Quaestio 2

¶ Primus articulus.

QUantum ad primum presupposita declaratione aliquorum terminorum ex questionibus duabus immediate prece dentibus declaro Quid sit reuelare: vbi E sciendum quod reuelare siue reuelatio captur multipliciter Primo pro quacunque ostensione rei alias in cognite siue sit dere presenti siue preterita vel futura vel rebus et sic generaliter loquendo dicimus quod ille reuelauit illi secretum. secundo accipitur pro ostensione. facta alicui respectu futuri tanti et sic volo capere in presenti questione et ista adhuo est triplex secundum tres modos cognitionum seu visionum quos capit augustinus duodecimo super genesim capitulo decimo vndecimo et duodecimo etc Primus est corporalis per sensus exteriores Secundus spiritualis per sensus interiores. Tertium intellectualis per species in nobis causatas vt declarat augustinus ibidem capitulo vigesimo quinto ergo sunt tria genera reuelationum: vna reuelatio fit per visionem corporalem et rei corporalis sicu baltam ar vidit articulos manus scribentis in pari te danielis quinto et postea daniel exposuit regi qui significabatur.

¶ Secunda reuelatio est per visionem spiritualem. sicut legitur de petro actuum decimo et vndecimo quod vidit in spiritu vas quattuor linteis a ligatum submitti de celo plenum varis animalibus postea tamen cognouit quid per illud significabatur et ita facta est reuelatio per visionem spiritualem. vtra que tamen illarum visionum fuit in mente secundum beatum augustinum duodecimo super genesim decimo sexto.

¶ Tertia reuelatio fit per visionem intellectualem qualem habuit paulus in raptu qui vidit nudam dei essentiam. et moyses similiter secundum aug. 13. super genesim. c. 13. et de videndo deum capitulo decimotertio de questionibus ad orosium questione quadragesima sexta in qua visione est error impossibilis secundum augustinum duodecimo super genesim. c. 5o. Et reuclationum per visiones intellectuales qudam est in verbo que vocatur visio matutina quedam est visio rerum in proprio genere et vocatur vespertina vt patet per augustinum. 43 super genesim capitulo vicesimo octauo De visione vel reuelatione secunda / vide augu. 13. super genesim / capitulo vicesimo secundo tricesimo primo et tricesimo secundo.

¶ Item de diuinationibus demonum in medio quomodo naute / agricole / medici / et phitones et demones aliquando praedicunt futura. Istis premissis limitando me ad tertium genus reuesationis (quamuis etiam alia genera dicantur reuelationes) tunc dico quod reuelatio est manifestatio qua intellectus a deo vel abangelo ducitur. vel aptus natus est duci / ad assentiendum alicui vero de futuro: patet ista ex dictis cassiodori super principium psalterii dicentis / quod prophetia est noticia vera / et immutabilis / et falsa esse non potest. hugolinus vero satis conformitur. sic eam describit Reuelatio diuina est indignatio vel notificatio diuinade re complexa futura contingenter creature cui indicatur ignota et per quam deus vult significare fore) qualiter erit. et sic dico quod reuelare nihil aliud est nis intellectum creatum / ad assentiendum alicui vero de futuro inducere cui ante talis intellectus non assensit. ¶ Ex quibus infero propositiones. Prima quod omnereuelatum a deo est verum / patet quia dicitur respectu veri etc.

¶ Secunda quod ista consequentia est bona / a non erit igit

¶ a non est reuelatum fore a deo patet quia onem reuelatum sicut et omne prescitum erit.

¶ Tertia nulla creatu ra potest reuelare alteri nisi illud quod et reuelatum est. patet quia nulla creatura scire potest futura certi tudine firme adhesionis nisi deus ei futura aliquae premonstrauerit. Quarta non quelibet creatura potest sibi reuelata cuilibet alteri intellectuali creatum re reuelare. ptaet quia non potest quilibet angelus deeodem sibi reuelato vel noto in intellectu cuiuslibet hominis vel alterius angeli causare propria virtute assensum de sic fore qualiter etc. consequentia tenet ex descriptione.

