Table of Contents
Glossa aurea super Sexto
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 8 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 9 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 10 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 11 : De filiis presbyterorum et aliis illegitime natis
Titulus 13 : De officio vicarii
Titulus 14 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 15 : De officio legati
Titulus 16 : De officio ordinarii
Titulus 17 : De maioritate et obedientia
Titulus 19 : De procuratoribus
Titulus 20 : De iis, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 21 : De restitutione in integrum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De litis contestatione
Titulus 4 : De iuramento calumniae
Titulus 5 : De restitutione spoliatorum
Titulus 6 : De dolo et contumacia
Titulus 7 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 8 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 10 : De testibus et attestationibus
Titulus 13 : De praescriptionibus
Titulus 14 : De sententia et re iudicata
Titulus 15 : De appellationibus
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 3 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 4 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 5 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 6 : De institutionibus
Titulus 7 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 8 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 9 : De rebus ecclesiae non alienandis
Titulus 10 : De rerum permutatione
Titulus 11 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 13 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 14 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 15 : De voto et voti redemptione
Titulus 16 : De statu regularium
Titulus 17 : De religiosis domibus
Titulus 18 : De capellis monachorum
Titulus 19 : De iure patronatus
Titulus 20 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 22 : De reliquiis et veneratione sanctorum
Titulus 23 : De immunitate ecclesiarum, Coemeteriorum et aliorum locorum religiosorum
Titulus 24 : De clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De cognatione spirituali
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 6 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 8 : De iniuriis et damno dato
Titulus 10 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 11 : De sententia excommunicationis, suspensionis et interdicti
Titulus 5
Rubrica
DE / hec dictio de / importat causam immediatam texet ibi Bar. in l. i. §. nunc videa mus. ff. de condi. cum emanci. liber. traditur / in l. ex hoc iure. ff. de iusti. et iur. Iason in l. non dubium. col. 6. C. delegi. Prob.
¶ Honesta. que videtur multotiens iacere in modo proferendi verba que licet sint de sui natura honesta / tamen per modum illorum emissionis reperium tur turpia inhonesta per ea quae citat Sozi. con. cii. col. v. versi. profecto nullus: ibi vnde dicere verum non est semper honestum / patet dicere / tu mentiris / tu non dicis verum. Cum dicit mendacium est inhonestum / licet dicatur verum: et tamen verba illa idem sonantianon essent inhonesta / puta si diceretur veritas: ita si habet / velres ita se habet / per que verba apparet quod ille mentiebatur / proficto ista verba idem demonstrant et sunt honesta / et illa tu mentiris: tu non dicis verum sunt turpia et inhonesta. Non sequitur ergo iste dicit verum / ergo non dicit turpe vel inhonestum quia hemonstratur ex dictis Bar. in l. eum qui nocentem. in prinff. de iniur. vbi concludit impingere alicui / id quod tendit ad dedecus / si non intersit reipublice quod sciatur est iniuria / vt tu es cecus vel claudus. Pro hoc vide apostil. ad eundem Bar. ibi. Probus.
¶ Nihil relinquens. hoc procedit in monacho / ratione cumius dicitur stricti iuris / dixi in ca. statutum. supra de rescri. in additio vel monacho. Probus.
