Titulus 2

CLerici. Uide quae citat lapus alleg. cxviii. Queritur non leuiter. Phlippus Probus.

¶ Mercaturis. Que mercatura non dicitur vno actu excercert Bar. in l. legatis seruis nu. iiii. de leg. iii. facit l. i. ff. de tribu. actio. sequitur Bal. in prima parte. consi. 495 col. ii. punctus super(quo: idem Bal. et Latius in rub¬ de constitu. pecu. C. vbi dicit hoc verum / nisi hanc vnicam mercantiam precedat professio seu matriculatio in matricula mercatorum. Nam nomina dicta a consuetudine / seuab actuum generalitate acquiruntur vsu et exercitio / non per vnicum actum. vnde non dicitur quis aleator / licet sermel ludat / nec peccator licet semel deliquerit / nec lector l cet semel legat.

¶ Preterea dicit Iason con. cliii. col. vii. presupponitur: vol. iiii. quod ex vnico vel bino actu non iudicamus seruum esse erronem sed quando frequenter et sine causa vagatur l. quid sit fugitiuus. § erronem. ff. de edil. edic.

¶ Item non dicitur plagiarius qui semel seruum abduxerit: sed qui habet ex consuetudine glo. i. in l. si abducta. C. de fur. idem in abigeo. idem i n vsurario vt ibi probat

¶ Nomina vero dicta a professione acquiruntur profitendo. se nomina que non denominantur respectu actuum in gene re / sed respectu vnius actus: vt puta hoc nomen homici: da / vel adulter etiam ex vno actu verificatur: vt sicut habent esse formale in se ita haebest esse nomins facit. l. iii. C. de epi. audi¬

¶ Facit ad primum propositum quod dicit Aristo. primo ethil refert in simili Sozi. con. cclxii. col. iiii. ver. Sed pro certo. in causa magnifici quod sicut vna hyrundo non facit veri ita nec vna calida dies / nec modicum tempus facit estatem nec vna virtus virtuosum hominem. Sic nec vna dies nec modicum tempus facit hominem felicem:

¶ Item propter vnum actum non dicitur quis solitus lucrari et negociari. d. l. iii. C. de epi. et cler. glo. in. c. ita nos. xxv. q. ii. Bar. in l. legatis seruis de lega. iii. late comprobat Do. Petr. rebuf. in repe. l. vnice. in glo. fi. nu. xxxi. C. de sen. que pro eo quod interest profer. quibus adde que tradit Calca. consilio primo. nume. xix.

¶ Uide Io. de anania in. c. vnico. nu. ii. supra de sagitta. Paul. de castro con. clxi. in fi. non est dubium / in ii. parte. Gal. in. d. con. 495 in fi. Punctus in prima parte / et Are. in con. xxix. nu. xiiii.

¶ Quod licet. supra dixerimus mercaturam vnic. actu non exerceri / non procedit in probatione possessionis seu quasi presentandi: quia hec ex vnico actu probatur: et ab quem per islum actum esse in quasi possessione presentand. Frede. con. ccxxxiiii. Super primo puncto / et Oldra. consi. 312. thema questionis Decius con. ccxv. nu. v. in causa vetente: ratio differentie inter ista videtur: quia in primo casu iura resistunt: in secundo vero assistunt seu non resistun. vt in simili dicit ibi Decius.

¶ Hunc punctum latius comprobo in. c. primo de iure patro. vide Io. Mo. in regula prima in. fi de regul. iu

¶ Facit pro premissis quod citat Sozi. con. cclviii. col. prima in causa vicarie: quod per vnicum actum in his que non solent concedi ratione amicitie vel familiaritatis: acquiritur. quasi possessio vt est in actu electionis: idem in presentatione secuta confirmatione secundum Innoc. in. c. cum ecclesia. supra de causa possessio. et proprie. Barto. in l. prima. §. siquis hoc interdicto. ff. de itinere actuque priua. Probus

¶ Clericales. Que non reperiuntur a iure determinate gl. fi. in cle. i. de elec. gl. et doct. in. c. pe. supra de vita et hone. cle. gl. prag. in verbo honesto et in verbo regionum quo. diul. offi. sit cele.

