Quaestio 3

QUantum ad primum sit primum preambulum

¶ 41 Qod michi vt pro me solum eligam non est eligibile viconuertar in angelum. sed est fugibile ita bene sicut annichilari patet ista Nam quid michi proderit si michi succedat agelus plusquam si non succederet: patet quia nichilsaue et ita bene careo esse per dictam conuersionem in angelum: sicut per annichilatione Uerum tamen pro bono vniuersi magis velle habeo vt conuertat i angelum: quam in nichil. Sed pro bono meo eligibilius est mihigaudium momentameum: quam conuerti in angelum. vel quam quod mihsuccedat angelus: ymmo habeo fugere plus perdere partem bentis quam eligere conuerti in aliam rem quantumcunque nobilem. Sed supposito quod nichil incumbat vertuti tunc affe¬ ctione vniuersi. eligere debeo potius vti innouum canem quam in praexistentem seraphi. quia melius esset quod min sionum ens suc cederet Pilora ei estia forent in vniuerso: quam si in preexistentem angelum conuerterer

¶ Secundum praeambulum Fugibile et eligbile possunt capi simpliciter et absolute et in conparatione: vel in aliquo casu. Similiter eligibilius et fugibilius. Exemplum carentia dentis non est michi eligibilis absolute. sed in casu. vbi scilicet

¶ ipsius dicentis pena esset mihi dolorosa. et sic est de prote ctione mercium vnde licet quodlicet malum sit fugibile: tamen in casu a malum est fugibilius b malo. et ideo dicimus quod b est eligibi le in proprie scilicet respectu a. et ita dicit Aristoteles ethticorum 3. bonienm ratione sit minus malum. ad maius malum rim minus malum magis eligibile maiori id est minus fugibile Tertium preambulum questio non querit de esseniis incomplexis qua sit esitia melior in natura sua. et que vtilior vel defior sed quaerit de taliter esse vel aliqualiter ali esse significantibus complexe vel complexe significatis per ha bere velcarere aliquo vel aliquibus. vnde non quaerit vtrum de us sit perfectior quam dolor sit malus etc. sed quaerit quid melius habenti vel quid peius carenti etc. quid eligibilius habenti vel quid fugibilius carenti et cetera

¶ Quartum quod fugibile et eligibile hic accipiuntur pro fugibili et eligibili secundum rectam rationem et non secundum iudi cium depriuatum. vel erroneum: quo quis praelegit voluptates v irtutibus alioquin quaestio esset inutilis et irrationabilis. intel ligitur est quaestio absolute non posito praecepto vel iussu deim de aliquo propositorum eligendo vel fugiendo: sed simplici ter et absolute ac si vtrumque liceret puta illud fugere et illud eligere et cetera.

¶ Nunc ergo pono propositiones Prima Non quantores est in seipsa perfectior alia re. tanto est alicui melior id est eligibilior Probatur quia dolor intensus est in se enialiter per fectior qualibet sua parte remissa et tamen non est melior habenti vel patienti igitur. Item secundo quilicet equus est essentialiter perfectiorsanitate corperali: et tamen non est habenti eligibilior. Item Augu. de bono conugali melius est here staturam achei. cum sanitate: quam golie cum febre: certum est tamen quod statura golie est perfectior substantialis vel esiti alis saltem corpotalis et virium animalium. Item lux est bona oculo et tamen excem siua lux qua vtique in se esset perfectior) non esset oculo vtilior. vel eligibilior et sic de multis.

¶ Secunda propositio No quanto res est in se per fectior et melior seu eligibilior probatur. quia alias stato liciferi esset perfectior et melior: quam stato anime betem virginis Tertia propositio contingit rem nobilem aliqualter esse qualiter esse infert ipsam eque nobilem esse: et tamen sic esse est sibi fugibilius: quam non esse. probatur: quia contingit rationa est creaturam: vtique nobilem imperfectione essentiali peecantem esse. et sic esse infert eam esse rationalem. et eque nobilem in est sendo: et tamen sic esse est sibi fugibilius: quam non esse quia si non tunc posset rationabiliter eligere peccare mortaliter ad vl tandum non esse. et ita peccaret et non peccaret. quod est contradictio patet ista deductio per Anselmum primo cur deus homo ca. 2r. Quod autem creatura peccans eque nobilis sit in essendo licet non in bene essendo. patet quia nichil adimitur de perfectione eius enimali alioquin multiplicatis peccatis fieret dterior in gradum specifico. et sic fieret quand que alterius speciei. Confirmatur quia anima peccans nobilior. est in essendo luce corperali. et tamen non magis fugibile sed miuus fugibile est ei verti in lucem corperalem. quam peccare. et go non sper melius esse enialiter est eligibiliiis. Idcirco dicitur Augu. 3 de libero arbitrio cas: quamuis anima nostra peccatis tabefacta sit: tamen est melior quam si in hanc lucem visibilem verteretur ergo.