¶ Carnale. licet argu. de matrimonio carnali ad spirituala dicatur in iure validum tamen dico quod matrimonium spiriturle est quasi artificiatum respectu matrimonii carnalis Io. mo. in. c. primo. de despon. impub. infra. Probus
¶ Et carnali commixtione per consensum contrahitur vinculum indissolubile tamen non videtur perfectum matri monium solo consensu vt probatur in. c. debitum. de biga. in prin. vbi dicitur quod duo sunt in coniugio: consensus anmorum: et commixtio corporum. Ergo non videtur quod alterum faciat perfectum matrimonium. Et ideo dicimus quod absacorporum commixtione non contrahitur bigamia. d. c. debitum. facit tex. in. c. ex publico de conuer. coniug. vbi tex. in terpretatur legem diuinam quod non licet viro vxorem dimitere: vt intelligatur de matrimonio carnali copula consummato. Et ideo non prohibetur vxor nondum cognita intrre religionem. c. verum. et. d. c. ex publico. vbi Panor. tex. e. doc. in. c. commissum. de spon. Uide Petrum de Ancha. in. c. adolescens. supra de spon. quod si membrum viri non aperiat claustra pudoris sed intus semen effudat erit matrimonium consummatum. Ista est imuestigatio vtilis licet succedat illud senece. in lib. declamationum: quod sanctius est cause detrimen ta tacere quam verecunde dicere. Et alibi vbi est turpis mndicina sanari piget. In hoc quippe matrimonio carnacopula non commixtio Papa dispensat glo. ab omnibus appobata in. d. c. ex publico. supra de conuer. coniuga. remissiue per Do. Decium. con. ccxxi. Probus
¶ Monac hus abbati. Prepo. in. c. ad nostram. nu. 6. supra diappella. dici quod monachi non solum dicuntur subditi abbati. imo sunt plus quam serui. c. multos. vbi tex. liiii. di. Et eticlerici seculares suos superiores / dominos appellant. c. cum clericis. de verbo. signi. c. graue. de exe. prela. Probus
¶ Sponsus ecclesie. merito cuius dicitur in eius famulatu viros honestos tenere debere / et tales possunt testificaipro dominis suis. Nec possunt repelli tanquam suspecti. Bal. in l. etiam. C. de testibus / refert Barba. com. 82 sub nu. 7. vol. § dico in. c. i. nu. lix. de confes.
¶ Hinc nicolaus papa quintus in minoribus / Thomas zaizanensis vocatus / qualis esse Eugenius papa quartus interrogatus. At inquit hoc facile cognitum est qualis familia est / talem et pincipeni nuenias Probus
¶ Qui proprie. imo quasi et improprie / tex. singularis non cauillando literam in. c. cum inter canonicos ibi quasi coniugale vinculum. supra hoc ti. quem tex. etiam reputat singularem Barb. in. c. requisisti. col. xxv. supra de testa. et in capitu. cum. M. col. xx. supra de constitu. quod episcopus dicitur contrahere matrimonium quasi spirituale cum sua ecclesia. Probus
¶ Annullum portat. secundum Io. And. in. c. clerici. col. ii. supra de vita et honestate cleri. in quarto digito portat vt scian se seruitutem ecclesie debere / corde et animo. fertur enim ipso digito vena esse que a corde procedit. xxx. q. quinta femine. refert preterea Hely. renier infra de priuileg. in. c. vt apostolice. Io. and. dicere quod clericus annullatus / aut est episcopus aut fatuus
¶ Et propterea dicit Corfetus in singul. suis in verbo fornicatio. col. fina. Quod tales prelati non solum dicuntu. communicando actiones suas cum mulieribus simpliciter committere fornicationem / sed adulterium eo quia proprie contrahunt cum ecclesia matrimonium. c. inter corporalia / de transla. epi. cum similibus. dictum Ioan. mo. firmatAntho. in. c. Et si vnanimiter. col. iii. supra de po. prela. de annullo dico latius in rub. de spon. et matrimonio infra. Probus.