¶ Ex quo sequitur Quinta q

¶ adhoc quod aliqua ostensio sit reuelatio requiritur quod sir ille cui deuelatur assentiat reuelato tanquam vero. patet ex precedente: quia si non causaretur in eo dictus assensus: non esset sibi plus manifestum facita reuelatione quam ante. Ista tamen sint causa exerciti dicta cumlicentia aliter dicendi si posimodum occurrat. quia non habeo magnam apparentiam de dictis pro positionibus omnibus et hec de primo articulo

Articulus secundus.

QUantum ad secundum articulum sit prima suppositio / deus est prima veritas.

¶ Secunda omnis propositio implicans contingentem est simpliciter contingens.

¶ Tertia in nulla consequentia bona et formali: veritas consequentis infert. fornaliter antecedens posse esse falsum. Ista prius de cta est in questione de futuris. Ex istis quibusdam. adium ctis veritatibus pono conclusiones.

¶ Prima quelibet enunciatio veritatis reuelate / diuine locutioni manet subordinata. patet per primam suppositionem quia deus est prima veritas. ergo eius locutioni omnis veritatis reuelate enunciatio subordi natur. In vnoquoque enim genere vel ordineillud quod est primum est causa et mensura omnium aliorum. Pro conclusione ista est.

¶ Sciendum quod locutio dei est duplex. quedam est indicatiua tantum et ista potest esse tam respectu ponorum quam malorum. nec ista est factiua vt preciseindicatiua est. Alia est locutio impeatiua et factiua et ista est solorum bonorum. et respectu talis locutionis imparatiue / talis ordo propositionum verarum attenditur quod locutio vel enunciatio vocalis: subor dinatur locutioni mentis. locutio mentis subo:dinatur rei. res autem locutioni verbi dei. primum patet primo periarmenias / sunt autem voces eorum. etc. secundum similiter ibidem ex eo quod res est etc. tertiumpatet per salmistam. ipse dixit et facta sunt

¶ Ex ista infero quod que libet enunciatio est inteligenda secundum sensum enunciantis vel preloquem tis. et penes hoc est veritas eius attendenda. et non sensum secundum quem aliquando aliquibus videtur falcere. verbi gratia. prophetia ione / adhuc quadragi ta dies etc. vera fuit ad intellectum proloquentis. et consimiles: quod probatur quia veritas imposterioris dependet a veritate prime locutionis. et none conuerso. vt dicit conclusio.

¶ Secunda conclusio nulla creata et euidens scientia potest haberi quae sit infallibilis noticia vel assensus de reuelato futuro. probatur ex secunda suppositione quia omnis propositio implicans contingentem est contingens / quelibet propositio reuelat a de futuro est euiusmodi. ergo maior est suppositio secunda: minor probatur: quia reuelatio quod a erit implicat a fore. quod est contingens. ergo cum nulla creata scientia sit infallibilis respectu mire contingentis: sequitur. etc. Confirmatur quia sequitur tum iudicasti a fore / et a non erit ergo crrasti. ergo non habuisti infallibile iudicium premisse sunt possibiles. et compossibiles / quacumque reesatione tibi facta. ergo. Consimiliter arguit anselmus libro primo de casu diaboli capitulo. id e quod angelus malus non potuit prescire casum suum et hoc scien tia / quelest cum aliquid scitur certitudine infallibili. vide ibi Tertia conclusio: deus potest creature rationa li reuelare futura contingentia / in verbo / vel etiam per signum creatum. patet quia tie facto multa futura reuelauit dictis modis in multis locis scripture. ergo.

