Quaestio 1

Primus articulus.

QUantum ad primum describo hoc con plexum missio temporalis dei sic missio sest persone emanantis per effectum ei appro¬m priatum / de nouo in creatura rationali pro peductum / habitualis vel actualis manifeistatio. Istam descriptionem innuit egidilibro primo distinctione. 14 et declaratur per singula mebra. Per hoc canm quod dicitur persone emanantis / excludi tur pater qui non est persona emanans / et per consequens non dicitur mitti. per hoc quod dicitur per effectum ei apprepriatum. excludumntur effectus communes qui non sunt appropriati alicui persone specialiter vt sunt creatio gubet natio et similes. per hoc quod dicitur de nouo productum: excludit mansio spiritus sancti in hominibus iustis. Per hoc quodr in creatura rationali: excluduntur inanimate et irrationales creature in quibus (licet sit vestigium appropriate persone cilicet quando de nouo producuntur) non tamen dicitur ad eas aliqua persona mitti. Sed vltima scilicet actualis vel habitualis manifestatio / patet per beatum augustinum. 4 de trinitate capitulo secundo. dicentem. sicut spiritum sanctum donum dei est se est a patre procedem: ita mitti est cognosci quod ab illo procedat. Modo certum est quod non opertet quod mitt sitsemper actualiter cognosci: ergo. Dixi habitualis vel actualis manifestatio. pueri enim actualiter non cognoscunt. spiritum sacitntum mitti / et tamen mnittitur ad eos. Unde apostolus ad titum tertio. per lauacrum regenerationis et renom ruationis spiritus secicti quem effudit in nobis abunde. et iohamnis tertio / nisi quis renatus fuit ex aqua: et spiritus sancto. etc. et per binm augustinum in epistola ad dardanum et ponitur libro primo sententiarum. distinctione. 3.7. Sic ad templum dei pertinent paruuli sanctificati sacramento christi et / remunerati spiritu sancto qui nondum valent cognoscere deum, etc. Sic ergo patet descriptio quae tenet de facto secundum legem dei ordinatam et legem currentem / quamuis possit aliter esse (sicut inferius patebit) secundum potentiam dei absolute consideratam. Ex ista descriptione infero propositiones.

¶ Prima: licet quelibet persona mittat non tamen quaelibet mittitur. Prima pars patet satis ex textu. 15 et 16 distinctione. Secunda pars patet ex primo membro descriptionis.

¶ Secunda propositio. Licet spiritus sanctus sit presens et intimus cuilibet creature: non tamen quelibet creatura habet spiritum sanctum ei missum / prima pars patet quia spiritus domini repleuit orbem terrarum / secunda pars patet / de diabolo et iniustis / qui non habent spiritum sanctum in eis missum.

¶ Tertia propositio. Non est idem spiritum sanctum nobis mitti et ipsum spiritum facere nos actualiter vel habitualiter deum cognoscere et diligere siue mereri. Patet ista propositio per illam particulam descriptio nis / que dicit de nouo / spiritus enim sanctus actualiter facit bonos et iustos diligere sine mereri / et ad eos tunc non mittitur cum iam habeant ipsum.

¶ Quarta propositio Cum spiritus sanctus facit nos diligere sine mereri profecto nobis mittitur vel ipsum habemus missum / patet ista / quia iste est effectus appropiatus ei / ergo. ex isto membro descriptionis patet propositio / antecedens est apostoli dicentis. Charitas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis.

¶ Quinta propositio. Spiritus sanctus non datur cum quolibet eius dono / nec omnis habens donum spiritus sancti habet proprie spiritum sanctum. Patet ista propositio de caypha et de iuda. Item patet propositio de fide que est in aliquo absque hoc quod detur spiritus sanctus secundum beatum Augustinum. 15 de trinitate ca. 18.

¶ Sexta propositio Ex vi donationis spiritus sanctum vel etiam filii tota trinitas in sanctificatione mentis praesens redditur. et ei illabitur. Patet ista propositio per illud quod dicit christus iohannis. 14. ad eum veniemus et mansionem apud cum faciemus.