¶ Patet ergo istam consequentiam non valere a est simpliciter melius in essendo quam b. ergo a est eligibilius p. et hec sit propositio quarta.

QUantum ad secundum pro responsione ad quaestionem sit prima conclusio Den creatum esse quam Irtumlitet enimaliter nobile praecisum a bene esse: vt sic est finite eligibilitatis iantum: aut nullius peni tus est eligibilitatis. probatur. quia si esse a nobi lis angeli: subducto quolet bene estse: non sit finite eligibile et si eligibile: est infinite eligibile: sequitur quod esse tale ipsius a non nullo reddetur eligibilius per aliquod bene esse patet consequentia quia infinite eligibili non potest ymaginari eligibilius per latituinem certe proportionis numeralis sed consequens est falsum. quia tunc esse btnum non esset eligibilius quam purum et nudum esse ipsius a. et consequenter sequitur quod infinitum maius donum dei est creatio quam iustificatio vel etiam quam btificatio contra aug. Item secundo sit a esse purum et nudum per diem et b sit esse bem per eundem diem: tunc aut b est eligibilius quam a vel non si non hoc est conra aug. 3 de libero arbitrio ca. 76. vbi ait quod tanta est locunditas lucis etirne. quod melius est homin esse btnm per diem: quam esse non binm cum huius vite commodis per mille dies. et duc millia et sic per innumerabiles si autem b est eligibilius quam a sequitur quod a non est infinite eligibile. et sicut argutum est de vna dic ¶ ita arguam de duabus et de tribus: et sic sn fine. Tertio si esse a angeli. sit infinite eligibile: sequitur quod si super a poneretur miseria certa finite fugibilitatis et continue fieret maior adhuc esse a esset infinite eligibile et per consequens non mi nus eligibile esset a cum miseria quam sine. patet consequentia quia infinte aliquale non remittitur per finitum oppositum. et sic infinite eligibile non redditur minus eligibile per appositionem fi niti fugibilis. et consequenter sequitur quod in infinitum eligi. bilius esset a cum quantuncumque criatu perpetuo esse: quam conuerti in animam non miseram sed habentem gaudium et delectationes quod est inopinabile ymio sequitur quod sic esse cum cruciatu quam tocunque intense esset infinite eligibile.

¶ Secunda conclusio omne beatum esse perfecte eli gibilius est quolet creato esse pure vel creabili accipio purum esse excludendo quodlet bum esse. vt si esset nuda enitia ante geli absque actu intellectus absque habitu et absque alia per rectione a seipsa et capio btnmum esse pro frui perfecte deo. cumperpetua securitate. vt est htums. Petrus et ceten beati: Tunc probatur conclusio Omnis nature rationalis esse: qua nichil vnquam cognosceret: nec se nec alium: nec aliquid operareum et ca reret maximo bono ad quod ordinabilis est et esset quasi frustra et misera talis inquam nature esse esset minus eligi. bile quam esse rationalis creature summo bono delectabilissi me perfruentis cum carentia omnis mali sed sic est de beato esse et quolet puro creato esse etc. ergo. Maior patet quia talis natura sic nuda. esset sicut idolum et nesciret se et deum. vnde Aug. vocateam informem primo super genesim ad litteram formatur autem conuersione ad deum: et certe sibi esset peius quam semper dormienti quae tamen in satinis aliquando cognitionem haberet. Unde Alselmus monologion ca. 6s. Nature rationali non est illud esse rationale quam posse discernere iustum a non iusto verum a non vero. bonum a non bono maius bonum a minus bono. et subdit ad propositum hoc autem posse omnino inutile est et supreeruacuum nisi quod discernat quum amet quum reprobet. Igitur multo fortius inatile est si nunquam discernit nec amat ergo eius esse non est eligibile homini vel minus in infinitum quam esse benum ergo. Tertia conclusio: omnis creatura rationalis in puro esse producta / habet fugibiliores carentias fugibilitate (non ppa sed oppositi eligibilitate fugibiles) quam sit eligi. bile suum esse: probatur quia caret omni bene esse ipsali et perpetuein actu et in habitu: et talia bona (praesertim frui summo bono) sunt magis eligibilia quam sit eligibile tale esse

¶ ergo illorum priuationes perfecte sunt fugibiliores quam sit eligibile tale esse non dico quod priuato beitudinc sit eligi bile simpliciter non esse (quia potest sic privatus multa alia bona habere: sed in infinitum minora (quam sit beitudo) sed dico quod si quis perpetuo priuaretur totaliter bene esse: tunquodlicet perpetuum male esse. esset fugibilius sic priuato: quam sit fugibile non esse. Item patet per augusti. in sermodoe. 22o. qui incipit btuns vir qui innentus est san macula. vbi ait Site deus non mittat in penam sed te videre faciem suam non permittat: nonne foret melius te non fuisse natum.