¶ Correlarium creatura rationalis: de aliquo futuro reuclato: potest habere certam noticiam secundum certitum dinem adhesionis. quod patet sineiformidine sed cum firma credulitate et fide. tenemur credere quod resurrectio mortuorum erit. et quod christus iudicabit mundum etc. ¶ Quarta conclusio aliquod futurum contingens nullo modo potest reuelari creature rationali. probatur sic quia possibile est quod sorti nihil vnquam reuelabitur nec alicui alteri creature. et contingenter ita erit: et tamen deus non posset sorti vel alteri reuelare quod nihil sibi reuelabitur

¶ vel alteri quia esset implicatio contradictionis. ergo. er

¶ Quinta conclusio: omne futurum prescitum a deo fore / cuius reuelatio non tollit veritatem illius presciti. potest deus reuelare creature rationali. dico autem cuius reuelatio etc. propter istam nihil tibi reuelabitur et consimiles. probatur conclusio / non videtur aliqua repupnantia / quod quodlibet tale futurum prescitum infallabiliter a deo / creature reueletur. ergo hoc est simpliciter possibile:

¶ Et confirmatur quia de facto anima christi / videt in verbo omnia futura.

¶ Sexta conclusio: nulla reuelatio facta vel fal¬

¶ ctibilis / non cadens super. ipsammet reuelationem: quod addo propter sophismata) sed que est de maeria: extrinseca vel impertinente reuelato / nulla ( inquam) talis reuelatio de futuris contingentibus / necessitat deum ad faciendum vel perficiendum reue uelatum. probatur quia alias sequeretur quod deus poset se fecisse nullipotentem. et adhuc posset. sed hoc est impossibile. probatur consequentia quia destruat omnes creaturas deus / solo gabriele reseruato / cui reuelet omnia futura et quod ipse nihil creabit vnquam et quod si gabriel peccet quod annichilabit ipsum / quo facto peccet gab: iel et tunc si reuelatio facta necessitaret etc. sequitun quod deus nunquam posset creaturam producere et per consequens foret nullipotens.

¶ Item facta reuelatione sorti quod plato peccabit adhuc post. poterit non peccare / non obstante reuelatione. ergo.

¶ Correlarium quod reuelatio futuri contingentia non tollit contingentiam in futuro reuelato. patet: ex conclusione. Tum etiam quia prescientia non tollit contingentiam prescito secundum predicta sergo nec reuelatio igitur

¶ Septima conclusio dato quod predestinato: possit sua futura saluatio reuelari: tamen talis predesti natus contingenter saluabitur patet prima pars per quintam premissam / et secunda pars per sextam / vtrum autem alicui posset reu elari sua perpetua damnatio de hoc in articulo sequenti videbitur

Tertius articulus.

QUantum ad tertium articulum sit primum dubium. vtrum existenti alicui in charitate deus posset reuelare damnatio nem suam. Et videtur quod non quia tunodxus posset aliquem inducere ad peccadum. puta ad desperandum. consequens est falsum. et consequentia videtur tenere. quia talis necessatio desperaret.

¶ Secundo: quia si reuelet deus sorti existenti in charitate / quod finaliter erit damnatus: aut sortes potest orare pro salute sua: aut non vtrunque est impossibile. ergo. probo quod vtrunque sit impossibile de communi lege et depossibili iure. quia non potest ora re vt fiat illud quod scit deum non velle quia sic peccaret. quia seruus sciens voluntatem domini sui et non faciens plaguis vapulabit mllis luce. 1ir. Confirmatur per auci.st primo de ciuitate capitulo. 2 3.

¶ Dicentem quod eccle¬ sia non orat pro dyabolo. nec pro mortuis malis mortaliter vt saluentur. pro eodem facit quod dicit anselmus proso. vltimo quod beati non aliud volunt nisi quod deus vult. huius non est alia causa / nisi quia sciunt voluntatem dei / quam non possunt transgredi. ergo videtur quod talis sic sciens per reuelationem se damnandum: non potest licite orare etc. Nec potest dici secundum scilicet quod napossit etc. quia si sortes facta reuelatione / sit adhuc incharitate (vt supponitur possibile) adhuc tenetur dilige re se ex charitate: et per consequens potest licite se vel le saluari et. pro hoc orare. Item tenetur amare proximum. velle sibi vitam eternam. ergo multo plus sibi ipsi: qua diu est in charitate. quia posset licite seruare ordinem charitatis.