¶ Septima propositio / menti illabi competit cuilibet persone / licet non cuilibet competit mitti / ista patet ex dictis quia patri non competit mitti et cuilibet persone competit illabi menti vt dicit precedens propositio.

¶ Octaua propositio sit de dono spiritus sancti vel de donis. Licet quaelibet virtus naturaliter sit donum spiritus sancti: tantum precipuum eius donum est charitas / siue gratia gratificans / probatur. quia illud donum pre ceteris repraesentat spiritum sanctum et eidem est appropriatum sicut patet per magistrum distinetione. 17. Etiam sicut ipse spiritus sanctus est amor et charitas patris et filii. ita facit nos diligere deum et proximum per donum quod est charitas. Dicuntur tamen septem dona spiritus sancti / per que sufficienter regitur vita spiritualis / que sunt quasi radices omnium virtutum / quia ad ipsa dona ipse virtutes reducuntur / vnde gregorius super iob. Cum spiritus san¬ ctus mentem fecunde plenitudo spiritu alium virtutum intrat. Sunt autem dona de quibus ait ysaias / requiescet super eum spiritus sapientie et intellectus. spiritus consilii et fortitudini spiritus scientie et pietatis et repleuit eum spiritus timoris dicunt ysaie vndecimo. Duo prima sufficienter regunt vitam contemplatiuam. Intellectu enim contemplando cognoscimus bona eterna / sapientia vero cognitis delectamur. Alia vero quinque regunt actiuam vitam / timore declinamus a malo / quia timor domini expellit peccatum / sicut dicit ecclesiasticos. pietate facimus bona. quia pietas ad omnia valet. scientia vero apponit pietati discretionem. fortitudine digne patimur que patientia sunt / consilium apponitur discretioni. ergo videtur quod dicta septem dona sufficienter regunt vitam humanam hec dominus altissiodorensis libro tertio tractatu octauo in principio. et hec de primo articulo.

Secundus articulus.

QUantum ad secundum articulum sit prima conclusio ista. Spiritus sanctus mittit filium et mittitur a filio / probatur prima pars aucto ritate beati augustini. 2. de trinitate ca. 5. vbi dicit / mitti a patre filius sine spiritu sancto non potuit. Nam pater intelligitur. eum misisse / quia ex femina eum fecit. quod non vtique sine spiritu sancto fecit. Et beatus ambrosius in secundo libro de spiritu sancto exponens illud esaie. 48. nunc misit me dominus et spiritus eius / dicit / quis est qui dicit misit me dominus et spiritus eius nisi qui venit a patre vt saluos faceret peccatores id est christus ergo pater misit filium et spiritus sanctus.

¶ Pro ista conclusione adducit magister plures auctoritates distinctione. 5.

¶ Quantum ad secundam / partem / questio nulli est dubia. quia omnis persona procedens ab alia potest mitti ab illa.

¶ Correlarium. Omnis persona missa ab alia mitti tur a seipsa. Istud correlarium patet / de spiritu sancto per beatum augustinum. 15. de trinitate capitulo pax / vbi dicit expresse quod spiritus sanctus dat et mittit seipsum. Ex quo sequitur quod mittem competit cuilibet persone diuiue / probatio quia opera trinitatis ad extra sunt indiuisa sed misso est opus ad extra ergo. Notandum tamen secundum alfonsum quod mittem actiue potest. intelligi dupliciter. vno modo principaliter et autoritoritative / alio modo consequenter et determinative. Primo modo / mittere solet ille qui tribuit potestatem legato siue misso. Secundo modo / mittunt omnes illi qui talem legatum ad vsum siue executionem accepte potestatis determinant. Si primo modo accipiatur misso. verum est quod soli producen ti competit mittere in diuinis. quia mittere sic sumptum nichil aliud est / quam auctoritatem dare / quod solum conuenit persone producenti. sed sic de missione non loquitur corelarium secundum quia talis missio non est temporalis sed aeterna. Pater enim ab eterno auctoritatem dedit filio et spiritui sancto ipsum producendo. Si vero accipitur secundo modo: sic mitttur conuenit toti trinitati quia auctoritas illa data ab aeterno / non ponitur in executione ad extra: nisi de communi voluntate et determinatione omnium trium personarum. cum opera trinitatis ad extra sint indiuisa. et sic loquor in praesenti doctor autem subtilis libro primo distinctione. 14, 15, 16 questione vnica articulo secundo / tenens oppositum correlarii / lo quebatur de missione primo modo sumpta.

