Table of Contents
Reportatio Sentences Commentary
Principia
Principium I
de Fide
de Notitia
de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 112, de Libertate
Propositiones
Prima propositio
Prioritas concursus primae causae non est aliquo modo durationisSecunda propositio
Talis prioritas concursus primae causae non necessario includit praeter effectum aliquid causarum in voluntate2a propositio talis prioritas concursus primae causae non necessario includit praeter effectum aliud causari in ipsa voluntate patet nam si sic pari ratione ad illud influendum in voluntate requiretur alia dispositio prima et sic esset processus in infinitum ergo cotenendum quod deo concurrente cum voluntate ad actus productionem nihil aliud producit deus nisi ipsum met actum ad quem voluntas concurrit
Tertia propositio
Respectu actus boni deus voluntatem primam et inclinat ad agendum3a propositio respectu actus boni deus voluntate praemovet et inclinat ad agendum patet nam ita est de facto in iustificatione impii unde apoca 3o dicit spiritus sanctus "Ego foris ad ostium pulso" ita quod peccatores specialiter praemovent ut convertantur Etiam praevenit in iustificatione impii gravum primam inferendo et actat voluntatem ad actus boni et meritorii executionem
Quarta propositio
Respectu actus prohibiti concurrit deus secundum minimum gradum possibilem4a propositio regimen actus prohibit concurrit deus secundum minimum gradum possibile et extensive indivisibilem Advertendum quod ut alias tenui concursus divinus regimenrespectu cuiuscumque effectus est simpliciter infinitus nichilominus extensive potest dico minimus respectu actus mali vel prohibiti quia non concurrat in quantum necessitas effectus requirit quaelibet effectus requirit concursum esse inmense unde non inclinat motibus specialibus praemiis
Quinta propositio
Prioritas dei concursus est sufficientiae necessitatis et excellentiaeQuinta propositio prioritas domini concursus est sufficientiae necessitatis et excellentiae dictum est in propositionem quod non est durationis igitur non primo concurrat deus et deinde voluntas creata
dicitur quod est sufficientiae quantum ad primum membrum nam causalitas prima non indiget causalitas 2a ad ponendum effectum in esse ideo habet praevenitatem sufficientiae
2o necessitatis nam quilibet effectus requirit eam necessario concurrere id est si effectus producatur oportet quod a prima causa 3o excellentia appatet quia illa est superema et excellentissima causalitas in primo gradu a quo omnis causalitas 2o derivatur igitur habet praevenitatem dignitatis et excellentiae
De causalitate divina
Advertendum quod sicut aeternitas habet quandam prioritatem respectu temporis et praevenitatem et priorem et posteriorem aeternitas continet modo perfectionis et excellentiae totam ymaginabilem latitudinem temporis Consequenter quantum ad situm quia licet divina essentia sit simpliciter indivisibilis Tenent tamen situm ymaginarium continet et pravenit
ita divinam causalitas habet aspectum causalitatis creatae excellentiam eminentiam continuendo ante et post et est posterior et prior et illo modo causalitas habet respectum causalitatis divinam est prima in cursu effectus communis sibi et esse creatae in quibus magis particularizando advertendum quod prima causalitas continet 2am et producit eam tamquam umbram suae causalitatis et tenuissimam vestigium causalitatis unde quidquid producit ad extra hoc continet in infinitum nobiliori modo
4o actuat et vivificat plus quam anima corpus advertendum quod creatura producta in esse nedum ab eo conservatur sed etiam ratione cuiusdam intuitis quam habet ad deum effectiva ipsa elevatur et vivificatur et redditur in potentia propinquissima ad hoc quod possit exire in operationes ymaginantur alii quod si deus praecise aservaret creaturam in esse tollendo actuatem et vivificationem creaturam non esset in potentia propinqua producendi aliquem effectum ymmo aeque vel magis redderetur destituta sicut materia vel corpus non habens actum
Quinto quia divinam causalitas est origo fatalis omnium producibilium ideo quantum ad hoc habet prioritatis rationem.
