Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 5-7
Distinctio 8
Distinctiones 9-13
Distinctio 14
Distinctio 17
Distinctiones 22-26
Distinctio 29-31
Distinctiones 35-37
Distinctio 38
Distinctiones 40-41
Distinctiones 42-44
Distinctio 45-47
Distinctiones 48-50
Liber 2
Distinctio 1
Distinctiones 2-3
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctiones 10-11
Distinctiones 16-18
Distinctiones 23-24
Distinctiones 25-26
Distinctiones 27-29
Distinctiones 30-33
Distinctio 34
Liber 3
Distinctiones 3-12
Distinctiones 13-18
Distinctio 30
Distinctiones 37-40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctiones 2-6
Distinctiones 8-13
Distinctiones 14-23
Distinctiones 24-25
Distinctiones 26-42
Distinctiones 43-50
Quaestio 1
CIrca vnionem naturarum in christo / de qua magister tractat a prin cipio istius tertii / vsque ad distinitionem duodecimam inclusiue Quero primo vtrum filius dei benedictus personaliter sibi vni re possit / aliquam creatam naturam.
quod non / quia sequeretur qod creatura esset deus. et quod filius dei / esset creatumra que falsa sunt ergo / probatur consequentia: quia vnio personalis plurium naturarum / non potest esse sine alterutra predicatione vtriusque nature secundum ipsarum propria vdiomata. vt dicetur infraSecundo sequeretur quod aliquid posset incipere esse deus: quod non fuisset eternaliter deus consequens est falsum: sed probatur consequentia: quia si b natura creata: vniretur filio dei personaliter: ipsius b concretum vere diceretur de deo. et deus econtravere diceretur de concreto b nature. vt si b sit humana natura verum esset facta vnione personali: quod de us est homo. et homo est deus. et tamen non semper fuisset homo deus. ergo incipit esse homo deus quod fuit probandum
¶ Tertio qua ratione posset assumere filius dei a naturam creatam: eadem ratione b et c. et d. naturas differentes specie posset assumere: quo factoconcedendum videretur: quod filius dei esset a angelus / b homo et c lapis et d asinus etc. quod videtur male sonare Oppositum de facto filius dei naturam humanam sibi vniuit personaliter ergo: consequentia nota antecedens est athanasii dicentis deus et homo vnus est christus vnus inquit non confusione substantie sed vnitate persone etc.
¶ Primus articulus erit de personali vnitate et hoc quantum ad quesitum. Secundus de vdiomatum communicatione. Et tertius erit de argumentorum et aliquorum dubiorum solutione.
Articulus 1
QUantum ad primum premitto terminorum declarationes inferendo propositiones. de inde ponam conclusiones. ¶ Primus terminus declarandus est hoc complexum natura humana. vnde natura humana secundum boetium de quabus naturis et vna persona christi est hominis specifica proprietas: aut hominem informans specifica differentia. Secundum magistrum sententiarum libro primo distinctione decimaseptima: sic describitur humana natura est perfectum compositum ex corpore et vera anima rationali et sic accipio.
¶ Secundus terminus declarandus est hoc conplexum christum vniri personaliter seu vnio personalis ro cuius declaratione primo videndum est quid est ersona: deinde quid personaliter vniri. vnde persona a boetio libro de duabus naturis et vna persona christi sic diffinitur persona est rationalis nature indiuidua substantia vel subsistens subsistentia quam descriptionem sic intelligo: quod persona est intellectualis et in connucabilis perfeota subsisterit.
¶ Ex quo patet quodnulla irrationalis natura est persona patet quia dicitur. intellectualis nature. Secundo patet quod anima rationalis non est proprie persona: quia non per se subsistit nec est incommunicabilis.
¶ Quarto patet quod pluralitas personarum vel suppositorum non semper infert pluralitatem indiuiduorum nec econtrario. primum patet: quia in diuinis sunt tres persone siue tria supposita. et tamen non unt plura indiuidua. quia non sunt tres dii sed vnus est deus et secundum patet: quia si idem suppositum vniret sibi plures naturas intellectuales: essent plura in diuidua numero: et tamen vnum suppositum tantum. ¶ Quinto quod licet omnis persona sit suppositum non tamen econuerso quia suppositum est in plus quam per sona. quia natura irrationalis vel alia substantialis: vt lapis et asinus etc. dicuntur suppositari vel esse supposita: non autem dicuntur talia personata vel persone. vnde licet sint supposits vel ypostases dicenda huusmodi entis non tamen dicuntur persone
¶ Ex quibus patet sexto quod alia est ratio indiuidualis / alia suppositalis: et alia personalis. nam alia est ratio essenli: alia subsistendi: alia personandi: accidens enimest indiuiduum: sed non suppositum. et est sed non per sesubsistit: lapis est indiuiduum: et suppositum: sed non est persona et est et subsistit: sed non personatur. homo autem vel angelus est / et substentificatur seu subsistit et personatur. et ideo est indiuiduum et suppositum. et personavnde ratio suppositalis et personalis in hoc differunt quia si per ymaginationem deus non esset intellectua lis: in diuinis esset solum ratio suppositi et non persone et in diuinis esset tantum suppositum vel supposita: et non esset persona in diuinis. Nam ratio subsitentie est vnica cum subsistentia vel per se existere et dicit perfectionem simpliciter.
¶ Ex hiis potest colligi quid sit vniri naturas aliquas personaliter. seu quid sit personalis vnio: de scribo ergo ipsam sic: vnio personalis est diuersarum naturarum in propria natura personalium: in eadem persona: essentialis et alterna communio: vtraque natuta permanente: quarum vna continet eminenter causaliter et independenter alterius subsistentiam. sic quod ersona vtriusque communis: sit actionum et passionum vtriusque nature susceptiua. Probatur per singula membra quantum ad primum membrum: scilicet quod sit diuersarum naturarum: quia sequitur: est personalis vnio ergo aliqua plura vniuntur personaliter. vel igitur sta plura sunt plures persone quod implicat: vel plures nature et habetur propositum. Secundum memprum scilicet in proprianatura personalium: patet quia tui in propria natura repugnat esse personam nullomodo potest personari et sic non personaliter vniri. Tertium membrum scilicet in vna et eadem persoua: patet quia non aliter esset vnio personalis. Quartum membrum scilicet vtraque natura permanente: patet quia si altera desineret esse vel ambe: fieret substantialis versio. vel naturarum confusio. et non prec se personalis vnio. Quintum membrum quod persona etiam sit actionum et passionum secundum vtramque naturam susceptiua patet quia actiones et passiones sunt suppositorum. secundum damascentim et quicquid agit aut patitur vna illud dicitur agere vel pa¬ tialia. quia vtriusque est idem suppositum. dicitur eti amsexto quarum vna continet et cetera quia nihil potest proprie aliud ad subsistentiam trahere personaliter nisi ipsius subsistentiam causalitatem et personalitatem contineat eminenter causaliter et independenter patet ergo dictam descriptionem esse bonam.