Secunda conclusio: Tum qualicum que esse creatu re conferibili per informationem vel assistentiam creati esse stat spirstum sanctum non donari creature. probatur ad nullum efficem terminatum ad esse creatum praecise / sequitur spiritum sanctantum donari. ergo conclusio vera. Antecedens proba tur quia spiritum sanctum donari / non est idem cum tali efficere: dicente leone in sermone de spiritu sancto. Affuit ergo in hac die spiritus sanctus fidelibus suis non iam per gratiam visitationis et operationis: sed per ipsam praesentiam maiestatis Ex quo sequitur correlarie: quod stat quodcumque donum creatum conferri creature: et tamen spiecium sanctum eidem non donari.

¶ Secundum correlarium Non semper datur spiritus sanctus creature rationali in qua benum operatur Tertium correlarium. Stat quancunque virtutem creatam boni dari: et tamen ipsum non esse acceptum ad vitam eternam. patet quia potest dari bonum creatum quodcumque sine dono increato / nullus autem sine dono increato saluari potest.

¶ Quartum correlarium. Esse filium regis eterni non est effectus formalis charitatis create.

¶ Tertia conclusio. Cum datur spiritus sancisona / charitas datur: et econuerso. Probatur. prima pars sic. Cuicunque datur spiritus sanctus est in statu salutis et de numero filiorum dei. sed nullus carens gratia est huiusmodi: ergo nullus carens gratia habet spicium sanctum: et per consequens omnis habens spiritum sanctum habet gratiam. Ex quo sequitur quod quandocumque datur spiritus sanctus homini: etiam et gratia ei datur. maior patet per apostolum ad romanos octauo. Quicumque spiritum dei aguntu filii dei sunt (et infra) ipse spiritus testimonium reddit spiritui nostro idest menti nostre quod filii dei sumus. si autem filii: et heredes (supple secundum speie) minor patet per eundem ad galathas quito vbi ait. Euacuati estis a chistro qui in lege iustificamini: a gratia excidisis. et est sensus vos qui in lege iustificamini (idest creditis iustificari per opera cerimonialia quae nomine legis significat apitulus) excidistis a gratia: idest privati estis gratia habita: et ex hoc estis euacuati a chaistro: idest non pertinetis ad consortium membrorum vel filiorum chaisetri Alteram partem probo sic Quicunque habet gratiam est de numero filiorum dei: nullus non habens spiecitum sactatum habet gratiam: et per consequens omnis habens gratiam habet spiritum sanctum. Ex quo etiam sequitur / quod quando datur gratia etiam datur spiritus sciuns. maior patet per apostolum ad titum tertio. dicentem: vt iustificati gratis psius heredes simus secundum spem vite eterne / minor patet per eundem ad remanos. 8 dicentem si quis spiritum christi non habet hic non est eius. idest membrum christi. per spiritum christi intelligitur spiritus sacituns secundum glosam magistri. hec conclusio totalis potest probari auctoritate ambrosit super lucam libro primo. super isto verbo angeli. ipse precedet ante illum in spiritu et virtute helie bene (inquit ambrosius) ista iunguntur. Numquam enim sine viriute spiritus / nec sine spiritu est virtus. et infra dicit / quod alterum sne altero esse non potest. sic etiam et in consequentibus reperitur super illo alio verbo spiritus sanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi (et loquitur de potentia ordinata non autem absoluta) virtutis autem nomine gratia intelligitur.

¶ Quarta conclusio est. quod multis datur spiriius 8 sanctus / quibus non dantur omnia et singula dona ip tasius. hoc probatur per apostolum dicentem quod alii datur per spiritum sermo sapientie. etc. et concludit: hec autem diuidit vnus atet idem spiritus sctuns. patet etiam ista in pueris no uiter bapiisatis et in adultis resurgentibus a peccatoquibus datur spiritus sancius: et tamen non dantur eis dona ipsius omnia. Dicit etiam apostolus quod diuisiones gratiarum sunt. etc.