Capitulum 1
GErundia. secundum Bal in l. falsus. coi. iii. C. de furtis. Gerundia dicuntur quia gertvim verbi id est sumunt vel trans ferunt vel transsumunt. Et natura gerundii est calificare camen quandoque facit conditionem vt cum iungitur cum futuro tempore l. si ex parte ff. de acquir. heredi. vbi Bar. in fine. Sed si gerundium respicit verbum vel participium praesentis temporis: tunc non induceret conditionem: sed magis veniret ad modificationem: seu modificationem actus l. vim facit. ff. de vi. et vl arma: it a dicit Sozinus vol. primo. con. xclii. col. prima in fine circa primum vbi allegat Saly in l. prima. C. de his qui latrones. Idem Sozinus. d. vol. con. xci. col. ii. visa et diligenter ponderata. vide Decium. co. 433 visa copia. alleg. Corneu. co. xc. in causa vertente. col. ii. et con. cxiiiii. licet in. iii. col. vol. 4. et alias concordantias per Alex. in additio. ad Bar. in. d. l. si
¶ Et de supino Bar. in l. i. ff. de conditio. et demo. nu. 36. Dicit quod supini natura est det gnare seu respicere solum terminum alicutus actus. vide glo. in l. neuia. ff. solut. matrimonio. Probus
¶ Nullus seipsum eligere / pro hoc glo. in. c. cum in iure. supra de elec. glo. in l. plene. ff. quod cuiusque vniuer. et in. c. qui episcopa. tum. 8. q. 1. probatur in l. si madauero. §. si tibi. ff. manda. Et quia dictum sit veru / ratio naturalis adest cum agere et pati sint co¬ traria. Ideo in eodem subiecto remanere non possunt. Et hac ratione si creditor debitori succedat confunditur actio / nec vnus sibupsi obligari potest a principio / cum res deueniret ad eum casum a quo incipere non posset. P. praemissis / habes tex. ii. l. vranius. ff de fideiussor. facit: quod inter datem et accipient debet consistere discrepantia. glo. in. d. c. vltimo. supra de insti. vbi concordantes: vltra quas adde l. pupillus. §. item ipse. ff. de auctoritate tutor. vbi tutor emptoris et venditoris officifungi non potest: quia secundum glo. ibi sunt correlatiua / et sic alius debet esse emptor / et alius venditor. l. prima. ff. de reritm permuta. iuxta naturam correlatiuorum / que dicitur vt vnum. non sit reliquum. Pro quibus vide ample Bart. (in cuius dictis semper solet esse veritas: testatur Sozinus. con. xcii. col. fi. lib. primo. in. l. iii. ff. de stipul. seruo. ) vbi citat plures: ad propositum nostrum questiones: omittit tamen vnam in praxinecessariam videlicet: An greffarius alicuius curie possit scribere quod iudex sibi comisit alicuius cause testium examen Sali in l. iurisiurandi. C. de testi. Firmat hanc questionem de ducendo: ibi post Hostien. et Io. an. in. c. quoniam contra. supra de probtio. quod non potest scribere: nec eius commissionem ex consequenti signare. Istud firmat Bal. in. d. l. iurisiurandi. col. 2. ver. quero. An vni testi. Decius con. clix. nu. 6. Casus qui proponitur / vbi dicit quod secundum communem opinionem notarius non potest esse rogatus de commissione sibi facta / quia esset testis in facto proprio: quod conprobat Iason in co. 155. nu. 5. in causa et lite. vol. 4. allegando Io. an. in ria / cum quid in Mercu. Bal. in l. iudices in vlti col. C. de fide instru. et in l. si consul. in. 2. col. ff. de adoptio. in l. ad egregias / in fine. ff. de iuretur. Io. de Ana. in con. xlix. ad finem dubium / de quo quaeritur / vbi dicit omnes doctores communiter ita tenere.
¶ Hunc punctum tangit: et late comprobat Alex. con. 46. nu. 9 viso et opportune. volu. 6. vbi dicit istam fore communem. Idem Alex. eo. vol. co. ci. nu. xvi. circa primum. et con. ccxii. nu. xxii. quod incipit ponderatis his. eo. volu. 35. con. ciiii. nu. v. circa primum. vol. v. et con. ccxiii. col. ii. viso et opportune. voli. ii. Neapol. deci. 317. in causa. Areti. con. 33 nu. 5. consultatio. Et secutiue Guido Pape deci. 126. An in hac curia perlamenti / vbi dicit: quod ita seruat stillus curie perlamen ti delphinalis. Et quia secretarii dicte curie perlamenti committebant fraudes in dictis commissionibus et examinabant testes asserentes sibi fuisse commissas examinationes / licet non essent: ideo fuit edicto cautum quod non valerent eorum at testationes: nec eis fides adhiberetur et quod mulctare:/ tur in. xxv. libris turonen. fisco applicandis: nisi eorum commissiones sint signate alterius manu ex dominis parlamen ti. Ad quod greffarii regni Gallie non aduertunt: quia sepissime signant eorum commissiones: aut eorum substituti: qui sunt eorum famuli qui idem censentur cum greffario. Ideo putarem quod aliquis ex practicis curie hoc facere debeat de mandato iudicis: qui in hac parte officium greffrii geret. Aut saltem si obseruetur error communis expediet commissiones per ipsos iudices signandari in plicmarginis inferioris per quod tolletur omnis suspitio fradis / cum per huiusmodi signandaturam videatur de nouo committere.