¶ Tertio si sic: ergo deus posset existenti in charitate reuelare. quod sic peccabit quod finaliter damnabitur consequentia nota. sed consequens est falsum: quia facta tali reuelatione / aut ille poterit peccare morta liter et hoc non per anselmum de casu diaboli capitu lo vicesimo tertio / nullus potest velle scienter vnde miser erit. vel talis non potest peccare: et ex hoc sed tur quod voluntas (facta tali reuelatione) non est libera. et necessitatur. contra magistrum libro secundo distinctione decima quinta capitulo nono.

¶ Oppopositum / cimne futurum contingens non impertinens ad actum reuelationis potest deus reuelare cui ple cuerit. sed damnatio alicuius existente in charitate est huiusmodi. ergo. maior est nota per quintam conclusionem. articuli secundi et minor est manifesta. ergo.

¶ Pro isto dubio sit conclusio prima existentiin charitate / potest deus damnationem alicuius reuelare. probatur quia de facto ita reuelauit: quod aliqui ibunt in vitam eternam / aliqui in ignem eternum. Item christus predixit iudeis in peccato vestro moriemini Item specialiter de iuda dixit christus discipulis suis: ve homini illi per quem filius hominis tradel melius erat illi si natus non fuisset homo ille

¶ Secunda conclusio existenti in charitate: de de potentia sua absoluta / posset reuelare suam fina lem damnationem / probatur non est magis impossibile secundum potentiam dei absolutam: quod deus reuelet sorti existenti in charitate quod peccabit mortaliter et quod nunquam resurget a peccato: quam quod petro existiti in charitate: reuelauit de facto negationem suam que erat mortalis culpa. ergo conclusio vera. antecedens videtur satis notum. cum etiam prenunciatio facta sorti staret cum libertate arbitrii sortis. sicut facta petro stetit cum libertate arbitrii petri

¶ Tertia conclusio: quod dicta reuelatio potest fic ri sorti absolute. scilicet sine conditione apposita / quod si peccabit etc. probatur quia si solum sub conditione reuelari posset / sorti existente in charitate / sua damnatio restaret de ista conditione questio / vtrum posset reiuelari fore. vel non absolute vel sub conditione et sic infinitum. Item quia similiter sub conditione ege possum reuelare tibi / quod si finaliter permanebis in peccato: tu condemnaberis: ymo quodlibet futurum posum reuelare. sub ista conditione: scilicet si deo placebifore)

¶ Quarta conclusio nullus potest per aliquam reuelationem / scire se damnandum quam diu est viator. pro prie loquendo de scire. probatur per secundam conclusionem articuli precedentis cum talis damnatio sit futurum contingens. Ista conclusio vedetur de mente venerabilis anselmi de casu dyaboli vicesimo secundo et vicesimo primo capitulis.

¶ Quinta conclusio: nullus potest licite habere firmam adhesionem / quamdiu est viator / quacunque sibi prenunciatione facta de sua finali damnatione quod damnabitur. nisi deus immediate sibi illam credulitatem siue firmam adhesionem imprimeret. probatur. quia qualescunque prenunciationes vel visio

¶ nes signorum exteriorum vel meritorum / presententur sibi: semper debet cauere omnia cauenda et facere omnia que debent ex preceptis adimpleri.

¶ et indubitanter sperare: quod si sic faciat: et perseueret saluabitur. ad quod etiam tenetur diuinum auxilium o implorare.