¶ Ex his patet quarta conclusio responsiua scilicet quod ali quod male esse citra culpam esse est fugibilius quam simplici ter non esse huic conclusioni concordat beus Thomoas li. 4 di. 5o. et bonauentura di. eadem Et ricardo de media villa. Et probatur primo quia aliquod miserum esse quod excludit onem bene esse et includens vltra hoc miseriam intensiue et ex tensiue tam malam contrarie quam bonum est beatum esse viatori: est fugibilius quam non esse. patet quia si tam fugibile in cludat penam quam eligibile est bene esse vie quo caret: et illud bene esse est eligibilius quam purum esse igitur ista pena est fugibilior quam privatio ipsius puri esse. Sed quod sit debile aliquod tale miserum esse probatur: quia in infinitu potest dari maior pena aliqua delectatione viatica et cunhoc erit privatio omnis bene esse. Secundo tantam penam potest deus misero infligere per horam quod erit sibi in duplodeius. quam bonum sibi sit esse per b et tantam quod in quadruploesset sibi peius quam sit sibi bonum esse per b. et sic in infinitum ergo data aliqua tali penarecte esset eligendum per b. ho ram carere vtroque scilicet tam esse quam pena si aliter non posset carere pena. patet consequentia quia carentia pene praecise est tam eligibilis quam fugibilis est pena. et carentia ipsius esse est minus fugienda quae carentia pene: eo quod esse e minus eligendum quam pena sit fugienda. alioqui esse non esset finite eligibile si non posset dari pena tam fugibilis vel fugibilior quam esse sit eligibile quod prima conclusio negat Tertio non per quancunquam modicam partem diei annichila ri est fugibilius quam tormentari per totam dien b. gradum cru tiatu intenso. ergo est aliqua particula diei tam breuis: q per illam non esse non est fugibilius quam tormentari per totam die b gradu sed minus fugibile. sit ergo ista particula c. tunc inteendatur b in tanta proportione quanta est proportio totius diei ad. et tunc sequitur quod talis cruciato diurnus erit fugibilior quam non esse per totam diem Et similiter arguam de infinitis diebus Sed antecedens patet quia si detur oppositum scilicet quod per quancunque per ticulam diei a. nichilatio est fugibilior quam b. per diem: ergo cum non esse per duplum ipsus sit duplo fugibilius: sequitur quod non esse per minuussimam particulam diei est homin fugibilius quam pati b. perpetuo et patet consequentia quia in insinitum est dabilis pars die ibreuior quam certa data. et per quamlitet partium illarum dabilium fugibilius est non essequam pati b. per diem ergo per horam non esse erit fugibilius quam pati b per duos dies et pertres et per centum et sic in infinitum quod videtur absurdum.

¶ Ex hoc sequitur consequenter conclusio quita quod omnis dampnatus sic odit penas: quod desiderat nichil esse vt eis careat probatur praeterquam ex praedict) sic si aliqui ex vehementibus doloribus impulsi sunt seipsos occidere habentes opinionem omnimode defectionis (vt dicit augu. vbi sup) et damnati vehementius omnino et paitures habent dolores sand spefinis conti nue in tanto magis impelluntur eligetur non esse vt careant maleesse et hoc est dicit glosa super illo Apoca de siderabum pomines mortem. Item anselmus de casu dyaboli ca. 5. Angeli sic distincti sunt etc. vt a dherentes iustitie nullum bonum velle possunt quo non gaudeant. et deserentes nullum velle quo non careant. Ex quo arguo sic Aut hoc bonum quod est esse: angelus malus vult: aut non: si non vult: habetur ppositum. si autem dicas quod vult ergo non caret omni eo quod vult pere contra Anselmum in de septem btintudinibus tanta impotentia eos sequitur: vt nihil eorum qua voluerint possit et quicquid habuerit nolit et loquitur de velle complacentur et delecta biliter. Ex quo patet qua nullam habet complacentiam ex suo no bili esse et summam haberet displicentiam de suo male esse. O quanta miseria. Ex dictis sequuntur correlaria.