¶ In proposito thematis vide que latediscut. Decius consi. cli. colu. vi. quod exorditur Maxim. ponderis vbi discutit. An Papa possit seipsum a iuramen to / vel aliis absoluere. Istud enim videtur prohibitum ne quis in eadem duplici videatur fungi officio: quod regulariter prohibetur. Notat Petrus de Ancha. in conci423 viso dicto puncto. Alexan. in con. clxxxxi. nume. § visis subtilissimis. volu. 3.
¶ Facit ad praemissa: quia regulariter nullus sustinere persona plurium potest. glo. et doc. in ca. ex literis. supra de probatiotex. in. c. singula 89 dist. Et ideo concludunt doc. in d. c. vltimo / post glo. ibi: quod prelatus non potest dare potestatem a licui vicario suo quod possit sibi conferre beneficia: cum vicarius / et prelatus sint eadem persona: quo ad huiusmodi actum sicut dominus / et procurator. Pro quo rota in no. deci. 146. substitutus: vbi citat: quod substitutus ab eo qui habuit mandatum a domino censetur ab eodem domino constitutus. ff. quod cuiusque vniuer l. Item eorum. §. decuriones: facit rota in no. deci. 414. Si aliquis constitutus: vbi etiam mouent: quod si procurator cum potestate substituendi constitutus in mortis articulo substituat generaliter in omnibus causis et negotiis etcet moritur reintegra antequam substitutus acceptet mandat tum dicti constituti: tamen non expirat potestas. Et ratio: quia hec substitutio est quedam constitutio et censetur a domino facta ministerio tamen substituentis: et vigore specialis mandati sibi super hoc facti: quod si non habuisset: substitutio minime valuisset: latius insistam in sequentibus
¶ Quod vt prosequar. Pone Prelatus optat sibi a suo vt cario beneficia conferri quod tamen non valet lege communquid igitur faciendum: cum audent talia fures. dic: quod obte neat a sede apostolica indultum super hoc verbis specificis confectum: et forma subsequenti
¶ Dilecto filio abbati monasterii sancti Mauricii ordinis sancti. B. Bisuntinen. diocesis. Salutem et apostolicam benedictionem personam tuam nobis et apostolice sedi deuotam tuis exigentibus meritis / paterna beniuolentia prosequentes illa tibi fauorabiliter cocedimus que tuis commoditatibus fore cospicimus oportuna¬
¶ Cum itaque sicut exibita nobis pro parte tua petitio continebat licet monasterium sancti mauri ordinis sancti. B Bisuntinen. diocesis cui preesse dignosceris a sui primeue fudatione notabilir fundatum / et dotatum extitit: tame causautibus guerris / et aliis sinistris euentibus: quibus partes lile dostmodum diutius: arflicte fuere in suis structuris / edificiis plurimum destitutum / et desolatum fore dignoscitur: ipsiusque profectus / redditus / et prouentus adeo diminuti et attenuati sunt: quod ex lllis abbas illius monasterii pro tempore existens iuxta abbatialis dignitatis omoi exigentiam sustentare / et circa reparationes edifniciorum. hmol intendere / et alia onera sibi incumbentia suxportare commode nequiret: quodque monasterium ipsum in capite et elus membris magnam patitur ruinam nisi superhoc de remedio prouideatur oportunc