¶ Item si alicui existenti in charitateriat talis prenunciatio / etiam veridica a deo non oportet propter ipsum hoc desperare. quia habet rationabiliter dubitare. an huiusmodi preostensio sit reuelatio / vel non aut si sit reuelatio vtrum sit absolu ta vel sub conditione non sibi expressa. Etiam habet dubitare an sit a deo / vel illusio diaboli. ergo tenetur adhuc non desperare. quod tamen faceret si tali prenunciationi finaliter assentiret. quare cum talis desperatio sit peccatum: tenetur non assentire. sed fina liter credere quod non damnabitur / nisi libere peccaue rit. et libere malus permanserit finaliter. dico autem in conclusione nisi deus dictam credulitatem sibi imPrimeret. quia si deus causaret in eum firmum assensum / cum exclusione omnis dubitationis / cum omni bus requisitis ad hoc vt esset firma sic quod nullo modo posset dissentire (sicut est possibile per diuinam potentiam absolutam) tunc secus esset. et tunc dicerem quod talis firma credulitas / posset stare cum charitate et per consequens habenti charitatem posset sic reue lari sua damnatio: quod firmitur crederit quod damnabitur scilicet per firmam credulitatem possibilem sibi imprimi a deo. ipso nullatenus coefficien tehec est opinio ade in tertia questione / vtrum verbum dei existenti in earitate / possit reuelare suam damnationem. dicta conclusio quinta est altissiodorensis libro secundo. capitulo nonagesimo septimo. vide ibi.

¶ Diceres contra talis sic firmiter credens quod dam nabitur necessario desperat / et sic necessario peccadit mortaliter: ergo deus potest ipsum facere pecca re. Respondeo cum predicto doctore: quod licet desperet: tamen illa desperatio non esset peccatum mortaleplusquam ista credulitas. eo quod necessario sequitur ad ipsam.

¶ Dubium est in ista ymaginatione / de hoc solum: vtrum cum hoc deus causaret qualitatem istam que est credulitas in corde alicuius / posset facere quod per ipsam taliter crederet / quod indubitanter assentiret. In oppositum est quod si deus poneret qualitatem illam que est odium in mente alicuius nunquam aliquis per illam odiret deum nec deus facere posset eum odire per ipsam.

¶ Posui cirea hec in pro logo istas propositiones. prima alicuius veri credulitas est in mortis sempiterne meritum. et supplicii eterni condignitas. probatur quia si prescitus fimitur crederet quod deus nollet ei finaliter misereripeccaret quia tunc credendo desparet de sua finali salute. Secunda in casu alicui falso est plus credendum: quam suo opposito vero. patet ista nam si praescito diceretur deus finaliter non miserebitur tui: illud foret verum: et tamen oppositum illius abore foret credendum.

¶ Tertia in casu / aliquis licite posset discredere verbo christi / ecclesie / / facre scripture / patet ista de prescito cui si propone retur a quolibet istorum damnatio sua finalis: haberet discredere. sed talis haberet credere iudicationem sibi factam esse condicionatam vel se eam ad intellectum iud cantis non intelligere.

¶ Drationes dubii ad primam patet e ex conclusione quinta dubii praecedentis / quod consesequentia est neganda. quia licet deus seaecundum quod dicit doctor praedictus / possit de potentia absolutas / inducere aliquem ad deperandum: non tamen ad peccandum cum in tali casu talis desperatio non esset peccatum.

¶ Ad secundum patet quid dicendum per quintam huius dubii conclusionem. quia nisi deus imprimat etc. potest licite ymo tenetur orare. Si autem imprimatur sibi talis credulitas / de qua dictum est: ea stante non debet orare Ad tertium concedo consequentiam ad improbationem cum quaritur: vtrum talis posset peccare etc. dico quod non obstante reuelatione talis poterit libere peccare mortaliter nec ita ista reuelatio necessitat ips ad peccandum quin posset non cogitare / et non aduertere actualit ad reuelatum vel reuelationem. Etiam dato quod actualiter existiment de reuelatione potest ad huc non peccare. quia potest dubitare vtrum ista reuelatio sit reuelatio vel absolutavel sub conditione etc. vt prius. Tertio dico quod dato quod firmiter credat esse verum illud reuelatum: adhuc poterit libere peccare quia multi firmiter credunt quod sic peccabunt mortaliter quod digni erunt damnatione perpetua: etame frequenter libere peccant. Item firmiter credunt quod fina liter decedentes / in mortali damnabuntur: et tamen de factofinaliter libere desperant. vt patet de interficientibus seipsos.