¶ Ex qua infero propositiones Prima quanto ali quibus conuenit magis vnio essentialis: tanto magis eisdem repugnat vnio personalis. patet quia in diuinis personis est maxima vnio essentialis possibi lis (que potius debet dici maxima idemptitas possi bilis) et tamen vnio personalis inter ipsas est maxime impossibilis. sic scilicet quod pater assumat filium in vni tatem persone. quia ex primo membro descriptionis personalis vnio requirit diuersitatem in natura.
¶ Ex quo patet quod quam impossibile est patrem in natura distingui a filio: tam impossibile est ipsum vniri personaliter filio. quia personalis vnio arguit diuersitatem essentie inter personaliter vnita.
¶ Secunda propositio. ndiuidua eiusdem nature personaliter vniri est simpliciter impossibile. patet per precedentem. quia alias sequeretur quod remanente corpore et anima sortis et platonis: sortes esset plato et econtra: quod est impossibile. et consequentia nota. quia dicitur in descriptione vtraque naturaremanente.
¶ Tertia propositio. Nulla natura irrationalis est personaliter vnibilis. patet quia sibi vel sue nature relicta nulla talis esset persona igitur.
¶. Quarta que sequitur ex precedente immedia et te non est idem conuertibiliter vniri persone et persort naliter vniri. patet quia nature ixrationales puta lapides et lignum: possunt vniri diuine persone vel ad ersonam diuinam: tamen ipsis repugnat vniri personaliter cum eis repugnet cum persona in natura propria Ex qua sequitur quinta quod in triduo mortis christi nec corpus nec anima fuit vnita personaliter verbo. licet tam corpus quam anima fuisset vnita persone verbi. patet ex premissis. et ex descriptione quia nec corpus christi nec anima potest esse persona ipsis separatis et relictis in propria natura.
¶ Sexta propositio Nulla persona creata nec aliqua creatura potest aliam suppositare vel terminatiue personare. patet quia nulla continet alterius substantiam eminenter et imndependenter ergo consequentia tenet ex descriptione.
¶ Odo quantum ad secundam partem huius primi articuli sunt ponende conclusiones de ipsa personali vnione responsales ad quesitum quibus premitto preambula.
¶ Primum preambulum quod alia est ratio quare latura aliqua in alia substentificare. formaliter et alia est ratio quare personatur ab eadem. Ratio enim primi est vnio cum ipsa natura substentificante vt est absoluta. Ratio vero secundi est vnio alterius nature cum ipsa: vt est persona. vnde in diuinis essentia diuina est ratio subsistendi formaliter secundum quod absoluta: sed ipsa est ratio personandi secundum quod est persona vel proprietas relatiua. quod patet quia substentificandi ratio est perfectionis simpliciter ergo conuenit essentie formaliter. Sed ratio personandi vel per sonare magis proprie loquendo: non quia propter hoc quod vna persona. in diuinis personat naturam creatam non acquirit per perfectionem et cetera.
¶ Secundum prcambulum quod per prius est naturam personaliter vnitam verbo substentari forma liter per diuiuam essentiam quam personari persona verbi. patet quod sicut aliquo modo in diuinis prius est esse quam gignere et priis est illud quod est commune: quam illud quod est pro prium: Ita in hac vnione prius est illud quod est conmune tribus scilicet substentare (cuius ratio formalis est essentia diuina) quam proprium scilicet personare cuius ratio est persona vel proprietas relatiua vi praedictum est. Ex quo patet quod quia personare fit per vni onem nature cum persona assumente et sustentare fit per vnionem nature cum natura substentante et assumente quod prior est vnio nature alique cum essentia vt sic: quam cum persona vt sic. Ita scilicet quod per prius na tura assumpsit naturam quam persona naturam / non facta personatione seu personali vnione.
¶ Tertium preambulum quod isti termini assumere / vnire: possunt capi tripliciter. Unomodo effectiue. et sic (cumefficere sit ad extra agere et agere ad extra sit commune tribus suppositis) dicti termini velificantur de tribus suppositis. Secundo modo formaliter et sic cum diuina essentia sit ratio formalis agendi ad extra: dicti termini verificantur de ipsa. Tentio modo terminatiue et sic dicuntur de sola persona terminante. et illo modo dicimus quod solus filius naturam humanam assumpsit. et solus filius sibi carnem vnim uit et cetera.
¶ Et si dicas nunquid terminatio est ad intravel ad extra: Respondeo: et dico quod neutro modo. sed pene est terminatio operationis ad extra: que fuit conmunis tribus personis actiue. cuius formalis ratio est diuina essentia. Unde filium terminare dictam operationem ad extra: non est agere ad extra. Sed dicetes quid ergo est filium terminare: dico quod filium dictam assumptionem terminare est filium nature coniuncte diuinitati: et vniie suas proprietates commu nicare. et quia solus filius comunicauit tali nature proprietates suas non obstante vnione diuinitatis cum humanitate: ideo solus filius factus est homo ratione huius terminationis. Diceres cum igitur natura humana sit vnita diuine nature et diuine persode: quare non conceditur virtute vnionis nature cum natura quod humanitas sit diuinitas et econuerso: sicut conceditur: quod ex vi vnionis cum persona: homo est deus et deus est homo. Respondeo causa est quia illa vnio non fuit nec est terminatiue ad vnitatem essentie: ita quod ex eis fieret vna essentia: vel quia ex illa vnio ne constaret vna essentia: sed fit terminatiue ad per sonam vnam: ita quod subsisterent in vna persona. Iccirco nomina significantia proprie personas predicam tur alterutrum et dese mutuo cuius modisunt. homo. de us caro. verbum. filius etc. non autem nomina significantia proprie naturas vt sunt huiusmodi diuinitas. humanitas etc. Pro dictis in secundo preambulo: est hugo de sacramentis li bro prino parte secunda capitulo tertio dicens: licet operationem istius vnio¬ nis fecerit vnitas vt comuuis tribus / discretam tamen assumptionem fecit proprietas personalis:
¶ his premissis sit prima conclusio licet filius dei penedictus quamlibet creatam substantiam totalem possit suppositare non tameu quamlibet talem per sonare potest: vel sibi personaliter vnire. prima pars patet quia filius dei continet eminenter subsistentiam suppositalem cuiuslibet corporalis nature suppositalis: et quelibet substantia creata est suppositalis in natura propria gitur. Secunda pars patet ex descriptione persona lis vnionis et correlariis ibidem positis.
¶ Secunda conclusio Quamlibet natiram creatam personaliter benedictus dei filius potest personare idest sibi personaliter vnire / patet sicut precedens Et ex hoc patet responsio ad quesitum principale Relique conclusiones erunt de vnionis modo et specialiter de vnione naturarum in christo pro quibus supponendum est et indubitanter confitendum: quod vebum dei naturam assumpsit humanam in vnitatem pere sone sicut fides testatur: quia verbum caro factum est vbi glosa caro idest homo etc. et habetur etiam in symbolo athanasii vt supra allegatum est.
