Quaestio 1

¶ Primus articulus erit de materia primi argu¬ menti. vtrum totalis pena damnatorum sit peior eorum de quo merito et si totalis pena corum detur a deo per se in punitionem. Secundus articulus erit vtrum cruciato finite intentionis sufficiat ad condignam penam peccati mortalis et simul videbitur de quasito et de hoc quod tactum est in tertio principali vbi etiam videbitur si pro culpa instantanea iuste infligatur pena eterna de quo tangebitur in secundo. primcipali. In tertio articulo mouebo dubia et soluanUantum ad primum articuium praemitto tres propositiones.

¶ Prima inter omnia gratia penarum fugibilius genus pene. est esse mise rum miseria culpe qua culpa miser priuantus est deo viuificante probatur pro quolet tali misero esse: vel pro qualet latitudine talis miserie est miser dignus quantoliet malo alio. igitur consequentia nota. antecedens patet per augu. 8 super genesim. 22. vbi probat quod desertior. ummi boni meretur perdere quodlicet bene esse. secundo quia pro nullo bene esse assequendo et pro nullo malo esse fugiendo (qui rationalis creatura potest inuite pati) assentiendum est miserie culpe igitur ipsa prae omnibus fugibilibus ceteris / est peior et fugibilior./ consequentia nota et antecedens est anselmi primo cui deus homo. 2i. c. Et est ratio augu. primo de libero arbitrio ca. 3. Et probatur quia si detur oppositioni. ergo in casu quis debet ret totaliter praefugeren commodum quam peccare ergo si constituatur in tali necessitate vt opporteat confugere inconmodum vel peccare: sicut potest quis necessitari: si tunc eligeret peccare non peccaret: quia recte eligeret. sed im plicat contradictionem: scilicet quod peccare recte eligatur. Ex quo patet primo quod consentiens peccare vt non crucietur efficitur dignus vt amplius crucietur.

¶ Secundo patet quia nulla creatura potest meritari vere vt consentiat peccato aut fugibilius malum incurrant nec quod aut peccet aut perdet iusticia aut charitatem vel meri tum vel bonum. glorie: quia eo ipso quo ipsa sic consentiret omnia praedicta quae se crederet effugere peccando incideret pro nullo ergo talium adipiscendo vel fugiendo debet psentire peccato / consequentia nota est: et antecedens similiter quia simpliciter est impossibile vt per peccare. quis vitet per se peccare: vel quia per peccare quis retineat vel acquirat iusticiam vel charitatem Secunda propotio: quanto culpa in damnatis est maior tanto sua pena est peior et fugibilior. patet ex percedente eo quod culpa secundum totam suam latitudinem est pena et de gratie penarum maxime fugibilis: ergo per excessum quo erit maior culpa erit maior pena

¶ Tertia propotio pena quem est miseria culpe est fugibilior pena ceteris peius damnati: probatur ex duabus praecedentibus.

¶ Et confirmatur sic illa pena est maxima penarum pamnati quia expulsus est damnant vni tenebras extiores cum tamen deberet habere perfectam iusticiam et perpetuam dilectionem ¬ summam complacentiam de deo: sed huiusmodi pena est miseria culpe quae est mors eterna: vt probat augu. super illo psalmi. Non est in morte qui memor sit tui. etc

¶ his praemissis sit prima conclusio Multo peiores et deteriores commissiones habet damnatus in inferno: quam vnquam habui in praesenti seculo seu in vita. Probatur quod magis elongatur a deo et deseritur ab eo qui conseruat rationalem creaturam ne labatur in malicias. Secundo quia mag sunt inptante malignorum spirituum. Tertio quia deus non concurrit cum eis ad aliquem actum bonum moraliter. ergo sunt peiores quam in via. Item propter maxios cruciato et propter despationem finis et quod videtur eis quia iniquus sit deus et iniuste puniat. Iccirco incidunt in pessima odia et conti nuas blasphemias in quae viator non potest prorumpre. igitur. Item quia substrahitur ipsis praecipue post iudicium quasi totaliter lumen recte rationis. Ideo impetu magno feruntur pessimas volitiones quando scilicet expelluntur in tenebras ex teriores et hoc est ratio augustini super psalmo sexto super illo in inferno autem quis confitebitur.

¶ Secunda conclusio damnatus multo peiores priuationes et omissiones hebet in inferno: quam vnquam habuit in via. Probatur quia in via non tenebatur ad plenitudinem istam dilectionis dei super omnia ex toto corde etc. sicut in termino et cum multo amplius distat ab ista dilectione ergo. ista priuatio est sibi peior quia imputabilis. Secundo quia in vianon erat damnato penalis priuatio habitualis iusticie siue charitas quae requiruntur bto. sed in inferno est sibi penalis vt patet per chrisostomum ergo multo maiores priuationes etc. Tertia conclusio damnati per maiores malicias et peiores positiue et priuatiue puntuntur: quam fuerim malicie demeritorum in via. Probatur ex praemissis sic. dam nati habent deteriores malicias commissiue quam habuerint in via pro primam conclusionem: et deteriores privatiue per secundam: et qlicet culpa seu malicia eorum est ipsis in penam. vt patet per propositiones hic premissas et per augu. octauo su per genesim. 3 dicentem in seipsis habent mali voluntates penam suam eandem ipsam iniquitatem suam. Item per glosam super illo ad romanos secundo reddit vnicuique secundum opera sus qui onedit quod male voluntates damnatorum sunt pene pro se ipsis

¶ Quarta conclusio quod totalis pena cuiusi bet damnati est peior: quam eius demerita vie fuerunt mala. propatur ista conclusio ex praedictis cum in tali pena damnati claidatur illa pena maxima quae est miseria culpe: qua quanto maior est: tanto penalior est sed hec maior et peior est in quoledamnato iuxta conclusiones predictas ergo.