¶ Nos itaquequi vt asseris in decretis cum rigore examnis licen. fuistis / ac charissimi in christo fisii nostri Charoli Fracorum regis illustris consillarius ac de nobili genere ex vtro que parente procreatus existis vt commodius sustentari et circa reparationes easdem intendere ac onera huiumod supportare valeas de alicuius subuentionis auxillo prouidere volentes / tuis in hac parte supplicationibus inclinati tecum vt quecunque prioratum cum cura / vel sine cura: monachos dicti monasterii gubernari solitum dependem ad tuam pro tempore existen. Abbatum necnon dilector in christo filiorum conuentus dicti monasterii collationem / pr uisionem / presentatione / seu quamuis aliam dispositione communiter vel diuisim pertinen. Et etiam si conuentus lis et cuiuscunque taxe seu valoris annui existat. Et ad illum consueuerit quis per electionem assumi ibique cura immine at alarum si vacat ad pnteus. Aut cum primo per cessum veldecessum / seu quamuis aliam dimissionem infra vnius mensis spatium postque de illlus vacatione tibi legitime costiterit illum de presenti obtinen. vacauerit quecumque duxeris acceptandum dum tamen tibi alias canonice conferatur aut comendetur recipere. Et vna cum dicto monasterio cuius frictus sex centum necnon prioratum D. N ordinis et diocesis predictorum quae conuentualis non est / et ab eodem monasterio dependet culque cura imminet animarum: et cuius centum et quinquaginta librarum fructus / redditus / et prouentus secundum communem extimationem / valorem annuum: vt etiam asseris non excedunt que ex dispensatione sedis apostolice in comendam obtines per te etiam quoad vixeris rege. et gubernan. In hmoi commenda necno fetinere fructus / redditus et prouentus hmoi prioratus acceptandidebitis et consuentis illius supportatis oneribus in tuos et monasterii et acceptan. prioratus hmoi vsus et vtilitate conuertere et de illis sicut prioratum acceptan. pro tempere obtinen. de ipsis disponere et ordinare potuerunt / em esxdebuerunt. Allenatione tamen etc. interdicta / disponere / et ordinare libere et licite valeas aluctoritate apostolica de speciali dono gratie dispensamus.
¶ Et cuicuque ecclesiastice persone in dignitate constitute per te eligende illam tibi commendandi licentiam / et facultatem concedimus / pere presentes. Non obsta. etc. Et attende quod huiusmodi induiti dicitur priuilegium: quia contra iuris communis dispositianem vt patet ex notatis in cle. ii. de offi. ordina. et in. c. cum ab ecclesiarum prelatis. supra de offi. ordina. Ita dicit Sozi. nus con. cclx. col. prima. in causa Nanneten. vol. i.
¶ Potest etiam dici gratia quia iuris communis dispositioni contrariatur. c. gratia. et. c. si gratiose. supra de rescr. hoc libro Sozinus vbi supra col. vii.
¶ Et pro hoc indulto vide Do. et preceptorem meum Pode Ripa. ii. libro. respon. c. xxiii. Iulius papa.
¶ Unum tamen audio quod curie supme perlametorum huius regni non admittunt hec indulta tanque vitra modum abitiosa / et votum captande mortis denotan. quod eqtati consonum video / nin subsit causa prout in descripta forma / aut / alia rationalis. vi det eim domin de pariamentis palatos lanarum omnim voraces tarnes vero et spias abiicientes non aduertentes ad ea quae reserglo. in prohe. prag. in verbo corone et glo. in ti. de excommuni. vitan. in verbo conscientiis / et malere. car. lxii. col. ii. in fine. in trac. de elec. et per archi. in. c. proximo. xliiii. di. vbi notabiliter determinat clericos abutentes redditibus ecclesiasticis obligatos esse ad restitutionem ac si fures essent et latrones De quo per Fely. in. c. postulasti. col. viii. supra de res. dico in c. Nemo. de elec.