¶ Tertia conclusio. quod possibile fuit naturam humanam vnire persone diuine in vnitatem suppositi. vel persone: probatur quia deus potest facere quod ad omnipotentem facere non implicat contradictionem nec in deo aliquam impersectionem: iuxta dictum an geli volentis hanc possibilem probare vel dicentium luce primo Non est impossibile etc. Sed istud ita se habet igitur. preterea habentium similitudinem adinuincem. facilis et possibilis est vnio: sed homo factus est ad ymaginem dei ergo. preterea arguunt philosophi: quod sicut est dabile mouens non motum et mouens motum: ita et motum et non mouens sic a simili sicu possunt dari plura supposita in pluribus naturis et plura supposita in eadem natura ita poterunt dari plures nature in eodem supposito. preterea quarto hoc declaratur in simbolo vbi dicitur sicut anima rationalis et caro etc. Est autem istud simile inducens intellectum ad credendum incarnationis veritatem Nam si anima rationalis que est spiritus carens omni extensione potest coniungi carni / cum qua habet tantam dissimilitudinem: non videtur inconuenienquod humana natura cum homo sit factus ad ymaginem etc. contungatur ipsi filio dei etc.
¶ Correlarium quamquam hoc persuadeatur aliqualiter esse possibile non tamen euidenti ratione videtur esse probabile: patet quia transcendit omnem rationem humanam: patet etiam per infinita sanctorum dicta
¶ Quarta conclusio. Non ea ratione qua assum psit hanc naturam humanam / sed ea ratione qua assipsit naturam humanam: est deus hic formaliter hic homo. probatur aliqua rattione est formaliter hic homo et non ea ratioue qua assumpsit hanc naturam ergo ea ratione qua assumpsit naturam humanam. minor prebatur: quia si ea ratione qua assumpsit hanc naturam formaliter est hic homo: ergo si assumeret aliam naturam foret alius homo. ergo alia persona. Consequens est falsum quia iunc due personalitates terminarent eamdem naturam quarum prima scilicet fuit creata et alia iucreata.
¶ Quinta conclusio Que sunt in christo natu¬ re inconfuse eentialiter et indiuise secundum existere persona le quarum vnam formam dei: reliquam vero formam serui: sacra scriptura commemorat. Probatur quia filius dei mmo christus cum in foriua dei esset (idest deus) libere formam serui accepit idest humanitatem. ergo in ipso est duplex natura: sed non conuersa: quia dei tas non est conuersa in humanitatem. nec econuerso. etiam humanitas secundum partes suas nunquam a verbo separata fuit ergo.
¶ Secundum correla rium Exinanitio filii dei non est euacuatio a diuinitatis natura quia qui semel est diuinitas: summe necessario est deitas. sed est alterius forme idest nature exianitio talis et taliter qualiter eadem persona redditur vere homo pasibilis secundum naturam sumptam que est infinite minor assumente
¶ Terrium correlarium nichil maioritatis ad creuit in perfectione dei filio ex assumptione humane nature nec ille forme sunt quid perfectius quam diuina sola. vnde si infinitas assumeret aliquid finitum nichil infinitati accresceret
¶ Quartum quod forma in scriptura non dicitur solum forma informans quia natura istarum naturarum est forma informans alteram sed dicitur naturaiur se perfectam patet.
¶ Sexta conclusio sit ista solum compositum. ex corpore debite organisato / et anima rationali fuide per se vnitum personaliter: et natum de maria virigine. probatur quia solum tale fuit personale et filius virginis. ergo antecedens patet ex dictis. Tum etiam: quia solum tale fuit assumptum a verbo. quia non assumpsit carnem sine anima. sed totum simul. sicut dicit magister libro tertio.
¶ Ex quo infero primo quod nulla pars humani tatis deper se vt sic solum in respectu ad totum vnitur personaliter verbo.
¶ Secundo Nulla partium humanitatis christi in triduo fuit personaliter deus. nec est nunc. nec vnquam fuit / totum patet ex conclusione et ex dictis prius. Ut de esse personaliter deum: est aliquam rationalem naturam vniri deo / sic quod ei communicentur vnitiue omnes proprietates personales alicuius diuine persone in tantum quod nomina personalia alterutrum de se inuicem predicantur. et quicquid de personali nomine vnus predicatur: hoc de personali nomine alterius predicentur simpliciter et hoc modo humana natura in christo vnitur diuine nature personaliter. quia est personaliter deus et econuerso vnitur diuina humane. Septima conclusio Ticet filius dei contingentersit substantia humane nature: tamen ad filium dei esse hominem sic exigitur natura humana vnitis patet tibus: quod ipsa subducta non esset filius dei humana subsistentia. vel homo. Prima pars probatur quia filius voluntarie libere assumpsit naturam human amad vnio nem persone. et libere ipsam vnionen operatus est. Secuuda pars similiter patet: quia si subducta humanitate filius dei esset homo pari ratione eternaliter fuisset homo. et sic filius dei non fuisset factus homo.
Ex ista conclusione infero cor. Prim quod aliqua liter esse requiritur vt filius dei sit christus: qualiter esse non requiritur / vt filius dei sit deus. patet quia ad hoc quod filius dei sit christus: requiritur creaturam esse quod non requiritur vt filius dei sit deus.
¶ Secundum correlarium aliqualiter esse requiritur vt christus sit homo: qualiter esse nonrequiritur vt christus sit christus. etiam aliqualiter requiritur (vt filius dei sit homo qualiter non requiriture est vt filius dei sit christus. Primum patet vt christus sit homo: requiritur partes humanitatis esse vnitas in ter se quod non requiritur ad hoc quod christus sit christus. Unde in triduo christus non fuit homo: et tamen christus fuit in triduo christus. Secundum similiter patet quia vt filius dei sit homo requiritur sicut prius quod patetes assumpte humanitatis: sin vnite inter se: quodnon sequiritur vt filius dei sit christus. vnde in triduo filius dei fuit christus sed non fuit homo
¶ Tertium correlarium est magistri hugolinum rima questione tertii articulo primo regula quinta y quamuis christus sit necessario deus: tamen hec est possi bilis christus non est deus. probatur prima pars quia eius contradictorie equipollens est falsa ergo ista est veraconsequentia nota probatur antecedens. Nam illa est falsa christus potest non esse deus: quia nec ille qua est christus potest non esse deus. nec ille qua potest esse christus potest non esse deus ergo christus non potest non esse deus. olus enim deus est christus vel potest esse christus: et deus non potest non esse deus ergo si christus non potest non esse deus sequitur quod christus est necessario deus. Sed probatur secunda pars quia possibile est deum nullam creaturam sibi habere vnitam: quo facto vel inesse posito: hec est falsa christus est deus propter falsam implicatio nem. quia christus pro nullo supponit casu stante. eri go hec est vera christus non est deus. quare nunc hec est possibilis christus non est deus
¶ Ex quo sequitur quod non est bona consequentia hec est possibilis christus non est deus ergo hec est possibilis christus potest non esse deus. quia communis denotat quod impossibile sit sic esse qualiter ita sigi nificat christus potest non esse deus. quod est omnino impossibile. vnde non semper est bona consequentia a posibili de dicto negatiua scilicet in sensu composito / ad illam de hoc verbo potest in sensu diuiso cum eodem dicto negatiuo seu negato. Item non sequitur hec est necessaria christus non potest non esse deus: ergo hec est necessaria christus est deus. vnde non semper ad non possibile non esse / sequitur necesse esse. sed regula Aristotelis hoc dicentis est intelligenda cum subiecti consequentia. scilicet supposito quod subiectum pro aliquo supponat. vnde consequentia qua supra pro baui primam partem correlarii non tenet nisi suppositoquod christus supponat pro aliquo existente. quia non sequitur de forma christus non potest non esse deus ergo necessario est deus. vel christum necesse est esse deum. quia non sequitur in simili: creans non potest non esse deus. ergo creans necessario est deus vel creantem necesse est esse deum. quia in vtraque consequentiarum antecedens est verum: et in nullo casu potest esse falsum: tamen vtriusque consequens in casu potest esse falfum. et defacto fuit falsum quando subiectum pro nullo supponebat.