¶ Et sic sufficit clerico seculari habere habitum clericale. conuenientem clericis: dummodo non sit a consuetudine ibi. reprobatus quod sequitur Alex. consilio. cxlix. col. ii. in causa volu. vi. Sic intellige que no. Petrus de ancha. consilio ccxvi. in prin. nos Bartholomeus vide que late tradit in proposito idem Alex. in consilio. viii. vol. i. Probus

¶ Contra dic. Uide Ioannem And. in. c. Ioannes / col. v. supra hoc tit. vbi citat Io. mo. et Archid. hic. Probus

¶ Usque ad resumptionem. Hunc punctum late comproba. Alex. con. cxlix. col. ii. in causa vol. vi. pro quo dicit fore ortimum tex. in cle. prima in verbo quandiu secundum primiu. intellectum positum ib i in verbo omnino: qui est commnuiter approbatus: quia illa qualitas importata per illam dictionem quandiu refertur ad omnia posita in eadem oratione Bar. in l. iiii. §. eritque differentia. ff. vi bo. rap. Probus.

¶ Cosuetudine non tollitur. Pro hoc hostiem. in. c. primo cim ca finem. supra de aposta. dicit quod si sit consuetudo que faciat proforo ecclesiastico: puta quod etiam ducens viduam omni priulegio gaudeat clericali tam personali quam reali valet: secus si esset contra ecclesiam: vt quia diceret constitutum etiam in sacris vel in minoribus clericaliter viuentem et obediertem potestati subiacere seculari: quia hec non valet quod pro notabili dicit Alexan. consi. cxlix. numero. x. in causa volumine. vi. Ratio diuersitatis videtur quia talis consuetudo irrationabilis et odiosa esset: et prima quae pro ecclesiafacit fauorablis est et rationabilis inducitur vide que dico in cap¬ si iudex de sententia excommunicationis infra¬

¶ Peterea in proposito text ntri Doctores hic puta Io. and. vtrobique: in glo. vid elicacee nouel. Petr. de Ancha. Dami. et franc. citant dubium a quo videtur pendere questiohec. Pone Gilbertus probus clericus et in minoribus constitutus / a sede apostolica: vt quecunque lo curata secularia / seu alias inuicem incompatibilia beneficia ecclesiastica obtinere posset: secum in forma dispensari obtinuit: post modum carnalibus desideriis compunctus matrimonium. per verba de praesenti cum Berta contraxit / modo tempore procedente Berta ipsa nature debitum persoluit in domino suacutiue ipse gilbertus ad sacros etiam presbyteratus ordines se promoueri rite et recte curauit beneficiaque curata huiusce dispensationis vigore conferri sibi de facto obtinuit. Nunc inter eum et illius aduersarios contenditur. et super hoc hesitatur (dico in iure) cum omnis hesitatio ad ius referatur dicit Do. meus de Ripa. libro. ii. respon. cap. xxii. in prin.

¶ Pro cuius. q. decisione vt iamque dixi. q. ipsa dependet ua dubii ipsius decisione / videlicet clericus in minoribus constitutus / litteras ad vacatura impetrauit post modum cum vnica et virgine contraxit / que procedente tempore ad dominum migrauit / questionis est / an litere ipse nunc eidem clerico suffragentur secundum earum formam / et tenorem in eis contentam: vt puta quod vigore earum possit petere de beneficiis sibi prouideri. Pro discussione prime nostre questionis aliqua motiua in deductione secunde deducta adducam / eatamen multis aliis iuribus et auctoritatibus comprobando: ideo declinando in partem negatiuam adduco ea qui voluit Gaspar Cal. con. v. in titu. de renuncia. vbi dubiummouet. Pone impetrans gratiam ad beneficia offerens aliam dimissurum gratiam quam pridem obtinuerat / si consequatur beneficium per secundam / an eidem sufficiat verbo exprimere / quod eam pro derelicto habet aut requiratur. renunciatio expressa qui ait sufficere verbo exprimere / quod licet habens ius in re volens renunciare / debeat hoc facere in manibus superioris. c. admonet. supra de renunciaArchi. in. c. deliberatione. col. fi. supra de offi. leg. Calde. con. iii. d. titu. de renuncia (dixi late. supra eo. tit. in. c. quoniam) habens. tamen ius ad rem duntaxat / puta electus ante confirmationem / et impetrans ante collationem. c. pe. et fi de conces. praebent hoc libro satis est quod dicat se gratiam habere pro derelicto: et hoc facto desiit esse ipsius l. i. et fi. ff. pro derelic. ex hoc enim dicitur dimittere immo facto dimittere non posset / quia factum non habet: et sic succedit regula / quod priuatio praesupponit habitum l. decem: et ibi Bar. ff. de verb. obliga. dixi. supra in. c. romana de officio ordi. ideo dic sufficere verbalem dimissionem / per quam suam declarat voluntatem: faciunt no. in. c. ii. supra de trasla. praela. et. c. si electio. supra de elec. hoc libro hostien. in. c. constitutus. supra de appella. vbi glo. in verb. renunciasse que dicit licuisse Archidiacono renunciare electioni etiam sine consensu et auctoritate superioris: licet ipsiconsensissent / ex eo quia non erat electus in concordia / et non habebat ius pacificum ita testantur ibi Panormi. Prepo. et Franc.