¶ Primum quod esse miserum vt sunt damnati est fugibilitir us in infinitum recta ratione per solam diem: quam non esse per durationem infinitam sit fugibile. probatur quia taliter miserum esse includit turpissime et pessime esse vt odire et blasphemare deum. et nunquam nisi peruerse velle:

¶ Secundum correlarium quod odiens proximum sic quod velit ipsum nichil esse. et alte odiens ipsum sic vt velit ipsum. perpetuo iniustum esse: secundus plus peccat quam primus quia vult proximo maius malum et fugibilius quam primus. Tertium correlarium volens se ipsum no esse minus speccat quam volens se perpetuo odire dum. Et hec de secundo articulo.

¶ Ed nunc quantum ad tertium dubitatur contra quartam conclusionem et ipsam consequentem Primo ex dittis aug. secundo de libero arbitrio capitu. 14 vsque erd. 1g. et vigesimo vbi innuit tres rationes

¶ Quarum prima potest formari sic Nullo pacto potest quis recte eligens nichil eligetur. sed siplicitur non esse nihil est ergo. minor patet. probat maiorem: nam praeligens inter ali qua dicit mentem malle hoc quam illud ergo praeligit aliquid et non nichil

¶ Secunda ratio quod velle potius debuisti est melius. sed nichil omnino: non est nec esse potest tibi melius. ergo nihil non velle potius debuisti. Minor patet quia one melius est bonum. probatur maior quia cum tibi proponitur miserum esse vel non esse dicis quod velle debuisti non esse. quia melius tibi. alio uin non recte preeligis.

¶ Tertia ratio Quisquis recte eligit appetendum necesse est vt cum ad illud puenerit fiat melior. sed melipr alio esse non poterit qui non erit ergo nemo recte eligit vinon sit hee rationes ex dictis Augustini habentur.

¶ Secundo primcipaliter arguitur sic rationibus ali orum: quia annichilari est infinite fugibilitatis: et nulla miferia quae non est cluspa est infinite fugibi litatis. ergo consequentia no ta probatur prima pars antecedentis in infinitum est fugibile homini mutari in aliam rem infra hominem et annichilari est simplictur fugibilius. igitur prima pars antecedentis vera. probatur assumptum quia hominem mutari in canem est magne fugibilitatis. et hominem mutari in arborem est duple fugibilitatis et sic seper inferius versus nthil in infinitum. Secunda pars antecedentis probatur. quia nulla est pena finita. quin certa pars eius intensiua sit ita modice intensionis: quod non est magis fugibilis quam aliquod bene esse actualiterest eligibile. ergo tota pena non est infinite fugibilitatis. Tertio demonstratis finitis speciebus possibilibus angelorum in eodem grgeseone perfectionis se excendentium cum homine. Arguitur sic Nichil est eligibilius homini quocumque istorum nisi sit infinite eligibile. patet. quia licet nulla spens infinite distet abhomine imperfectione simplicit tamen in sursum procedendo ad duplum et quaedruplum non terminatur vnquam. sed quantuncumque est aliquod isiorum homi eligibile tantum est sibi fugibile aliquod interiorum sub ipso versus nichiexgo nichil est tam fugibile sicut aliquod istorum inferiorum est homin fugibile: nisi ipsum sit infinite fugibilitatis. sed non esse est tam fugibile et fugibilius quolibet istorum inferiorum. ergo nonesse est infinite fugibile homini. sed ex alia parte nullum finite miserum esse est infinite fugibile. ergo etc. patet. quia si esset aliquod miserum esse infinite fugibile. esset infinite malum dicente Anselmo Secundo cur deus homo c. 14 tantum est aliquid odibile quantum est malum. patet igitur conclusio falsa 4. vt videtur.

¶ Quarto sic Non esse non est recta ratione ordum abile in deum tamquam infinem vltimum: Sed quelibet pena est ordinabilis in vltimum finem. et esse hominem est esse vt deus ordinauit. vel potest sic esse quia potest reddere debitum honorem et esse subiectus voluntati dei: et dum nichil esset hoc non posset. ergo non debet recta ratione homo eligere vt non sit. quia eligeret qualiter non esset ad honorem dei.