¶ Sed hic occurrit dubium quia tunc videtur quod dam nati puniuntur adeo vltra condignum. quia secundum dicta peior et maior est pena eorundem: quam fuerit demerita vie hoc autem est puniri vltra condignum quando pena exedit demerita in grauitate

¶ Idcireo secundo principaliter presenti articu lo oportet videre pro solutione huius dubii an totalis pena damnatorum detur a deo ipsis damnatis et si non tunc videndum est quo grgesteone pene deus damnatos puniat et quo non Pro quo praenotandum quod pena peccataisiue punitio damnatorum est quadruplex. scilicet pena contracta: pena per missa pena derelicta et pena inflicta.

¶ Dena contracta accipitur dupliciter vnomo do pro miseria culpe vt supra allegatum est per augu. 8. si per genesim vbi supra in seipsis habent male voluntates etc. Et potest probari omnem peccatum actuale tantum est penale quantum reddit hominem priuatum deo iustificante et habere deum iustificantem est debitum inesse ergo. isto modo quodlicet peccatum mortaliseipso punitur vt non sit dedecus culpe sine decore vindicte: decor iste non est formaliter culpa: sed est ipsa adem ptio boni quod peccatum adimit et est adeo vt postea dicetur vnde de angelo desertiore dicit augustinus de fide ad petrum non enim aliud fuit in tpre puniri: quam illius bifici boni belectatione destitui. Qndeque est accipitur pena contracta pro penis sequentibus ex culpa mortali: sicut ait augu. 3 de libero arbitrio. c. 2 6. Qui sciens non recte facit: iuste amittit scire quod iustum vel rectum est et qui non voluit recte facere cum possit: amittit posse cum velit. Tales igitur pene scilicet ignorantia et difficultas bene agendi eo consurgunt ex culpa et priuatione a diutorii dei: dicuntur pe ne contracte. Sub isto gratioe pene clauditur priuatio habitus

¶ lis caritatis et priuatio lumins intelligentie et aliarum vrtutum De hac pena sit conclusio prima huius dubii. Pena quae est miseria culpe: non est positiue de perse adeo. sed pena quae est damni sequens culpam est parti adeo: scilicet quo ad esse carentie: sed non quo ad esse pene: probatur prima pars onclusionis quia si miseria culpe esset a deo positiue: sequeretur quod deo autore quis fieret deterior consequentia patet: quia ex miseria culpe quis fit deterior consequens implicat contradictionem et est contra augu. Item culpa sen pena culpe peccatorem non ordinauit sed deformat. quia est ipsamet deformitas. sed deus per penam suam ordinat et pulchrificat vniuersum: non deordinat nec deformat. ergo hanc rationem in nuit augu. super. 7. psal. diuina inquit prouidentia non peccatores facit: sed ipse ordinat cum peccauerint. Secunda pars conciusionis probatur quand ista carentia siue gratie actualitur siue hitualis siue intellectiue siue alterius vertutis: non esset peali nec pugnitiua: nisi esset ex culpa: quamuis ergo fiat do se substrahente: tamen quo adiesem pene est secundum latitudinem culpe pro qua peccator priuatur. Ex quo patet quod quandoque priua tio perue gratie vel vertutis est grandis pena vel punitioet quandoque privatio grandis caritatis: est perua punitio vel pena: quamuis sit maioris boni carentia: et sic maior carentia etc

¶ Secunda pena permissa est huic pene scilicet contracte similis et dicitur quando voluntati nc existenti male ex culpa substrahitur ptetas et facultas qua poterat bene vti / et nunc ex se sola non potest nisi male vti / et tunc malus vsus sequens peccatum / est praeoris peccate pena permissa. Istam ymagi nationem ponit augu. in libro de spiritu et lostera ad marrel linum vltra medium dicens. Nunquam legimus in scripturis sactis non est voluntas nisi a deo / et recte non scriptum est: quia verum non est: alioqui etiam peccatorum (quia absit) auctor est deus / si non est voluntas nisi a deo: quandam mala iam sola pectam est voluntas etiam si desit effectus idest si non habeatptantem. Porro cum voluntas mala patantem accipit im plere quod intendit ex iudicio dei venit apud quem non est iniquitas pugnit preccata etiam iusto modo nec ideo iniuste: quia occulte hec autem punitio permissio dicitr respectu dei: quandam ex priora culpa peccator redditur dignus vt deus ipsum non suuet nec dirigat ad bonum vsum patantis accepte. Dequa pena sit secunda conclusio.