Sexto divina causalitas est sua libertas et summus gradus libertatis ideo in genere potentiarum liberarum ipsa est prima et summa
Sequitur quod de prioritate praedicta et non de prioritate temporis concedendum est quod prima causa prius influit et incipit influere regimen effectus qui est communis primae causae et 2ae quam causa 2a
2o sequitur quod posterius desint nam habet rationem continentiae virtualis unde sit prius influere dicit perfectionem quia excellentiam activitatis inde pendentis et inmensi et sic deo competit Consimiliter posterans influere dicit etiam perfectionem nam ratio continentiae a parte et post non est ymaginanda ad durationem temporalem sed magis intensive
Sexta propositio
Desinere prius influere dicitur[?] imperfectionem
Sequitur quod divina causalitas respectu creatae in infinitum est prior et in infinitum posterior patet proportionalem modum comparandi causalitatem divinam ad creatam sicut comparando eternitatem ad tempus
Sequitur quod haec prioritatis habitudo est totale impertinens ad neccessitandum liberum arbitrium quia non est nisi prioritas dignitatis et excellentiae et non est temporis vel durationis et ymaginatio concludens formaliter voluntatis libertatem eo quod concurrat liberi volendo causam 2arii liber concurrere igitur etc
Corollaria
Pro declaratione supponitur quod talis influxus dei cum voluntate creata non est aliud nisi volitio divina ad intra quia vult talem actum libere a voluntate tanta creata produci quia sola voluntate agit deus ad extra et sic non indiget ministro sed sola voluntate sua efficati res producit Apostolus "vocasti ea quae non sunt tanquam ea quae sunt" Item mandavit et creata sunt Item dixit et facta sunt et sic divina causalis regimen respectu creaturae est circumstantionata taliter quod vult officium produci mente creatura libere concurrente patet quia volitio illa habet pro obiecto hoc totum effectum libere produci ab hoc voluntate creata ideo illa influentia includit formaliter voluntatem creatam libere concurrere
Sequitur quod licet in se divina volitio sit talis simipliciter inmensa ut sic tamen circumstantionata dicitur quod non est positiva effectus nisi creatura concurrent libere patet ipsa includit hoc quia non est volitio talis nisi quod res sit a creata libera potentia et per consequens negandum non tollit sed formaliter ponit libertatem exemplum de effectu quem deus vellet producere tamen tali causa eam tali tempore et in tali gradu et loco cum qua volitione nam staret effectum ab aliquo produci nec a se solo cum tali volitione nec necessario gradu nec in alio tempore nec loco
Sequitur quod censenda est magis libera voluntas creata ex divina praeventione quam si prima causa concurret in genere finis praecise ita quod auget libertatem et est magis libera quod si prima causa communicaret sibi potentiam per se producendi patet nam si quid deus influit voluntatem praeter actum non influat movetur libere agendi ex eo quod iste est ordo eorum 2o reddit voluntate magis efficacem ad prompte et libere exeundum in actum
Sequitur quod non solum ex sua intrinseca libertatis conditione voluntas non necessitatur ad suas elevationes
sed prima causa determinat voluntatem creatam non necessitando multipliciter primo vivificando eam vel armando suam libertatem quia non suff exire in actum nisi voluntate divina actuetur 2o limitat eam quantum ad individualem actum quia quaelibet causa creata est indeterminata respectu effectuum ab ea producabilium eiusdem specei aequate
Sequitur quod nullatenus imputandum est primae causae quod concurrat ad actum prohibitum patet quia nullo modo necessitat voluntatem ipsius productionem ymmo concurrit remississimo gradu et ita remissio et praecise tantum quantum naturalis necessitas requirit quod male eligat voluntas creata est suae imperfectionis Etiam talis actus non est deo illicita vel prohibitus
Sequitur error negantium actus positivus voluntatis propter peccatum commissionis vel singentium respectus ymaginati sunt quod non staret cum divina unam quod actus voluntatis esset quid positivum quia concurrit praeveniendo igitur esset causa deformitatis Ideo dicunt quod actus voluntatis nichil est sed est met voluntas et hoc propter ignorantiam istius prioritatis dictae dixerunt quod actus non sunt peccata sed ponitur respectus qui suas modo rerum ad quos deus nullo modo contra quia non potest ad peccatum concurrere
Sequitur error negantium divinum concursum respectu talium quia impossibile est quod creatura sit aliqua entitas et producta adextra quando sit adeo effective
Sequitur error dicentium liberum arbitrium prius agere in electionibus sine bonis sine malis quam deum et quod deus concomitanter concurrit nam propter prioritatem concursus non oportet sequi necessitatem
Sequitur error barguerdini dicentis quod ex praeventione primae causae respectu creatae voluntatis in tertia parte summae suae de causa de 18o capitulo 2o 3o 4o dicentis quod ex praeventione primae causae respectu voluntatis creatae voluntas humana necessitatur ad quemcumque suum actum sive bonum sive malum Istud est periculosum et erroneum et sapit haeresim quia tollit in praesent?tem ad peccatum ipse rationes ponit et solvit aliorum rationes in sequenti lectione tangentur etc