¶ Quinta conclusio Q possibile est quod dentur alicui omnia et singula dona spiritus sancti creata cui non detur spiritus sciuns. lc quendo de potentia dei absolutahoc probatur primo sic. Omne quod est dabile alicui ab aliquo / potest alicui dari non dato aliquo alio / quod non sit essentialiter idem cum primo / nec aliquid de essentia illius: ergo possibile est quodlibet donum creatum / tari non dato spiritus sacio./ consequentia nota est de se. antecedens probatur. tum quia eo aomisso non sequitur contradictio. tum etiam quia non plus repugnat quam aliquid factibile fieri ab aliquo / nullo alio factibili facto quod non est ipsum essentialiter nec pars essentialis ipsius. sed hoc est possibile et commiter concessum: quia nullam implicat contradictionem: igitur.

¶ Confirmatur quia si ad dationem talium donorum sequatur spiritum sanctnum esse datorem illorum non tamen est necessarium ipsum dari. sicut ad productionem. effectiuam licet necessarium sit causam producere / non tamen est necessarium ipsam produci. sicut patet de causa prima: que semper facit et nunquam fit.

¶ Sexta conclusio est ista. quod possibile est conformiter de potentia dei absoluta / quod alicui detur spiritus sanctus / cui non detur aliquod. donum creatum absolutum et incomplexe significabile. hoc probatur sic / quodliem pabile creature potest deus dare et potest nullo alio condonante dare / et nullum tale potest eo non donante tari: etgo quodle dabile creature deus potest nullo alio dante dare. Antecedens commniter conceditur. sed probatur consequentia quia um aliquod dabile verbi gratia. a. non potest dari a deo / non dato essentialiter ab co distincio nec in eo sic incluso vt pote b hoc non esset nisi quia vel a datum necessario daret b vel quia b necessario requireretur ad ponandum a: et sic ipsum a non posset deus nullo alio condonante dare quod est contra secundam partem antecedentus assumpti. Si detur primum: vel ergo a potest dare b deo non dante b et hoc repugnat tertie parti antecedentis: vel non potest dare deo non condonante et tunc vel dabit necessario b contra primam partem antecedentis: vel poterit non dare et sic a erit datum non dato b.

¶ Confirnatur sic speciali ratione. nullum donum creatum vel creabile requiritur necessario vt dator vel condonator / ad hoc vt spiritus sanctus detur: et nullum tale donum neces ario datur a spiritum sancto: ergo spiritus sanctus potest dari non dato aliquo dono tali de quibus loquitur conclusio: et go. Ex ista conclusione magister gregorius intulit vnum correlarium de quo facius est praesens articulus / et quia non videtur magistris nostris quod totum correlarium susineatur. Item ponam aliam conclusionem: ex qua inferam oper positum sui correlarii / et soluam rationem suam.

¶ Septima conclusio. Qi impossibile est darialicui creature spiecium sanctum: qui sibi detur aliquod donum absolutum vel respectiuum complexe vel incomplexe significabile. et loquor hic de dari illo modo speciali et ineffabili / quo spiritus sanctus solummodo datur rationalibus creaturis iustis: nen autem peccatoribus et peruersis. hec conclusio probatur sic. Impossibile est spiecium sanctum dari sic alicui qui talis habeat esse iustum et vere sit iustus: sed quodliet tale est maius bonum quam sit quelibet prophetia vel scia viatoris: que tamen sunt quedam vel absoluta vel respectiua sine quibus nemo propheta potest esse / vel sciens: igitur neque quis iustus potest esse (quod fit per dationem spiritus sacti) sine eo quod detur. etc. consequentia est nota et patet antecedens quo ad primam partem scilicet maiorem quia non apparet quale esse iste consequeretur. ex habitudine tali spiritus sancti: plusquam ille cui non sic datur spiritus sactuns. Tum etiam quia omnes doctores fatentur ex tali habitatione spiritus sancti istum esse gratum deo et dignum esse vita eterna: ergo et esse iustum. etc. Secunda pars antecedentis patet quia multi possunt decedere cum magna fide et scinia: et intellectu: et similibus donis spiritus sancti: qui tamen de facto damnantur velut deo indigni et ipsius inimici. sed non est possibile decedentem in esse iusti per habitantem spiecium sanctum / sic damnari de potentia ordinata sicut de primis: ergo esse iustum per habitantem spiritum est maius donum quam aliquod donorum aliorum.