¶ bena permissa in tantum est pena et ab illo est quo ad esse pene inquantum et a quo est indignitas peccat praioris. Probatur quia si absque culpa omnino deus subtrahe ret auxilium et iuuamen: tunc talis substractio aut non esset culpa: aut non esset punito proprie dicta: Istam conclusionem probat augu. supra psal. decimum quintum tractans illud apostoli ad rationanos primo Propterea id est propter culpas praeores tradidit eos deus in concupiscentias cordis eorum facere ea que non comneniunt Proponat: inquit augu. quaestionem aliquis si deus hoc facit vt faciant ea quae non conueniunt ergo quid ipsi fecerunt occultum est (inquit) quod audisti tradidit eos deus etc. ergo fuit concupiscentia quam vincere noluerunt. Ideo digni fuerunt vt traderentur: permitterentur in repro bum sensum. nam qua ex dono dei cum deum cognoscent non glorificauerunt superbi et ingrati digni habiti sunt quae traderentur: permitterentur in concupistentiis cordis sui etc.

¶ Ex quo patet quod deo repugnat vt positiue efficiat etiam istam penam quae est essentialiter peccatum ideo permittit id est non apponit vnde caueretur peccatum sequens et hoc in penam priorum et illa pena crescit vsque ad tertiam qua vocatur derelicta. Pena autem derelicta est qua damnati ex demeri to vie derelinguntur siue expelluntur sic quod non concurrit deus cum eis ad aliquem actum bonum moraliter et ideo dicuntur obdurati vel obstinati et licet doleant de culpa: non tamen dolent ex amore iusticie sed amore commodi vel ex iprcommodo pene ideo preccata eorum quae ipsis fuerunt delectabi lia sunt ipsis doloris inutilis causa et exigentia crucia tus. et sic derelicti ardentissime cupiunt commodum et quietem naturalem excluso totaliter amore iusticie. etc. priuantur intantum lumine rationis quod nec de propria eorum na tura nec de deo aliquam delectabilem considerationem habent Et de hac pena sit tertia conclusio.

¶ bena derelicta siue penalis desertio est quo ad totam latitudinem ipsius esse pene a voluntate damnati. probatur creatura sic esset sine demeriti ipsius a deserta vel derelicta illa desertio non esset sibi penalis vel pugnitio plusquam modo sit pena lino quia non equatur petro in bitu dine. Item ista desertio est maior et minor pena in diuersis damnatis. magis et minus penalis et tamen omens equaliter derelicti sunt a deo. sic scilicet quod nec cum aliquo concurrit ad aliquem bonum actum. Ex quo patet quod nec illius pene deus est effectiue causa quia talis pena in via esset demeritum vel pena essentialis et in termino est pena essentialis et defformitas deus autem directe non est causa cul pe: nec vne essentialis culpe / sed potius vtitur peccatis. (vt in instrumento ordinandi eadem preccata inquantum scilicet iustebat supplicium pro eis. vnde augu. super psilum. 7. Intelli gamus vnicuique homini supplicium fieri de peccato suo et eius peccatum in penam conuerti: ne putemus illam tramquilitatem et neffabile lumen dei de se proferre vnde preccata puniantur. sed ipsa preccata sic ordinare vt quae fuert delectamenta homini peccanti: sunt instrumenta domino punienti sub isto sensu scilicet de pena derelicta: nam dominus punit pena inflicta. hec tamen etiam est in recompensa peccatorum. Idcirco preccata sunt aliquo modo instru menta quod ista passio redditur punitiam.

¶ Quarra conclusio licet quaelibet priuatio boni in damnatis quo ad esse carentie sit adeo) quia nec sic est malanec propria fugibilitate fugibilis) tamen quo ad esse pene nulla est adeo: sed tantum ab eo a quo est latitudo indignitatis habendi istud bonum. Probatur quia subducta sola in dignitate ista carentia nullo modo esset penalis etiam quam ta est latitudo indignitatis tanta est latitudo penalitatis illius priuationis ergo solum est ab illo penalis a quo est indignitas. indignitas illa non est adeo. ergo conclusio vera.

¶ Ex quo patet primo quod deus non proprie punit per priuationes.

¶ Secundo patet quod carere iusticia patrie simul cum indignitate est essemiserum miseria culpe et non potest red di in penam a deo peccatori

¶ Tertio patet quod carentia glorie per die est incomparabiliter maior pena lucifero quam sit anime in purgato rio. quia latitudo indignitatis est alterius grgantis incompa¬ rabilis ad indignitatem anime.

¶ Quarta pena est inflicia et est pena sensus siuecruciatus contristatiuus contra voluntatem. De quasit conclusio quinta.

¶ Nulla pena sensus est qua formaliter creatu ra rationalis patiens fiat iniusta dico autem foraliter quia respectu illius pene sensus damnato habet vehementissimas no litiones quibus odit iniuste punitionem iustam. sed iste nolitiones sunt distincte ab ipsa pena sensus. Pena enimest obiectum talium actuum. Probatur conclusio nulla talis pena est effectiue vel defectiue magis proprie loquems do a voluntate patientis ergo. Secundo patet quia per talem penam voluntas nichil formaliter vult iniuste. Tertio quia posita ipsa pena et subducta omnim alia malicia quae non est hec pena ipsam patiens esset vere innocens vt patet de martiribus. Quarto quia licet sit mala quia incommoda et adimit quietem naturalem non tamen adimit de perse nec iusticiam nec deum iustificante nec aliquod bonum virtutis quiymo si bona voluntate sustineretur augeretur virtus. Quinto quia est reordinatiua preccatie et peecantis vt scilicet ex hoc quod sentit dignum se subici nocumento inferioris creature do let se contempsisse deum cui seruiendo nulli subiicetur inferiori et magis suo inhereret creatore.