¶ Ad anselmum dicendum vno modo quod verum est: quod per sonullus potest scienter velle vnde miser efficitur: potest tamen velle aliquid aliud ad quod sequitur quod miser erit. et praecipue si concupiscentia vehemens ad volendum compellat. ¶ Alio modo potest dici quod vult dicere quod hec est impossi bilis in sensu coposito / angelus volem sbeatitudinem et habens / scientur vult libere vnde miser erit. Et hoc conceditur: nec est contra dicta quia si loquitur de beatitudine finali certum est. Si autem de tali qualem secundum ipsum et secundum augmentum habuerunt omnes angeli ante casum quorundam: adhuc verum est: quia talis volitio actualis exclusisse onem actum scitum firmiter repugnare beatitudini sue. Secundum dubium.

¶ Ubium secundum principale est contra sextam conclusionem secundi articuli / et eius correlarium / quia nisi reuelatio tollat continIgentiam futurorum reuelatorum (cum secundum praedicta hec consequentia est necessaria / a futurum e reuelatum fore / ergo a erit) sequitur quod omnis reuelatio de isto quod adhuc futurum est: esset contingenter reuelatio. et per consequens omnis prophetica praenunciatio / posset esse falsa / que est adhuc de futuro quod videtur falsum. quia prophete fuerunt certificati quantum possibile fuit certificari hominem de istis futuris. si ergo potest aliquod non euenire: sequitur quod deus non posset certificare aliquam creaturam / de aliquo futuro quod erit. patet ista consequentia perte quia non obstante quacumque assertione potest oppo¬ situm euenire ponatur ergo quod illud de quo est facta matima assertio non eueniat / ex quo est possibile per te / et habetur intentum. scilicet quod deus nichil potest certitudinaliter reuelare. Oppositum dicit conclusio et correlarium quod non obstantibus dictis teneo

¶ Respondendo ergo ad dubium dico primo quod pro difficultate dubii / non sufficit opinio que ponit multi plicem sensum oraculi prophetici. vnde secundum aliquos q nulla est prophetia vel reuelatio de futuro. quin praeter sensum quem pretendit / possit habere alium qui sit subintelligendus et ad quem sit referenda. si sensus litteralis non sit verus secundum sensum parabolicum / allegoricum / et anagogicum /let tripologicu. et hoc aliquando simpliciter al iquando sub conditione / probatur quod ista responsio non sufficit. quia deus scit determinate. ad quesensum predicit / ergo potest reuelare quod secundum illum intellectum erit. et tamen adhuc contingenter erit. ad sensum ad quem deus reuelauit fore)

¶ Secundo dico quod non sufficit responsio que ponit / quod deus nihil potest reuelare / nisi sub conditionem expressa vel subintellecta. puta quod a erit nisi aliud obstet vel huiusmodi. patet quia deus sciut vtrum ista conditio ponatur an non ergo poterit reuelare / quod nulla conditio impediens erit. alias foret processus in infinitum vt predictum est.

¶ Tertio dico quod non sufficit responsio cathonis que est quod creatura potest certificari de hoc quod a erit: vno modo per locutionem procedentem ex hoc quod deus scit a fore. Alio modo ex hoc quod deus scit causam de qua est sermo: esse talis conditionis: quod ea posita inesse / de communi lege. sequitur talis effectus. verbi gratia cum arguitur de petro vtrum tpre medionnter christi pronunciationem et negationem possibile fuit etrum non negare christum quod sic quia christus asseruit / ergo consequentia est necessaria / et antecedens est preteritum. ergo Respondetur secundum istam opinionem distinguendo de assertione christi / quia vel processit ex hoc quod christus sciuit petrum se negaturum. tunc dicit antecedens esse contingens / scili cet istam christus asseruit / quia christus contingenter presciuit. etc. Si vero processit ex hoc quod sciuit animam petri esse talis conditionis quod in tali casu sequeretur negatio de communi lege: tunc antecedens est necessarium. et consequens contingens. et oppositum consequentis: est compossibile cum antecedente. nec sequitur ergo christus dixit falsum. quia christus solum asseruit animam petri / esse talis conditionis / quod in tali an gustia. de communi lege negaret dominum suum. et hoc fuit verum siue negasset siue non. Sed probatur quod illud non sufficit. quia quero vtrum deus possit illlum cui reuelat quod a erit certificare quodlibet dictorum modorum quo facit reuelationem vel non et stat difficultas. sicut prius. ergo non sufficit.