¶ Et in his multum attendunt galli: quia licet parlamen ta non faciant ius commune tamen faciunt inter partes. Notat do. Bertrandi. con. ii. nu. xxii. in secunda parte
¶ Nunc superest vt discutiamus formam et modum quibus etiam vicario prelati poterit prouideri de beneficiis. Ad collationem / presentationem / nominationem / seu quamuis alb am dispositionem ipsius prelati spectantibus. Et brevite dic: quod ipse vicarius debebit procurare apponi clausulamus hanc in eius vicariatur
¶ Et cum potestate conferendi beneficia (alias illa non post set conferre. c. fi infra de offi. vicar. Sozi. con. cclx. col. pe. Cu. adde ea que voluit do. Brunellus in trac. de po. lega. conclu. xx. versi. Sexto ampliatur) et alium sui loco substituendi qui similem in premissis habeat potestatem. Et tunc houm verborum vigore: vicarius habebit substituere sibi propitium amicum qui ei conferet. Nec videbitur eadem persona cum substituto sicut diximus de prelato et illius vicario cum subftitutus capiat potestatem a prelato solo: et non avicario qui eum substituit. Et sic non conferet iure suo nevicarii sed Notatur in simili in. c. primo. § licet in verbo praelati substituendi. de procur. hoc libro. vbi citatur: quod substitutus per procuratorem habentem potestatem substituendi: videtur esse datus a domino. d. §. decuriones vbi cautum dici solet: quod fit ab his qui habet auctoritatem a concilio vident facta a concilio quod latissime comprobo in tracta. de mada. apostolicis in questione quomodo debeat fieri mandatorum insinuatio¬
¶ Et ad propositum domi. in. c. si gratiose. col. ii. supra de res. dicit: quod per mortem procuratoris substituentis non expirat potestas substituti. Rota dici. 4i4. in no. vbi dat restu. ctionem videlicet si nomine domini substituerit. Secus s ab eo vt domino litis facta foret substitutio. quod non videtur placere per ea que tradit Iason in con. cxxxviii. R uocatur in dubium: vbi probat per plura quod quando quis est effectus dominus litis per litiscontestationem eius potestas expirat si principalis dominus sine herede decesseri quod habet locum in beneficiato cui nemo succedere dicitur de iure quia per mortem prolati extinguitur ius quia trat in ipso ideo extinguitur officium procuratoris in quem non potuit plus iuris transferri quam esset in ipso comstituente. not. Antho. Panor. imol. et car. in clem. fi de procura.
¶ Et pro premissis vide rotam in no. deci. cxlvi. Ro. ma. con. cxvi. visis necessariis vbi priores qui statuerun. anctoritate superiorum non ipsi hoc fecisse videntur: sed lli quorum auctoritate factum est. c. hi qui de preben. hoc libro. Quod receptus auctoritate legati habentis in hoc a Papa speciale mandatum videtur potius receptus auctoritate Pape delegantis quam legati
¶ Item substitutus herediper testatorem / est heres testatoris l. moribus. §. quisquis. et §. prius. ff. de vulga. et pupil. et. c. si pater. in fine de testamen. hoc libro: facit vulgari. heres heredis mei est heres meus l. cum a libris. C. de horedib. insti. glo. in. c. fi. supra de sepul. quod verum de vniuersali non particulari. Do. meus de ripa. ii. lib. respon. cxxvi in nostro principali intento: facit etiam tex. in. c. cum te consulente: et ibi glo. fi. de offi. de leg. supra. Et in. c. statutum. §. in nullo. supra de res. hoc libro. vbi delegati a sede apostolica personas similes subdelegare tenentur quia omnes ab ipsa se se apostolica potestatem recipiunt: et eius vices gerunt: vt in. c. sane. el. ii. supra de offi. de lega. et in d. c. hi qui: et in. c. is cuide offi. delegati. hoc lib. vbi obtinens beneficium a delegato vel legato videtur illud tenere iure delegantis.
¶ In simili dicimus de prelatis huius regni gallie: quia quando non conferunt beneficia gradualis / et nominatis respectiue in eorum terris vacantia deuolutio illorum fit ad immediatum superiorem qui tenebitur ipsis qualificatis conferre prout originarius. §. quod si quis in titu. de colla. in pragma. vbi glo. ampla. in verbo similiter pro quo facit quod late disputat domi. Brunellus in tracta. de po. l. Ia. conclu. xxiiii. verb. Octauus fauor est vbi citat: quod sufperniorad quem fit deuolutio confert secundum beneficit naturam. Et ratio premissorum in euidenti exuberat. Quia res transit cum sua causa et suo onere. c. ex literis de pigno¬ l. traditio. ff. de acquir. rerum domi. item subrogatum sapinaturam eius in cuius locum subrogatur l. si eum. §. qui in iuriarum. ff. si quis cautio. de quo meminit nouissime doArnulphus Ruzeus in tract. da preemi. Archiepi. primo priuilegio. nu. xxv.