¶ Ex quo infero primo quod non in quolet casu est hec pena fugienda. patet de scitis probandis et animabus purgandis et de testibus diuine legis scilicet martiribus. cum ergo in quolet casu culpa sit fugienda (implicat enim contradictionem quod a. sit culpa et a. non sit recta ratione fugiendum) ergo patet conclusio principalis.

¶ Secundo infero quod licet pena sensus perpetua quia nec est purgatoria nec probatoria neque meritoria) ideo recta ratione sit fugienda tamen incompeabiliter minus et fugienda quam culpa. probatur quia si fugibilitas pene in infinitum intenderetur: non equaretur fugibilitati culpe etiam si per omnes similes crutatus procedentur igitur fugibilitas eius est alterius grntis inferioris. Item opposito bono commodi et culpapono iusticie: sed bonum iusticie est supremi grstnis eligibilitatis et non bonuium commodi. igitur.

¶ Sexta conclusio quamuis pena sensus sit iuste a deo inflicta tamen quod spiritus rationalis viliori creature subiiciatur: ipse spiritus creatus fecit. prima pars patet per augu. 2. de libero arbitrio ca. 72. 1. Item libro 3. ca. 33 dicentem. Iustum. est vt creatura quae ordinari debuit in summis feliciter volens et delectabiliter obediendo: et noluit sed contempsit. ne velis ordo deturpetur: iustum inquam est vt ordinetur in infinitis inuita id est nolens. Ut vel sic sensiat se debuisse deo creante omnem quem potuisset honorem. Secunda partus conclusio nis probatur per eund augu. super psalmum. 5. vbi dicit. Cumpunit deus peccatores non malum suum eis infert. sed malis eorum eos diuittit / et infra cum ergo punit deus vt iudex pumu eos qui legem praetereunt: non eis inferens de se ipso malum: sed in id quod elegerunt eos expellens ad complendum summam miseriarum

¶ De pena ergo qua deus punit per se peccatores: Nota quatuor regulas.

¶ Prima regula. Nulla punitio dei est malum culpe¬

¶ Secunda: Nulla punitio dei est tam fugibilis in se sicut est fugibile esse dignum puniri dignitate etiam venialis culpe.

¶ Tertia regula ista punitio quatenus est iusta et pulchrifi catiua et ordinatiua est adeo: sed nec est vt sic recta ratione fugibilis sed quatenus est creatura digna puniri ex demerito culpe (per quod puniri non tollitur culpa) sic est fugibilis: patet quia punitio pro prie non est nisi respectu culpe. Si autem praefuit culpanon est fugiendum culpam deleri per penam: et hoc intendit punitio iusta: sed si non deletur hoc prouenit ex demeri to patientis et tunc sic pati absque ordinatione voluntatis ac deletu culpe vtique fugibile est. Patet etiam per boctium quarto de consolatione philom ophie Infeliciores (inquit sunt reprobi iniusta punitione donati quam iusta punitione puniti.

¶ Quarta regula est quod punitio vt precise est a deo non est dicenda mala nec fugibilis: sed solum meteri puniri. et puniri siue effectu purgationis seu emen de quorum vtrumque est imputandum voluntati peccatrici non deo. Que duo tangit Augustinus supra psabmum septimum. Peccatores sic ordinas domine: vt non tua sed sua puniantur malicia: non enim oportet ignoscinisi cordi dicenti peccaui: quai ergo videt vel demerita animarum sic ordinari a deo: vt dum sua cuique tribuuntur pulchritudo vniuersitatis nulla ex parte violatur. In omnibus laudet deum. Item primo retrac. c. 26. malorum pena quae est a deo malum est id est incommodum est quid malis: sed in bonis dei operibus est: quandam iustum est vt mali puniantur et certuri est quod omne quod iusti: i est bonum est: et quod iuste fit bene fit. ergo etc. Ex his patet que pena damnatorum est a deo et que non. et quomo do datur pena inpunitionem. Et quod non omnis pena malorum datur a deo in punitionem. et quod in quolet damnato est pena simpliciter iusta et non mala. sed solum ratio ne demeriti et hec est bona a deo et iusta et vt sic non fugibilis Per hoc patet ad argumentum quo probatur quod deus punit vltra condignum quia nec potest ad condignum fi naliter punire vt infra patebit Et hec de primo articulo

QUantum ad secundum arti culum scilicet vtrum cruciato finite intensionis sufficiat ad condignam penam pro mortali vbi etiam videbi tur de quesito principali.