¶ Et vlterius quod est magis: quia immo habens ius in requo ad sui preiudicium ei videtur renunciasse: si habeatpro derelicto not. in. c. quod in dubiis. supra de renuncia. glo. habes in. c. ex ore de his que. fiunt a ma. parte. ca. Et plus vilet tacita renunciatio quam expressa. c. i. ii. go. de iura. calum. hoc lib. Nam in proposita questione est tacita renunci tio resultans ex contractu matrimonii: quod facit vt quis dicatur ipso facto renunciare iuri suo cle. gratie de res. et. di c. ex ore: iu hoc enim apparet animus et intentio contrahentis de tacita beneficii renunciatione / et sic quid incompassibile cum gratiis ad beneficia / hinc ille qui elegit vnim ex duobus incompassibilibus / videtur renunclare alterequod se non compatitur cum illo l est illud. ff. de acquir. hered. vbi ad positionem consequentis positio sequitur ante cedentis / ad idem. c. vt quis duas. supra de elec. hoc lib. vide propo. in. c. ab exordio. xxxv. dist. in fi. vbi loquitur de impetrante priuilegium ad archidiaconatum et postea vxoratur.

¶ Sic in proposito si valeat verbalis renunciatio multomagis valebit realis. Cum plus facto quam verbo mens comprehendatur Ioan. Mo. in. c. in generali de reg. iur. et in. c. is qui de homicidio et ibi dixi / quod procedit maxime in moralibus Neapoli. decisio. prima: ita tenent Archid. Io. and. et alii hic per tex. nostrum tenet Decis. tholo. ccxxxix. per nocolle. in. c. i. supra hoc tit. comprobat ibi Aufre. in addi. ad eam dicens verum quando contraxit per verba de presenti / etiam non subsecuta copula carnali: quia exercuit actum omnino contra rium clericatui: non enim vxorem debet habere carnalem et spiritualem / secus si per verba de futuro: tenent communiter doc in. c. i. supra isto titu. Rota in nouis decisio. xxvi.

¶ Intellige etiam si ex parte ipsius solum forent verba de praesenti / secus si ex parte mulieris: vt quia contraheret cum impubere que non habet verba de praesenti efficacia / nihilo minus eo ipso fit vacatio ex quo non stetit per eum / ista est deci. Rote in antiq. ciii. licet Panor. in d. capi. i. nu. vii. videatur contrarium sentire

¶ Comprobant preterea scriben. de constituto in sacris / ue de facto matrimonium contrahit: quia vacant eius beneficia / nec ea recuperat / propter eius intentionem: vt cum vxore perpetuo maneret / alias non diceretur matrimonium c. solet queri circa finem. xxxii. q. ii. ideo statim habuit ecclesiam pro derelicto et desinit eius esse / et occupanti cedit d. l. i. ii. et vlti. ff. pro derelicto et facto suo inquantum eum cernebat ecclesie renunclauit / ergo in ea petenda amplius no auditur. l. ii. C. de iur. do. impe. et l. vli. C. de in off. test. c. gratum. supra de off. dele. vbi glo. no. quod quis renunciat iuri suo seu renunciare praesumitur / quando huic contrarium facit et operatur pro hoc vide Brixi. in q. dominicali. q. ix. x. xv. Panor. in. d. cap. primo. colum. ii. supra hoc titu. facit quod notat Maria. Sozi. con. x. colum. iiii. quamuis questiones quod assumendo statim penitus contrarium iuri sibi quesito ex legato videtur legato ipso facto renunclare alle. glo. hic et plures doc.

¶ Comprobant etiam de constituto in minoribus contra. hente matrimonium cum consanguinea / quam. q. firmat idem Brixien. in. d. q. x. vbi concludit / quod talis ad beneficia sua numquam admittitur: cum suo facto ecclesie renunciauerit. d. c. ex ore / hanc tenent Card. Panor. et Imol. in. d. c. i. tenet etiam Roma. con. 483. Dubitatur primo. nu. vi. per. c. eum qui depreben. hoc lib. et. c. nuper. supra de biga. vbi apertum est bigamitur induci per matrimonium contractum / licet nulliter / Imni ex casu quo induceretur per matrimonium legitime contra ctum Io. and. in ca. Ioannes circa finem. supra hoc titu. dici. hoc sibi placere nisi nat in fraudem prelati in cuius manibus renunciare debebat vt predixi. Nam licet tunc teneat. renunciatio tacita quo ad eum / non tamen quo ad superiorem / quin illum inuitum possit in beneficio retinere / alias facile esset prelatum illudere contra notata in. c. admonet supra de remunciatio. his enim fraudibus claudenda est via. c. quanto ad finem: supra de diuor.