¶ Item sumunt omnes prelati potestatem a consilio Basilien. etlateranen. siue a concordatis quorum censentur ipsi meri executores solum: non collatores ipsorum beneficiorum: Hinc Ioh. de selua in tract. bneficiorum. in. ii. parte questio. xiiii. col. mihi. iii. versi. contrarium tamen dicit episcopum non grauari in conferendis beneficiis ipsis nominatis: cum careat liberalitate dandi. Etiam in cui dan. do: quia antiquiori. Ideo non videtur donare argu. l. si qua pro vigore. ff. de dona. inter vir. et vxor. et l. vnum ex familia. de lega. ii. Io. mo. et alii. in. c. ii. de offi. vicarii hoc libro.
¶ Et quia viam ferro apperit qui per contraria transit. Bal. in l. precibus. col. viii. C. de impub. et aliis substi. Saly. in l. quod te. col. ii. ver. venio ad apparatum. ff si cer. peta. Hinc sumpta occasione licet premissa sint optime iuribus et auctoritatibus comprobata / tamen pro clariori comprobatione adduco tibi in oppositum sequentia
¶ Bonifacius de vitalinis. in cle. religiosus de procurato. versi. collige sexto: citat quod religiosus procurator non potest substituere alium: quia sicut non potest esse procura tor vt causas agat: ita nec vt substituat: cum in substitutio ne versetur factum / et voluntas procuratoris substituentis. Nam substituens concipit verba in persona sua / licet nomine domini constituentis l. qui autem. §. fi. et l. licet. ff. de consti. decul. igitur in proposito videtur quod substitutus aliquid cipit ex persona substituentis Merito illi conferre non poterit
¶ Dic tamen non obstare: quia dum religiosus substitui procuratorem versatur factum illius quia habebat elige. re vnum idoneum: et tunc sibi daretur initium vagationis. Sedin substitutione vicarii non consideratur vagatio: sed solum potestas igitur habes intentum clarum.
¶ Et attende ad clausulam premissam: quia alias vicarim episcopi etiam generalis non poterit alium vicarium fa. cere. rota in nouis deci. 378. fuit dubitatum nisi vt supra nuxi. diximus quod sit: vt euitetur infinitas ar. c. cum in multis. supra de res. hoc libro.
¶ Iason tamen In l. a iud ice. col. v. nu. 17. dicit quod licet de legati imperatoris / vel Pape / aut alterius non recognoscentis superiorem de iure. vel de facto possint subdeleg. re secus in delegatis episcoporum. Comitum / Baronum / Marchionum vel ducum. Hi enim non possunt subdelegare quia eorum leges vel consuetudines censentur ius pretorium et non ius ciuile / vt per Bar. in l. quinta in prin. nu. iiii. ff de verbo. obliga.
¶ Et sic habes vt delegatus a principe possit subdelegare et sic vt habeat locum regula. d. l. a iudice. Est necese quod delegatio fiat a tali principe cuius constitutio censea tur ius ciuile / et non pretorium. Ita dicit singulariter Bar. recte intuenti l. iii. §. i. circa finem. ff de damno infec. et ib Io. de Imola. dicens se nescire alibi et alii moder. ibi testa tur. Sequitur etiam Alex. de Imola. in l. i. col. iii. ff. de offi. eius cui manda. est iurisdi.
¶ Et vt ad arietes nostros: vt vulgo dici solet videlicet ad intentum Io. mo. hic postrem. veniamus: quod nullus seipsum eligere potest / habeo cautel. in iure nostro fundatam quia quando sunt plures eligentes qui habent eligere: vnus eligens potest. si eligatur ab aliis consentire electioni de se facte et talis consensus comnumerabitur in numero electorum / vt est casus in. d. c. cum in iure. supra de elec. quod hodie non est correctum et procedit nisi electio esset per viam scrutinii. quia tunc non posset consentire vel seipsum eligere vt est casus in. c. cumana. supra de elec. quod ita debet intelligi vt ibi doc.