¶ Premitto vnicam suppositio nem qua est. quod quaelicet culpa actua3rgo lis habet latitudinem intensiuam diuisibilem in infinitum secundum partes proportionabiles quarum qualet est eiusdem rationis cum alia et cum tota latitudine vt pu ta latitudo actualis mortalis est diuisibilis in partes propportionabiles intensiuas non in tot qui in patures: quarum partium qualet est culpa mortalis: et latitudo venialis similiter indiuisibilis in partes quarum qualet est culpa venialis Probatur tantum ista suppositio: quia nisi quelet culpaactualis haberet dicto modo latitudinem: contingeret dare minimam culpam mortalem et similiter venialem mi nimam possibilem quod falsum est: quia nulla est possibilis tam perua culpa: qui per aliquam circunstantiam fieri posset minor vt puta si cum minori conatu etc. vel aliunde diunsi mode. consequentia est nota. Item sequeretur quod in eoduem speie preccat nullus plus peccare posset vel minus quam alter nec ipse plus vno tirpse quam alio quod falsum est. Sed nisi ex alia parte sic foret quod quet latitudo partialis esset eiusdem rationis cum tota latitudine sequeretur quod latituo mortalis compone retur vel constaret ex partibus non mortalibus et similiter ar guitur de latitudine veniali. patet ergo suppositio aliqualiter declarat a. probo nunc ex dicta suppositione conclusiones. Prima conclusio pro quolibet contemptu dei iuste debetur cruciato eternus quantumlicet magne latitudins t intensiue etiam infinite si sustinere posset ymo infruities ifinite probatur: sit c peruum meritum et b sit culpa pelor: quam qo est bonum. puta odium dei: tunc sic b. opponatur c. et destruit c. si quaelet pars c. est eligibilior quam bonum commodi quam tuncumque magnum citra bonum nisi alias recta ratione praelegi deberet aliquod bonum commodi bono iusticie quod falsa est. Ex quo vlterius sequitur quod totum c est eligibilius in infnitis bene esse possibilibus citra deum id est citra iustum esse. Tunc vltra ergo fugibilius est priuari c. quam priuari infitis bonis possibilibus citra iustum esse sed nullum e malum citra iniustum est nec potest esse qui aliquod b bonum citra iustum esse sit tanbonum vel melius possibile ergo priuatio c. est fugibilior. et peior quam quantuncunque male esse citra in iustum esse sit malum el fugibile. etiam si esset infinitum: modo quaelicet pars b. est inconossibilis c. ergo quelitet parus b. est peior quantalet pena quae non est culpa etc. si esset infinita: cum ergo infinite partes sint in. quarum qualet destruit c. quod similitercontinet infinitas partes quarum quaelicet est eligibilior quam infinita pena praecise commodi sit fugibilis) sequitur quod quilicet contemptus est dignus infinito cruciatu infinities. Et similiter arguitur de dura tione eterna et sicut probatum est de b. ita pari forma pro bari potest de quolet contemptu dei. Omnis enim contemptus bei culpa mortalis est venialiter enim peccans non contempnit deum proprie loquendo. Secundo sic quelet pars intensiua ipsius b. potest iuste puniri d gradum cruciato magni per ifitos annos. ergo tota latitudo b potest iuste pumiri in infiitum maior cruciatu per infitos annos patet consequentia quia tota latitudo b est in infitum maior aliqua sui parte ergo ininfitum pumibiliorum est aliqua sui parte. sed patet antecedens quia quaeliet pars b. est fugibilior quam d per diem per annum vel per duos etc. vsque in infinitum. alioqui recta ratione deberet quis praefugere pati per infinitos annos quam peccare mortaliter quod falsum est.

¶ Confirmatur quia si pro prima parte latitudinis b. daretur perpetuus cruciatu. d. non esset punitio ad condignum et si pro secunda parte ipsius b. daretur duplus crucia tus perpetuus ad d. non esset punitio ad condignum sic proportionabiliter procedendo in infinitum ergo si in infinitum maior cruciatos d perpetuus daretur tota latitudine b. non esset punitio ad condignum. antecedens patet per totum quia quaelicet partium b. habet infinitas partes quarum qualiet meretur perpetuum cruciatum di

¶ Ex ista conclusione et eius probatione patet correlarie quod nullus cruciato fite intensionis sufficit ad odignam penam proquantumlicet minimo mortali Ex quo patet responsio id articlum: probatur tamen aliter quia si aliqua fiita intensio sufficeret sit illa d. tunc sic. in de est aliqua pars tam remissa quae si seorsum et sola infligeretur esset quam insensibilis et iperceptibilis ab illo cui inesset: sit ergo illa parus gratia exempli millesia tunc si p. distribueretur per mille dies numquam habens aliquid d. per tot dies aliquid pateretur notabiliter. et sic pro b peccato vel quantur lacumque particula b non daretur cruciato quaesi alicuius fugibiitatis. et tamen quaelicet particla b est fugibilior quam aliquod bonum cu tra iustum esse sit eligibile: modo d. non est peior cruciatus per diem: quam ipse sic diuributus per mille dies Item sit aliqua paerus b cui debetur solum finitus cruciato d et sit illa pars c tunc e finities distrlbutus tantum contincretur inb sit ergo quod centies vel totiens quot sunt partes equeles in d quarum quaelet sola posita esset imperceptibiliter tunc si quis committeret mortale praecise tante grauitatis sicutem c sequitur quod numquam punietur pro c. pena vel cruciatu perceptibili et sic peccatum mortale fialis impenitem ie pumiretur solum iperceptibiliter et non plus ymo minus quam venia le quod est flitet Item ex alio sic quia si aliqui patea fita intensiue esseit sequeretur quod numquam nisi finito tipnse mortale esset punitum nec puniendum de condigno quia pena dupla ipsalis est minus fugibilis quam subdupla eterna et tripla et quadrupla. et sic non est dare tam intensam penam ipsalem qui ipsa sit minus fugibilu quam ptea modicum intensa perpetuo duratra igitur si puniretur b. mortale perpetuo c. pea quae esset condigna pro b. puniretur vltra condignu.