Octaua conclusio tam perfectus est modus o vnionis naturarum in christo quo eadem quo personalitas verbi sit personalitas hominis vt eo stante singule operationes seu vtriusque nature propria: omnino idem persone proprie et per se conueniant: sic quod non possunt non conuenire eidem stante vnio ne ipsa. probatur prima pars et primo quod iste modus sit perfectissimus modus vnionis naturarum et cetera. quia isto subducto: quocumque alio vnionis modo posito non habentur quod deus sit homo: et homo deus. et eo posito habentur quod eadem persona est persona humana idest intellectualis nature humane in communi cabilis subsistentia: nata operari secundum naturam et perconsequens est propriissime persona hominis et ipsa eadem omnino est persona diuina: et intellectualis diuine nature incommunicabilis subsistentia: apta perari secundum naturamergo etc. vnde est tam perfecta vnio quod ipsa stante / singule operationes siue acti ue siue passiue vtriusque nature proprie conueniant illi persone proprie et realiter etc. Unde hieronimus in serinone: cogitis me etc. totus deus in christum et otus christus in deum transit (idest indiuisibili subsi stentia vnitus) manet vt quicquid dei filius est christus dicatur. et quicquid christus in carne partulit id ertulisse deus recte credatur. et iterum constat vni cuique christum secundum vtranque formam operatum pumanitatis scilicet ac deitatis et per hoc duas opeationes exercuisse hinc est quod vnius idemque manens filius vnigenitus insepatus in vtraque natura conspicitur et que nunc eius vtriusque substantie naturaliter perabatur secundum vniuscuiusque iustitiam essenti alem qualitatem seu naturalem proprietatem. hec il e. Sed quod dicte operationes non possint non conuenire etc. probatur quia impossibile est personam aliquam esse personam ilicuius nature per se primo et secundum quodlibet sui scilicet illius nature et eandem naturam habere operationes elici tiuas et acceptiuas passiones: quin easdem agat et atiatur persona in natura illa. et secundum naturam illam da oppositum: et sequitur quod persona illa non est persona illius nature per se et perfecte et totaliter sed ecundum eius partes tantum: si natura habeat partes sicut defacto habet natura humana in christo: vnde si natura humana vnita eliciat operationemrmagis proprie dicituripersona elicere ipsam: eo quod operationes non sunt nature secundum se: sed persone. Minc etiam est quod nulla operatio conuenit nature diume quin propriissime conueniat personis vnde persona generat et non natura. similiter humanitas personata non proprie intelligit: sed persona rationalis etc.
¶ Ex quibus sequitur conclusio nona quod impossibile est animam christi personaliter vnitam verbo aliquid elicitiue velle volitione creata: quin christus sit principale volens per eandam volitionem secundum naturam assumptam. patet quia actiones vtriusque voluntatis in christo. supposito propriissime competunt et hoc sine praeiudicio melioris sententie et absque temera ria assertione et hec de primo articulo dicta sufficiant.
Articulus 2
QUantum ad secundum articulum ci vbi dicendum est de vdiomatum commucnicatione sic procedam. primo exponam quid sit vrrdioma: secundo quid sit comunidcatio vdiomatum. tertio ponam conclusiones
¶ Quantum ad primum potest ex verbis damasceni in diuersis locis tercii libri sententiarum suarum colligi descirptio vdiomatis hec: vdioma est proprietas distinctiua qua natura a natura vel supposito vel suppim a natu ra distinguitur. Exemplum in diuis natura diuina distinguitur a qualicet alia natura per esse increabilem impertibilem inuertibilem et huiusmodi proprietatibus non distinguitur natura diuina a suppositis: diuins sed distinguitur ipsa natra diuina a supposi tis per huiusmodi vdiomata esse improducibilem esse ingenera bilem nec producere nec produci potentem: non ab alio exstentem etc. Suppistum vero diuinum a qualet alia natura creata distinguitur eiso proprietatibus quibus differt natura diuina abalia natura. Inter se autem differunt per se: seu distingunt propretatibus personalibus vt sunt gntians genitus et procedens etc. vel grsatioare vel greatioari vel spirari et sic patet de scriptio vdiomatum. Pro cuius explanatione ad pleniorem intellectum dicendorum: sunt aliqua praenotanda.
¶ Primum quod sicut quaedam vdiomata solius nature propriano eius suppositis conuenietia: et propre dicuntur vdiomata natre quada sunt communia natre et suppositis eius et proprie dicum vdiomata natalia seu secundum naturamquadam sunt vdiomata personalia et vni soli persone conuenientia vel supposito. Exe plum primorum vdiomatum in diuins vt non producentem nec producibilem ad intra alicuius rei eiusd natre: esse conem tribus per sonis. Exemplum secundorum vt esse in creabilem eternum / omnipotentem etc. Exemplum terciorum. vt gratiare / gratioari / et spirari.
¶ Secundum notabilis aliqua sunt propriissia vdiomata persone filii dei secundum quae distinguitur a patre et spiritus sancto nedum a creatura aliqua vero sunt vrdiomata secundum quae distinguitur a nata creata. Exemplum primi esse eternaliter genitum: esse verbum productum esse secundam personam. Exemplum secundi esse impeccabile supprim: esse omnipotentem personam: esse incommutabilem veritatem
¶ Tertio notandum quod vdioma nion est proprie essentia signifi cabileus complexe quod patet quia patlures res non fuert ab eterno realiter distincte et essentialiter: et tamen fuerunt pitura vdiomata
¶ Quarto praenotandum quod hoc nomen christus est nomen ypostasis ex diuintate et humaninitate composite large capiend compositum / non sic quod sit ypostasis ex pilouribus partibus integratased sic quod per ipsam siplice exiententem plura sunt supposita et ad illum intellectum dicit damascenus libro. 3 capi. 4 I omino nostro ihum christo duas quidem natas cognoscimus v nam autem hypostasi ex vtrisque compositam et quando quidem natis concipimus deitatem et humanitatem vocamus.
¶ Quinto praenotamdum quod dicta ypostasis ex dictis naturis resultans ad sensum praedictum: quandoque nominatur secundum vtriusque natam vt christus deus homo icarnatos quandoque nominatur secundum alteram tantum: vt dicendo christus deus vel christus homo / vel dicendo filius dei vel filius hominis. Unde damascenus vbi su. quandom eam autem quae ex naturis compositam: ypostasim vocamus quando quie dem ex vtroque: christum nominiamus: et deum: et hominem: quandou autem ex vna parte tantum: deum: et filium dei: et hominem solum et filium ha minis et quandoque quidem ex excelsis solum quandoque ex humilib solum. vnum enim est quod et illud et hoc existit.