¶ Ideo dico quarto quod absoluta reuelatio futuri possibilis: non tollit contingentiam reuelati. et quod deus potest aliquid / sic absolute reuelare. vt proba tum fuit supra.

¶ Ad argumentum dubii / dico quod omnis reuelatio que est respectu istius quod nec est nec vnquam fuit potest nunquam fuisse reuelatio istius. Et vlterius quod omnis prophetia / de tali futuro / secundum potentiam dei absolutam: potest nunquam fuisse propheti a eiusdem. etiam quod quodlibet tale futurum / potest non euenire. vnde semper ymaginandum est quod sicut praescientia non necessario est praescientia. Ita nec reuelatiols prophet ia. quia si non erit a quod tamen creditur reuelatum fore: dicta prinunciatio quod a erit / non fuisset reuelatio q a erit. dico tamen quod de potentia dei ordinata / nulla re uelatio vel prophetia etiam de futuro potest esse falsa. nec de bet dubitari: quin ita eueniet contingenter / qualiter praedictum est. nec talis contingentia / tollit fidei certitudinem sed bene certitudinem scientie. vt patet ex dictis

¶ Adrationes principales ad primam nego assumptum. ad probationem / admittitur casus et totum argumentum vsque adhoc cum dicitur. a potest non fore ergo c potest non fuisse. quam psequentiam nego ymo dico quod sola credulitas de a fare fuit causa talis gaudii. scilicet c qua similiter est praeterita sicut est praeteritum c. quia facta reuelatione / sortes debeba scire: quod a fore non fuit necessarium. et quod potuit non fore) ¶ Ad secundam patet aliqualiter ex re ponsione ad argumen tu dubii. tamen cum infertur ergo deus potuit falsum reuelasse et christus falsum docere. Quidam cocedunt illud. sed negan istam consequentiam ergo deus potuit mentiri vel xrstus. quia non omnis dicens falsum mentitur. nisi dicat cum intentione fallem di. ista est responsio eliphat. ade. almachani / et aliorum Sed nego consequentiam istam propter quendam articulum parisien de nouo condemnatum qui est quod christus potuit dixisse falsum / et asseruisse assertione creata tam mentali quam vocali error Item propter quendam articulum dicentem / quod possibile est christ errasse secundum volitionem creatam / et mendacium protulisse et ror. dico ergo quod non sequitur: aliter poterat euenire quam christus dixit / et quam deus reuelauit. ergo christus potuit dixisse falsum vel asseruisse. quia per suppositionem tertiam secundi articuli consequens verum non infert formaliter suum antecedens possesse falsum nec plus valet ista consequentia / quam illa / deus praescit a fore et a prae non esse: ergo deus praescire potest falsum. vel praescientia dei potest falli.

¶ Ad tertiam patet in parte ex primo dubio. sed cum dicitur v terius de gabriele: dico quod post salutationem et aduei tum gabrielis ad virginem / adhuc contingenter fiebat in carnatio. quamuis non potuerit post lapsum salutationis. ipraeteritum: ipsam non salutasse. vnde in talibus sper attendenda est contingentia illorum. et si aliquis aliter crederet a seit so falleretur / non a deo. Multum iuuat hec ymaginati quod cum scientia quod a erit: stat non futurum esse necessario sed contingenter a fore. verum est quod branardinus multum apparenter impugnat / illas solutiones in tertio libro suo. cuius impugnationis solutio maiorem exigit tracta tum / et scrutinium diligentius: quam pro nunc possim. ideo pronunc de ista materia sufficiat.