¶ Quinto et est confirmatio prime rationis positationes Augustini Aliquod est penosum esse tam remissum quod ipsum non est fugibilius homi: quam non esse. et aliquod tamremissum quod ipsum non est fugibilius cani: quod non esse. totum illud patet sed in infinitum fugibilius est angelo non esse: quam homi et fugibilis est homini in infinitum non esse quam cani: ergo angelo fugibilius est non esse quam ista data pena respectu hominis: cum ergo talis pena sit proportionalis cuicumqued pene finite patet etc. Sed quod in infinitum sit fugibilius an gelo non esse quam homini et homin quam cani. patet quia esse angeliest perfectius infinitis perfectionibus supra hominem et ho minis esse melius est infinitis perfectionibus supra canem mmo infinitis sic esse quorum quodlibet sit resultans ex finitis speciebus animalium supra canem igitur Item contraconclusionem illam sunt rationes tres principales sacte in principio questionis pro parte negatiua.

¶ Responsio ergo ad ista Et primo ad rationes Augustini dico primo quod ad hunc sensum applicatenus concludunt. Secundo dabo sensum ad quem concludunt. Prinum ostendo de prima. quia eque probat quod nullus potest nolule vel detestari seu fingere non esse: quia nichil est. Item secundo si proponatur tibi vt eligas non esse vel furari: non peteris recte praeligetur non essequia nichil est. patet primum quia nollens alquid vult patet est secundum quia praeligens aliquid praeligit. Item pono tibi aut non bibe hodie aut non odi proximum tunc si non dis proximum aut non bibis nihil est quod elegisti dicoergo ad rationem quod nullus potest eligendo proprie aliquid eligere nichil esse. sed tamen potest aliquis praefugere illud potius quam non esse Si eni tibi proponitur quid malles an cras nihil esse an antichristum numquam creandum esse: tunc certum est quicquid eligas nihil eligis. patet ergo quod prima ratio non concludit contra senrum quem teneoi quaerta conclusione contra quam arguitur: consequenter ei dicitur quod quilicet debet praeligere non esse: quam furari. et deligerem antechristum numquam creandum esse quam me cras non esse et cetera.

¶ Secunda ratio similiter non concludit quia si tibiproponatur Aut pecca aut nichil eris: si debuisti praefuge re peccatum ergo nichil eris ergo nichil esset tibi melius sed nichil non est tibi melius. Item in exemplo praeori aut non odi aut non bibe hodie neutrum est aliquid ergo neutrum est tibi melius Item aut elige numquam diligerdum in hac vita: aut numquam diligere deum ergo per non videre est tibi melius et tamen nichil est non videre deum in hac vita dicitur ergo ad rationem quod sicut minus malum quandoque dicitur melius (vt supra in articulo primo ostensum est per christum) et sicut carentia mali bona dicitur: sic potest dici michi melius esse non esse etc. et tamen nichil est non esse. vnde veritas dicit de iuda: melius erat illi non nasci. et tamen non natum fuisse nihil est Item melius est tibi claudum. esse vel oculo carere etc. et tamen nichil est esse claudum. patet ergo quod nec illa concludit efficacitur contradicta. eo quod consequentur dicitur et cetera sicut prius.

¶ Tertia ratio etiam non concludit ad sensum ad ersarii applicata quia sic arguam Quisquis recte eligit appetendum: necesse est vt cum ad illud puenerit melior fi at sed non esse recte praeligis: idest minus fugis non esse seu minus diligis esse: quam peccare mortaliter: ergo cum ad on esse pueneris melior eris: patet conclusio falia: quia michil eris. D abo ergo sensum ad quem concludunt praedicte tationes. Et dico primo quod efficacitur probant quod respectu non esse vel nichil esse non est recta electio vel praelectio pro prie dicta electio. quia illa solum est respectu positiui boni vel melioris sed non vult probare quod non est minus fugibile non esse: quam miserum esse Alioquin vbi aug. ponit mierum esse ego ponam miserum esse pena et cluspa. et patebit qo rationes non concludunt contra minus fugibile. Secundo dico quod vbi miserum esse non excluderet one bene esse sed staret cum tanto bene esse: quod esset remissius ad miserum esse: tunc pene probarent rationes quod non debet eligi non esse: licet ex vehementia pene quis impelleretur ad cupiendum non esse Ad rationes aliorum ad primam que fuit secunda pricipaliter post rationes augu. dico tres propositiones. Prima quod aliqualiter esse vel non esse est vel esse potest ininfinitum fugibile secundum quid et comparate: et tamen ali ud aliqualiter esse erit fugibilius illo: patet: quia pati b. tor mentumper dien est fugibile. et pati b in infinitum per dies est in ifinitum fugibilius: quam per diem tantum et tamen pati per equale tempus in infinitum b. c. d: tormenta quorum. c. est atrocius quam b. et d. quam c. est fugibilius.