¶ Secunda conclusio deus quodlicet peccatum mortale punit ifite citra condignum et ista est responsiua ad principale quaesitum. probatur quodliet mortale meretur penam senseifinities infinitam intensiue et deus infligit peccatori penam pro mortalifinite intensionis tintum. ergo. maior patet per conclusionem praeceden tem. Et minor nota est quia alias non maiorem penam infligeret deus vni quam alteri: nec maius grauiori pena quam minus nisi vtrunque puniret finita pena

¶ Tertia conclusio impossibile est deum pumire aliquem peccato re pro mortali suo ad condiguum siue paema condigna. probatur in possibile est quod deus infligat peccatori penam sensvtam malam et tam fugibilem quam mala et fugibilis est culpa quantumcumque minia mortalis. ergo consequentia nota per descriptionem eius quod est punirad condignum quod est pumiri pea tam fugibili quam fugibile et malum est illud pro quo aliquis punitur. antecedens patet quia nulla peea senspraecise potest esse tam mala vel tam fugibilis homi quantumcumque in infnitum intendatur et concludat omnia grgetia vel spens tormento rum a deo prodncibilium quoed malum est peccatum et quam malum est homini pectatum etc. ergo.

¶ Quarta conclusio quamuis puniat deus culpam finalis impenitentie pea eterna cum pulchritudine iusticio In huiusmodi tamen punitione est predominium diuine mine probatur prima pars pro cuius probatione. praemitto primo quod creatur rationalis sper det do obedientiam et si inobediens fuerit vel minus dem deo obedientiam et cum hoc iustam displicentiam de contemptu et inobedientia et ad istam sic tenetur quod non potest ad ipsam non teneri quod patet ex dictis supre de debitis in esse. vnde de iure natur e sic est et oppositum implicat contradictionem. Sedo praemittoquod creatura rationatus non solum esse et posse esse boma sed etiam quod sit bona naon potest hbere nisi a deo gratis et perdere esse bonum no potest nisi spontamea et propria punsitate ido si perdiderit quod benum adeo accepit ipsa cluspanda est nec meretur ifato donum dei accipe: quod existens in gratia contempsit Exemplum si quis in contemptu dominu sui (cui tenetur obedire) sponte se in foneam proticit cum dominus velit ips ire ad bonum eius scilicet hui et ad eud pro moueat et iuuet tales non meretur ab isto domino liberari se potius desi maxime si dominus praefixit sibi ipsus vltra quod non speraret veniam de contemptu et ille praetereat in contumatia perseuerans Illud est notum cuilet vtenti ratione. Tertio praemitto quod punitio dei (quatenus est a deo) de se ordinatiua est misie voluntat vt reddat debitum iusticie: quod reddendo ipsa efficitur feliquia alias misa manet et si quandoque punitio dei ad hoc non proficit hoc prouenit ex cluspa mise voluntatis. Quarto praemit to quod iusticia hoc exigit vt rationalis creatura quae sponte non luerit deo reddere obedientiam: iuste dolendo de contempti dei sentiat per penam se contempsisse iniuste et vilioribus creatri se subiici debem quae contempsit esse suprior ipsis non obediend deo. hoc est augu. 8 sitir genesi: 2. et. 3. Ex istis probatur cenclusionis prima parus sic finaliter impenitens de cluspa mortali obligatur ad obedientiam dei et homorem: et ad iustam difplicenuam de contemptu per prim praeambulum: et non reddit deo homorem t spontaneam obedientiam et seips privauit dono dei et deo igit non meretur a deo liberari: cum ipsus venie praeterierit per secundu pambulum et iuste diciet sentire peuam de contemptu et creatris vilioribus subiicii per quartam. et quia perpetuo nion habebit sed carbit iusta displicentia de contemptu. igitur perpetuo dibiet sentire pir penam se male contempsisse. vt quamdiu manet dedecus cilispe: ta diu maneat decorvidicte. et hoc iustum est per fercium. ergo iustepro peccato finalus impenitentie infligitur a deo patera eterna. Confir¬ matur sic si b homo iniuste priuasse c. hominem maxis bonis et vtique vtim iustitia exigeret vt b puniretur quousque satisfaceret si posset vel satisfacere vellet si non posseet doleret de iniuste factis amore iustitie sed recta rtianime in b peccatore finaliter in penitente allegat. vacitur quod b priuauit et fraudauit ipsam maxis bonis (quia deo iustif cante quae est optima vita anime) ergo debet b puniri et iustum in b puniri: quousque doleat saltem se offendisse sic animam sed b numquam iuste dolebit se offendisse ergo numquam pena b debet finiri.

¶ Ex istis videtur quod perpetua duratio pene non est de primcipali taxatione vindicte: sed quasi accessoria sed eo quod non sequitur iusta ordinatio voluntatis ad consequentian per se ordinatur pena a deo per tertium praeambulum. ideo continuatur decor vindict a et hoc videtur sustinere augu. in de fi de ad petrum. 19 dicens. permanente in eis scilicet damnatis init ste auerstonis malicia permanet etiam iuste retributi onis eterna damnatio

¶ Secunda pars conclusionis scilicet quod in huiusmodi punitione est praedominum diuine minprobatur primo quia infelicior esset b homo inquantum esset quad bomnoa pars vniunsi si licent sibi sane pumitione iusticie sper in malicia perseueratur Item secundo quia pesa inflicta eterna est tam modoice mala vt ip sius relaxatio non sit sufficiens praemium alicus meriti apud dum in mo operando latitudinem praemii ad latitudinem meriti relaxatio eterne pene quasi pro nullo computatur quia in omni merito implicite correundet nec secundum eas mensuratur latitudo meri ti vt praedictum est in alia quaestione. Item tertio quia finita pea in tensiue infligitur cum tamen denatur infinita. vnde infinita citra condinum pugnitur. Quarto quia nulla patea adeo inflicta facit dampnatum peiorem: prege vt praedictum est de natra illius pene est: vt reddat peccatorem iuste dolentem de culpa et si ad hoc non proficit certe ex demeritis peccatorum illud procedit