¶ Sexto praeno tandum quod lcicicet nature in christo sint vnite in vnitate persone vdiomata tamen vnius nature naturalia / non attribuuntur alteri nate: pae vrdiomata naturalia huiusmodi bene conueniunt ypostasi: vtrique natre communi. siue ypostatuer nominetur nominibus si gnificantibus ambas naturas simul / vel nominetur nomnibus si gnificantibus alteram naturam. Unde hic non est concedenda diuinitas est passibilis / creabilis / etc. nec humaninitas est ipassibilis increabilis etc. sed hec sunt concedende: christus et passibilis / christus est impassibilis et diunsis respectibus. Ute damascenus diuinitatem quidem dicentes: non nominiamus de ea humaninitatis vdiomata. Non eni dicimus diuinitatem passibilem vel neque autem de carue scilicet humaninitate praedicamus dei tats vdiomata non enim dicimus carnem et humaninitatem in creabilem: e in ypostasi et si ex vtraque et si vna partium hanc nominiamus vtrarumque vrdiomata imponimus etenim christus qui vere est quod vtrumque deus et homo dicituer et creabilis increabilis: et partibilis et impartibilites et quando ex vna partium deus nominatur et filius dei: suscepit ea quae coexisentis nature vdiomata scilicet carnis: deus enim passibilis nominiatur et deus glorecrucifixs: non secundum quod deus sed secundum quod homo. id enim est ipse et quando homo et filius hominis nominatur. suscepit ea quae diuine substantie vdiomata et relationes puerproomos idest antde secula: et emonathos idest sane primcipio non secundum quod puer et homo sed secundum quod deus existens proomos idest ante sclia facto est in vltis puer et hic est modus retributionis alterutra natra retribuente alteri quae propria propter ypostaseos idest persone indentitatem et eam qua ad inuicem circumincessionem et hoc modo possumus dicere de christo: hic est deusnitur. et in terris viss est / et homo hic increabilis est et impassibilis et incircum scriptibilis est: et eandem sententiam repetit in ca. 5. sub his verbis. Unus sctem tritatis dei verbi et domini nostri ihum christi duas quidem naturas confitemur et diuinam et humaninam concinentes iuicem et secundum ypostasim vnitas. vnam autem ypostasim ex duabus naturis post vnionem in perfectam et compositam ( large capiendo scilicet compositum) seruari autem dicimus duas naturas post vnionem in vna composita ypostasi / scilicet in vno christo et secundum veritatem ibi esse ipsas / et ea quae harum sunt naturalia vdiomata id est propretates etc.
Ex his potest colligi quid sit commnicatio vdiomatum. Unde commnicatio vdiomatum est eid persone duarum naturarum vel plurium distinctiuas propetates competere qua illa persona super i positantur vel dicamus secundo sic et redit in ide quod est distinctiuarum proprietatum secundum patures naturas vni persone ipsas suppositanti attributio. Dixi autem notanter secundum patures natras quia scilicet in christo sint tantum duenature tamen patures possunt assumi ab ipso dixi est secundum na turas vt intelligatur dictum de vdiomatibus conuenientibus i sone secundum natam vel natras.
¶ Istam insuper gratioal em descripsionem ad commicationem vdiomatum in xpo applicando. dicere possumus: quod commicatio vdiomatum in christo est operatonnes a christo factas vel factibiles secundum vtriusque natre proprietates scilicet diuine et humanine vni et eid persione vere conueire secundum illam duplicem natam. Et hoc ratione vnius indiuisbili tatis subsistentie personalis. qua vtraque personatur seu suppositatur nata quae sic declaratur quia impossibile est in puro homine aliquam opeationem secundum natam conuenire sibi secundum totum vel secundum partem: qua non conueniat persione ipsius humaninitatis per hoc autem quod diter operationes excluduntur omnia sic esse de quibus non sequitur si ppetunt humainitati quod competunt persione ipsius humaninitatis et inpuro homine vt esse assumptibile non esse personam: esse personale etc. per hoc quod dixi vni et eid persione vere conuenire: non est in telligendum inherem vel recipere sbiective in illa persona sed quod ab illa personatamquam a suppreto propeio efficiuntur suppreto inquamnatre in qui ta lia recipiuntur sbiective vnde christus vere dicitur passus et etis persona illa quae est deus) passa et tamen velueratio tantum fuit in carne et passio seu dolor subiectiue in sola anima. vnde ad hoc quod persoa christu vre intelligat et velit in talibus creatis operationibus non opertet accidentia aliqua recipi in ipsa persona sed sufficit quod recipiam tur in natra quam supositat. Ex quo patet quod si xpistus solum animam et non carnem assumpsisset: christus non fuisset verberat nec flagellatus / cessnec velnerato quia anima non est verberabi lis etc. Patet secundo quod si pater eamde naturam personaret cum filio esset alius homo qui non esset vergins filius. nec esset crucifixus quia inomnibus talibus oportet attendere ad personalem subsistentiam cui attribuende sunt actiones et passiones secundum nature proprietates. Sicut docet Au gu. in epi. 3. ad darda.
¶ Tertio trahil ex praedict/ quod quia sona verbi est per assuptionem humanine nature persona. umana: ideo in ipsam (vt denotatur humanina commicantur omnia. vdiomata propria filii dei: vt esse secundam personam in diuiuis. et esse actualiter geitum: et esse omnipotentem etc. vnde hic non transit commnicatio in personam distinctam a natura diuia ideo hec conceduntur. Ille puer est eternaliter filius dei vnige nitus. ille homo est omprius etc:
¶ Quarto trahitur ex dictis quod quia persona humaina est persona verbi ideo sibi (vt denotatur persona verbi commicantur omnia vdiomata secundum naturam humaninam quae infinite per fectioni non repugnant: non autem sipliciter omnia. hic enim tran sit commnicatio in personam distinctam a natura humanina et ideo opatet in talibus commnicationibus subintelligi secundum naturam humani nam. vt dicatur verbum dei est infans secundum naturam assumptam dominus glore est cruncifixus secundum naturam passibilem.
¶ Patet etiam qiuinto quod in commicatione vdiomatum non opeatet aspicere vbi etecedentia illa recipiantur secundum quae fit commnicatio alioquin nsecens glorie non esset crucifixs secundum naturam assumptam: quia dominus glorie non fuit subiectum doloris: secundum eternam subamm et ideo cum dicitur filius dei secundum quod homo mortuus est vel crucifixus non debet intelligi quod passio seu dolor qualis fuit subie ctiue in filio dei secundum diuinam substantiam sed sufficit quod patsio illa fuerit recepta in natura cuius nature filius dei est persona. Nota quod prima actualitas humanine nature est esse Secunda intellectualem esse. Tertia esse personam. ideo si persona petri (qua nunc personalirate creata subsistit) assumeretur a verbo vtique natura illa esset ens: sed desineret illa esse personalitas et inciperet personalitate verbi esse suppositata ¶Unc pro tertia parte huius articuli restat ponere conclusiones quarum prima sit ista.