¶ Hunc passum latius tangit collec. in d. c. Ioannes quen. videbis.

¶ His tamen non obstantibus quidam contrariam asserum sententiam et clericum in minoribus constitutum contrahentem matrimonium cum consanguinea ipso iure non priuaribeneficiis: cum glo. in. d. c. i. supra hoc tit. (ibi per Antho. approbata) dicat clericum in sacris constitutum matrimonium de facto contrahentem ipso iure non priuari beneficiis: ideo paritate rationis idem videtur dicendum in clerico in minoribus constituto: si contrahat cum consanguinea / ex quo in ambobus non valuit matrimonium: facit in arg. de hamicida qui ipso iure non reperitur priuatus Innocen. in. c. cum nostris vbi Panor. nu. xxii. supra de conce. preben. et in caquerelam col. iii. versi. Sed ego quero. supra de iureiur. Bald in l. cum fratrem col. ii. C. de his quib. vt indig. firmat Ioannes de Ana. in. c. inquisitionis nu. iii. supra de accu. vbi testatur hanc fore communem per. c. clericis. supra ne cle. vel mo. ibi honore priuatur et loco id est beneficio¬

¶ Facit quia pena priuationis non habet locum nisi exprimatur / testis est glos. magna in fi. c. fi. supra de iure pa. tex. in l. at si quis. §. diuus. ff de relig. et sump. fu. glo. in cle. ii. supra de vita et hone. cle. dico. et latius in capitulo quamuis de cogna. spirituali infra

¶ Quodque vbi imponitur pena pro aliquo actu / si actus est nullus / pena no habet locum: istud comprobo per ea que no. voluit Bar. in l. filius. § si quis bonorum in fi. ff. de leg prestan. pone statuto cauetur quod si quis actionem cesserit nobili aut alteri potenti a iure suo cadat / modo Titius cessit. qui tamen cedere non poterat: vel quia cessio inutilis facta cadetne a iure suoribi est tex. quod non: quia non sufficit facere de facto contra vt quis incidat in penam: notat ideBar. in l. vbi pactum in fi. de transactio. late per Bal. in l. quid ergo. §. cum autem. ff. de his qui no. infa. idem Bal. in l. ii. col. ii. C. de iure emphi. et in l. prima. §. fi. in fine. ff. quod quisque iur. Ioannes And. in nouella in. c. perpetue de elec. hoc libro vide que dico in. c. fi. de cogna. spirituali

¶ Et sic ex premissis resultat diuersarum opinionum / et ad uersarum conflictus: pro quarum concordia / capio doctrinam Io. de Imol. in. d. cle. gratie col. fi. cuius mentem refi¬ ro vt habeas hunc punctum manifestum ideo dic aut matri monium fuit nullum / et tunc si propter defectum vtriusque tunc potest reuerti ad beneficia et sic infertur quod non vacauerint quia alias noua indigeret collatione et non superuenit vin culum incompatibile / ex quo nullum aut propter defectum consensus clerici / vt quia tunc furiosus: vel mentecaptus et tunc idem / aut proptendefectum consensus mulieris / et tunc si nonerat apta ad matrimonium: non perditur beneficium. c. literas de spon. impub. huic tamen membro contrariatur. d. decis. Rote. c. iii. in antiq. Si vero erat apta perdit illud / nec ad illud datur regressus / quia quantum in eo fuit contraxit / et sic ad fuit voluntas renunciandi. Si vero non tenuit propter alium defectum quam consensus / vt puta impedimentum consanguinitatis / vel aliud simile / tunc si notum vtrique velsaltem clerico / non perdit beneficium: quia non videtur habuisse voluntatem renunciandinec abdicandi a se beneficium: argumento textus nostri in lege non solum. ff. de actioni. et obliga. ibi proculdubio in huiusmodi actu talis cogitatio est: vt nibil agi existimetur: apposita ea conditione quam sciant esse impossibilem: quod verum nisi processerit ad copulam: quo casu propter affectum cum opere subsecuto: saltem esset priuandus ar. c. nuper. supra de biga. et in tali scientia clericus ipse presumitur constitutus cum coniunctus presummatur scire coniunctionem quam habet cum coniunctis tex. in l. octaui. ff. vnde cogna. Bald. in l. quoniam sororem. C. de iure delib. facit l. de tutela. C. de in integ. resti. minor.