¶ Sed quando vnus eligens sperat quod aliqui ex eligentibus eligant ipsum non sit primus qui faciat electionem si potest quod non potest eligere seipsum. reputaretur enim ambitiosus vt no. in. d. c. cum in iure. Sed expectet si eligatur per alios et tunc consentiat electioni de se facte: vel si cogitur prima eligere quia forte habet primam vocem in capitulo. iuxta c. auditis. supra de elec. debet esse cautus vt eligat illum qua verisimiliter vel nullus / vel minor pars eligeret. Quia sipostea eligitur ab aliis poterit variare: et recedere ab electione facta per ipsum et consentire electioni facte de se pro. quo vide Io. and. Antho. et alios in. d. c. cum in iure. Probus.
¶ Ignorantia verisimilis. ignorantia inter alia in vno casu multum operatur quia legitimos facit qui alias illegitimi forent vtpote venit quidam sacerdos de partibus Hispanie / aut alius qui ibidem erat cum aliqua muliere matrimonio copulatus. Et contrarit hic Parsi narrimonim cum titia ignorante illum sacerdotem esse vel coiugatum. Natique sunt ex eo matrimonio liberi: Certe propter bonam fidem titie matris / medio ignorantie causatam liberi ipsi matris non patris conditionem sequentes erunt legitimiIsta est doctrina. glo. in. c. fi. in verbo. Siambo. supra de clan. uiesti. despon. similis. in. c. i. supra de eo qui dux. in ma. quam pol. per adulter. et in. c. causam. in verbo alii. supra qui filii sint legiet in cle. vna de consangui. et affinita quas communiter scriben. suis in locis sequuntur glo. no. et post eam Bal. in l. qui contra. C. de incest. nup. quem exclamat. ad hoc no. Ang. in. §. aduersus post prin. insti. de nup.
¶ Nemini enim dubium est quod si ambo ignorent impedimentum quod filii debeant dici legitimi d. glo. in. d. l. qui contra. Idem si eorum alter propter fauorem argu. l. duobus. ff. de libiesset absurdum et ridiculum vt aliquis esset partim legitimus et partim illegitimus. dicit dicta glo. in verbo. Si ambo. quam citat in proposito Dominicus in. c. fi. in prima oppo. de filiis presbitero. hoc libro. Et istud tene sicut euangelium quod firmatur per glo. post tex. in. c. referen. te. et in. c. ex tenore. supra qui filii sint legiti.
¶ Prouisio tamen quod tale matrimonium non fuerit clande stinum: sed fuerit in facie ecclesie celebratum glo. fi. in fi. in d. c. referente. Inno. Io an. in. d. c. finali de clande desponiQuia propter clandestinitatem. presumitur dolus glo. in l. i. et ibi Bal. C. de interdic. matrimo. facit l. non existimo. ff. de admi. tutor. et l. fi. ff. de ritu nup. l. fi. C. de litigio. Hinc dicitur qui male agit odit lucen. c. consuluit. supra de officio delega. glo. in l. i. §. mulier. ii. ff. de ventre inspi¬
¶ Et his omnibus concurrentibus tales liberi sacrorum ordinum et beneficiorum capaces sint: parentibusque in bonis paternis succedere valent etiam patri vitium scienti. Et qui contrarium ignorantie proponit eo quia facti probaritenetur. Ang. vbi. supra. Et in hoc habes no. effectum ignorantier
¶ Alium tradit in proposito nostro Bar. in l. eum qui. ff. de stat. ho. Quod si matrimonium est contractum inter gradus prohibitionis licet superueniat dispensatio Pape: tamen filii ante nati non sunt legitimi nisi ipsi coniuges hoc ignorauerint: quia tunc excusarentur: et filii essent legitimi quia tunt error habetur pro titulo l. celsus. ff. de vsucapi. Et sicut iustus error dat iustum titu. ita in matrimonio dicuntur ist filii legitimi. Istud prosequitur. Bal. in l. ex libera. C. de suis. et legiti. Probus.