¶ Secunda propositio Non est concedendum quod hominem mutari in spie interiorem quae esset rationalis creatura: sit in nfinitum fugibile homini nec angelo mutari in hominem e hominem mutari in canem est ininfinitum fugibile. quia bene esse ad quae homo vel rationalis creatura aptatur. vt intellige re velle et beatificari etc. sunt infinitis bene esse aptis conpetere cani eligibiliora. Sed si quodliet bene esse et totaliter bele esse remoueretur ab angele vel ab homine: non videretur quare appetendum esset esse homo vel esse angelus privatus per petuo cognitione sensu et operatione. quamuis igitur angelus esset essentialiter perfectior in gradu specifico infinitis canibus: non tamen in infinitum esset eligibilior: vt sic verum est quod andedn quod hic praesupponitur quod idem homo vel angelus mutatus aliqualiter secundum quod ens maneat idem numero si vero non tunc non est eligibilius mutari in angelum quam in canem. Nam neutrum est eligibile sed beneratione vniuerfilremanentis habeo eligere nunc quod mutatio mea (quam non habeo absolute eligere) fiat in angelum.

¶ Tertia propositio quod non est tam fugibile hominem mutatum in carnem. mutari in arborem: quanfugibile est holnutari in canem. Nec hominem mutatum in arborem mutari n aliquam rem infra a rborem: est tante fugibilitatis quam te est hominem mutaturi in canem mutari in arbo rem. supposito per ymaginationem quod aliqualiter idem numero secundum ens maneret sub terminis illius mutationis. quamuis forte sit falsum. probatur tamen propotio quia li cet procedatur per proportionabiles latitudines essentiarum vel specierum versus non gradum entis: non tamen proce ditur per equales excessus perfectionum. exemplum. si. 16 mutentur in octo et octo in quatuor et quattuor in duo: tunc seruatur equalitas proportionis: quia semper proceditur per subduplum tamen excessus non sunt inter seequales sic dico quod excessus gratis rationalis creature vt hominis respectu irrationalis / vt respectu canis: est maior quam tota perfectio generum inferiorum omnim.

¶ Ex his ad formam rationis nego primam partem an tecedentis ad probationem patet triplex defecto eius eypremissis propositionibus. primus quia supposito per falsum quod annichilari esset in infinitum fugibile secundum quid: non tamen ex hoc sequitur quod nichil aliud esset fugibilius. vt patet per primam propositionem. ymmo adhue peccare esset fugibilius. Sed quia nego quod non esse sit infinite fugibile ideo est secundus deffectus ex opposito secunde propositionis quod supponitur: scilicet ab arguente / puta quod hominem mutari in aliquam rem infraspiem humanam sit in infinitum fugibile quia non est ita: si mutetur in rationalem inferiorem. Item tertius defectus ex opposito tertie propositionis quod etiam supponit argumentum: quia nutari in arborem / a cane non est duple tante fugibilitati ad mutari ab hominem in canem. Secunda pars antecedentis est etiam alsa: quia aliquod miserum esse quod non est culpa est infinite fugibilitatis. vt satis patet de pena et priuatione omnis bene esse: nec sufficit probatio eiusd secunde partis: eo quod bene ess aliquod cum carentia omnis male esse et hoc perpetuo est infinite eligibile homini. Unde per ly male esse intelligitur culpa et per bene esse iustum esse exclusio ergo omnis male esse est exclusio culpe. et inclusio alicuius bene esse est inclusio iusti esse. Mon bene conceditur quod cuilet finite pene tam extensiue quam intensiue finite potest dari bene esse actuale eligibilius quam certa propportio ipsius pene sit fugibilis. sed ex hoc non valet consequentia quia (vi patuit ex prima propsitione) pena finita intensiue et infinita ex tensiue esset in infinitum fugibilis quamuis intensior pena proeadem mensura esset fugibilior.

¶ Ad tertium nego minorem ymmo dico quod beatum esse est melis et eligibilius homini quocunque istorum nudo et priuato totaliter bene esse Si vero capiantur angeli sic insursum sper cum meliori beitudine: concedo maiorem scilicet nichil et eligibilius homi etc. Et tunc dico quod quamuis non minus foret fugibile homini de esse bto mutari in arborem / vel in non esse sicut est mutari in a. spiem btam angeli eligibilem: hoc tamen non est ratione ipsius esse praecise: sed ratione ipsius bti esse. Sed et excludatur ome bene esse dico quod nec homini esse angelum est sic elis bile qui aliquid sit eligibilius puta beatum esse nec hominem mutari in arborem est sic fugibile qui aliud sit fugibilius puta miserum esse. vnde nego sipliciter quod miserum esse propie non sit in infinitum fugibile et ad probationem cum dinullum miserum esse est infinite malum: dico quod aliquod mise rum esse est infinite malum extensiue. et hoc sufficit adesse infinite fugibile. hic etiam aduerte quod non omne malum est pura privatio boni vt infra in responsione ad primum primo cipalequaestionis patefiet. quam vltra onem carentiam bene esse (qua stat cum essentia angeli) ponitur cruciato dolor vel tr isticia. quae sunt ipsi angelo mala. licet sint in se essentie quedam.