¶ Si vero vterque ignorabat: vel saltem clericus: tunc perdit: nec ad illud datur regressus.

¶ Et per hec habes contrarietatem dissolutam. Tu tame vide pro themate que citat Henricus bohic in. c. quod a te supra hoc titu. dum querit quid de impetrante ad primam praebendam / qui antequam vacaret contraxit cum virgine / ea demum mortua non potest petere prebendam

¶ Nunc prosequendo thema ipsum et comprobando ipsam / negatiuam. q. proposite vltra doct. hic adduco vnum et de lectabile fundamentum. Quia priuilegium ratione professionis vel officii concessum / eatenus durat quatenus officium ipsum stat: ista est doctrina Bar. in l. maximarum. de excu. munerum. lib. x. C. et in l. qui sub pretextu vbi etiam idem Bar. C. de sacrosan. eccle. et in l. semper. ff. de iure immunita. no. in l. scriniarios. C. de testa. mili. et per Fely. colum. ii. post Areti. in. c. clerici. supra de iudi. istud enim recte vt deo firmari / per ea que tradit Maria. Sozi. con. cxxi. visa contingentia dum discutit quando res desinat esse dotalis et hereditaria: quem videas si placet. Ad idem facit quod res est intelligenda si eodem statu perseuerauerit / et rebus sic se habentibus. Io. mo. et ibi. dico in. c. statutum in verbo cum perseuerantia de hereti. huiusmodi enim dispensatio eidem Gilberto probo fuit data contemplatione officii in posterum ampliori modo exercendi: quia propter officium datur beneficium. c. fi. supra de res. vbi glo. in verb. datur que citat / quod officio priuatus censetur etiam beneficio cum sit eius sequela vt probant iura per eum in medium deducta

¶ Item si talis matrimonium contrahit / amplius non tenetur ad officium (dico vt per prius) igitur cessat et expirat gratia illius offici contemplatione data. c. cum cessante. supra de appella. cum similibus

¶ Facit in simili quod not. Petrus de Ancha. consi. 188 col. i. questio videtur / quod debemus inspicere cuius contenmplatione sit adiecta conditio¬

¶ Et continuando quod datur beneficium propter officium. Nam quemadmo dum in tempralibus ratione seruitiiitpalis fuerunt constituta etordina ta officia l. pe. C. de testa. milita. ita licet dicere / quod pro officio spirituali ordinata fuerunt beneficia. c. concesso. xii. q. ii. c. fi. et. c. pe i. q. ii. glo. in. c. fi. supra de officio vica. tex. in d. c. fi. supra de regula. hoc libro.

¶ Et sic ipsa dispensatione expirata amplius non reuiuiscit ar l. qui res. § aream. ff. de solu. et. c. si illic. xxiii. q. iiii. Finitaque est causa priuilegi / ergo finitur priuilegium l. titia § vsuras de leg. ii. l. cura deficientium. ff. de muneri. et hono. ca. generaliter. xvi. q. i. not. late Roma. consi. 4o4 in casu proposito vbi inter alia ad propositum citat quod noua causa superueniens / priuilegium tollit / ex causa sibi contraria factum: casum habes no. in. c. suggestum. supra de de ci. vbi glo. Comprobat Sozinus con. cl. col. ix. in primo volumine versiculo. vi. confirmatur / quod vbi vnum beneficium competit contemplatione alterius: si mouetur illud cuius contenplatione dabatur intelligitur in consequentiam remotum illud quod contemplatione remoti dabatur siue concede¬ batur: quod patet ex no. per Bar. in l. gallus. §. et quid si tantum. ff. de lib. et postu. probatur in l. filio. §. mariti. ff. de aduleg. Alex. con. xix. versi. Secundo probatur. Circa primus vol. vi. facit quod habetur in l. cum ex oratione ad fi ff. de excu. tuto. vbi idem quod supra proxime diximus quod finita causa priuilegii finitur et priuilegium: ad idem l. filia. §. alumne ff. ad trebet.