¶ Christus est nomen ypostasis et in christo est vna praecise personalis subsistentia ymmo est christus qua vere suppositatur duplex natura probatur supposito (sicut veritas est) quod hec est vera deus est homo: patet quia hic non est affirmatio nature de natura tunc arguo. Si non esset vna praecise personalis subsistentia aut nulla aut plures: si nulla non ergo filius dei esset persona humana sed potius deitas. sed hoc est falsum: quia deitas non est grastiabilis subdu ctis personis: nec patures quia tunc essent plures persone quarum nulla esset deus et homo et nulla esset christus: et consequentia patet quia christus est deus et homo. Preterea hiero. hoc probans arguit per istud relatiunm qui: quod refert vnum et idem. nam christus dicit. Nemoascendit in celum etc. ergo filius hominis est qui est vbique. ergo est filius dei qui descendit idest exinauiuit se: tunc vltra. ergo nemo ascendit in crucem: nemo venit pati: nemo venit nobis nisi filius hominis qui est vbique
¶ Secund quod diuintas (non vt deitas in tribus personis) est incarnata: sed vt est filius ideo deitas commiter acceita non est proprie facta homo: scilicet perfectissie ipsa sit verbum quod factum est homo. Ideo solum illa persona in qua esi vnita duplex natura: ditur propprie homo genitus ex virgine: homo pasus in cruce.
¶ Secunda conclusio: quamuis christus sit vnica praecise subsistentia perisonalis respectu vtriusque nature. tamen lla subsistentia est simplex necessario forma dei: et contingenter forma serui. prima pars patet in praecedenti conclusione Secundam probo scilicet quod sit siplex: quia si no: igitur illa non esset deus: sed esset composita ex deo et natura humanina tamquam ex partibus. et patet consequentia: quia deus non pater esse pars alicuius nec aggregatum aliquod ex deo et creatura est deus: sed persona illa est deus. ergo praetera nos adoramus illam subsistentiam quia christ adoramus sed non adoramus recentem sed eternam igitur. praeterea illa subsistentia dicebat amen dico vobis antequam abrahanlieret ego sum: sed antequam abraham fieret non erat nisi simplex subsistentia Ex quo sequitur quod necessario est natuta diuina Sed quod illa subsistentia contingenter sit natua humana seu forma serui: patet ex primo articulo questionis. Sed ad Damascenum primam partem dicentem per auctoritatem allega. super. 4 notabili huius articuli: dicendum vt ibidem quod suinit compositionem pro vnione. ¶ Tertia conclusio licet humaninitas queque sit contigentur persona: sic scilicet quod possit non esse persona / si sit persona nulla tamen humasi nitas est contingentur personata. Prima pars patet inductiue / quia hec humaninitas petri quae est persona potest esse et manere humaninitas: quando ipsa non maneret persona: puta si assume retera verbo et sic de sigulis aliis. Sed secunda parus patet quia nulla humaninitas potest esse et non esse personata ergo. Correlat ium personalitas filii dei id est quae est filius dei: est contingenter personalias nature assumpte. patet quia tunc hoc fuit quando ass ipsit ergo tperaliter et libere voluntarie.
¶ Secundum licet inter psoam ipsius sortis et naturam sortis nulla sit distinctio rea¬ lis tamen potest desinere esse sortes non desinente natura. ¶ Tertium correlarium licet deitas equi intrinsece sit inmortalis sicut impeccabilis: et humaninasit mortalis et pec¬ abilis: non tamen conceditur christum ee peccabilem sicut mortaest. tum quia peccare est contra naturam: non autem mori secundum damas. tum quia mors nihil aliud est quam seperatio anime a corpe qui nullam imperfectionem arguit in natura intelligibili simplici. non autem sic est de peccatur / quia dicit iperfectionem.
¶ Quartum correlarium quicquid potest peccare vel iustificari a peccatonec est christus / nec potest / nec poterit fuisse christus patet dato enim ¶ puod humaninitas derelicta potest deccare cum anima eius: tamen tunc non esse christus nec vnquam fuisset christus.
¶ Quarta conclusio de aliqualiter esse conueniens christo secundum alterum duarum laturarum: conuenit deo secundum eandem naturam. patet quia cum christus it vere deus et si christus fuerit verberato secundum quod homo ergo de us secundum quod homo fuit verberato etsi christus secundum animam fuit tristis. Ex quo patet esse bona consequentia negatiue agendo de eo ad christum: vnde sequitur deus secundum illam naturam potest menti ri vel male velleerg nec christus secundum aliquam naturampotest nentiri vel male velle. Item sequitur deus secundum naturam nul lam potest anntchilari: ergo christus secundum nullam naturam potest inihilari ergo christus secundum nullam naturam potest annihilari ratio est quia annihilari denotat nihil restare de eo quod signatur per subiectum: non sic autem mori pati et mulier. Ex qua sequitur ¶ iltra quod nullum vrdioma concernens culpam: mifriam vel in dignitatem potest communicari christo. patet quia nec deo sunt vdioma ta huiusmodi communicabilia vt mentiri malle velle: peccare: er rare decipi: nescire: difficultari sed bene agendum et similia quorum quodlibet repugnat persone diuine.
¶ Quita conclu sio omne operari electiue in christo secundum naturam humanam / fuit vdioma competens filio dei. probatur primo auctoritate danas. lib. 3. ca. 14. vbi innuit hoc medium: operari est proprie psius persone vel ypostasis et filius dei est persona christi ergo. Unde dicit quoniam duarum voluntatum in christo vnam ypostasim dicimus. ideo vnum hristum dicimus secundum eas voluntates scilicet gentem et volentem. et subdit volens autem est qui titur voluntate scilicet ypostasis vtputa petrus quia ergo vnus quid est est christus et eius vna ypostasis vnius et eiusdem est qui vult et agit diuine et humane Secundo probatur auctore hieronymi in sermodoe cogitis me etc. vbi dicit siquidem inseperabiliter et indiui se communes christus habuit actiones: et non alius quidam miracula operatus est alius perpetrauit hu¬ iusmodi passiones que sustinuit: si vnus idemque christus filius dei atque filius hominis est qui diuina gessit et humana
¶ Ex quibus satis patet dicta conclusio Ex quaconsequenter probatur octaua conclusio articuli precedentis vnde habendum est pro regula quod omnis per sona que sequitur naturam secundum quam apta nata est elici operatio: est illius operationis operatiua: quia per sona proprie est operans.
¶ Sexta conclusio Nulla proprietas diuine na ture vt sibi propria est communicabilis: vel communicata alicui persone. patet quia per tales proprietates seu vdioma ta natura distingueretur a personis et cetera
¶ Septima conclusio. Et si aliqua proprietas personalis patris communicetur filio. non tamen quelibet est si bi commicabilis. prima pars patet de spiratione. Secunda pars patet de generatione verbi / quandam sicut filius a patre habet esse ita et spirare non tamen habere posset generare filium vel esse ingenitum.