¶ Ad quartum dico propositiones Prima quamuis deccans sit ordinabilis in deum et ni chil ens non: tamen fu gibilius est esse peccantem quam non esse. Secunda quamuis pena sit ens et ordinabilis in finem et eius carentia non / tamen eligi. bilior est carentia pene. Tertia quamuis annichilato rede dat deo subiectionem vel honorem: nec possit vt sit iustus tamen priuatus totaliter bono simimliter non reddit nec est iustus et ideo in hoc pariter curritur et tunc si vltra hoc addas tormenta: patet quod fugibilius est sic esse miserum: quam non esse: patet ex his quod consequentia non valet.

¶ Ad quintum dico tria primum quod aliquod est tamemissum miserum esse: quod est cum multo bene esse. et de taliconcedo quod fugibilius est homi non esse: quam cum tali remissomale esse cui adiunctum est multum bonum. sed nullum miserum esse tam remissum dari potest: quod positum cum esse priuato et nudo non sit fugibilius: quam ipsum esse sic privatum omnino bene esse sit eligibile. Secundum quod non est in angulo in infinitum fu gibilius non esse: quam homini. Ad probationem cum dicitroem esse ingeli est perfectius infinitis specebus perfectionum supra ho minem concedo. sed tamen est finite perfectius. et praecise finite per ectior homine in gradum specifico. Unde licet corpus dipedale esset maius infinitis corporibus: quorum quodlibet si foret esset maius pedalittamen finite est maius pedali et finite magnum. Tertio dico quod licet homo sit perfectior. quam b essentia constituta vel composita ex infinitis specie bus animalium irrationalium supra canem (si esset per potentia: diuinam vel per ymaginationem) tamen propter hoc proprie non est in finite perfectior cane essentialiter. quia totum b non exiret gradum perfectionis grantis irrationalis. Exhis patet ad formam quia falsa assumuntur. vt patet per predicta

¶ Nunc restat respondere ad tres rationes factas in principio Quo ad primam dico aliquas propositiones Deinde ad formam.

¶ Propositio prima sit hec quamdiu esse hominis habet plus de bene esse eque bono: quam habet de malo esse licet tunc habeat plures priuationes tam eligibiles quam fugibiles) tamen est eligibile esse propter bene esse excedens male esse. patet ista quia plus habet de bono quam de malo

¶ Secunda propositio homini non est fugibiliter us secundum proportionem aliquam non esse quam priuari totaitur bene esse patet. quia si sic ergo priuato totali bene et se cui est eligibile esse per c. latitudinem eligibilitatis foret b. pena minus fugibilis quam c esset sibi eligibile et sic prae tato totaliter bene esse: fore eligibile perpetuo esse cum dquod est falsum consequentia patet intuenti. et ex opposito proposionis argumenti.