¶ Quia in proposito dispensatio data fuit contemplatione obficii et beneficiorum consequendorum gratia / vt patet intuenti / que contemplatio nunc cessat quia habere vxorem. et ecclesiam contraria sunt: cum clericus coniugatus hoc / in casu laicus reputetur / perditque omnia priuilegia clericatus ordinis exceptis duobus tactis hic et per scriben. post tex. nostrum puta priuilegio canonis et fori ex quo resultat laicos beneficiorum incapaces non supra de insti. c. ii. dixi late in. c. nullus de tempo. ordi. ideo eligendo vnum ex contrariis amplius recursus ad alium non dari l. vlti. circa princi. C. de codicil. et l. prima. C. de fur. pro hoc habeo vnum in simili quod si nobilis exerceat artes mechanicas perdit nobilitatem. Bal. in l. nobiliores. C. de commer. et meca. non solum pro illo tempore quo excercet artes illas sed in totum et omne per eum: quod intellige non procedere si foret nobilis genere quia tunc hoc tempore solum dicitur nobilitas obfuicata. secus si nobilitas foret per priuilegium principis ar. no. in l. si Auguste. ff. de lega ii. quod seruit proposito cum illa nobilitas dispensationis et cetera huiusmodi dicantur quesita non genere: sed priuilegio canonis siue principis: Ratio diuersitatis potest esse quia prima nobilitas non potest in totum tolli cum iura sangui nis in totum tolli non possint iuribus vulgatis: offuscaritamen per aliquod obstaculum valent / quo remoto iterum. sunt in suo esse generis / quod non procedit in secunda non bilitate que in totum eneruatur per contrarium actum: vt in proposito nostro dicitur.

¶ Moueor preterea mutatione persone mutatur priuilegium l. paulus alias per procuratorem. ff. de acquir. hered. ibi in fi. quia castrentia esse mutatione persone desierunt / quem tex. ibi Di. Imol. et Areti. dicunt no. ad hoc quod si res reipubi. v ecclesie vondantur legitime alicui priuate persone quod ille amodo possunt prescribi spatio quo cetere res priuate prescribuntur. Maria. Sozinus consilio. xciii. col. vi. circa primum ad idem tex. in arg. in. c. dilectus el. iii. supra de prebend. et in l. cum patronus de leg. ii. quem ad hoc ponderauit Sozinus consucliii. col. vi. circa medium / maxime quando persona fuit immediata causa priuilegii vt in themate nostro quia papa prouidet hoc in casu persone principaliter non beneficiis cum obstet pluralitas iure communi: ergo dispensatio dicitur facta contemplatione solius persone: et sic cum persona extingur tur priuilegium / comprobat in simili Iason in con. xxxi. in fine. Nicolaus vol. iiii. vbi pro hoc allegat. d. l. cum patronus de leg. ii. et. l. si fundum per fideicommissum. §. fi. cum l. sequen. de lega. primo / vbi impubes licet in legitima non possit grauari onere fideicommissi: tamen si eius legitimaveniat ad substitutum ipsius impuberis vel ad legitimoheredes ipsi tenebuntur ad onus fideicommissi: facit etiam regula in omnibus causis. ff. de re. iur. vbi Decius citat talia priuilegia cum priuilegiato debere sepeliri instar parlii. c. ii. supra de autoritate et vsu pal. Ita in proposito clericus coniugatus quo ad hoc censetur mortuus / propter status mutationem / certe in coniugatis clericis potest dici muta tus status: quia de liberis efficiuntur vxorum serui / vt plurimum vides / de quibus pro presenti me remitto ad eaque traduntur in sylua nuptiali et in legibus connubia. firmat Decius con. cccx. col. prima visis diligenter / ibi cum per hoc in ipso quedam seruitus constituatur et Aureol. in ad di. ad Guil. in. c. vnico de spon. vbi dicit quod in matrimonio est mutua seruitus / merito dicere poterimus quod conditio si nuperserit est conditio non de facili portatiua no. Alexand. com. cxiiii. col. iii. in fi. in causa et lite / vol. iiii. quem vide in consilio. lxxi. in. ii. col. ponderatis / vol. ii. ibi nam et vxoratus in seruitute esse dicitur l. ii. ff. de liber. ho. exhibem. quod est contra dictum Bal. in. d. l. cum ex oratione. ff. de excu. tuto. vbi dicit quod quis non potest renunciare libertati.

¶ Hoc tamen in proposito potest saluari per id quod dicit dominus Nicolaus Boerii in consuem. Bitur. in titu. de consue. et iuresta. perso. §. iiii. quod vs abat ius. Ratio quia mariti sunt causa cause / ideo fatui et bestie propter id tamen non minus dicuntur habiles ad contrahendum matrimonium. Io. mo. in. c. vnico de spon. impub.