¶ Quita conclusio pro culpa momentanea quae hic (scilicet in hac vita) non deletur per penimam deus iuste infligit penam senseternam. patet ex praedictis quia iustum est quod quamdiu manet dedecus cluspe: tandiu remaneat decor vidicte: vt omnsum est in pro batione prime partis conclusionis in mediate praecedentis. Si vero in telligatur sic vtrum instantanea vel momentanea cluspa quae solunduraret per instans vel momentaneum peruum ips deus puniat peia sensus eterna etc. patet quod non quia quam cito desinit esse cltspetam cito relaxatur (quamuis mificordit) debitum pene eterne et i hoc iterum cluspa mortalis punitur citra condignum quia cum remittit cuspam a mortalem (qua vere est a voluntate creata et non a deo ipse dat contritionem et donat debitum eternum pro isto actu contritionis modico quae est donum ipsius scilicet dei et concedit ip si a contrito per actum illum contritionis resurgere ad nouam lalitudinem boni melioris: quam vnquam fuerat malum illud quod proculpa fuit infligendum est si incidat in recidiuum non sic punire pro a ac si non fuerit data venia. praeter modum praedictum deus citra condignum mailirtis modis aliis punit clspam in damnatis (praedicto namque modo punit citra condignum cluspam tn viatoribus et in electis Primus modo quo deus punit c tra condignum cluspam in damnatis est quia dampnatus meruit miltiplicius desi a deo quam desatur. quia remanent sibi plura bene esse. vt puta intellectiuum esse volitiuum esse etc. et tamen ipse demeruit a deo omnimode reliqui vel deseri quo ad bene esse. secundus modo quia nullum malum fit sibi a deo secundum rectam rationem tam fugibilis: sicut est sibi secundum rectam rationem fugibitur cuspa nedum mortaltus pue venialis. Tertius modo quia per penam sibi a deo inflictam quatenus a deo est non redditur peior per deret reddi melior nisi ciltspe obsinatio obsisteret. Quartus modquia hoc ipsum quod ista sit punitio et pena procedit ex deme rito clispde non ex deo: et siliter quod sit eterna. patet per praedicta supra. Quintus modus quia cum debeatur pena infinita intensiue datur solum finite intensionis pena. Sextus modo quia non punit damnatos pro culpis et prauit sis odus et blasphemiis quas continue eliciunt licet probona operatione continue btos praemiat deus: quia contiue istas pperationes bomas saltem btificas efficit in beis et forte solus eas efficit. Econtra vero damnati a seipsis non a deo miseri efficiuntur: patet ergo quia mltipliciter deus pugnit citracondignum. et quod non est possibile ipsum preccata mortalia ad condignum propie loquendo pugnire et hec de secundo.

TErtio mouenda sunt dubia circa pre¶dicta.

¶ Et est primum dubium contra secundam conclusionem articli praecedentis: quia argitur sic.

¶ gt Pena perpetua quantuncumque finite intensionis equipolet pene perpetue infinite intensionis. Conclusio ergo cumsua probatione falsa. est. consequentia nota. probatur antecedens. quia pens duorum dierum equipolet pee duple vnius diei et petema centum dicrum equiualet pene centuple vnius diei et mille dierum mille cuple sic in infinitum. sed in perpetuo tipse sunt tot millenari dierum. quot dies nec plures nec pauciores dies ergo pena perpetua quaeuis / equiualet pene perpetue infinite: quia equiualet centupla millecuple et sic sine fine: et hec ex hoc videtur quod non magius pugniretur iudas quam decedens cum modico mortali: Confirmatur sic si tota duratio perpetua pene esset hic praesens deo: et deus sic disponeret: quod pena centum dierum sequentium adderetur pene prime diei. et pena aliorum centum dierum sequentium adderetur pene secunde diei (vna cum pena remanente prime diei) et sic continuaret per quotliet dies. tunc deus non infligeret dampnato nisi de b. pena perpetua sibi debita per casum: et tamen patiens continue puniretur ad cemtuplum. Similiter si sic faceret de pena mille annorum continue cresceret pena patientis ad tantuplum: igitur in tota pena repitur paeea ita magna quod per ipsam quis puuiri possit ad duplum triplum et sic infinitum. Secundo confirmatur quia sortes per infinitos partes corporis pateretur infinitos cruciato equales tunc sortes pateretur infinite sed deus potest sic facere de pena perpetua praeaccipiendo penas futurorum dierum et dando partibus corporis vt diei / secunde / tertie / quarte et sic ifinitum quo facto adhuc restarent infiniti dies penarum. Item idem sequitur si prima die hebeat medietates intensas diurnas omniem sequentium bierum et secunda die hebeat medietates medietatum eorumd dierum et sic vltra procedendo