¶ Ex hoc infero correlarium quod est impossibile transire de contradictorio in contradictorium / seu contradictoria successiue verificari: sine mutatione rei cui datur illo modo spiritus sctuns. Probatur quia impossibile est aliquem transire de esse iniusto in esse iustum / et de sinistro in dextrum (saltem secundum praesentem iusticiam) et de membro diaboli fieri membrum christi et similia: sine miraculosa et ymaxime vtili mutatione eius qui sic mutatur. Sed cuicumque datur spiritus sactuns illo modo ineffabili necessario nutatur et transit de contradictoriis in contradictoria supradicta. igitur. Preterea nonne augustinus et ones doctores clamant: quod maius miraculum est vnius peccatoris iu tificatio: quam totius mundi de nichilo creatior et qudo dicitur circa aliquam rem fieri miraculum que penitus i nullo mutatur: credo quod ille pater mallet illam mutationem in se ineffabilem: quam potentiam actiuam mouendi totum mundum

Ad rationem qua probat correlarium: dico quod sicut rerm et entitatum incomplexe significabilium quedam sunt aliquid / et quedam ad aliquid: idest quedam absolute et quedam praecise respectiue: ita etiam mutationes acqui sitiue et deperditiue quaedam sunt noui absoluti / quaedam noui praecise respectiui. Et ideo cum dicit ille doctor quod possibile est quod aliquis non habens spirium sanctum illo modo speciali de quo hic agitur: habeat postea spiritum sanctum eo non mutato localiter. nec aliqua rei noua facta. vel priori destructa. Respondeo et dicoquod cum dicit / eo non mutato localiter. si intelligit de motu corporali et loco quo mouetur lapis: concedo. Si autem spiritualiter localiter intelligat: quo mutatur de sinistro in dextrum excelsi: sic nego. Et declaro. Nam si christus nunc iudicaret mundum: statueret istum a dextris cius cum bendictis patris sui quem ante habitationem vel habitionem spiritus scti statuisset a sinistris. Cum dicit vlterius quod non est ibi acquisitio noue rei: nego. nam illi est acquisitio noui esse iusti (quod saltem est noua res tespectiua seu nouum ad aliquid) et talis res est eligibilior quam omnis albedo vel qualitas corporalis. et per eius acquisitionem sequitur melior et maior mutatioquam per acquisitionem cuiuscunque accidentis corporalis. et ideo non est simile de his et similibus de quipus consequenter arguit predicto magister. Si autemqueratur a me: Quid est illud esse respectiuum: dico quod est quidam modus perfectus essendi ipsius animeiustificate Et hec de secundo articulo.

Tertius articulus.

QUantum ad tertium articulum respondeo ad argumenta. Ad primum ar. gumentum. deus est simpliciter immut abilis concedo. loquendo de mutatione que fit per acquisitionem alicuius noui absoluti aliter non: et nego consequentiam. et dico quod non omnis modo nouiter essendi (per modum videlicet spriualem quo deus inhabitat animam pueri nouiter baptisati) dicit imperfectionem. et per consequens non repugnat deo.

¶ Ad secundum argumentum negatur consequentia salua reuerentia tanti doctoris: sicut ostensum est superius in correlario vltime conclusionis.

¶ Ad tertium quod est dictum bede dicendum est quod debet intelligi per concomitantiam: non autem per idemptitatem. Ita quod sit sensus / quod simul datur gratia et mittitur spiritus sanctus. sicut patet per magistrum gregorium decima quarta distinctione primi.