¶ Et pro ampliori elucidatione thematis propositi oppo¬ no in id quod dicimus priuilegium extingui mutatione status / mutatio status in melius auget ius antiquumu non autem aufert glo. in capitulo ex parte in verbo Asdegauen. supra de foro compe. quam ibi approbant Panormi.. Feli. vbi dicitur quod licet adeptus senatoriam dignitatem. desinat esse municeps quo ad munera non tamen quo ad dignitatem: pro quo l. pe. ff de senator. Ad idem l. falsa § sed si cui. ff. de condi. et demon. ibi nam honor eius auctus est non conditio mutata: istud poteris latissime comprobe re per ea que tradit Alex. de imol. con. xxxii. visa concessione: volumi. quinto.

¶ Ad hec poteris respondere quod in his iuribus fit mutatio in melius et in dignius: secus in casu nostro: quia in eo fit peterius et status dignior non mutat priuilegia concessa.

¶ In proposito facit quod in facti contingentia consuluido. con. cxxv. quod exorditur dubia siue conclusiones: in fine viii. dubii: vbi vult quod eclesia parrochialis erecta in cathedralem non perdit priuilegia prius concessa ipsi parrochiali: quia dignitas superueniens non tollit obligationem / vel cura inducentia vinculum in maiori statu. c. cum te. supra de rescrip. pro quo vide Oldra. consilio. cclxii. et consilio ccxxxix. Bone memorie: vbi dicit quod si episcopus tholosanus datus est conseruator postea vero est factus archiepiscopus eiusdem ciuitatis / non expirat officium / per supradicta et non desinit esse episcopus tholosanus sed natura in eo mutatur l. seruus alienus. §. fidei commissariaff. de hered. insti. videturque sibi ipsi succedere l. si prior in prin. ff. qui potio. in pigno. habe. et sibi ipsi substitui l. sed siplures. §. nemo. et l. vlti. ff. de vulga. et pupil. subst

¶ Et sic habes intentum liquidum: facit vlterius quia facilius perditur ius querendum quam quesitum Barb. in. d. cle. gratie. colum. ix. et. x.

¶ Per hec tamen non intendas per dispensa tionem acquiri ius ad rem in beneficio / cum per eam non queratur ius sed solum fit capax et habilis. Ioan. mona. in cap. primo. supra de filiis presbyterorum.

¶ Facit etiam quia si perdat beneficia ecclesiastica / consequenter perdit dispensationem cum dispensatio super pluralitate dicatur beneficium dicit Io. and. in. c. olim. col. ii. supram de verb. signifi. per tex. in. c. ordinarii. §. si vero de ofificio ordi. hoc libro.

¶ Ultra predicta in mutatione status habeo que in similicitat Decius con. cccii. nu. xxiii. Et pro tenui quod mutati ne rei possessio perimitur l. qui vniuersis. §. item si id quod possidebam. ff. de acqui. po. per quod subdit quod si terra arida efficiatur lacus vel stagnum propter impetum aquarum / vel industria mea: pre scriptio dicitur interrupta: quia prima qualitas vsus / perempta est / quasi mutato elemento quia primo erat terra / nunc est aquar¬

¶ Ad idem quando debetur seruitus superficiei extincta superficie cui seruitus debetur extinguitur ipsa seruitus nec edificium restauratum censetur illud cui debebatur seruitus / sed aliud diuersum Bar. et Ang. in l. i. ff. de superficie. Paul. de castro in. l. ii. ff. de serui. tradit Maria. Sozi. consi. cxxxviii. col. iii. circa primum.

¶ Item sublata causa vnius beneficii intelligitur esse sublatum beneficium illius cause contemplatione concessum. idem Maria. con. cl. col. xvi.

¶ Istud extendere poteris in nominationibus / quia si contingat nominatos aut graduatos matrimonium contrahore / et postea vxores eorum mori reperientur priuati fructu graduum et nominationum / quod placet Do. Pe. rebuffo in repeti. c. postulastis vltima charta. supra de cle. excomuni. cato mini.

¶ In eo autem quod supra proxime deduxi dispensationem ficere capacem et habilem trahitur in consequentiam quod remittit ad ius commune vt licet colligere ex no. in l. no prohibentur et l. si conuen. supra de his qui accu. non po. vbi pate. in milite qui habilitatur ad accusandum si suam vel suorum iiuriam prosequatur / quae accusatio reducitur ad ius communc et sic in eaopus est inscriptione cum aliis solennitatibus a iure requisitis.

