit / nisi post moram. postquam perceptos dare debet deponenti l. desponsaliorum. §. qui pecuniam. ff depositi quia istud est argumentum ad simile cum vigo dici solet claudicas vno pede l. quod nerua. ff. depositi.

¶ Quod in proposito claudicet non vnico sed ambobus per dibus apparet recte intuenti / quia doctores prefati male aguunt de rebus mere prophanis / ad res spirituales / et dec dicatas que non stant in commercio hominum l. inter stipulantem. §. sacram. et ibi late scribenb. ff. de ver. oblig. vide notat. in. c. conquestus. ibi cum autem sit valde iniquum ea que collata sunt pro remedio peccatorum venerabilibus ecclesiis vel relicta aut eis modis iustis aliis acquisita / aliis vsibus applicari: popter quod merito inuaiores ipsarum rerum tanquam sacrilegi sunt anathemati vsque ad satisfactionem congruam supponenda. supra de foro competenti. quo fit etiam quia non arg. de pia. causa ad non pidem per not. in l. prima. C. de sacrosanct. eccle.

¶ Pro premissis vnum habeo verbum / quod citat Sozi. con. ccuicol. iii. abunde qui animo dilapidandi tutelam assumit. furis: et non bonefidei officio fungitur l. si pupilli. §. sed ex si quis. ff. de nego. gest. Domi. vbi. supra dicit si fiat comenda propipersone sustentationem / in hoc non videtur ab ipso nstro itento discrepare cum fateamur ip comendatarium de fructibus omendatibaenensi¬ cii viuere debere et substentari: vt dicimus. supra ac in suis necessitatibus conuertere: et hec est vera vtilitas commendatarii: de qua loquitur Roma. non autem fructus ipsos dissi pare: prout voluit dominus Altia. per doctrinam premissorum / quod ab ea per sanum cerebrum non video elici post se / et vbi eliceretur non video astipulari debere: quia omnimodo iuris et equitatis adminiculo careret. Ideo respuendum a schola pontificii iuris non adulandum: prout nonnulli faciunt opus cardinalibus et aliis supremis dirigentes: viuat idcirco verona non laus nec placentia. Feli. in. c. si quando. in versi. stat difficultas in fine. supra de rescript.

¶ Firmat preterea idem Domi. Altiatus intentum suum argumento a solitis: prorumpens in hec verba / quod cardinalibus illustribusque viris / solet Romanus pontifex concedere / quod licet argumentum a solitis in iure nostro et cesareo dicatur validum / text in l. certi conditio. §. si num. mos / ibi. cum quotidie. ff. si cer. pet. recte dicitur quotidie propter id quod citat Alexan. in consilio. clxxxi. post princi. in causa et lite. volu. ii. quia quando ad grauandum tertium non attenditur / illud quod vnus vel duo vel plures daturi fuissent: sed illud quod communiter solitum fieri consueuisset l. si seruum meum in princi. ff. ad leg. aquil. l. precit rerum. ff. ad leg. falcid. et Antho. de Butrio. in capi. cum cansa. supra de empt. et vend.