¶ Octaua conclusio Omne vdeoma diuine naturesecundum naturam fuit communicatum et est filio dei christo patet. quia quelibet talis proprietas dicit perfectionem simpliciter et consequens est communis tribus probatur etiam conclusio: quia non christus caruisset aliqua perfectioue vel aliquo modo perfectionis simpliciter et per consequens non fuisset plenus et perfectus deus quod est hereticum Ex qua sequitur correla. quod quicquid fuit conmune realiter et per praedicationem eesentie diuine et personis ab eterno ex tpere verificatum est de homine christo. non dico de humanitate et partibus eius: ita quod sicut de persone verbi fuit essenaliter verum dicere hic est deus / deitas / on potens / omnia sciens / et humoni praedicata: ita de homine christo verificantur hec praedicata ex tpere. quia inceperunt iste proposi tiones de praesenti esse vere: homo est deus. homo est omnipotens homo est omnia sciens et similes.
¶ Sed queritur quare huiusmodi predicta silicic esse filium dei / spirare spiritum sactantum creare mundum et siliam: non dicuntur de humaninitate. cum sit vnita personaliter: et dicuntur de homine: cum tamen nullus homo sit vnitus aut assumptus Respondeo quod humoni proprietates important modum agent di vel patiendi: qua proprie coneniunt suppositis et non nature. Etiam properetates dubuerunt communicari ei ad cuius vni onem vnite sunt nature. hoc autem fuit suppositum christi Sed quaeritur quare hec admittitur homo deus: et non est hec humaninitas est deus: Respondeo quia de nullo verificatur deus: nisi de natura diuina: vel de supposiito per se stat te cuismoni non est humanitas.
¶ Sed si quereretur quare cum diuinitas sit nature nomen / conceduntur iste / deitas est deus et econuersoet non iste humaninitas est homo et est deus. Respondeo quod dei tas sic est natura quod necessario est quodlibet su ppositum diuinum. nec potest suppositari alemo supposito. et quia suppositum filii dei est deus et homo: do deitas est homo et est deus sed humaninitas sic est natura / quod potest non esse suppositum vt inchristo. et id quia nullum supponitabile quod praedicatur de ipsa prie natre relicta praedicatur nunc de ipsa: ideo nec nomen diuini suppositi.
¶ Nona conclusio Omnis proprietas filii ex vevnionis temporaliter communicatur homini probatur quia aliter homo christus non fuisset nec esset verus filius dei
¶ Decima conclusio Omne vdeoma et omnis defectus humanine natre secundum naturam non repugnans infinte perfectioni fuit communicatum filio dei. probatur quia alias filius dei non fuisset verus homo quod est hereticum: consequens patet per damascenum li. 1. ca. 14
¶ Sed aduertendum est quod aliter insunt nobis passiones huiusmodi natre humaine aliter christo: quia in nobis insunt mere natraliter non praeueniente aliquo libero actu voluntatis. In christo autem secundum damascenum libro tertio ca. 4o secundum naturam fuerunt et super naturam secundum naturam eim erant quia permittebat causam earum propriam: super naturam quia non praecedebant natralia voluntatem sed econuerso volens ei exinaniuit volens sitiuit: volens mortuus est et volens timuit
Articulus 3
¶ Unc pro tertio articulo Respondebitur ad rationes praecipaleus: et pro matia prime rationis praecipalis restat partractatur hoc dubium: vtrum ex vi vnionis concedi debeat quod deus est creatura vel est quod christus est creatura: quod tangitur in ratione prima principali vetr quod sic propter vdiomatum concationem: cum esse creaturam sit vrdioma humanine nate. Oppesitum dicit ambrosius libro de trinitate hiis verbis. numquio dicto factus est christus: numquid mandato creatus est christus: qua si dicat non: Rnsio prima propositio hec non est concedenda filius dei est creatura nec hec christus est creatura. probatur quia hic est error arrianorum vel saltem propiquum errori eorum qui posuerunt christum esse creaturam puram et minorem patre non solunratione humanine nature sed ratione assumentis persone. sicut testatur beatus thomas parte tertia quaestione deciasexta artioctauo. vbi est tenet illam conclusionem. preterea sicut dicit magister thomas de argentina dist. quinta primi: praedi catum quod includit repugnantiam ad subiectum non potest de subiecto verificari / si absolute proferatur: sed esse creatam includit repugnantiam ad christum. quia dicit produci totaliter et simpliciter de non esse ad esse quodchristo repugnat Sicut tangit aug. super ioamnem. motiua arrianorum potuerunt esse ista: Prim quicquid est minus deo est creatura: sed christus est humodoi. ergo. Secundum omne quod est subiectum deo est creatura: sed hristus est subiectos patri secundum apostolum ergo. Tertium one quod habet abaltero esse est creatura. sed filius habet esse a patre ergo. ¶ Quartum omne quod habet causam sui est creatura: filius dei est humodoi quia greci et chrisosto. concedunt patrem esse causam filii Ad prim dicitur quod filius non dicitur minor patre secundum se seu secundum na turam diuinam: sed solum secundum humaninam. ad secundum similiter. Ad tertium nego maiorem. Ad quartum dicendum est quod doctores greci sumunt causam valde large scilicet pro principio. illa autem auctoritas ecclriastici. 4. primo ome creata est sapientia intelligitur de sapientia creata quae est nata angelica quae natra ante secula idestante tpra creata est et si non duratione saltem ordine nature.
¶ Secunda propositio quod illa potest concedi cum det erminatione christus secundum quod homo vel secundum humaninitatem est creatura et similiter ista deus secundum humaninitatem est creatura. probatur prima pars que est beti thone vbi supre. arti i est et per Damas. libro tertio ca. 4 dicentem quod christus quai est deus et homo dicitur creabilis: et increabilis: patibilis et impatibilis. Item hieronimus super illud ad ephesios: ipsius ei factura sumus dicit nos libere prociamamus christum esse cre aturam. Et augustinus super iohanuem. Ontecnus (inquit) ihesus facus est homo. vt qui creator semper erat creatum ra fieret. Secunda pars scilicet quod hec potest. concedi desecundum humanitatem est creatura: patet quia ad illum sensum concedit leo papa dicens. Nona conuentio et inaudita deus qui est et qui erat creator: fit creatura. Que auctoritates inteligende sunt ad sensum propositionis secunde: scilicet cum reduplicatione ad nati ram assumptam: auctoritates vero quibus negatu christum esse creaturam intelligende sunt pro prima propsitione. Et quia secundum hieronimum super osee secundo. 5ideles non debent vocabula habere communia cuhereticis: ideo quandoque sancti negant christum esse creatura. Unde angustinus de agone christiano Non eos audimus qui dicunt christum esse creaturam Item beatus hylarius in libro de synodis dicit.
¶ heresim dicentem christum esse creaturam dampnamus per hoc patet ad formam prime rationis et ad argumenta dubii.
¶ Prima. Quamuis inceperit esse vera homo est deus et deus est homo tamen nullus homo incepit esse deus. Prima parprobatur: hec modo est vera homo est deus et deus est homo: et ipsa non fuit semper vera: ergo incepiesse vera: premisse patent ex fide et consequentia est bona igitur propositio vera.