¶ Ex quo in simili infertur quod si cum minore anis ad curatum dispensatur / dicitur reduci ad ius commune: ideo intra annum a die pacifice possessionis tenetur se facere promoueri ad sacros ad quos tunc promoueri potest: vt si sit in. xvii. sue etatis anno constitutus ad ordinem subdiaconatus et sic de aliis cle. generalem de eta. et quali. ordi. quod si non fuerit promotus / perdit beneficium quod patet ex no. in. c. exeo de elec. hoc libro

¶ Et sic dispensatio super etate non inducit dispensatio¬ nem super ordinibus vt peroptime in casu consuluit Pet. de Ancha. con. ccciili. ista allegata in contrarium / et hec est veritas secundum modernos in. d. c. cum ex eo quicquid dubitauerit Panor. in. c. quia intantum. supra de preben. dubium hoc tangere voluit nouissime do. Aureolus in addi. ad Guil. in. c. licet canon. supra de elec. hoc lib. allegat lapum decisio. 84 quam non reperio ad propositum. Ego tamen ampliori stilo comprobando addo no. per Antho. cor. in reperto. Panor. in verbo dispensatus vbi ait quod dispensatus ad sacros / non intelligitur ad beneficium curatum dispensatus / quod conprobat quam plurimis auctoritatibus: et hanc fatetur communem / tenet Fely. in. c. ac si clerici. §. de adulteriis col. x. ver. Et quod dispensatio non trahatur. supra de iudi.

¶ Iuuat etiam in proposito argumentum de multomagis quod cessat in dispensationibus dixi. supra. in. c. permittimus de eta. et qualita. ordi. facit l. cum propter. ff. de leg. praestanque allegatur secundum Bar. ibi quod dispensatio circa vnum deffectum non porrigitur ad alium: facit dictum a domino meo relatum libro. ii. respon. c. xxxv. nu. vi. quod in dispensationibus non licet extendere ex maioritate rationis Hostien. et alii communiter in. c. postulasti. supra de res. Panor. et moderni in. d. c. at si clerici. §. de adulteriis. Fely. in capitulo finali supra. de symo

¶ Pro contraria opinione vide eundem do. meum ii. libio respon. c. primo vbi late discutit quod dispensatio ad connexa extenditur secundum Io. and. in addi. ad specu. in titu. de leg. §. fi. versi. iiii

¶ Hinc dicimus quod dispensatus ad diaconatum / censetur. etiam ad subdiaconatum dispensatus / et dispensatus superpluralitate beneficiorum / censetur etiam dispensatus super residentia / glo. in. c. si quis in clero. vii. quest. prima. Do. mi. in. d. c. licet canon. Fely. in d. ca. postulasti. supra de res. glo. et Panor. in dicto cap. quia in tantum / vide de Selua. in tractatum benefici. iii. parte questione. xlii. vbi multum comprobat predicta: quibus adhereo potius quam primis vide etiam que dix i supra capitulo vno de etate et qualitate in fine

¶ Que postremo comprobo per ea que citat apostil. ad Panor. in. c. cum esses in fine. supra de testa. quod licet clericus sipriuilegiatus vt possit facere testamentum cum duobus testibus et presbytero. d. c. cum essens: tamen si hoc modo faciat / et demum cum vnica et virgine matrimonium contrahaet sic perdat priuilegium hoc et alia (demptis tamen. duobus in tex. nostro contentis) mortua postea vxore iste iterum incipiat esse clericus viuereque clericaliter / deinde moriatum nulla facta mentione de suo priori testamento quod heredes in eo instituti non debent admitti / adduxit tex. in l. quod de citur. §. miles testamentum. ff. de mlita. testa¬

¶ Item talis mutatio fit ministerio legis sine facto homnis prout in simili dicit Maria. Sozi. consilio. cxxxi. col. ii in presenti consultatione quem videas.

¶ Ultimo pro intento principali habeo quod no. Alexand. consilio. cxxv. nu. vi. viso processu / volu. vii. quod si priuilegium conceditur mihi et omnibus descendentibus meis masculis et feminis / quod descendentes femine: ita demum sortiuntur priuilegium si sint vidue / non autem si ad maritum conuolauerint: quia postquam virum assumit in totum dicuntur in alium se transferre / et statum suum mutare l. mulieres de digni. lib. xii. C. istud tamen prima facie videtur potius contra intentum / nisi dicas id procedere solum in prophanis et mundanis: secus in spiritualibus / vel quod dictum illud inribus non comprobatur vt ibi per ipsum Alexand. dicitur. Probus.