¶ Propter quod sit propositio tertia quod esse puum nonem alicuius eligibilitatis reddentis maiorem latitudinem in eligibilitate ipsius bene esse sicut nec materia prima reddit hominem perfectiorem eenentialiter aliquam latitulinem compositam cum perfectione anime intellectiue. Ex quo patet quod non esse praecise: est fugibile propter bene esse eligibile quod priuat et quia esse immediatu est ipsi bene esse vel male esse. id refugitur omnio non esse quia speratur de mlitis bene esse Quarta propositio quod non est semper vbi est maior priuatio est maius malum. vel magis fugibile. vel maior fugibilitatis. patet ex prima propositione. quia priuatio esse est maior quam priuatio omnis bene esse et tamen non est fugibilior secundum comparationem vt patuit Per hoc ad formam negatur maior Ad augustini dicendum quod nullum est malum quod non sit aptum ( saltem effectiue (priuare aliquo bono. Unde si dolor reperit in hominem delectationem ipsam adiuuit: aur remittit. Ex quo consequenter nego. Confirmationem di¬ cte maioris quod one malum esse alicui: sit pura privatio et dico quod non sola privatio est per se malam pene: ymmo dico q omnis pena sensus est passio et perceptio dolorosa: qua est contrie opposita delectationi et ens mere positiuum et non sola uatio quod patet per expientiam quia impossibile est privationem esse formaliter tristiciam vel praecipitationem appetitus sensitiuivel est intellectiui et hoc est quod dicit anselmus de casupyaboli. 26. quamuis malum quod est iniusticia sper nichil est malum quod est incommoditas sine dubio est nichil vt cecitas alquando est aliquid vt tristicia dolor. Nec valet glosa quam dant aliqui. Id est efficit quasi debeat intelligi: quod dolor effi cit penam sensus vel incommodum: quia eadem ratione deberet tristicia et dolor dicit pena damni: quia efficit damnum quod tinnon dicitur sed discernitur (et ben) inter penam damni et sensus. vnde in uatio boni (vt delectationis propter tristiciam) est effecto pe ne sensitiue vel intellectiue et est dolor ipse: pena formalter. Ad probationem autem cum dicitur quod sola privatio est per se malum: ergo bonum est per se malum nego falsitatem consequentis ymmo dico: quod consequens est verum quod aliquod est quod in se bonum est est alicui malum pene. et concedo quod a dolor: in se bona res est mala alteri et cum: dicis non a est malum alteri: nisi quia nocet et adimit de bono: placet michi quod a nocet et hoc vel adimendo aliam rem ab illo cui nocet. vt a tristicia a dimit vel remittit b gaudium in anima vel quod nocet effici do / quod ipsa nolens et cognans exire in delectationem quietis naturalis (qua privatur) vexatur continue et est in pugna quaedam vetertio nocet quia per istam penam formaliter anima aliqualiter est qualiter esse est ipsam male esse quia est ipsam dolere. Et ehoc sequitur quod remouet ab ea oppiritum esse: qualiter esse: foret bene esse ipsam. vel inferret ipsam bene esse. Diceres dolere est aliquid: dico quod dolere est positiuum et non mere privatiuum sicut: delectari est positiuum quia est vitam substantialem: biesse per delectationem sicut dolere est ipsam male esse per dolo rem vel tristitiam

¶ Ad secundum cum dicitur fugibilius etc. dico q licet fugibilius sit nullum bonum habere: quam non omni bono priuari: stando in eodem gratioe eligibilitatis et fugibilitati scilicet de bene esse et de male esse: tamen quia esse purum aut nul lius est eligibilitatis: vel est alterius grantis eligibilitatis improportionabilis ad fugibilitate miseri esse: ideo non valet comparatio¬

¶ Ad tertium cum dicitur aut sic praeligens esset in charitate: etc. dico quod si taliter praeligens esset in charitate et esset certificatus: quod vltra carentiam charitatis siue sua culpa: careret perpetuo omni bono et milista subiret tormen ta: non fatue praefugeret male esse. Si vro sit in peccato mortali: tunc ratio potest contra aduersarium duci. quia proponam aduersario (existenti per casum in peccato mortali) aut peccatmortaliter de nouo: vel non eris seu annichilaberis si eligis annichilari: fugis peccatum tuum pumiri et hec ele ctio (vt dicit) est impossibilis et iniusta secundum anselmum. secundum quia secundum aduersarium per annichilari quis grauius punitur: quam per tormenta: ergo non eligit transire impune et dictum est An selmi facit propositione quam teneo. quia annichitatio nula est pena. ideo non est ita fugiendum non esse sicut in pena et vnde si non esse sit ita fugiendum: sicut dicit aduersarius pluquam cruciari dicio modo: igitur vsque modo peius est anime infantis hodie siue baptismo mortui: quam anime Ca yu ymmo infinite melius est lucefero: quam anime verginis quod falsum est consequentia probatur: quia per milia annorum ante habuit esse: et est in infinitum per fectioris esse. Item tertio sequitur quod nulli anime potest deus nunc tantum bonum vel tam bene facere: sicut fecit anime cayn. quia fe¬ cit ipsam esse antde per milia annorum. hec omnia sunt absurda ig tur dico tamen sine praeiudicio veritatis: quod est exisens in mortalpotius debet praefugere iterato mortaliter peccare: qua annichilari quia propter peccatum mortale non deobligatur debito non peccandi Et cum dicis ergo eligit peccatum sui non puniri: dico quod hoc est per accidens et indirecte nec prim cipaliter hoc eligit. Sed dato quod hec consequentia valeret tuannichilaris ergo peccatum tuum non punietur: sed remanebit impunitum et irreordinatum: adhuc praefugent secundum rectam rationem peccare mortaliter quam annichilari Et secundum rectam rationem deret velle consequentia non valere si esset possibile malletamen hic audire alios. sed ista sunt opinatiue dicta in casu argumenti. Et sic est finis