¶ Responsio ad ista praemittendo vnam propotioet qua est quod eade diunsi modoe inflicta diunsimodoe cruciat. patet hoc tam de patema finite antensionis quam de pena infinite intensionis. de pena fita patet quia si diuideretur in mille partes equeles et qualet die puniret quis per vnam partem quousque per mille dies esset totaliter inflicta et psumpta non ita male esse patenti per ipsam sicut si situr sustine ret totam penam per diem tantum ymo aliqua pena finita sil inflicta per horam faceret sortem mori quae si partibiliter sibi inflige retur sorte numquam notabiliter cruciatum aliquem sentiret. hoc id ostendo de pena infinita intensiue: quia si b. pena intensionis infinite infligeretur c. anirie isto modo quod in prima parte proportionabili hore haberet certam latitirdinem b. intensiuam. et am secunda parte proportionabili eiusd hore haberet duplam latitunem (pritore remanente vel annichilata non totaliter) et in 3 parte proportionabili quadruplam et sic in infinitum vsque in finem hore tunc in fane hore b. pea esset totaliter iflicta ipsi c anime et si posea sit libera a. tota pena b. (quamuis contiue per horam penss sibi fuisset ac penis et totum b. passa sit ipsa c. anima tamen infitae peius fuisse b paema eid c anime si inflicta fuisse taliter quod ymagine mur in b primam partem fite latitudins et secundam sibi equilem et. 3 et. 4. et sic de infiti/ equelibus et tunc infligatur taliter quod anima ci. in i ma die hebeat primam partem b. pene et. 2. et. 5. et. 7. et sic de infi nitis. et in secunda die hebeat primam partem de residuis et 3. et. 5. et. etsic iterum procedendo in infinitum et tertia die iterum habeat primam partem de residuis et tertiam et quintam et septimam. et sic san fine: tunc c continue infinite puniretur per b et per infinitos dies quia numquam deficerent partes b. sic accipiendo ergo cinfinte petus haberet si b. sibi 2. modo nunc dicto infligentur quam primo modo quia per. 3. modum numquam esset c anima libera a tota patera b. et conti que infite cruciaretur et per prim mod infligendi liberaretur per horam ergo propotio va Ex qua propositione opetet huius dubit respondere quiaquamuis tota pena perpetua sili accepta sit infita tamen ex modo infligendi eam (quem modm infligendi argumenta praetendunt) ifite peius esset damnato in esse cruciato quam de facto sibi male sit per modm quo cruciatur de facto etc. ftitum assunitur in prima forma cum dicitur quod tot essent partransiti milleniiar quot dies hoc non est verum ymo numquam erunt partransiti in ipse perpetuo tot centemarii vel millemarii dierum quot dies ert ptransiti licet in toto ipse infito et perpetuo similis accepto non sit pateres millari etc. de quo visum est supre in quaestionibus prim li. et huic est quod numquam ita male erit damnato per peas diurnas sicut per penas centenas et millenas.

¶ Secundum dubium est contra primam conclusio nem eiuso articlei quia si pro cluspa b denretur paea infite intensionis isi infligeretur tunc decor vidicte equeretur dedecori culpegratia si pro b. datur pena finita tantum intensiue tunc dedecus peccati infinte vicit et supexedit decorem vidicte ergo plenttudo vniunmsi detur patur nec iuste infite citra condignum punit deus. Ad hoc dico quod dedecspreccatia potest dupliliter emendari vnomodo delendo ipsm omnino et ordinando voluntatem peccatoris: et sic deus ordinat et emendat quando perfecte remittit cluspam Aliquae modo ordinat cogendo peccatorem contiue competentem vt subiiciatur ned deo licet inrito cui diet tamen spontam eam subiectionem et obe dientiam verum etiam ipsis infiniis creatris ab eis paciendo innitus et sic quode modo satisfacit deordinationi vniumsi concedo tamen quod dedecus peccati non est ablatum neque auffertur in damnatis etiam si infita paea intensiue infligentur ipsis et iccirco frustra quantum ad hoc infligentur ipsis paea infinite intentionis manere aut deducus peccate hoc modo non est inconueniens in damnato cui et malum hoc dedecus quia manente stat damnum ipsius eque malum sicut est malum ipsum dedecosculpe et stat cum hoc maior. tristicia quam in peccando complacentia et hoc sufficit pro deco re vidicte.

¶ Tertium dubium est de pene perpetuitate quia vidtur quod sit inutilis quia per ipsam non sequitur reordinatio nec correctio puniti sed potius detur ioratio Item crudelitas vidiucum deus bene sciat quod damnati non possunt conteri nisi ipso donante et non vult dare ipsis vt conterentur: et vt boni fiant nec dabit Frustra igitur viditur et innutiliter eos sic pumire perpetuo respondetur quod perpetuatio illa non est innutilis quia quamuis exigentibus demeritis damnati suum effectum ad quem per se intenditur et ad quem ordinatur non consequatur in ipso damnato tamen iustum est vt culplacuit culpa continue et perpetuo male voluit in penam recipiat displicentiam et tristiciam continuam. quod autem sequitur ipsius de terioratio hoc prouenit ex cluspa sua nion ex natra punitionis per se et ideo hoc non dicitet deo imputari. Ad a liud dico quod licet deus sciat quod peccator non potest conteri sane dono eius tamen deus erfixit thpsus peccatori in quo hic donum illud prompte potest habere Quare ergo peccator negligit et in contemptu perseuerauit sciens uandum vltra chripsus praefixum non est locus praesente: vnde sin est aliquae crude itas quia si deus sper promptus esset vt peccator conteretur et ipse peccator sper contempneret numquam fieret vidicta de contemptu igitur etc. Ad rationes principales patet per praedicta. Et sic est finis huius questionis.