¶ Sed secunda probatur: quia nec homo qui est deus incepit esse deus: nec aliquis alius homo incepit esse deus. ergo nulus homo incepit esse deus. consequentia est bona et secunda pars antecedentis est nota: Sed probatur prima. quia ille qui est deus fuit eternaliter de quia filius dei. Unde damascenus libro. 4 non hominem deificatum dicimus sed deum humaninatum sed ipem est deum fieri et deificari Ex qua infero quod non valet consequentia mediante hoc verbo incipit sic arguendo. Sortem curro re incipit esse verum ergo sortes incipit currere sicut non sequitur hominem esse deum incipit esse verum: ergo homo incipit esse deus.
¶ Secunda propositio de hoc verbo desinit Ticet hec possit desinere esse vera: homo est deus et similiter hec: deus est homo: hec tamen est impossibilis homo desinit esse deus. patet prima pars: quia si fili dei reliqueret naturam sue humanitatis personalitat proprie et create: hec esset falsa. deus est homo. et hec homo est deus. Secunda pars patet: quia nullus homo potest desinere esse deus qualitercumque exponatur lidesinit: quod probatur sicut prius deincipit etc
¶ Ex quo patet sicut prius quod non est formalis consequentia sortem currere desinit esse verum: ergo sortes desinit currere. Instantia est in terminis propositionis quia non sequitur hec desinit esse vera homo est deus. ergo homo desinit esse deus: patet. quia anteceden est possibile et consequens simplicicter impossibile
¶ Tertia propsitio licet per vnionem factum sit quod homo sit deus. nullus tamen homo factus est deus. Et quibus patet multas consequentias communiter concessas in logica non valere de forma. patet ista propositio ex duabus precedentibus Et per hoc ad rationem neganda est consequentia qua infertur sequitur quod alquid inciperet esse deus etc. quia nichil quod non est deus potest incipere esse deus: sed bene incipit sic esse quod homo est deus: sed non sequitur: incepit sic esse quod homo est deus: ergo homo incepit esse deus vel aliquid. Un de nota quod natura humana recipcit denominatones deitatis non in se sed in suo supposito: non quod ipsa sit deus: sed quia eius suppositum quod tamen est aliud ab ipsa est deus
¶ Quarta propositio Iste aliquando fuerunt o vere nullus homo est deus: et aliquis homo erit de¬ e us / qui tamen numquam incipiet esse deus. probatur. quia pro alquo tempore ante incarnationem hec fuisset vera: nul lus homo est deus et pro eodem fuisset hec vera aliquis homo erit deus: quia deus homo erit: deus in incarnatione: sed tamen non incepit nec incipere potuit esse deus. quia quicquid nunc fuit deus ab eterno fuit deus. Pro solutione terti principalis est primum dubium. Numquid si vna humanitas vniretur pluribus personis essent plures homines vel vnus homo tantum Responsio dico quod essent duo homines: quia due persone humane / et non esset maior ratio si diceretur secundum: quemadmodum quidem moderni dicunt scilicet quod esset vnus homo tantum: nam quare esset iste homo pater plus quam filius vel ecotra. Unde si et pater et filius eandem naturam humanam personarent / si solunesset vnus homo: peterem vtrum ille homo esset filius vel pater et non apparet ratio quare magis esset pater quam filius. aut quare esset filius magis quam patet Nec potest dici quod ille vnus homo esse pater et filius simul. quia hoc videtur contradictionem implicare scili cet quod idem homo esset pater et filius in diuinis Relinquitur ergo quod essent duo houines humaninitate vna. Et hoc videtur non magis inconueniens quam quod si eodem vestimento essent duo homines induti: concederetur quod duo essent vestiti eodem vestimento / et si ea dem albedine informarentur plura subiect a numero distinctaessent duo alba et non vnum album. Nec valet instantia qua dicitur ergo pari rationem ex quo ceadem natura diuina est in pluribus personis debet ret concedi quod essent plures dii. Negatur consequentia quia diuina natura sic est in tribus personis: quia ipsa est necessario quelibet personarum et est idem tribus personis. quia est tres persone: sed non sic de aliqua naturacreata respectu diuini oppositi: Sequitur etiam quod facta tali vnione verum esset dicere: Isti sunt duo homines realiter distincti: et tamen caput vnius est caput alterius i et quelibet pars vnius est pars alterius probatur quia ex quo due persone assument eandem naturam anima vnius erit anima alterius et corpus vnius erit corpus alterius et vniuersaliter organa omnia vnius sunt organa alterius: illi qui dicunt oppositum dicerent quod esset vnus pomo et plures persone humane.
¶ Secundum dubium Nunquid si eadem per sona assumeret plures naturas essent plures homines vel tantum vnus homo: Respondeo quod tantum esset vnus homo pluribus humanis naturis humanatus ac si esset idem homo pluribus vestibus indutus diceretu quod esset tantum vnus vestitus.
¶ Diceres numquid si vna natura esset vnita patri et filio: foret possibile filium pati in eadem natura non patiente patre: Respondetur quod sic: quia eandem naturam potest assumere pater impassibiliter: quam filius assumpsit passibiliter. Sicut possibile fuisset et nunc esset quod eadem natura sit passibilis in vno loco etc. Unde corpus christi fuit passibiliter in cruce: et impassibiliter fuisset sub speciebus panis: et ideo corpori christi non fuisset sub sacramento illata verberatio et passio / licet per redundantiam doluisset animachristi etiam sub speciebus et cetera. Tertium dubium. Numquid si plures nature specie differentes eadem persona suppositarentur fieret communicatio vdiomatum vtriusque nature ad personam. Respondeo sine assertione videtur michi quod sic vnde si natura angeli hominis: et lapidis essent vnite supposita liter eodem supposito diuino: videtur michi concedendum quod idem esset homo et angelus et deus et lapis. sed cum determinatione addita scilicet quod esset angelus secundum naturam angelicam. et lapis secundum naturam lapidcam etc. et sic oporteret concedi quod idem esset homo et apis: secundum diuersas naturas: nec hoc videtur michi maius inconueniens. quam quod idem esset creabilis et increabilis secundum diuersas naturas sicut concedit pamascenus. Ex hiis patet ad tertium principale.
¶ Quartum dubium. Numquid si natura huma na relinqueretur esset idem homo qui prius. vel alius: dico quod licet esset eadem natura humanina tamen esset alius homo. ita quod esset idem in natura et alius in persona. Ratio est quia aliud suppositum esset illius nature quam fuit prius: Diceres numquid ille homo esset filius viginis. dico quod non quia virgo fuisset mater filii dei sed ille non fuit filius dei: nec esset.
¶ Ex quo sequuntur correlaria. primum quod aliquid quod non est homo potest incipere esse homo preter hoc quod aliqua entitas de nouo producatur patet si natura assumpta a verbo relinqueretur.
¶ Secundum. aliquid quod modo est homo potest desinere esse homo preter hoc quod aliqua entitas destruatur annichiletur vel corrumpatur. patet de humanitate petri si assumeretur a verbo.
¶ Tertium correlarium. hec est possibilis nunc sunt melle et cras erit tantum vnus homo et tamen nullus homicem nunc ex istentium corrumpetur nec annichilabitur patet quia si onnes nunc existentes assumerentur a verbo. Diceres ille homo numquid esset masculus vel femina. dico quod equalenter esset vtriusque sexus. Et sic est finis quastionis. Primum argumentum principale.